Delegeringsreglar. Bø kommune

Transkript

1 Delegeringsreglar Bø kommune Vedteke i kommunestyret sak nr 82/16 Revidert nytt kommunestyre for valperioden

2 Innhald: 1. Organisatorisk oppbygging i Bø kommune side 1 2. Om delegering og prinsipp for delegering side 6 3. Delegeringsreglar for Bø kommune side 8 1. ORGANISATORISK OPPBYGGING AV BØ KOMMUNE. I Lov om kommunar og fylkeskommunar (kommunelova) av nr. 107, er det to nivå som tek avgjerd. Det er det politiske nivå og det administrative nivå. Pliktige politiske organ: Kommunelova har slike pliktige politiske organ: - Kommunestyret, jfr. 6. I Bø har kommunestyret 25 medlemer - Formannskapet, jfr. 8. I Bø har formannskapet 7 medlemer. - Ordførar, jfr Administrasjonsutval, jfr. 25. Utvalet er samansett av fire arbeidsgjevarrepresentantar og tre arbeidstakarrepresentantar. Representantane frå politiske nivå er ordførar, varaordførar, ein frå største opposisjonsparti og ein som blir vald fritt. Alle går ut i frå formannskapet. Tre arbeidstakarrepresentantar blir valde etter reglane i Hovudavtala del B 4 Partssamansette utval. - Kontrollutval, jfr. 77, nr 1. I Bø kommune har kontrollutvalet 5 medlemer. I tillegg har kommunetyret vedteke å opprette slike politiske organ: - Utval for helse og velferd (HV-utvalet). I Bø har dette utvalet 7 medlemer - Utval for plan, teknikk og næring (PTN-utvalet). I Bø har dette utvalet 7 medlemer. - Utval for oppvekst og kultur (OK-utvalet). I Bø har dette utvalet 7 medlemer. - Forhandlingsutval for erverv av grunn. Dette utvalet består av ordførar, rådmann og utvalsleiar for plan, teknikk og næring (PTN). Forhandlingsutvalet har mandat til å forhandle pris ved kjøp og sal av grunn, og forhandle avtalar i samband med utbygging på regulert areal eller areal under regulering. - Forhandlingsutval for løn for kapittel 3.4, øvste administrative leiing. Utvalet består av ordførar, varaordfører og representant for det største opposisjonspartiet. 2

3 Særlover stiller krav om at slike funksjonar blir ivareteke gjennom utval: - Valstyre, jfr. Lov om stortingsval, fylkestingsval og kommunestyreval (vallova) av nr 57. Saker etter denne lova er lagt til formannskapet. Dersom formannskapet ikkje oppfyller regelen om kjønnsmessig representasjon (minst 40 % av kvart kjønn), vel kommunestyret ei valnemnd på 5 medlemer frå formannskapet, evt. supplert med medlemer av kommunestyret slik at valstyret oppfyller denne regelen. - Klagenemnd, jfr. Lov om behandlingsmåten i forvaltningssaker av (forvaltningslova) 28, 2. ledd. Formannskapet er klagenemnd. Særlover stiller krav om at ein oppretter slike fagnemnder: - Eldreråd, jfr. Lov om kommunale og fylkeskommunale eldreråd av nr. 76 1, 1. ledd. I Bø har eldrerådet 5 medlemer. - Arbeidsmiljøutval, jfr. arbeidsmiljølova 7-1. I Bø har utvalet 3 medlemer frå arbeidsgjevar- og 3 frå arbeidstakarsida. - Råd for funksjonshemma, jf Lov om råd eller anna representasjonsordning i kommunar og fylkeskommunar for menneske med nedsett funksjonsevne m.m Lov om råd for for menneske med nedsett funksjonsevne. Har 5 medlemer. - Takstnemnd (klagenemnd), jfr. Lov om eigedomsskatt til kommunane (eigedomsskattelova) av , nr ledd. I Bø er takstnemnda på 3 medlemer. - Forliksråd, jf. Lov om domstolane, (domstollova) av nr ledd. I Bø har forliksrådet 3 medlemer. - Bø kommunestyre har i møte (K-sak 61/11) gjeve ei positiv tilråding på framlegg frå Politiet i Telemark om å slå saman Bø og Sauherad forliksråd. Administrasjon Kommunelova pålegg kvar kommune å ha ein administrasjonssjef (rådmann) jfr. 22 og ei revisjonsordning, jfr. 78 nr. 3. Særlover har i tillegg krav til slike stillingar eller kompetansekrav i kommunane: Fagutdanna biblioteksjef. Jfr. Lov om folkebibliotek (biblioteklova) av nr Brannsjef. Jfr. Lov om brann- og eksplosjonsvern m.v. (brann- og eksplosjons-vernlova) av nr. 20, 9. 3

4 Skatteinnkrevjar. Jfr. Skattebetalingslova av Skulefagleg kompetanse i kommuneadministrasjonen over skulenivå, jfr. Lov om grunnskulen og den vidaregåande opplæringa (opplæringslova) av nr , 4. ledd. Rektor, jfr. Opplæringslova 9 1, 2. ledd. Kommunelege. Jf. Lov om kommunale helse- og omsorgstenester 5-5. Leiar for barnevernstenesta. Jfr. Lov om barnevernstenester (barnevernlova) av 17,07.92 nr. 100, 2 1, 4. ledd. Leiar for barnehagetenesta, jf Barnehagelova 17 og 8 Arkivansvarleg. Jfr. Lov om arkiv (arkivlova) av nr. 126, 12, jfr. forskrift av nr. 1193, 2 1 («skal som hovudregel»). Særskild ordning for å ta vare på barn og unge sine interesser i planlegginga. Plan- og bygningslova 2009, 3-3. Planfagleg kompetanse. Kommunestyret skal sikre at kommunen har tilgang til nødvendig planfagleg kompetanse jf Plan- og bygningslova av 2009, 3-3 Kommunal beredskapsplikt. Plikt til å utarbeide risiko- og sårbarhetsanalyse og krav om beredskapsplan, jf Lov om kommunal beredskapsplikt, Sivil beskyttelsestiltak og Sivilforsvaret (sivilbeskyttelseslova) og 15 Interkommunale einingar eller tenester lagt utanom kommunen. Fleire tenester er i dag interkommunale eller blir organisert i organisasjonar utanfor kommunen sin eige organisasjon. Normalt vil det vere 27 eller 28 i kommunelova som regulerer organiseringa av slike einingar. Overføring av myndigheit til slike einingar skjer normalt etter reglane i kommunelova. Politisk og administrativ delegasjon vil komme fram under den enkelte lova. I dag har ein slike einingar organisert etter 28 i kommunelova: Barnevernstenesta: Felles for kommunane Bø, Sauherad og Nome. Sauherad er vertskommune. Pedagogisk-psykologisk teneste: Felles for kommunane Bø, Sauherad og Nome. Sauherad er vertskommune. Brann- og redningsteneste: Felles for kommunane Bø, Sauherad og Nome. Nome er vertskommune. Landbrukskontor: Felles for kommunane Bø, Sauherad og Nome. Sauherad er vertskommune. Arbeidsgjevarkontroll. Felles arbeidsgjevarkontroll i Midt-Telemark. Bø er vertskommune 4

5 Kommuneoverlege. Felles for kommunane Bø, Sauherad og Nome. Bø er vertskommune. Omfattar kommunens oppgåver etter «Helse og omsorgstenestelova». 5.5 Kommunelegen er medisinskfagleg rådgjevar for kommunen. (K-sak 63/11 ). Legevakt. Avtalen omfatter: Legevakt natt fra kl til kl for Hjartdal, Seljord, Kviteseid, Bø, Sauherad og Notodden. Legevakt kveld/helg for Hjartdal og Notodden. Telefonsentral kveld/helg for Bø og Sauherad. Notodden er vertskommune. Unge Talenter i Midt-Telemark. Felles for kommunane Nome, Sauherad og Bø kommunar. Vertskommune er Bø. Vaksenopplæring Bø og Nome (NBVO). Felles for Nome og Bø kommunar. Vertskommune er Nome. Miljøretta helsevern. Notodden er vertskommune Vaktsentralen 110. Skien er vertskommune Krisesenter i Skien (K-sak- 57/10 og 67/09). Skien er vertskommune. Einingar organiserte etter 27 med eige styre: Midt-Telemark IKT: Felles for kommunane Bø, Sauherad og Nome. Verksemda er lokalisert i Bø. Midt-Telemark Rådet. Sekretariat lokalisert i Bø. IUA Telemark (Interkommunalt utval mot akutt forurensing i Telemark. Bamble er kontorkommune. (K-sak 22/13) Tenester organisert etter interkommunale selskap (IKS): Telemark Kommunerevisjon IKS Telemark Kontrollutvalgssekretariat IKS Interkommunalt Arkiv for Buskerud, Vestfold og Telemark (IKA Kongsberg) Midt-Telemark Næringsfond IKS Tenester organisert etter aksjelova: Midt-Telemark Næringsutvikling. Felles for kommunane Bø, Sauherad og Nome. Kontoret er lokalisert i Bø. Tenester etter NAV lova : NAV Bø. Staten og kommunen har oppretta ein samarbeidsavtale etter 14 i NAV lova (Lov om arbeids- og velferdsforvaltningen) med felles leiar for tenestene. Trygd og arbeid blir styrt statleg mens sosialtenesta har rådmannen i kommunen som sin øvste ansvarlege. Denne konstruksjonen inneber delegasjon frå rådmann til NAV- leiar innanfor dei områda kommunestyret har delegert myndigheit til rådmannen. 5

6 2. OM DELEGERING OG PRINSIPP FOR DELEGERING Kva: Delegering inneber at nokon (A) med fullmakt gjev ein annan (B) fullmakt av same art som ein sjølv (A) har. Delegering inneber likevel ikkje at det formelle ansvaret blir overført frå A til B. Ei delegering frå kommunestyret til rådmannen om fullmakt til sal av bustadtomter, inneber ikkje at kommunestyret mistar noko av si eiga fullmakt til sal. Kommunestyret kan framleis gjere vedtak om sal av slike tomter på same viset som rådmannen kan. Uansett om det er kommunestyret eller rådmannen som sel tomter, er det kommunestyret som har ansvaret for salet. Når rådmannen sel tomter gjer han/ho det på vegner av kommunestyret og har då ikkje det formelle ansvaret for vedtaket. Dette fritek likevel ikkje rådmannen for eit ansvar i høve til kommunestyret som overordna for korleis delegeringa blir forvalta. Kvifor: Den viktigaste grunnen til at det skjer delegering av fullmakt, er å avlaste den med fullmakt og fordele arbeidsbyrden på fleire. Ein annan grunn kan vere at ein for å fatte gode vedtak, treng fagkunnskap som den med fullmakt ikkje har. I tillegg vil ei delegering i dei fleste høve gje kortare saksbehandlingstid i den einskilde saka. Kommunelova 6 inneber at det i hovudsak berre er kommunestyret som har fullmakt til å gjere vedtak på vegner av kommunen. Når ein ser på kor mange vedtak som blir fatta i ein kommune årleg, seier det seg sjølv at det ikkje er tenleg eller praktisk mogleg at alle desse blir fatta av kommunestyret sjølv. For å unngå ein slik situasjon må kommunestyret difor delegere noko av si fullmakt til andre politiske organ eller til rådmannen. Avgrensingar: For at ei delegering skal vere lovleg må visse kriterium vere oppfylte: Det må vere lovleg å delegere fullmakta. Utgangspunktet i kommunelova er at den fullmakt som er gjeve etter lova kan bli delegert. Det er likevel unnatak frå dette utgangspunktet og det er dei såkalla delegeringssperrene. Den mest vanlege sperra er uttrykket sjølv i lovteksten. Når det gjeld tilsetting av administrasjonssjef heiter det t.d. i kommunelova 22 nr. 2: Kommunestyret tilsetter sjølv administrasjonssjefen. Dette inneber at kommunestyret ikkje kan gje andre fullmakt til å tilsette rådmann. Ei anna sperre er eit direkte særlovkrav som avgrensar delegeringsfullmakta. Der eit organ har fått delegert fullmakt, er utgangspunktet at slik fullmakt kan bli delegert vidare. Det er likevel nokre unnatak også her. T.d. kan ikkje ordførar, styre for 6

7 verksemder eller kommunale selskap delegere si fullmakt vidare. Rådmannen kan ikkje delegere si fullmakt vidare til andre politiske organ, så som faste utval, komitéar og liknande, men har full rett til å vidaredelegere internt i administrasjonen. Eit oversyn over kor loven set grenser er gitt nedanfor. I tillegg vil dei reglane som hindrar delegering bli teke inn i delegeringsreglementet under den enkelte lov. Delegering må vere gitt til nokon som er kompetent til å ta mot slik fullmakt. Kommunelova set grenser både for kven som kan bli tildelt fullmakt ved delegering, og for kva type fullmakt desse kan bli tildelt. Formannskap 8 nr 3: Frå kommunestyret Kan tildelast avgjerdsfullmakt i alle saker kor delegeringssperrer ikkje er til hinder Kan delegere si fullmakt vidare til ordførar, komitéar, rådmann, styre for verksemder og liknande. Ordførar 9 nr.5: Frå politiske organ Kan bli tildelt avgjerdsfullmakt i enkeltsaker eller saker utan prinsipiell karakter der delegasjonssperrer ikkje er til hinder. Kan bli tildelt fullmakt i hastesaker ( 13) Kan ikkje delegere si fullmakt som kommunens rettslege representant vidare. Faste utval 10 nr.2: Frå kommunestyret Kan bli tildelt avgjerdsfullmakt i alle enkeltsaker der delegasjonssperrer ikkje er til hinder. Kan bli tildelt fullmakt i hastesaker ( 13) Kan delegere si fullmakt vidare til underutval, ordførar, komitéar, styre for verksemder og liknande og rådmann. Komitéar 10 nr.5: Frå andre politiske organ Kan bli tildelt fullmakt til førebuande behandling av saker og gjennomføring av særskilte verv. Kan få avgjerdsfullmakt i saker som har direkte tilknyting til komitéens oppdrag, og der delegasjonssperrer ikkje er til hinder. Kan delegere si fullmakt vidare internt og til rådmann Styre for bedrift, institusjon og liknande. 11 nr.3: Frå politiske organ 7

8 Kan bli tildelt fullmakt til å ta avgjerder som har å gjere med verksemda si drift og organisering, og der delegasjonssperrer ikkje er til hinder. Kan ikkje delegere si fullmakt vidare anna enn internt Rådmannen 23 nr.4: Frå politiske organ Kan bli tildelt fullmakt til å treffe vedtak i enkeltsaker og type saker som ikkje er av prinsipiell art og der delegasjonssperrer ikkje er til hinder Kan ikkje delegere si fullmakt vidare anna enn internt i administrasjonen Administrasjonsutval 25: Som for faste utval Interkommunalt styre 27: Frå kommunestyret Kan bli tildelt fullmakt til å treffe avgjerder som dreiar seg om verksemda si drift og organisering, og der delegasjonssperrer ikkje er til hinder Kan ikkje delegere si fullmakt vidare anna enn internt Vertskommunesamarbeid etter 28 Frå kommunestyret til rådmann i deltakarkommunane. Fullmakt delegert til rådmennene i samarbeidskommunane skal vidaredelegerast til rådmannen i vertskommunen. Etter kommunelova kan ikkje andre bli tildelt fullmakt på vegner av kommunen. Særlover kan likevel innehalde reglar som utvidar kven som kan få slik fullmakt. Slike reglar vil bli tatt inn under den enkelte lov i delegeringsreglementet der dette er fornuftig. Sjølve delegeringsvedtaket må være gyldig. I dette ligg at saksbehandlingsreglar og reglar om fleirtal, habilitet, vilkår for å kunne gjere vedtak og liknande må være følgd. Saksutgreiing og vedtak må ligge føre i skriftleg form. 3. PRINSIPP FOR DELEGERING I BØ KOMMUNE Retningsliner for bruk av delegert fullmakt: All delegert fullmakt skal bli gjennomført i samsvar med gjeldande lover, forskrifter og i samsvar med de saksbehandlingsreglar som følgjer av lover, forskrifter og god forvaltingsskikk. 8

9 Delegert fullmakt skal utøvast lojalt og i samsvar med retningsliner gjeve av overordna organ. Delegert fullmakt skal elles bli gjennomført innanfor dei plan- og budsjettrammer som er vedteke av kommunestyret eller anna overordna organ. Tilbakekalling og kontroll av delegeringsvedtak: Overordna organ kan når som helst trekkje attende ein delegasjon som er gjeve til underordna organ. Overordna organ kan krevje å få seg førelagt ei sak som eit underordna organ har til behandling i samsvar med delegert fullmakt, jfr. Kommunelova 60 nr.1. Overordna organ kan krevje å få overta behandlinga av og fatte vedtak i enkeltsak som underordna organ har til behandling i samsvar med delegert fullmakt. Rett og plikt til å unnlate å gjere bruk av delegert fullmakt: Underordna organ har rett og plikt til å overlate til det overordna organ å fatte avgjerd i enkeltsak når særlege grunnar gjer at den fråviker frå det som er vanleg i saker som er omfatta av delegasjonen, eller ein må tru at det har vore det overordna organ sin intensjon med delegasjonen at saka ikkje bør bli behandla av underordna organ, jf. første kulepunkt. Underordna organ skal i kvart enkelt tilfelle gjere ei vurdering av om saka er av slik karakter at den må leggjast frem for overordna organ til avgjerd. Vidaredelegering: Eit organ har rett til å delegere si fullmakt vidare i samsvar med gjeldande lover og forskrifter, samt retningsliner og instruksar gjeve av overordna organ. Rådmannen utarbeider sjølv, innanfor ramma av si delegasjonsfullmakt, retningsliner for intern delegering i administrasjonen og praktisering av slik fullmakt. Uklar fullmakt: Dersom det er uklart om eit organ har avgjerdsfullmakt i sak i samsvar med delegert fullmakt, så avgjer utvalet dette sjølv ved vanleg fleirtal. Ved likt røystetal i organet vil møteleiar si røyst avgjere utfallet. Eit vedtak om bruk av omstridt delegert fullmakt kan bringast inn for overordna organ etter reglane for mindretalsanke, jfr. Pkt.9. Framgangsmåte for å avgjere om ei sak er prinsipiell: Dersom det er tvil om ei sak er prinsipiell, eller dersom det er tvil om korleis ei sak av prinsipiell art skal bli behandla i det politiske systemet, har ordførar og rådmann ansvaret for å gjere avklaring i slike spørsmål. 9

10 Når desse er i tvil, kan spørsmålet bli avgjort av ordførar, eller at denne legg saka fram for formannskapet som avgjer om saka er prinsipiell. Dei avklaringar som blir gjort gjennom behandling av slike tvilstilfelle, utviklar ein sedvane som supplerer reglane i delegeringsreglementet. Det kan bli laga eigne reglar (vedtekter/retningsliner) for behandling av visse sakstyper som går att med jamne mellomrom. Rapportering: Vedtak som blir fatta i samsvar med delegert fullmakt skal leggast fram som referatsak til det organet som etter delegasjonsreglementet er utpeikt som rapporteringsorgan. Dette skal bli gjort i organet sitt første møte etter at vedtaket erfatta. Der fullmakt er delegert i fleire ledd gjeld rapporteringsplikta berre for siste delegasjon. Det vidaredelegerande organ avgjer om dei vedtak som er gjort er så viktige at dei bør bli rapporterte til overordna organ. Klagenemnda sine avgjerder skal rapporterast til kommunestyret. Organet sjølv avgjer omfanget av rapportering ut i frå ei vurdering av kva som vil vere viktig for overordna organ å kjenne til. Omgjeringsrett: Eit kommunalt organ kan gjere om sitt eige vedtak utan at det er påklagar etter dei reglane som gjeld i forvaltningslova 35 1.ledd. Det vil seie når: o endringa ikkje er til skade for nokon som vedtaket rettar seg mot eller direkte tilgodeser, eller o underretning om vedtaket ikkje har kome fram til vedkomande og vedtaket heller ikkje er offentleg kunngjort, eller o vedtaket er ugyldig Overordna organ kan av eige tiltak omgjøre underordna organs vedtak på same måte som det underordna organ sjølv, jfr. kommunelovea 60 nr.1. Avgrensingane i forvaltningslova 35 1.ledd. gjeld berre ved omgjering av enkeltvedtak, jfr. forvaltningslova 3 1.ledd. Overordna organs omgjøringsrett gjeld også vedtak fatta etter delegert fullmakt etter kommunelova 13. Mindretalsanke: I saker der folkevald organ er delegert avgjerdsmyndigheit, kan minst 1/3 av medlemene innan møtet er slutt, krevje at saka blir lagt fram for kommunestyret til 10

11 avgjerd. Dette gjelde likevel ikkje i saker der organet treff enkeltvedtak, jf. fvl. 2 første ledd bokstav b og 28, andre ledd. Mindretalsanke kan ikkje bli brukt ved klageorganets behandling av klagesaker. Klage: Partar og andre med rettsleg klageinteresse, jfr. forvaltningslova 28, kan klage på vedtak som er gjort av kommunalt organ. Enkeltvedtak fatta etter delegert fullmakt kan påklagast på vanlig måte etter forvaltningslova/særlovene sine reglar og til den klageinstansen lova eller delegasjon har lagt den til. Behandling av ei klagesak skal alltid skje ved at den som har teke avgjerd i ei sak etter delegert fullmakt, gjer ei vurdering av klaga. Dersom vedtaket blir oppretthalde, går klaga til næraste overordna organ som vil vere klageorganet. Der særlover har reglar for det, vil klaga gå vidare til fylkesmannen for avgjerd. Når formannskapet skal vere klagenemnd, går fram under klagepunktet til den enkelte lov under delegeringskapitlet. Klage på vedtak fatta av kommunestyret går alltid i kommunestyret for behandling. Delegeringsreglementet er taust: Er ei lov ikkje nemnd i delegeringsreglementet, må fullmakt etter lova bli gjort av kommunestyret eller den lova sjølv har peika ut. Er ei forskrift ikkje nemnd i delegeringsreglementet vil det vere avhengig av om det er gjeve ei open delegering eller om det er gitt spesifikk delegering av lova forskrifta er heimla i. Ved open delegering er fullmakt etter forskrifta delegert og ved spesifikk delegering må fullmakt etter forskrifta bli gjort av kommunestyret eller den forskrifta sjølv peiker ut. Er ein paragraf i lova ikkje nemnd i delegeringsreglementet, må fullmakt etter denne paragrafen bli gjort av kommunestyret eller den lova sjølv peiker ut. Alt dette følgjer av kommunelova 6. 11