Tilsyn ved Nordfjord Laks AS krav om retting av avvik gebyr

Transkript

1 Ureiningstilsyn Inspeksjonsrapport Sakshandsamar: Gunn Helen Henne Vår dato Vår referanse Telefon: / E-post: Rapportnummer I.FMSF Nordfjord Laks AS Kleppeneset 6829 HYEN Tilsyn ved Nordfjord Laks AS krav om retting av avvik gebyr Rapporten omhandlar funn som kontrolløren kunne observere eller på annan måte fekk kjennskap til under tilsynet. Funn vert omtalt som avvik frå krav i ureiningslova med forskrifter, merknader om forbetringspunkt eller andre forhold som kan vere viktig å omtale nærare. Rapporten omtalar også stadfesting av kontrollgebyr. Tilstades under kontrollen Frå verksemda: Leiv Slagstad Inge Kandal Rakel Wilke Desse hovudtema vart kontrollert: Internkontroll (ytre miljø) Risikovurdering Utslepp til luft eller vatn Støy Løyvet med vilkår Forskriftskrav Anna: MIljøundersøkingar Bakgrunn for kontrollen: Frekvensbasert inspeksjon Frekvensbasert revisjon Kontrollaksjon Ny verksemd (ikkje kontrollert før) Nytt løyve (ikkje kontrollert før) Frå miljøvernavdelinga hjå Fylkesmannen: Gunn Helen Henne Frå andre tilsynsetatar: Nina Manning, Mattilsynet Ann De Rijck, Mattilsynet Mona Bakke Svarstad, Fiskeridirektoratet Jonny Johnsen, Fiskeridirektoratet Avfallshandtering ordinært avfall Handtering av farleg avfall (merking, emballering, mellomlagring, levering) Handtering av kjemikal (klassifisering, merking, emballering) Sikkerheitsdatablad Substitusjon Oppfølging av eigenrapport Oppfølging av klage/hending/tips Oppfølging av siste kontroll Kartlegging Anna: Samtidig kontroll med Mattilsynet og Fiskeridirektoratet Hovudfunn frå kontrollen Det vart påvist 1 avvik frå ureiningsregelverket. Melding om retting av avvik må vere send til Fylkesmannen innan Rapporten vert vurdert som endeleg dersom vi ikkje får tilbakemelding om faktiske feil eller mistydingar innan to veker etter at rapporten er motteken. Varsla kontrollgebyr vert då send frå Miljødirektoratet for innbetaling til staten. Vi vil nytte høvet til å takke for ein god gjennomgang med verksemda. Med helsing Gøsta Hagenlund assisterande fylkesmiljøvernsjef Gunn Helen Henne senioringeniør Brevet er godkjent elektronisk og har derfor ikkje underskrift. Hovudkontor Landbruksavdelinga E-post: Njøsavegen 2, 6863 Leikanger Fjellvegen 11, 6800 Førde post@fmsf.no Telefon: Postboks 14, 6801 Førde Internett: Telefaks: Telefon: Org.nr Telefaks:

2 2/5 1. Informasjon om verksemda: Namn på verksemda: Nordfjord Laks AS Namn på anlegg: lok. Kleppeneset Organisasjonsnr.: (BEDR) Eigd av: (AS) Kontaktperson: Leiv Slagstad Anleggsnr., fagområde og og anleggsaktivitet: , Akvakultur, Laksefiskproduksjon i sjø ISO sertifisert EMAS-registrert Løyvedato og internt nr.: , T (nytt løyve , T) Risikoklasse: Ikkje fastsett ved kontrollen, skal då reknast som lågaste klasse 4 (nytt løyve har i ettertid fastsett risikokl. til 4) Gebyrsats etter 39-6 i ureiningsforskrifta: kr Om kontroll frå ureiningstilsynet Kontrollen vart gjennomført den for å granske om gjeldande krav fastsett i eller i medhald av ureiningslova vert haldne. Kontrollen vart gjennomført som ein samtidig kontroll med Mattilsynet og Fiskeridirektoratet. Kontrollen vart gjennomført ved gransking av dokument, ved intervju av leiing og sentralt plasserte personar i organisasjonen, og ved synfaring på anlegget. Rapporten inneheld omtale av avvik og merknader innan dei granska områda av ureiningsregelverket der Fylkesmannen har tilsynsansvar. Vi vil gjere merksam på at ikkje alle sider av verksemda som kan ha noko å seie for ytre miljø vart granska ved kontrollen. Verksemda må sjølv aktivt utøve internkontroll, avdekkje feil og manglar og setje i verk nødvendige tiltak. Definisjonar Avvik Merknad Brot på krav som er fastsett i eller med heimel i helse-, miljø, og tryggleikslovgivinga. (Døme er brot på krav i ureiningslova eller produktkontrollova, forskrifter til lovene, utsleppsløyve, og verksemda sine eigne rutinar som er nødvendige for å stette styresmaktene sine krav.) Tilhøve som tilsynsetatane meiner det er nødvendig å peike på for å ivareta helse, miljø og tryggleik, og som ikkje vert omfatta av definisjonen for avvik. Brot på eigne rutinar som inneheld strengare krav enn lovkrava, kan verte omtala som merknad. Merknadar kan gje grunnlag for enkeltvedtak med krav om tiltak. Vi gjer merksam på at ein kan finne oversikt over miljøloverket på eller vist til frå (sjå under regelverk). Dei viktigaste HMS-krava finn ein på nettstaden Reglane om gebyrinnkrevjing finn ein under kap. 39 i ureiningsforskrifta. 3. Oppfølging etter kontrollen Verksemda pliktar snarast råd å rette påviste avvik utan ytterlegare oppfølging eller krav (vedtak) frå Fylkesmannen. De må sende skriftleg melding (gjerne e-post) innan om at avvika er retta. Meldinga må innehalde dokumentasjon på gjennomførte tiltak, som til dømes bilete av fysiske endringar og kopi av eventuelt endra rutinar eller andre styringsdokument. Dersom avvika etter dykkar syn ikkje lar seg rette innan denne tida, må vi få ein grunngjeven plan med ønske om tid for oppretting innan fristen for attendemelding. Innan same dato som nemnt for avviket må de gjere greie for vurderingar og eventuelle utbetringar i tilknyting til våre merknader.

3 3/5 Orientering om tvangsmulkt Dersom verksemda innan tidsfristen ikkje kan dokumentere at tilstrekkelege tiltak er eller vil bli sett i verk, kan Fylkesmannen vedta tvangsmulkt til staten. Vedtak om tvangsmulkt vert nytta for å sikre gjennomføring av tiltak, og vi ønskjer å unngå å måtte be om inndriving av forfallen tvangsmulkt. 4. Gebyr for kontroll med verksemd med utsleppsløyve Vi viser til omtalen under kontrollen, og vedtak om utsleppsløyve datert Løyvet er av eldre dato, og har ikkje plassert verksemda i risikoklasse. Ureiningsforskrifta 39-6 seier då at gebyr skal reknast som for lågaste risikoklasse 4. (Nytt løyve av har i ettertid vurdert verksemda ut frå produksjons-, utslepps- og resipienttilhøve og plassert verksemda i risikoklasse 4.) Plasseringa av verksemda i risikoklasse 4 vil seie at verksemda etter gjeldande sats i 39-6 i ureiningsforskrifta skal betale eit gebyr på kr ,- til staten for den gjennomførte kontrollen. Miljødirektoratet vil seinare sende ut faktura for innbetaling til statskassa. 5. Offentlegheit av rapport Rapporten vil verte tilgjengeleg for innsyn via Fylkesmannen sitt elektroniske arkiv, jf. offentlegheitslova. 6. Avvik Desse avvika vart påvist under kontrollen: Avvik 1 Avvik frå: Internkontrollen for ytre miljø har manglar Forskrift om systematisk helse- miljø- og sikkerhetsarbeid i virksomheter (internkontrollforskrifta, IK-forskrifta) 5, 2. ledd pkt. 1 og 7. Nordfjord Laks nyttar eit nettbasert internkontrollsystem frå Salmon Group, som på kontrolldagen var tilgjengeleg som utskrifter i IK-perm. Systemet gjev dykk eit potensiale for god styring og oversikt, men det er enno ikkje heilt tilpassa dykkar eiga drift. Ein god del dokument i systemet låg på kontrolltidspunktet føre som malar som ikkje var ferdig gjennomarbeidd og tilpassa praksisen på lokaliteten. Gjennomgang og oppdateringar pågår, men det var på kontrolltidspunktet noko uoversiktleg kva dokument som gjaldt for verksemda og kva som skulle takast ut. Gjennomgangen av systemet må ferdigstillast, slik at det bere vert gjeldande dokument att i dykkar system og IK-perm. Internkontrollen for ytre miljø hadde ut over dette nokre konkrete manglar og forbetringspunkt som de må jobbe meir med: 1a. Oversikt over viktigaste krav: Verksemda skal ha oversikt over dei krava som er viktigast for verksemda, jf. IK-forskrifta 5, 2. ledd pkt. 1. Utsleppsløyvet frå Fylkesmannen fanst ikkje på lokaliteten, dette er eit juridisk bindande dokument med viktige føringar for drifta. De fekk ein kopi av dokumentet på kontrolldagen. Oversikta over viktige krav elles, var henta direkte frå opplistinga på regelhjelp.no over viktige krav innan ureining for akvakulturbransjen. Ettersom bransjen femnar mange typar verksemder, vil det vere trong for å sjå gjennom kva som faktisk gjeld for dykk. De har ikkje gjort noko utsortering av ikkje-relevante krav. Oversikta i IK-permen vart dermed

4 4/5 lang og lite oversiktleg, og hadde med ein del krav som ikkje hadde relevans for dykkar drift, t.d. krava som gjeld for fiskeforedlingsverksemder, eller krav som gjeld spesifikt for verksemder som eksporterer avfall. Viktigaste krav mht ytre miljø må oppsummerast slik at det viktigaste vert vektlagt. 1b. Avvikssystem: Verksemda skal ha rutinar som sikrar at ein avdekker, rettar opp og førebyggjer brot på krav, jf. internkontrollforskrifta 5, 2. ledd pkt. 7. Verksemda har eit avvikssystem i internkontrollen. Det er likevel registrert svært få avvik, og systemet vert ikkje brukt i det daglege arbeidet på anlegget. For dei fleste feil og uønska hendingar som skjer vert tiltak og retting utført på staden, og tilhøvet vert ikkje avviksmeld. Denne praksisen gjer det vanskeleg for verksemda å fange opp og bruke desse hendingane på ein systematisk og førebyggjande måte i internkontrollarbeidet. For at avvikssystemet dykkar skal kunne vere eit levande system til hjelp i forbetringsarbeidet i internkontrollen, må de ha rutinar for kva avvikssystemet skal brukast til, og få dei tilsette til å bruke det meir aktivt. 7. Merknader Følgjande tilhøve ga grunn til merknadar under kontrollen: Merknad 1 Måla som er sett for ytre miljø er ikkje evaluert Nordfjord Laks har sett overordna mål for ytre miljø, og har også sett meir spesifikke og målbare mål for det enkelte utsettet av fisk. I internkontrollen fanst det ikkje dokumentsjon (etter 2010) på at måla vert evaluert og nytta i samband med fastsetjing av nye mål. Merknad 2 Dokumentasjonen for risikovurderingane for ytre miljø kan forbetrast Nordfjord Laks har laga risikovurderingar for fleire typar hendingar. I dokumenta er det «sluttrisikoen» etter innførte tiltak som er vist, og risikoen for fleire ulike arbeidsoperasjonar eller uønskte hendingar er samla under eitt felles risikouttrykk, sjølv om de meiner at dei har ulik sannsynlegheit, konsekvens og samla risiko kvar for seg. Dette kan gjere det vanskeleg å få oversikt over kva som er dei mest risikofylte forholda ved dykkar anlegg, og som de kan jobbe vidare med å redusere risikoen for. Vi vil anbefale å bryte dei ulike riskoforholda dykkar ned til dei enkelte arbeidsoperasjonane eller uønskte hendingane som kan skje, og vurdere desse kvar for seg. Sjølve risikovurderingane er elles eit steg 2, som skal komme etter ei friare risikoanalyse av «alt mogleg som kan skje» og kva verknader desse hendingane kan få. De kan vise til at de har tenkt gjennom ulike risikofylte arbeidsoperasjonar og uønskte hendingar, men denne delen er ikkje godt skriftleg dokumentert. Det er difor vanskeleg å vurdere om de har tenkt på alt, eller om nokre hendingar ikkje er med fordi de har vurdert risikoen for enkelte hendingar som så låge at det ikkje er tatt inn i den skriftlege dokumentasjonen de har. Vi vil anbefale at de også viser kva for risikoforhold de har analysert, og at «utgangsrisikoen» utan tiltak vert vist.

5 5/5 Sjølve risikovurderingane dykkar er tematisk samla i kvar sine dokument ut frå om det gjeld rømming, fiskehelse, ureining, osb. Dokumenta har delvis ulik gradering for sannsynlegheit og konsekvens, og ulik risikomatrise for kva som er akseptabel risiko (grøn, gul, raud). Spesielt ulik gradering av sannsynlegheit kan gjere det vanskeleg å samanlikne «alvorlegheit» av risikoen ved ulike arbeidsoperasjonar og uønskte hendingar, sidan same grad/talverdi i to ulike dokument ikkje nødvendigvis tyder det same. Nokre risikomoment går dessutan igjen i fleire dokument, med litt ulik vinkling og vurdering. De bør vurdere om de kan forenkle framstillinga av risiko og kva det er risikabelt for (t.d. arbeidsmiljø, sikkerheit, rømming, fiskehelse, dyrevelferd, ureining til ytre miljø, osb ) slik at uønska hendingar som kan gje konsekvensar for fleire tema blir mindre oppstykka og at det blir lettare å halde oversikt over største risikomoment. Risikovurderingane skal munne ut i handlingsplanar for å minske risiko for alle forhold der risikoen er uakseptabelt høg. De har handlingsplanar for ulike tema, men ingen samla handlingsplan der alt blir vekta opp mot kvarandre. De bør vurdere å samle alle risikoreduserande tiltak i ein handlingsplan, med oversikt over ansvar og tidsfristar, slik at det vert lettare å følgje opp at alle dei viktigaste tiltaka faktisk vert utført. Merknad 3 Resultat av miljøgransking frå 2013 er ikkje rapportert Rapport for siste miljøgransking i Hyefjorden av typen C-undersøking etter NS 9410, som var utført sommaren 2013, er enno ikkje ferdig rapportert. Vi vil peike på at når det går så lang tid frå prøveuttak til resultata kjem, vil ein del av bruksverdien til miljøgranskinga falle bort. Det er eit krav at drifta om nødvendig skal tilpassast det som miljøet toler. Dersom resultata ikkje vert ferdige, risikerer de at miljøet vert meir overbelasta, og i lengre tid, før tiltak kan settast i verk. Det kan igjen føre til strengare krav for den vidare drifta enn det som elles ville vere naudsynt. De bør for framtida stille krav til oppdragstakar om rapportering av miljøgranskingar innan rimeleg tid. 8. Dokumentunderlag for kontrollen: 1. Ureiningslova (lov om vern mot forurensninger og om avfall). Særleg viktige reglar er 7 om plikt til å unngå ureining og tiltaksplikt dersom ureining oppstår, 20 om tiltak ved driftsstans, 28 om forbodet mot forsøpling, 32 om plikt til å levere næringsavfall til godkjent mottak og kap. 6 om akutt ureining. Merk også at brot på ureiningslova er straffbart etter reglane i 78 og Avfallsforskrifta (forskrift nr. 930 om gjenvinning og behandling av avfall ). Særleg viktige reglar er kap. 11 om farleg avfall. 3. Internkontrollforskrifta (forskrift nr om systematisk helse-, miljø- og sikkerhetsarbeid i virksomheter, med vekt på ytre miljø 4. Utsleppsløyve dagsett Eigen internkontrolldokumentasjon. a. Oversyn over mål b. Oversyn over organisasjonen; ansvarstilhøve, oppgåver og myndigheit i høve til HMS. c. Risikoanalyse/r d. Handlingsplanar innan HMS e. Avviksrapportar og eigen oppfølging f. Nedskrivne rutinar og eigen oppfølging av desse. 6. Deklarasjonsskjema for farleg avfall