Bakgrunn for og forklaring til endring i utsleppsløyve til Førde lufthamn, Avinor AS, og gebyr for sakshandsaming

Transkript

1 Sakshandsamar: Dagny Alvik Vår dato Vår referanse Telefon: /15606 E-post: Dykkar dato Dykkar referanse Avinor AS Postboks GARDERMOEN Bakgrunn for og forklaring til endring i utsleppsløyve til Førde lufthamn, Avinor AS, og gebyr for sakshandsaming Fylkesmannen gir løyve etter ureiningslova til utsleppsløyve for bane- og flyavisingskjemikal frå Førde lufthamn etter ureiningslova. Løyvet erstattar løyvet frå Endra løyve med tilhøyrande vilkår vert send saman med denne oversendinga. Dokumenta må lesast i samanheng, dette dokumentet gir bakgrunn for saka, grunngjeving for vedtak og nærare tolkingsgrunnlag for dei juridiske vilkåra (rang som lovtekst for verksemda) i løyvedokumentet. Forvaltninga sitt arbeid med utsleppsløyve er omfatta av ei gebyrordning, og verksemda vil få betalingskrav i etterkant. Vi viser til søknad frå Førde lufthamn datert om endra løyve til verksemd etter ureiningslova. Vi viser òg til seinare korrespondanse og møte/samtalar med representantar for Avinor AS. Når vurdering av søknad endar som her - med utsleppsløyve til aktivitet, vert vedtaket send ut som to skriv: Dette oversendingsbrevet og løyvedokumentet. Oversendingsbrevet omtalar bakgrunn for saka og søknadsprosessen. Det gir nærare grunngjeving for vedtaket og enkelte vilkår, og må nyttast som tolking av nærare krav i enkelte av vilkåra. I vedlagte skriv (løyvedokumentet) gir Fylkesmannen Førde lufthamn utsleppskonsesjon (utsleppsløyve) for utslepp frå avising av fly og rullebane, kjemikaliebruk, og avfallshandtering. Støy frå flyaktivitet er ikkje omfatta av dette løyvet. Merk at både vilkår og vedlegg til løyveskrivet er ein del av dei juridiske krava til verksemda. Verksemda må leggje dokumenta til grunn for all dagleg drift som kan omfatta ytre miljø, og som viktig føring for utarbeiding og oppfølging av internkontroll. Saksframstilling Bakgrunn Avinor AS, Førde lufthamn, har eit eksisterande løyve som gjeld utslepp frå avising av fly og rullebane, kjemikaliebruk, og avfallshandtering. Lufthamna har søkt om å endre krav om etablering av biologisk reinseanlegg til krav om oppsamling og levering til sjøresipient via kommunal avlaupsleidning til Dalsfjorden, Bygstad. Det vert også søkt om å auke ramma for bruk av flyavisingskjemikal til liter (rekna som 100 % glykol) per år. Hovudkontor Landbruksavdelinga E-post: Njøsavegen 2, 6863 Leikanger Fjellvegen 11, 6800 Førde post@fmsf.no Telefon: Postboks 14, 6801 Førde Internett: Telefaks: Telefon: Org.nr Telefaks:

2 FYLKESMANNEN I SOGN OG FJORDANE 2/10 Det er innhenta avtale med Gaular kommune om transport og påslepp av glykolhaldig vatn i Dalsfjorden. Førehandsvarsling og offentleg høyring Etter at Fylkesmannen hadde motteke fullstendig søknad, vart den kunngjort og sendt på høyring i samsvar med kapittel 36 i Forskrift om begrensning av forurensning (forurensningsforskriften). Søknaden vart lagt ut på offentleg tenestetorg og sendt til berørte partar med høyringsfrist Uttaler Det kom inn uttale frå Naturvernforbundet som er positiv til at glykolhaldig overvatn vert samla opp og ført til Dalsfjorden som er ein betre eigna resipient enn vassdraga rundt flyplassen. Naturvernforbundet presiserer at det er viktig med miljøundersøkingar for å sikre at utsleppet ikkje har noko innverknad i særleg grad. Dei krev også størst mogeleg reinsing av dei resterande utsleppa som skjer ved flyplassen. Avinor svarer at dei allereie har gjort tiltak for å redusere belastninga på dei lokale resipientane ved å bruke sugebil og etablere oppsamlingsareal med avrenning til tett tank som igjen blir ført til Dalsfjorden. Dei meiner at miljøovervakinga vil kunne dokumentere effekten av desse tiltaka. Avinor meiner difor at nødvendige tiltak er utført, og ser ikkje reinsing av resterande utslepp for nødvendig. Utsleppsrammer Ramme for utsleppet er gitt i vilkår 1 og 3.1. Med vesentlege endringar er meint endringar over om lag 10 %, men også vedvarande produksjonsmengd over ramma kan utløyse behov for endring av løyvet. Avinor nytter formiatbaserte avisingskjemikal til baneavising idag. Dersom nye middel vert vurdert brukt, skal ikkje desse føre til større oksygenforbruk enn kjemikal som er i bruk i dag. Nye middel skal gjerast greie for i melding til Fylkesmannen. Miljøpåverknad frå aktivitetane Lokalisering og resipientforhold Lufthamna ligg 330 m.o.h. på eit utsprengt, planert fjellområde samt på delvis gjenfylt myr. Rullebana og flyavisingsområdet drenerer, via grøfter, drensrøyr og våtmarksområde innanfor området til lufthamna, til fire ulike bekkar som alle endar i Gjøsetelva og vidare til Dalsfjorden. Det oppsamla glykolholdige overvatnet vert sleppt ut via kommunal utsleppsleidning ved Bygstad til Dalsfjorden. Dalsfjorden er ein lang, smal terskelfjord med fleire innsnevringar og tersklar innover fjorden. Inste delen er relativt grunn, og straumtilhøva er sannsynleg sterkt påverka av ferskvasstransporten frå elvane inst i fjorden. Fjordområdet ved Kappstad er mellom meter på det djupaste, med sterk innsnevring vidare innover mot det inste bassenget i fjorden, og gradvis aukande djupner utover fjorden mot neste terskel. Utsleppet av det kommunale avløpet går ut på om lag 10 meters djup i Kappstadvika på nordsida av fjorden. Det har vore meieriaktivitet på staden tidlegare som gav redusert miljøtilstand på botnen. I området er det også vore observert korallen Carophyllia.

3 FYLKESMANNEN I SOGN OG FJORDANE 3/10 Undersøkingar og kartlegging som ligg til grunn for behandlinga av søknaden: Jordforsk og Aquateam vurderte i 2000/2001 dei miljømessige tilhøva og behovet for tiltak i samband med bruk av avisingskjemikal ved Førde lufthamn. I rapporten vert det konkludert med at miljøverknad/miljøulemper i første rekkje er knytt til organisk belasting i resipientane rundt flyplassen. I tillegg inneheld flyavisingskjemikal tilsetjingsstoff som vert karakterisert som giftige. Avinor AS har seinare lagt fram nye tal og opplysningar om kjemikaliebruken. Dei kjemikala som no vert brukte til baneavising gjev vesentleg mindre organisk belasting, og bruken av giftige tilsetjingsstoff er redusert. I gjennomførte Avinor AS Vestlandsprosjektet, som hadde m.a. som formål å kartleggje i kva grad utslepp av avisingskjemikal frå flyplassdrifta påverkar vassresipientane. Prosjektet omfatta flyplassar i Møre og Romsdal og Sogn og Fjordane. Førde lufthamn var ein av desse. Resultata viste at tilstanden i primærresipienten (våtmarksområdet/bekken aust for terminalbygget) var dårleg, med lågt oksygeninnhald, periodevise høge glykolpåvisningar og KOF. Grunnen under sentralområdet inneheld glykol, og det vert truleg produsert giftige gassar då systemet har gått anaerobt. Avinor AS konkluderte med at det var behov for umiddelbare tiltak. Det var lagt fram forslag til følgjande tiltak for å redusere utsleppa: - Innføring av proporsjonalmiks - Etablering av oppsamling for glykolhaldig snø og overvatn - Etablere anlegg for biologisk reinsing av glykolhaldig overvatn I 2009 gjennomførte Avinor AS ein miljørisikoanalyse for flyplassen. Her er ulike risikopunkt gjennomgått og vurdert ut frå mogeleg påverknad av ytre miljø. Det er òg gjort framlegg om ulike risikoreduserande tiltak. Tiltaka som vedkjem flyavising og baneavising er nærare omtalt i Vestlandsprosjektet som er nemnt ovanfor. I det opprinnelege løyvet var det sett krav til oppsamling og reinsing av flyavisingskjemikal. Avinor har vurdert alternative løysingar for handtering av glykolholdig overvatn. Det vart mellom anna utarbeidd eit «Skidseprosjekt for håndtering av avløpsvand og glykolholdigt overvand» av Norconsult Danmark, avd. Århus. Som ein del av Avinor sitt Miljøprosjekt vart det i delprosjekt 4 sett på VAanlegg og de-icingplattform. Der vart det vurdert tiltak for å redusere mengde ureina overflatevatn og metodar/løysingar for å handsame ureina vatn før utslepp. Konklusjonen frå Avinor var at oppsamling og transport til utslepp i sjøresipient samla sett er ei betre miljømessig løysing enn lokalt reinseanlegg med utslepp i grunn. Flyplassen har også sidan avisingsesongen testa ut bruk av sugebil som suger opp ein del av kjemikalia ved flyoppstillingsplassen. Kapstadvika i Dalsfjorden Hovgaard på vegner av Østlandskonsult AS gjorde ei undersøking i 1989 som viste at botnen var prega av for høg organisk belastning. Området var dekka med svovelbakterien Beggiatoa, og det var eit svart sulfid-lag like under sedimentoverflata. Ein antok at ei medverkande årsak var utslepp frå det lokale meieriet. Dette er no nedlagt. Det vart også observert store mengder av korallen Carophyllia, som er ein sjeldan art. Påvising av hardbotnkorall har vore eit av kriteria for å vurdere at indre delar av Dalsfjorden har miljøkvalitetar store nok til å verte peikt ut til eitt av kandidatområda for vurdering av særskild verdifulle fjordområde (marin verneplan). Området er likevel ikkje nærare undersøkt eller avgrensa. Vår vurdering tek så godt som råd er, omsyn til kunnskapen om miljøressursane i området, men det er ikkje stilt særskilte vilkår (krav i utsleppsløyvet) ut frå status som "kandidatområde".

4 FYLKESMANNEN I SOGN OG FJORDANE 4/10 Fylkesmannen sine vurderingar og grunngjeving for fastsette vilkår Regulert aktivitet er del av den ordinære flyplassdrifta. Annan aktivitet enn dei som er omtalte i løyve, er ikkje regulert etter ureiningsregelverket. Vi vil streke under at all ureining frå verksemda isolert sett er uønskt. Dei utsleppskomponentane frå verksemda som vi vurderer har mest å seie for miljøet, er regulerte gjennom spesifikke vilkår. Utslepp som ikkje er regulert på denne måten, er omfatta av løyvet så langt opplysningar om slike utslepp vart lagde fram i samband med saksbehandlinga eller må reknast som kjende på anna måte då vedtaket vart gjort. Dette gjeld likevel ikkje utslepp av prioriterte stoff som er omtalt i vilkår 2.1. i løyvet. Verksemda pliktar å halde alle utslepp på eit lågast mogleg nivå, og pliktar å rydde opp i ev. ureining eller forsøpling så snart som råd, jf. dei generelle pliktane som følgjer av 7 og 28 i ureiningslova. Vi gjer spesielt merksam på at mange krav går direkte fram av lov/forskrift og er ikkje gjentekne i det vedlagte løyve. Når enkelte lovkrav er spesielt nemnde, har vi meint å informere verksemda og ålmenta om spesielt viktige krav, og i nokre høve presisere og tilpasse generelle reglar til verksemda. Ved tvil om tolking gjeld likevel krav i lovverket over vedtak i løyvet, dersom lovteksten ikkje gir styresmakta heimel til særskild unntak eller skjerping. Nettstaden gir oversikt over dei viktigaste ureinings- og avfallshandteringskrav til ei lang rad verksemder i Norge. Krav til internkontroll går fram av eige forskrift og plikta er presisert i vilkåra. Kravet føreset ein rad tiltak. Behovet for skriftleg dokumentasjon og oppfølging vil vere tydlegare for verksemda etter risikokartlegging av aktivitetar som kan ha følgjer for det ytre miljøet. Risikovurdering, eigne mål, handlingsplanar og skriftlege rutinar er sentrale dokument for HMS-styresmaktene sine tilsyn med verksemda. Merk at brot på løyvet (vilkåra) eller andre reglar etter ureinings- og avfallsregelverket må handsamast som avvik. Generell informasjon om internkontrollforskrifta er også teke inn til slutt i dette skrivet. Plassering i risikoklasse i samsvar med 39-6 har mest å seie for når verksemda kan rekne med frekvensbasert, normal oppfølging frå tilsynsstyresmakta. Risikoklasse 3 vil seie at med noverande ressurstilfang for Fylkesmannen, må verksemda rekne med rutinekontroll på staden kvart år. Ved behov kan også kontrollen verte gjennomført som ein meir grundig systemrevisjon. Kostnaden (gebyr til staten) for kontroll som varar inntil ein dag går fram av 39-6 i ureiningsforskrifta. Satsane kan verte endra årleg. Kostnaden med systemrevisjon vil vere avhengig av behov for ressursbruk hos Fylkesmannen, innafor satsane som er omtalt i Satsane kan verte endra årleg. I tillegg må verksemda rekne med kontroll etter ulukke, hendingar som kan ha noko å seie for det ytre miljøet eller i samband med nasjonalt koordinerte kontrollaksjonar. Løyvet inneheld fleire særskilde krav til informasjon. Generelt skal verksemda informere tilsynsstyresmakta om drift med vidare, men skal også informere ålmenta årleg om miljøpåverknadar. Krav til maksimal konsentrasjon av olje i vatn etter oljeutskiljar, er sett likt med tidlegare løyve. For oppfølging (dokumentasjon, analyse, tøming osb.) kan verksemda følgje dei generelle krava i ureiningsforskrifta kap. 15 så langt den passar eller ikkje er endra i vilkår til løyvet/andre krav frå Fylkesmannen. For lagring av flytande kjemikal eller avfall i tankar som ikkje er grave ned, må verksemda følge krav i kapittel 18 i ureiningsforskrifta. Kapitlet gjeld for tankar flytande petroleumsprodukt på meir enn 10 m 3, og for andre farlege kjemikal eller farleg avfall når tanken er meir enn 2 m 3.

5 FYLKESMANNEN I SOGN OG FJORDANE 5/10 Alle verksemder brukar kjemikal i større eller mindre mengder. Kjemikal kan ein omtale som eit kvart stoff eller stoffblanding som er framstilt av menneske, eller vunne ut/samla opp og tiltenkt spesifikk bruk. Det er utvikla eit omfattande, felles europeisk regelverk (REACH) for kjemikal som kan ha helse- eller miljøeffekt. Regelverket for reine stoff er snart ferdig innført i Europa, og for stoffblandingar kjem det meste på plass innan Verksemda må sjølv syte for å kontrollere at eigen bruk av kjemikal er i samsvar med regelverket, og at hovudkrava er godt kjende av alle som handterer/brukar kjemikal på verksemda. Særleg viktig er verksemda si kunnskap om sikkerheitsdatablad, REACH-regelverket, disponering som avfall/farleg avfall og utbytting til mindre skadelege kjemikal (substitusjon). Merk at ved tilsyn vil vi mellom anna kontrollere at kunnskapen om sikkerheitsdatabladet er tilstrekkeleg, og at bruk og sluttdisponering er forsvarleg. Vilkåret om kjemikal (vilkår 4) presiserer at kjemikal som vert nytta mellom anna må ha rett produktopplysningar i seksjon 12 (økologiske opplysningar) der kjemikal som er miljøfareklassifisert skal ha økotoksikologiske data som forklarar miljøfareklassifiseringa til kjemikalet seksjon 13 (instruksar ved disponering) der det skal spesifiserast at kjemikal skal disponerast som farleg avfall (leverast særskilt i farleg avfall systemet med rett deklarering) dersom kriteria vert oppfylt seksjon 15 (opplysningar om regelverket) der tilvising til norsk regelverk må gå fram. Kjemikal som ikkje verksemda lenger kan nytte, eller som ingen lenger kan nytte til sitt opphavlege føremål, må leverast som avfall i samsvar med kapittelet i sikkerheitsdatabladet om disponering (kapittel 13). Dei fleste kjemikal som inneheld helse- eller miljøfarleg stoff og som vert avfall, må leverast som farleg avfall. For tida er kriteria som krev at avfallet må handterast som farleg avfall under endring. Verksemda må såleis nøye følgje med på eventuelle endringar, halde seg med oppdaterte sikkerheitsdatablad (på norsk) og syte for at oppdatert dokumentasjon finst i internkontrollen for det ytre miljøet. Alt av eige avfall som verksemda sjølv ikkje kan utnytte eller gjenbruke skal leverast vidare til godkjent mottak. Det er berre Fylkesmannen eller Miljødirektoratet som kan godkjenne nærare kven som kan motta avfall. Nokre sentrale krav er presiserte i vilkåra, men det vert streka under at både ureiningslova og avfallsforskrifta (jf. spes. kap. 11 om farleg avfall) set fleire krav til avfallshandteringa enn det som er omtalt her. Verksemda må avgjere kva dei meiner er akseptabel miljørisiko frå si aktivitet. Fylkesmannen kan overprøve verksemda si vurdering og presisere/stille nærare krav til tiltak. på bakgrunn av analyse av miljørisikoane og risikoreduserande tiltak, må verksemda etablere beredskap mot akutt ureining. Vilkår 8.3 omtalar nærare kva beredskapen skal handle om. Beredskap må øvast jamleg, og bør ikkje skje sjeldnare enn ein gong per år. Tilhøva til naturmangfaldlova og vassforskrifta I tillegg til retningslinene i ureiningslova, er også prinsippa i 8-12 naturmangfaldlova lagde til grunn for vår vurdering. Fjorden mellom Bygstad og Hestad kan verte omfatta av ein marin verneplan som er under utarbeiding. Planen fokuserer i stor grad på å bevare naturtilhøva på sjøbotnen. Tillate utslepp er ikkje vurdert å skulle føre til større, negative konsekvensar for dei kjente miljøressursane i fjorden. Miljøtilstanden i alt vatn skal i følgje forskrift om rammer for vannforvaltningen (vassforskrifta) oppretthaldast på eit godt nivå, og vernast mot forringing. Ny påverknad i form av nye utslepp (eller

6 FYLKESMANNEN I SOGN OG FJORDANE 6/10 auka utslepp) kan i hovudsak berre skje dersom vassførekomstane ikkje får redusert økologisk miljøtilstand. Vassforskrifta er førande for Fylkesmannen sine vurderingar av om nye eller endra løyve etter ureiningslova for verksemd med utslepp til vatn kan gjevast, og for enkelte av vilkåra som vert sette i utsleppsløyva. Fylkesmannen har også vurdert om det omsøkte utsleppet kan kome til å verte i strid med vassforskrifta sine reglar om reduksjon av tilstandsklasse i vassførekomsten til lågare enn god. Utgangspunkta i 4 6 i vassforskrifta er at reduksjon av tilstandsklasse ikkje skal tillatast. Med dei vilkåra som er sett er det ikkje grunn til å tru at utslepp frå verksemda vil kunne føre til lågare tilstand enn god i vassførekomsten Dalsfjorden (ID-nummer C i vann-nett). Denne vassførekomsten er ikkje ferdig tilstandsklassifisert, men ei førebels vurdering tyder på god økologisk tilstand. Resipienten skal granskast før oppstart for å gi best mogeleg grunnlag for å dokumentere eventuell påverknad. Etter oppstart må verksemda dokumentere jamleg tilstanden i resipienten. Vi set krav om overvaking i dykkar utsleppsløyve. Vi ser at de i dykkar påsleppsavtale med Gaular kommune er blitt einige om at dei gjennomfører kartlegginga, og at de tek kostnadane. Sjølv om dykkar påslepp berre er ein avgrensa del av det totale utsleppet, er forholda i Dalsfjorden sårbare, og det er viktig å få dokumentert denne tilleggsbelastninga. Dersom det viser seg at forholda ikkje er eigna, må de finne ein anna måte å avhende det glykolhaldige vatnet på. Sjølv om ein no skal samle opp hovudmengda av flyavvisingskjemikal, vil noko fortsatt kome ut i terreng lokalt ved flyplassen. Tidlegare undersøkingar har vist at tilstanden i primærresipienten har vore dårleg, med lågt oksygeninnhald, og periodevis høge glykolinnhald og med det høgt oksygenforbruk. Grunnen under sentralområdet inneheld glykol, og det er anaerobe tilstander med truleg produksjon av giftige gassar. Avinor AS har utarbeidd og driv eit miljøovervakingsprogram ved Førde lufthamn. Etter oppstart må verksemda dokumentere tilstanden i resipientane og at oppsamlinga av flyavisingskjemikali verkar som føresett. Det står krav i løyvet om at eigen prøvetaking og innsending for analyse til akkreditert laboratorium, berre kan skje etter opplæring og skriftleg avtale med akkreditert tenesteytar. Dersom de kan dokumentere at dykkar miljøprosjekt har tilstrekkeleg kompetanse, vil vi kunne akseptere det. Data frå overvakinga skal rapporterast til databasen Vannmiljø. Importformat må de hente frå Vurdering av teknikkar/teknologiske forhold Ved sida av resipientvurderingar, er det eit viktig prinsipp i Fylkesmannen si sakshandsaming at beste tilgjengelege teknikkar skal takast i bruk for å førebygge ureining. Krava i vilkåra vil difor ofte vere forma som funksjonskrav og ikkje tilstandskrav. Med funksjonskrav meiner vi krav som ikkje omtalar spesifikke utsleppsnivå, tekniske tilstandar eller føreset spesifikke tekniske løysingar, men gir ansvar for verksemda å finne løysing i samsvar med føre var krav eller beste tilgjengeleg teknologi dokument som gjeld for verksemda. Med tilstandskrav meiner vi krav som set spesifikke tilstandsgrenser for ein type utslepp, men kan også vere tale om bruk av spesifikke reinseteknologiar eller andre tekniske innretningar. Merk at verksemda kontinuerleg må arbeide med å redusere utslepp, jamvel om ein tilfredsstiller gjeldande utsleppsgrenser i løyvet. Oppsummering og konklusjon Av tryggleiksomsyn er det nødvendig å avise fly og rullebane i periodar av året. Avising og fjerning av snø skjer både mekanisk og ved bruk av kjemikal. Det er pr. i dag ikkje noko realistisk alternativ til

7 FYLKESMANNEN I SOGN OG FJORDANE 7/10 bruk av avisingskjemikal. Fylkesmannen har heller ikkje grunnlag for å gjere eigne vurderingar av mengde avisingskjemikal som er nødvendige å bruke på flyplassen. Det var i førre løyve sett krav om at det skulle bli nytta metode/utstyr som gav minst mogleg bruk av kjemikali og avrenning til resipient. Det var lagt til grunn at Avinor kunne nytte proporsjonalmiks som eit effektivt utsleppsreduserande tiltak. Det viste seg at pilotane på dei små lufthamnene ikkje aksepterte dette utifrå krav til sikkerheit. Avinor kan difor ikkje redusere bruken av avisingskjemikal som planlagd, og søkjer difor om auka ramme. Det var i opprinneleg løyve sett krav til at glykolholdig overvatn skulle reinsast i reinseanlegg. Det var ikkje set konkrete reinse- og utsleppskrav, men ut ifrå erfaringar med anna biologisk reinsing var det ein forventning på om lag 75% reduksjon av organisk materiale målt som kjemisk oksygenforbruk (KOF). Avinor AS har gjort utgreiing på alternative løysingar for reinsing av oppsamla overvatn med flyavisingskjemikal. Det er ikkje kjent at det finst liknande reinseanlegg for denne type overflatevatn. Konklusjonen etter å ha sett på ulike løysingar er at både kald vasstemperatur, støtbelastningar, og at utsleppa er avgrensa til vintersesongen gjer det vanskeleg å få til optimal drift. På fleire lufthamner rundt i landet er utslepp til sjø vurdert å vere akseptabelt. I Sogn og Fjordane gjeld dette både for Florø og Sandane lufthamn. Avinor har i utgreiinga kome fram til at oppsamling og tømming av glykolholdig overvatn til sjøresipient vil vere det beste alternativet for Førde lufthamn. Det vart frå vinteren 2011 gjennomført eit prøveprosjekt med oppsamling av overflatevatn frå sugebil ved Førde lufthamn. Det er også etablert ei slukrekke nedstraums avisingsområdet som Avinor melder kan auke oppsamlingsgraden til omlag %. Fylkesmannen forventar at ein oppnår minimum 70 % oppsamling med denne løysinga, og dermed får omlag same reduksjon av organisk materiale som det var sett krav om i opprinneleg løyve. Dei miljømessige utfordringane knytt til utslepp av flyavisingsvæske er at nedbrytinga av stoffet forbrukar oksygenet i vassmassane. Blir utsleppa store, og resipienten er svak, kan dette føre til oksygensvikt og gje negative effektar i resipienten. Oppsamling av glykolhaldig overvatn vil etter vår vurdering føre til betre miljøtilhøve både lokalt ved flyplassen og i resipientane nær flyplassen. Dette ser Fylkesmannen på som viktig. Lokal bekk nedstraums lufthamna som er mest påverka, går gjennom eit beiteområde, og har difor klare brukarinteresser. Dalsfjorden er ein langt meir robust og mindre sårbar resipient enn området rundt flyplassen. Men Dalsfjorden er ein fjord med tersklar, og ved tidlegare utslepp med høg organisk belastning har det vore problem med oksygensvikt. Vi har under handsaming av søknaden vurdert alternative påsleppsstader. Påslepp til Førdefjorden er etter vår vurdering ikkje noko klart betre alternativ, då den allereie har store utslepp frå busetnad og annan industri. Det er viktig at tømminga av glykolhaldig vatn ikkje skjer støtvis, men med moglegheit til god innblanding i vassmassane. Glykolen vert raskt nedbrote, og vi har i vår vurdering komme fram til at påsleppet ikkje vil ha ein særskild negativ konsekvens på miljøtilhøva i området.

8 FYLKESMANNEN I SOGN OG FJORDANE 8/10 Fristar Tabellen nedanfor gir oversikt over fristar for gjennomføring av tiltak som løyvet krev: Tiltak Frist Tilvising til vilkår Rapportering til ureiningsstyresmakta. 1.mars, årleg 8 Internkontroll for ytre miljø d.d. 2.2 Internkontrollforskrifta Vurdering av substitusjon av kjemikal Jamleg 4 Produktkontroll-lova 3a Revisjon av miljørisikoanalyse Jamleg 2.2 Ha etablert beredskap mot akutt ureining d.d. 6 Øving av beredskap Min. årleg 6 Oppsamling av flyavisingskjemikal Hausten Overvaking av resipientar i samsvar med overvakingsprogram 7 Varsel om gebyr for sakshandsaminga Fylkesmannen si handsaming av søknader om nytt eller endra utsleppsløyve er omfatta av ei gebyrordning, jf. kap. 39 i ureiningsforskrifta. Vi varslar med dette at verksemda skal betale eit gebyr til staten på kr ,- for Fylkesmannen si handsaming av søknaden, jf i ureiningsforskrifta. Merk at dette er gebyrsatsen for 2013 når alle opplysningar til søknaden var på plass. Dersom de ikkje har merknad til dette varselet, vil vi be Miljødirektoratet sende ut faktura på vegner av Staten etter om lag tre veker frå de ha motteke dette varselet. Gebyret forfell til betaling 30 dagar etter fakturadato. Generelle føresetnader for løyvet og informasjon om regelverket Internkontroll Forskrift om systematisk helse-, miljø og sikkerhetsarbeid (internkontrollforskrifta) er eit felles regelverk for tilsynsetatane som er kjent som HMS-etatane. Regelverket og korleis ein generelt må arbeide for å stette krava, er nærare omtalt på Krava om tiltak for ytre miljø (tiltak for vern mot ureining og ei betre handtering av avfall) gjeld alle verksemder som har minst ein tilsett. Plikta til internkontroll som gjeld det ytre miljøet er difor presisert i vilkåra. Forskrifta omtalar kva for oppfølging av krav som må dokumenterast skriftleg, og korleis ein bør organisere arbeidet. Den skriftlege dokumentasjonen må tilpassast type og omfang av ulike aktivitetar. Arbeid som ikkje er grunna på gjennomført, skriftleg og oppdatert risikovurdering med oppfølgande handlingsplan, vil ikkje stette minimumskrava i forskrifta. Verksemda må også sikre skriftlege rutinar for førebyggande vedlikehald av alt utstyr og produksjonsprosessar som kan føre til utilsikta utslepp. Driftsinstruksar og driftsjournalar må førast for alle prosessar og aktivitetar som vil ha noko å seie for det ytre miljøet. Det må t.d. også etablerast, vedlikehaldast og konkretiserast eigne mål for internkontrollarbeidet, dei tilsette må medverke og det må lagast og vedlikehaldast plan for kompetanseutvikling når det gjeld ytre miljø.

9 FYLKESMANNEN I SOGN OG FJORDANE 9/10 Merk at det framleis er ei vanleg mistyding å berre omtale krav etter internkontrollforskrifta som gjeld indre miljø (dvs. arbeidsmiljøet) som HMS-krav (helse miljø sikkerheit), medan tilsvarande HMS-krav etter internkontrollforskrifta som gjeld ytre miljø (ureining og avfallshandtering) vert omtala på annan måte. Vi vil såleis generelt presisere at HMS-krav etter internkontrollforskrifta gjeld fullt ut for det ytre miljøet. Andre viktige miljølovkrav I tillegg til dei krava som følgjer av løyvet, pliktar verksemda å følgje krava i ureiningslova og produktkontrollova, og forskriftene som er heimla i desse lovene. Nokre av desse lovkrave er nærare omtalt eller presisert i løyvet. Viktige lovreglar generelt vil de finne på eller via Graving eller mudring Graving, mudring eller andre tiltak som kan påverke ureina grunn eller ureina sediment, treng løyve etter ureiningslova, ev. godkjenning frå kommunen 1 Endring eller tilbakekalling av løyvet Fylkesmannen kan gjere endringar i dette løyvet med heimel i 18 i ureiningslova. Endringar skal vere grunna på skriftleg saksbehandling og ei forsvarleg utgreiing av saka. Ein eventuell endringssøknad må difor liggje føre i god tid før endring kan gjennomførast. Tilsyn Verksemda pliktar å la representantar for ureiningsstyresmaktene eller den som desse gjev fullmakt, få inspisere anlegget til ei kvar tid jf. ureiningslova kap. 7. Tvangsmulkt, straff Brot på løyvet er straffbart etter ureiningslova 78 og 79. Også brot på krav som følgjer direkte av ureiningslova og produktkontrollova, samt forskrifter fastsett i medhald av disse lovene, er straffbart. Ved avvik frå løyvet eller ureiningslova kan Fylkesmannen gje pålegg om igangsetjing av tiltak for å rette opp avvik, jf. ureiningslova 7, siste ledd. Dersom pålegget ikkje vert følgt opp kan Fylkesmannen gjere vedtak om tvangsmulkt til staten, eller vi kan for dykkar rekning setje i gang tiltak (ureiningslova 73 og 74). Erstatningsansvar At ureininga er tilleten, fritek ikkje verksemda frå eventuelle erstatningsansvar for skade, ulemper eller tap som følgje av ureininga, jf. ureiningslova 10 og kap 8 (spesielt 56), og grannelova 6, 7 og 8. Dette løyvet fritek ikkje søkjaren for ansvar etter anna lovverk som gjeld for denne verksemda, t.d. arbeidsmiljø-, helse- og brannvernreglar. Klagerett Vedtaket kan klagast på til Miljødirektoratet av partane i saka eller andre med rettsleg klageinteresse innan 3 veker etter melding om vedtak er kome fram eller frå vedkommande fekk 1 Jf ureiningsforskrifta kapittel 2 om opprydding i ureina grunn ved bygge- og gravearbeider og ureiningsforskrifta kapittel 21.

10 FYLKESMANNEN I SOGN OG FJORDANE 10/10 eller burde skaffa seg kjennskap til vedtaket. Ein eventuell klage skal oppgje nærare kva det vert klaga på og den eller dei endringane som ein ønskjer. Klagen bør grunngjevast, og andre opplysningar som har noko å seie for saka bør nemnast. Klagen skal sendes til Fylkesmannen. Ei eventuell klage fører ikkje automatisk til at gjennomføringa av vedtaket vert utsett. Fylkesmannen eller Klima- og forureiningsdirektoratet kan etter oppmoding eller av eige tiltak avgjere at vedtaket ikkje skal gjennomførast før klagefristen er ute eller klagen er avgjort. Avgjerda av spørsmålet om gjennomføring kan ikkje påklagast. Med visse avgrensingar har partane rett til å sjå sakens dokumenter. Nærare opplysningar om dette kan ein få ved å vende seg til Fylkesmannen. Andre opplysningar om reglar som har noko å seie for saka vil Fylkesmannen også kunne gje på førespurnad. Offentleggjering av løyvet Verksemda skal gjere vedtaket offentleg kjent, jf i ureiningsforskrifta. Den som har fått løyvet skal så snart som råd kunngjere dette i dagspressa. Kunngjeringa skal innehalde ei kort orientering om løyvet, kvar ein kan vende seg for å få innsyn i saksdokumenta, og opplysningar om klageinstans og frist for ev. klage på vedtaket. Kopi av kunngjering skal sendast til Fylkesmannen. Med helsing Gøsta Hagenlund assisterande fylkesmiljøvernsjef Dagny Alvik senioringeniør Vedlegg: Utsleppsløyvet med vilkår Kopi pr EDU: Gaular kommune Kopi: Naturvernforbundet i Sogn og Fjordane, Skulevegen 92, 6770 Nordfjordeid

11 Løyve etter ureiningslova for Førde lufthamn Bringeland Avinor AS Utsleppsløyvet er gitt i med heimel i lov om vern mot forurensninger og om avfall av 13. mars 1981 nr. 6, 11 jf. 16. Løyvet er gitt på grunnlag av opplysningar gitt i søknad av , og opplysningar framkome under behandlinga av søknaden. Løyvet gjeld frå dags dato og på dei vilkåra som går fram av dette dokumentet. Forklaring til enkelte av vilkåra står i oversendingsbrevet. Med heimel i 18 i ureiningslova er løyvet datert erstatta med dette løyvet. Verksemddata Anlegg Førde lufthamn, Bringeland Verksemd Avinor AS Postadresse: Postboks 150, 2061 Gardermoen Kommune og fylke Gaular i Sogn og Fjordane Org. nummer (føretak) Org.nr. (verksemd) NACE-kode Andre tjenester tilknyttet lufttransport Fylkesmannen sine referansar Arkivkode Anleggsnummer Løyvenummer Bransje Risikoklasse / T Landbasert 3 Løyve gitt: Endringsnummer: 1 Denne endringa: Gøsta Hagenlund assisterande fylkesmiljøvernsjef Dagny Alvik senioringeniør 1 Jf. ureiningsforskrifta kap. 39 om gebyr til statskassen for arbeid med tillatelser og kontroll etter ureiningslova Hovudkontor Landbruksavdelinga E-post og heimeside Njøsavegen 2, 6863 Leikanger Fjellvegen 11, 6800 Førde fmsfpost@fylkesmannen.no Telefon: Postboks 14, 6801 Førde Internett: Org.nr Telefon:

12 Side 2 av 11 Innhald 0. Føresetnader Utsleppsforhold Generelle vilkår Plikt til å redusere ureining så langt som mogleg Internkontroll, HMS-dokumentasjon ytre miljø Tiltak ved auka ureiningsfare eller unormale driftsforhold Nærmiljøtiltak Utslepp til grunn og vatn Rammer/utsleppsavgrensingar Utsleppstad for avløp Måling og utrekning av utslepp Kjemikal Avfall Beredskap mot akutt ureining Overvaking av resipient Informasjon og rapportering til Fylkesmannen Rapportering via nasjonale rapporteringssystem Annan rapportering og informasjon Større endringar Utskifting av utstyr Eigarskifte Nedlegging eller lengre driftsstans... 9 VEDLEGG 1: Liste over prioriterte stoff, jf. punkt

13 Side 3 av Føresetnader Løyvet gjeld frå den datoen Avinor AS kunngjer løyvet i minst to aviser som er vanleg lesne på staden. Løyvet gjeld berre saman med dei vilkåra som er gitt i dette dokumentet. Vilkåra er særskilde juridiske krav til verksemda. Utfyllande kommentar til enkelte av vilkåra står i oversendingsbrevet, og dokumenta må lesast i samanheng med kvarandre. Dersom verksemda ynskjer å gjere endringar i høve til opplysningar som er gitt i søknaden eller under saksbehandlinga, og desse endringane kan ha noko å seie for utforming av vilkår eller verknad for miljøet, må endringane avklarast skriftleg med Fylkesmannen på førehand. Dersom heile eller vesentlege delar av løyvet ikkje er tatt i bruk innan 2 år etter at løyvet er gitt, skal verksemda sende Fylkesmannen ei utgreiing slik at vi kan vurdere eventuelle endringar, attendetrekking eller utferding av nytt løyve. 1. Utsleppsforhold Løyvet gjeld utslepp i samband med avising av rullebane, avising av fly, kjemikaliebruk, avfallshandtering og tiltak mot akutt ureining. Ved vesentlege endringar som har verknad på utsleppstilhøve, skal verksemda søke om endring av løyvet, jamvel om utsleppa ligg innafor dei fastsette grensene. 2. Generelle vilkår 2.1. Plikt til å redusere ureining så langt som mogleg Verksemda pliktar å redusere sine utslepp, så langt dette er teknisk mogleg, med best tilgjengeleg teknologi. For å unngå eller avgrense ureining og avfallsproblem, skal de nytte den teknologien som ut frå ei samla vurdering også av økonomiske tilhøve, gir dei beste resultata for noverande og framtidig tilstand i miljøet. Utslepp av stoff oppført i vedlegg 1 er berre tillate dersom dette går tydeleg fram av vilkåra i løyvet, eller dei er så små at dei må sjåast på som uvesentlege for miljøet. For prosessar der utsleppa er proporsjonale med forbrukt mengde, skal eventuell reduksjon av produksjonsnivået i høvet til det som er lagt til grunn i søknaden, føre til ein tilsvarande reduksjon i utsleppa Internkontroll, HMS-dokumentasjon ytre miljø Verksemda skal gjennomføre ein miljørisikoanalyse 2 av aktiviteten sin. Analysen skal omfatte eigen avfallshandtering og omtale alle forhold ved verksemda som kan 2 Framgangsmåten bør følge NS 5814:2008 Krav til risikovurdering (eller seinare utgåve)

14 Side 4 av 11 medføre ureining med fare for helse- og/eller miljøskadar inne på verksemda sitt område eller utanfor. Ved modifikasjonar og endra produksjonsforhold skal miljørisikoanalysen oppdaterast. Med grunnlag i analysen skal verksemda vurdere risiko og fastlegge akseptabel risiko for det ytre miljøet. Fylkesmannen kan overprøve verksemda sine vurderingar og konklusjonar. Verksemda sin internkontroll 3 for ytre miljø skal vere bygt opp etter resultat frå risikovurderingane, krav i dette løyvet og relevante krav elles etter ureiningsregelverket. Internkontrollen skal vere dokumentert og etterprøvbar i samsvar med dokumentasjonskrava i gjeldande forskrift. Verksemda skal ha oversikt over dei miljøressursane som kan bli truga av akutt ureining og dei helse- og miljøkonsekvensane slik ureining kan føre med seg Tiltak ved auka ureiningsfare eller unormale driftsforhold Dersom det som følgje av unormale driftsforhold eller av andre grunnar oppstår fare for auka ureining, pliktar verksemda å setje i verk dei tiltaka som er nødvendige for å fjerne eller redusere den auka ureiningsfaren, også om nødvendig å redusere eller innstille drifta. Verksemda skal straks informere 4 Fylkesmannen og nabolag når utsleppsmåling viser verdi over tillate utslepp, mottak av avfall/råvarer som viser seg å kunne gje uføresette utfordringar, i situasjonar der utstyr, maskinar eller anna kritiske installasjonar for vern mot utslepp sviktar, når avfall vert lagra lenger tid, eller på annan måte enn normalt. Ved gjentekne hendingar skal verksemda etablere eit dokumentert system for registrering av klager/meldingar og eiga oppfølging. Verksemda skal gje ei vurdering av årsak til hendinga, kva som har skjedd og tiltak som er sett i verk eller som er planlagt for å motverke og avgrense verknadar og hindre gjentaking. Informasjonen skal gjerast kjent for nabolag og Fylkesmannen Nærmiljøtiltak Verksemda skal utarbeide driftsrutinar som sikrar at ulemper frå utslepp til vatn og luft vert reduserte til eit minimum. Tilsvarande skal miljøet nær staden som omfattar mellom anna folk, husdyr, ville dyr, natur og vatn, sikrast mot ulempe som følgje av drifta. Alt råstoff, produksjonseiningar, avfall, produkt, med meir, som kan utgjere ein ureiningsfare eller på annan måte vere ein fare eller ulempe for miljøet skal vere sikra mot tilgjenge frå uvedkomande. 3 Jf. forskrift om systematisk helse-, miljø- og sikkerhetsarbeid i virksomheter av nr eller seinare utgåve (internkontrollforskrifta) 4 Merk at verksemda også har varslingsplikt etter forskrift om varsling av akutt ureining eller fare for akutt ureining av , nr

15 Side 5 av 11 For lagring av farlege kjemikal eller farleg avfall i tank som ikkje er grave ned, gjeld krava i kapittel 18 i ureiningsforskrifta. 3. Utslepp til grunn og vatn Aktiviteten skal vere innretta slik at det ikkje skjer utslepp til grunn eller vatn som kan føre til nemneverdige skader eller ulemper for miljøet. Verksemda pliktar å halde oversikt over eventuell eksisterande ureina grunn på eige område. Ein skal til ei kvar tid ha oversikt over faren for spreiing, òg vurdere behovet for gransking og tiltak. Viktige område kan vere grunnen der flyavising skjer, og gamle brannøvingsfelt. Er det grunn til å tru at gransking eller andre tiltak vil vere nødvendig, skal ureiningsstyresmakta varslast om dette. Graving eller andre tiltak som kan påverke ureina grunn treng løyve etter ureiningslova, ev. godkjenning frå kommunen Rammer/utsleppsavgrensingar Baneavising Det er tillate å bruke baneavisingskjemikal med eit årleg kjemisk oksygenforbruk på inntil kg målt som KOF 6 pr år. Baneavisingskjemikal skal ikkje innehalde giftige tilsetjingsstoff. Det skal førast driftsjournal over type og forbruk av baneavisingskjemikal. Journalen skal vere tilgjengeleg ved kontroll eller når Fylkesmannen ber om det Flyavising Det er tillate eit årleg forbruk av flyavisingskjemikal tilsvarande liter 100 % glykol til avising av fly. Dersom det vert nytta avisingskjemikal med giftige tilsetjingsstoff, skal det godtgjerast at PEC/PNEC 7 for tilsetjingsstoffet i resipienten er < 1. Dette gjeld akkumulert effekt. Det skal føres driftsjournal over påføringsmetode og forbruk av flyavisingsvæske. Journalen skal være tilgjengelig ved kontroll eller når Fylkesmannen ber om det Utsleppsreduserande tiltak Baneavising Snø på rullebane, taksebaner og flyoppstillingsplass skal i størst mogeleg grad fjernast ved brøyting, skraping og feiing/børsting, før avisingsmiddel vert nytta. 5 Jf. Forurensningsforskriften kapittel 2 om opprydding i ureina grunn ved byggje- og gravearbeid. 6 KOF: Kjemisk oksygenforbruk. Uttrykk for innhaldet av organisk stoff som kan brytast ned ved kjemisk oksydasjon. 7 PEC/PNEC: Predicted Effect Concentration/Predicted No Effect Concentration. Er uttrykk for miljørisiko av eit stoff. Ved PEC/PNEC < 1 vert miljørisikoen vurdert som akseptabel.

16 Side 6 av Flyavising Oppsamlingsgraden av brukt (totalforbruk) glykol skal til ein kvar tid optimaliserast. Krav til oppsamlingsgrad vil bli vurdert ved behov. Flyavising skal skje på eit særskilt avgrensa område, utforma slik at avisingsvæske som renn av vert samla opp og ført til oppsamlingstank. Snø som inneheld flyavisingskjemikal, skal i størst mogleg grad plasserast på areal med avrenning til oppsamlingstanken Utsleppstad for avløp Oppsamla glykolholdig overvatn skal transporterast og sleppast på sjøresipient, via kommunal avløpsleidning til Dalsfjorden, Bygstad. Det glykolholdige overvatnet må førast ut på ein slik måte at innblandinga i vassmassane vert best mogleg Måling og utrekning av utslepp Forbruk av og oppsamlingsgrad av avisingskjemikal må dokumenterast Oljehaldig avløpsvatn Eventuelt oljehaldig avløpsvatn frå verkstader eller liknande skal reinsast tilfredsstillande i oljeavskiljar eller tilsvarande reinseeining. Restkonsentrasjonen av olje (upolare oljeforbindingar) i avløpsvatnet skal ikkje overskride 20 mg/l (stikkprøve). 4. Kjemikal Med kjemikal er her meint kjemiske stoff og stoffblandingar som vert brukt i verksemda, som fly- og avisingskjemikaliar, vaskemiddel, hydraulikkvæsker, drivstoff, sløkkemiddel/brannskum m.m. Verksemda skal berre nytte kjemikal der dei har lokalt tilgjengeleg sikkerheitsdatablad på norsk, og der bruken skjer i samsvar med produsenten sine bruksområde og når dei er i samsvar med krava i REACH-regelverket. 8 Produkt med forbodne eller strengt regulerte kjemikal etter REACH-regelverket er ikkje tillate brukt. Verksemda skal ha eit dokumentert system som viser kva for vurderingar dei har gjort for kjemikal som kan ha helse- eller miljøverknadar. Vurderinga skal skje med bakgrunn i testing eller annan relevant dokumentasjon. Verksemda skal ha eit dokumentert system som jamleg vurderer utskifting av helseog miljøskadelege kjemikal med mindre skadelege kjemikal (substitusjon). Der det finst mindre skadelege alternativ, pliktar verksemda å nytte desse så langt dette kan skje utan urimeleg kostnad eller ulempe. Verksemda skal unngå å bruke produkt der sikkerheitsdatabladet har manglande opplysningar i seksjon 12 (økologiske opplysningar), 13 (disponering) og 15 (tilvising til norsk regelverk). 8 Jf. produktkontrolloven av nr. 79 3a

17 Side 7 av Avfall Verksemda pliktar så langt råd og med best tilgjengeleg teknologi å unngå at det oppstår avfall som følgje av drifta. Særleg skal innhaldet av skadelege stoff i avfallet søkast avgrensa mest mogeleg. Verksemda pliktar å syte for at all handtering av avfall frå flyplassen skjer i samsvar med gjeldande reglar for dette, fastsett i eller i medhald av ureiningslova, slik som avfallsforskrifta 9. Avfall som oppstår i verksemda, skal søkast gjenbrukt i verksemda sin produksjon eller i andre sin produksjon, eller for brennbart avfall søkast nytta til energiproduksjon internt/eksternt. Slik nytte må likevel skje i samsvar med gjeldande reglar fastsett i eller i medhald av ureiningslova, samt krav fastsett i dette løyvet. Brenning av avfall er ikkje tillate utan at det skjer i forbrenningsomn med særskild løyve frå Fylkesmannen eller Miljødirektoratet. 6. Beredskap mot akutt ureining Verksemda skal, på grunnlag av miljørisikoanalyse og risikoreduserande tiltaka som er sette i verk, etablere og vedlikehalde ein beredskap mot akutt ureining. Beredskapen skal vere tilpassa den miljørisikoen som verksemda til alle ei kvar tid representerer, og skal også omfatte utstyr til å fjerne og avgrense omfanget og skadane og ulempene som kan skje. Beredskapen mot akutt ureining skal øvast minst ein gang pr. år. 7. Overvaking av resipient Avinor skal gjennom sitt miljøovervakingsprogram dokumentere utslepp frå lufthamnas område og vasskvalitet i nærliggjande resipientar. Utsleppet frå flyplassen skal ikkje føre til negativ påverknad på resipientane. Dersom negativ påverknad vert påvist, og tilstanden er dårlegare enn «god økologisk status» skal tiltak setjast inn for å redusere påverknaden. Avinor skal dokumentere miljøtilstand i Dalsfjorden som kan vere påverka av utslepp frå flyplassen til sjøen. Granskinga må sikre dokumentasjon på tilstanden i 2014, deretter minst årleg inntil påverknaden frå utsleppet er tilstrekkeleg kjend, deretter etter ein frekvens omtalt i miljøovervakingsprogrammet. Oksygennivå i botnvatn som kan vere påverka skal ikkje vere lågare enn 2 mg O 2 /L, og tilslamming av organisk materiale som kan kome frå utsleppet, skal ikkje føre til nemneverdig reduksjon av førekomst av verdifulle miljøressursar i påverknadsområdet. Miljøovervakingsprogrammet skal leggjast fram for Fylkesmannen til vurdering. Programmet skal inngå i verksemda sin dokumenterte internkontroll. Prøvetaking skal utførast etter Norsk Standard (NS). Dersom disse ikkje finst, kan annen 9 Forskrift om gjenvinning og behandling av avfall av , nr. 930.

18 Side 8 av 11 internasjonalt akseptert standard nyttast. Dei representative prøvene skal analyserast etter standarden NS-EN/IEC 17025:1999. Fylkesmannen kan i særskilde høve akseptere at annan metode vert brukt. Verksemda er ansvarleg for at metodar og utføring er forsvarleg kvalitetssikra, og at prøvetakingspunkt vert etablert på stader som gjer det mogleg å ta prøver av utsleppa i høve til aktuelle standardar. Akkrediterte tenester for prøvetaking og analyse og fagleg vurdering skal nyttast der er mogleg. Usikkerheit i målingane skal vurderast og søkast redusert mest mogleg. Eigen prøvetaking og innsending for analyse til akkreditert laboratorium, kan berre skje etter opplæring og skriftleg avtale med akkreditert tenesteytar. 8. Informasjon og rapportering til Fylkesmannen 8.1. Rapportering via nasjonale rapporteringssystem 10 Verksemda skal rapportere forbruk av kjemikal, oppsamling av glykolholdig overvatn påverknad på resipient, og mengder mellomlagra og leverte avfallsmengder og -typar innan 1. mars året etter på standardiserte skjema som vert gjort tilgjengeleg via nettportalen Rapportering skal skje i høve til Miljødirektoratet sin rettleiar til eigenrapportering frå verksemder, sjå For rapportering av farleg avfall skal EAL-kodar nyttast, for anna avfall skal NS 9431 nyttast Annan rapportering og informasjon Verksemda skal årleg, innan utgangen av mars, informere Fylkesmannen om alle miljøtilhøve som kan ha relevans til det ytre miljøet. Informasjonen må mellom anna innehalde ei eigen vurdering av usikkerheit i datamaterialet, resultat frå overvaking og utslepp. Der det ikkje er sett direkte krav til måling, utrekning eller rapportering av spesifikke nivå, må informasjonen likevel omfatta ei vurdering av desse miljøtilhøva. Informasjonen skal også omtale eventuell unormal drift, avvik som gjeld ytre miljø og tiltak. Verksemda skal informere ålmenta jamleg - og minst årleg, om resultat frå overvaking av vatn. Informasjonen må også innehalde alle relevante miljøtilhøve som kan ha relevans til det ytre miljøet. Særleg vekt skal leggast på informasjon til nærmiljø, der individuell varsling, møte og annan direkte kontakt må vurderast. Kundar og andre interesserte skal ha nødvendig informasjon om korleis produkt frå verksemda kan nyttast i samsvar med ureinings- og produktkontrollova sine krav, og korleis avfall frå produkt eller restar av produkt skal handterast. 10 Altinn, jf Denne inndelinga er i samsvar med strukturen i databasen Forurensning.

19 Side 9 av 11 Kopi av løyvedokumenta skal vere lett tilgjengeleg for alle tilsette ved verksemda og for alle som har næringsmessig kontakt med verksemda. Løyvedokumenta skal vere publisert på verksemda si heimeside og kopi skal kunne leverast einkvar på førespurnad. 9. Større endringar 9.1. Utskifting av utstyr Dersom det skal gjerast utskifting av utstyr i verksemda som gjer det teknisk mogleg å motverke ureining på ein vesentleg betre måte enn då løyvet vart gitt, skal Fylkesmannen på førehand ha melding om dette. Ved utskifting av utstyr skal beste tilgjengelege teknikkar nyttast med sikte på å motverke ureining Eigarskifte Løyvet kan ikkje overdragast til andre utan samtykke frå Fylkesmannen. Ny eigar kan ikkje starte opp aktivitet som kan medføre fare for ureining eller kunne verke skjemmande utan avklaring med Fylkesmannen Nedlegging eller lengre driftsstans Dersom flyplassen vert nedlagt eller stansar for ein lengre periode, skal den ansvarlege melde frå til Fylkesmannen. Den ansvarlege er den eller dei verksemdene som har hatt aktivitet ved anlegget, eigar av anlegg eller arealet eller brukar av anlegget. Fylkesmannen vil ved behov rette krav mot den vi vurderer som primært ansvarleg. Ved eventuelt fleire ansvarlege, må dei avtale ansvarsforhold etter privatrettslege avtalar. Den ansvarlege skal gjere det som til ei kvar tid er nødvendig for å motverke fare for ureining. Dersom noko ved anlegget kan medføre ureining eller det er avfall som kan verke skjemmande etter driftsstans, skal det opplysast særskild. Fylkesmannen kan fastsetje nærare kva for tiltak som er nødvendig for å motverke ureining og å rydde opp i avfall. Fylkesmannen kan pålegge den ansvarlege å stille garanti for dekking av framtidige utgifter og mogleg erstatningsansvar. Ved nedlegging eller stans skal den ansvarlege sørgje for at råvarer, hjelpestoff, halvfabrikat eller ferdig vare, produksjonsutstyr og avfall vert teke hand om på forsvarleg måte, mellom anna skal farleg avfall handterast i samsvar med gjeldande forskrift 12. Dei tiltaka som vert gjennomførte i slike høve, skal rapporterast til Fylkesmannen innan 3 månader etter nedlegginga eller stans. Rapporten skal også innehalde dokumentasjon av disponeringa av kjemikalierestar og ubrukte kjemikal og namn på eventuell kjøpar/ar. 12 Avfallsforskrifta kapittel 11 om farleg avfall