Skodje kommune. Bustadsosial handlingsplan for Skodje kommune

Transkript

1 Skodje kommune Bustadsosial handlingsplan for Skodje kommune

2

3 1. INNLEIING BAKGRUNN FOR HANDLINGSPLANEN MANDAT FORANKRING OG STATUS FOR PLANEN FRAMSTILLING OG VURDERING AV GENERELLE BEFOLKNINGS- OG BUFORHOLD I KOMMUNEN FOLKETALSUTVIKLING KOMMUNALE BUSTADER INTERN ORGANISERING AV KOMMUNEN SI BUSTADMASSE DEN PRIVATE BUSTADMARKNADEN KARTLEGGING AV BEHOVET FOR ULIKE TYPAR BUSTADAR OG ANDRE BUSTADTILTAK TIL VANSKELEGSTILTE GRUPPER I BUSTADMARKNADEN KVIFOR KARTLEGGING METODE KRITERIAR FOR KARTLEGGING MÅLGRUPPER: RESULTATET AV KARTLEGGINGA PERSONRETTA LÅNE- OG TILSKOTSORDNINGAR LÅNE- OG TILSKOTSORDNINGAR STARTLÅN BUSTADTILSKOT TIL ETABLERING OG TILPASSING AV BUSTAD BUSTØTTE GJENNOMGANG AV KOMMUNEN SI ORGANISERING AV BUSTADOPPGÅVENE, OG VURDERING AV ORGANISERINGA AV DET BUSTADSOSIALE ARBEIDET I KOMMUNEN TILDELING AV KOMMUNALT HUSVÆRE HUSLEIGEKONTRAKTER SATSINGSOMRÅDE, STRATEGIAR OG TILTAK RULLERING OG SAMORDNING AV PLANEN PÅ KORT OG LANG SIKT... 15

4 2

5 Forord Forslag til bustadsosial handlingsplan for Skodje kommune vert med dette lagt fram til handsaming. Planperioden er Planen omhandlar bustader og bustadtiltak for grupper av befolkninga som grunna sosiale-, medisinske-, fysiske- og/eller økonomiske tilhøve har vanskar med å skaffe seg bustad og bli buande i denne. FN sin internasjonale konvensjon om menneskerettar slår fast at ein av dei mest sentrale menneskerettane er retten til eigen bustad. Det er dermed eit overordna politisk mål at alle skal kunne disponere sin eigen bustad. Den einskilde innbyggar har sjølv eit ansvar for å skaffe seg bustad, men det kviler eit ansvar på staten og kommunane i det å legge forholda til rette slik at alle innbyggarane blir i stand til å skaffe seg eigen bustad eller ein stad å bu. Skodje kommune etterkjem med dette Husbanken sine krav om dokumentasjon av bustadbehova i høve til prioritering av midlar frå Husbanken. Planarbeidet er gjennomført i perioden til med deler av leiargruppa som styringsgruppe og ei tverretatleg og tverrfagleg samansett arbeidsgruppe som prosjektgruppe. Formannskapet vedtok igangsetjing av planarbeidet , og handsama planutkastet i møte den Kommunestyret handsama Planen skal ha status som sektoriell fagplan og inngå i kommuneplansystemet forøvrig. Gjennomføring av handlingsprogram og tiltak som krev finansiering, skal skje gjennom økonomiplan og årsbudsjett. Ansvarlege driftseiningar i kommunen har ansvaret for oppfølging av planen for dei aktuelle tiltaksområda og setje i verk tiltak innanfor gjeldande økonomiske rammer. Den bustadsosiale handlingsplanen skal primært vere ein reiskap for at vanskelegstilte grupper med kommunen som støttespelar lettare skal kunne skaffe seg bustad gjennom gunstige finansieringsordningar i Husbanken. I tillegg vil planen kome med tilrådingar som sørger for tiltak som kan vere med på å heve den einskilde brukar si evne til det å bu for på den måten hindre utkasting frå bustad. Sameleis vil ein heve kompetansen i det kommunale hjelpeapparatet slik at fagfeltet kan drive tenesteyting med god kvalitet i i høve til lovverket. Ein vil også yte tenester med stor grad av brukarmedverknad, og sørge for at brukarane opplever seg verdfulle. Vi vonar dette arbeidet vil lukkast! Skodje, den Kjell Bjørdal -rådmann- Edith Eidheim -prosjektleiar- 3

6 1. Innleiing 1.1. Bakgrunn for handlingsplanen Stortingsmeldinga om bustadetablering for unge og vanskelegstilte (St.meld. nr. 49, ) oppfordrar alle kommunar til å utarbeide ein tverrsektoriell handlingsplan. I 2005 vart den nasjonale strategien mot bustadløyse sett i verk. Strategien har tre hovudmål; motverke at folk vert bustadlause, å bidra til god kvalitet på døgnovernatting, og bidra til at bustadlause raskt får tilbod om varig bustad. Sosial-og Helsedirektoratet, Husbanken, Fylkesmannen og kommunane har eit nært samarbeid om arbeidet med å sikre alle ein permanent bustad. Skodje kommune er ei av 13 prosjektkommunar som er med i det fylkesvise og det regionale nettverket. Fylkesmannen forvaltar Sosial- og helsedirektoratet si tilskotsordning til kommunane som gjeld stillingar til å heve brukarane si kompetanse inn mot det å kunne halde på eigen bustad, med miljøretta tiltak, burettleiing og økonomisk rådgjeving. Skodje kommune fekk midlar til ei slik stilling i 2006 og 2007, og har gjennomført planarbeidet med støtte frå desse midlane og ved kompetansetilskot frå Husbanken. Prosjektperioden går fram til 2008, og Sosial- og helsedirektoratet forventar at kommunane då har etablert eigne stillingar til å ivareta prosjekta og tiltaka som vert sette i verk. Husbanken har initiert arbeidet med bustadsosial handlingsplan i alle kommunane i landet. Dei yter i tillegg lån og tilskot til etablering, samt kompetansetilskot som skal bidra til å heve kompetansen på det bustad- og bygningspolitiske området. Husbanken skal nytte dei lokale handlingsplanane når verkemiddel skal fordelast. Det vert difor sett krav til kva planen skal innehalde. Planen må omfatte desse tiltaka: - Skildring av generelle befolknings- og butilhøve i kommunen - Kartlegging av dei vanskelegstilte sine busatdbehov - Kartlegging av dei statlege og kommunale verkemidlane, inkludert den kommunale bustadmassen - Vurdering av det bustadsosiale arbeidet i kommunen - Satningsområde, strategiar og tiltak Planen vil omhandle hjelp til både å etablere seg i bustad og til å verte buande i bustaden. Planlegging og utvikling av eigna bustader for vanskelegstilte må sjåast i samanheng med kommuneplanen og psykiatriplanen. Kommunen si plikt til å skaffe bustader til vanskelegstilte, og midlertidige husvære til den som ikkje klarer dette sjølv, er heimla i Lov om sosiale tjenester 3-4 og 4-5. Kommuneplanen for 2006 til 2016 seier m.a. at Det skal i tillegg arbeidast med tilrettelegging av bustader for særskilde grupper som ungdom i etableringsfasen og eldre. Ein føreset då at gruppa vanskelegstilte som er omhandla i planen her kjem inn under særskilde grupper i kommuneplanen. 4

7 Kartlegginga syner eit høvesvis stort behov for bustad, og det er verdfullt for kommunen i denne fasen å vurdere bruken av eksisterande bustadmassen sett opp mot nybygging. Kartlegginga synleggjer fleire utfordringa i kommunen sin bustadsosiale politikk, og planen foreslår tiltak som vil møte desse utfordringane på både kort og lang sikt Mandat Som ein del av formannskapsvedtaket 28/11 06 om iverksetjing av planarbeidet med bustadsosialhandlingsplan vart det vedtatt følgjande mandat: 1. Gje ei framstilling og vurdering av generelle befolknings- og buforhold i kommunen 2. Utarbeide oversikt over behovet for ulike typar bustader og andre bustadtiltak til vanskelegstilte grupper i bustadmarknaden 3. Kartlegge den vanskelegstilte gruppa sine bustads- og oppfølgingsbehov 4. Kartlegge den kommunale bustadmassen og vurdere utnyttinga av denne 5. Gjennomgå og vurdere kommunen sin bruk av låne- og tilskotsordningar, og vurdere nytten av Husbanken sine finansieringsordningar 6. Gjennomgå og vurdere kommunen si organisering av bustadoppgåvene 7. Vurdere organisering av av det bustadsosiale arbeidet i kommunen 8. Satningsområde, strategiar og tiltak 9. Legge til grunn eit langtidsperspektiv og legge til rette for at planen kan rullerast og samordne den med andre kommunale planar 1.3. Forankring og status for planen Planen skal ha status som sektoriell fagplan og inngå i kommuneplansystemet forøvrig. Gjennomføring av handlingsprogram og tiltak som krev finansiering, skal skje gjennom økonomiplan og årsbudsjett. Ansvarlege driftseiningar i kommunen har ansvaret for oppfølging av planen for dei aktuelle tiltaksområda og setje i verk tiltak innanfor gjeldande økonomiske rammer. Den bustadsosiale handlingsplanen skal vere ein reiskap for at vanskelegstilte grupper med kommunen som støttespelar lettare skal kunne skaffe seg bustad, og få støtte og råd i det å bu. 2. Framstilling og vurdering av generelle befolknings- og buforhold i kommunen 2.1. Folketalsutvikling Pr var det innbyggjarar i kommunen. Basert på middels nasjonal vekst viser tal frå SSB at auken i folketalet vil halde fram, til innbyggjarar i Folkeauken skaper utfordringar for kommunen når det gjeld tilrettelegging for auka busetnad i åra framover. Viser for øvrig til kommuneplanen når det gjeld planlagt utbygging og tilrettelegging av område for dette. 5

8 Skodje kommune har ung befolkning, der om lag 60 % av innbyggarane er under 40 år. Denne trenden vil snu i åra som kjem, og tabellen nedanfor viser størst auke av innbyggjarar mellom 67 og 79 år framover; frå 263 personar i 2006 til 567 i Ser ein på aldersgruppa 6 til 15 år seier framskrivinga at det vil vere nedgang; frå 585 personar i 2006 til 423 i Auken i talet på eldre framover tilseier at talet på omsorgsbustader og alternative butilbod for denne aldersgruppa vil vere høgt prioritert i åra framover. I tillegg vert det satsa på å gjere kommunen attraktiv for ungdom og barnefamiliar som vil busetje seg her. Statistikk for Skodje kommune basert på middels nasjonal vekst: År 0-5 år 6-15 år år år år Over 90 år SUM Kilde: Tal frå Statistisk Sentralbyrå 2.2. Kommunale bustader Tabellen nedanfor viser ei oversikt over den kommunale bustadmassen med 53 bueiningar. Av desse disponerer sosialtenesta 6 einingar, butenesta for personar med psykisk utviklingshemming disponerer 21 einingar og heimebasert omsorg disponerer 26 einingar. Sosialtenesta har, i tillegg til desse nemnde 53 bueiningane, 4 husvære på framleige til vanskelegstilte. Gnr. / Bnr. Adresse Vert disponert av Tal på bueiningar Tilrettelagt for rullestol 27/95 Gamlevegen 2 Sosialtenesta 1 Ja 23/153 Niusvegen 42 Sosialtenesta. 1 Nei 24/3 Nedreskodjevegen 27 Sosialtenesta. 2 Nei 24/3/8 Nedreskodjevegen 18 Den Norske Kyrkja 1 Nei 23/110 Ytreskodjevegen 62 Sosialtenesta 1 Nei 24/79 Nedreskodjevegen 14 Butenesta i Skodje kommune 4 Ja 24/3/10 Nedreskodjevegen 15 Butenesta i Skodje kommune 1 Ja 24/3/10 Nedreskodjevegen 17 Butenesta i Skodje kommune 1 Ja 6

9 Gnr. / Bnr. Adresse Vert disponert av Tal på bueiningar 24/3/10 Nedreskodjevegen 19 Butenesta i Skodje kommune 1 Ja 24/3/10 Nedreskodjevegen 21 Butenesta i Skodje kommune 2 Ja 24/3/10 Nedreskodjevegen 23 Butenesta i Skodje kommune 2 Ja 23/173 Niusvegen 17 Butenesta i Skodje kommune 1 Ja 23/173 Niusvegen 19 Butenesta i Skodje kommune 1 Ja 23/173 Niusvegen 21 Butenesta i Skodje kommune 1 Ja 23/173 Niusvegen 23 Butenesta i Skodje kommune 1 Ja 23/138 Niusvegen 20 Butenesta i Skodje kommune 1 Ja 23/138 Niusvegen 22 Butenesta i Skodje kommune 1 Ja 23/138 Niusvegen 24 Butenesta i Skodje kommune 4 Ja Tilrettelagt for rullestol 23/146 Ådalsbakken 4 Heimebasert omsorg 6 Ja 23/168 Vangen Heimebasert omsorg 14 Ja 23/168 Vangen 30 Heimebasert omsorg 1 Ja 23/168 Vangen 32 Heimebasert omsorg 1 Ja 23/168 Vangen 34 Heimebasert omsorg 1 Ja 23/168 Vangen 36 Heimebasert omsorg 1 Ja 23/168 Vangen 38 Heimebasert omsorg 1 Ja 23/168 Vangen 40 Heimebasert omsorg 1 Ja TOTALT Det kan synast som om kommunen har bra med bustader til å dekke noverande etterspurnad frå gruppene eldre og psykisk utviklingshemma. Terskelen for tildeling av bustad for desse gruppene er forhaldsvis lav. Også for gruppa flyktningar har ein pr. dato nok tilgang på bustader. Ein flyktninghustand er busett i kommunen siden i Mange av flyktninghusstandane som kom til kommunen tidlegare har busett seg i private bustader, og to husstandar er med i kartlegginga her som sosialt- og økonomisk vanskelegstilte. I mai 2007 har heimebasert omsorg 3 personar på venteliste for tildeling av omsorgsbustad Intern organisering av kommunen si bustadmasse I Skodje kommune er arbeidet med tildeling av kommunal bustad delt mellom ulike kontor og driftseiningar. Ingen avdelingar som har meir ansvar enn andre for det bustadsosiale arbeidet. Kommunen, eller dei einskilde avdelingane, har ikkje eigne retningsliner for tildeling av kommunal bustad, og når det blir skrive leigekontrakt er desse av varierande standard og med 7

10 vektlegging på ulikt innhald. Det er fleire avdelingar som skal syte for at leigekontrakter vert skrive. Kommunen har i tillegg disposisjonsrett over 4 husvære, som er framleigde til vanskelegstilte. I desse tilfella har utleigar kontrakt med kommunen på utleige, og i nokre av leigeforholda vert det i tillegg skrive særavtale mellom sosialtenesta og leigetakar. Teknisk avdeling står for vedlikehald og tilsyn ved inn- og utflytting av dei kommunale bustadane. Denne ordninga fungerer delvis tilfredsstillande. Når det gjeld vedlikehald og tilsyn med dei framleigde husvære så er det eit uavklart område som tidvis ikkje er regulert i avtale Den private bustadmarknaden Behovet for område til bustadbygging i Skodje kommune er aukande, og veksten og etterspørselen er størst i sentrumsområda. Likevel ser ein mangel på husvære til utleige i alle deler av kommunen, og særs i sentrumsområda. Sjølv om det er ein del privat utleige av kjellarhusvære, og mest i Lia og i Vågen, så viser erfaringane at kommunen ikkje har nok tilgang til bustader til dei vanskelegstilte som har behov for ein stad å bu. Tabellen nedanfor viser privat utbygging i Skodje for perioden 2004 til I perioden er det bygd totalt 105 bueiningar, og ein ser merkbar auke i byggeaktiviteten frå 2005 til 2006 med 15 einingar. Største busetjingsauken i perioden er det på Stette og i sentrum. STAD Totalt (ant. bueiningar) (ant. bueiningar) (ant. bueiningar) Skodje sentrum Valle-Svorta Stette Engesetdal Glomset Brusdal Utvikbygda Tilsaman Kilde: Arealdelen i kommuneplanen Hittil i 2007, (pr. 1. mai), er det byggjemeldt 27 bustader i kommunen, mot 45 for heile 2006, noko som statistisk sett skulle tilseie ein auke i byggjeaktiviteten for

11 3. Kartlegging av behovet for ulike typar bustadar og andre bustadtiltak til vanskelegstilte grupper i bustadmarknaden 3.1. Kvifor kartlegging Kartlegginga er gjennomført med tanke på at resultatet skal vere retningsgjevande for planlegging og bustadbygging til vanskelegstilte grupper i kommunen. Husbanken skal nytte dei lokale handlingsplanane når verkemiddel skal fordelast. Det vert difor sett krav til at planen skal innehalde kartlegging av dei vanskelegstilte sitt bustadbehov Metode Planen er basert på mal utvikla av Husbanken, til bruk for utarbeiding av bustadsosiale handlingsplanar i kommunane. Prosjektgruppa utarbeidde skjema til kartlegging av vanskelegstilte sine bustadbehov, opplysningar som er fanga opp eller registrerte ved alle dei bustadorienterte einingane i kommunen; heimebasert omsorg, sosialtenesta, psykiatritenesta og butenesta for personar med psykisk utviklingshemma. Opplysningane er registrert på bakgrunn av tidlegare innhenta informasjon som einingane har om husstandane på det gitte tidspunktet, og det er den einskilde tilsette si vurdering som er lagt til grunn ved utfylling av skjema. I samsvar med tilråding frå Husbanken er ikkje aktuelle brukargrupper involverte i kartlegginga. Skjema og personopplysningar vert ikkje lagra etter at planarbeidet er ferdigstilt. Kartlegginga er gjennomført i februar og mars Kriteriar for kartlegging Prosjektgruppa har nytta Husbanken sine kritieriar for å kartlegge aktuelle vanskelegstilte husstandar: Undersøkinga er gjort mellom husstandar som har vore i kontakt med, eller motteke teneste frå det kommunale tenesteapparatet dei siste 6 mnd. Nedre aldersgrense er16 år. Ein husstand vert rekna som vanskelegstilt dersom: - Husstanden bur svært dårleg. Det kan vere at ein ikkje har eigen bustad, eller kan kome til å misse bustaden snart. Det kan også vere at bustaden er ueigna for husstanden - Husstanden har dårleg sjansar til sjølv å skaffe seg bustad. Dette kan vere fordi husstanden har får lav eller ustabil inntekt, eller det kan vere sosiale eller psykiske årsaker som gjer etablering vanskeleg - Sjansen for å etablere seg vil bli verande dårleg 3.4. Målgrupper: Prosjektgruppa delte husstandane inn i ulike kategoriar med målgruppekjenneteikn, ettersom mange av av bustadverkemidlane er retta mot ulike målgrupper. 9

12 1. fysisk funksjonshemma 2. psykisk utviklingshemma 3. psykiatriske langtidspasientar 4. rusmiddelmisbrukarar 5. økonomisk vanskelegstilte 6. sosialt vanskelegstilte og flyktningar 7. andre Gruppa tenestemottakarar/husstandar vi her snakkar om har oftast samansette hjelpebehov, og fleire einingar yter gjerne samtidige tenester. For å unngå dobbelregistrering i tilfelle der pasientar/ brukarar mottek hjelp frå fleire einingar samstundes eller oppfyller fleire av kritereia som er sette, vart registreringa samordna før iverksetjing Resultatet av kartlegginga I kartleggingsperioden fann ein tilsaman 31 husstander som har behov for ny bustad eller endring i noverande busituasjon. Prosjektgruppa valde å kartlegge alle grupper i kommunen med bustadbehov, ikkje berre dei vanskelegstilte. Dette er gjort for enklare kunne foreta heilskapsvurdering av eksisterande bustadmasse og omfordeling eller fleirbruk av denne på tvers av driftseiningar og avdelingar i kommunen. Eldre og psykisk utviklingshemma er i planen her ikkje rekna som vanskelegstilte, men er med i kartlegginga og oversikta nedanfor. Desse gruppene er godt tekne i vare i eksisterande kommunalt planverk. Gruppa av ungdom er også utelate frå kartlegginga, men to av dei kartlagde brukarane er under 20. Det har samanheng med at dei har snarleg behov for varig bustad med tilrettelagt hjelpetilbod. Mellom dei 31 kartlagde husstandane er det totalt 45 personar. Av desse er det 15 kvinner og 18 menn. Det er 25 einslege, 3 par og 3 familiar med småborn. Når det gjeld alder så er gruppa år klart størst med 12 personar. Andre aldersgrupper er jamnt fordelt med 2-4 personar i kvar gruppe, også 2 under 20 år utan at ungdom som gruppe er særskild kartlagt. Noverande busituasjon er at 7 eig husværet sitt sjølve, men har behov for endring, det er 19 som leiger husvære hos andre, det er 8 som har tilhald hos pårørande og er utan eigen bustad, og 2 er for tida i institusjonsbehandling men treng bustad ved utskriving. Ser ein på ønska lokalisering for ny busituasjon så er det 26 som ønska å bu i sentrum, 4 ønska på bu på Valle/Glomset, og 2 ønska anna lokalisering. 13 vil eige bustad sjølv, og 18 ønsker å leige bustad. Av desse ønsker 21 leilegheit i staden for hus. Kartlegginga syner vidare at 4 husstandar har behov for ny og tilrettelagt bustad grunna fysisk funksjonshemming. 10

13 Ettersom Skodje er ei lita kommune, med gjennomsiktige forhold, vil ein i det nedanforståande slå sammen målgrupper for å verne om dei det gjeld. Fysisk funksjonshemma, psykisk utviklingshemma og andre: Desse gruppene fevner 12 husstandar med tilsaman 16 personar som alle grunna alder og funksjonshemming har snarleg behov for endra butilbod. 2 av desse eig sjølve husværa sine og 4 leiger hos kommunen eller andre. 3 personar står registrert som søkjarar på tildeling av omsorgsbustad. Psykiatriske langtidspasientar og rusmiddelmisbrukarar: Dette er dei største gruppene med 13 husstandar til saman, alle einmannshushald. I alder er det spredning; frå 22 til 50 år, og alle står utan eigen eigna bustad. Brukarane det her er snakk om har snarleg behov for endring i livssituasjonen sin, og varig bustadtilbod vil vere særs viktig for alle som her er nemnde. Økonomisk vanskelegstilte, sosialt vanskelegstilte og flyktningar: Desse gruppene fevner 6 husstandar med tilsaman 16 personar. Tala syner at fleire småbarnsfamiliar er kartlagde her, og ut frå kartlegginga ser ein at desse har fått avslag på søknad om Startlån og tilskot. 2 av husstandane manglar eigen bustad. 4. Personretta låne- og tilskotsordningar 4.1. Låne- og tilskotsordningar Skodje kommune forvaltar i dag følgjande låne- og tilskotsordningar frå Husbanken: Startlån Bustadtilskot til etablering og tilpassing av bustad Bustøtte 4.2. Startlån Startlån er gjort gjeldande frå 2003, og er ei vidareføring av det tidlegare etableringslånet og kjøpslånet. Kommunen har ikkje eigne retningsliner for tildeling, men brukar oftast å gi kvalifiserte søkjarar lån til 20 eller 40 % toppfinansiering av det totale lånebehovet. Startlån fra kommunen er meint å vere løysinga for dei som har vanskar med å etablere seg på bustadmarknaden. Lånet skal bidra til at husstandar som har vanskar med bustadetablering skal få høve til å etablere seg og bli buande i nøkterne og gode bustader. Målgruppe er etablerarar som ikkje får lån frå private bankar eller som manglar eigenkapital, som til dømes unge i etableringsfasen, barnefamiliar, einslege forsytarar, funksjonshemma, flyktningar, rusmisbrukarar, psykisk sjuke, og menneske med opphaldsløyve på humanitært grunnlag. Startlån kan innvilgast til: Topp- eller fullfinansiering ved kjøp av bustad Refinansiering slik at husstanden kan bli buande i noverende bustad Toppfinansiering ved bygging av ny bustad Utbedring av bustad Kilde: Husbanlen 11

14 Tabellen nedanfor syner kommunen sitt låneopptak av Startlån til vidareformidling i perioden 2004 til Oversikt startlån År Saldo pr Innlån frå Husbanken Utlån/Tilsegn Antall innvilga Antall søknader Bustadtilskot til etablering og tilpassing av bustad Bustadtilskot skal bidra til at vanskelegstilte på bustadmarknaden skal kunne erverve og sikre eigne bustader i markedet. Tilskotet er strengt behovsvprøvd i høve til økonomisk situasjon, og det er berre dei mest vanskelegstilte som kan regne med å få bustadstilskot. Kor mykje tilskot som vert gitt avhenger av bustadbehov, husstanden sin økonomi og deira høve til å søkje andre støtteordningar som til dømes bustøtte. Retningsliner for tildeling er i stor grad gjeve av Husbanken, og kommunen har ikkje utarbeidd lokale tildelingskriterie. Kommunen har lite tilskotsmidlar til disposisjon for vidareformidling. Inneverande år fekk kommunen kr frå Husbanken til formålet, medan 2005 og 2006 står i 0. Bustadtilskotet kan også brukast til utbedring/tilpassing av bustad, som til dømes tilrettelegging for funksjonshemma, etterisolering eller andre former for enøk-tiltak. Sameleis kan bustadtilskot brukast til refinansiering dersom ein søkjar på grunn av betalingsproblem har vanskar med å behalde bustaden. Tilskot kan då nyttast saman med startlån til refinansiering av bustadgjeld og annan gjeld. Bustadtilskot til refinansiering er behovsprøvd i høve til økonomisk situasjon. Kilde: Husbanken Bustadtilskot År Saldo pr Tilskot frå Husbanken Innvilga tilskot Antall innvilga Den kommunale forvaltninga av Husbanken sin låne- og tilskotsordningar sorterer administrativt under rådmannen, og fagavdelingane vert i liten grad involvert når det gjeld innlån og vurdering av tildeling av midlar til søkjarar. 12

15 4.4. Bustøtte Bustøtte er ei statleg økonomisk støtteordning som vert administrert av Husbanken og kommunane. Bustøtta skal fevne husstandar med lave inntekter og høge utgifter, den er behovsprøvd. Frå 2007 er kommunen sin administrasjon av statleg bustøtteordning overført frå sosialtenesta til servicetorget v/rådmannen. Kommunen har ikkje kommunal bustøtteordning. Pr. første termin 07 var det 82 søkjarar til bustøtte i kommunen. Søkjarmassen har stor aldersspreiing. Ein kan pårekne at talet på søkjarar vil ha ein svak auke framover når nye grupper vert etablerte. 5. Gjennomgang av kommunen si organisering av bustadoppgåvene, og vurdering av organiseringa av det bustadsosiale arbeidet i kommunen 5.1. Tildeling av kommunalt husvære Både sosialavdelinga, heimebasert omsorg og butenesta disponerer og tildeler bustad. Dei 5 bueiningane sosialtenesta har disposisjons- og tildelingsrett over, er stort sett tildelt flyktningar. Butenesta for personar med psykisk utviklingshemming disponerer tilsaman 21 husvære, inkludert avlastningsbustad. Det er einingsleiar som tildeler bustad. Heimebasert omsorg disponerer 26 husvære som alle er plassert i rimeleg nærleik til omsorgssenteret. For inntak i omsorgsbustader som heimebasert omsorg disponerer er det ei nemnd samansett av tilsynslege, einingsleiar og avdelingsleiar i heimesjukepleien som står for tildeling. Det manglar felles kriteriar og samhandling når det gjeld tildeling av kommunale bustader. Det er naudsynt med spisskompetanse på området, og sosialtenesta sin utleige- og framleigedel bør samordnast med den øvrige utleigearbeidet. Når det gjeld midlertidig butilbod til vanskelegstilte, har kommunen tilbud om dette. To brakker er innreidde til formålet, og plasseringa er aust for rådhuset. Brukargruppa vegrar seg for å ta i mot butilbod her fordi dei opplever seg stigmatiserte ved å bu midt i folkeauga. Området er lite skjerma for innsyn, og sidan ingen ser seg i stand til å ta mot dette butilbodet er heller ikkje brakkene tekne i bruk. I tillegg til at pasientar med psykiske lidingar er med i kartlegginga her, så er det i psykiatriplanen sagt at det bør byggjast eigne bustader til 3-4 brukarar med dårlegast fungering. Og at det bør vere personale tilgjengeleg store deler av døgnet. For desse nemnde brukarane vil ein sjo på buløysing innanfor eksisterande bustadmasse. Det er nokre område vi bør sjå særskilt på her. Det gjeld samordning av nokre tenester, og spissing av kompetanse på andre område. 13

16 5.2. Husleigekontrakter Rådmannen v/servicetorget utarbeider husleigekontrakter for heimebasert omsorg, butenesta for psykisk utviklingshemma, og tidvis for sosialtenesta etter melding frå teknisk avdeling. Det er stabil leigetakarmasse i kommunale husvære. Slik tendens kan ha samanheng med at leigekontraktene er utan tidsavgrensing, at etterspurnaden er liten, eller at ein har hatt rikeleg med husvære til utleige i høve til etterspurnad. Det er i så fall fleire grupper som ikkje er medrekna, som dei med psykiske vanskar, dei med rusrelaterte problemstillingar, og dei med dobbeldiagnose. I tillegg er dei unge med bustadbehov ikkje kartlagt i sin heilskap. Ser ein på kartlegginga som er gjort, så har 13 husstandar med rus- og eller psykiatriproblematikk behov for husvære. Desse 13 er ikkje tidlegare tekne med i vurderinga når det gjeld behov for kommunal bustad eller oppfylgjingsbehov i eigen bustad. Sameleis manglar kommunen butilbod til dei som er til langtidsbehandling i rusinstitusjon og under soning i fengsel, noko som vanskeleggjer ettervernsfasen for desse. Kommunen manglar samarbeidsavtalar med institusjonar og kriminalomsorga, og har heller ikkje rutinar kring utskriving frå fengsel/rusbehandling. Manglande butilbod til desse vanskeleggjer også sosialtenesta sitt lovpålagde ettervernsarbeid, og vegen attende til rusmiljøet vert ofte kort for desse gruppene. Kommunen manglar også i stor grad tilbod om Individuell plan, og rutinar for tverretatleg samarbeid kring den einskilde brukar som har lovfesta rett til IP. Generell folketalsauke tilseier eit stigande behov for utbygging. I fylgje kommuneplanen for er det sett av framtidig areal til busetnad både i sentrum og ute på bygdene. For 2007 har kommunen lånt kr. 1 mill frå Husbanken til vidareutlån. Kr er overført frå 2006 slik at kommunen samla har 1,6 mill til Startlån i Kommunen må svare lånerenter til Husbanken av innlånte midlar, og ubrukte løyvingar er plasser i privat bank der ein får avtalt innskotsrente. Det er forholdsvis få søknader om tildeling av Startlån som vert innvilga i kommunen. Risikovurderinga som vert foretatt i den samaheng samsvarar ikkje med faktiske forhold. Husbanken rår til at SIFO sine satsar vert nytta her, og desse satsane er nær dobbelt så høge som kommunen sine satsar for sosialhjelpsyting. Kommunen sine satsar ligg også godt under Staten sine rettleiande satsar for sosialhjelp. Dei vanskelegstilte i kommunen vert dermed ekskluderte frå det som er ein menneskerett, å kunne eigen sin eigen heim utan at det vert sett iverks særskilde tiltak frå kommunen si side. Låne- og tilskotsordningane frå Husbanken sorterer under rådmannen. Erfaringar frå andre kommunar som har oppretta stillingar i bustader for vanskelegstilte syner at bistand til økonomistyring sikrar husleigeinnbetalingar og reduserer risikoen for kommunen i høve tap på Startlån eller utleige av kommunal bustad. Bustøtteordninga sorterer under rådmannen v/servicekontoret. Bustøtta er behovsprøvd, og kommunen må følge Husbanken sine retningsliner ved tildeling. Det er ikkje rom for skjøn eller særlege avvik under søknadshandteringa. Sosialtenesta manglar rutinar for å sikre samtykkeerklæing i tilfelle der bustøtta skal gå til refusjon av ytt sosialhjelp. 14

17 Erfaringar frå andre stadar i landet syner at gruppa av eldre rusmisbrukarar aukar. Vi ser trippeldiagnosar, med tunge somatiske lidingar i tillegg til rus og psykiatri. Mange av dei vert pleiepasientar i eigen heim, dersom dei har noken, allereie frå 50 års alderen. Skodje kommune er lite rusta til å møte denne utfordringa. Vi ser allereie konturane av behovet, men mange av desse kan enno bli buande i eigen heim dersom det vert sett inn individuelt tilpassa støtte og brukarrettleiing. Behovet for tilrettelagde omsorgsbustader og sjukeheimsplassar for vanskelegstilte vil i tråd med folkeveksten auka i åra framover. Det syner seg at dei vanskelegstilte har behov for meir omfattande pleie og oppfølgjing også i sjukeheim. Ein annan trend vi ser er at dei psykisk utviklingshemma som valde å busejte seg i kommunen i samband med HVPU-reforma tidleg på 90-talet i kommunal bustad vert stadig eldre og mange har allereie merkbart behov for omfattande hjelpetilbud og sjukeheimsplass. Utfordringa på det bustadsosiale plan vert då å integrere nye brukargrupper i allereie eksisterande eldreomsorg i kommunen, og sikre at dei alle får tilrettelagt og individuelt tilpassa bustad, og tilpassa hjelp og støtte i eigen bustad eller sjukeheim. 6. Satsingsområde, strategiar og tiltak Innhaldet under kapittel 6 er, med heimel i off.lova 5, unnateke ålmenta og vil ikkje fylgje det offentlege planutkastet. 7. Rullering og samordning av planen på kort og lang sikt Planperioden er Pkt. 6 i planen; Satsingsområde, strategiar og tiltak, vert stempla unnateke ålmenta med heimel i off.lova 5 som internt arbeidsdokument. Planen sorterer under eining for sosial, barnevern og flyktning, og skal rullerast årleg innan mai månad. Gjennomføring av handlingsprogram og tiltak som krev finansiering, skal skje gjennom økonomiplan og årsbudsjett. Ansvarlege driftseiningar i kommunen har ansvaret for oppfølging av planen for dei aktuelle tiltaksområda og setje i verk tiltak innanfor gjeldande økonomiske rammer. 15