statistikk for arkiv, bibliotek og museum 2008 #57

statistikk for arkiv, bibliotek og museum 2008 #57 3

abm-utvikling postboks 8145 dep n-0033 oslo telefon: 23 11 75 00 telefaks: 23 11 75 01 post@abm-utvikling.no www.abm-utvikling.no issn: 1503-5972 isbn 978-82-8105-075-4 omslag: lars fiske trykk: 07 gruppen as opplag. 2 400 abm-utvikling 2009 MILJØMERKET 241 379 Trykksak 4

innhald forord... 4 1. arkivstatistikk 2008 hovudtrekk frå arkivstatistikken...6 figurar... 12 tabell 1. arkivbestand i arkivinstitusjonar...16 tabell 2. uttrekk, bestand av kart og tal på teikningar i arkivinstitusjonar... 18 tabell 3. bestand av foto, film/videoopptak og lydfestingar i arkivinstitusjonar... 20 tabell 4. magasinkapasitet, tilgang for publikum i arkivinstitusjonar... 22 tabell 5. nettenester, besøk og publikumsforespørsler i arkivinstitusjonar... 24 tabell 6. særskilde tiltak, tiltak mot utdanningssektoren, publikasjoner og publ. på eiga nettside i arkivinstitusjonar... 26 tabell 7. digitalisering, institusjonen sitt arbeidsområde, kommunar omfatta av depot... 28 tabell 8. arbeid mot arkivskapar og arkivdanning, adm. ansvar og årsverk i arkivinstitusjonar... 30 tabell 9. planar for digitalisering/digitale tenester, wai-standard i arkivinstitusjonar... 32 tabell 10. driftsinntekter og driftskostnader i arkivinstitusjonar... 34 tabell 11. arkivbestand i museum... 36 tabell 12. bestand av kart, teikningar og film/video i museum... 39 tabell 13. bestand av lydfestingar, magasinkapasitet i museum... 42 2. bibliotekstatistikk 2008 hovudtrekk frå folke- og skulebibliotekstatistikken... 46 hovudtrekk frå fag- og forskingsbibliotekstatistikken... 50 figurar... 51 tabell 1: folkebibliotek etter kommunestorleik... 58 tabell 2: folkebibliotek etter fylke... 61 tabell 3: folkebibliotek kommunar... 66 tabell 4: fylkesbibliotek... 86 tabell 5: mobil bibliotekverksemd... 88 tabell 6: fengselsbibliotek... 89 tabell 7: bibliotek i vidaregåande skule... 90 tabell 8: bibliotek i grunnskulen... 92 tabell 9: norsk lyd- og blindeskriftbibliotek... 93 tabell 10: fag- og forskingsbibliotek... 94 forkortingar til fag- og forskingsbibliotekstatistikken... 104 3. museumsstatistikk 2008 hovudtrekk frå museumsstatistikken... 106 figurar... 110 tabell 1: selskapsform... 116 tabell 2: storleik og omfang på samlingane... 117 tabell 3: arkivmateriale... 122 tabell 4: opningsdagar, tilrettelegging og totalt besøk... 123 tabell 5: besøk, enkeltbesøk og gruppebesøk... 124 tabell 6: bygningar og utstillingar... 125 tabell 7: internetttilbod og opne møte... 126 tabell 8: pedagogisk verksemd og særskilte tiltak... 127 tabell 9: årsverk... 128 tabell 10: styrets sammensetning... 129 tabell 11: kompetanseutvikling og samarbeid... 130 tabell 12: sikrings- og bevaringstiltak... 131 tabell 13: økonomi inntekter... 132 tabell 14: økonomi utgifter... 133 dei 100 mest besøkte musea i 2008... 134 5

forord ABM-utvikling har fått utfylte skjema frå i overkant av 3800 institusjonar. Desse har rapportert for meir enn 4500 einingar eller sørvisstadar. Ved hjelp av den årlege oppteljinga kan den einskilde institusjon følgje eiga utvikling frå år til år. Ved hjelp av tabellar forsøker vi å gi eit representativt bilete av bestand, aktivitet, besøk, årsverk og økonomi i dei institusjonane som har registrert statistikk. Vi veit at statistikken blir mykje brukt av alle som har interesse for og arbeider for ei god utvikling av norske arkiv, bibliotek og museum. Tala er ein viktig del av den norske kulturstatistikken. I dei tre stortingsmeldingane om abm-sektoren som vart lagde fram dette året, vart det signalisert eit sterkare fokus på statistikk, kartleggingar, utvikling av indikatorar og analysar av abm-feltet. Dette skal i åra framover kunne gje samla tilstandsrapportar om abm-feltet som kan tene som grunnlag for å vurdere vidare politikkutforming. Arkiv Arkivstatistikken for 2008 er den fyrste landsdekkjande statistikken og omfattar i alt 138 institusjonar som bevarar arkiv. Desse er både reine arkivfaglege institusjonar, museum og andre som bevarer arkiv. Dei 138 institusjonane representerer statleg, fylkeskommunal og kommunal sektor. Mest alle desse institusjonane tek òg vare på arkivmateriale frå privat sektor. 2008 er fyrste året det vert samla inn detaljert statistikk over arkivmateriale i musea. Statistikken omfattar papirbasert arkivmateriale, kart, teikningar, film/video og lydfestingar i musea. Dei 88 musea som var omfatta av undersøkinga ga opp at dei hadde 26,5 tusen hyllemeter arkivmateriale i depot ved utgangen av 2008. Mesteparten av dette materialet er privatarkivmateriale. Til samanlikning opplyste arkivinstitusjonane at dei hadde nærmare 350 tusen hyllemeter papirarkiv i depot, av dette er meir enn 51 tusen hyllemeter frå privat sektor. Arkivstatistikken for 2009 skal utvidast til òg å omfatta dei biblioteka som tek i mot avslutta (historiske) arkiv for bevaring. Bibliotek Etter to år med nedgang i besøket, var besøket i norske folkebibliotek om lag det same som året før, medan utlånet av fysiske medium per innbyggjar gjekk fram med 1,2 prosent. Statistikken viser og at medieløyvingane til folkebiblioteka gjekk ned med over seks prosent frå 2007 til 2008. Den positive tendensen vi såg, med ein svak auke i løyvingane dei to åra før held såleis ikkje fram. I innhentinga av statistikk for 2008 blei det for første gong stilt spørsmål om bestand og bruk av elektroniske medium og biblioteka sine nettstader. Førebels gir dette eit lite datamateriale, men vil gjere det mogleg å følgje ei viktig utvikling for folkebiblioteka i åra som kjem. Ved utgangen av 2008 forvalta fag- og forskingsbiblioteka nær 33 millionar fysiske einingar. Dette er ein nedgang frå 51 millionar året før. Årsaka er 6

i hovudsak at Patentstyret kasserte alle patenta sine i løpet av 2008. Utgiftene til akkvisisjon har auka med meir enn 82 prosent frå 1999 til 2008. Nedlasting av elektroniske dokument frå databasane aukar stadig, i 2008 har dei passert 6,2 millionar. Museum Når det gjeld museumsstatistikken har vi redusert talet på museum som er med i statistikken, slik at vi no har same populasjon som Statistisk sentralbyrå. Statistikken for året 2008 omfattar dermed 166 museum som heldt ope i 2008, og som hadde minst eitt fast årsverk. Dette er grunnen til at nokre av tala, mellom anna talet på bygningar, er redusert samanlikna med i fjor. Likevel er det stadig auke i talet på besøkjande, noko som tyder på ei stendig positiv utvikling i musea. mal som tidlegare, med fylkesvise tabellar og nøkkel data frå einskilde kommunar og institusjonar. Vi ønskjer å rette ei takk til Statistisk sentralbyrå og fylkesbiblioteka for godt samarbeid, tålmod og gode råd. Samstundes rettar vi ei stor takk til alle som har brukt tid på å registrere og samanstille informasjonen slik at den passar inn i våre skjema, og håpar denne publikasjonen kan vere ei interessant tilbakemelding. Leikny Haga Indergaard, direktør Tone Moseid, avdelingsdirektør Karen Marie Ellefsen, seniorrådgjevar Thor Arne Landsverk, senioringeniør Erlend Ra, rådgjevar Tertit Knudsen, rådgjevar Svein Fygle, seniorrådgjevar Om publikasjonen Oppsettet i publikasjonen følgjer stort sett same 7

1 Arkivstatistikk 2008 Statistikken for 2007 var ein pilot der det vart rapportert data frå 44 arkivinstitusjonar. Den omfatta dei største og viktigaste arkivinstitusjonane i Norge. Arkivstatistikken for 2008 er den fyrste landsdekkjande statistikken og omfattar i alt 138 institusjonar som bevarer arkiv. Desse er både reine arkivfaglege institusjonar, museum og andre som bevarer arkiv. Musea vert omtalt i eit eige kapittel. Det presiserast at alle opplysningar om arkivtilfang gjeld arkivdokument (unike dokument i offentlege og private arkiv, jfr. definisjonar i Lov om arkiv) og omfattar ikkje publikasjonar som vert pliktavleverte. Arkivinstitusjonar og andre typer institusjonar som bevarer arkiv Hovudtrekk frå arkivstatistikken Det vart sendt ut invitasjonar til 62 reine arkivinstitusjonar og andre typar institusjonar som bevarer arkiv, musea er ikkje rekna med her. Av desse har 50 institusjonar rapportert inn tal til arkivstatistikken. Det gjev ein svarprosent på 81. Av dei som har svart men ikkje er med i statistikken, har ein institusjon svart at den ikkje er depotinstitusjon. Ein annan institusjon har overlatt samlinga til eit konsolidert museum. Dei 10 institusjonane som står att, oppbevarar truleg omlag 4 000 hyllemeter arkivmateriale. Mål og innhald Målet for arkivstatistikken er å gje eit bilete av aktivitetar, resultat og ressursar i arkivsektoren. Spørsmåla er stort sett dei same som i 2007, med nokre få unntak. I statistikken for 2008 spør vi om tal på «opptak» ved digitalisering av analogt materiale i staden for antall sider. Denne endringa vart gjort fordi eit opptak og kan omfatta fleire dokumentsider. Vi spør og om institusjonane har planar for digitalisering og digitale tenester, og om internettenestene er utforma etter WAI-standarden. Riksarkivet, statsarkiva, dei interkommunale arkivinstitusjonane, fylkesarkiva og byarkiva representerer statleg, fylkeskommunal og kommunal sektor. Mest alle desse institusjonane tek òg vare på arkivmateriale frå privat sektor. Stortingsarkivet forvaltar Stortinget sitt eige materiale (Stortinget avleverer ikkje arkiv til Riksarkivet). Andre arkivinstitusjonar har i hovudsak berre arkiv frå privat samfunnssektor (verksemder, organisasjonar og personar). Nokre av desse har òg kommunalt arkivmateriale, t.d. Vik lokalhistoriske arkiv. I statistikken for 2007 vart Opplandsarkivet sine avdelingar ved musea rekna som arkivinstitusjonar. I statistikken for 2008 er desse rekna inn under arkivtilfang i musea med unntak av Opplandsarkivet sin avdeling ved Maihaugen, som framleis er sett på som eigen arkivinstitusjon. Slike kategoriseringar skal gjerast meir konsekvente i statistikken for 2009. Alle institusjonar som er omfatta av undersøkinga, fekk brev med passord og brukarnamn. Statistikkopplysningane vart lagt inn av kvar institusjon i eit web-skjema, i same database som statistikken frå bibliotek og museum. 8

desse arkivinstitusjonane er med i statistikken for 2008: Det er store skilnader i kva institusjonane har svart på. På nokre spørsmål har enkelte institusjonar berre lagt inn totalsum eller tilvekst. Det fører til at ikkje alle summane ser ut til å stemme. Dette vert nærare kommentert i det følgjande. Papirbaserte arkiv Arkivinstitusjonane, musea ikkje medrekna, som er omfatta av undersøkinga, ga opp at dei hadde 347 582 hyllemeter papirarkiv i depot i 2008 (offentlege og private arkiv samla sett). Det totale talet for 2008 er 7 401 færre hyllemeter enn i 2007, og det trass i at statistikken for 2008 omfattar fleire institusjonar. Ei årsak til nedgangen er at arkivtilfanget ved Trondheim byarkiv er redusert med 7 000 hyllemeter. Ellers minkar arkivbestanden ved opprydding og arkivordning, og noko ved kassasjonar som skal takast vare på i ei begrensa tid (rekneskapsvedlegg og anna). Dette er forklaringa på at samla arkivbestand har gått ned samstundes som det er ein vesentleg tilvekst! Av den totale bestanden i arkivinstitusjonane i 2008 er 51 653 hyllemeter frå privat samfunnssektor (verksemder, organisasjonar og personar). Det er ein auke på 3 706 hyllemeter frå 2007 (merk at færre institusjonar var med i statistikken for 2007). Den samla tilveksten av offentlege arkiv i 2008 var på 10 841 hyllemeter. Det er registrert 20 927 einskildarkiv (arkiv frå ein organisasjon/verksemd) med privat proveniens og 21 015 einskildarkiv med offentleg proveniens. Det er varierande Riksarkivet (med Statsarkivet i Oslo og Samisk arkiv) Statsarkivet i Hamar Statsarkivet i Kongsberg Statsarkivet i Kristiansand Statsarkivet i Stavanger Statsarkivet i Bergen Statsarkivet i Trondheim Statsarkivet i Tromsø Østfold interkommunale arkivselskap IKS Interkommunalt arkiv i Kongsberg Interkommunalt arkiv i Vest-Agder Interkommunalt arkiv i Rogaland Interkommunalt arkiv i Hordaland Interkommunalt arkiv i Møre og Romsdal Interkommunalt arkiv Trøndelag iks Arkiv i Nordland Interkommunalt arkiv Troms Interkommunalt arkiv i Finnmark Akershus fylkeskommune (fylkesarkivaren) Fylkesarkivet i Oppland Fylkesarkivet for Vestfold Hordaland fylkesarkiv Fylkesarkivet i Sogn og Fjordane Oslo byarkiv Byarkivet i Drammen Haugesund byarkiv Stavanger byarkiv Bergen Byarkiv Trondheim byarkiv Tromsø bibliotek og byarkiv Stortingsarkivet Aust-Agder kulturhistoriske senter, IKS Arbeiderbevegelsens arkiv og bibliotek Arbeiderbevegelsens arkiv i Hedmark Arbeiderbevegelsens arkiv i Telemark Arbeiderbevegelsens arkiv i Møre og Romsdal Norsk Jazzarkiv Norsk Visearkiv Misjonsarkivet Norsk Lydinstitutt Norsk Revyfaglig Senter (Høylandet) Folkemusikkarkivet i Telemark FylkesFOTOarkivet i Møre og Romsdal Opplandsarkivet, avdeling Maihaugen, Rakkestad lokalsamling Gol bygdearkiv Lokalhistorisk arkiv Vinje kommune Lokalhistoriske bildearkiv Hægebostad Vik lokalhistoriske arkiv 9

storleik på einskildarkiva. Dei kan innehalde alt frå eitt dokument til fleire tusen hyllemeter arkivsaker. Av privatarkiva er 70 prosent ordna og 30 prosent uordna. Tilsvarande for offentlege arkiv er 74 prosent og 26 prosent. Elektroniske arkiv Det er ved utgangen av 2008 avlevert 1 206 uttrekk frå elektroniske arkiv til arkivinstitusjonane. Det er ein auke på 240 prosent frå 2007. Eit uttrekk er eit datamateriale som er trukke ut av eit system og blir lagra uavhengig av bestemte program. Det er i all hovudsak offentleg arkivmateriale som er deponert og avlevert i digitale formater (digitalt skapt materiale). I 2008 tok Arkivverket mot 711 uttrekk (688 til Riksarkivet). Dei kommunale arkivinstitusjonane tok til saman i mot 103 uttrekk frå elektroniske arkiv. I 2007 vart det samla sett avlevert berre fem uttrekk fra privatarkiv. I 2008 auka dette til 54 uttrekk. Opplandsarkivet avd. Maihaugen står aleine for det meste av auken. Fotografisk materiale Arkivinstitusjonane har gitt opp at dei hadde 8 206 453 foto totalt. Det er ein auke på 1 850 093 foto eller 29 prosent frå 2007. Av talet for 2008 er 2 149 757 foto registrert i katalogsystem. Det er store skilnader på korleis institusjonane rapporterar om foto i samlingane. Nokre har presise tal på fotografi i samlinga eller oppgir eit estimat, andre kan i det heile ikkje rapportere tal. Tala i statistikken vil difor vere lågare enn dei reelle tala. Magasinkapasitet Den totale magasinkapasiteten i arkivinstitusjonane er 437 013 hyllemeter. Rapporteringa syner at 369 464 hyllemeter (68 prosent) av magasinkapasiteten er nytta. Det er 67 549 ledige hyllemeter. Den ledige kapasiteten er liten både ut frå meldte avleveringar av offentlege arkiv og ut frå utfordringane i arbeidet med privatarkiva. Tilgang for publikum Alle institusjonane som er depotinstitusjonar, svarar at samlingane er tilgjengelege for publikum. Med unntak av nokre få institusjonar har alle depotinstitusjonane katalogar over arkivbestanden. Nettenester 40 institusjonar har eigne nettsider. Av desse gir 27 institusjonar tilgang til arkivkatalogar på nettet. 39 institusjonar har planer om digitale tenester. 19 institusjonar svarar at nettenestene er utforma etter WAI-standarden. Samla tall for besøk på arkivinstitusjonane sine nettsider er 7.422.657 og oppslag i databaser på nettet er samla 73.867.569. Arkivverket er den dominerande aktøren med Digitalarkivet; men óg kommunale institusjonar og andre har lagt ut databaser som har synt seg å vere interessante for ulike grupper av brukarer. Meir systematiske data for netttenester skal innarbeidast i statistikken for 2009. Besøk Ofte ventar og krev ein brukar av arkiv både personleg og tidkrevjande retteleiing og service. Det kan vera fleire og samansette årsaker til at ein besøker ein arkivinstitusjon, som til dømes innhenting av rettigheitsinformasjon, forskning og studieverksemd eller hobbyformål. Mange brukarar er i kontakt med institusjonane over telefon. Desse kjem ikkje med i denne statistikken. Dette er viktig å ha med seg når tala skal tolkast. I tillegg må nemnast at fleire av institusjonane er arkivfaglege institusjonar med vekt på fagutvikling i eigarkommunane, og ikkje primært er retta mot å ta i mot besøk frå publikum. Det er 6 368 personar som har fått omvisning. I 2007 vart det spurt om grupper. Tala er derfor ikkje samanliknbare. Det samla talet for besøk i arkivinstitusjonane i 2008 er 63 315. I dette talet skulle ikkje reknast med søk på nettsider. Eit par av institusjonane har like fullt gjort dette. Det presiserast at fleire interkommunale arkivselskap ikkje har eigne depot for bevaring av arkiv, sjølv om desse nå i aukande grad blir depotinstitusjonar. Deira rolle har tradisjonelt vore å utvikla arkivarbeidet i eigarkommunane og i nokon grad å arbeida med arkivmateriale som kommunane har i eigne magasin. Tal for besøk og publikumsformidling må sjåast i denne samanhengen. Førespurnader frå publikum Førspurnader frå publikum er i statistikken definert som dei førespurnader som har fått skriftleg svar (skriftleg sakshandsaming). Med velferdsformål er meint saker som inneheld dokumentasjon av personlege interesser og rettar av andre slag enn eigedomsinformasjon. Det kan vera dokumentasjon på skolegang, arbeidstilhøve, pensjonsrettar, sosiale tilhøve med meir. Førespurnader om eigedomsspørsmål er ei anna stor gruppe 10

av førespurnader frå publikum. Det kan vera interessant å følgje denne saksgruppa over tid etter som eigedomsarkiva er eit prioritert område for digitalisering og for tilgjenge via internett. Ein vil derfor kunne forventa ein nedgang i talet på eigedomssaker som krev personretta service og skriftleg sakshandsaming. Ikkje alle institusjonane fører statistikk over publikumsførespurnader, og berre dei største arkivinstitusjonane skil mellom ulike førspurnader (etter årsak og typar av arkiv som forespurnaden gjeld). Arkivinstitusjonane fekk i alt 52 315 skriftlege publikumsførespurnader i 2008. Det er ein nedgang på 31 prosent frå 2007. Ein ser her at brukarane i stigande grad, og i takt med antal dokumentar som vert digitaliserte, bruker nettenestene. Av det totale talet på publikumsførespurnader er 10 416 knytte til velferdformål (ein nedgang på 18 prosent frå 2007), 21 961 er spørsmål om eigedomsdokumentasjon (ein nedgang på 45 prosent) og 19 938 er andre spørsmål (ein nedgang på 29 prosent). Særskilde tiltak Institusjonane har delteke i 174 opne arrangement. Det er ein auke på 32 prosent frå 2007. Dei tilsette ved institusjonane held 398 foredrag i 2008. Auken frå 2007 er på 56 prosent. Vidare vart 72 fysiske utstillingar presentert av institusjonane, trass i at få arkiv har tilpassa lokale for dette. Det er ein auke på 22 prosent. Tiltak mot utdanningssektoren 174 grupper/klassar var deltakarar i undervisningsopplegg i arkiv, og det var 86 orienteringsmøte for studentar og forskningsmiljø. Tala syner at arkivinstitusjonane arbeider relativt mykje med undervisningsopplegg for barn og unge. Til dømes produserte institusjonane 49 undervisningsopplegg. Denne innsatsen er omlag på same nivå som i 2007. Digitalisering Det er viktig for arbeidet med digitalisering i arkivsektoren at satsing og resultat vert gjort synlege. Gjennom arkivstatistikken vil ABM-utvikling skaffe fram oversyn over kva for medietypar og kor mykje som blir digitalisert Omgrepet dokumentsider er bytta ut frå 2007. I år er institusjonane bede om å rapportere kor mange digitaliseringsopptak som er gjort. Det er per 2008 gjort 10 867 671 opptak, det vil seie overføring frå analoge til digitale format. Talet gjeld papirbasert materiale (ei eller fleire dokumentsider i eit «opptak»). Det er ein auke på 35 prosent frå 2007. Arkivverket stod for 98 prosent av opptaka. Av arkivdokument på andre medietypar er det digitalisert 286 784 einingar av foto, 35 211 einingar av film og 6 288 einingar av lyd/lydfilar. For foto og lydfestingar er det ein auke frå 2007, medan digitalisering av film er på same nivå som i 2007. Det presiserast at også desse tala gjeld arkivdokument (unike) og ikkje pliktavleverte publikasjoner, med nokre få unntak. Arbeid mot arkivskapar og arkivdanning Det vart brukt 8 250 dagsverk til tilsyn og rettleiing ved arkivinstitusjonane i undersøkjinga. Vidare deltok 3 258 deltakarar frå arkivskaparer på kurs som vart arrangert av institusjonane. Det vart til dømes arrangert kurs for arkivskaparer om ordning av arkiv, avleveringsrutinar, arkivplan osb. Stillingar Det er tilsett 481 personar i faste stillingar i arkivinstitusjonane. Av auken på 88 frå 2007 står dei institusjonane som er nye i 2008-statistikken for 35 stillingar. Det er ei viss overvekt av kvinner, med 289 årsverk mot 217 for mennene. Totalt 276 årsverk er sette av til arkivfaglege stillingar. Ei arkivfagleg stilling er ei stilling der ein hovudsakleg gjer arkivfagleg arbeid, ikkje rein administrasjon, reinhald eller andre spesialoppgåver. Særleg i dei lokalhistoriske arkivinstitusjonane vert det lagt ned ein betydeleg frivillig arbeidsinnsats. I Arkivverket er det 252 fast tilsette personar. Skade og tjuveri Det er rapportert om fire tjuveri av arkivmateriale for året 2008. Vidare har seks institusjonar rapportert om vassintrenging eller fare for vassinntrenging, og to institusjonar har rapportert om at det er registrert skade frå sopp, insekt eller anna som heng saman med klimatiske tilhøve. Endelig har to institusjonar rapportert om at det er registrert brann eller branntilløp. Driftsinntekter og driftskostnader Tildeling (statsbudsjettet) for Arkivverket (Riksarkivet, dei åtte statsarkiva og Samisk arkiv) for 2008 var ca. kr. 217 000 000. Arkivinstitusjonane utanfor Arkivverket fekk 88 847 000 kroner i kommunalt tilskot, 25 823 000 kroner i fylkeskommunalt tilskot, 8 924 000 i statleg tilskot og 9 064 000 frå private, samla kr. 132 658 000. 11

På økonomisida har det rapporterte talmaterialet varierande detaljeringsgrad. Det knyter seg derfor enkelte problem til tolkinga av desse tala. Det er skilnader blant dei ulike institusjonane når det gjeld måten husleige og andre driftskostnader vert førte på. Det er òg nokre institusjonar som ikkje har levert alle opplysningane om økonomi som det vert spurt etter i skjemaet. Museum Hovudtrekk frå arkivstatistikken 2008 er fyrste året det vert samla inn detaljert statistikk over arkivmateriale i musea. Statistikken omfattar papirbasert arkivmateriale, kart, teikningar, film/video og lydfestinger i musea. Institusjonane rapporterer her ikkje tal for foto; dette går inn i museumsstatistikken. Musea har óg i tidligere år rapportert nokre opplysingar om arkivmateriale og ordningsgraden på dette i museumstatistikken. Frå og med 2008 er denne rapporteringa falt bort. Det vart sendt ut brev med passord og brukarnamn til 119 museum. Institusjonar med ubetydelege mengder arkivmateriale vart ikkje omfatta. Av desse 119 musea har 88 fylt ut statistikkskjemaene. Det gjer ein svarprosent på 74, som ikkje er tilfredsstillande. Men dei musea som ikkje rapporterte tal, hadde samla sett 2 139 hyllemeter arkivmatariale i følgje museumsstatistikken for 2007. Talet utgjer åtte prosent av det innrapporterte arkivmaterialet i arkivstatistikken for 2008, og berre eit fåtal av desse musea forvaltar arkivmateriale på meir enn hundre hyllemeter. Det er store skilnader i svara frå dei 88 musea. Nokre har ikkje rapporert tal fordi dei ikkje har oversyn over bestanden. Andre har berre rapportert inn det materialet som er ordna og katalogisert. Andre har berre rapportert total arkivbestand. Det gjer det vanskeleg å gi eit samla oversyn over privatarkivbestanden. Nokre av tala er berre grove estimat. Dei fleste av musea har lagt arbeid i å framskaffe så korrekte tal som mogleg, men det er framleis ein veg å gå før arkivstatistikken er heilt ut korrekt. Dette er sjølvsagt betinga av at musea får betre oversyn over samlingane sine. Fleire institusjonar etterlyser fleire og meir opplysande hjelpetekstar. Total arkivbestand Dei 88 musea som var omfatta av undersøkinga ga opp at dei hadde 26 648 hyllemeter arkivmateriale i depot ved utgangen av 2008. Av det samla tilfanget utgjorde privatarkiv 21 520 hyllemeter. I dei resterande 5 128 hyllemeter arkivmateriale inngår offentleg arkivmateriale, og da helst frå kommunane. Mellom anna har Halden historiske samlinger arkivet til Halden kommune. Den totale arkivbestanden i musea omfattar òg til dels store samlingar av kart, teikningar, foto, film og lydfestingar som er henta ut frå ulike offentlege og private arkiv. Truleg har nokre institusjonar som ikkje har rapportert privatarkivmateriale, rekna inn slikt materiale i totaltalet. Difor kan vi gå ut frå at 21 520 hyllemeter privatarkivmateriale ligg noko under den faktiske situasjonen. Musea har oppgjeve at 57 prosent av privatarkivbestanden er ordna. Mykje tyder likevel på at ein relativt stor andel av denne bestanden ikkje er systematisert eller registrert i henhold til arkivfaglege standarder. Dette reduserer verdien til arkiva som kjelder og dokumentasjon. Vidare har musea rapport å ha 11 763 einskildarkiv (arkiv frå ein organisasjon/verksemd). Som i arkivinstitusjonane finn vi her arkiv som inneheld alt frå eitt einskild dokument til fleire tusen hyllemeter. Kart og teikningar Musea har rapport å ha 32 963 kart og 275 692 teikningar. Av dette er 8 300 kart og 138 301 teikningar registrert i katalogsystem. Talet på kart og teikningar er truleg mykje underrapportert sidan slike dokument i arkiv ofte ikkje er registrert som einskilde objekt. Dette gjeld òg foto i arkiv. Film og lydfestingar Dei fleste musea har både film/video og lydfestingar. Institusjonane vart i hjelpeteksten til registreringsskjemaene bede om å opplyse om opptak og om bestanden er oppgitt i minutt eller timar. Trass i dette er dei fleste rapporterte tala truleg fysiske einingar, det vil seia tal for filmrullar, kassettar, dvd-plater osb. Mange museum har og opplyst at dei ikkje har oversikt over desse samlingane, men at dei arbeider med saka. Det er ikkje mogleg å oppgje samla bestand på grunnlag av rapporterte tal. Magasinkapasitet Den samla magasinkapasiteten for arkiv i museum er oppgitt å vera 31 623 hyllemeter. Herav er 23 987 hyllemeter brukt. Dette er eit lågare tal enn det oppgitte samla arkivtilfanget. Difor må arkivmateriale vera deponert andre stader enn i arkivmagasin. Vidare arbeid Mykje tyder på at det i framtida må utarbeidast 12

fleire og meir klargjerande hjelpetekster. Dette gjeld særlig for innsamling av statistikk i musea og i dei lokalhistoriske arkivinstitusjonane. I 2010 skal dessutan arkivstatistikken utvidast til å gjelde bibliotek som bevarer arkiv og gjer desse tilgjengelege for bruk. 13

Arkivinstitusjonanes arkivbestand i hyllemeter 51563 Bestand privatarkiv Bestand offentleg 296019 Tilvekst i 2008: Private og offentlege arkiv i hyllemeter ved arkivinstitusjonane 19 57 Tilvekst privatarkiv Tilvekst offentleg 10 8 4 1 Talet på enkeltarkiv totalt ved arkivinstitusjonane 21015 20927 Enkeltarkiv privat Enkelarkiv offentleg 14

Arkivinstitusjonanes magasinkapasitet i hyllemeter 67459 Brukte hyllemeter Ledige hyllemeter 369464 Publikumsførespurdnader ved arkivinstitusjonane 19938 21961 vedr. eigedomsdok. e vedr. velferdsformål anna 10416 Digitalisering ved arkivinstitusjonane 35211 286784 6288 Papirbasert materiale Foto Film/video Lyd 10867671 15

Årsverk ved arkivinstitusjonane 82,45 Faste Mellombels 455,91 Årsverk ved arkivinstitusjonane 217,44 288, 57 Kvinner Menn 16

Arkivbestand ved musea 5128 Bestand privatarkiv Arkivbestand annet 21520 Privatarkiv i museer, ordnet og uordnet i prosent av total privatarkivbestand 43 % 57 % Privatarkiv ordnet Privatarkiv uordnet 17

Tabell 1. Arkivbestand i arkivinstitusjonar (i hyllemeter) Arkivbestand Arkivbestand ordna Privatarkiv bestand Privatarkiv ordna Tal på enkeltarkiv Arkiv Totalt Tilvekst Totalt Tilvekst Totalt Tilvekst Totalt Tilvekst Totalt Privat Offentleg Østfold interkommunale arkivselskap IKS 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 Rakkestad lokalsamling 100 0 95 0 66 0 64 0 116 96 20 Akershus fylkeskommune 1 500 300 15 Arbeiderbevegelsens 6 778 125 5656 160 6 778 125 5 656 160 1 586 1 586 0 arkiv og bibliotek Oslo byarkiv 18 444 500 6 718 192 1 733 119 856 132 956 267 689 Riksarkivet 1 116 000 869 103000 300 12 000 139 9 000 1 900 1 650 260 Norsk Jazzarkiv 124 2 100 2 Norsk Visearkiv 91 2 60 2 8 0 4 0 2 2 0 Stortingsarkivet 1 515 4 1 300 4 10 10 90 6 84 Statsarkivet i Hamar 12 197 323 12 057 555 38 555 790 350 440 Arbeiderbevegelsens 270 10 100 270 100 230 230 0 arkiv i Hedmark Fylkesarkivet i Oppland 5 000 1 300 750 50 100 100 30 750 3 747 Maihaugen 2 000 60 800 80 2 000 60 800 80 1 600 1 600 0 IKA Kongsberg 4 126 600 4 126 600 110 43 90 4 398 53 4 345 Statsarkivet i Kongsberg 12 412 409 12 409 1 379 353 7 317 2 1 121 86 1 031 Byarkivet i Drammen 2 080 200 0 0 160 5 0 0 200 44 156 Gol Bygdearkiv Fylkesarkivet for Vestfold 1 640 38 890 16 1 350 22 572 9 903 781 122 Arbeiderbevegelsens 154 2 154 2 154 2 154 2 727 727 arkiv i Telemark Folkemusikkarkivet i Telemark Lokalhistorisk arkiv 65 0 65 110 110 0 Vinje kommune Aust-Agder kulturhistoriske 7 300 990 6 000 1 100 2 850 50 2 800 50 3 711 1 579 2 141 senter IKS Interkommunalt arkiv 2 500 100 1 800 250 4 0 2 0 1 887 5 1 882 Vest-Agder Statsarkivet i Kristiansand 9 222 216 8 808 865 1 876 68 1 724 68 2 268 1 352 916 Lokalhistorisk bildearkiv Hægebostad Haugesund byarkiv 2 030 35 1 730 30 181 2 120 0 120 51 70 Interkommunalt arkiv 3 574 3 000 575 575 i Rogaland Misjonsarkivet 1 557 36 840 7 282 Stavanger byarkiv 5 100 100 4 070 70 235 5 235 235 588 268 320 Statsarkivet i Stavanger 13 100 974 12 800 374 4 500 500 4 200 500 1 532 Norsk Lydinstitutt 20 2 0 0 20 2 0 0 2 2 0 Bergen Byarkiv 23 629 1 198 15 900 900 6 543 280 2 600 100 2 690 1 520 1 170 Hordaland fylkesarkiv 3 342 130 1 376 40 276 22 145 5 238 74 164 1 Omfatter statistikk for Riksarkivet, Statsarkivet i Oslo og Samisk arkiv 18

Arkivbestand Arkivbestand ordna Privatarkiv bestand Privatarkiv ordna Tal på enkeltarkiv Arkiv Totalt Tilvekst Totalt Tilvekst Totalt Tilvekst Totalt Tilvekst Totalt Privat Offentleg Interkommunalt arkiv 722 46 508 67 9 9 i Hordaland Statsarkivet i Bergen 13 315 102 12 565 150 458 0 400 10 1 100 500 600 Fylkesarkivet i Sogn 7 005 625 4 020 20 1 123 23 417 70 4 610 2 210 2 400 og Fjordane Vik lokalhistoriske 400 0 350 77 3 70 240 arkiv Interkommunalt arkiv 2 810 320 2 800 150 100 2 073 210 1 283 i Møre og Romsdal Arbeiderbevegelsens 75 45 75 45 102 102 0 arkiv i Møre og Romsdal FylkesFOTOarkivet 3 0 0 0 3 0 0 0 3 0 0 Interkommunalt arkiv 3 000 200 1 574 401 160 8 28 0 249 174 20 Trøndelag IKS Statsarkivet i 23 719 1 255 23 369 1 070 1 200 39 3 080 2 430 650 Trondheim Trondheim byarkiv 23 000 1 167 891 216 16 7 7 238 43 195 Norsk Revyfaglig 12 0 4 1 12 0 12 12 Senter Arkiv i Nordland 4 860 260 4 099 199 3 931 231 3 300 207 568 460 108 Interkommunalt arkiv 1 274 266 334 20 598 Troms Statsarkivet i Tromsø 9 036 563 8 851 354 1 522 25 1 412 66 1 280 757 523 Tromsø bibliotek 1 466 131 469 0 3 0 34 og byarkiv Interkommunalt arkiv i Finnmark 1 090 730 190 65 42 45 6 691 21 670 19

Tabell 2. Uttrekk, bestand av kart og tal på teikningar i arkivinstitusjonar Uttrekk off. sektor Uttrekk privat sektor Kart Teikningar Kart reg. i kat.syst. Teikningar reg. i kat.syst. Arkiv Totalt Tilvekst Totalt Tilvekst Totalt Tilvekst Totalt Tilvekst Totalt Tilvekst Totalt Tilvekst Østfold interkommunale 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 arkivselskap IKS Rakkestad lokalsamling 0 0 0 0 33 0 65 0 0 0 65 0 Akershus fylkeskommune 3 Arbeiderbevegelsens arkiv 0 0 600 0 600 0 og bibliotek Oslo byarkiv 33 1 0 0 53 400 118 300 Riksarkivet 688 120 0 0 103 000 0 103 000 Norsk Jazzarkiv Norsk Visearkiv Stortingsarkivet Statsarkivet i Hamar 23 1 3 0 830 0 250 0 830 0 250 0 Arbeiderbevegelsens 0 0 0 0 0 0 arkiv i Hedmark Fylkesarkivet i Oppland 13 0 Maihaugen 0 0 48 43 150 3 1 500 0 150 3 1 500 0 IKA Kongsberg 19 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 Statsarkivet i Kongsberg 1 400 2 Byarkivet i Drammen 0 0 0 0 300 0 0 0 0 0 0 0 Gol Bygdearkiv Fylkesarkivet for Vestfold 0 0 0 0 25 15 13 020 20 0 0 0 0 Arbeiderbevegelsens arkiv i Telemark Folkemusikkarkivet i Telemark Lokalhistorisk arkiv 3 5 1 425 - Vinje kommuner Aust-Agder 12 7 3 000 1 000 2 000 kulturhistoriske senter Interkommunalt arkiv 14 13 0 0 110 10 2 050 50 0 0 0 0 Vest-Agder Statsarkivet i Kristiansand 15 820 3 1 083 1 Lokalhistorisk bildearkiv Hægebostad Haugesund byarkiv 0 0 0 0 60 0 50 0 50 0 50 0 Interkommunalt arkiv 24 500 500 i Rogaland Misjonsarkivet 0 0 0 0 390 0 100 0 320 0 50 0 Stavanger byarkiv 0 0 0 0 600 0 170 0 126 0 30 0 Statsarkivet i Stavanger 2 20 000 1 799 20 000 Norsk Lydinstitutt 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 Bergen Byarkiv 53 5 0 0 30 000 200 000 Hordaland fylkesarkiv 1 1 1 150 150 800 300 0 0 0 0 2 Talet gjeld kart og teikningar 3 Talet gjeld kart og teikningar 20

Uttrekk off. sektor Uttrekk privat sektor Kart Teikningar Kart reg. i kat.syst. Teikningar reg. i kat.syst. Arkiv Totalt Tilvekst Totalt Tilvekst Totalt Tilvekst Totalt Tilvekst Totalt Tilvekst Totalt Tilvekst Interkommunalt arkiv 47 6 i Hordaland Statsarkivet i Bergen 0 0 8 000 0 4 000 0 4 000 4 000 2 700 Fylkesarkivet i Sogn 22 5 110 10 215 15 og Fjordane Vik lokalhistoriske 50 arkiv Interkommunalt arkiv 58 18 200 i Møre og Romsdal Arbeiderbevegelsens 0 0 0 0 0 0 arkiv i Møre og Romsdal FylkesFOTOarkivet 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 Interkommunalt arkiv 136 45 500 0 1 000 0 0 0 0 0 Trøndelag iks Statsarkivet i 5 000 4 Trondheim Trondheim byarkiv 0 0 0 0 4 500 0 1 500 Norsk Revyfaglig 0 Senter Arkiv i Nordland 2 2 1 500 0 52 000 2 000 0 0 0 0 Interkommunalt arkiv 2 2 Troms Statsarkivet i Tromsø 50 000 5 500 1 000 Tromsø bibliotek 0 0 0 0 297 205 og byarkiv Interkommunalt arkiv i Finnmark 2 20 50 4 Talet gjeld kart og teikningar 5 Talet gjeld kart og teikningar 21

Tabell 3. Bestand av foto, film/videoopptak og lydfestingar i arkivinstitusjonar Foto Foto reg. i kat.syst. Film/videoopptak Film/video reg. i Lydfestingar kat.syst. Arkiv Totalt Tilvekst Totalt Tilvekst Totalt Tilvekst Totalt Tilvekst Totalt Tilvekst Østfold interkommunale 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 arkivselskap IKS Rakkestad lokalsamling 15 498 3 000 7 152 0 1 862 120 1 862 0 1 320 0 Akershus fylkeskommune Arbeiderbevegelsens 1 397 100 14 500 24 200 4 200 arkiv og bibliotek Oslo byarkiv 614 000 14 000 322 000 3 000 3 470 3 470 4 Riksarkivet 905 000 5 000 905 000 5 000 600 600 5 000 Norsk Jazzarkiv 11 000 100 8 953 3 500 1 596 108 1 000 8 686 1 548 Norsk Visearkiv 3 660 60 Stortingsarkivet 7 500 20 7 500 20 8 500 250 Statsarkivet i Hamar 1 000 0 0 0 0 0 0 0 0 0 Arbeiderbevegelsens 0 0 0 Arkiv i Hedmark Fylkesarkivet i Oppland 50 000 21 878 2 878 Maihaugen 5 000 300 3 000 280 50 6 30 1 1 290 35 IKA Kongsberg 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 Statsarkivet i Kongsberg 1 000 5 Byarkivet i Drammen 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 Gol Bygdearkiv 13 000 Fylkesarkivet for 36 300 300 7 200 100 107 25 43 0 230 0 Vestfold Arbeiderbevegelsens 2 157 8 2 157 8 95 0 Arkiv i Telemark Folkemusikkarkivet 120 50 77 4 14 4 990 28 i Telemark Lokalhistorisk arkiv 2 220 12 14 - Vinje kommune Aust-Agder kulturhistoriske 400 000 400 000 32 30 10 2 senter IKA Vest-Agder 950 200 216 210 0 0 0 Statsarkivet i 84 523 63 637 637 266 0 800 0 Kristiansand Lokalhistorisk bildearkiv 1 655 Hægebostad Haugesund byarkiv 100 0 100 0 0 0 0 0 0 0 Interkommunalt arkiv 10 000 10 000 i Rogaland Misjonsarkivet 414 000 4 000 12 000 2 000 315 15 200 0 450 0 Stavanger byarkiv 1 100 000 100 000 187 000 100 000 327 5 322 322 0 Statsarkivet i Stavanger 1 100 000 42 000 20 000 340 340 Norsk Lydinstitutt 100 0 0 0 6 000 0 0 0 120 000 485 Bergen Byarkiv 900 000 1 137 300 100 Hordaland fylkesarkiv 25 000 5 000 220 25 20 6 360 10 22