VOLLASETRA OG LANGBAKKSETRA I SUNNDAL

Transkript

1 VOLLASETRA OG LANGBAKKSETRA I SUNNDAL Skjøtsel 2016

2 Side 2 Føreord Slåtten på Vollasetra og Langbakksetra har som føremål å ta vare på kulturmarka i seterlandskapet kring Vollasetra. Denne rapporten er ein oppfølgjer av liknande rapportar frå 2011, 2012, 2013, 2014 og 2015, og bygger delvis på desse. Rapporten tar for seg kva som er gjort av skjøtsel i 2016, observasjonar som er gjort, tolkingar av det ein har observert og litt om behova vidare. Slåtten blir utført av Naturvernforbundet på oppdrag frå Verneområdestyret for Trollheimen, og etter avtale med grunneigar Ingebrikt Vollan, og Kristiansund og Nordmøre Turistforening som bruker Vollasetra. Det blei i 2012 laga ein enkel skjøtselsplan for slåttemarka på Vollasetra og Langbakksetra. Denne ligg no til grunn for skjøtselen. Det er lagt inn observasjonar på Alle foto: Øystein Folden Øystein Folden Slåttesjef og rapportskrivar

3 Side 3 Vertilhøve og beitetilstand Kvitkurla var avblomstra, blyttsveva såg vi nokre stader og engbakkesøta var i god blomstring. Småengkallen skrangla i frøhuset og jåblomen blomstra for fullt. Alt tyder på ein ganske ordinær sesong, verken tidleg eller seint. Det såg ut til å vere litt mindre beita på Vollasetra og litt meir på Langbakksetra enn tidlegare år, noko som er naturleg som følgje av at ein har tatt opp igjen slåtten på Langbakksetra også. Det blei sett i alle fall 9 sauer i området. På Langbakksetra var det elles nokre kuruker. Fredagen og særleg laurdagen var det skodde og delvis regn. Søndagen tørka det opp utpå dagen, måndagen var det stort sett skya og delvis noko skodde. Det var noko tørk på gras i vestre delane på Langbakksetra søndag, elles måtte vi rake av graset utan særleg tørk. På Vollasetra blei det difor lagt igjen litt tynt gras nokre stader for frøing. Dette vil ikkje bli raka av, men er såpass lite at det har lite å seie, anna enn at det gir noko frøing som er tilsikta. Det verka som jorda var noko fuktigare i år, men heller ikkje no var det noko sprekt år for beitemarksopp. Fredag og laurdag var det mindre aktuelt å samle sopp som følgje av vått ver, søndag og måndag blei det ikkje brukt så mykje tid på soppleiting, og det verka som det var mindre sopp på Langbakksetra i alle fall, truleg som følgje av sauebeiting også dei siste dagane. Slåtten 2016 Det har ikkje vore nokon tur på Vollasetra tidlegare i år, så denne gongen er det berre slåttedagane som ligg til grunn for det som er sett og gjort. Slått blei i 2016 gjennomført august. 5 personar deltok. Fredag og laurdag blei mesteparten av grasareala på Vollasetra slått. På nedre teig tok vi ein del blåbærareal i tillegg, bortimot halvparten av det som sto igjen på det vi meiner er naturleg avgrensing for framtida. Langs stien opp mot hovudteigen fikk vi slått vekk ein god del blåbær og fullført dette arbeidet på stripa langs vestsida av stien. På austsida av stien her rydda vi ein del bjørk, så ein kan ta ei smal stripe med blåbærmark seinare år. Det blei ikkje slått på nedsida av eldhuset i år. Vidare er det eit område nedanfor fjøset som er uroa av anleggsarbeid og ikkje råd å slå. Området der det var lagra materialar eit par somrar og gravd ut torv sto som det gjorde for eit år sidan og blei ikkje slått. På nedre teigen sette vi igjen nokre rutemeter med mykje fine blomstrar på i tørrbakken mot nordvest. Vidare blei det sett igjen eit par felt med engbakkesøte, på «Mellomstykket» og opp for eldhuset. Det blei også sett igjen to små felt med fin blomstereng eit stykke ned for fjøset. Søndag og måndag blei det slått på Langbakksetra. Resten av blåbærmarka i sørausthjørnet blei fjerna og vi tok ein god del blåbærmark i nedkant på vestre delen der vi også fjerna bjørkerenningar. Det er igjen eit tilsvarande areal med blåbærmark til neste år på vestre kanten.

4 Side 4 Område som var mykje beita slo vi ikkje, men vi slo der det flekkvis var firkantperikum. Elles slo vi i overkant av det som har vore slått tidlegare, og mot vest utvida vi noko. Teigen som blei slått mot aust i 2015 fekk vi ikkje tid til å slå i år. Høymol blei luka frå Vollasetra. Areal med skjøtsel Då vi kom til Vollasetra såg det omtrent slik ut: Figur 1. Bilete i hovudsak før slått Øvst til venstre: Hovudvollen har nokre parti der blomsterenga står fint. Øvst til høgre: På det smale partiet mellom teigane har det vore arbeidd i alle åra, med å fjerne tre, renningar og grov lyng. No er det igjen noko blåbærlyng, og denne forsvann i år. Nedst til venstre: På nedre teigen er det no slåttemarkspreg på mesteparten. Nokre bjørk står igjen som referansepunkt. Nedst til høgre: Ganske langt vest på Langbakksetra ser det ganske gjengrodd ut. Men når Knut oppe til høgre har halde på ei stund, liknar det meir og meir på slåttemark igjen. Høgre halvpart på biletet blei slått i år, resten står for tur neste år.

5 Side 5 Figur 2. Vollasetra. Gul omramming viser slått areal Blå omramming viser areal som har vore meir og mindre slått frå 2011, men som ikkje er slått i Figur 3. Langbakksetra, slått areal 2016 omramma med gule punkt. Blå punkt omrammar areal som har vore slått minimum eit av dei to føregåande åra, men som ikkje blei slått i år. Figur 4. Langbakksetra, slått areal 2015 innramma omtrentleg med gult. Utvidingsarealet i 2015 i øverkant.

6 Side 6 Etter mange arbeidstimar såg det slik ut: Figur 5. Etter slått. Øvst til venstre frå vestre delen av Langbakksetra. Øvst til høgre frå sørausthjørnet på Langbakksetra, der ein tok mykje blåbærlyng. Nedst til venstre er frå austre delen som blei slått på Langbakksetra. Mesteparten av arealet er heilt jamt og utan stein. Nedst til høgre frå nedste teigen på Vollasetra. Referansebjørkene står no eit stykke inne på det som er slått. Også her er det stort sett jamt og utan stein. I framkant ein liten skrinn kul med fin blomstereng som blei ståande. Observasjonar 2016 Vi fann 3 individ av kvitkurle på den nedste teigen på Vollasetra. Av marinøklar fann vi berre den vanlegaste dette året, og den finst mest overalt på Vollasetra, men det blei ikkje leita etter dei andre. Det blei gjort eit forsøk på å telle opp engbakkesøte i bakken som blei slått seint ovafor eldhuset, 21 planter i år mot 18 planter i I området som har vore kalla mellomstykket blei det tald 47 i år mot 17 i Dette er minimumstal. Det var enklare å telje i 2016 enn i På Langbakksetra blei det funne 5 individ av engbakkesøte nær deponiplassen i søraust. Elles var

7 Side 7 det nokre få individ i området som har vore slått dei siste åra. Elles må 2016 ha vore eit grønnkurleår. På Vollasetra såg vi minst 10 eksemplar av arten, og det må vere langt meir enn tidlegare år. Uønska artar I samband med slåttedagane på Vollasetra blir det også noko ferdsel rundt om, på «fritida». Vi observerte ei gran på nedsida av vollen på Langbakksetra der det var mykje konglar i toppen, likeeins ei tett ved skjelet på Vollasetra. Resten av granene hadde nok konglar i fjor. Litt nord for Vollasetra har det stått ei europalerk, som dei siste åra har vore kongleberande. Dette treet kan vi tilstå at vi no har hogd. Området nærast blei sjekka for frøspreidde småplanter utan at vi såg nokon. Men vi fann ein del smågran. Desse er registrert på Artsobservasjonar, og plantene er no fjerna. Det er nødvendig å sjekke dette området i fleire år framover, for å fjerne det som kjem av eventuell frøbank. Tidsbruk: Det er utført slått og anna skjøtsel med 98 timar, inklusive gangtid og rapportering. Reiskap: Etter anleggsarbeidet på Vollasetra har det no blitt ro rundt slipesteinen, og denne er no montert ferdig og i bruk. Elles er det tilgang på ei presenning og to gode ljåblad dette året. Vi sakna tynn ståltråd og glasfibertape til småreparasjonar. Vidare kan det vere at spesialverktøy til klaven på ljåane har blitt med ned igjen, og må vere med opp neste gong. Skrutrekkar vil også vere ein fordel. Det som ligg tilgjengeleg på setra no er: Greipp - 1 stk, rive - 4 stk, greinsaks - 3 stk, hagesaks - 1 stk, beskjæringssaks - 2 stk, sag - 1 stk høygaffel - 2 stk, presenning - 3 stk, bryne - 4 stk, ljå 2 stk, ljåblad - 3 stk, slipestein 1 stk, lita røyrtang 1. Litteratur: Lid, Norsk flora. «Våre skalbaggar» Endringsbehov: På nedre teigen på Vollasetra står det igjen blåbærareal, men truleg ikkje meir enn det som kan fjernast i På austsida av stien vil det vere gunstig om ein får til ein meter med slåttemark opp mot hovudvollen. For eit område nord for eldhuset, der det er tatt torv for fleire år sidan, området opp for fjøset/skjelet og området rett ned for fjøset, der det har blitt ugreitt å slå, må ein finne løysingar. På Langbakksetra er det fleire område igjen med ein del blåbær, litt finpuss langs steingarden i aust,

8 Side 8 og elles i hovudsak i nedkant av der vi har slått til no. Det vil også vere gunstig å fjerne bjørkerenningar på nedsida, også nedanfor der ein vil fjerne blåbæra, slik at det ikkje blir skugge og sikthindringar. Elles er det areal med gras der ein kan utvide meir i mest alle retningar. Området der det veks sølvbunke hastar det minst med. Elles er det ønskjeleg å bygge opp fagbiblioteket litt, så det er enklare å få bestemt ein del artar på staden, i tillegg til at fleire får gleda av å sjå på kva som finst. Sommerfugllitteratur er i alle fall på ønskjelista. «Vokshatte» som er utseld frå forlaget er også veldig aktuell. Figur 6. Slipesteinen er montert og i drift. Knut «drar» slipesteinen og Øystein har hand om ljåen. Framsida: Når ljåblomen blomstrar er det tid for slått. Langbakksetra. Vi ser også kvitmaure og dvergjamne i enga, artar som fortel om eit rikare parti av enga. Naturvernforbundet i Møre og Romsdal mottar driftstilskot frå Møre og Romsdal fylkeskommune, og har forplikta seg til å opplyse om dette på våre publikasjonar.