Dykkar ref: Vår ref Sakshand: Arkivkode: Dato: 2019/904-2 Torunn Raftevold Rue,

Transkript

1 Vannregionmyndigheten for vannregion Vest- Viken Buskerud fylkeskommune, postboks DRAMMEN MELDING OM VEDTAK Dykkar ref: Vår ref Sakshand: Arkivkode: Dato: 2019/904-2 Torunn Raftevold Rue, K Melding om vedtak - Høyring av planprogram og hovudutfordringar for regional vassforvaltingsplan for vassregion Vest-Viken Her følgjer særutskrift av kommunestyret si sak nr. 35/19 og planutvalet si sak 18/19. Med helsing Torunn Raftevold Rue Natur- og Miljørådgjevar Dokumentet er elektronisk godkjent og har derfor ikkje underskrift Kopi til: Midtre Telemark vannområde Landbrukets hus, Brenna 3810 GVARV Postadresse: 3840 SELJORD Telefon: Bankgiro: Telefaks: Org.nr: E-post: post@seljord.kommune.no

2 Arkiv: K70 Saksnr.: 2019/904-1 Sakshand.: Torunn Raftevold Rue Direkte tlf.: Dato: Saksframlegg Utval Utvalssak Møtedato Plan, miljø og teknisk utval 18/ Kommunestyret 35/ Høyring av planprogram og hovudutfordringar for regional vassforvaltingsplan for vassregion Vest-Viken Saksdokument: Vedlegg: 1 Planprogram for vassregion Vest-Viken Hovudutfordingar i vassregion Vest-Viken Hovudutfordringar i vassområde Midtre Telemark Nasjonale føringar for arbeidet med oppdatering av dei reginonale vassforvaltingsplanane Saksutgreiing: Referansar i saka Vassforvaltingsarbeidet er heimla i forskrift om rammer for vassforvaltinga (vannforskriften) av , med endringar gjeve i forskrift om endring i forskrift om rammer for vannforvaltningen av Vidare er arbeidet med regional plan for vassforvalting heimla i plan- og bygningslova kap. 8, under dette avgjerder om høyring av planprogram for regionale planar i 8-3. Bakgrunn Gjeldende regional vannforvaltningsplan for vannregion Vest-Viken vart godkjent i 2016 og gjeld til slutten av Det vert no innleia eit arbeid med oppdatering og justering av plan og tiltaksprogram for perioden Buskerud fylkeskommune er vassregionmyndigheit for Vest-Viken vassregion. Buskerud fylkeskommune har sendt ut to dokument på høyring: Planprogram og hovudutfordringar. Desse utgjer til saman grunnlaget for oppdateringa av vassforvaltingsplanane som skal skje fram mot utgangen av Etter oppsummering av høyringa vil plandokumenta bli vedtekne av fylkeskommunane hausten 2019 og vere - 2 -

3 grunnlag for det vidare arbeidet med rulleringa av regional vassforvaltingsplan og tiltaksprogram for planperioden Plandokumenta som er på høyring er lagt som vedlegg til dette saksframlegget, men vi kan også lese dei på Dei nasjonale føringane for vassforvaltingsarbeidet frå Regjeringa kom ikkje før 19. mars Vassregionmyndigheita har difor ikkje hatt tid til å vurdere og implementere element frå desse føringane ved utarbeiding av høyringsdokumenta. Dei nasjonale føringane må ein sjå på som eit supplerande grunnlag for høyringsinnspel. Dei viktigaste nasjonale føringane av tyding for kommunane er: Alle spreidde kloakkavløp skal tilfredsstille kravet i forureiningsforskrifta innan 2027 og seinast 2033 Regjeringa vil innføre meir forpliktande krav til forureining frå landbruket Drikkevasskjelder med sikringssoner skal kommunane ta omsyn til i kommuneplanens arealdel Regjeringa skal lage ein tiltaksplan mot framande artar i løpet av 2019 Vidare saksutgreiing: Planprogram for vassregion Vest-Viken Vassregion Vest-Viken dekkjer ein stor del av Austlandet og består av nedbørsfelta frå fjell til fjord for Drammensvassdraget, Numedalslågen, Skiensvassdraget og Kragerøvassdraget i tillegg til mindre, kystnære vassdrag og kystområda frå Kragerø i vest til Hurumlandet i aust. Vassregionmyndigheita for vassregion Vest-Viken er Buskerud fylkeskommune. Det er laga ein framdriftsplan for arbeidet på nasjonalt nivå (figur under). Framdriftsplanen er basert på vassforskrifta. Arbeidet fram mot 2022 kan ein dele inn i to parallelle fasar. Fram mot 2022 vil vi halde fram med å følge opp godkjent vassforvaltingsplan for perioden (øvste del av figuren). Parallelt med oppfølging av gjeldande plan startar ein no opp arbeidet med å oppdatere forvaltingsplan og tiltaksprogram som skal gjelde for perioden (nedste del av figuren)

4 Som følge av regionreforma, vil det vere trong for justeringar av vassregionar og vassregionmyndigheiter i vassforskrifta. Endringane vil bli sett i verk samstundes med regionreforma frå 1. januar Førebuingane og høyringa av planprogram og hovudutfordringar skal skje etter dagens vassregioninndeling, medan utarbeidinga av oppdaterte vassforvaltingsplanar skal gjerast for dei nye vassregionane. Vassområde Midtre Telemark vil saman med ni vassområde i Vestfold og Telemark, frå 1. januar 2020 utgjere ein ny vassregion (namn er ikkje avgjort), med Vestfold og Telemark fylkeskommune som vassregionmyndigheit. I planprogrammet er det vidare føreslege følgande endring av organiseringa av vassregionen: Vassregionutvalet får færre og namngjevne deltakarar. Som alternativ til i dag der alle kommunar deltek, vert det føreslege at det er styreleiar i vassområda sine styringsgrupper/vassområdeutval som representerer alle kommunane i dei respektive vassområda i vassregionutvalet. Det vert etablert eit formelt vassområdeforum der vasskoordinatorane i kvart vassområde møter vassregionmyndigheita (frå blir det for oss Vestfold og Telemark fylkeskommune). Leiar av vassregionutvalet og ein politisk representant frå kvart fylke vert føreslegne som observatørar i arbeidsgruppa. Hovudutfordringar i vassregion Vest-Viken Dokumentet tek utgangspunkt i det som var dei viktigaste utfordringane i førre planleggingsrunde og ser på kva for utfordringar som gjeld no. Dette er utfordringar som skal setjast på dagsorden og arbeidast vidare med fram mot oppdatert forvaltingsplan og tiltaksprogram. Dokumentet inneheld oppdatert oversikt over miljøtilstand, påverknader og status for gjennomføring av tiltak. Figurar og tabellar i høyringsdokumenta er henta frå Vann-Nett, som er den nasjonale databasen for vassmiljøinformasjon. Figurar og tabellar i dokumentet er «augeblikksbilde» frå oppgjeven dato. Oppdatert informasjon finst ved å gå inn i databasen Vann-Nett. Hovudutfordringar i vassområde Midtre Telemark Eit viktig grunnlag for vassregionen sine hovudutfordringar, er underlagsdokument om hovudutfordringar i dei enkelte vassområda. Omtale av aggregerte (oppsamla) forhold på vassregionnivå gjev ikkje ei god nok skildring av alle utfordringane. Vassområda sine dokument ligg difor som vedlegg til det regionale høyringsdokumentet, og bør leggast til grunn for innspel. I høyringsdokumentet er følgande hovudutfordringar lista opp for Midtre Telemark vassområde: - 4 -

5 Reinseanlegg omfattar både kommunale reinseanlegg og spreidde avløp. Utslepp frå desse kan føre til auka konsentrasjon av fosfor og bakteriar i vassførekomsten. Endring av fosforsamansetjing kan igjen påverke økologien i vassførekomsten negativt. Jordbruk kan også føre til auka konsentrasjonar av fosfor og nitrogen i vassførekomstane som igjen kan påverke økologien i vassførekomstane negativt. Vasskraftproduksjon er store fysiske inngrep som endrar vasstanden i innsjøar og vassføring i elvar. Dette kan føre til dårlegare kår for fiskevandring og det generelle dyre- og plantelivet i vassførekomstane. Langtransportert forureining via luft har minka, men det er framleis trong for kalking av innsjøar i enkelte område. Urban utvikling er påverknader som f. eks. avrenning frå søppelfyllingar, forsøpling og fysiske endringar av elveløp (bekkelukking). Vassførekomstar som vert påverka av dette, ber preg av generell dårlig økologisk miljøtilstand. Vegtransport kan påverke vassførekomstane på fleire måtar. Ved bygging av veg må ein ta omsyn til frie vandringsvegar for fisk og hindre avrenning frå ferdig veg til vatn og elvar. Spreiing av framande artar er eit aukande problem. Det er grunn til å uroe seg over at gjedde og karpefisk spreier seg i vassområdet. Industri - bekymringa er knytt til gamal industri og avrenningar frå gamle deponi. Gruvedrifta er nedlagt i vassområdet, men det er viktig å følge opp eventuelle påverknader i samband med avrenning frå slagghaugar m.m. Lista ovanfor er ikkje uttømande og vil endre seg etter kvart som databasen vann-nett vert oppdatert. Det er viktig at data som femner om eigarlaust avfall langs vatn og vassdrag blir gjort synleg i databasen. Plast og mikroplast får stadig meir merksemd og viser seg også å vere eit problem i vassførekomstar i innlandet. Vurdering Når det gjeld organiseringa av arbeidet i vassregionen, er dette heimla i tidlegare nemnde forskrift, 23, der det står: 23.Organisering av arbeidet i vannregionen Vannregionmyndigheten kan i samarbeid med vannregionutvalget der det er hensiktsmessig, dele hele eller deler av vannregionen i vannområder. Ved inndeling i vannområder skal det tas utgangspunkt i de naturgitte forhold, som hele eller deler av nedbørfelt, fjorder og kystområder. I tillegg skal det legges vekt på eksisterende - 5 -

6 samarbeidsformer mellom kommuner, regionale myndigheter og andre interesser, forventede utfordringer og allerede igangsatte tiltak. Arbeidet som utføres i et vannområde fastsatt i henhold til første ledd, herunder bidrag til å karakterisere vannforekomster og vurdere tiltak, skal gjennomføres med sikte på å kunne inngå i arbeidet på vannregionnivå i henhold til denne forskriften. Vannregionmyndigheten gir i nødvendig utstrekning rammer og veiledning for organisering og gjennomføring av arbeidet i vannområdet, og legger til rette for at dette skjer på en faglig forsvarlig måte og innenfor fastsatte frister. Forslag til inndeling i vannområder skal inngå som en del av planprogrammet for oppdateringen av vannforvaltningsplanen. Som det går fram av 23 i vassforskrifta, siste setning i første ledd, så skal det leggast vekt på eksisterande samarbeidsformer mellom kommunar, regionale myndigheiter og andre interesser, forventa utfordringar og allereie igongsette tiltak. For vår del i Vassområde Midtre Telemark, så har arbeidet fungert veldig bra med styringsgrupper, arbeidsgrupper og regionale myndigheiter. Det har vore faste møte, og gruppene har vore aktive med tiltak og høyringsinnspel på ulike saker. Vassregion Vest-Viken har følgande spørsmål dei ønsker svar på i høyringa av planprogrammet: Er det tydelig når og korleis ulike myndigheiter skal delta i planlegginga? Planprogrammet viser på ein god nok måte når og korleis dei ulike myndigheitene skal delta i planlegginga. Figur 2 (i planprogrammet) gjev ein oversikt over framdrifta i arbeidet med oppdateringa av forvaltingsplanen, men denne er vanskeleg å lese på grunn av utydeleg skrift. Er det tydeleg når og korleis ulike interessentar kan medverke i arbeidet fram mot revidert og oppdatert forvaltingsplan og tiltaksprogram? Det bør kome betre fram korleis ålmenta, brukarinteresser, grunneigarar og næringsinteresser kan medverke i arbeidet med oppdatering av forvaltingsplanen. Vidare bør det opplysast om kva for kanalar som vil bli nytta ved informasjon om møte, synfaringar o.l. i den vidare prosessen. Opne møte og synfaringar med fokus på problemstillingar i lokale vassdrag, gjerne med gode eksempel på at tiltaksgjennomføring har ført til betre vassmiljø er ofte ein god måte å skape lokalt engasjement og medverknad. Korleis bør vi organisere arbeidet i dei nye vassregionane (høvesvis Vassregion Øst og vassregion Vestfold-Telemark) etter ? Som føreslege i planprogrammet, er det naturleg at vassregion Vest-Viken blir delt slik at 10 av vassområda utgjer det nye Vestfold og Telemark vassregion, og at dei resterande 8 vassområda går saman med Glomma vassregion og utgjer vassregion Øst. Er det behov for å justere grensene for vassområda? Ved gjennomgang av vassområdeinndelinga i Telemark i 2015, kom desse synspunkta fram: Lokal forankring kan gå tapt dersom vassområda blir for store. Viktig med nokolunde lik problemstilling innanfor eit vassområde - 6 -

7 Bør prøve å få til ei inndeling i nedbørfelt på ein måte som fører til at kommunane blir med i færre vassområde. Vurdere om Øyfjell i Vinje kommune kan kome med i Tokke-Vinje vassområde. Ein bør vurdere om heile austre del av Telemarksvassdraget bør kome med i Aust-Telemark vassområde slik at grensa vert flytt frå Tinnoset ned til Heddalsvatnet. Det er verdt å merke seg at Telemark, sidan 2011, har hatt vassområdekoordinatorar i alle 6 vassområda utan utskifting. Det er etablert faste arbeidsgrupper der kommunane har jamlege møte, det same gjer styringsgruppene. Dersom ein skal omorganisere no, står vi i fare for å miste eit godt fungerande system, og det vil ta tid å byggje det opp igjen. Trass punkta over, ønsker vi å halde fram med organiseringa slik den har vore til no. Er det tema eller utfordringar som manglar i planprogrammet? Det er ei ambisiøs liste i kapittel 9.6 med 34 tema som det skal arbeidast med i oppdateringa av vassforvaltingsplanen. Vi ser det som viktigast at det blir fokusert på tema som kan gje ny kunnskap om dei største påverknadene. Er det manglar i det føreslegne programmet for utgreiing av konsekvensar for miljø og samfunn? Planprogrammet bør ha eit meir konkret program for konsekvensutgreiingar, og vi reknar med at programmet blir konkretisert når dei nasjonale føringane frå og resultat frå scenariokonferansen blir lagt til grunn i det endelege planprogrammet. Har de innspel om konkrete tiltak som bør vurderast og utgreiast, og eventuelle prioriteringar i det vidare arbeidet? Ingen aktuelle. Er det ønskeleg med ei regional planavgjerd knytt til vassforvaltingsplanen? Har de andre kommentarar og innspel? I ny vassforskrift er det i 10 teke inn at mindre strenge miljømål skal revurderast ved oppdatering av planen. Det er positivt at dette er kommentert i planprogrammet. Dei nasjonale føringane for vassforvaltingsarbeidet innanfor ulike samfunnsområde kom etter at vedtaket om å sende forslag til planprogram på høyring, og det vil difor bli innarbeidd i planprogrammet etter at høyringa er ferdig. I tillegg til at dei nasjonale føringane skal innarbeidast i planprogrammet, bør planprogrammet også vise til rettleiaren for sterkt modifiserte vassførekomstar. I rettleiaren kjem det fram at Noreg brukar tiltaksmetoden for å fastsetje miljømål for sterkt modifiserte vassførekomstar (miljømålet blir sett etter ei vurdering av kva for effekt ein kan oppnå etter at alle realistiske tiltak er gjennomført, dvs at den samla økologiske effekten av dei realistiske tiltaka utgjer godt økologisk potensiale (GØP)). Det bør gå tydeleg fram av planprogrammet kva for kriterium som kan leggast til grunn for vurderingar i ein eventuell ny regional gjennomgang av regulerte vassdrag. Fram til den nye organiseringa av vassregionen vert sett i verk frå , kan det vere ei fare for at arbeidet i Vest-Viken vassregion går inn i eit «vakuum» dersom vassregionmyndigheita Buskerud fylkeskommune ikkje har vassregionkoordinator som fungerer i stillinga resten av Det vil vere særleg negativt for vassområda som skal byggje opp den nye vassregionen Vestfold Telemark. Vassregion Vest-Viken har følgande spørsmål dei ønsker svar på i høyringa av dokumentet. Hovudutfordringar: Er miljøtilstand og påverknader rett skildra? Fins det data hjå sektormynde eller lokal/ erfaringsbasert kunnskap som du kan medverke til ei enno betre skildring? Dokumentet er informativt og skildrar dei ulike påverknadsgruppene i vassregionen og effekten som påverknadene har på vassmiljø. Enkelte av figurane og tabellane som viser påverknader - 7 -

8 (figur 8, figur 15 og tabell 6), kan likevel vere vanskelege å forstå. Omgrepa urban utvikling blir brukt både som påverknadsgruppe, sektor og drivar. Dette burde vore forklart nærare. Det burde også kome klårt fram at tilstanden for dei fleste vassførekomstane er sett ut frå ei påverknadsanalyse, og ikkje ut frå måledata. Noko som igjen tyder at figurane og tabellane som viser påverknadsgrad og miljøtilstand, i stor grad er basert på påverknadsanalyse. Figurane i dokumentet gjev eit bilde på den samla tilstanden og den totale påverknaden i vassregionen, men dei gjev ikkje opplysningar om den enkelte vassførekomst. Det bør bli informert om at alle kan gå inn på vann-nett.no/portal for å skaffe seg opplysningar om den enkelte vassførekomst. Er alle interesser av tyding tekne med? Er det interesser av tyding som ikkje vert drøfta? Andre brukerinteresser i vassregionen som kan nemnast er: kraftproduksjon, hytteutbygging og resipientkapasitet i regulerte vassdrag, fiskeførekomstar i regulerte vassdrag. Har de innspel til prioriteringar i det vidare planarbeidet? Det er positivt at det i neste planperiode blir lagt meir vekt på viktige samfunns- og brukarinteresser i vassforvaltinga, i tillegg til kravet i vassforskrifta om god økologisk og kjemisk tilstand. Som eit resultat av dette vil det m.a. bli meir fokus på viktige tema som innhald av tarmbakteriar i vatnet, plastforureining langs vassdrag og kyst og kva for effekt ein kan vente at klimaendringane vil ha på vassførekomstane. Har de andre kommentarar og innspel? Det vil framleis vere behov for fleire og betre verkemiddel for å gjennomføre tiltak i vassområda. Dette gjeld særleg innanfor landbrukssektoren. Miljøkonsekvensar Oppdaterte planar og tiltaksprogram er viktige verktøy som vil hjelpe til betre vassmiljø, som både tilfredsstillar miljømål i samsvar med vassforskrifta og viktige brukarmål i kommunen. Vassforvaltingsarbeidet er eit stort og krevjande arbeid. Det som skjer framover er svært viktig, og ein kan ha grunn til å vere litt bekymra over at organiseringa og tilnærminga er såpass byråkratisk og overordna. Det blir avgjerande for å få ei betre forankring lokalt både politisk og administrativt. Det er godt mogleg ein bør få etablert ei tverrfagleg vassgruppe som kan jobbe preventivt inn mot konkrete planar og tiltak. Det er nok mange kommunar som er for lite førebudde på prosjekta som kjem med sanering av gamle anlegg i spreiddbygde strøk. Dette gjeld både økonomisk og administrativ kapasitet. Vi må bli flinkare til å forankre vassdirektivet betre lokalt i sakshandsaming og i tiltak. Konklusjon Rådmannen tilrår at sluttar seg til forslag til planprogram for Regional plan for vassforvalting for vassregion Vest-Viken og forslag til hovudutfordringar for vassregion Vest-Viken og vassområde Midtre Telemark med dei innspel som er gjevne ovanfor. Rådmannen si tilråding: sluttar seg til planprogram for Regional plan for vassforvalting for vassregion Vest-Viken og forslag til hovudutfordringar for vassregion Vest-Viken og Midtre Telemark vassområde med dei innspel som er gjevne ovanfor

9 Handsaming i Plan, miljø og teknisk utval Avrøysting: Samrøystes vedteke. Vedtak i Plan, miljø og teknisk utval sluttar seg til planprogram for Regional plan for vassforvalting for vassregion Vest-Viken og forslag til hovudutfordringar for vassregion Vest-Viken og Midtre Telemark vassområde med dei innspel som er gjevne ovanfor. Handsaming i Kommunestyret Samrøystes vedteke. Vedtak i Kommunestyret sluttar seg til planprogram for Regional plan for vassforvalting for vassregion Vest-Viken og forslag til hovudutfordringar for vassregion Vest-Viken og Midtre Telemark vassområde med dei innspel som er gjevne ovanfor. Utskrift til: Vannregionmyndigheten for vannregion Vest-Viken, Buskerud fylkeskommune Midtre Telemark vannområde - 9 -