Høyringsfråsegn frå Utdanningsforbundet Hordaland om regionsreforma for Vestlandet.

Transkript

1 Vår dato Deres dato Vår referanse Vår saksbehandler / Turid Strømmen Avdeling Deres referanse Arkivkode Direkte telefon Høyringsfråsegn frå Utdanningsforbundet Hordaland om regionsreforma for Vestlandet. Utdanningsforbundet Hordaland viser til høyringsbrevet datert 26. oktober. I vårt høyringssvar tek vi ikkje stilling til om spørsmålet om Hordaland bør vere med å søkje Stortinget om samanslåing av dei tre vestlandsfylka, men vi vil trekke fram nokre moment som vi meiner det er viktig at fylkestinget har med seg i si vurdering og nokre moment vi meiner det er viktig å ta omsyn til dersom Hordaland skulle bli slegen saman med eit eller fleire andre fylke på Vestlandet. Om opplæringssektoren Eit eventuelt vedtak i fylkestinget eller Stortinget til våren, vil ikkje innehalda oppgåvefordelinga til dei nye regionane. Utdanningsforbundet Hordaland meiner at fylkestinget i si avstemming må vurdere om oppgåvene fylkeskommunane har i dag kan løysast like godt eller betre i ein ny, større region. Vidaregåande opplæring er, saman med samferdsle, den største sektoren fylkeskommunane har ansvar får målt i netto driftsutgifter. I personalressursar er opplæring den desidert største tenesta fylkeskommunane driv. Utdanningsforbundet Hordaland meiner det i vurderinga av om vi skal gå inn i ein storregion bør leggast vekt på om det vil føre til betre kvalitet i opplæringa og eit betre utdanningstilbod for elevane i vårt fylke. Dersom Hordaland går inn i ein vestlandsregion, meiner vi ein særskilt bør vere merksam på fylgjande problemstillingar knytt til tenestetilbodet innanfor opplæringssektoren: - Hordaland har ein relativt desentralisert skulestruktur. For elevar frå vårt fylke er det viktig at vi kan ha ein desentralisert skulestruktur, og at tilbodsstrukturen vert lagt slik at vi framleis som hovudregel kan tilby alle utdanningsprogram innanfor det geografiske området som dagens fylkeskommune omfattar. Utdanningsforbundet Hordaland set pris på at den nye Postadresse Besøksadresse E-post/Internett Postboks 1818 Nordnes Strandgaten 198 hordaland@utdanningsforbundet.no Tlf Org.nr BERGEN Faks Bankkonto

2 regionen vil gi eit likeverdig tilbod til elevane. Alle elevane kan ikkje få same utdannings- og programfagstilbod. Derimot forventar me at det ikkje vert gjort skilnad på elevar i regionen når det gjeld ekstraundervisning, støttetimar, gruppestorleik, vikartilgang og anna som påverkar opplæringa. - Retten til vidaregåande opplæring er knytt til eitt av tre utdanningsprogram. I tillegg har Hordaland gjort vedtak om eit inntakssystem som sikrar elevar på studieførebuande å gå alle tre åra på same skule i tillegg til eit vedtak som sikrar at elevane skal kunne søkje om å gå på nærskulen sin, dersom alternativet gir for lang reisetid. Desse rettane må takast med inn i ein ny vestlandsregion. - Dei vidaregåande skulane må rammefinaniserast etter ein modell der utdanningsprogram og klassetal/gruppetal er dei viktigaste nøkkeltala for tildeling. Stykkprisfinansiering, i kombinasjon med fritt skuleval, vil gje svært uheldige konsekvensar for skular i vårt fylke, særleg for dei minste skulane. For skulane er det svært viktig å kunne jobbe etter føreseielege økonomiske rammer, noko kombinasjonen av stykkpris og fritt skuleval ikkje gir. - Når me er inne på økonomi så er det viktig at ein i den nye Vestlandsregionen ikkje brukar for mykje av opplæringsmidlane til byråkrati. Ein må gjere nøye vurderingar av kor stort byråkratisk behov ein har, og sørgje for at mest mogeleg av kronene som kjem til opplæring, når ut til skulane. - Utdanningsforbundet Hordaland meiner at eit godt samarbeid mellom ulike aktørar i utdanningssektoren er viktig for kvaliteten på opplæringa. I ein region med større avstandar vil det difor vere viktig å ha fokus på dette ved å starta arbeidet med nye samarbeidsfora tidleg i prosessen. - Større avstandar, både geografisk og i lengre tenesteveg, og fleire involverte, vil gi større samordnings-, transaksjons- og miljøkostnader. - Utdanningsforbundet Hordaland ser det som uheldig at ikkje HR-avdelinga og Opplæringsavdelinga har same lokalisering. Av erfaring veit me at det er ein del kontakt mellom hovudtillitsvalde og desse to avdelingane, og når desse no vert skilt så vil dette by på problem i det daglege virket. - I dag opplever vi at Hordaland fylke prioriterer samferdsle framfor skule. Det er uheldig. Utdanningsforbundet Hordaland forventar at den nye vestlandsregionen satsar på skulen, og betalar det det kostar å finansiere han. Ei slik prioritering er eit verdival, og ein viktigare verdi enn den vidaregåande skulen er det vanskeleg å sjå at fylkeskommunen / den nye regionen har. - Det står ikkje så mykje om den vidaregåande skulen i intensjonsplanen, men Utdanningsforbundet Hordaland forventar at forhandlarane har fleire tankar om korleis den vidaregåande skulen skal organiserast, enn det som kjem fram i intensjonsplanen. Saman med nynorsk er skulen den viktigaste kulturelle identitetsmarkøren den nye regionen har. - Hordaland fylke implementerer for tida den nye skulebruksplanen. I denne er det planlagt ein del utbetringar og nybygg. Vi forventar at denne vert følgt opp, sjølv etter ein eventuell fusjon. - Ein større region kan, som eit konjunkturtiltak, gi breiare opplæring i skule enn det ein fylkeskommune kan gjera åleine. Om ein på grunn av låg tilgang på læreplassar lyt opprette 2

3 3 VG3 i skule, kan det gi elevar eit breiare val. Det er samstundes viktig å ta omsyn til reiseveg for dei elevane som ikkje vil flytte heimanfrå. Språk Utdanningsforbundet Hordaland forventar at målforma i den nye Vestlandsregionen vert nynorsk. Når ein no ynskjer å byggje ein sterk vestlandsregion, som ei motvekt til austlandet, så må ein og tenkje identitet. Nynorsk har ein sterk posisjon på Vestlandet, og er ein viktig kulturberar. Når Vestlandsregionen skal byggje opp sin identitet, så kan han ikkje bruke ei anna målform enn nynorsk. Ved å bruke nynorsk som administrasjonsspråk vil regionen framstå som ein kulturell motpol til austlandsområdet. For nynorsk som språk er det og viktig at Vestlandsregionen brukar språket. Nynorsk er under stort press, og vil trenge det løftet som Vestlandsregionen kan gi det. Nynorsk og bokmål er jamstilte språk, og ved å aktivt bruke nynorsk som administrasjonsspråk, så er regionen med på å gi det status i eit bokmålsdominert samfunn. Om tillitsvaldsstruktur og ressursar til tillitsvalde Utdanningsforbundet er nøgd med at det er teke inn i intensjonsplanen at samanslåinga ikkje skal svekke arbeidstakarorganisasjonane, at ressursen til tillitsvalde skal oppretthaldast på (minst) same nivå som i dag, og at dersom regionen får fleire administrative nivå skal ein sikre ressursar til tillitsvalde òg på desse nivåa. Kva som er ein tenleg tillitsvaldsstruktur avheng av politisk og administrativ organisering. Fordi tillitsvaldsstrukturen på regionnivå kan vere vesentleg for organisasjonsstrukturen vår, vil vi ønske at ein så tidleg som mogeleg i prosessen kan avklare behovet for fleire administrative nivå. I tida frå vedtak til ei eventuell samanslåing er gjennomført vil det vere behov for å auke opp ressursane til hovudtillitsvalde vesentleg. I denne perioden vil ein måtte ivareta det som er knytt til at normal drift skal oppretthaldast, samstundes som ein må rekne med at det er meir uro og usikkerheit blant dei tilsette og ein skal kunne gjere ein tilfredsstillande jobb knytt til omstillinga. Vi reknar med at hovudtillitsvalde vil bli involvert i mange av dei arbeidsgruppene som må etablerast for å få på plass ny organisasjon, og alle hovudtillitsvalde vil ha behov for tid til å setje seg inn i dei mange problemstillingane som skal drøftast i denne fasen, t.d. harmonisering av løn- og arbeidsvilkår, harmonisering av rutinar og reglement, felles IKTløysingar og andre tekniske løysingar, ny organisasjonsstruktur, overtalshandtering, overgangsordningar. For at hovudtillitsvalde skal kunne bidra konstruktivt i dette arbeidet, er det naudsynt at dei òg har tid til å setje seg inn i og arbeide med problemstillingane. Dersom fylkestinga gjer vedtak om samanslåing, ber Utdanningsforbundet om at tillitsvaldsressurs for overgangsperioden blir drøfta alt i vår. Vi meiner dette bør avklarast

4 4 tidleg, slik at organisasjonane kan ruste seg til den jobben som må gjerast og har folk som kan gå inn i verva når arbeidet kjem i gang. Reiseavstandar, og eventuelt behovet for koordinering mellom fleire administrative nivå, gjer at Utdanningsforbundet meiner at den samla hovudtillitsvaldressursen sannsynlegvis vil måtte ligge på eit varig høgare nivå enn i dag. Dersom meir mynde vert delegert til einingsleiarane i ein ny region, vil det òg vere behov for at ein aukar opp ressursen til tillitsvalde på arbeidsplassnivå. Om tilsette sine arbeidsvilkår og å halde på kompetanse Arbeidsmiljølova sine reglar om verksemdoverdraging er klar på at samanslåinga i seg sjølv ikkje er grunn for oppseiing. Utdanningsforbundet er nøgd med at ein i intensjonsavtalen har gjeve eit slikt oppseiingsvern i fem år, og ein lovnad om fleksible overgangsordningar i fem år frå samanslåingsdato. Det bidreg til å skape ro i organisasjonen, til å kunne halde på kompetanse og til å kunne rekruttere og skaffe ny, naudsynt kompetanse òg i overgangsfasen. Stillingsvernet i fem år er knytt til «som følgje av samanslåinga». Vi ser at ikkje er føremålstenleg å gje eit stillingsvern som omfattar alle årsaker til overtal. Samstundes ser vi at det kan vere ein del situasjonar der det vil vere vanskeleg å definere om eit overtal er ein direkte konsekvens av samanslåinga eller om det ville kome uavhengig av denne. Vi reknar med at arbeidsgjevar i tvilstilfelle vil la tvilen kome den tilsette til gode slik at han/ho vert omfatta av det femårige stillingsvernet. I vidare arbeid med fleksible overgangsordningar slik at tilsette får høve til å halde fram med å jobbe i den nye regionen, meiner Utdanningsforbundet det er viktig at ein legg vinn på å finne løysingar, organisatorisk og teknisk, som gjer at ein kan nytte kompetansen der den er. Hovudutfordringa for ein eventuell ny storregion vil truleg ikkje vere at ein får eit stort overtal, men å greie å halde på den kompetansen som er i dei tre fylkeskommunane i dag. Med utsikter til lang pendling eller å måtte flytte, er det sannsynleg at mange vil søke seg anna arbeid og at ein dermed kan miste vital kompetanse. For dei fleste administrative stillingar meiner vi det bør vere mogeleg å finne IKT-løysingar, arbeidsmåtar og organisatoriske løysingar som gjer at dei aller fleste kan ha same arbeidsstad som i dag. Vi meiner òg at det bør vere eit mål og realistisk å få til at slike løysingar er varige, ikkje berre ei overgangsordning. Med utgangspunkt i at intensjonsplanen har som eit hovudmål at «Vestlandsregionen skal sikre og utvikle gode og vekstkraftige lokalsamfunn og sterke byområde», meiner vi det òg er naturleg at ein tek mål av seg å bidra til kompetansearbeidsplassar i heile regionen.

5 5 Utdanningsforbundet er glade for at intensjonsplanen slår fast at ingen tilsette skal få forringa løns- og arbeidsvilkår. Fylkeskommunane er i same tariffområde og vi føreset at ein ny storregion òg vil melde seg inn i KS slik at samanslåing ikkje vil ha særlege tariffmessige utfordringar ut over dei som kan finnast knytt til lokale særavtalar. Tilsvarande ser vi heller ikkje at det her vil vere utfordringar knytt til pensjonsrettar. At ingen går ned i løn på grunn av samanslåinga, ser vi som sjølvsagt. Det ein likevel må vere budd på er at harmonisering av lønspolitikk mellom fylkeskommunane kan ha konsekvensar for lønsutvikling til den einskilde over tid. I ein prosess der vi må rekne med at ein del tilsette får endra arbeidsoppgåver, meir arbeidsre iser/pendling og eventuelt endring av arbeidsstad, vil vi nok likevel ha tilsette som opplever at arbeidsvilkåra deira vert dårlegare. I motsetnad til for mange av dei andre endringane ei samanslåing vil medføre, og som primært vil vedkoma sentraladministrasjonen, meiner vi det er grunn til å tru at det særleg er for tilsette i vidaregåande opplæring/pedagogane vi kan stå overfor dei største utfordringane knytt til harmonisering på lønsområdet og der harmonisering utan at nokon får dårlegare løns- og arbeidsvilkår kan kome til å koste mest. Utdanningsforbundet viser elles til KS sitt hefte «Arbeidsrettslige spørsmål som oppstår ved kommunesammenslåinger» som gjev ein god gjennomgang av korleis ulike arbeidsrettslege spørsmål bør handsamast. Vi er samde i den tolkinga KS her gjev av rettar og plikter etter lovog avtaleverk. Om behovet for informasjon til tilsette Informasjonsbehovet blant tilsette er stort i omstillingsprosessar. For å skape ro og tryggleik for dei tilsette, er det viktig med god informasjon. Korleis ein skal sikre lik og tilstrekkeleg informasjon til alle tilsette undervegs, må takast inn i omstillingsavtalen. Stillingar i sentraladministrasjonen som primært blir direkte råka av endringane dersom det skulle bli ein storregion, må også tilsette ute på dei ulike skulane bli tilstrekkeleg informert. Etter fylkestinga i desember vil det vere behov for at ein relativt raskt får ut informasjon til tilsette om vedtaka, kva konsekvensar vedtaka har og korleis prosessen vidare vil bli lagt opp. Om partsamansette arbeidsgrupper og omstillingsavtale Ein omstillingsavtale som klargjer kven som skal utøve partsrettane i omstillingsprosessen og som gjev rammene for omstillinga bør inngåast så tidleg som mogeleg i prosessen. Intensjonsplanen legg til grunn at ei partsamansett arbeidsgruppe skal utvikle felles lønspolitikk og ei harmonisering av løns- og arbeidsvilkår. Sidan intensjonsavtalen spesifikt nemner denne arbeidsgruppa som partsamansett, forstår vi det slik at dette er meint som eit

6 6 partsamansett utval etter Kommunelova 25, jf. òg Hovudavtalen Del B 4. Denne arbeidsgruppa/dette utvalet vil ha eit omfattande arbeid framfor seg, og det er viktig at dette arbeidet kjem i gang tidleg. I tillegg til lønspolitikk, vil Utdanningsforbundet minne om at fylkeskommunane har eit relativt stort omfang rutinar, reglement og retningslinjer som påverkar dei tilsette sine arbeidsvilkår. Desse vil òg måtte harmoniserast. Det vil vere behov for fleire arbeidsgrupper / undergrupper til eit partsamansett utval på dette feltet. Utfordringa ligg i å finne ei tematisk inndeling som gjer at ei arbeidsgruppe har hand om dei problemstillingane som heng saman, samstundes som arbeidsfeltet er avgrensa nok til å vere handterleg. Kva partsamansette arbeidsgrupper som skal nedsetjast og kva mandat dei skal ha, må takast inn i den delen av ein omstillingsavtale som omhandlar tillitsvalde si involvering i prosessen. I tillegg til dei harmoniseringsutfordringane som naturleg høyrer inn under eit partsamansett utval etter Kommunelova 25 sitt verkeområde, vil det vere mange spørsmål knytt til arbeidsdeling, funksjonsdeling og systemløysingar t.d. budsjettsystem, løn- og rekneskapssystem og IKT-løysingar som vil vere viktige for dei tilsette, og der vi meiner arbeidsgjevarsida òg vil ha god nytte av dei tilsette sin medverknad i å finne gode løysingar. Utdanningsforbundet meiner derfor at arbeidsgruppene som vert etablert for å førebu samanslåinga gjennomgåande bør ha tilsettrepresentasjon, og vi meiner det er naturleg at ein brukar tillitsvaldssystem for å ivareta dei tilsette sin medverknad. Òg dette kan med fordel takast inn i ein omstillingsavtale. I samband med utarbeiding av ein omstillingsavtale vil det vere behov for ein arena der dei tillitsvalde kan drøfte og fordele representasjon for hovudtillitsvalde frå alle organisasjonar i alle fylke som er med. Deltaking på ein slik arena er uproblematisk for dei som har høg frikjøpsprosent etter Hovudavtalen, medan det for hovudtillitsvalde i organisasjonar med relativt få medlemmar kan vere behov for å sikre dei ein permisjonsrett og til ein slik arena. Tillitsvalde/tilsette si deltaking i arbeidsgrupper erstattar ikkje drøftingsplikta etter Hovudavtalen. Det kan vere utfordringar knytt til at drøftingsplikta skal ivaretakast fylkesvis på område der fylkestinga har gjeve fullmakt og avgjerdsmynde til fellesnemnda, jf. Hovudavtalen Del B, 1-2: «Medbestemmelse og medinnflytelse skal utøves effektivt og rasjonelt og være tilpasset kommunenes/fylkeskommunenes organisering.» Korleis drøftingsplikta skal ivaretakast i dei spørsmåla der fellesnemnda har avgjerdsmynde må avklarast i omstillingsavtalen og i drøftingane av hovudtillitsvaldressurs i omstillingsperioden. Om fullmakter til fellesnemnda I løpet av tida frå eit eventuelt vedtak om samanslåing til iverksettingstidspunkt vil det vere svært mange avklaringar som må gjerast for at ny organisasjon skal vere oppe og gå. Å utsetje vedtak til nytt regionting startar sitt verke vil forlenge omstillingsperioden.

7 7 Tilsvarande kan ein prosess der avklaringar krev likelydande vedtak i tre fylkesting både kunne forseinke arbeidet og gjere at sentrale spørsmål blir ståande uavklarte. Utdanningsforbundet sitt råd er at fylkestinga derfor bør gje fellesnemnda vidare fullmakter enn dei oppgåvene som etter Inndelingslova er lagt til fellesnemnda. Vi meiner det er særskilt viktig at fellesnemnda og eit felles partsamansett utval får tilstrekkelege fullmakter til å handtere dei arbeidsrettslege avgjerdene som bør takast før samanslåingstidspunktet. Dersom både Sogn og Fjordane, Hordaland og Rogaland gjer vedtak om å søke Stortinget om samanslåing no i desember, meiner vi det vil vere fornuftig at fellesnemnda vert etablert og at ein startar eit arbeid alt i vår med å kartlegge kva harmoniseringar og systemendringar som er naudsynt å gå gjennom før ny organisasjon skal iverksetjast. Ut frå denne kartlegginga bør det utformast framlegg til fullmakter til fellesnemnda, kva organisering fellesnemnda sitt arbeid bør ha og ein tidsplan for prosessen fram til iverksettingstidspunkt. På den måten kan ein kome i gang med det harmoniseringsarbeidet som må gjerast raskt etter eit stortingsvedtak. I tillegg vil det at ein får oversikt over arbeidet som må gjerast og ein tidsplan for arbeidet bidra til å skape tryggleik for prosessen blant tilsette og føreseielege rammer for medverknad for tillitsvalde. Med vennleg helsing Anita Knapskog Fylkesleiar Turid Strømmen Fylkesstyremedlem

8 8