Midlar til fordeling Rådmannen/stabsseksjonar IKTNH * Oppvekst, undervisning og kultur Helse, omsorg og sosial

Transkript

1 SAKSPAPIR Saksnr Utval Type Dato 087/15 Formannskapet PS /15 Formannskapet PS /15 Heradsstyret PS /15 Arbeidsmiljøutvalet PS Saksbehandlar ArkivsakID Jostein Førre 15/2282 Budsjett T Kommunebarometeret fra Kommunal Rapport - endelig analyse 2015 Frivilligsentral Statsbudsjett2016 Framlegg til gebyrregulativ 2016 Kyrkjeleg fellesråd - Framlegg årsbudsjett 2016 Kyrkjeleg Fellesråd -Framlegg investeringsbudsj 2016 Framlegg til budsjett Nordhordland kemnerkontor Årsbudsjett Presentasjon 2 Budsjett rådmannen sitt framlegg Osterøy kommune - låneportefølje pr Årsmelding endeleg Økonomiplan Årsbudsjettet for 2016 med investeringsplan vert vedteke på grunnlag av rådmannen si saksutgreiing til formannskapet, med slike driftsrammer: (Tal i kr) Budsjett 2016 Midlar til fordeling Rådmannen/stabsseksjonar IKTNH * Oppvekst, undervisning og kultur Helse, omsorg og sosial Miljø og teknikk (eks sjølvkost) Sjølvkostområda (gebyrfinansiert) Til disposisjon formannskapet Sum rammeområda Sentrale postar Lønsreserve 9 000

2 Sum skjema 1B Meir-/mindreforbruk 0 * Dette er mva-utgift. Den motsvarast av tilsvarande inntekt (mva-kompensasjon) på Sentrale postar. 1. Alle kommunale avgifter, gebyr, betalingssatsar og vederlag vert auka med 2,7 %, frå med mindre anna er nemnd særskild i budsjettpremissane, dette vedtaket eller andre reglar som fylgjer av lov eller føresegn. 2. Med verknad frå vert gebyr- og avgiftssatsane innan sjølvkostområda endra/fastsett som følgjer: - årsavgift for avlaup, Auke 12 % - årsavgift for vatn, Reduksjon 7 % - årsavgift for feiing, Auke 33 % - årsavgift for slam, Auke 6 % 3. Tilkoplingsgebyra for vatn- og avlaup vert ikkje endra. 4. Gebyrsatsane for teknisk forvaltningsteneste vert endra i tråd med vedtak i eiga sak om revisjon av felles gebyrmal for lokal forskrift om gebyr for teknisk forvaltning, jfr framlegg til nytt gebyrregulativ for 2016, der ein legg opp til ein generell auke med 5 %. 1. Renovasjonsgebyr. a. Osterøy kommune vedtek at BIR Privat AS får delegert fullmakt til fakturering og innkrevjing av renovasjonsgebyret på vegne av Osterøy kommune, jfr 12 i Forskrift om handtering av hushaldningsavfall. Renovasjonsgebyret tilhøyrer Osterøy kommune. b. Osterøy kommune vedtek at renovasjonsgebyret for 2016 vert sett opp med 2,4 %. Beløpet for ein minimumskunde vert såleis kr 1 546,20 for 12 tømmingar (6 tømmingar pr halvår) + eit tillegg på kr 26,60 pr restavfallstømming utover dette + kr 12 i kommunalt påslag + bossnettpåslag kr 153,30 pr bueining. Alle prisar er eksklusiv meirverdiavgift. 2. Ledige kommunale tomter I Hanstveit- og Tyssefeltet skal selgast for kr pr tomt. 3. Satsane for foreldrebetaling i barnehage vert halde i samsvar med statlege føringar i statsbudsjettet (maksimalpris). 4. Satsane for betaling i musikk- og kulturskulen vert halde uendra. 5. Satsane for Skulefritidsordning (SFO) vert halde uendra. 10. Husleige i kommunale bygg for løpande avtalar vert auka tilsvarande endringa i konsumprisindeks sidan siste regulering, så langt anna ikkje følgjer av tidlegare vedtak i heradsstyret eller lov/føresegn.

3 1. Ved inngåing av nye leigeavtalar vert husleiga tilpassa marknadspris. a. Ved inngåing av nye leigeavtalar vert husleiga tilpassa marknadspris. 7. Låneopptak (nye lån) til finansiering av investeringsprosjekt budsjettert i 2016 vert kr 62,8 millionar. 8. Låneopptak til formidlingslån (Husbanken) vert sett til kr 8 millionar 9. Heradsstyret vedtek gjeldande låneportefølje for Osterøy kommune som følgjer som vedlegg til saka. Alle låna i portefølja kan verte refinansiert i 2015 og Rådmannen står fritt til å betale budsjetterte avdrag på dei låna han finn det føremålstenleg, uavhengig av opprinneleg vedtak. 10. Skatteøyret for skatt til kommunen på inntekt og eige for år 2016 vert sett lik maksimalsatsen Stortinget vedtek i statsbudsjettet for Eigedomsskatt vert vidareført på alle eigedomar i Osterøy kommune for a. Eigedomsskattesatsen vert sett til 7 promille (lova sin maksimalsats). Eigedomsskattesatsen for bustad- og fritidseigedomar vert sett til 5 promille, jfr. eigedomsskattelova paragraf 12 bokstav a. b. Botnfrådrag for bustaddelen på eigedomar vert sett til kr 0. c. Eigedomsskatten for 2016 forfell til betaling i 3 terminar: 31.03, og 30.11, jfr. eigedomsskattelova paragraf 25. d. Ny alminneleg taksering skal gjennomførast for budsjettåret 2017, jfr. e-skattelova paragraf 8 A-3. Gjeldande eigedomsskattetakstar vert auka med 10 % i kontorjustering, jfr e-skattelova 8-A. e. Sakkunnig ankenemnd for eigedomsskatt (klagenemnda) får kompetanse til å handsama klager etter paragraf 19 i eigedomsskattelova, jfr. paragraf 20 i eigedomsskattelova. 12. Saker som kan medføra endring av dei vedtekne budsjettrammene skal leggjast fram for formannskap/heradsstyre til avgjerd før tiltak vert sett i verk. 13. Rådmannen har framleis fullmakt til å gjera unntak i særskilde høve. I slike høve skal formannskapet/heradsstyret snarast orienterast om dette. 14. Budsjettoverskridingar skal dekkast innan eige budsjettområde. 15. Budsjettramma til Kyrkjeleg Fellesråd vert sett til kr 4,93 millionar inkl kommunal

4 tenesteyting. Generelt: Ordføraren får fullmakt til å godkjenna budsjettframlegg med tekstdel før offentleg utlegging. Formannskapet - 087/15 FS - behandling: Øknomisjef og sektorleiarane for helse-, omsorg- og sosial, miljø og teknikk og oppvekst, undervisning og kultur var til stades ved utvalet si behandling I starten av møtet fekk Kyrkjeleg fellesråd v/leiar og kyrkjeverje presentera sitt budsjettforslag og prioriteringar Følgjande dokument vart ettersende/delte ut til møtet: - forslag til auka betalingssatsar for helse- og omsorgstenester i Osterøy kommune - kommunale bygg, vedlikehaldsbehov kommunale vegar - oversikt - budsjettnotat nedlegging av Hauge skule - årskostnader - Justering - framlegg til sektorrammer endringar knytt til utgifts- og inntektsføring for lærlingar Oversyn - Sektor og ansvar/tenesteområde - utvikling Budsjettetforslaget vart gjennomgått og det var høve til å stilla spørsmål til rådmannen undervegs Det vart ikkje gjort vedtak i tilknyting til behandlinga.

5 Formannskapet gir si innstilling i neste møte ( ). FS - vedtak: "Saka vart teken til førebels orientering. Formannskapet gir si innstilling i neste møte ( )." Arbeidsmiljøutvalet - 010/15 AMU - behandling: Ass. rådmann orienterte om budsjett 2016 Utdanningsforbundet: ein bør ikke legge til nye oppgåver uten at det blir lagt til nye lønsmidler. AMU oppmodar administrasjonen å prioritere arbeid med med sjukefråværet. Formelt sett har det vore mindre kontakt med politikerne det siste året. Ønsker ei formell møteplass mellom foreningene og sentrale politikere som har med driften å gjøre. HVO: Må fortsette arbeidet med sjukefråværet og den fokuset som har vært i inneverande år. Ivar: støtter HVO og Utdanningsforbundet med oppfølging av sjsukefråvær Venke BHT: Ein må sjå samanhengen mellom arbeidsbelastning, arbeidsmengde og sjukefråværet. Ein må ikke gjere den feilen at i en stresset og presset situasjon at det blir pålagt for mye meirarbeid uten å tenke korleis dette vil påvirke sjukefråværet AMU - vedtak: AMU ønsker at det blir blir prioritert midler til å fortsette arbeid rundt sjukefråvær for AMU frarådar vidare å auke arbeidsbelastninga for tilsette. Formannskapet - 094/15 FS - behandling: Ass. rådmann og økonomisjef var til stades ved formannskapet si behandling.

6 Det vart halde pause i drøftingane frå kl kl med gruppemøte for AP. Jon Flydal Blichfeldt, MDG, gjekk frå møtet i pausen - 8 medlemmer til stades Det vart halde pause drøftingane frå kl kl med gruppemøte for KRF, V, SP, H og AP Alf Terje Mortensen, FRP, gjorde slikt framlegg om endringar i h.t. rådmannen sitt framlegg: "Inndekning: Interne prosessar med å redusere sjukefråvær og drift meir innan pleie og omsorg (delgevinst): 2,5 mill Det vert ikkje teke ny taksering for eigedomsskatten: 1,6 mill. (ligg inne i kutt på rådmannen og stab). Vert rekna 1 mot 1 fordi ein då kan trekke av dette beløpet på inntektsida også. Overføring til rådmannen/stab: vert endra til 52,882 millioner Samla potensiale: 2,5 millioner + endring i rådmann og stab: = 2,5 millioner Meirutgifter: Frivillighetssentralen vert oppretta ( halvt år): kan gå inn i budsjettet. Haldorvika vert oppretthalde: Kroken vert oppretthalde: kr Vevle Gårdsbarnehage: Får opprette ei ekstra avdeling. Kostnad for dette set me til kr Eigedomsskatt vert redusert med 1 promille og inga takstauke. Oppsummert: Inndekning: 2,5 millioner Meirutgifter: 2.38 millioner Overskot: kr Grunngjeving: Me ser det som svært viktig at tiltaka Haldorvika og Kroken vert vidareført i dagens driftsform. Me ser det og som viktig at «frivillighetssentralen» vert starta oppatt. Me ser og at Vevle gårdsbarnehage er eit viktig og godt tilbod i kommunen, og dei bør få rammer som gjer at dei kan drive forsvarleg. Dette er eit tilbod som gjev oss mangfald i barnehagetilbodet vårt. Jamfør SSB sine tal må me også auke kapasiteten på barnehagane våre fram mot 2020 med 152 barn, og då vil det lette kommunen sitt behov for utbygging om dette vert vedteke. Eigedomsskatten vert ikkje kontorjustert for med 10 %. Me meiner at det er viktig for Osterøy som kommune og som ein kommune som ynskjer vekst, at me ikkje aukar eigedomsskatten. Me fryktar at dette kan verte argument som fører aktuelle tilflyttarar over til andre nabokommunar.

7 Når det gjeldt gevinst i helsesektoren, vert dette eit estimat av kva resultat «verkstaden» som vart bestemt oppretta, kan vente å gje. Me har tru på at resultatet av dette vert høgare, og budsjetterer difor med denne summen. Me må få til noko i denne sektoren, av di denne sektoren er der den me jamfør kommunebarometeret har størst avvik i høve andre kommunar. Dersom ikkje me får til noko resultat av dette arbeidet, bør konkuranseutsetjing av delar av drifta vurderast. Johannes Bysheim, AP, gjorde slikt framlegg om endringar i h.t. rådmannen sitt framlegg: Eigedomsskatt_ikkje disp av rådmann Reduksjon i kost retaksering Rutineendringar Heimetenesta 1mnd. Ekstra SFO Musikkterapaut Halvårs (Haust) Til Kostnad Kommentar dekning -kr 2 kr 450' - -kr 400' kr - kr kr Legg til grunn omlegging innan - - heimetenesta. Deling av Heimehjelp og Heimesykepleien Finansiering gjennom reduksjon i sykefråver, og innan tildelte rammer kr - kr - kr kr Auka opningstid alle Halvårs kr kr 350 Barnehagar (Haust) Ikkje endring i rutinar for kr kr 60 sårstell Kulturpris / kulturmidlar kr kr Kroken kr kr Frivillighetsentralen. kr - kr - Førebygg tiltak. Eldre kr kr Auka Innkjøp konsulent kr kr 700 plan/sak Vedlikehald bygg kr kr SUM -kr kr måned ekstra åpen SFO. Det blir fordelt på åpen SFO ei veke før skulestart og ei veke etter skuleslutt samt åpen SFO i høst- og vinterferie. Tilbakeføre tilsvarande sum til vedlikehald av idrettsanlegg (ref. Rådmann sitt framlegg til budsjett) Finansierast gjennom statlige tilskot i samband med busetjing av flyktningar

8 Rest til fordeling -kr Innvesteringsbudsjett Ombygging av Hauge Skule til barnehage Kjersti I. Vevatne, V, gjorde på vegner av V, KRF, SP og H slikt framlegg om endringar i h.t. rådmannnen sitt framlegg: Ordføraren gjorde slikt framlegg: "Betalingssatsane for helse- og omsorgstenester vert auka slik det går fram av notat frå rådmannen til F-møtet og med verknad frå Sektorrammene vert justert som følgje av endra budsjettering av lærlingeutgifter slik det går fram av notat av frå økonomikontoret." AVRØYSTING - PRØVERØYSTING FRP sitt framlegg - fall med 6 røyster (1KRF,2AP,1H,1SP,1V) mot 2 røyster (2FRP) AP sitt framlegg - fall med 6 røyster (1KRF,2FRP,1H,1SP,1V) mot 2 røyster (2AP) Fellesframlegg frå KRF, V, H og SP - tilrådd med 4 røyster (1KRF,1SP,1H,1V) mot 4 røyster (2AP,2FRP), då ordføraren si røyst er avgjerande ved likt røystetal AVRØYSTING- endeleg FRP sitt framlegg - 2 røyster (2FRP) AP sitt framlegg - 2 røyster (2AP) Fellesframlegget - tilrådd med 4 røyster (1KRF,1V,1H,1SP) då ordføraren si røyst er avgjerande ved likt røystetal Ordføraren sitt framlegg - samrøystes Ordføraren gjorde slikt framlegg: "Under føresetnad av vedtak om busetjing av flyktningar i samsvar med oppmoding frå Fylkesmannen ( ), vert det etablert ein Frivillighetssentral i Osterøy i første halvår Frivillighetssentralen vert finansiert ved tilskot frå sentrale overføringar i samband med busetjing av flyktningar." Kjersti I. Vevatne, V, gjorde slikt framlegg: "Det skal leggjast fram for formannskapet ei sak til

9 orientering som gjeld elevfordeling og romsituasjon ved skulestaden Valestrand - Hauge, og løysing for korleis elevane kan samlokaliserast." AVRØYSTING Ordføraren sitt framlegg (2FRP) - vedteke med 6 røyster (1KRF,1V,1H,1SP,2AP) mot 2 røyster Kjersti I. Vevatne sitt framlegg - samrøystes FS - vedtak: Årsbudsjettet for 2016 med investeringsplan vert vedteke på grunnlag av rådmannen si saksutgreiing til formannskapet, med slike driftsrammer: (Tal i kr) Budsjett 2016 Midlar til fordeling Rådmannen/stabsseksjonar IKTNH * Oppvekst, undervisning og kultur Helse, omsorg og sosial Miljø og teknikk (eks sjølvkost) Sjølvkostområda (gebyrfinansiert) Til disposisjon formannskapet Sum rammeområda Sentrale postar Lønsreserve Sum skjema 1B Meir-/mindreforbruk 0 * Dette er mva-utgift. Den motsvarast av tilsvarande inntekt (mva-kompensasjon) på Sentrale postar. 1. Alle kommunale avgifter, gebyr, betalingssatsar og vederlag vert auka med 2,7 %, frå med mindre anna er nemnd særskild i budsjettpremissane, dette vedtaket eller

10 andre reglar som fylgjer av lov eller føresegn. 2. Med verknad frå vert gebyr- og avgiftssatsane innan sjølvkostområda endra/fastsett som følgjer: - årsavgift for avlaup, Auke 12 % - årsavgift for vatn, Reduksjon 7 % - årsavgift for feiing, Auke 33 % - årsavgift for slam, Auke 6 % 3. Tilkoplingsgebyra for vatn- og avlaup vert ikkje endra. 4. Gebyrsatsane for teknisk forvaltningsteneste vert endra i tråd med vedtak i eiga sak om revisjon av felles gebyrmal for lokal forskrift om gebyr for teknisk forvaltning, jfr framlegg til nytt gebyrregulativ for 2016, der ein legg opp til ein generell auke med 5 %. 5. Renovasjonsgebyr. a. Osterøy kommune vedtek at BIR Privat AS får delegert fullmakt til fakturering og innkrevjing av renovasjonsgebyret på vegne av Osterøy kommune, jfr 12 i Forskrift om handtering av hushaldningsavfall. Renovasjonsgebyret tilhøyrer Osterøy kommune. b. Osterøy kommune vedtek at renovasjonsgebyret for 2016 vert sett opp med 2,4 %. Beløpet for ein minimumskunde vert såleis kr 1 546,20 for 12 tømmingar (6 tømmingar pr halvår) + eit tillegg på kr 26,60 pr restavfallstømming utover dette + kr 12 i kommunalt påslag + bossnettpåslag kr 153,30 pr bueining. Alle prisar er eksklusiv meirverdiavgift. 6. Betalingssatsane for helse- og omsorgstenester vert auka med 3,2% og justert opp til makspris. Eigenbetaling for tryggleiksalarmar: minstepensjonistar: kr 258,-/mnd. Inntekt over 2G: kr 397,-/mnd. Korttidsopphald i institusjon: Brukarbetalinga følgjer makspris som er/blir fastsett i forskrift om eigendel for kommunale helse-/omsorgstenester. Opphald utover 60 dagar i kalendaråret vert det kravd vederlag som for langtidsopphald. Dagsenter: Haldorvika - inkl. middag og praktisk bistand, kr 155,-/dag. Dag/rehabilitering: kr 83,-/dag. Desentralisert dagsenter: inkl. middag, kr 98,-/dag. Heimehjelp/praktisk bistand i heimen: Inntekt inntil 2G: abonnement: kr 186,-/timepris kr 186,-. 2G - 3G: Abonnement kr 765,-/timepris kr 210,-. 3G-4G: abonnement kr 1276,-/timepris kr 229,-. 4G- 5G: Abonnement: kr 1728,-/timepris kr 288,-. Over 5G: Abonnement kr 2082,- /timepris kr 398,-. 7. Ledige kommunale tomter I Hanstveit- og Tyssefeltet skal selgast for kr pr tomt. 8. Satsane for foreldrebetaling i barnehage vert halde i samsvar med statlege føringar i statsbudsjettet (maksimalpris). 9. Satsane for betaling i musikk- og kulturskulen vert halde uendra. 10. Satsane for Skulefritidsordning (SFO) vert halde uendra. 11. Husleige i kommunale bygg for løpande avtalar vert auka tilsvarande endringa i

11 konsumprisindeks sidan siste regulering, så langt anna ikkje følgjer av tidlegare vedtak i heradsstyret eller lov/føresegn. 12. Ved inngåing av nye leigeavtalar vert husleiga tilpassa marknadspris. 13. Låneopptak (nye lån) til finansiering av investeringsprosjekt budsjettert i 2016 vert kr 62,8 millionar. 14. Låneopptak til formidlingslån (Husbanken) vert sett til kr 8 millionar 15. Heradsstyret vedtek gjeldande låneportefølje for Osterøy kommune som følgjer som vedlegg til saka. Alle låna i portefølja kan verte refinansiert i 2015 og Rådmannen står fritt til å betale budsjetterte avdrag på dei låna han finn det føremålstenleg, uavhengig av opprinneleg vedtak. 16. Skatteøyret for skatt til kommunen på inntekt og eige for år 2016 vert sett lik maksimalsatsen Stortinget vedtek i statsbudsjettet for Eigedomsskatt vert vidareført på alle eigedomar i Osterøy kommune for a. Eigedomsskattesatsen vert sett til 7 promille (lova sin maksimalsats). Eigedomsskattesatsen for bustad- og fritidseigedomar vert sett til 5 promille, jfr. eigedomsskattelova paragraf 12 bokstav a. b. Botnfrådrag for bustaddelen på eigedomar vert sett til kr 0. c. Eigedomsskatten for 2016 forfell til betaling i 3 terminar: 31.03, og 30.11, jfr. eigedomsskattelova paragraf 25. d. Ny alminneleg taksering skal gjennomførast for budsjettåret 2017, jfr. e-skattelova paragraf 8 A-3. Gjeldande eigedomsskattetakstar vert auka med 10 % i kontorjustering, jfr e-skattelova 8-A. e. Sakkunnig ankenemnd for eigedomsskatt (klagenemnda) får kompetanse til å handsama klager etter paragraf 19 i eigedomsskattelova, jfr. paragraf 20 i eigedomsskattelova. 18. Saker som kan medføra endring av dei vedtekne budsjettrammene skal leggjast fram for formannskap/heradsstyre til avgjerd før tiltak vert sett i verk. 19. Rådmannen har framleis fullmakt til å gjera unntak i særskilde høve. I slike høve skal formannskapet/heradsstyret snarast orienterast om dette. 20. Budsjettoverskridingar skal dekkast innan eige budsjettområde.

12 21. Budsjettramma til Kyrkjeleg Fellesråd vert sett til kr 4,93 millionar inkl kommunal tenesteyting. Tilleggspunkt 1. Under føresetnad av vedtak om busetjing av flyktningar i samsvar med oppmoding frå Fylkesmannen ( ), vert det etablert ein Frivillighetssentral i Osterøy i første halvår Frivillighetssentralen vert finansiert ved tilskot frå sentrale overføringar i samband med busetjing av flyktningar. 2. Det skal leggjast fram for formannskapet ei sak til orientering som gjeld elevfordeling og romsituasjon ved skulestaden Valestrand - Hauge, og løysing for korleis elevane kan samlokaliserast." Generelt: Ordføraren får fullmakt til å godkjenna budsjettframlegg med tekstdel før offentleg utlegging. Saksopplysningar: Bakgrunn Framlegget til årsbudsjett byggjer på økonomiplanen , som vart handsama i juni Ved lesing av dokumentet vil det verta nyttig og også å lese Årsmelding for 2014 og Økonomiplan Desse dokumenta inneheld meir informasjon når det gjeld talmessige samanlikningar av tenestene over tid og samanlikningar med andre kommunar. Vurdering Rådmannen vurderer den økonomiske situasjonen for Osterøy som krevjande. For å sikre ein robust økonomi framover, er det naudsynt at kostnadsnivået i tenestene vert halde nede, slik at ein greier å finansiere eit økonomisk handlingsrom som gjer at ein kan tåle små endringar på kostnads- eller inntektssida (renteauke, skatteinngang, nye tenester som må ytast akutt, m.m.) utan å måtte kutte i andre tenestetilbod. Ein har òg behov for å få eit budsjett som kan handtere noko risiko, samt sikre seg ein generell økonomisk buffer og eigenkapital til investeringar. Ute av ROBEK Osterøy kommune har no ikkje lenger eit oppsamla underskot. Ein er difor ute av ROBEK-lista, og såleis ikkje lenger underlagt fylkesmannens kontroll i forhold til blant anna låneopptak. Det betyr at kommunen sjølv må sette grenser for å halde ein balansert økonomi. Investeringar

13 Osterøy kommune vil halde fram med eit intensivt investeringsprogram for å skape strukturar som gir moglegheiter for ei effektiv og kvalitativ betre drift enn i dag. Ein planlegg blant anna nye omsorgsbustadar, rehabilitering av Coop-bygget og bygging av kommunale bustadar. Ein har og lagt inn midlar til utbetring av noko vegutbetring, blant anna av Njåstadvegen Etter ein særs stram økonomi over lengre tid er det mykje kommunal eigedom og utstyr som ikkje har den standarden eller omfanget som krevs. Det er difor sett av midlar til å ta inn noko av desse etterslepa. Det er og sett av midlar i høve til krav etter gjennomgang i høve til Miljøretta helsevern For å realisere vassforsyningsplanen vil investeringane i vatn og avlaup også i 2016 verta betydelege. Kostnadane her vert finansiert med avgifter, og dei vil i åra som kjem bli høgare. I byte for desse auka avgiftene vil ein større del av innbyggjarane i Osterøy få tilgang til offentleg vatn- og avlaupsnett. Dette vil òg legge til rette for bustadbygging og folketalsvekst. Saldert budsjett Budsjettframlegget er saldert med ein udisponert rest, som er budsjettert som avsetjing til disposisjonsfond. Dette utgjer om lag kr 2,0 millionar (sjå budsjettskjema 1A). Beløpet skulle gjerne vore høgare, med behov for buffer i drifta for uføresette hendingar i budsjettåret, samt oppbygging av midlar til eigenfinansiering av investeringar. Det må vere ei målsetjing å klare å auke avsetjing/buffer i åra som kjem. Eigedomsskatt I 2015 har Osterøy kommune eigedomsskatt med ein sats på 5 promille for bustad- og fritidseigedomar, og 7 promille (maksimalsats) for andre eigedomar. Budsjettframlegget er basert på ein eigedomsskattesats i tråd med føresetnadene i vedteken økonomiplan på 5 promille. Inntekta frå 1 av dei 5 promillane er i framlegget frå rådmannen ikkje disponert. Kr 2,4 millionar er såleis lagt på eiga linje i budsjettskjema 1B, merka til disposisjon for Formannskapet. Det blir i 2016 lagt opp til å gjere ein kontorjustering av eigedomsskattegrunnlaga. Dette vert gjort mellombels for 2016 i påvente av ny alminneleg taksering, som vert planlagt gjennomført med verknad frå Kontorjusteringa vil medføre ein inntektsauke i 2016 som kan nyttast til kostnadene som vil påløpe i samband med takseringsarbeidet. Ein tek sikte på å ta i bruk formuesverdiar frå Skatteetaten som grunnlag for eigedomsskatt på bustadeigedomar, men det vil

14 likevel vere mange eigedomar som må takserast på ordinært vis. Mottak av flyktningar Ein vil i løpet av 2016 ha nådd målet om å ta imot 45 flyktningar + familiegjennforening. Mottak og introduksjonsprogram vil ved årsskiftet 2015/2016 gå over frå å vere eit prosjekt til å bli ein del av det ordinære tenestetilbodet. Rådmannen vil legge fram ei eiga sak om vidare mottak av flyktningar i løpet av Samfunnsplanen I 2016 skal ny Samfunnsplan utarbeidast. Planen vil peike på korleis ein ynskjer at samfunnet på Osterøy skal utvikla seg fram til Rådmannen vil oppmoda innbyggarar, tilsette og politikarar til å arbeide aktivt med dei problemstillingane som vert reist. Budsjettet er saldert. Ytterligare kommentarar for kva tiltak som er lagt til eller fjerna i forhold til dagens drift kommer fram under det einskilde kapittel. Konklusjon

15 SPONSORER

16 Rapportert rangering Rangering korrigert inntektsnivå Henger nøkkeltall og inntektsnivå sammen? Barometerår Barometerår versjonen (sammenliknbar over tid) Rangering korrigert inntektsnivå Henger nøkkeltall og inntektsnivå sammen? Nøkkeltallene er litt bedre Nøkkeltallene er litt bedre Nøkkeltallene er omtrent som forventet Nøkkeltallene er omtrent som forventet Nøkkeltallene er litt bedre Nøkkeltallene er litt bedre Nøkkeltallene er litt dårligere Nøkkeltallene er omtrent som forventet Nøkkeltallene er litt bedre Nøkkeltallene er klart bedre Nøkkeltallene er omtrent som forventet Nøkkeltallene er klart bedre Poengsum justert for kommunens disponible inntekt Kommunens poengsum uten korreksjon % 32 % 29 % 31 % 34 % 35 % 24 % 43 % 33 % 38 % 8 % 54 % 32 % 9 % 59 % 10 % 47 % 43 % Andel nøkkeltall som er forbedret eller forverret det siste året. Grått kakestykke: Ingen endring/mangler data. Generelt er utviklingen positiv jo større andel av nøkkeltallene som er forbedret siste år. Vektet i henhold til betydningen i barometeret. ENDELIG UTGAVE 2015 Av Ole Petter Pedersen, Kommunal Rapport Side 2 av 36

17 Rapportert Korrigert til 2015-utgaven Korrigert inntekt (100 = snitt) Barometerår Barometerår Rangering fylke rapportert Rangering fylke korrigert til 2015-utg Rangering gruppe rapportert Rangering gruppe korrigert til 2015-utg Kommunens plasseringer over tid: I totaltabellen justerer vi for korrigert inntektsnivå (også kalt disponibel inntekt): Frie inntekter inkludert eiendomsskatt og utbytte, korrigert for utgiftsbehovet slik det er definert i kostnadsnøklene i inntektssystemet. NB: Vi bruker konserntall for å ha mest mulig sammenliknbare data. Plasseringen innen kommunegruppe er knyttet til den kommunegruppa kommunen er i per mars 2015 også bakover i tid. Når man skal se utviklingen over tid, er det best å bruke tallene som er oppdatert til å samsvare med 2015-utgaven av barometeret. Rapporterte plasseringer er tatt med for å unngå forvirring om man ser på tidligere analyser, men disse er ikke like sammenliknbare særlig langt bakover i tid. Vi har gjort enkelte endringer i metoden, særlig har vi gjort betydelige forandringer innen eldreomsorg og innen sektoren kostnadsnivå (tidligere: enhetskostnader). I stedet er elementet tatt inn i enkelte av de andre sektorene. Sosialtjenesten er vektet litt opp (til 7,5 %) etter at brukerperspektiv forsvant, denne sektoren var litt lavt vektet tidligere, gitt det økonomiske omfanget. Ganske god sammenheng mellom nasjonale prøver og avgangskarakterer. Andelen som får spesialundervisning er svært høy, og vokser også veldig raskt. Er det den beste løsningen? En av tre ansatte i omsorgen er uten fagutdanning, det er mye. Lite tid med lege og fysioterapeut på sykehjem, hvor det er forholdsvis mange plasser for demente, målt mot beboere over 80 år Tre av ti barnevernssaker tar mer enn 3 måneder å behandle. Statistikken har lenge vært dårligere enn landet for øvrig. Brukerne blir ikke spurt Knapt noen har så lav bemanning barnehagene som Osterøy. Så er de også svært billige i drift Korrigert netto driftsresultat var meget godt i fjor, nå kan det oppsamlede underskuddet fjernes. Lav gjeld er et pluss Osterøy driver ganske rimelig. Barnevernet framstår relativt sett som dyrest i drift ENDELIG UTGAVE 2015 Av Ole Petter Pedersen, Kommunal Rapport Side 3 av 36

18 SPONSOR ENDELIG UTGAVE 2015 Av Ole Petter Pedersen, Kommunal Rapport Side 4 av 36

19 Vekt (%) Grunnskole Eldreomsorg Barnevern Barnehage Helse 7, Sosial 7, Kultur 2, Økonomi Kostnadsnivå Miljø og ressurser 2, Saksbehandling 2, Vann, avløp og renovasjon 2, Plasseringene er oppdatert med nøkkeltallene som er brukt i 2015-barometeret. Sammenliknbar serie Fargekodene gir signal om hvor godt eller dårlig kommunen ligger an i sektoren, målt mot alle kommuner. NB: I noen tilfeller har ikke kommunen nok data til å bli plassert innen enkelte sektorer. I tabellene for hver enkelt sektor er plasseringer og karakterer for tidligere år oppdatert for å være mest mulig sammenliknbart med årets utgave. Det er bare i totaltabellen ikke i sektorene at vi justerer for kommunens korrigerte inntekt. Husk: Dette er en rangering, ikke en kvalitetsvurdering. Ligger kommunen langt nede på et område, er det sannsynlig at det er noe å lære av andre, men det betyr ikke automatisk at kvaliteten i den leverte tjenesten er dårlig. Kommunen havner like over midten av totaltabellen i den endelige utgaven av Kommunebarometeret fra Kommunal Rapport. Plasseringen totalt er omtrent som for ett år siden, når vi ser på indikatorene som er brukt i 2015-barometeret. Vi har gjort noen endringer i metoden. Endringene har stor positiv betydning for Osterøy. Nøkkeltallene er litt bedre enn disponibel inntekt skulle tilsi. Osterøy har ingen topplasseringer, men har plass på Topp 100-lista for økonomi, kostnadsnivå og saksbehandling. Nøkkeltallene for kultur, barnevern og delvis barnehage og sosialtjeneste trekker ned. Totalt er profilen ørlite mer negativ enn i normalkommunen. I totaltabellen og bare der justerer vi for kommunens inntektsnivå. Det fører Osterøy et godt stykke høyere på tabellen. ENDELIG UTGAVE 2015 Av Ole Petter Pedersen, Kommunal Rapport Side 5 av 36

20 En annen måte å vurdere kommunen på, er å se hvordan nøkkeltallene utvikles over tid (nederst side 2). I Osterøy er andelen nøkkeltall som har blitt forbedret det siste året, litt mindre enn andelen som har blitt dårligere. Nasjonalt er det omtrent like stor andel nøkkeltall som har blitt bedre, som dårligere. Å måle egen utvikling på denne måten kan være vel så relevant for den enkelte kommune som plasseringen totalt i Kommunebarometeret. Å stadig ha bedre nøkkeltall bør indikere at kommunen leverer bedre enn før og omvendt. I de kommunene med mest positiv profil er det ikke uvanlig at to tredeler av nøkkeltallene har blitt bedre. Vekt (%) Grunnskole Eldreomsorg Barnevern Barnehage Helse 7, Sosial 7, Kultur 2, Økonomi Kostnadsnivå Miljø og ressurser 2, Saksbehandling 2, Vann, avløp og renovasjon 2, Vekt (%) Grunnskole Eldreomsorg Barnevern Barnehage Helse 7, Sosial 7, Kultur 2, Økonomi Kostnadsnivå Miljø og ressurser 2, Saksbehandling 2, Vann, avløp og renovasjon 2, NB: De ti største kommunene er plassert sammen i kommunegruppe 14 av Kommunal Rapport her i Kommunebarometeret. For øvrig er inndelingen som SSBs kommunegrupper per mars Tabellene er oppdatert bakover i tid for å være sammenliknbare med 2015-barometeret. ENDELIG UTGAVE 2015 Av Ole Petter Pedersen, Kommunal Rapport Side 6 av 36

21 Plass Kommune GSK PO BV BH HEL SOS KUL ØK ENH MIL SAK VAR 1 Oppdal Gloppen Høylandet Sogndal Mandal Asker Ås Nesodden Siljan Førde Oppegård Ål Sandefjord Vestby Stryn Hå Moss Lesja Alvdal Os (Hedm.) GSK: Grunnskole. PO: Eldreomsorg. BV: Barnevern. BH: Barnehage. HEL: Helse. SOS: Sosialtjenesten. KUL: Kultur. ØK: Økonomi. EN: Kostnadsnivå. MIL: Miljø og ressurser. SAK: Saksbehandling. VAR: Vann, renovasjon og avløp. Innen de ulike sektorene er det til dels store forskjeller mellom store og små kommuner. Samlet slår ulikhetene begge veier. I totaltabellen, hvor vi har justert for korrigert inntekt, kommer store kommuner bedre ut enn de små. Ser vi bort fra de ulike økonomiske forutsetningene i Kommune-Norge, er det de små kommunene som kommer marginalt bedre ut. Store kommuner kommer betydelig bedre ut hva gjelder kostnadsnivå. I tillegg har store kommuner bedre plassering enn små innen både grunnskole og eldreomsorg. Innen miljø og ressursbruk og vann, avløp og renovasjon får de store kommunene også bedre plassering enn de små. Innen barnevern og barnehage får de små kommunene bedre plassering enn store. Særlig innen barnehage er det vesentlige forskjeller. Saksbehandling, økonomi, kultur, sosialtjeneste og helse er også et område hvor små kommuner kommer bedre ut enn store. I noen sektorer har inntektsnivå en sterkere sammenheng med plasseringen, enn kommunestørrelse. Det er imidlertid også en sammenheng mellom inntektsnivå og størrelse de små kommunene tenderer til å ha til dels langt bedre økonomi. I totaltabellen blir det tatt hensyn til økonomien, og det er etter vårt skjønn i hvert fall ikke slik at store kommuner blir favorisert i barometeret muligens er det heller slik at kommuner med gode økonomiske forutsetninger kommer best ut. Her har vi imidlertid ikke data gode nok til å konkludere endelig. ENDELIG UTGAVE 2015 Av Ole Petter Pedersen, Kommunal Rapport Side 7 av 36

22 Dette er de kommunene som kommer best ut innen kommunegruppa, slik den er definert av SSB: Plass Kommune GSK PO BV BH HEL SOS KUL ØK ENH MIL SAK VAR 15 Stryn Songdalen Trøgstad Andebu Gran Sande (Vestf.) Haram Østre Toten Tvedestrand Søndre Land De ti største kommunene i landet har vi samlet i én kommunegruppe (G14). Husk at det kan være store inntektsforskjeller mellom kommuner i ett og samme fylke. Plass Kommune GSK PO BV BH HEL SOS KUL ØK ENH MIL SAK VAR 68 Fusa Os (Hord.) Voss Granvin Sveio Ullensvang Jondal Etne Meland Bergen GSK: Grunnskole. PO: Eldreomsorg. BV: Barnevern. BH: Barnehage. HEL: Helse. SOS: Sosialtjenesten. KUL: Kultur. ØK: Økonomi. EN: Kostnadsnivå. MIL: Miljø og ressurser. SAK: Saksbehandling. VAR: Vann, renovasjon og avløp. ENDELIG UTGAVE 2015 Av Ole Petter Pedersen, Kommunal Rapport Side 8 av 36

23 En litt annerledes måte å finne liknende kommuner på. Kommunal Rapport lager denne sammenlikningen en gang i året. Den er særlig knyttet til sammensetning av befolkningen, økonomi og geografi og kan kanskje gi en annen innfallsvinkel til hvilke kommuner man skal måle seg mot enn SSBs kommunegrupper og nabokommunene. Plass Kommune GSK PO BV BH HEL SOS KUL ØK ENH MIL SAK VAR 5 Mandal Farsund Volda Haram Osterøy Spydeberg Råde Skiptvet Herøy (M. og R.) Radøy Re Flesberg Averøy Fræna Rakkestad Målingen har en enkel tilnærming, og dermed vil det også i noen tilfeller dukker opp litt uvanlige kommuner blant dem som virker å likne mest på din egen. Kriteriene som er med: Økonomi: Korrigert inntekt, utgiftsbehov. Folketall: Folkevekst siste fem år, innbyggertall, andel barnehagebarn, skoleelever, gamle i gruppene 67-79, og 90+ år. Geografi: Avstand innen kommunen, areal, folketetthet Annet: Opphopningsindeks Alle kriterier har lik vekt, med unntak av folketall (x 2,5) og areal, folketetthet, og år (x 0,5). Kommunene som likner mest på din vil i hovedsak ligge nær hva gjelder folketall, demografi og økonomi. ENDELIG UTGAVE 2015 Av Ole Petter Pedersen, Kommunal Rapport Side 9 av 36

24 Teller 20 % av det samlete barometeret Kommunens karakterbok. AVGANGSKARAKTERER: Snitt grunnskolepoeng siste fire år (10 % vekt i sektoren) AVGANGSKARAKTERER: Gjennomsnittlige grunnskolepoeng siste år (5 %) FRAFALL: Andel elever ikke fullført og bestått videregående innen fem år, snitt siste fire år (20 %) NP 5. TRINN: Gjennomsnitt nasjonale prøver siste fire år (5 %) NP 5. TRINN: Andel elever på laveste mestringsnivå, snitt siste fire år (5 %) NP 8. TRINN: Gjennomsnitt nasjonale prøver siste fire år (5 %) NP 8. TRINN: Andel elever på laveste mestringsnivå, snitt siste fire år (5 %) NP 9. TRINN: Gjennomsnitt nasjonale prøver siste fire år (5 %) NP 9. TRINN: Andel elever på laveste mestringsnivå, snitt siste fire år (5 %) UTDANNING: Andel lærere m/høyere utd. og pedagogisk utd., trinn (10 %) 6 = Best. 1 = Dårligst. Over 3,5: Nærmere de beste enn de svakeste KB 2011 KB 2012 KB 2013 KB 2014 KB 2015 Kommunens nøkkeltall De beste i landet KB 2015 KB ,6 3,0 3,1 2,7 39,4 42,7 3,5 2,6 2,9 4,0 2,6 39,1 43,4 3,6 4,6 4,3 4,7 3, ,9 3,1 3,2 3,3 49,0 54,3 1,2 1,9 1,9 2, ,0 1,9 2,4 3,3 49,6 53,5 2,4 2,8 3,2 4, ,0 1,0 1,4 2,0 49,2 54,9 2,6 2,5 2,8 3, ,6 3,1 3,6 3,8 4, TRIVSEL: 7. trinn, snitt siste fem år (5 %) 3,7 3,7 3,5 3, TRIVSEL: 10. trinn, siste fem år (5 %) 3,7 4,4 4,4 4, SPESIALUNDERVISNING: Andel elever med slik undervisning, snitt siste fire år (5 %) 3,6 3,3 2,9 2,2 1,6 14,2 5,7 LEKSEHJELP: Andel elever trinn som har leksehjelp (5 %) 4,8 4,4 4,7 4, SFO: Andel ansatte i SFO med relevant utdanning (5 %) 3,9 2,2 3,4 2,7 3, Årstallene henviser til det året Kommunebarometeret er publisert. Nasjonale prøver og grunnskolepoeng er viktigst. Frafallet i videregående skoler er også vektet høyt; det hjelper lite med gode resultater på ungdomsskolen hvis mange ikke fullfører og består eksamen på videregående skole. Tall for trivsel og frafall er ett år gamle. Utviklingen på nasjonale prøver måler kommunens elever mot resten av Skole-Norge for det aktuelle året. Man kan anta at det nasjonale nivået ikke endres vesentlig fra år til år. Andre nøkkeltall som ikke er brukt i barometeret viser at både skolene og gruppene gradvis blir større. Kommunene holder samtidig kostnadene nede; korrigert for kommunal prisstigning falt kostnaden samlet til grunnskolen (målt per innbygger). ENDELIG UTGAVE 2015 Av Ole Petter Pedersen, Kommunal Rapport Side 10 av 36

25 Kommunen: Avgangskarakterene på 10. trinn har vært ganske lave de siste årene, målt mot resten av Skole-Norge. I fjor var avgangskarakterene en del svakere enn i normalkommunen. På nasjonale prøver presterer elevene omtrent på samme nivå, målt mot Skole-Norge for øvrig. Frafallet på videregående skole blant elever fra kommunen er omtrent som landsgjennomsnittet. For mange kommuner er kanskje frafall en viktigere målestokk enn karakterer i grunnskolen. Det er godt dokumentert at å motarbeide frafall må starte i grunnskolen. Litt flere lærere har godkjent utdanning enn hva som er normalnivået i Skole-Norge. Andelen elever som får spesialundervisning er høyere enn landsgjennomsnittet (som er 8 prosent). Andelen økte en del i fjor. Andelen som får leksehjelp på de laveste trinnene har gått litt ned. Andelen ansatte i SFO med relevant utdanning er midt på treet. Plass Kommune GSK1 GSK2 GSK3 GSK4 GSK5 GSK6 GSK7 GSK8 GSK9 GSK10 GSK11 GSK12 GSK13 GSK14 GSK15 1 Førde 5,2 4,2 6,0 6,0 5,9 6,0 5,8 6,0 6,0 4,0 6,0 5,8 4,3 6,0 3,8 2 Bærum 6,0 6,0 6,0 6,0 4,6 6,0 6,0 6,0 6,0 2,7 6,0 6,0 5,3 4,7 1,6 3 Sogndal 5,9 4,8 6,0 6,0 5,8 6,0 6,0 6,0 6,0 5,9 6,0 6,0 1,8 2,3 1,0 4 Asker 5,6 5,3 6,0 6,0 3,2 6,0 6,0 6,0 6,0 4,2 5,9 5,5 4,8 4,1 3,0 5 Askvoll 4,3 5,8 6,0 4,6 5,2 5,2 6,0 5,7 5,6 6,0 4,8 4,2 5,5 4,5 6 Oppegård 5,8 5,7 6,0 6,0 4,3 6,0 6,0 6,0 6,0 1,9 5,4 5,4 5,7 3,8 2,9 7 Stryn 3,8 4,1 5,4 4,9 5,3 4,8 5,1 4,4 6,0 6,0 5,5 6,0 6,0 6,0 1,8 8 Alvdal 6,0 5,0 6,0 5,6 4,4 3,5 4,7 5,3 4,8 6,0 5,8 4,7 2,2 3,8 9 Gloppen 4,6 4,3 5,6 3,9 4,9 5,7 4,5 5,5 5,4 5,1 5,2 6,0 5,0 2,7 10 Stranda 5,6 5,8 5,2 4,5 4,3 5,5 6,0 5,8 5,9 2,8 3,9 4,9 5,7 4,5 3,3 11 Luster 4,9 4,9 5,2 5,0 3,2 6,0 6,0 6,0 5,5 5,4 6,0 3,1 3,8 3,3 12 Hamar 3,7 4,2 4,7 5,8 4,1 5,8 6,0 4,8 5,8 4,5 6,0 6,0 6,0 3,8 4,0 13 Tynset 4,7 3,7 5,6 5,7 4,5 5,7 5,1 6,0 4,1 5,3 5,9 5,4 4,2 2,2 14 Os (Hedm.) 4,3 3,1 5,8 4,3 5,3 4,3 4,8 6,0 4,4 6,0 4,8 5,1 3,6 15 Nesodden 5,9 5,5 4,8 5,2 6,0 6,0 6,0 5,1 6,0 1,7 5,3 5,0 6,0 4,1 1,8 Plass Kommune GSK1 GSK2 GSK3 GSK4 GSK5 GSK6 GSK7 GSK8 GSK9 GSK10 GSK11 GSK12 GSK13 GSK14 GSK15 7 Stryn 3,8 4,1 5,4 4,9 5,3 4,8 5,1 4,4 6,0 6,0 5,5 6,0 6,0 6,0 1,8 97 Sande (Vestf.) 4,5 5,8 2,9 4,4 4,2 5,0 3,7 5,5 4,3 3,9 4,9 4,5 3,7 3,5 136 Ørsta 3,5 2,8 4,3 3,6 4,7 3,8 4,5 2,0 2,7 5,2 3,8 4,0 4,2 2,9 2,6 157 Søndre Land 2,2 3,3 3,0 4,9 2,7 3,9 1,9 4,8 4,2 6,0 4,8 5,0 3,8 6,0 167 Gran 2,5 2,9 4,2 4,6 5,1 2,4 2,6 2,6 2,9 2,5 6,0 5,1 5,1 5,1 3,6 169 Stange 2,7 2,5 3,8 3,8 1,3 2,9 3,2 3,0 3,2 5,0 4,9 4,9 4,8 5,1 4,7 193 Trøgstad 3,5 3,7 3,0 2,9 4,5 2,3 3,8 2,4 3,8 3,6 5,9 4,1 6,0 2,8 5,0 202 Songdalen 1,5 3,2 5,0 3,5 3,2 4,2 2,3 2,9 5,2 4,3 3,7 2,7 2,7 3,1 209 Radøy 3,2 3,3 4,5 3,1 2,7 3,6 1,7 3,1 4,5 4,3 3,5 3,4 2,5 4,2 229 Eigersund 1,7 1,9 4,3 4,1 3,9 3,6 4,7 3,6 4,6 4,0 3,9 2,4 3,4 1,9 3,0 Plass Kommune GSK1 GSK2 GSK3 GSK4 GSK5 GSK6 GSK7 GSK8 GSK9 GSK10 GSK11 GSK12 GSK13 GSK14 GSK15 30 Granvin 5,8 5,4 6,0 4,7 6,0 6,0 4,1 5,7 3,7 3,8 4,2 4,8 33 Odda 3,3 4,2 5,7 4,1 5,0 5,8 4,9 5,4 4,5 3,8 5,6 2,7 3,9 3,2 49 Voss 3,2 3,1 6,0 4,0 3,7 3,8 3,3 3,9 4,6 4,9 4,5 4,0 4,7 3,7 4,0 63 Fitjar 4,3 2,7 6,0 3,7 3,2 4,8 3,2 2,3 6,0 3,8 4,7 4,9 1,4 3,4 64 Fedje 6,0 6,0 4,6 4,9 4,8 3,7 2,7 2,6 6,0 4,6 6,0 78 Bergen 4,5 4,6 4,0 5,0 4,2 4,6 4,8 4,0 4,3 3,8 4,9 4,9 5,3 2,1 3,2 86 Fusa 4,0 2,2 6,0 4,4 6,0 3,1 3,5 1,9 1,4 3,3 5,4 2,6 3,9 5,4 4,1 94 Ullensvang 3,1 2,6 5,7 4,3 4,7 4,1 4,2 5,3 2,2 3,9 4,2 4,3 3,7 3,6 111 Ulvik 4,8 6,0 3,9 3,2 6,0 6,0 1,6 4,2 1,0 4,8 4,4 6,0 130 Kvam 3,3 3,5 5,6 3,3 3,0 3,2 3,9 3,3 4,4 4,0 4,5 4,8 1,0 2,8 2,6 ENDELIG UTGAVE 2015 Av Ole Petter Pedersen, Kommunal Rapport Side 11 av 36

26 Teller 20 % av det samlete barometeret Kommunens karakterbok ELDREOMSORG 6 = Best. 1 = Dårligst. Over 3,5: Nærmere de beste enn de svakeste KB 2011 KB 2012 KB 2013 KB 2014 KB 2015 Kommunens nøkkeltall De beste i landet KB 2015 KB 2015 BEMANNING: Andel ansatte med fagutdanning (10 % vekt innen sektoren) 1,0 1,2 1,2 2,2 1, BEMANNING: Tid med lege og fysioterapeut på sykehjem (10 %) 1,0 3,0 2,5 2,2 2,7 0,8 1,6 BEMANNING: Årsverk av ergoterapeut og geriatrisk sykepleier per innb. over 2,8 2,8 2,9 2,8 2, år (10 %) PROFIL: Hvor stor andel av de over 80 år med tjenester, får den hjemme? (10 %) 3,6 3,0 3,0 2,7 3, TILBUD: Gjennomsnittlig antall timer praktisk bistand i hjemmet (5 %) 3,2 2,9 2,3 2,3 1,8 4,2 18,9 TILBUD: Gjennomsnittlig antall timer hjemmesykepleie (5 %) 6,0 6,0 6,0 6,0 6,0 12,8 10,3 BEHOV: Andel av 67+ med bistand, som har stort omsorgsbehov (5 %) 1,8 2,0 2,0 3,3 3, HELSETILSTAND: Dødelighet i prosent av landsgjennomsnittet (100 = snittet) (10 %) 5,2 4,9 4,7 4,4 4, KORTTIDSPLASSER: Gjennomsnittlig oppholdstid per plass, målt i dager (10 %) 4,2 5,0 4, SAMHANDLING: Antall døgn på sykehus for utskrivningsklare pasienter, per ,0 4,8 5,5 6,0 5, innb. (5 %) ENEROM: Andel brukertilpasset enerom på sykehjem med bad/wc (5 %) 6,0 6,0 6,0 6,0 6, DEMENTE: Andel plasser til demente, mot antall over 80 år på sykehjem (5 %) 5,0 5,3 4,7 4,6 4, TRYGGHET: Trygghetsalarm per hjemmeboende eldre over 80 år (5 %) 1,0 1,0 1,4 1,7 1, BRUKERE: System for brukerundersøkelser i hjemmetjenesten/institusjon (5 %) 6,0 6,0 5,2 5,2 5,2 5 6 Årstallene henviser til det året Kommunebarometeret er publisert. Vi har gjort en del endringer i sektoren. Først og fremst har vi gått bort fra å belønne det å ha mange sykehjemsplasser for gamle i seg selv. En omsorg hvor demente prioriteres og det for øvrig i hovedsak er en hjemmebasert tjeneste med ansatte med fagkompetanse, gir nå best plassering. Kommunen: Andel ansatte med fagutdanning falt ganske mye i fjor. Kommunen er nær de svakeste her. Tiden med lege og fysioterapeut på sykehjem var omtrent uendret i fjor. Tilbudet er på normalnivået. Kommunen har litt få årsverk innen geriatrisk sykepleie og ergoterapi, ifølge registertall. Kommunen har en typisk fordeling mellom hjemmebasert omsorg og institusjon. Målt mot hvor mange over 80 som faktisk bor på sykehjem, har kommunen en ganske høy andel plasser avsatt til demente. Dødeligheten er marginalt lavere enn i landet ellers. Dette er en usikker, men mulig indikator på de gamles ENDELIG UTGAVE 2015 Av Ole Petter Pedersen, Kommunal Rapport Side 12 av 36

27 helsetilstand. Andelen gamle med tjenester og stort omsorgsbehov er middels. Det nøkkeltallet kan indikere om terskelen for å få tjenester er høyere eller lavere enn normalen. Et opphold på korttidsplass varer i omtrent en måned - det er ganske lenge. Noen få utskrivningsklare pasienter ble liggende på sykehus i fjor. På sykehjemmene er alle rom moderne enerom. Målt mot hvor mange gamle som bor hjemme, er andelen innbyggere med trygghetsalarm liten. Snittet i Kommune- Norge er 38 prosent. Vi sjekker om kommunen oppgir at den har brukerundersøkelser. I Osterøy er det et prioritert område. Plass Kommune PO1 PO2 PO3 PO4 PO5 PO6 PO7 PO8 PO9 PO10 PO11 PO12 PO13 PO14 1 Randaberg 2,2 6,0 6,0 6,0 3,8 4,1 3,2 5,1 5,7 5,8 4,5 3,6 6,0 2 Lindesnes 5,8 6,0 2,8 6,0 2,2 2,7 3,8 4,3 6,0 6,0 5,6 6,0 2,7 3 Hemne 4,1 2,7 5,1 6,0 2,6 1,7 5,5 4,0 5,1 6,0 6,0 6,0 5,8 6,0 4 Lindås 5,0 3,8 4,0 3,4 2,2 6,0 4,5 6,0 5,8 5,1 5,6 2,5 4,2 6,0 5 Lyngdal 5,5 6,0 3,0 5,5 5,0 3,1 1,8 3,3 4,9 6,0 6,0 5,4 3,9 4,3 6 Øygarden 4,1 4,7 6,0 3,3 1,0 5,5 4,6 5,2 6,0 6,0 5,2 2,3 6,0 7 Nissedal 5,8 6,0 5,5 1,4 5,9 3,6 3,9 6,0 6,0 3,2 5,4 4,3 8 Vinje 6,0 5,7 2,7 4,9 3,7 3,6 3,5 4,4 4,8 6,0 6,0 5,1 3,9 1,0 9 Suldal 4,6 6,0 3,2 5,7 2,3 2,7 2,7 4,7 6,0 6,0 6,0 3,6 6,0 10 Forsand 2,4 3,4 6,0 3,9 4,3 4,6 4,6 6,0 6,0 5,9 5,9 6,0 11 Tysvær 4,1 4,0 6,0 3,5 6,0 2,2 5,1 4,8 5,8 5,2 6,0 3,9 3,4 1,0 12 Nærøy 3,9 2,7 6,0 4,2 2,5 4,9 5,6 3,1 6,0 6,0 6,0 3,9 2,0 6,0 13 Østre Toten 4,8 3,7 2,8 6,0 3,4 2,8 2,1 3,3 5,9 5,6 6,0 4,5 4,8 6,0 14 Fjell 3,9 6,0 3,1 5,4 2,4 4,0 3,0 4,7 5,7 5,8 4,6 2,3 2,2 6,0 15 Klepp 5,0 3,8 3,7 3,3 4,7 3,0 5,7 5,6 4,5 5,5 6,0 4,6 4,1 1,8 Plass Kommune PO1 PO2 PO3 PO4 PO5 PO6 PO7 PO8 PO9 PO10 PO11 PO12 PO13 PO14 13 Østre Toten 4,8 3,7 2,8 6,0 3,4 2,8 2,1 3,3 5,9 5,6 6,0 4,5 4,8 6,0 21 Radøy 6,0 4,2 1,0 3,8 3,2 2,7 5,5 5,9 6,0 5,1 3,8 3,5 6,0 44 Modum 5,3 3,5 3,3 4,2 5,6 1,0 3,8 3,9 5,3 6,0 1,0 5,9 6,0 45 Fræna 4,1 2,7 3,5 3,7 4,7 1,4 4,6 4,8 5,8 5,9 5,4 2,7 3,4 6,0 59 Songdalen 3,6 1,4 2,8 6,0 5,5 2,3 2,9 4,0 3,2 6,0 6,0 6,0 4,6 6,0 116 Andebu 1,0 3,7 3,1 2,8 5,8 6,0 3,4 5,2 6,0 5,8 5,2 3,9 2,9 1,0 118 Haram 3,4 2,4 2,5 3,6 2,5 2,5 4,5 5,0 5,4 5,7 5,8 2,4 3,4 6,0 162 Sande (Vestf.) 4,6 1,7 3,8 4,0 3,6 1,7 4,3 5,3 4,6 3,0 6,0 2,7 4,2 1,0 169 Eigersund 3,9 1,8 2,9 6,0 3,2 4,2 2,4 3,4 5,6 5,7 2,9 1,9 6,0 1,0 214 Osterøy 1,2 2,7 2,7 3,2 1,8 6,0 3,6 4,4 4,4 5,8 6,0 4,6 1,7 5,2 Plass Kommune PO1 PO2 PO3 PO4 PO5 PO6 PO7 PO8 PO9 PO10 PO11 PO12 PO13 PO14 4 Lindås 5,0 3,8 4,0 3,4 2,2 6,0 4,5 6,0 5,8 5,1 5,6 2,5 4,2 6,0 6 Øygarden 4,1 4,7 6,0 3,3 1,0 5,5 4,6 5,2 6,0 6,0 5,2 2,3 6,0 14 Fjell 3,9 6,0 3,1 5,4 2,4 4,0 3,0 4,7 5,7 5,8 4,6 2,3 2,2 6,0 18 Askøy 2,0 6,0 5,0 2,7 2,0 6,0 4,8 4,8 5,0 4,5 6,0 4,7 3,5 4,3 21 Radøy 6,0 4,2 1,0 3,8 3,2 2,7 5,5 5,9 6,0 5,1 3,8 3,5 6,0 25 Os (Hord.) 3,1 5,1 4,2 5,7 2,8 6,0 1,0 5,0 5,5 5,6 1,0 2,9 6,0 27 Meland 4,6 3,5 5,5 4,3 1,7 3,1 5,5 4,2 4,4 6,0 3,9 4,1 6,0 58 Stord 4,6 1,9 5,1 4,8 2,8 5,4 1,6 4,5 4,2 1,0 6,0 4,2 4,5 6,0 62 Fusa 3,1 3,7 1,7 4,0 1,6 5,4 4,4 5,5 4,8 6,0 5,6 4,3 3,9 4,3 68 Modalen 4,1 6,0 6,0 1,0 2,2 5,2 6,0 6,0 1,0 1,0 ENDELIG UTGAVE 2015 Av Ole Petter Pedersen, Kommunal Rapport Side 13 av 36

28 Teller 10 % av det samlete barometeret Kommunens karakterbok BARNEVERN 6 = Best. 1 = Dårligst. Over 3,5: Nærmere de beste enn de svakeste KB 2011 KB 2012 KB 2013 KB 2014 KB 2015 Kommunens nøkkeltall De beste i landet KB 2015 KB 2015 ÅRSVERK: Stillinger med fagutdanning, per barn 0-17 år (20 % vekt i sektoren) 3,5 2,7 2,5 2,6 2,4 4,1 7,5 SAKSBEHANDLINGSTID: Andel undersøkelser m behandlingstid over 3 mnd SAKSBEHANDLINGSTID: Andel undersøkelser med behandlingstid over 3 mnd, snitt siste fire år (15 %) UTARBEIDET PLAN: Andel barn med utarbeidet plan (7,5 %) UTARBEIDET PLAN: Andel barn med utarbeidet plan, snitt siste fire år (7,5 %) TILTAK I HJEMMET: Andel saker med tiltak i hjemmet (10 %) TIDLIG INNSATS: Netto utgifter til forebygging, helsestasjon og skolehelsetjeneste (5 %) SAKSBEHANDLING: Avsluttede undersøkelser, per årsverk knyttet til saksbehandling og adm. (5 %) 4,0 2,5 2,4 3,2 3, ,0 2,9 2,5 2,4 2, ,6 3,2 4,1 5,3 4, ,8 4,1 4,2 4,1 4, ,7 2,7 3,4 3,6 3, ,6 2,5 1,5 1,8 2, , ,8 1,5 2,4 3,9 2,9 2,3 7,9 18,2 INTERNKONTROLL: Innført (10 %) 6,0 1,0 6,0 6,0 6,0 1 1 BRUKERPERSPEKTIV: Brukerundersøkelser 1,0 1,0 1,0 1,0 1,0 0 3 siste fire år (5 %) Årstallene henviser til det året Kommunebarometeret er publisert. Nasjonalt: Bemanningen i barnevernet fortsetter å bli bedre, for tredje året på rad øker den betydelig. Det kan være en forklaring på at andelen fristbrudd har gått litt ned fra 25 til 21 prosent det siste året. Det er også nå ganske få barn som mangler en utarbeidet plan. Kommunen: Bemanningen i barnevernet ble litt bedre i fjor. Kommunen har likevel en litt lav bemanning, målt mot resten av landet. Tre av ti saker tok mer enn 3 måneder å behandle i fjor. Fire av ti saker har gått over den vanlige tidsfristen de siste fire årene. Ni av ti barn i barnevernet har en utarbeidet plan. Snittet for landet er 83 prosent. Andelen saker med tiltak i hjemmet er omtrent som ellers i landet. Brukerne blir ikke spurt, ifølge kommunens egne opplysninger. Hvorfor ikke? Generelt: Hvis kommunen er med i et interkommunalt barnevernsamarbeid, er det viktig at rapporteringen likevel viser situasjonen for kommunens egne barn. Ellers blir det umulig for kommunen å vurdere om ENDELIG UTGAVE 2015 Av Ole Petter Pedersen, Kommunal Rapport Side 14 av 36

29 kvaliteten på det tjenesten leverer, er god nok. I små kommuner kan også noen få saker gjøre store utslag på statistikken. Plass Kommune BV1 BV2 BV3 BV4 BV5 BV6 BV7 BV8 BV9 BV10 1 Masfjorden 5,2 6,0 5,8 6,0 6,0 3,5 2,0 1,0 6,0 2,7 2 Verran 4,7 5,7 5,5 6,0 4,9 4,5 3,2 4,5 6,0 1,0 3 Hattfjelldal 5,0 5,1 6,0 6,0 6,0 1,0 6,0 2,7 4 Hurdal 6,0 5,6 3,8 5,2 3,6 5,1 2,0 4,0 6,0 2,7 5 Sørfold 4,4 6,0 5,5 6,0 5,9 3,5 4,0 2,0 6,0 1,0 6 Valle 3,7 6,0 6,0 4,7 6,0 6,0 1,0 6,0 1,0 7 Rennebu 2,7 5,7 6,0 6,0 6,0 4,0 4,8 3,4 6,0 2,7 8 Lom 2,8 6,0 4,0 6,0 5,1 6,0 5,0 1,8 6,0 6,0 9 Lardal 3,9 5,6 6,0 6,0 5,7 2,1 1,8 2,8 6,0 6,0 10 Sandefjord 1,8 6,0 6,0 5,9 6,0 3,8 2,3 5,9 6,0 6,0 11 Porsgrunn 4,7 5,7 5,2 4,8 5,5 2,8 1,6 3,8 6,0 4,3 12 Larvik 4,6 5,9 6,0 4,9 4,6 2,0 1,7 3,8 6,0 4,3 13 Vang 5,8 4,5 3,6 5,4 5,7 4,4 6,0 1,9 6,0 1,0 14 Karlsøy 6,0 4,5 4,8 5,6 5,0 2,7 3,2 2,8 6,0 2,7 15 Gulen 3,6 5,5 4,3 6,0 6,0 6,0 2,9 2,4 6,0 2,7 Plass Kommune BV1 BV2 BV3 BV4 BV5 BV6 BV7 BV8 BV9 BV10 63 Tvedestrand 3,2 4,0 4,2 5,7 5,5 4,2 2,8 4,1 6,0 4,3 67 Gran 1,7 5,5 5,7 6,0 6,0 4,0 2,3 2,7 6,0 1,0 87 Nord-Odal 2,6 5,4 4,2 6,0 6,0 3,1 2,9 2,4 6,0 2,7 89 Songdalen 2,3 5,0 5,1 5,7 5,4 3,4 1,1 4,0 6,0 2,7 117 Andebu 2,8 5,2 5,5 4,6 4,9 1,2 2,2 4,2 6,0 2,7 133 Søndre Land 4,8 4,4 3,4 4,5 4,7 2,5 1,9 3,6 6,0 1,0 149 Trøgstad 3,8 5,4 4,6 3,8 3,5 2,4 3,4 1,4 6,0 1,0 151 Midtre Gauldal 2,9 3,4 3,4 5,9 5,9 4,6 1,8 3,4 6,0 2,7 177 Stange 2,1 4,5 4,0 5,1 4,8 2,2 2,1 2,9 6,0 6,0 189 Radøy 3,6 4,9 2,6 5,2 3,0 3,5 2,0 1,9 6,0 2,7 Plass Kommune BV1 BV2 BV3 BV4 BV5 BV6 BV7 BV8 BV9 BV10 1 Masfjorden 5,2 6,0 5,8 6,0 6,0 3,5 2,0 1,0 6,0 2,7 29 Austrheim 3,1 6,0 6,0 3,9 6,0 2,2 2,8 6,0 1,0 35 Fusa 1,5 5,4 5,3 6,0 6,0 6,0 3,7 2,7 6,0 2,7 130 Øygarden 2,2 5,1 5,6 3,6 2,4 3,9 1,5 5,9 6,0 2,7 154 Sveio 1,6 5,0 4,9 5,0 4,5 4,6 1,1 4,5 6,0 1,0 179 Eidfjord 3,5 4,0 6,0 2,6 1,5 6,0 1,0 189 Radøy 3,6 4,9 2,6 5,2 3,0 3,5 2,0 1,9 6,0 2,7 196 Meland 1,5 6,0 5,7 1,4 3,6 4,0 1,0 3,8 6,0 1,0 212 Voss 1,9 4,5 3,7 5,3 5,5 3,6 1,5 2,4 6,0 1,0 214 Bergen 2,8 3,9 3,6 5,5 5,2 2,7 1,7 2,9 6,0 1,0 ENDELIG UTGAVE 2015 Av Ole Petter Pedersen, Kommunal Rapport Side 15 av 36

30 Teller 10 % av det samlete barometeret Kommunens karakterbok BARNEHAGE 6 = Best. 1 = Dårligst. Over 3,5: Nærmere de beste enn de svakeste KB 2011 KB 2012 KB 2013 KB 2014 KB 2015 Kommunens nøkkeltall De beste i landet KB 2015 KB 2015 BEMANNING (KB): Oppholdstimer per årsverk i kommunale barnehager (20 %) 1,0 1,4 2,4 1,2 1, FAGUTDANNING (KB): Andel styrere og ledere med pedagogisk utdanning (20 % 6,0 6,0 5,5 6,0 6, vekt innen sektoren) FAGUTDANNING (KB): Øvrige ansatte i kommunale barnehager med relevant 5,3 5,6 5,0 5,2 5, utdanning (20 %) AREAL (KB): Leke- og oppholdsareal per barn (10 %) 3,3 3,1 2,8 3,0 2,4 6,7 11,4 KJØNN: Andel ansatte som er menn (10 %) 2,4 3,8 3,8 3,6 3,0 5,8 12,4 MINORITETSSPRÅKLIGE: Andel av minoritetsspråklige barn som går i 2,2 2,9 1,8 2,4 1, barnehage (15 %) 1-ÅRINGER: 1-åringer født etter 1.9. med barnehageplass som andel av 1-åringer med barnehageplass (5 %) KB: Kommunale barnehager. Årstallene henviser til det året Kommunebarometeret er publisert. Nasjonalt: Andelen styrere og ledere med pedagogisk utdanning i kommunale barnehager øker. Det er forskjell mellom private og kommunale barnehager hva gjelder utdanningsnivå, de kommunale barnehagene er flinkere til å rekruttere folk med relevant og pedagogisk utdanning. De kommunale barnehagene er også større enn de private, og arealet økte marginalt i fjor. Dessuten ble bemanningen marginalt bedre, målt som oppholdstimer per årsverk. Her er også de kommunale barnehagene bedre enn de private, totalt sett. Samlet er bemanningen rundt 5 prosent bedre i de kommunale barnehagene. Det er fortsatt få menn som jobber i barnehagene andelen var stabil på 8,7 prosent i fjor. Kostnadene i barnehagene øker landet sett under ett, det henger nok sammen med litt bedre bemanning som også er bedre kvalifisert, og litt større plass. En statistikk som viser jevn framgang, er andelen barn med minoritetsspråklig bakgrunn som går i barnehage. Denne øker med 2 prosentpoeng i året, og er nå på 75 prosent. Andelen er fortsatt godt under snittet (stabilt på 90 prosent). Kommunen: Knapt noen andre har så lav bemanning i de kommunale barnehagene. Ifølge oppholdstimer per årsverk ble bemanningen 3 prosent dårligere i fjor. Alle styrere og pedagogiske ledere i kommunale barnehager har pedagogisk utdanning. Drøyt to av tre øvrige ansatte i kommunale barnehager har relevant utdanning. Det nær de beste i landet. Landsgjennomsnittet er 45 prosent. Legg merke til at SSB har lagt om statistikken, tidligere var bare assistenter med i denne statistikken. Bare halvparten av alle barn med minoritetsspråklig bakgrunn går i barnehage. Ulikt telletidspunkt for antall barn i barnehagen og minoritetsspråklige barn i kommunen kan forstyrre statistikken. Vi måler nå ENDELIG UTGAVE 2015 Av Ole Petter Pedersen, Kommunal Rapport Side 16 av 36

31 også hvor stor andel av 1-åringene i barnehage som er født etter 1. september, og dermed ikke har krav på plass. Vi har ikke data for kommunen hva gjelder dette nøkkeltallet. Plass Kommune BH1 BH2 BH3 BH4 BH5 BH6 BH7 1 Røyrvik 6,0 6,0 5,6 6,0 6,0 6,0 2 Modalen 6,0 6,0 5,3 6,0 6,0 3 Sørfold 6,0 6,0 5,9 4,7 4,5 4,4 4 Bykle 6,0 6,0 6,0 6,0 2,7 4,2 5 Valle 4,9 6,0 5,6 5,4 6,0 6 Rennebu 5,9 6,0 4,4 4,3 6,0 7 Grue 5,6 6,0 5,3 6,0 1,4 5,0 8 Høylandet 5,7 6,0 5,4 4,2 5,8 2,7 9 Lesja 6,0 6,0 6,0 2,1 4,4 10 Loppa 6,0 6,0 1,0 6,0 6,0 6,0 11 Engerdal 6,0 6,0 6,0 3,4 2,7 12 Iveland 4,8 6,0 5,3 2,4 3,2 6,0 13 Dovre 4,2 6,0 5,7 3,4 5,4 4,0 14 Eidskog 3,0 6,0 4,9 3,9 6,0 6,0 15 Eidfjord 5,8 6,0 4,1 3,8 4,9 3,5 Plass Kommune BH1 BH2 BH3 BH4 BH5 BH6 BH7 28 Nord-Odal 4,2 6,0 3,5 3,3 6,0 118 Midtre Gauldal 1,4 6,0 6,0 1,8 3,4 3,6 130 Radøy 3,6 6,0 4,8 2,2 1,0 3,5 136 Songdalen 2,4 6,0 5,5 1,5 2,7 3,3 141 Tvedestrand 2,1 6,0 5,1 2,0 1,9 4,3 163 Stange 1,8 6,0 4,8 1,0 4,5 3,0 5,3 173 Gran 2,5 6,0 4,5 1,5 3,7 2,6 4,1 191 Ørsta 1,7 6,0 3,7 1,2 3,2 5,1 232 Eidsberg 1,9 6,0 3,5 1,8 4,2 3,3 249 Sande (Vestf.) 1,0 6,0 4,5 1,3 4,4 2,9 Plass Kommune BH1 BH2 BH3 BH4 BH5 BH6 BH7 2 Modalen 6,0 6,0 5,3 6,0 6,0 15 Eidfjord 5,8 6,0 4,1 3,8 4,9 3,5 27 Granvin 2,1 6,0 4,4 6,0 6,0 52 Ulvik 4,5 6,0 4,3 3,3 3,3 62 Jondal 1,3 6,0 6,0 5,2 83 Tysnes 1,7 6,0 5,6 2,0 1,6 6,0 102 Sveio 3,0 6,0 4,2 2,3 3,9 3,8 130 Radøy 3,6 6,0 4,8 2,2 1,0 3,5 142 Samnanger 4,8 6,0 2,1 6,0 1,5 2,3 152 Austrheim 4,2 6,0 4,1 1,4 1,8 ENDELIG UTGAVE 2015 Av Ole Petter Pedersen, Kommunal Rapport Side 17 av 36

32 Teller 7,5 % av det samlete barometeret Kommunens karakterbok HELSE 6 = Best. 1 = Dårligst. Over 3,5: Nærmere de beste enn de svakeste KB 2011 KB 2012 KB 2013 KB 2014 KB 2015 Kommunens nøkkeltall De beste i landet KB 2015 KB 2015 LEGEDEKNING: Andel legeårsverk per innbyggere (15 % vekt innen 1,3 2,0 1,5 2,6 2,7 12,4 21,7 sektoren) LEGEDEKNING: Ledig plass på fastlegelistene, andel av totalt antall plasser (5 %) 1,9 1,5 1,0 1,1 1, HELSESØSTER: Antall årsverk per innbyggere under 5 år (10 %) 2,6 2,7 1,0 1,0 1, PSYKIATRISK SYKEPLEIER: Antall årsverk per innbyggere (10 %) 3,1 3,7 4,2 4,6 5,1 10,7 13,1 INNLEGGELSER: Antall innleggelser på sykehus per innbyggere (15 %) 4,3 4, SKOLEHELSE: Andel barn m fullført undersøkelse innen utgangen av 1. trinn (5 %) 6,0 4,0 6,0 6,0 4, HJEMMEBESØK: Andel hjemmebesøk, nyfødte innen to uker etter hjemkomst (5 %) 3,2 4,1 5,5 5,5 5, MEDISINBRUK: Diabetesmedisin, per innbyggere (5 %) 4,9 4,8 4,8 4,7 4, MEDISINBRUK: Hjerte- og karmedisin, per innbyggere (5 %) 4,0 3,9 3,9 3,9 3, MEDISINBRUK: Medisin psykiske lidelser (5 %) 4,2 4,2 4,0 4,1 4, MEDISINBRUK: Totalt alle legemidler (10 %) 1,8 2,0 2,0 2,2 2, FOREBYGGING: Netto driftsutgifter forebygging, kr per innb - snitt tre år (10 %) 1,9 2,1 3,4 3,5 1, Årstallene henviser til det året Kommunebarometeret er publisert. Nasjonalt: Legedekningen er stabil, og det samme er mengden ledige plasser på fastlegelistene. Oppdaterte tall for årsverk av andre grupper kommer først senere i år. Det er stor variasjon i innleggelser på sykehus, tallene her er oppskalert fra statistikk per 2. tertial. Fire av fem nyfødte har hjemmebesøk innen to uker, mens det nå er 95 prosent av alle barn som har fullført helseundersøkelse innen utgangen av 1. skoletrinn. Andelen her har økt klart det siste året. Kommunen: Legedekningen var omtrent uendret i fjor, den er litt bedre enn landsgjennomsnittet. Fastlegelisten er helt full. Det er ikke helsesøster i kommunen, om vi skal tro tallene. Omfanget av psykiatrisk sykepleie er meget godt. Den samlete medisinbruken blant innbyggerne er litt høy. Det er en del færre innleggelser på sykehus i Osterøy enn i normalkommunen. Ni av ti elever hadde helseundersøkelse innen utgangen av 1. skoletrinn. Nesten alle nyfødte hadde hjemmebesøk innen to uker i fjor. ENDELIG UTGAVE 2015 Av Ole Petter Pedersen, Kommunal Rapport Side 18 av 36

33 Plass Kommune HE1 HE2 HE3 HE4 HE5 HE6 HE7 HE8 HE9 HE10 HE11 HE12 1 Balestrand 3,7 3,0 5,1 6,0 4,3 6,0 5,3 4,7 4,9 6,0 6,0 6,0 2 Fyresdal 6,0 4,6 5,1 3,3 6,0 3,5 5,1 6,0 6,0 5,0 5,2 2,8 3 Bykle 6,0 3,4 5,9 1,0 6,0 3,7 2,9 3,6 4,4 5,2 6,0 6,0 4 Bindal 6,0 4,4 4,4 6,0 3,9 6,0 6,0 3,4 3,8 4,6 4,8 4,2 5 Fedje 6,0 6,0 6,0 1,0 2,7 6,0 6,0 5,2 2,1 6,0 6,0 6,0 6 Ulvik 6,0 6,0 5,6 5,8 4,1 6,0 6,0 3,9 3,7 5,4 4,0 1,2 7 Kvænangen 6,0 6,0 4,8 3,3 5,3 6,0 5,2 1,0 1,0 3,5 4,9 6,0 8 Berlevåg 5,3 4,5 6,0 4,7 4,0 6,0 1,3 4,2 4,0 3,7 6,0 4,2 9 Modalen 6,0 2,9 6,0 6,0 6,0 6,0 2,9 3,0 3,8 2,5 5,0 1,1 10 Lierne 4,9 2,5 1,7 6,0 4,8 6,0 6,0 3,1 2,6 5,6 5,3 6,0 11 Lesja 3,5 1,5 2,9 6,0 5,8 6,0 6,0 6,0 5,8 6,0 6,0 2,1 12 Sandøy 3,9 3,1 6,0 3,7 6,0 5,0 4,1 6,0 5,1 6,0 6,0 1,1 13 Nesseby 4,5 2,9 5,3 5,1 4,4 6,0 6,0 1,0 1,0 5,8 4,7 6,0 14 Meråker 3,6 4,7 4,1 4,3 5,4 6,0 6,0 2,3 3,9 5,8 5,0 4,0 15 Loppa 6,0 5,5 6,0 4,9 3,7 1,0 6,0 3,2 2,0 6,0 5,8 2,2 Plass Kommune HE1 HE2 HE3 HE4 HE5 HE6 HE7 HE8 HE9 HE10 HE11 HE12 97 Haram 2,2 2,6 2,9 3,1 4,0 6,0 6,0 4,8 5,5 5,0 3,8 2,8 142 Stryn 2,4 1,3 2,2 1,5 3,9 6,0 5,2 5,9 6,0 6,0 4,3 2,2 145 Fræna 1,8 1,3 3,1 2,4 5,0 6,0 6,0 4,2 5,9 4,4 2,8 2,3 160 Gran 2,3 2,0 3,3 2,8 4,6 2,8 5,9 4,6 4,2 2,1 2,3 4,6 175 Ørsta 2,8 1,4 2,9 2,7 3,7 6,0 5,5 4,5 6,0 3,4 3,4 1,9 216 Osterøy 2,7 1,0 1,0 5,1 4,4 4,3 5,4 4,7 3,9 4,1 2,2 1,9 229 Midtre Gauldal 2,1 1,3 3,5 5,1 4,7 6,0 3,6 1,2 3,5 4,3 2,3 1,0 251 Eigersund 1,8 1,3 2,5 2,3 5,3 6,0 5,6 4,9 4,6 2,9 1,6 1,7 270 Stange 1,8 1,3 3,2 3,5 4,3 3,7 6,0 2,8 2,4 3,3 2,4 2,8 276 Hareid 2,3 1,4 2,4 2,1 5,7 6,0 4,2 3,5 3,9 1,7 1,0 2,8 Plass Kommune HE1 HE2 HE3 HE4 HE5 HE6 HE7 HE8 HE9 HE10 HE11 HE12 5 Fedje 6,0 6,0 6,0 1,0 2,7 6,0 6,0 5,2 2,1 6,0 6,0 6,0 6 Ulvik 6,0 6,0 5,6 5,8 4,1 6,0 6,0 3,9 3,7 5,4 4,0 1,2 9 Modalen 6,0 2,9 6,0 6,0 6,0 6,0 2,9 3,0 3,8 2,5 5,0 1,1 23 Granvin 6,0 6,0 5,7 1,0 6,0 6,0 4,1 2,5 3,5 6,0 3,3 2,2 25 Jondal 4,1 6,0 1,0 5,7 5,9 2,8 6,0 4,7 3,7 4,8 3,4 4,9 43 Tysnes 3,4 3,7 3,4 4,7 4,2 6,0 6,0 5,3 2,3 4,6 3,9 3,2 47 Eidfjord 6,0 6,0 4,1 3,0 1,0 6,0 6,0 2,2 4,5 4,8 3,3 4,3 50 Ullensvang 4,7 2,5 3,7 1,0 4,5 6,0 6,0 5,7 5,8 6,0 3,6 1,4 70 Samnanger 2,2 4,7 2,8 2,8 5,2 5,8 5,4 5,3 5,1 4,3 4,4 1,6 75 Austrheim 3,2 1,1 3,2 2,3 5,1 5,3 5,6 2,7 2,7 5,5 3,2 4,9 ENDELIG UTGAVE 2015 Av Ole Petter Pedersen, Kommunal Rapport Side 19 av 36

34 Teller 7,5 % av det samlete barometeret Kommunens karakterbok SOSIALHJELP STØNADSTID: Snitt stønadslengde for mottakere mellom 18 og 24 år (15 % vekt innen sektoren) STØNADSTID: Snitt stønadslengde for mottakere mellom 25 og 66 år (10 %) STØNADSTID: Andel som går over 6 måneder på stønad (10 %) ØKONOMI: Andel av mottakerne som har sosialhjelp som hovedinntektskilde (10 %) AKTIVITET: Mottakere av kvalifiseringsstønad, andel av de som går over 6 mnd på sosialhjelp (10 %) ØKONOMISK RÅDGIVNING: Brukere som får gjeldsråd, som andel av langtidsmottakere (10 %) BOLIG: Andel søknader om kommunal bolig som blir innvilget (10 %) INDIVIDUELL PLAN: Brukere som har individuell plan, som andel av langtidsmottakere (5 %) FOREBYGGING: Netto driftsutgifter til veiledning og sosialt forebyggende arbeid - per mottaker (5 %) 6 = Best. 1 = Dårligst. Over 3,5: Nærmere de beste enn de svakeste KB 2011 KB 2012 KB 2013 KB 2014 KB 2015 Kommunens nøkkeltall De beste i landet KB 2015 KB ,9 3,2 3,0 3,3 3,0 4,0 2,2 4,0 3,6 4,0 3,6 3,4 4,1 2,2 4,3 3,5 4,0 4,4 3, ,1 5,0 4,1 3,7 3, ,0 1,3 1,2 1, ,5 2,2 2,4 2,0 1, ,4 5,3 2,7 2,2 4, ,3 2,6 2,8 2, ,5 1,7 1,4 2,0 2, AKTIVITET: Netto driftsutgifter til kvalifiseringsprogrammet per bruker (5 %) 3,7 4,0 3,2 108,0 209,0 KRISESENTER: Totale kostnader til 2,9 2,3 2,4 2, krisesenter, per innbygger (10 %) Årstallene henviser til det året Kommunebarometeret er publisert. Nasjonalt: Det ble flere sosialhjelpsmottakere i fjor. Samtidig ble det klart flere som går lenge på sosialhjelp; andelen som fikk støtte mer enn 6 måneder i fjor økte med over 5 prosent. Bruken av individuell plan har gått betydelig ned; antallet som har en slik plan har falt med nærmere 20 prosent på ett år. Kommunen: Stønadstiden for de yngste er omtrent som i landet ellers. Tiden på stønad ble ørlite lenger i fjor. De eldre mottakerne har en stønadstid på linje med landet ellers. Nå går denne gruppa ørlite lenger på stønad enn for ett år siden. Tre av ti mottakere totalt går mer enn 6 måneder på stønad. Halvparten av alle mottakere har sosialhjelp som hovedinntekt, det er en høy andel. Det er først og fremst gruppa av langtidsmottakere vi måler mot; både gjeldsrådgivning, kvalifiseringsstønad og individuell plan er sett opp mot langtidsmottakere. Individuell plan blir brukt litt sjeldnere enn i normalkommunen. Få mottakere har fått kvalifiseringsstønad. Få får gjeldsråd. ENDELIG UTGAVE 2015 Av Ole Petter Pedersen, Kommunal Rapport Side 20 av 36

35 Vi ser nå også på innsatsen hva gjelder krisesenter, målt som pengebruk. I Osterøy var pengebruken i fjor klart lavere enn normalen. Plass Kommune SOS1 SOS2 SOS3 SOS4 SOS5 SOS6 SOS7 SOS8 SOS9 SOS10 SOS11 1 Øksnes 5,7 6,0 6,0 2,4 6,0 6,0 6,0 6,0 3,1 2,4 3,6 2 Bjerkreim 5,5 5,8 6,0 6,0 6,0 6,0 2,3 1,0 3 Sømna 6,0 4,8 6,0 3,1 2,2 6,0 5,2 5,7 4 Vanylven 5,5 5,9 6,0 2,9 6,0 3,8 6,0 1,5 4,0 2,3 5 Marnardal 6,0 4,2 5,2 4,6 6,0 4,6 2,5 3,2 6 Skiptvet 4,3 3,8 4,7 5,8 5,3 4,9 2,5 3,9 5,5 7 Valle 5,7 4,9 5,5 3,3 5,9 2,9 6,0 4,3 2,6 2,5 3,1 8 Midsund 6,0 3,8 4,5 6,0 1,5 6,0 3,3 5,2 9 Birkenes 3,5 5,2 5,5 6,0 6,0 6,0 3,2 10 Ibestad 4,2 5,1 6,0 6,0 4,4 5,0 2,1 3,8 11 Skjervøy 5,7 5,8 6,0 5,1 6,0 3,3 1,1 2,7 2,6 12 Nesna 5,0 4,6 5,3 4,2 3,0 6,0 2,3 5,4 13 Lavangen 6,0 4,1 5,6 4,7 6,0 4,8 4,0 1,0 14 Østre Toten 4,7 4,4 5,3 4,8 6,0 4,7 2,1 3,6 3,7 15 Naustdal 3,5 5,1 5,7 3,7 6,0 6,0 4,3 1,9 3,6 Plass Kommune SOS1 SOS2 SOS3 SOS4 SOS5 SOS6 SOS7 SOS8 SOS9 SOS10 SOS11 14 Østre Toten 4,7 4,4 5,3 4,8 6,0 4,7 2,1 3,6 3,7 33 Haram 5,0 4,8 5,9 2,3 6,0 4,9 2,4 2,5 3,0 89 Songdalen 4,7 3,9 5,3 1,0 2,4 6,0 3,6 3,2 108 Trøgstad 4,5 3,4 4,0 2,7 1,8 2,5 5,7 2,2 3,2 2,6 5,6 134 Gran 4,0 3,7 4,3 2,4 3,9 2,7 5,8 1,2 1,8 2,6 3,2 153 Midtre Gauldal 4,0 3,7 4,1 2,3 3,4 4,7 3,2 1,8 2,1 166 Andebu 3,7 2,4 3,6 2,7 3,5 5,3 2,0 3,0 2,4 208 Eidsberg 2,5 2,7 2,8 4,4 2,7 3,0 1,5 2,6 2,4 5,6 213 Nord-Odal 2,5 3,4 3,5 4,6 1,3 1,0 5,7 2,5 2,0 2,3 5,1 216 Stryn 4,0 3,2 3,7 2,7 2,0 1,0 5,5 2,0 2,0 3,8 3,5 Plass Kommune SOS1 SOS2 SOS3 SOS4 SOS5 SOS6 SOS7 SOS8 SOS9 SOS10 SOS11 43 Ullensvang 5,8 3,9 4,7 1,5 3,4 6,0 6,0 2,7 49 Austevoll 5,3 5,1 5,8 3,1 2,4 6,0 1,7 2,3 92 Ulvik 5,8 3,8 4,5 5,2 2,1 2,1 1,7 3,2 94 Granvin 3,7 2,1 2,4 4,0 6,0 1,3 6,0 122 Austrheim 4,2 3,9 4,5 1,9 2,3 6,0 3,6 3,1 2,2 142 Os (Hord.) 3,8 2,5 3,3 6,0 2,8 4,4 4,2 2,0 2,7 2,5 1,8 154 Stord 3,2 4,1 4,3 4,7 1,8 3,8 2,0 2,9 4,8 2,3 169 Fusa 4,2 2,5 3,0 2,7 2,9 5,7 2,4 172 Tysnes 2,5 3,7 4,0 2,7 1,9 6,0 1,9 2,9 206 Sveio 3,7 3,5 3,2 2,4 2,0 3,9 3,8 3,0 2,6 ENDELIG UTGAVE 2015 Av Ole Petter Pedersen, Kommunal Rapport Side 21 av 36

36 Teller 2,5 % av det samlete barometeret Kommunens karakterbok KULTUR PRIORITERING: Netto driftsutgifter til kultur, andel av totale netto driftsutg (15 % vekt innen sektoren) IDRETT: Netto driftsutgifter til idrett per innbygger (10 %) BARN OG UNGE: Netto driftsutgifter til aktivitetstilbud for barn og unge (10 %) BIBLIOTEK: Netto utgifter til bibliotek, per innbygger (10 %) BIBLIOTEK: Utlån alle medier fra folkebibliotek per innbygger (10 %) BIBLIOTEK: Besøk i folkebibliotek per innbygger (5 %) 6 = Best. 1 = Dårligst. Over 3,5: Nærmere de beste enn de svakeste KB 2011 KB 2012 KB 2013 KB 2014 KB 2015 Kommunens nøkkeltall De beste i landet KB 2015 KB ,6 1,2 1,1 1,1 1,1 1,9 6,3 2,6 2,6 1,8 1,8 2, ,0 1,0 1,0 1,0 1, ,2 2,9 1,7 2,2 2, ,0 3,3 2,5 1,7 1,8 3,0 9,0 2,4 1,5 1,9 2,0 2,0 2,6 9,0 KINO: Kinobesøk per innbygger (5 %) 1,2 1,1 1,0 0,0 3,9 SYSSELSATTE: Ansatte kulturarbeidere i kommunen (fra Norsk Kulturindeks, 1,8 1,5 2,7 13,0 Telemarksforskning) (10 %) MUSIKKSKOLE: Antall timer per elev (fra Norsk Kulturindeks, Telemarksforskning) 1,8 2,0 2,7 8,8 (5 %) MUSIKKSKOLE: Andel av elevene som går på kommunens musikk- og kulturskole 2,3 2,4 2,5 2,1 2, (10 %) FRITIDSSENTER: Antall besøk i året, per innbygger 6-20 år (5 %) FRIVILLIGE: Driftstilskudd til lag og foreninger, per innbygger (5 %) 1,2 1,2 1,2 1,0 Årstallene henviser til det året Kommunebarometeret er publisert. Nasjonalt: 3,8 prosent av netto driftsutgifter i kommunene går til kultur. Andelen har vært veldig stabil de siste årene. Vi ser en vridning av pengebruken i retning av idrettsanlegg, som er den delen hvor utgiftene øker mest. Samtidig faller utgiftene til annen idrett. I de foreløpige tallene mangler statistikk fra biblioteket, her har vi brukt 2013-tallene inntil de nye foreligger. Kinobesøket falt vesentlig i fjor og er nå på sitt laveste nivå per forestilling i nyere tid. Telemarksforsking lager Norsk kulturindeks, som vi henter enkelte nøkkeltall fra blant annet antall timer per elev i musikk- og kulturskole. Andelen som går på musikk- og kulturskole falt litt i fjor og er nå på 17 prosent. Kommunen: 1,9 prosent av netto driftsutgifter gikk til kultur i Osterøy i fjor, det er omtrent som året før. I barometeret er det fire indikatorer som måler pengebruk per innbygger. Osterøy utmerker seg ikke spesielt på noen av disse områdene. ENDELIG UTGAVE 2015 Av Ole Petter Pedersen, Kommunal Rapport Side 22 av 36

37 Besøket i biblioteket er lavt. Utlånet er omtrent på samme nivå. Andelen som går på musikk- og kulturskole er ganske lav. Antall timer per elev er noe under middels, ifølge Norsk kulturindeks. Det er svært få som er sysselsatt innen kultursektoren i kommunen, privat eller offentlig. Vi har ikke oppdaterte tall for bruk av fritidssenter. Plass Kommune KUL1 KUL2 KUL3 KUL4 KUL5 KUL6 KUL7 KUL8 KUL9 KUL10 KUL11 KUL12 1 Bykle 6,0 6,0 6,0 5,8 5,8 6,0 3,6 6,0 6,0 6,0 6,0 6,0 2 Ål 5,3 6,0 2,7 5,0 4,3 6,0 5,6 6,0 5,3 5,8 1,0 6,0 3 Utsira 6,0 1,0 6,0 6,0 6,0 2,5 4,5 6,0 6,0 6,0 3,6 4 Tokke 6,0 3,2 4,5 5,5 5,0 4,3 2,0 6,0 5,3 5,9 2,7 6,0 5 Aurland 5,0 6,0 4,3 6,0 3,2 3,8 2,1 4,4 5,7 6,0 6,0 3,8 6 Sirdal 6,0 6,0 6,0 4,1 4,6 2,4 2,9 4,1 4,0 6,0 2,0 4,6 7 Modalen 6,0 3,3 2,3 6,0 6,0 6,0 2,9 2,7 5,7 5,1 6,0 5,9 8 Fyresdal 6,0 3,9 6,0 5,9 6,0 3,9 2,2 1,4 5,6 4,0 6,0 3,7 9 Tinn 6,0 6,0 4,7 5,0 5,1 2,2 3,5 5,0 3,5 2,3 2,0 5,8 10 Nesseby 6,0 4,9 6,0 6,0 2,0 1,2 6,0 4,2 2,4 4,9 4,3 11 Eidfjord 6,0 6,0 6,0 4,8 1,1 1,2 2,5 2,7 6,0 6,0 6,0 3,6 12 Suldal 6,0 4,2 4,0 4,3 6,0 3,2 2,6 6,0 6,0 3,9 1,0 2,2 13 Røyrvik 1,7 6,0 3,7 6,0 3,3 5,5 2,1 5,6 6,0 6,0 5,5 3,6 14 Namsskogan 4,4 6,0 6,0 4,5 3,2 3,2 1,8 6,0 6,0 2,8 3,0 15 Stor-Elvdal 5,4 4,1 6,0 3,2 3,4 6,0 1,9 2,1 4,5 6,0 4,0 4,2 Plass Kommune KUL1 KUL2 KUL3 KUL4 KUL5 KUL6 KUL7 KUL8 KUL9 KUL10 KUL11 KUL Eigersund 3,0 4,9 2,3 1,5 1,7 1,4 4,0 2,7 2,4 3,4 1,3 4,4 192 Trøgstad 2,9 1,9 1,6 3,0 3,6 1,3 2,5 4,2 3,0 2,8 210 Gran 2,7 3,1 2,1 2,4 4,1 4,9 1,7 2,8 1,8 1,6 1,0 3,6 217 Sande (Vestf.) 2,9 2,2 3,1 2,4 4,6 3,1 1,5 1,5 1,3 3,0 1,8 218 Modum 3,3 3,9 3,2 1,8 2,4 1,5 1,9 2,5 1,5 1,7 1,9 4,1 250 Stryn 2,7 3,4 1,0 1,4 2,6 3,4 3,3 2,4 1,1 1,3 6,0 285 Haram 2,5 3,3 1,0 2,2 2,8 2,4 1,7 2,5 2,6 2,0 1,3 303 Eidsberg 3,3 1,3 1,1 2,8 4,7 1,9 1,6 1,3 1,1 1,0 1,7 304 Radøy 2,3 1,7 1,9 1,9 1,8 1,5 1,4 1,3 3,2 2,6 4,4 4,3 309 Østre Toten 1,7 2,0 1,7 2,1 3,3 3,7 1,0 2,6 2,0 2,2 1,0 3,5 Plass Kommune KUL1 KUL2 KUL3 KUL4 KUL5 KUL6 KUL7 KUL8 KUL9 KUL10 KUL11 KUL12 7 Modalen 6,0 3,3 2,3 6,0 6,0 6,0 2,9 2,7 5,7 5,1 6,0 5,9 11 Eidfjord 6,0 6,0 6,0 4,8 1,1 1,2 2,5 2,7 6,0 6,0 6,0 3,6 38 Odda 6,0 4,2 3,2 5,5 3,0 4,5 3,1 3,0 4,2 2,2 1,1 2,5 43 Austrheim 5,2 1,0 5,9 4,5 3,6 2,2 1,5 2,1 3,5 3,9 5,1 3,5 54 Øygarden 2,9 5,6 2,9 6,0 3,1 2,2 5,8 1,3 1,5 2,4 3,7 57 Masfjorden 3,6 2,4 1,1 5,3 4,1 1,3 1,8 3,7 6,0 5,9 2,0 60 Ulvik 4,6 1,4 3,7 5,6 2,3 1,5 2,7 3,1 6,0 4,9 2,1 1,5 78 Jondal 2,9 3,2 1,1 3,6 3,6 2,7 2,7 5,6 5,6 3,2 90 Fedje 4,9 1,0 1,8 6,0 3,3 3,0 1,4 2,7 3,1 3,5 3,8 93 Voss 3,3 3,4 3,3 2,6 3,6 3,0 3,7 6,0 1,7 1,8 2,7 3,4 ENDELIG UTGAVE 2015 Av Ole Petter Pedersen, Kommunal Rapport Side 23 av 36

38 Teller 10 % av det samlete barometeret Kommunens karakterbok ØKONOMI 6 = Best. 1 = Dårligst. Over 3,5: Nærmere de beste enn de svakeste KB 2011 KB 2012 KB 2013 KB 2014 KB 2015 Kommunens nøkkeltall De beste i landet KB 2015 KB 2015 DRIFTSRESULTAT: Korrigert netto driftsresultat siste år (10 % vekt innen 4,3 3,1 3,6 3,5 5,5 3,3 4,2 sektoren) DRIFTSRESULTAT: Korrigert netto driftsresultat siste fire år (20 %) 2,4 2,8 2,9 3,5 4,0 1,2 3,8 DISPOSISJONSFOND: I prosent av brutto driftsinntekter (10 %) 1,2 1,5 1,2 1,3 1,5 0,2 23,2 NETTO LÅNEGJELD: I prosent av brutto driftsinntekter (15 %) 4,6 4,9 4,8 5,2 5, ENDRING LÅNEGJELD: Endring i prosentpoeng siste fire år (5 %) 6,0 5,2 5,3 5,2 4, NETTO FINANSUTGIFTER: I prosent av brutto driftsinntekter, eksklusive avdrag 2,2 2,3 2,6 2,5 2,7 0,8-2,7 (5 %) INVESTERINGER: I prosent av brutto driftsinntekter 6,0 4,9 6,0 5,9 4,9 8,1 2,7 (10 %) INVESTERINGER: Snitt siste fire år, som andel av brutto driftsinntekter (10 %) 6,0 5,7 6,0 6,0 5,8 5,4 4,6 LÅN: Andel av investeringene som finansieres med lån, siste fire år (5 %) 3,3 3,5 1,0 1,1 2, PREMIEAVVIK: Oppsamlet beløp i balansen, i prosent av brutto 1,9 2,5 3,3 3,9 4,9 3,5 1,0 driftsinntekter (10 %) Årstallene henviser til det året Kommunebarometeret er publisert. Netto driftsresultat er korrigert slik: Netto driftsresultat netto premieavvik momskompensasjon for investeringer (t.o.m 2013) avsetning til bundne fond + bruk av bundne fond = Korrigert netto driftsresultat Premieavvik på pensjon og momskompensasjon gir stort sett en kunstig forbedring av resultatet. Korrigert netto driftsresultat gir dermed et riktigere bilde av den underliggende driften, men dette er ikke perfekt. Nasjonalt: Netto driftsresultat ble langt svakere i fjor. Mye forklares ved at kompensasjon for merverdiavgift på investeringer er fjernet fra driftsregnskapet. Vi korrigerer netto driftsresultat for flere elementer for å få et klarere bilde på hvordan den ordinære driften har vært. Vi fjerner premieavvik og avsetning til bundne fond men legger så til bruken av bundne fond. For enkelte kommuner har dette vesentlig betydning enkelte år. Det korrigerte resultat gir derfor et bedre bilde på om selve driften er bærekraftig økonomisk. Korrigert netto driftsresultat for landet ble på 0,3 prosent. Netto lånegjeld som inkluderer selvkostområder har vokst videre til 74 prosent av brutto driftsinntekter; det høyeste nivået noensinne. Vi bruker ikke nøkkeltallet arbeidskapital i barometeret, men det er interessant å registrere at ENDELIG UTGAVE 2015 Av Ole Petter Pedersen, Kommunal Rapport Side 24 av 36

39 Prosent av brutto driftsinntekter den faller. Disposisjonsfondet er i de fleste kommuner mindre enn det oppsamlete premieavviket i balansen. Kommunen: Totalt sett framstår økonomien som ganske bra målt mot resten av Kommune-Norge. Korrigert netto driftsresultat var solid i fjor. Målt over siste fireårsperiode går driften litt i pluss, det er ikke så verst. Disposisjonsfondet er nærmest helt tomt. Men kommunen ble kvitt det oppsamlete underskuddet, det er bra. Premieavviket som står i balansen er klart større enn disposisjonsfondet. Netto lånegjeld er ganske lav, og utgjør bare et halvt årsbudsjett. Netto finans, før avdrag, var på 0,8 prosent av brutto driftsinntekter i fjor. Investeringsnivået var ganske lavt i fjor. De siste fire årene har nivået vært lavt. Netto driftsresultat er det viktigste nøkkeltallet i kommunesektoren. Det er både KS og staten enige om. Men dessverre har netto driftsresultat blitt kraftig forstyrret i mange år. I realiteten har netto driftsresultat vært for høyt, sukret av kunstige inntekter som kommunen ikke burde bruke til drift: Momskompensasjon på investeringer og premieavvik på pensjon. Kommunal Rapport korrigerer derfor netto driftsresultat nettopp for disse to faktorene, samt avsetninger til og bruk av bundne fond. Slik har korrigert netto driftsresultat vært i kommunen de siste ti årene målt mot landet for øvrig og mot det antatt sunne nivået: LANDET 2,5 4,1 0,0-2,7 0,3-0,3 0,6 0,2 1,3 0,1 Osterøy -3,6-1,4-3,5-6,3-0,8 2,1-0,1-0,5 1,7 3,3 "Sunt" nivå 1,75 1,75 1,75 1,75 1,75 1,75 1,75 1,75 1,75 1,75 ENDELIG UTGAVE 2015 Av Ole Petter Pedersen, Kommunal Rapport Side 25 av 36

40 Plass Kommune ØK1 ØK2 ØK3 ØK4 ØK5 ØK6 ØK7 ØK8 ØK9 ØK10 1 Bykle 6,0 6,0 6,0 6,0 5,5 6,0 5,9 4,4 6,0 6,0 2 Modalen 6,0 6,0 5,3 6,0 5,5 3,5 5,3 6,0 5,9 4,7 3 Rømskog 4,6 5,4 6,0 6,0 5,5 6,0 5,4 5,8 6,0 5,2 4 Engerdal 6,0 6,0 4,9 6,0 4,9 5,6 4,8 5,0 3,9 6,0 5 Eidfjord 6,0 6,0 6,0 6,0 4,2 5,5 4,2 4,8 3,9 5,1 6 Marnardal 5,4 6,0 6,0 4,1 6,0 6,0 3,9 4,6 5,5 5,9 7 Iveland 5,3 5,6 6,0 6,0 3,4 6,0 4,7 3,3 6,0 5,4 8 Suldal 6,0 6,0 6,0 6,0 4,9 5,1 3,1 3,8 3,7 5,2 9 Sandefjord 5,1 6,0 6,0 6,0 4,8 5,9 5,2 5,5 4,9 2,2 10 Skjåk 4,0 6,0 4,0 6,0 4,7 6,0 5,1 3,8 6,0 5,5 11 Agdenes 5,8 6,0 6,0 6,0 4,6 5,6 1,9 3,4 4,2 5,7 12 Trøgstad 5,7 5,3 5,5 5,8 5,2 3,9 5,5 6,0 4,0 3,1 13 Hattfjelldal 6,0 6,0 1,0 6,0 6,0 5,7 5,2 5,3 2,3 5,1 14 Åseral 6,0 6,0 6,0 4,9 2,1 6,0 5,3 1,9 4,1 6,0 15 Gulen 4,4 6,0 4,9 5,7 4,3 4,3 5,4 5,1 1,0 5,8 Plass Kommune ØK1 ØK2 ØK3 ØK4 ØK5 ØK6 ØK7 ØK8 ØK9 ØK10 12 Trøgstad 5,7 5,3 5,5 5,8 5,2 3,9 5,5 6,0 4,0 3,1 37 Andebu 5,3 5,3 4,2 4,1 4,2 3,8 3,8 4,1 2,9 6,0 54 Søndre Land 4,7 3,8 3,4 5,1 4,4 4,6 4,5 5,4 1,8 4,9 65 Osterøy 5,5 4,0 1,5 5,0 4,5 2,7 4,9 5,8 2,4 4,9 92 Stange 3,9 3,9 4,9 3,9 5,0 3,0 4,6 4,8 2,4 3,4 134 Stryn 3,4 3,9 2,5 4,4 4,3 2,6 3,8 4,3 1,7 5,2 138 Songdalen 4,7 3,3 3,6 2,4 4,4 6,0 4,5 3,4 2,1 4,6 141 Eigersund 3,8 3,4 2,1 4,5 4,2 3,9 4,9 5,1 2,3 3,5 165 Ørsta 4,6 2,3 1,8 3,2 5,3 3,2 5,3 4,7 6,0 2,8 178 Hareid 4,1 3,0 1,2 2,7 5,9 1,8 5,2 5,2 3,7 3,8 Plass Kommune ØK1 ØK2 ØK3 ØK4 ØK5 ØK6 ØK7 ØK8 ØK9 ØK10 2 Modalen 6,0 6,0 5,3 6,0 5,5 3,5 5,3 6,0 5,9 4,7 5 Eidfjord 6,0 6,0 6,0 6,0 4,2 5,5 4,2 4,8 3,9 5,1 24 Jondal 4,4 3,8 4,3 5,4 5,0 4,4 5,9 5,8 2,6 6,0 28 Øygarden 6,0 6,0 2,3 4,6 4,7 3,1 3,8 4,2 2,7 6,0 29 Granvin 6,0 5,6 3,9 4,7 5,2 4,9 3,2 3,0 4,4 4,2 31 Ulvik 3,2 5,0 3,4 6,0 4,3 5,3 5,4 5,4 6,0 2,8 33 Masfjorden 3,0 4,1 6,0 5,8 4,7 4,4 5,7 5,3 3,3 3,4 41 Voss 6,0 4,1 2,4 4,9 4,3 4,1 5,1 5,3 1,8 6,0 48 Lindås 5,2 5,3 4,1 3,7 2,9 4,0 4,6 3,6 3,1 5,7 65 Osterøy 5,5 4,0 1,5 5,0 4,5 2,7 4,9 5,8 2,4 4,9 ENDELIG UTGAVE 2015 Av Ole Petter Pedersen, Kommunal Rapport Side 26 av 36

41 Teller 5 % av det samlete barometeret Kommunens karakterbok ENHETSKOSTNADER 6 = Best. 1 = Dårligst. Over 3,5: Nærmere de beste enn de svakeste KB 2011 KB 2012 KB 2013 KB 2014 KB 2015 Kommunens nøkkeltall De beste i landet KB 2015 KB 2015 GRUNNSKOLE: Korrigerte netto utgifter til grunnskolesektoren (inkl SFO), kr 4,8 4,1 4,6 4,7 5,3 12,0 11,3 per innbygger (30 %) PLEIE OG OMSORG: Korrigerte netto utgifter til pleie og omsorg, kr per 4,1 3,9 4,3 4,3 4,1 16,1 12,9 innbygger (35 %) BARNEHAGE: Korrigerte netto utgifter per barn i barnehage, kr per innbygger 6,0 5,6 6,0 6,0 6,0 6,5 6,9 (15 %) BARNEVERN: Korrigerte netto utgifter per barn med tiltak i barnevernet, kr 2,6 1,6 1,7 3,1 3,6 2,2 0,9 per innbygger (5 %) SOSIALTJENESTE: Korrigerte netto utgifter per innbygger, kr per innbygger (5 4,9 4,3 4,6 4,4 4,7 1,8 1,0 %) KOMMUNEHELSE: Korrigerte netto utgifter per innbygger, kr per 5,7 5,1 4,9 4,6 4,7 2,2 1,7 innbygger (5 %) ADMINISTRASJON: Korrigerte netto utgifter per innbygger, kr per 5,7 5,7 5,5 5,6 5,1 3,4 2,8 innbygger (5 %) Årstallene henviser til det året Kommunebarometeret er publisert. Indikatoren er omarbeidet i årets barometer. Tidligere har vi hatt en tilnærming som nok har vært vanskelig å forstå. Nå er det enkelt: Vi ser på kostnaden per innbygger, justert for utgiftsbehovet. Da får vi sammenliknbare tall som viser hvor mye dyrere eller billigere kommunen driver, målt mot andre. I denne sektoren er vektene satt ut fra samlet kostnad, men i avrundet form. Det er dermed pleie og omsorg (35 %) og grunnskole (30 %) som i veldig stor grad utgjør de store forskjellene i kostnadene samlet. Kommunen: Kostnadene økte i 4 av 7 sektorer i Osterøy i fjor, ifølge Kostra-tallene. Det er etter at vi har tatt hensyn til prisstigningen i kommunal sektor. I fjor økte kostnadene mest innen pleie og omsorg. Kostnadene gikk mest ned innen grunnskolen. Kommunen under normalnivået i seks av de sju sektorene vi har tatt med i barometeret. Innen grunnskolen ligger kommunen om lag 600 kroner høyere i drift per innbygger, enn de billigst drevne. Kostnaden er 5 prosent over gruppa av billige kommuner. Hva gjelder pleie og omsorg ligger Osterøy rundt 3200 kroner høyere i drift per innbygger, når vi måler mot dem som er rimeligst i drift. Kostnaden ligger 24 prosent høyere enn de som kan kalle seg billigst. Tallene for barnehage viser at kommunen er blant de billigste. For barnevernet viser Kostra at kommunen er om lag 1300 kroner dyrere enn de som driver billigst. Det som regnskapsføres som administrasjon ligger rundt 600 kroner over dem som fører minst på denne posten. Her kan forskjeller i metodikk mellom kommunene spille inn. ENDELIG UTGAVE 2015 Av Ole Petter Pedersen, Kommunal Rapport Side 27 av 36

42 Ikke alle kan drive billigere enn gjennomsnittet og det er helt i orden å drive dyrere enn andre, men kommunestyret må vite hvorfor driften er dyr og bør helst ha et ønske om at det skal være slik. Husk at vi her justerer for ulikheter mellom kommunene. Gitt at kostnadsnøklene i inntektssystemet fungerer, vil ordinære forskjeller mellom kommunene bli fanget opp i justeringen. Men i enkelte kommuner kan det være særskilte problemstillinger som påvirker bildet. Hva kan kommunen i teorien spare? Kommunens nøkkeltall De billigste i landet Den 100. billigste Potensial mot billigste Potensial mot nr kr/innb KB 2015 KB 2015 mill kr mill kr GRUNNSKOLE: Korrigerte netto utgifter til grunnskolesektoren (inkl SFO), kr 12,0 11,3 12,0 5,5 0,0 per innbygger (30 %) PLEIE OG OMSORG: Korrigerte netto utgifter til pleie og omsorg, kr per 16,1 12,9 14,7 25,3 11,7 innbygger (35 %) BARNEHAGE: Korrigerte netto utgifter per barn i barnehage, kr per innbygger 6,5 6,9 7,5 0,0 0,0 (15 %) BARNEVERN: Korrigerte netto utgifter per barn med tiltak i barnevernet, kr 2,2 0,9 1,4 10,3 6,3 per innbygger (5 %) SOSIALTJENESTE: Korrigerte netto utgifter per innbygger, kr per innbygger (5 1,8 1,0 1,6 6,3 1,9 %) KOMMUNEHELSE: Korrigerte netto utgifter per innbygger, kr per 2,2 1,7 2,0 4,1 1,5 innbygger (5 %) ADMINISTRASJON: Korrigerte netto utgifter per innbygger, kr per 3,4 2,8 3,3 4,9 0,3 innbygger (5 %) SUM (i millioner kroner) 44,3 37,4 42,6 56,5 21,7 Dette regnestykket viser at Osterøy kan spare mellom rundt 22 og 56 millioner kroner, alt etter hvor høyt lista legges. Husk at dette er et teoretisk regnestykke, det kan være faktorer som er vanskelig å fange opp. I tillegg kan det være politisk ønskelig å drive dyrere enn andre, fordi man ønsker å levere høyere kvalitet eller mer omfattende tjenester enn det som er normalt. Likevel gir dette et bilde på innsparingspotensialet. Potensial mot billigste: Måler kommunens kostnad mot den kostnaden som skal til for å få karakteren 6 i barometeret (som i praksis betyr at du er blant de 20 som driver rimeligst i landet). Potensial mot nr. 100: Måler kommunens kostnad mot kostnaden til den 100. billigste kommunen i landet. Da legges lista til dels betydelig lavere enn i kolonnen før. ENDELIG UTGAVE 2015 Av Ole Petter Pedersen, Kommunal Rapport Side 28 av 36

43 Plass Kommune ENH1 ENH2 ENH3 ENH4 ENH5 ENH6 ENH7 1 Enebakk 5,8 6,0 5,4 4,5 5,1 5,2 4,2 2 Øvre Eiker 5,7 6,0 5,2 4,1 4,3 5,3 5,6 3 Stranda 5,3 6,0 6,0 5,6 5,7 4,4 3,6 4 Os (Hord.) 5,7 5,6 5,2 5,8 4,7 5,2 5,8 5 Eidsvoll 6,0 5,5 5,4 4,5 4,3 5,3 5,2 6 Lørenskog 6,0 5,3 6,0 5,3 4,7 4,8 3,9 7 Sande (Vestf.) 5,7 5,9 5,1 4,1 4,4 5,3 3,9 8 Skaun 5,7 5,7 4,6 4,9 5,0 5,4 5,1 9 Engerdal 5,8 6,0 5,7 3,2 4,2 4,0 3,2 10 Aurskog-Høland 6,0 5,7 4,5 5,0 4,1 5,2 4,4 11 Nannestad 5,7 5,8 5,2 2,8 5,4 4,0 5,4 12 Horten 5,9 5,3 5,5 4,6 4,6 4,9 4,9 13 Tingvoll 5,5 6,0 5,3 3,3 4,6 6,0 2,9 14 Røyken 4,3 6,0 5,9 5,7 6,0 6,0 4,5 15 Lurøy 6,0 6,0 2,7 6,0 5,6 6,0 3,7 Plass Kommune ENH1 ENH2 ENH3 ENH4 ENH5 ENH6 ENH7 7 Sande (Vestf.) 5,7 5,9 5,1 4,1 4,4 5,3 3,9 28 Andebu 5,4 5,5 5,2 2,0 5,1 6,0 4,3 42 Stryn 5,1 4,8 5,2 6,0 5,4 5,1 5,6 48 Hareid 4,9 5,2 5,4 4,4 5,5 5,7 3,5 58 Eidsberg 5,2 5,5 4,3 2,8 4,2 4,6 6,0 75 Haram 5,4 4,6 4,8 4,5 5,2 3,6 5,4 77 Songdalen 4,4 5,1 5,0 4,6 5,4 6,0 3,8 79 Ørsta 5,4 4,4 4,6 4,5 4,9 6,0 5,3 88 Trøgstad 4,9 4,9 5,0 2,2 4,8 4,2 6,0 90 Osterøy 5,3 4,1 6,0 3,6 4,7 4,7 5,1 Plass Kommune ENH1 ENH2 ENH3 ENH4 ENH5 ENH6 ENH7 4 Os (Hord.) 5,7 5,6 5,2 5,8 4,7 5,2 5,8 18 Austevoll 5,0 6,0 4,7 6,0 6,0 3,4 4,1 47 Sund 4,5 6,0 5,3 4,4 5,5 2,5 3,5 60 Fjell 4,1 6,0 3,9 5,3 5,2 5,6 5,2 63 Askøy 5,9 4,0 4,9 5,0 5,4 4,9 5,8 90 Osterøy 5,3 4,1 6,0 3,6 4,7 4,7 5,1 96 Sveio 4,9 5,0 3,3 4,9 5,2 5,8 6,0 116 Stord 5,8 3,6 4,9 4,8 4,2 4,4 5,5 122 Meland 5,2 4,4 3,9 5,7 3,9 4,4 6,0 136 Voss 4,1 5,0 5,5 4,1 3,0 5,1 4,0 ENDELIG UTGAVE 2015 Av Ole Petter Pedersen, Kommunal Rapport Side 29 av 36

44 Teller 2,5 % av det samlete barometeret Kommunens karakterbok. 6 = Best. 1 = Dårligst. Over 3,5: KB 2011 Nærmere de beste enn de KB 2012 KB 2013 KB 2014 KB 2015 Kommunens nøkkeltall De beste i landet KB 2015 KB 2015 RESSURSER: Energikostnader per kvadratmeter bygg (20 % vekt innen 3,2 4,4 4,4 4,1 4, sektoren) RESSURSER: Samlet antall kvadratmeter per innbygger (såkalte formålsbygg) (15 5,7 5,7 5,6 5,5 5,8 4,1 3,7 SØPPEL: Kilo per innbygger (15 %) 4,7 4,1 4,4 4,5 4, GJENVINNING: Andel husholdningsavfall utsortert (10 %) 5,7 4,7 3,8 4,0 2, KLIMA: Plan med fokus på klima (10 %) 6,0 6,0 6,0 1,0 1,0 0 1 MILJØ: Andel innbyggere tilknyttet anlegg hvor rensekrav er oppfylt (10 %) 5,3 5, MILJØ: Biler per innbyggere (5 %) 4,1 3,9 3,8 3,9 3, VEDLIKEHOLD: Utgifter til vedlikehold per kvadratmeter bygg (5 %) 2,3 3,0 2,5 1,6 1, REKREASJON: Netto driftsutgifter til rekreasjon i tettsteder, per innb. (5 %) 1,6 1,5 1,5 1,4 1, TURSTIER: Turstier og løyper tilrettelagt for sommerbruk (5 %) 1,0 1, Årstallene henviser til det året Kommunebarometeret er publisert. Indikatoren er svært lavt vektet, delvis fordi vi er usikre på kvaliteten på tallene og fordi det er en klar mangel på gode, nasjonale nøkkeltall innen sektoren. For eksempel finnes ikke kommunebaserte tall for klimagassutslipp. Energikostnader og effektiv bygging kan ses som en indikator på den energibelastningen kommunen står for. I utgangspunktet må det være bra å ha effektive bygg med lave kostnader per kvadratmeter. Sektoren er noe omarbeidet med sikte på at den skal gi et bilde av hvordan kommunen forvalter miljø og ressurser med sikte både på miljøvennlighet og ressursbesparelse. Derfor er vedlikehold plassert her; det handler om å ta vare på egne ressurser i form av bygg. Vedlikeholdet nasjonalt økte for øvrig med godt over 10 prosent i fjor, men er langt under nivåene i 2009 og Det er også registrert langt flere kvadratmeter kommunale bygg enn før, her er det muligens feilrapportering tidligere som nå har blitt rettet opp. I indikatoren tar vi også med biltetthet, et element kommunen ikke styrer direkte men som indirekte påfører kommunen og eventuelt fylkeskommunen arbeid for å minimere miljøbelastningen fra bilparken. Veldig få kommuner rapporterer at de har en gjeldende plan "med fokus på klima og energi". Indikatoren er med ettersom det er den eneste vi har funnet som kartlegger om kommunene har en konkret klimaoppfølging. ENDELIG UTGAVE 2015 Av Ole Petter Pedersen, Kommunal Rapport Side 30 av 36

45 Plass Kommune MIL1 MIL2 MIL3 MIL4 MIL5 MIL6 MIL7 MIL8 MIL9 MIL10 1 Sogndal 5,0 5,7 5,4 6,0 6,0 4,5 2,2 4,2 1,2 2 Høyanger 5,0 3,1 5,4 6,0 5,2 4,3 5,2 6,0 4,0 3 Oslo kommune 4,9 5,7 5,4 4,1 6,0 6,0 4,0 3,1 1,0 4 Stavanger 4,2 5,8 4,4 6,0 6,0 5,4 3,1 4,9 1,0 5 Gloppen 5,7 3,7 5,5 5,6 4,7 3,6 6,0 1,8 2,0 6 Sandnes 4,7 5,9 4,4 6,0 6,0 1,0 4,2 4,2 3,1 7 Vågsøy 5,8 5,1 5,5 5,6 3,2 4,3 3,8 1,6 1,2 8 Trondheim 4,4 5,9 4,8 2,9 6,0 6,0 3,8 3,3 1,0 9 Lillehammer 3,9 5,6 3,5 5,6 6,0 6,0 4,0 2,1 2,5 1,6 10 Vik 2,0 4,2 5,5 6,0 6,0 6,0 3,8 2,0 6,0 3,1 11 Kristiansund 4,5 5,6 4,1 2,5 5,9 4,7 5,7 3,1 12 Siljan 3,9 5,3 6,0 6,0 6,0 1,7 1,7 1,9 2,1 13 Moss 3,4 5,9 4,0 3,7 6,0 6,0 5,5 2,5 3,1 1,1 14 Sarpsborg 2,6 6,0 4,9 4,1 6,0 6,0 3,9 3,9 2,9 1,1 15 Skedsmo 3,9 5,3 3,6 4,1 6,0 6,0 5,0 3,2 3,4 1,0 Plass Kommune MIL1 MIL2 MIL3 MIL4 MIL5 MIL6 MIL7 MIL8 MIL9 MIL10 26 Eigersund 3,6 6,0 4,4 4,8 5,8 4,4 2,3 3,3 1,1 44 Sande (Vestf.) 4,6 5,5 2,0 4,8 6,0 5,6 3,2 1,7 3,0 1,7 69 Hareid 3,2 5,3 3,9 1,0 6,0 6,0 3,3 5,7 3,5 1,3 87 Eidsberg 3,5 5,3 4,2 4,1 6,0 2,6 2,0 3,6 1,1 91 Andebu 4,1 5,7 2,1 5,6 5,8 2,5 1,7 1,4 110 Gran 4,2 4,8 2,0 4,1 6,0 6,0 2,3 1,1 2,0 2,2 112 Østre Toten 4,0 5,3 5,6 4,5 1,0 5,3 1,0 1,2 1,0 126 Søndre Land 4,5 4,3 5,6 4,5 2,9 1,6 1,7 1,7 1,2 161 Ørsta 3,6 4,9 4,2 5,2 1,0 2,0 6,0 3,2 1,0 164 Stryn 1,0 5,2 5,5 5,6 2,8 3,8 2,3 3,0 Kommuner som ikke har levert tall, får karakteren 3,5 (midt på treet). Plass Kommune MIL1 MIL2 MIL3 MIL4 MIL5 MIL6 MIL7 MIL8 MIL9 MIL10 18 Austevoll 3,5 5,8 4,3 3,7 6,0 5,8 3,3 1,0 6,0 52 Stord 4,2 5,6 4,3 3,7 1,0 6,0 5,6 3,2 2,2 54 Fitjar 5,0 5,0 4,3 3,7 4,5 3,4 3,6 1,7 1,8 61 Voss 5,8 3,9 4,9 2,9 1,0 5,7 4,1 1,5 3,5 67 Bømlo 5,0 5,4 4,3 3,7 4,6 4,4 1,6 1,1 1,1 83 Fjell 4,6 5,3 3,4 3,7 6,0 3,7 3,8 2,2 1,1 1,0 100 Jondal 3,4 3,5 5,0 2,5 6,0 3,0 1,4 6,0 4,6 106 Askøy 5,3 5,9 4,0 2,2 4,9 1,6 1,0 1,1 113 Sveio 6,0 5,0 4,3 3,7 1,0 3,6 1,2 2,4 1,3 125 Granvin 5,5 1,2 4,9 2,9 6,0 3,3 1,0 1,0 5,3 ENDELIG UTGAVE 2015 Av Ole Petter Pedersen, Kommunal Rapport Side 31 av 36

46 Teller 2,5 % av det samlete barometeret Kommunens karakterbok. FRISTBRUDD: Andel byggesaker med overskredet frist (20 % vekt innen sektoren) ETT-TRINNS SØKNADER (3 ukers frist): Behandlingstid (20 %) BYGGESAK: Gj.snittlig saksbehandlingstid for byggesaker med 12 ukers frist (20 %) 6 = Best. 1 = Dårligst. Over 3,5: Nærmere de beste enn de svakeste KB 2011 KB 2012 KB 2013 KB 2014 KB 2015 Kommunens nøkkeltall De beste i landet KB 2015 KB ,5 1,5 4,7 4,5 4, ,5 4,2 3,9 5, ,6 4,3 4,8 5,3 4, EIERSEKSJONERING: Behandlingstid (20 %) 1,9 5, REGULERINGSPLANER: Saksbehandlingstid (10 %) 6,0 3,7 4,0 5,6 6, OPPMÅLINGSFORRETNING: Saksbehandlingstid (10 %) 1,0 5, Årstallene henviser til det året Kommunebarometeret er publisert. Sektoren er lavt vektet, og vi er usikre på kvaliteten på tallene. Mange kommuner har ikke levert data, og det er all grunn til å stille spørsmål ved kommuner som ikke klarer å rapportere som de skal. Det er samtidig viktig å vise fram tallene, og det må være kommunenes ansvar å få høyere kvalitet på rapporteringen. En annen utfordring er at det finnes svært få tall for saksbehandlingstid i Kommune-Norge. Eierne (innbyggerne) får nesten aldri vite hvor lang tid det tar å få en sak behandlet. I all hovedsak kommer saksbehandlingstid bare fram knyttet til tekniske tjenester. Nøkkeltallene bør gi en indikasjon på om kommunen er rask eller treg hva gjelder behandling av bygge- og reguleringssaker, som må kunne regnes som noen av de viktigste søknadene som kommer inn. Vi har brukt seks nøkkeltall i år, men er fortsatt litt skeptiske til datakvaliteten. Andel søknader som tok lengre tid enn loven forutsetter økte fra 5 til 8 prosent i fjor det høyeste SSB har registrert. Av de seks nøkkeltallene er det denne indikatoren som har klart mest negativ utvikling. ENDELIG UTGAVE 2015 Av Ole Petter Pedersen, Kommunal Rapport Side 32 av 36

47 Plass Kommune SAK1 SAK2 SAK3 SAK4 SAK5 SAK6 1 Odda 5,9 6,0 6,0 6,0 6,0 2 Eide 6,0 6,0 6,0 5,8 4,4 4,6 3 Sauherad 6,0 5,9 5,6 6,0 4,5 4,4 4 Gloppen 6,0 5,8 6,0 5,7 5,5 3,6 5 Hitra 6,0 5,6 5,4 5,3 5,9 5,5 6 Ørsta 5,9 6,0 5,9 5,2 4,6 5,3 7 Aurskog-Høland 6,0 6,0 5,9 6,0 3,5 4,5 8 Bremanger 6,0 5,6 5,1 5,5 5,4 5,8 9 Vågan 6,0 5,4 5,9 6,0 3,5 5,1 10 Gol 6,0 6,0 6,0 4,8 5,9 11 Haram 5,7 5,9 4,7 5,1 6,0 5,8 12 Mandal 5,7 5,4 5,3 6,0 5,1 4,6 13 Nome 5,9 6,0 5,5 5,8 4,4 14 Songdalen 5,6 4,9 5,4 5,2 5,9 6,0 15 Kvæfjord 5,9 6,0 6,0 6,0 5,5 Plass Kommune SAK1 SAK2 SAK3 SAK4 SAK5 SAK6 6 Ørsta 5,9 6,0 5,9 5,2 4,6 5,3 11 Haram 5,7 5,9 4,7 5,1 6,0 5,8 14 Songdalen 5,6 4,9 5,4 5,2 5,9 6,0 20 Stange 6,0 5,8 6,0 4,4 4,6 4,2 57 Østre Toten 5,1 5,4 4,2 5,6 4,3 5,1 76 Nord-Odal 6,0 5,9 5,6 5,9 1,0 82 Osterøy 4,0 5,3 4,4 5,1 6,0 5,2 90 Tvedestrand 4,7 3,9 6,0 5,3 3,6 5,3 110 Trøgstad 6,0 5,9 5,2 5,5 1,0 1,0 148 Midtre Gauldal 5,7 4,4 3,0 5,4 5,1 Kommuner som ikke har levert tall, får karakteren 3,5 (midt på treet). Plass Kommune SAK1 SAK2 SAK3 SAK4 SAK5 SAK6 1 Odda 5,9 6,0 6,0 6,0 6,0 39 Eidfjord 5,5 5,4 4,7 5,6 5,3 3,2 64 Os (Hord.) 6,0 4,4 5,5 4,8 3,5 4,6 82 Osterøy 4,0 5,3 4,4 5,1 6,0 5,2 104 Austevoll 6,0 2,9 6,0 5,9 2,8 112 Granvin 5,6 4,2 3,7 5,8 5,1 113 Meland 5,3 4,1 3,2 6,0 5,1 4,9 114 Etne 6,0 4,1 5,8 4,6 3,7 115 Austrheim 5,9 4,7 5,2 4,8 1,0 4,9 118 Sveio 6,0 3,9 4,9 5,1 5,3 1,7 ENDELIG UTGAVE 2015 Av Ole Petter Pedersen, Kommunal Rapport Side 33 av 36

48 Teller 2,5 % av det samlete barometeret Kommunens karakterbok. 6 = Best. 1 = Dårligst. Over 3,5: Nærmere de beste enn de svakeste KB 2011 KB 2012 KB 2013 KB 2014 KB 2015 Kommunens nøkkeltall De beste i landet KB 2015 KB 2015 GEBYR: Årsgebyr, vann, avløp, renovasjon og feiing (15 % vekt innen sektoren) 3,9 4,3 4,9 5,5 5, VANNFORBRUK: Snitt forbruk per tilknyttet innbygger (15 %) 5,2 5,2 5,4 5,5 6, VANNLEKKASJE: Estimert lekkasje per meter ledning per år (15 %) 4,8 4,6 2,6 3,1 2, STYRING: Andel av husholdningene med vannmåler (15 %) 1,2 1,2 1,5 1,5 1, FORNYING: Andel fornyet vannledningsnett siste tre år (10 %) 1,5 1,5 2,4 1,0 1,0 0,0 2,0 FORNYING: Andel fornyet spillvannsnett siste tre år, avløp (10 %) 1,0 1,0 0,0 1,6 ALDER: Beregnet snittalder for vannledningsnett 4,9 4,7 4,0 4,0 3, (5 %) ALDER: Beregnet snittalder for spillvannsnett (5 %) 4,2 4, VALGMULIGHET: Antall muligheter for å påvirke renovasjonsgebyr (10 %) 6,0 6,0 5 5 Årstallene henviser til det året Kommunebarometeret er publisert. Sektoren er lavt vektet i det samlete barometeret. Nøkkeltallene skal gi et inntrykk av tilstanden innenfor de viktigste selvkostområdene. I likhet med andre lavt vektete sektorer, er det til dels mangel på data fra kommunene. De som ikke har rapportert får karakteren 3,5 i tabellene. Hvis årsgebyrene er høye lekkasjene er mange og ledningsnettet ikke blir fornyet, vil det gi et bilde av at kommunen kan forbedre seg. For de fleste vil selvsagt bildet være langt mer nyansert enn som så. Vi har gjort noen mindre endringer i sektoren og inkludert bruk av vannmåler samt muligheter for å påvirke renovasjonsgebyret. Et poeng i sektoren er at det bør være et riktig forhold mellom kostnader og tilstanden på ledningsnettet. For eksempel har en del av de største kommunene relativt lave avgifter og veldig store vannlekkasjer. Motsatt har en god del kommuner veldig høye avgifter, samtidig som de i veldig liten grad fornyer ledningsnettet. Årsgebyret i seg selv må ikke nødvendigvis være lavt, selv om lave gebyrer gir best uttelling her. Det er særlig kombinasjonen av gebyrenes størrelse og de andre faktorene, som er interessante. Hvorfor betale mye hvis det samles inn lite søppel og det ikke investeres i infrastrukturen? Beregnet snittalder er et usikkert tall, først og fremst i de kommunene der mye av nettet har ukjent alder (i praksis nett med svært høy alder). I noen få kommuner kan snittalderen ha endret seg mye i løpet av ett år, det skal henge sammen med at andelen nett med ukjent alder har gått ned. ENDELIG UTGAVE 2015 Av Ole Petter Pedersen, Kommunal Rapport Side 34 av 36

49 Plass Kommune VAR1 VAR2 VAR3 VAR4 VAR5 VAR6 VAR7 VAR8 VAR9 1 Nesodden 4,7 6,0 5,5 5,7 2,7 4,7 4,0 4,8 4,0 2 Rygge 4,9 5,4 5,0 5,9 2,9 6,0 1,2 4,5 5,0 3 Klepp 6,0 5,7 5,4 5,9 2,5 4,1 4,4 5,1 2,0 4 Hå 6,0 5,2 4,8 6,0 2,7 3,1 4,4 4,9 3,0 5 Farsund 4,8 3,6 5,5 6,0 6,0 5,0 1,0 3,8 3,0 6 Råde 4,4 5,5 5,7 5,9 6,0 2,3 4,4 1,0 7 Rennesøy 5,4 4,8 5,6 6,0 1,0 4,2 4,2 4,0 8 Våler (Østf.) 3,2 6,0 5,2 6,0 1,0 4,6 5,5 5,0 9 Asker 5,8 5,5 3,1 4,2 2,2 5,6 3,0 4,2 5,0 10 Åsnes 5,3 6,0 4,6 5,9 2,0 1,9 3,9 2,9 4,0 11 Sula 4,1 5,3 4,3 2,7 3,5 5,0 6,0 6,0 5,0 12 Hamar 4,9 5,8 3,8 6,0 2,1 3,3 4,2 4,2 3,0 13 Lyngdal 6,0 5,1 4,2 5,9 1,1 1,2 4,2 2,9 5,0 14 Hole 4,5 5,2 5,5 4,8 4,8 1,2 2,4 4,9 3,0 15 Ski 4,6 5,9 4,6 4,6 3,1 4,5 3,0 Plass Kommune VAR1 VAR2 VAR3 VAR4 VAR5 VAR6 VAR7 VAR8 VAR9 26 Trøgstad 4,5 5,1 5,9 6,0 1,6 1,7 3,1 4,4 2,0 38 Østre Toten 2,1 5,7 5,2 6,0 2,5 1,4 2,6 4,4 4,0 44 Stange 3,8 6,0 3,4 3,4 2,6 3,7 4,0 53 Søndre Land 1,0 6,0 4,2 6,0 3,6 3,0 3,3 4,9 2,0 57 Modum 3,2 5,2 4,3 6,0 2,3 2,4 2,8 2,6 3,0 76 Songdalen 4,0 6,0 1,5 1,0 2,6 3,8 6,0 90 Stryn 5,4 3,0 5,2 3,2 1,8 1,7 1,7 5,0 128 Osterøy 5,5 6,0 2,0 1,5 1,0 1,0 3,9 4,1 6,0 168 Midtre Gauldal 2,9 3,9 5,8 1,2 1,1 1,6 3,0 5,5 5,0 179 Ørsta 5,9 5,1 1,0 1,1 2,5 1,6 3,5 4,9 4,0 Plass Kommune VAR1 VAR2 VAR3 VAR4 VAR5 VAR6 VAR7 VAR8 VAR9 45 Bømlo 3,7 5,0 5,7 2,3 4,9 1,9 3,0 63 Voss 3,1 3,7 3,5 4,2 6,0 5,3 4,0 64 Meland 4,7 3,5 5,5 1,1 4,2 5,3 4,6 3,0 79 Fjell 3,3 5,3 4,3 1,5 4,0 1,2 6,0 4,0 5,0 89 Bergen 6,0 5,7 1,0 1,0 2,7 4,2 1,9 3,7 6,0 97 Fitjar 4,9 3,5 5,4 1,0 2,4 3,3 3,8 4,0 99 Eidfjord 5,4 1,0 4,5 1,3 5,3 5,9 4,0 119 Os (Hord.) 3,5 4,9 1,0 1,8 4,5 6,0 128 Osterøy 5,5 6,0 2,0 1,5 1,0 1,0 3,9 4,1 6,0 131 Ulvik 5,2 3,8 5,4 1,1 1,0 6,0 2,6 2,0 ENDELIG UTGAVE 2015 Av Ole Petter Pedersen, Kommunal Rapport Side 35 av 36

50 ENDELIG UTGAVE 2015 Av Ole Petter Pedersen, Kommunal Rapport Side 36 av 36

51 Osterøy kommune Rådmann Notat vedr. Frivilligsentral. Kostnadsoversikt vedr. tilsetjing av ein koordinator/leiar av ein frivilligsentral i Osterøy kommune. Løn i 100% stilling Arbeidsgjevaravgift 14,1% Pensjonskostnadar 18% ( kommunal stilling) (Pensjonskostnadar 2% (privat stilling) ) Øvrige driftskostnadar, kontorhald, telefon, PC kurs og møteverksemd Oppretting av ei stilling som koordinator/leiar vil ha ei kostnadsramme på om lag Kostnadsoverslaget inneheld ikkje driftsmidlar da det i stor grad er avhengig av driftsform og type oppgåver ein ser for seg at ein frivilligsentral skal ha. Det er ikkje lagt inn noko kompensasjon eller utgiftsdekning for deltakar i frivilligarbeidet. Statstilskotet for 2015 er og skal nyttas til å dekkje delar av løn til dagleg leiar. Maks utbetaling krev at dagleg leiar er tilsett i 100% stilling og at det er minst 40% lokal finansiering av drifta. Søknad om statsmidlar for kommande år skal sendas KUD innan 30.juni og skal innehalda målsetjing og budsjett for drifta. 3/ Post post@osteroy.kommune.no Dokumentsenteret 5282 Lonevåg Kontakt Telefon Telefaks Konto Org.nr

52 Sakshandsamar, innvalstelefon Håvard Rød, Vår dato Dykkar dato Vår referanse 2015/12986 Dykkar referanse Kommunane i Hordaland STATSBUDSJETTET KOMMUNEOPPLEGGET Fylkesmannen vil gi eit oversyn over hovudpunkta i framlegget til statsbudsjett for I brevet betyr kommunane primærkommunane, det vil seie ikkje kommuneforvaltninga samla. Det økonomiske opplegget for 2015 I revidert nasjonalbudsjett var det ein berekna skatteauke for kommunane i år på 4,6 prosent. Dei berekna skatteinntektene for inneverande år er ikkje endra frå revidert nasjonalbudsjett til no. Den samla pris og kostnadsveksten i kommunane (kostnadsdeflatoren) var i revidert nasjonalbudsjett 2,9 prosent. Av dette var berekna lønsvekst 3,2 prosent. Berekna pris- og lønsvekst er ikkje endra frå revidert nasjonalbudsjett til no. Regjeringa sitt framlegg for budsjettåret 2016 Det er rekna med ein nominell skatteauke for kommunane frå 2015 til 2016 med 7,4 prosent. Skatteøyret for kommunane er i ,35 prosent. Det er i statsbudsjettet lagt opp til at det kommunale skatteøyret blir 11,8 prosent for Årsaka til framlegget om auken i det kommunale skatteøyret frå 2015 til 2016 er at skattedelen av kommunane sine inntekter er redusert i 2015, som følgje av skattekompensasjonen i revidert nasjonalbudsjett i rammetilskotet, jf. målsetjinga om ein skattedel på 40 prosent av inntektene. Det er lagt opp til at skattedelen av kommunane sine samla inntekter skal vere om lag 40 prosent. Den samla pris og kostnadsveksten i kommunane (kostnadsdeflatoren) er i framlegget 2,7 prosent. Av dette utgjer pårekna lønsvekst også 2,7 prosent. Deflatoren blir nytta til prisjustering av statlege rammetilskot og øyremerka tilskot i statsbudsjettet. Frie inntekter - skatt og rammeoverføring samla Vedlagt tabell syner rammeoverføring og pårekna frie inntekter for Pårekna skatt og inntektsutjamning i tabell byggjer på kommunane sin reelle skatteinngang i I høve til dette grunnlaget er det justert for berekna skatteutvikling i 2015 og Statens hus Kaigaten 9, 5020 Bergen Telefon: Telefaks: Kommunal- og samfunnsplanavdelinga Postboks 7310, 5020 Bergen Org.nr: E-post: postmottak@fmho.no Internett:

53 I berekning av skatteprognose for 2016 er det justert for same endring i prosent i høve til rekneskap 2014 for alle kommunane uavhengig av den lokale utviklinga i kvar kommune etter Denne skatteprognosen er nytta som grunnlag for pårekna inntektsutjamning. Kommunane må justera for lokale tilhøve knytte til skatteutviklinga. Folketalsutviklinga fram til vil dessutan påverka inntektsutjamninga i rammeoverføring. Veksten i rammeoverføring frå 2015 til 2016 vil variera mellom kommunane. Hovudårsakene er følgjande punkt som påverkar kommunane ulikt: - endra kriteriedata og befolkning - verknad av endringar i inntektssystemet - endring i fordelinga av skjønstilskot - endring i veksttilskot - endring i distriktstilskot. Endra kriteriedata, til dømes talet på psykisk utviklingshemma eller eldre, og befolkning er særleg viktig. Prisjustering frå 2015 til 2016 er innarbeidd i oversynet for dei frie inntektene. Samla vekst i frie inntekter Det er lagt opp til ein realvekst i dei frie inntektene for kommunane frå 2015 til 2016 på 4,2 mrd. Denne veksten er no den same både om ein reknar vekst frå inntektsnivået i år i revidert nasjonalbudsjett eller frå noverande pårekna inntektsnivå i år, då dette er det same nivået. Veksten er realauke, det vil seie at prisjustering til kroner kjem som eit tillegg. Det er lagt opp til at auken i dei frie inntektene frå 2015 til 2016 skal dekka auka ressursinnsats i kommunane til: 1. Kr. 1,7 mrd. i pårekna meirutgifter som følgje av befolkningsutviklinga, både med omsyn til folkevekst og alderssamansetjing. Samla meirutgifter knytte til befolkningsutviklinga er pårekna å utgjere kr. 2,1 mrd. Heile denne utgiftsveksten er for primærkommunane. 2. Det er venta at pensjonskostnadene for kommunane vil auke ut over det som blir kompensert gjennom prisjustering av inntektene. For kommunane kan denne realveksten i utgiftene omtrentleg reknast til om lag kr. 0,8 mrd. Auken i pensjonskostnadene har samanheng med lønsutviklinga, låg rente, auka levealder og redusert amortiseringstid for premieavvik. 3. Delar av veksten i dei frie inntektene kan dessutan knytast til følgjande satsingsområde: -Kr. 400 mill. til auka satsing innan rusomsorg. Fordeling etter delkostnadsnøkkel for sosialhjelp i inntektssystemet. 2

54 -Kr. 200 mill. til auka satsing på helsestasjon og skulehelsetenesta. For 2016 vil tilskotsnivået med dette kome opp i samla kr. 667,7 mill. Fordelt mellom kommunane etter talet på innbyggjarar 0-19 år, minst kr ,- per kommune. -Kr. 400 mill. til meir fleksible barnehageopptak. Det er heilårsverknaden i 2016 av kompensasjon frå Utgjer for heile året opp mot kr. 750 mill. Fordeling etter delkostnadsnøkkel for barnehage i inntektssystemet. Det er rekna med ein nominell vekst i kommunane sine samla frie inntekter på landsbasis frå 2015 til 2016 med 4,3 prosent. Veksten er rekna i høve til noverande berekna inntektsnivå i år. Med berekna prisvekst i kommunesektoren på 2,7 prosent, svarar det til ein realauke på 1,6 prosent i frie inntekter for kommunane samla i landet frå 2015 til Auka rammeoverføring blir gitt for nye oppgåver og omfattar også heilårsverknader i denne samanhengen. Utrekna prosentvekst i dei frie inntektene er korrigerte for oppgåveendringar både for kommunane samla og kvar for seg, blant anna i vedlagt tabell. Endringar i rammeoverføring i denne samanheng inngår med andre ord ikkje i den utrekna prosentveksten. Det vil også omfatta innlemming i rammetilskotet av øyremerka tilskot, til dømes innlemming i 2016 i samband med døgnopphald for personar med behov for hjelp med ein gong. Tiltakspakke for auka sysselsetjing Regjeringa legg fram ein særskilt tiltakspakke for auka sysselsetjing. Som ein del av denne tiltakspakken er det framlegg om eit eige øyremerka eingongstilskot til kommunane for 2016 på til saman kr. 500 mill. Tilskotet skal nyttast til vedlikehald og rehabilitering av skular, sjukeheimar og omsorgsbustader. Tilskotet vil bli fordelt mellom kommunane med eit likt kronebeløp per innbyggjar utan søknad, om lag kr. 96,- per innbyggjar. Tilskotet kjem i tillegg til den signaliserte veksten i inntektene i framlegget frå 2015 til Prosjekt som blir finansierte av tilskotet må bli gjort ferdig i Tilskot vil berre bli gitt for arbeid på bygg som er eigd av kommunen eller kommunale føretak (KF). Kommunane må gi ei kort rapportering med omsyn til bruken av inntektene. Rutinane for rapportering vil bli avklart nærare. Barnehagar og skule Barnehagar Frå 2016 vil dei ikkje - kommunale barnehagane få den same finansieringa som kommunale barnehagar, det vil seie 100 prosent av tilskot kommunale barnehagar. Kommunane blir kompenserte med samla kr. 180 mill. i auke i rammetilskotet. Det blir gjort endring i forskrift om finansieringa av ikkje - kommunale barnehagar for å gi betre samsvar mellom reelle utgifter og tilskot frå kommunane. Det blir teke omsyn til at dei private barnehagane samla har lågare pensjonsutgifter enn dei kommunale. På den andre sia har dei private samla høgare kapitalutgifter enn dei kommunale. Det er rekna at dette gir ei netto innsparing samla på om lag kr. 338 mill. for kommunane som blir trekt ut av rammetilskotet. 3

55 Ny naturfagtime Det er framlegg om å auka timetalet i naturfag med ein veketime på trinn frå hausten Kommunane blir kompenserte gjennom ein auke i rammetilskotet samla for 2016 med kr. 77,6 mill. Rentekompensasjon skulebygg og symjeanlegg Rentekompensasjonsordninga for lån til rehabilitering og nybygg av skular og symjeanlegg blir vidareført i Det er lagt opp til ei samla investeringsramme, som grunnlag for rentekompensasjon, på kr. 15 mrd. fordelt over åtte år frå og med For 2016 er ramma for skulebygg og symjeanlegg, som grunnlag for rentekompensasjon, kr. 1,5 mrd. Heile investeringsramma for perioden frå 2009 på kr. 15 mrd. blir med dette nytta. Investeringsramma omfattar både kommunane og fylkeskommunane. Ordninga blir administrert av Husbanken. Helse og omsorg Døgnopphald - hjelp Det blir ei plikt for kommunane frå 01. januar 2016 å tilby døgnopphald for personar med trong for hjelp med ein gong. Det har vore ei gradvis oppbygging for å sikre at kommunane skulle få tid til å bygge opp tenesta er det siste året i opptrappingsplanen over fire år. Finansieringa har vore delt mellom halvdelen som øyremerka tilskot og halvdelen frå dei regionale helseføretaka når tilbodet var etablert. I 2016 blir både det øyremerka tilskotet og bidraga frå helseføretaka innlemma i rammetilskotet. Finansieringa av tenesta kjem med andre ord frå 2016 gjennom rammetilskotet til kommunane, til saman om lag kr. 1,2 mrd. Tilskotet blir fordelt mellom kommunane etter delkostnadsnøkkel for pleie og omsorg i inntektssystemet. Dagtilbod demente Regjeringa vil kome med framlegg til endring av helse- og omsorgstenestelova slik at kommunane frå 01. januar 2020 får plikt til å tilby dagaktivitetstilbod til heimebuande personar med demens. Det er lagt opp til utbygging av tilbodet fram mot år Det er framlegg om øyremerka tilskot i 2016 på til saman kr. 71,3 mill. for å leggje til rette for 1200 plassar i Tilskotet utgjer om lag 30 prosent av kostnadene med etablering og drift. Sjukeheimsplassar og omsorgsbustader For 2016 er det framlegg om å gi tilsegn om tilskot for om lag 2500 nye einingar med heildøgns omsorg, fordelt mellom omsorgsbustader og sjukeheimsplassar. Maksimalt berekningsgrunnlag av investering for kvar eining er i underkant av kr. 3,0 mill. (kr. 3,4 mill. i pressområde) i Dette grunnlaget blir prisjustert til kroner. 4

56 I 2015 er tilskotssats 55 prosent av godkjent investeringsgrunnlag for sjukeheimsplassar og 45 prosent av godkjent investeringsgrunnlag for omsorgsbustader. Det er lagt opp til dei same tilskotssatsane i 2016 som i Målgruppa for ordninga er personar med behov for heildøgns helse- og omsorgstenester uavhengig av alder, diagnose og funksjonshemming. Tilskotet kan gå til bygging, kjøp eller utbetring. Ressurskrevjande tenester Ordninga med øyremerka tilskot for ressurskrevjande tenester gjeld for tenestemottakarar til og med det året dei blir 67 år. Utbetaling av tilskot til kommunane i 2016 er basert på direkte lønsutgifter i 2015 knytte til tenestemottakarar. Det er innarbeidd ei pårekna auke i det samla øyremerka tilskotet frå saldert budsjett 2015 til budsjettframlegget for 2016 med kr. 1,2 mrd., til i underkant av kr. 9,3 mrd. i 2016 (faktisk utbetaling kan bli høgare). Det er lagt opp til følgjande for 2016: - Kompensasjonsgraden blir vidareført med 80 prosent av netto utgifter ut over innslagsnivået. - Innslagsnivået for å få kompensasjon blir auka per brukar frå kr ,- til kr ,- for netto utgifter i Det er med dette lagt opp til ein auke i innslagsnivået på kr ,- utover prisjustering. - Kompensasjonen som blir utbetalt frå staten til kommunane i 2016 skal kommunane inntektsføra i sine rekneskap for Kommunane skal inntektsføra den pårekna kompensasjonen for det same året som utgiftene har vore. Tilskot for psykisk utviklingshemma (16 år og eldre), som del av rammetilskotet, blir trekt frå nettoutgiftene i berekningsgrunnlaget. Eventuelle øyremerka tilskot blir også trekt frå berekningsgrunnlaget. Inntektssystemet i 2016 Det vil kome eit høyringsnotat om inntektssystemet før jul. Inntektssystemet vil bli vurdert nærare i kommuneproposisjonen for Inntektsutjamninga er 60 prosent av skilnaden mellom kommunane sitt skattenivå og gjennomsnittleg skattenivå for landet. Tilleggskompensasjon, for kommunar med lågt skattenivå, er 35 prosent av skilnaden mellom kommunen sitt skattenivå og 90 prosent av skattenivå for landsgjennomsnittet. Overgangsordninga med inntektsgarantitilskot (INGAR) gir kompensasjon for ei utvikling i rammetilskotet meir enn kr. 300,- per innbyggjar under landsgjennomsnittet frå eit år til det neste. INGAR tek ikkje omsyn til endring i skatt, inntektsutjamning, veksttilskot og skjønstilskot. 5

57 INGAR tek omsyn til endringar i inntektssystemet, innlemming av øyremerka tilskot i rammeoverføring, oppgåveendringar, endringar i kriteriedata, bortfall av småkommunetilskot og nedgang i distriktstilskot. Telletidspunkt for innbyggjartal og aldersfordelinga i utgiftsutjamninga som grunnlag for rammeoverføring i 2016 vil vere i år. For inntektsutjamninga i 2016 er telletidspunktet innbyggjarar per For andre kriterium i utgiftsutjamninga enn aldersfordeling er telletidspunktet for rammeoverføring i Småkommunetilskot Kommunar med under 3200 innbyggjarar får eit småkommunetilskot, dersom kommunen sitt skattenivå er under 120 prosent av landsgjennomsnittet, i gjennomsnitt dei siste tre åra. Det er ikkje lagt opp til å prisjustera småkommunetilskotet frå 2015 til Det vil seie at det er same nominelle tilskotsbeløp i 2016 som i Veksttilskot Det er lagt opp til ein auke i det samla veksttilskotet til kommunane. Dette blir gjort ved å redusera minstenivået for å få tilskot frå 1,6 prosent til 1,5 prosent. Kommunane må ha hatt, på same måte som for 2015, ein årleg gjennomsnittleg folkevekst i dei siste tre åra over minstenivået for å få tilskot. Tilskotet blir for kvar innbyggjar utover dette minstenivået prisjustert frå kr ,- i 2015 til kr ,- i Kommunane må ha eit skattenivå under 140 prosent av landsgjennomsnittet, i årleg gjennomsnitt dei siste 3 åra, for å få veksttilskot. Distriktstilskot Distriktstilskot for Sør - Noreg blir gitt med ein sats per kommune og ein sats per innbyggjar, begge delar differensiert etter distriktsindeks. Jo lågare indeks, jo større distriktsmessige utfordringar. Kommunane må ha distriktsindeks mellom 0 og 46 for å få tilskot. Kommunane må ha eit skattenivå under 120 prosent av landsgjennomsnittet, i årleg gjennomsnitt dei siste 3 åra, for å få distriktstilskot. Endring arbeidsgivaravgift Frå 01.juli 2014 blei 31 kommunar i landet tilbakeførte frå sone 1 til sone 2 for arbeidsgivaravgift. I Hordaland omfatta det kommunane Tysnes, Jondal og Kvinnherad. Desse kommunane har i 2015 fått eit trekk i rammetilskotet lik utrekna reduksjon i arbeidsgivaravgift. Det er lagt opp til at dette trekket i rammetilskotet blir trappa ned over fem år frå og med Skjønstilskot Fylkesmannen vil senda grunngjevinga for fordelinga av det ordinære skjønstilskotet for 2016 til kommunane. Kr. 400 mill. i årleg skjønstilskot blei innført frå og med 2011 til kommunar som årleg taper meir enn kr. 100,- per innbyggjar på endringane i inntektssystemet frå det same året. Kommunal- og moderniseringsdepartementet (KMD) har gjort utrekning med fordelinga av 6

58 tilskot mellom kommunane. Det kjem i tillegg til Fylkesmannen si fordeling av skjønstilskot. Fordelinga ligg fast med same årlege tilskotsbeløp til neste revisjon av kostnadsnøklane i inntektssystemet. Flyktningar og integrering Det er for 2016 framlegg om å styrka integreringstilskotet med kr. 50 mill. i ekstratilskot til kommunar ved busetjing av flyktningar. Kriteriet for å få dette tilskotet er at kommunen i 2016 buset fleire enn det dei blei oppmoda om i Tilskot blir gitt med kr ,- for kvar person kommunen buset utover dette i Det er framlegg om å styrka det særskilte tilskotet for busetjing av einslege, mindreårige flyktningar med kr. 25 mill. Tilskot blir utbetalt til kommunane når einslege, mindreårige flyktningar blir busett. Det er framlegg om å auka tilskotssats frå kr ,- i 2015 til kr ,- i Regjeringa vil leggje fram ein tilleggsproposisjon for budsjettet i haust som følgje av det høge talet på asylsøkjarar. Kommunereform Vi har i vårt brev av 19. mai d.å. om kommuneproposisjonen omtalt dei økonomiske verkemidla i reformperioden. Det er ikkje lagt opp til endringar når det gjeld dette. Med helsing Lars Sponheim Rune Fjeld assisterande fylkesmann Vedlegg Brevet er godkjent elektronisk og har derfor inga underskrift 7

59 LOKAL FORSKRIFT OM GEBYR FOR TEKNISK FORVALTNINGSTENESTE (GEBYRREGULATIV) 2016 FOR OSTERØY KOMMUNE 1 INNHALD 1 INNHALD HEIMEL IVERKSETTING GENERELLE REGLAR Betalingsplikt Kva for regulativ skal nyttast Fastsetting av gebyr Betalingstidspunkt Avbrote arbeid Mangelfull sak Avvist sak Kommunen sine kostnader til fagkunnig hjelp Gebyr til statlege etatar Vintersesong (matrikkelforskrifta ledd) Oppmålingsforretning utført av rekvirent med kvalifisert landmålar (matrikkellova 5A) Søknad om redusert gebyr Klage Endring av regulativet TENESTER SOM SKAL BETALAST ETTER MEDGÅTT TID Timepris DIGITALT KARTGRUNLAG PLANSAK Førehandskonferanse Private forslag til reguleringsplan (pbl kap 12) Endring av reguleringsplan (pbl kap 12) UTBYGGINGSAVTALE (pbl kap 17) OG REFUSJONSSAK (pbl kap 18) DISPENSASJONSAK (pbl kap 19) SØKNADSPLIKTIGE TILTAK (BYGGESAK) (pbl kap 20)... 9

60 10.1 Førehandskonferanse Tiltak som krev bruk av kvalifisert føretak (pbl 20-3 jf. 20-1) Tiltak som tiltakshavar sjølv kan søkje om (pbl 20-4) OPPRETTING AV NY EIGEDOM (DELINGSSAK)(pbl 20-1 m) ULOVLEGE TILTAK (pbl kap 32) Sakshandsaming HANDSAMING ETTER MATRIKKELLOVA Etablering av ny matrikkeleining Areal-/volumoverføring Omnummerering av festenummer Justering av grense Klarlegging av eksisterande grense Klarlegging av rettar/servituttar, og matrikkelføring av privat avtale om grenser Etablering og endring av uteareal til eigarseksjon Registrering av jordsameige Matrikkelbrev (statleg fastsett gebyr) Avbrot i rekvirert arbeid Oppmålingsforretning som vert utført av rekvirent med kvalifisert landmålar (matrikkellova 5A), jf regulativet pkt HANDSAMING ETTER LOV OM EIGARSEKSJONAR (kap 2) Krav om seksjonering eller reseksjonering av eigedom HANDSAMING ETTER KONSESJONSLOVA (kap 5) OG JORDLOVA ( 12) Konsesjon Deling etter jordlova HANDSAMING ETTER HAMNE- OG FARVASSSLOVA (kap 4 ) Delegert mynde Søknad om løyve etter hamne- og farvasslova Anløpsavgift i kommunale hamner HANDSAMING ETTER UREININGSLOVA Opprydding i ureina grunn ved bygge- og gravearbeid (ureiningsforskrifta kap 2) Søknad om utslepp frå mindre avlaupsanlegg (ureiningsforskrifta kap 12) Kontroll av avløpsanlegg (ureiningslova kap 7 og ureiningsforskrifta 12-2 ) Osterøy kommune Gebyrregulativ 2016 (versjon ) Side 2 av 19

61 2 HEIMEL Lokal forskrift om gebyr for teknisk forvaltningsteneste vedteke med heimel i: Lov om planlegging og byggesaksbehandling (pbl) av 27. juni Lov om eigedomsregistrering av 17. juni 2005 (matrikkellova) 32 og Forskrift av 26. juni 2009 nr 864 (matrikkelforskrifta) 16 Lov om eierseksjoner av 20. mars Lov om vern mot forurensning av 13. mars 1981 nr 6 52 a og Forskrift av 5. mai 2003 nr 1909 om delegering av myndighet til kommunene etter forurensningsloven Lov om behandlingsmåter i forvaltningssaker 27 a og Forskrift av 14. desember 2011 nr 1336 om gebyr for behandling av konsesjonssaker m.v. Lov om havner og farvann av 17. april og 25 og Forskrift om kommunenes beregning og innkreving av anløpsavgift 3 IVERKSETTING Gebyrregulativet vedteke av Heradsstyret i Osterøy kommune den og gjeld frå den Gebyrregulativet avløyser tidlegare gjeldande regulativ med det siterte heimelsgrunnlaget. 4 GENERELLE REGLAR 4.1 Betalingsplikt Den som får utført tenester etter dette regulativet, skal betale gebyr i samsvar med satsane og føresegnene i regulativet. Gebyrkravet skal rettast mot heimelshavar, tiltakshavar, rekvirent eller den som har bede om å få utført aktuelt arbeid. Kommunen skal av eige tiltak betala attende gebyr der kommunen har kravd og motteke for mykje i gebyr. Det kan ikkje krevjast rentetillegg for for mykje betalt gebyr. Gebyr skal vera betalt innan 30 dagar rekna frå fakturadato. Ved for sein betaling kan kommunen krevja eit purregebyr på 10 % av rettsgebyret. Må kommunen purra fleire gonger, skal kommunen i tillegg til purregebyr krevja forsinkelsesrenter frå forfallsdato i samsvar med forsinkelsesrentelova (Lov om renter ved forsinket betaling m.m av 17. desember 1976). Det skal betalast fullt gebyr sjølv om det vert gjeve avslag på søknad. Blir seksjoneringsbegjæring avvist skal tinglysningsgebyret og halve sakshandsamingsgebyret betalast attende til rekvirent, jf eierseksjonslova 7 (5). 4.2 Kva for regulativ skal nyttast Gebyr skal reknast ut etter det regulativet som er/var gjeldande den datoen kommunen har motteke alle dokument i saka og med den kvalitet som kommunen krev for å handsama saka. For saker som medfører fleire sjølvstendige avgjerdstrinn skal ein nytta det gebyrregulativet som er/var gjeldande når føresetnadene for å handsama neste ledd i sakshandsaminga er til stades. Osterøy kommune Gebyrregulativ 2016 (versjon ) Side 3 av 19

62 Gebyr som skal reknast ut etter timesatsar, skal relaterast til gjeldande satsar då arbeidet blei utført. 4.3 Fastsetting av gebyr Gebyr etter dette regulativet er faste gebyr til dekking av kommunen sine gjennomsnittskostnader med ei sak som er fullstendig tilrettelagt frå søkjar si side. Gebyr vert fastsett som eit basisgebyr + eventuelle faste tilleggsgebyr. I tiltakssaker (byggesak) vert gebyr fastsett pr tiltak. Førebels fastsetjing av gebyr for plansak (basisgebyr + fast tilleggsgebyr) skal skje i obligatorisk oppstartsmøte. For bygge- eller delingssak der det er naudsynt med dispensasjonshandsaming eller samtykke etter jordlova, kjem gebyr for dispensasjon og/eller jordslovshandsaming i tillegg til vanleg sakshandsamingsgebyr. Gebyr for ulovlege tiltak kjem i tillegg til vanleg sakshandsamingsgebyr for byggesak. Gebyr for utsleppsløyve kjem i tillegg til vanleg sakshandsamingsgebyr for byggesak. Kommunen kan velje å rekne gebyr etter medgått tid i staden for fast gebyr, der gebyr etter medgått tid overstig fast sats. Gebyr vert då fastsett ved enkeltvedtak. Kommunen sine kostnader til tilsynsoppgåver etter plan- og bygningslova utgjer 10 % av gebyr for tiltakssaker, jf pbl Gebyr for handsaming etter Lov om havner og farvann kjem i tillegg til vanleg sakshandsamingsgebyr. For kommunar som har delegert mynde til Bergen og omland havnevesen vert gebyret fakturert direkte frå Bergen og omland havnevesen. 4.4 Betalingstidspunkt Kommunen kan krevje at tilhøyrande gebyr skal vera betalt før sakshandsaminga tek til, jf matrikkelforskrifta 16(5) og plan- og bygningslova 21-4(6). For plansaker, medrekna utbyggingsavtalar og planprogram mm, skal gebyr vere betalt før saka vert lagt ut til offentleg ettersyn. For saker der gebyr vert rekna etter medgått tid vert gebyr fakturert etterskotsvis. Kommunen sine utlegg til fagkunnig hjelp, jf pkt 4.6, kan ved store oppdrag fakturerast månadsvis. Klage på gebyr eller søknad om fritak for å betale gebyr, medfører ikkje rett til lengre betalingsfrist. 4.5 Avbrote arbeid Når kommunen sitt arbeid blir avbrote av rekvirent/søkjar skal det betalast gebyr i høve til det som er utført, etter timesats eller etter sats som for avvist / mangelfull sak. 4.6 Mangelfull sak Dersom motteke sak er så mangelfull at kommunen ikkje finn å kunne handsame henne skal saka verte arkivert utan handsaming, og med melding til søkjar. Det vert å betale gebyr for mangelfull sak. 4.7 Avvist sak Dersom motteke sak er i strid med føresegn gjeve i plan, lov eller forskrift kan kommunen treffe vedtak om avvising. Det vert å betale gebyr for avvist sak. Osterøy kommune Gebyrregulativ 2016 (versjon ) Side 4 av 19

63 4.8 Kommunen sine kostnader til fagkunnig hjelp Når kommunen må hyra inn fagkunnig hjelp i sakshandsaminga kan kommunen, i tillegg til gebyret, krevje å få refundert utlegga av den som skal betala saksgebyret. 4.9 Gebyr til statlege etatar Der kommunen skal krevja inn gebyr til statlege etatar for saker etter dette regulativet, skal utskriving og innkrevjing av kommunale og statlege gebyr skje samordna. Kostnader som kommunen vert påført i samband med innhenting av relevante opplysningar i knytt til oppmålingsforretning, og eventuelt tinglysningsgebyr og dokumentavgift, skal dekkast av rekvirenten Vintersesong (matrikkelforskrifta ledd) Perioden frå og med 1. desember til og med 31. mars skal reknast som vintersesong i høve til forskriftfesta frist for fullføring av oppmålingsforretning Oppmålingsforretning utført av rekvirent med kvalifisert landmålar (matrikkellova 5A) Når det er ønskjeleg for kommunen, kan kommune ved skriftleg avtale overlata til rekvirent å utføre sjølve oppmålingsforretninga eller teknisk del av denne. Arbeidet skal utførast av kvalifisert landmålar, godkjent av kommunen. I avtalen skal det m.a. fastsetjast arbeidsdeling og samhandlingsrutinar. Jf. gebyrregulativet pkt Søknad om redusert gebyr Når særlege grunnar ligg føre kan det søkjast om redusert gebyr. Søknad om redusert gebyr skal være grunngjeven. Personlege og/eller sosiale tilhøve vert ikkje rekna som særleg grunn. Fastsetting av redusert gebyret skal skje ved enkeltvedtak Klage Gebyr for teknisk forvaltningsteneste er fastsett ved forskrift. Det er ikkje høve til å klage over ei forskrift, jf forvaltningslova 3, 28 og 40. Det kan difor ikkje klagast over at det vert kravd gebyr, eller over storleiken på gebyret. Det kan klagast over kva punkt i regulativet gebyret er rekna ut i frå. Kommunal klagenemnd er klageinstans. Gebyr som etter denne forskrifta er fastsett ved enkeltvedtak kan det klagast over i samsvar med forvaltningslova kap VI. Fylkesmannen er klageinstans. Klage skal vere grunngjeven Endring av regulativet Kommunestyret vedtek endringar i gebyrregulativet, normalt i samband med kommunestyret si handsaming av budsjettet for komande år. Ved endringar skal ein avrunda satsane. Satsar under kr skal ein avrunda til heile 10 kroner og satsar frå kr til heile hundre kroner. Osterøy kommune Gebyrregulativ 2016 (versjon ) Side 5 av 19

64 5 TENESTER SOM SKAL BETALAST ETTER MEDGÅTT TID 5.1 Timepris For gebyr som skal betalast etter medgått tid, jfr pkt 4.3, skal ein bruke følgjande timesatsar: Kontorarbeid Feltarbeid 950, ,- 6 DIGITALT KARTGRUNLAG Betaling for kartdata vert rekna ut i samsvar med kommunen sin Geovekstavtale for basiskart. Sjå Osterøy kommune Gebyrregulativ 2016 (versjon ) Side 6 av 19

65 7 PLANSAK 7.1 Førehandskonferanse Førehandskonferanse Private forslag til reguleringsplan (pbl kap 12) Obligatorisk oppstartsmøte Basisgebyr plansak (inkludert inntil to møte) , , Fast tilleggsgebyr plansak a) Areal planområde over 25 daa. Per 25 daa Areal som styresmakt har kravd inn i planområdet skal ikkje reknast med. Kommunen avgjer kva areal som ikkje vert rekna med. b) Bygningsareal. Per 1000 kvm BRA 5.600, ,- c) Sentrumsformål ,- d) Næringsformål ,- e) Privat områderegulering (ikkje i kraft) 0 f) Plan som utløyser særskilte krav til utgreiingar, men utan krav til KU ,- g) Planforslag i strid med overordna plan , Tilleggsmøte, per møte 6.000, Tilleggsgebyr for melding til forslagsstillar om manglar ved innlevert planframlegg. Medgått tid, minstegebyr: 2.500, Tilleggsgebyr for kommunen sitt arbeid med å rette innlevert planframlegg etter avtale med forslagsstillar. Medgått tid, men minstegebyr: Avvist plansak etter oppstart (ikkje i kraft) Godkjenning av konsekvensutgreiing (jf pbl kap 4) Godkjenning av planprogram (jf pbl kap 4) 7.200, , ,- 7.3 Endring av reguleringsplan (pbl kap 12) Små endringar i reguleringsplan (jf pbl 12-14) (adm.) , Mindre endring i reguleringsplan (jf pbl 12-14) (pol.) ,- Osterøy kommune Gebyrregulativ 2016 (versjon ) Side 7 av 19

66 7.3.3 Endringar som skal handsamast av kommunestyret Som for ny sak Tilleggsgebyr for melding til forslagsstillar om manglar ved innlevert endringsforslag. Medgått tid, minstegebyr: Tilleggsgebyr for kommunen sitt arbeid med å rette innlevert endringsforslag etter avtale med forslagsstillar. Medgått tid, men minstegebyr: 2.500, ,- 8 UTBYGGINGSAVTALE (pbl kap 17) OG REFUSJONSSAK (pbl kap 18) Utbyggingsavtale Tal møte mellom partane: Refusjonssak 1-3 møte: ,- 4-8 møte: , møte: ,- Medgått tid 9 DISPENSASJONSAK (pbl kap 19) Dispensasjon som gjeld byggeforbod i strandsone, pbl Dispensasjon som gjeld arealføremål i plan Dispensasjon som gjeld arealformål LNF for mindre tiltak på bygd eigedom, utanfor 100 m beltet til sjø eller vassdrag Dispensasjon som gjeld plankrav eller rekkefølgjekrav i plan Andre dispensasjonar frå plan, lov eller forskrift Dispensasjonsvurdering i samband med søknad om tiltak, der det for mindre enn tre år sidan er gjeve dispensasjon for deling Mellombels dispensasjon (reversibelt) Mangelfull sak m/melding til søkjar Avvist sak Søknad om dispensasjon som vert trekt av søkjar , , , , , , , , ,- Sjå punkt 4.5 Osterøy kommune Gebyrregulativ 2016 (versjon ) Side 8 av 19

67 10 SØKNADSPLIKTIGE TILTAK (BYGGESAK) (pbl kap 20) 10.1 Førehandskonferanse Førehandskonferanse 3.000, Tiltak som krev bruk av kvalifisert føretak (pbl 20-3 jf. 20-1) Basisgebyr bygg for bustad / fritidsbustad Jf. pbl 20-1 a-e, g og j. Oppføring. Tilbygg/påbygg/underbygg. Vesentlig endring og reparasjon. Rivning. For tilleggseining i einebustad skal det betalast 50 % av basisgebyr. I fleirmannsbustadar skal det betalast 100 % av basisgebyr frå om med bustadeining nr 1 til og med nr 4, 50 % av basisgebyr frå og med bustadeining nr 5 til og med nr 10, og 20 % av basisgebyret frå og med bustadeining nr Basisgebyr asylmottak/hybelbygg/pensjonat/hotell Jf.pbl. 20-1a-e, g og j. Oppføring. Tilbygg/påbygg/underbygg. Vesentlig endring og reparasjon. Rivning. Per eining/rom: Basisgebyr bygg for industri /næring /tenesteyting landbruk/ publikum Jf. pbl 20-1 a-e og j. Oppføring. Tilbygg/påbygg/underbygg. Vesentlig endring og reparasjon. Rivning Fast arealtillegg for bygg etter pkt Basisgebyr fellesbygg Jf. pbl 20-1 a-e og j. Oppføring. Tilbygg/påbygg/underbygg. Vesentlig endring og reparasjon. Rivning. Felles naust, sjøbod, bod, parkering, o.l. Gjeld frittliggjande fellesanlegg og fellesanlegg i tilknyting til andre bygg (t.d i kjellar). Gebyr pr eining/p-plass. 100 % av basisgebyr frå om med eining nr 1 til og med nr 5, 50 % av basisgebyr frå og med eining nr 6 til og med nr 10, og 20 % av basisgebyret frå og med eining nr Basisgebyr konstruksjonar og anlegg Jf. pbl 20-1 a-l. Oppføring. Tilbygg/påbygg/underbygg. Vesentlig endring og reparasjon. Rivning , , ,- 0,-/m , ,- Osterøy kommune Gebyrregulativ 2016 (versjon ) Side 9 av 19

68 Veganlegg, parkeringsplass og landingsplass, VA-anlegg, jordtippar, massetak, terrenginngrep og planering, innhegning og støttemur, hamne- og kaianlegg Bygningstekniske installasjonar Jf. pbl f. Separat søknad om oppføring, endring og reparasjon Basisgebyr andre bygningar, konstruksjonar og anlegg Oppføring av enkeltståande garasje/carport, naust, uthus/bod, terrasse og liknande. Kai/flytebryggje/molo inn til 15 kvm. Basseng. Antenne/mast/skilt. Innhegning mot veg. Separat søknad om mindre anlegg/konstruksjonar og terrenginngrep på bygd eigedom. Separat søknad om enkle byggtekniske installasjonar. T.d ventilasjonsanlegg og pipe i bustad. Tilbygg som ikkje gjev ny brukseining eller vesentleg endrar eksisterande bygning. Fasadeendring og annan mindre endring/reparasjon som ikkje gjev ny brukseining eller vesentleg endrar eksisterande bygning. Riving av tiltak som nemnd i dette punktet. Bruksendring frå tilleggsdel til hovuddel innafor ei brukseining Basisgebyr bruksendring Gebyr vert rekna ut i frå det føremålet det vert endra til Delt sakshandsaming T.d: Igangsetjingsløyve. Endringar i løyve. Mellombels bruksløyve Mangelfull sak m/melding til søkjar M Avvist sak 3.500, ,- Som for ny sak 3.000, , ,- Osterøy kommune Gebyrregulativ 2016 (versjon ) Side 10 av 19

69 10.3 Tiltak som tiltakshavar sjølv kan søkje om (pbl 20-4) Basisgebyr Jf. pbl 20-4 og SAK og 3-2 Oppføring. Endring og reparasjon. Rivning. Tilbygg < 50 kvm. Frittliggjande uthus/garasje på bygd eigedom < 70 kvm. Mindre skilt/reklame/antennesystem på bygd eigedom. Bruksendring frå tilleggsdel til hovuddel innafor ei brukseining. Driftsbygning i landbruket < 1000 kvm Tilbygg til driftsbygning i landbruket (totalareal < 1000 kvm) Midlertidige bygningar/konstruksjonar/anlegg inn til 2 år Basisgebyr for saker som ikkje krev oppdatering av kart/matrikkel T.d: Mindre murar. Fasadeendring , , Mangelfull sak m/melding til søkjar 1.200, Avvist sak 2.400,- Osterøy kommune Gebyrregulativ 2016 (versjon ) Side 11 av 19

70 11 OPPRETTING AV NY EIGEDOM (DELINGSSAK)(pbl 20-1 m) Deling i samsvar med grenser fastsett i godkjent reguleringsplan Deling i samsvar med arealformål, men: 4.000,- a) der grensene ikkje er fastsett i godkjent plan 5.800,- b) der området er uregulert 5.800,- c) der grensene ikkje er i samsvar med grenser i godkjent plan 5.800, Deling som ikkje er i samsvar med arealformål 8.000, Oppretting av ny anleggseigedom Etter avtale Mangelfull sak m/melding til søkjar 1.200, Avvist sak 2.400,- 12 ULOVLEGE TILTAK (pbl kap 32) 12.1 Sakshandsaming Gebyr for oppfølging av ulovlege tilhøve kjem i tillegg til ordinære sakshandsamingsgebyr der det ulovlege tiltaket vert søkt om i ettertid Avdekking/påvising av ulovleg tiltak Registrering. Gjennomgang av arkiv og kartgrunnlag. Synfaring. Kontakt med tiltakshavar. Etter medgått tid, minstegebyr: Vedtak med pålegg om retting eller stans (pbl 32-3 og 32-4) Kostnader med tinglysing kjem i tillegg , , Vedtak om tvangsmulkt (pbl 32-5) 3.600,- Osterøy kommune Gebyrregulativ 2016 (versjon ) Side 12 av 19

71 13 HANDSAMING ETTER MATRIKKELLOVA 13.1 Etablering av ny matrikkeleining Basisgebyr for etablering av grunneigedom, festegrunn og punktfeste Fast arealtillegg ,- a) Areal frå 201 til og med m ,- b) Areal frå til og med m ,- c) Areal frå og med m 2, medgått tid, minstetillegg: , Tillegg for oppretting av matrikkeleining utan fullført oppmålingsforretning 3.400, Matrikulering av eksisterande umatrikulert grunn Som for etablering Oppretting av matrikkeleining utan markarbeid 75 % av aktuell sats Oppretting av anleggseigedom Etter avtale 13.2 Areal-/volumoverføring Basisgebyr arealoverføring Fast arealtillegg a) Areal frå og med 501 m 2 til og med m ,- b) Areal frå og med m 2 til og med m ,- c) Areal frå og med m 2, medgått tid, minsttillegg: , Volumoverføring for anleggseigedom Etter avtale 13.3 Omnummerering av festenummer Omnummerering av festenummer , Justering av grense Justering av eksisterande grense for grunneigedom, festegrunn og jordsameige , Justering av eksisterande grense for anleggseigedom Etter avtale Osterøy kommune Gebyrregulativ 2016 (versjon ) Side 13 av 19

72 13.5 Klarlegging av eksisterande grense Basisgebyr for klarlegging av eksisterande grense i samsvar med grense som er koordinatbestemt ved tidlegare oppmålingsforretning, eller tilsvarande forretning etter anna eller tidlegare lovgjeving. Inn til 4 punkt. Avvik inntil 10 cm, jf matrikkelforskrifta 36, 2.ledd , Tilleggsgebyr pr overskytande punkt (frå og med punkt 5) 1.700, Basisgebyr for klarlegging av eksisterande grense der grense ikkje er i samsvar med det som tidlegare er koordinatbestemt eller ikkje er koordinatbestemt Inn til 4 punkt , Tilleggsgebyr pr overskytande punkt (frå om med punkt 5) 1.900, Basisgebyr ved uavklarte grensepunkt Gebyr som for etablering 13.6 Klarlegging av rettar/servituttar, og matrikkelføring av privat avtale om grenser Klarlegging av rettar og servituttar, etter medgått tid, minstegebyr kr: Matrikkelføring av privat avtale om grenser, etter medgått tid, minstegebyr: 1.900, , Etablering og endring av uteareal til eigarseksjon Basisgebyr a) Areal frå 0 til og med 50 m ,- b) Areal frå 51 til og med 250 m ,- c) Areal frå 251 til m ,- d) Areal frå og med m , Registrering av jordsameige Registrering av eksisterande, uregistrert jordsameige 1.900, Endring i registrert sameigefordeling 1.900,- Osterøy kommune Gebyrregulativ 2016 (versjon ) Side 14 av 19

73 13.9 Matrikkelbrev (statleg fastsett gebyr) Matrikkelbrev inntil 10 sider Matrikkelbrev over 10 sider Avbrot i rekvirert arbeid Avbrot forårsaka av rekvirent, medgått tid, minstegebyr: 4.100, Avvist sak, medgått tid, minstegebyr: 4.100, Mangelfull sak m/ melding til søkjer, medgått tid, minstegebyr: 1.400, Oppmålingsforretning som vert utført av rekvirent med kvalifisert landmålar (matrikkellova 5A), jf regulativet pkt Tilrettelegging av datagrunnlag (kommunen sitt ansvar) 10 % Administrativ del av oppmålingsforretninga og tilhøyrande dokumentasjon 40 % Teknisk arbeid og dokumentasjon 15 % Kontroll av punkt 2 og 3, og matrikkelføring (kommunen sitt ansvar) Ved mangelfull dokumentasjon, kommunen sin kontroll og påpeiking av manglar: etter medgått tid, minstegebyr 35 % 0 Osterøy kommune Gebyrregulativ 2016 (versjon ) Side 15 av 19

74 14 HANDSAMING ETTER LOV OM EIGARSEKSJONAR (kap 2) 14.1 Krav om seksjonering eller reseksjonering av eigedom Sak som krev synfaring 5 rettsgebyr Sak som ikkje krev synfaring 3 rettsgebyr Tilleggsgebyr for utarbeiding av matrikkelbrev for grunnareal som en del av ein seksjon Gebyr etter reglane om tildeling og endring av uteareal til eigarseksjon. 15 HANDSAMING ETTER KONSESJONSLOVA (kap 5) OG JORDLOVA ( 12) 15.1 Konsesjon Konsesjon (maksimumsgebyr) 5.000, Konsesjon (kjøpesum under kr.) 2.000, Deling etter jordlova Delingssamtykke etter jordlova 12 (maksimumsgebyr) 2.000,- Osterøy kommune Gebyrregulativ 2016 (versjon ) Side 16 av 19

75 16 HANDSAMING ETTER HAMNE- OG FARVASSSLOVA (kap 4 ) 16.1 Delegert mynde 16.2 Søknad om løyve etter hamne- og farvasslova For søknad om løyve til tiltak i sjø, jf. hamne- og farvasslova 27, skal det betalast gebyr Søknad om løyve etter hamne- og farvasslova 6.200, Avvist eller mangelfull sak 2.400, , Anløpsavgift i kommunale hamner Anløpsavgift per anløp (inn+utsegling) Ved fleire anløp innafor eit døgn vert det berre rekna ei anløpsavgift. a) Inn til BT 0 b) Over BT Farty med største lengde under 15 meter, berging- og isbrytarfarty i samband med berging- og isbryting, norske og utenlandske orlogsfarty, Kystverkets farty i arbeid i farvatnet, farty som anløper hamn på grunn av skade eller naudstilstand og farty som ikkje lastar, lossar eller tek om bord passasjerar er unntatt frå anløpsavgift, jf. Forskrift om kommunenes beregning og innkreving av anløpsavgift 2. I tillegg har kommunen vedteke at det ikkje skal betalast anløpsavgift for følgjande farty: Kaivederlag Fartøy som nyttar seg av offentlege kaiar, betalar kaivederlag etter fylgjande satser pr. påbegynt døgn basert på fartøyets bruttotonnasje: a) For dei fyrste bruttotonn 0 b) For bruttotonn over Varevederlag Varevederlag er betaling for bruk av offentlige kaiar og areal knytt til sjørelatert transport. Grunnlaget for vare er vekta i metriske tonn. Volumgods vert rekna om til vekteining kor 1 m 3 ikkje er mindre enn 2 tonn. Pris per tonn eller 2 m 3. 5,90 Osterøy kommune Gebyrregulativ 2016 (versjon ) Side 17 av 19

76 Opplagsvederlag Opplagsvederlag er betaling for lagring av varer og anna bruk av offentlege hamneareal. For varer inkl. last i containere og/eller utstyr av diverse art som vert tilført hamnevesenets areal frå sjø eller land, og som vert liggjande utover 48 timar etter endt lossing eller lasting skal ein betale opplagsvederlag pr. påbegynt døgn etter fylgjande satsar (kr/m 2 ): 8,- Dersom det innafor kaiområdet er interesse for langtidsleige av areal og dette ikkje er til ulempe for den øvrige bruken av kaiområdet vert det betalt leige etter eigen inngått avtale. Osterøy kommune Gebyrregulativ 2016 (versjon ) Side 18 av 19

77 17 HANDSAMING ETTER UREININGSLOVA 17.1 Opprydding i ureina grunn ved bygge- og gravearbeid (ureiningsforskrifta kap 2) Etter medgått tid, minstegebyr kr: 2.400, Søknad om utslepp frå mindre avlaupsanlegg (ureiningsforskrifta kap 12) Utsleppsløyve a) For utsleppet kalkulert til inntil 50 PE 5.300,- b) For utsleppet kalkulert til mellom 51 og 2000 PE til ferskvatn/elv og til sjø c) For utsleppet kalkulert til større enn 2001 PE til ferskvatn / elv og PE til sjø 9.600, , Fornya søknad innan 3 månader og før anlegget er etablert 50 % av ny søknad Søknad om endra utslepp ved endring eller oppgradering av eksisterande avlaupsanlegg 3.300, Mangelfull sak m/melding til søkjar 1.200, Avvist sak 2.400, Kontroll av avløpsanlegg (ureiningslova kap 7 og ureiningsforskrifta 12-2 ) Kontroll a) Anlegg der utsleppet er < 50 PE 3.000,- b) Anlegg der utsleppet er mellom 50 og 2000 PE til ferskvatn/elv og til sjø 4.700,- c) Anlegg der utsleppet er større enn 2000 PE til ferskvatn / elv og PE til sjø 8.800,- Osterøy kommune Gebyrregulativ 2016 (versjon ) Side 19 av 19

78 Osterøy kyrkjeleg fellesråd BUDSJETTFORSLAG FOR 2016 Utgifter Rekneskap 2014 Budsjett 2015 Forslag 2016 Art Betegnelse Lønsutgifter Fastløn Trusmedarbeidar Vikarar Stell av kyrkjegardar Overtid Pensjonsinnskudd Arbeidsgjevaravgift Sum lønsutgifter Andre utgifter Kontormateriell Nattverdselement Konfirmant Div. utgifter kyrkjelyd Materiell trusmedarbeider Bevertning Anna forbruksmateriell Reingjeringsmidlar Arbeidstøy Praksisplass Telefon Porto Annonsar, reklame, info Kyrkjehelsing ut Opplæring, kurs Reiseutgifter Godtgjersle(Telefon/bil/verktøy) Drivstoff til eigne maskinutstyr Energi. Straumutgifter Forsikring bygg og anlegg Forsikring ulykke/yrkesskade Festeavgifter Avgifter, gebyrer og lisenser Kommunale avgifter Kontigenter Inventar og utstyr Kontormaskiner Vedlikehald bygg og anlegg Vedlikehald av maskinutstyr Andre serviceavtalar Materialer til vedlikehald Revisjon, konsulentutgift Andre internkjøp/overføringer Refusjon til andre fellesråd Kommunal tenesteyting

79 14290 Merverdiavgift Andre tilskot/overføringar Renteutgifter, låneomk Avdragsutgifter Kjøp av aksjer/andeler Dekning av tild. års underskot Avsetning til bundne fond Ikkje disponibelt netto driftsresult Sum andre utgifter Totale driftsutgifter Brukarbetaling ved kyrkjelege ten Anna avg. Frå sal av varer og te Montering gravminne Omvising i kyrkjene Diverse inntekter Stell av graver Husleigeinnt., festeavg., utl. av lo Fordelte utgifter Refusjonar frå staten Sjukelønrefusjon Ref. mva. påløpt i inv. reknskap Ref. mva. påløpt i driftsreknskap Refusjon frå kommunar Refusjon frå Kyrkjehelsing Refusjon frå sokneråd Refusjon frå private Internsal, kommunal tenesteyting Tilskot frå staten Tilskot trusmedarbeidar Overføringar frå kommunar Overføringar frå sokneråd/kyrkjef Tilskot/gåver frå andre Renteinntekter dips av tidl. Års overskot Motpost Totale inntekter Sum driftsresultat

80

81 Osterøy kyrkjeleg fellesråd INVESTERINGSBUDSJETT FOR 2016 Forslag 2016 Ny lastebil til gravplass-arbeiderne Vedlikehald av kyrkjene etter tidlegare presentert plan Sum investeringer

82

83 Osterøy kommune ÅRSBUDSJETT

84

85 Utvikling mot 2020 pr aldersgruppe Demografisk endring i befolkning i Osterøy frå 2015 til 2020 (basert på SSB sine framskrivingar om middels vekst) Endring i absolutte tal Prosentvis endring 0 år 1-5 år 6-12 år år år år 39 år år år år år år år O,1 1,2-0,2-0,6-0,8-0,5 1,3-0,9-0,1-0,7-0,2 1,7-0, år +

86 Kostra Kommune-Stat-Rapportering Nøkkeltal for samanlikning med andre, og seg sjølv over tid Produktivitet/einingskostnader Ressursbruk Dekningsgrader Prioritering Andre nøkkeltal Nøkkeltala gjev ikkje endelege svar, men grunnlag for å stille spørsmål og gjere nærmare vurderingar og analysar

87 Kostra I Kostra vert kommunane gruppert Kommunen sine bundne kostnader Kostnad ved å nå minstestandardar og tilby lovpålagte tenester Avhengig av demografi, samt sosiale og geografiske forhold Folkemengde Frie disponible inntekter Osterøy kommunegruppe 11 Mellomstore kommuner med middels bundne kostnader pr innbyggar, middels frie disponible inntekter Osterøy var tidlegare i kommunegruppe 10 Som gruppe 11, men låge frie disponible inntekter

88

89

90

91 Netto driftsutgifter pleie og omsorg pr innbyggar 80 år og over.

92 Kommunebarometeret

93 Kva kommunar liknar vi mest på? Kriterier: økonomi, befolkning, geografi

94 Budsjettprosess Avklaring av systemendringar (april). Avklaring av rammer i økonomiplan (juni). Framskriving, detaljering og tildeling av rammer til einingane (aug-okt). Statsbudsjett og endelege rammer (okt). Politisk handsaming (nov-des) Presentasjon for H-styre 4. nov Arbeidsmøte F-skap 11. nov Innstilling til H-styre i F-skap 25. nov Vedtak i H-styre 9. des

95 Osterøy kommune Kor kjem inntektene frå? Driftsinntekt (utanom finans) Osterøy kommune: Skatt og rammetilskot Andre statstilskot Eigedomsskatt Brukarbetaling Refusjonar Sals- og leigeinntekt

96 Osterøy kommune Inntektssystemet Skatteinntekt Kommunen får inntekt frå personskatt «Det kommunale skatteøyret»: 11,8 % i 2016 Rammetilskot Tilskot frå staten Vert justert i høve til skatteinntekta (inntektsutjamning) Vert påverka av utgiftsbehovet (utgiftsutjamning) OBS: Inntektssystemet skal reviderast i samband med Kommuneproposisjonen for Konsekvens?

97 Osterøy kommune Inntektssystemet Inntektsutjamning Høg skatteinntekt gjev lågare rammetilskot og motsatt Osterøy har om lag 82% av landsgjennomsnittet for skatteinntekt pr innbyggar Osterøy har låg skatteinngang og har dermed høgste sats for inntektsutjamning (90%) Utgiftsutjamning Utgiftsutjamninga er basert på ei rekkje kriterier knytt til demografi og samansetjing av befolkninga, som påverkar storleiken på rammetilskotet, dei ulike kriteria er vekta ulikt.

98 Utgiftsutjamning Beregning av utgiftsbehov - tillegg/trekk i kroner for år 2016 (utgiftsutjevnede tilskudd) prisnivå år 2016 HELE LANDET Vekt Antall Antall OSTERØY Bruk av folketall Utgiftsbehovsindeks Pst. utslag Tillegg/ fradrag i utgiftsutj kr per innb 1000 kr 0-1 år 0, ,0343 0,02 % år 0, ,9766-0,29 % år 0, ,1135 3,30 % år 0, ,0980 0,21 % år 0, ,9474-0,50 % år 0, ,0187 0,08 % år 0, ,1237 0,85 % over 90 år 0, ,2547 1,17 % Basistillegg 0, ,5407 1,24 % Sone 0, ,9775 1,29 % Nabo 0, ,6178 0,82 % Landbrukskriterium 0, ,6803 0,20 % Innvandrere 6-15 år ekskl Skand 0, ,0387 0,03 % Norskfødte med innv foreld 6-15 år ekskl Skand 0, ,2769-0,07 % Flytninger uten integreringstilsk 0, ,1257-0,40 % Dødlighet 0, ,9586-0,19 % Barn 0-15 med enslige forsørgere 0, ,8269-0,20 % Lavinntekt 0, ,7635-0,15 % Uføre år 0, ,7491-0,11 % Opphopningsindeks 0, ,5028-0,67 % Urbanitetskriterium 0, ,7010-0,52 % PU over 16 år 0, ,9483-0,24 % Ikke-gifte 67 år og over 0, ,9267-0,32 % Barn 1 år uten kontantstøtte 0, ,9178-0,24 % Innbyggere med høyere utdanni 0, ,5861-0,77 % Kostnadsindeks 1,0000 1, ,56 % (Tillegg/trekk kr pr innb.) Alle tall i 1000 kr 2 Tillegg/trekk (omfordeling) for kommunen i 1000 kr Nto.virkn. statl/priv. skoler Sum utgiftsutj. mm (2+3) Gjennomsnittlig beregnet utgiftsbehov i kr pr innbygger:

99 Osterøy kommune Skatt og rammetilskot Nominell auke 2016: 4,2 % Deflator 2,7% gjev realvekst 1,5 % Deflatoren er eit vekta gj.snitt av løns- og prisvekst Lønsvekst 2,7 % (2/3) Prisvekst 2,7 % (1/3) Sum skatt/rammetilskot 2016: kr 402,5 millionar

100 Osterøy kommune Eigedomsskatt Frivillig ordning for kommunane 355 kommunar har eigedomsskatt. 250 av desse har eigedomsskatt på bustader. Talet er aukande. Kontorjustering 2016: 10 % auke Promillesats: 5 promille (bustad og fritidsbustad) Promillesats: 7 promille (andre eigedomar) Ny alminnelig taksering 2017 Budsjettert eigedomskatt 2016: 18,5 millionar

101 Osterøy kommune Kompensasjon for meirverdiavgift Hovudregelen er at kommunane får kompensert meirverdiavgift Tidlegare fekk ein inntektsført mva-kompensasjon frå investeringsutgift i driftsbudsjettet No skal mva-kompensasjon frå investeringsutgift førast i investeringsrekneskapen og mvakompensasjon frå driftsutgift førast i driftsrekneskapen Budsjettert mva-kompensasjon i driftsbudsjettet for 2016: kr 12,3 millionar

102 Osterøy kommune Rente- og finansinntekt Denne inntekta avhenger av kor god likviditet kommunen har Finansreglementet gjev kun høve til kortsiktige plasseringar og låg risiko (Bank/pengemarknadsfond) Inntekta vil såleis i stor grad følgje rentenivået, samt storleiken på likviditeten Budsjettert inntekt 2016: kr 3,5 millionar

103 Osterøy kommune Kompensasjonsordningar Statlege satsingsområde der kompensasjonsordningar skal stimulere til innsats på utvalde område Rentekompensasjon for skuleanlegg Investeringskompensasjon for omsorgsbustadar og sjukeheimar Rentekompensasjon for kyrkjebygg Kompensasjon for investeringar ved grunnskulereformen Budsjettert inntekt 2016: kr 3,5 millionar

104 Osterøy kommune Til disposisjon til fordeling På bakgrunn av sentralt førte inntektspostar, samt finanspostane, kjem ein fram til kor mykje ein har å fordele på sektorane/tenesteområda. Dette synleggjerast i budsjettskjema 1A Til fordeling drift 2016: kr 398,13 millionar

105 Osterøy kommune Budsjettskjema 1A Skje ma 1A - drift Rekneskap Reknesk Budsj Justert budsj Framlegg Skatt på inntekt og formue Ordinært rammetilskudd Delsum skatt/rammetilskot Skatt på eiendom Andre direkte eller indirekte skatter Andre generelle statstilskudd Sum frie disponible inntekter Renteinntekter og utbytte Finansinntekt Renteutgift og anna finansutg Tap finansielle instrument Avdrag på lån Netto finansinnt./utg Til å dekke meirforbruk frå tidl år Til ubundne avsetninger Bruk av mindreforbruk frå tidl år Bruk av ubundne avsetninger Netto avsetninger Overført til investeringsbudsjettet Til fordeling drift Sum fordelt til drift (frå 1B) Mer/mindreforbruk

106 Kostnadar Utgift Lønn Pris-vekst Pensjon Rente og avdrag

107 Osterøy kommune Utgift Utgiftene til kommunen ligg i rammeløyvingane til sektorane Nettorammene tek og høgde for inntekt som vert ført innanfor sektoren Brukarbetaling Sals- og leigeinntekt Diverse refusjonar m.m. Budsjettskjema 1B syner nettorammene til alle sektorane

108 Osterøy kommune Løn Løn er den største utgiftsposten til kommunen Nærmare kr 300 millionar i 2015 I tillegg kjem pensjon og arbeidsgjevaravgift I budsjettet for 2015 gjekk nesten 70 % av utgiftene til løn inkl pensjon og arbeidsgjevaravgift Stram økonomi fører til at det vert lite midlar til å drive tenestene for utover løn. Deflatoren i statsbudsjettet legg til grunn 2/3 lønsandel av utgiftene (lønsvekst) og 1/3 anna utgift (prisvekst). Med lønsvekst høgare enn prisvekst vert Osterøy kommune underkompensert, grunna høg lønsandel

109 Osterøy kommune Pris- og lønsvekst I statsbudsjettet vert det lagt til grunn ein deflator som vert nytta til å inflasjonsjustere skatt og rammetilskot Deflatoren er eit vekta gjennomsnitt av prisvekst og lønsvekst Deflatoren legg til grunn ei fordeling med 2/3 lønsvekst og 1/3 prisvekst Kommunar med med høgare lønsandel enn 2/3 (67%) vert såleis underkompensert dersom lønsveksten er høgare enn prisveksten

110 Osterøy kommune Pensjon og arbeidsgjevaravgift Sosiale utgifter som kjem i tillegg til lønsutgifta: Pensjonspremie: KLP Fellespensjonsordning 17,8 % 2016 KLP Sjukepleiarordninga 19,2 % 2016 Statens pensjonskasse 11,15 % 2016 Arbeidsgjevaravgift 14,1 %

111 Osterøy kommune Pensjon - premieavvik Premieavvik er forskjellen mellom betalt premie og utrekna pensjonskostnad Premieavvik skal posterast i rekneskapen, slik at det er den utrekna pensjonskostnaden som vert utgiftsbelastninga for kommunen eit einskild år Premieavviket skal så tilbakeførast over 7 år I 2016 er det lagt til grunn inntektsføring av premieavvik med kr 7 millionar Det vil gje ein kostnad som skal førast dei neste 7 åra med kr 1 million årleg

112 Osterøy kommune Rente- og avdragsutgift Høg investeringsaktivitet Investeringsutgiftene finansierast i hovudsak med låneopptak Lånegjelda til kommunen aukar monaleg : kr 263 millionar (rekneskap) : kr 519 millionar (stipulert) Nesten ei fordobling Rente- og avdragsutgift tek ein større del av utgiftene Sårbar for auka rentenivå Viktig å få effekt av investeringane gjennom reduserte driftsutgifter

113

114 Osterøy kommune Rammeløyvingar Heradsstyret gjev netto løyving til kvar sektor Rammeløyvingane er synt i budsjettskjema 1B Rådmannen v/sektorleiar styrer drifta til kvar sektor innanfor gjeldande rammeløyving Tekstdelen til budsjettet med informasjon om tenesteytinga, brukarar, målsetjingar m.m. utfyller rammeløyvingane Grunnlaget for å tildele rammeløyvingar kjem frå dei generelle inntektspostane

115 Osterøy kommune Budsjettskjema 1B Skjema 1B Reknesk Bud Just budsj Bud (Tal i kr) Midlar til fordeling (frå 1A) Rådmannen/stabsseksjonar IKTNH Oppvekst, undervisning og kultur Helse, omsorg og sosial Miljø og teknikk (eks sjølvkost) Sjølvkostområda (gebyrfinansiert) Til disp formannskapet Sum rammeområda inkl sj.kost Sentrale postar Lønsreserve Sum skjema 1B Meir-/mindreforbruk

116 Osterøy kommune Sektor for miljø og teknikk Brann og redning Auka kostnader til beredskap og vaktordning Revisjon av brannordning Drift Auka ressurs til byggeleiing, prosjektering, oppfølging mv. Kommunale bygg Fleire bygg (ny Lonevåg skule og fleire bustader) Auka inntekter frå husleige Stort behov for vedlikehold bygg spesielt utvendig maling og skifting golvbelegg

117 Osterøy kommune Sektor Miljø og teknikk forts Kommunale vegar Vart asfaltert ca 5,4 km i 2015 Det ligg ikkje inne asfalt i budsjettet. Arbeid med oppsetjing av adresseskilt, (styrking av ressurs delstilling vatn og avløp) Sjølvkost Styrking av drift med ny stilling (delstilling ) Nye gebyrsatsar NB feiing (33%, kr. 130,- inkl.mva.) Endra praksis på tilkoplingsgebyr.

118 Osterøy kommune Sektor for oppvekst, undervisning og kultur Sektoren har dei siste åra fokusert på tidleg innsats for livslang læring. Ein ser allereie gode løysingar og fine resultat frå denne satsinga.

119 Sektor for oppvekst, Osterøy kommune undervisning og kultur forts I 2016 vil sektoren satsa på nystarta kompetanseløft i: Barnehagane som er med på å implementere ein autoritativ vaksenrolle med varme, tydelege vaksne overfor barna; ref. prosjektet «Være sammen» og UiS. Barneskulane er med Læringsmiljøprosjektet i regi av Udir (handlar m.a. om å avdekke og stoppe mobbing). Ungdomsskulen satsar på «Rekning i alle fag» med fokus på praktisk, variert og relevant undervisning. Dette er og eit prosjekt der Udir er delaktig. Alle løfta har profesjonelle medarbeidarar, oppdragsforståing og relasjonsleiing på alle nivå som felles fokusområde.

120 Sektor for oppvekst, Osterøy kommune undervisning og kultur forts Andre viktige hendingar: Lonevåg skule er ferdig med tilbygget til jul. Lonevåg barnehage vil opna ny avdeling til hausten Vaksenopplæringa er ein sentral og viktig aktør i arbeidet med flyktningane. Spesialundervisninga ser ut til å vera på veg nedover. Like viktig er det at ressursinnsatsen er i ferd med å snu frå dei eldre barna til dei yngste.

121 Sektor for oppvekst, undervisning og kultur forts Sikring av ressursar til Valestrand skule ved nedlegging av Hauge skule til ny skule løysing er på plass. Ingen buffer til uventa ekstrautgifter innan barnevern, barnehage og skule. Ingen midlar på driftsbudsjettet til nødvendig utskifting av møbler og inventar på skuler og i barnehagar.

122 Sektor for Helse, omsorg og sosial Heimetenesta Haldorvika haldast open 3 dagar i veka (5 dagar tidlegare) - kutta 0,8 ÅV. Heimetenesta må kutte i medisinsk forbruksmateriell. Sårstell skal føregå på legekontor (slik som i Bergen kommune) BPA, Innsparing på ,- i løpet av året Bu- og avlastningstenesta. Pålagt innsparingskrav på kr ,- Psykisk helse og rusomsorg, kutte eitt ÅV i rusomsorg, overføring av ny pasient til bufellesskap innan eksisterande rammer.

123 Sektor for Helse, omsorg og sosial forts Legetenesta pålagt nedtrekk på kr ,- i løpet av året. Osterøytunet må kutte kr ,- Kr ,- er framleis uavklart

124 Rådmannen med stabsseksjonar Mottak av flyktningar går over frå å verta prosjektorganisert til å bli ein del av ordinær drift. Styrking av stillingar i forhold til mottak av flyktningar, flyktningekoordinator, m.fl. Støtte til musikkterapitilbodet vert vidareført, finanisert med redusert løyving til drift og vedlikehaldsmidlar til idrettsanlegg, jmf f-vedtak 012/15. Tilsett spesialrådgjevar med juridisk kompetanse Årsverknad av rådgjevar i Rådmannens stab Årsverknad av 40 % stilling som landmålar Stillinga som ass. rådmann vert halde vakant Midlar til taksering eigedomsskatt i Ny alminnelig taksering 2017

125 OSTERØY KOMMUNE ÅRSBUDSJETT 2016 Framlegg frå rådmannen

126 Innhald Innhald... 2 Rådmannen sitt føreord... 4 Generelle føresetnader for budsjettarbeidet... 5 Bakgrunn og status for budsjett og økonomiplanarbeidet... 5 Lovreglar... 6 Organisering av arbeidet og vedtak... 6 Organisatoriske verkemidlar og spelereglar Fordelingsfullmakter... 6 Overordna visjonar og målsetjingar... 7 Strategiske mål Visjon og verdiar for den kommunale organisasjonen... 7 Målstyring... 8 Folketalsutvikling... 8 Driftsbudsjettet økonomiske rammer Inntektsutvikling sentrale inntektspostar Utgiftsutvikling Netto driftsresultat og oppsamla underskot - utvikling Politisk organisering Overordna administrativ organisering Årshjulet Helse, omsorg og sosial Osterøytunet Sjukeheimsavdelingar 1. og 2. etasje Ergo- og fysioterapi-tenesta Heimetenesta Bu og Avlastningstenesta Psykisk helse og rusomsorg Brukarstyrt personleg assistent Støttekontakt Omsorgsløn Legetenesta Oppvekst, undervisning og kultur Barnehage Grunnskule Skulefritidsordninga Familiens hus Helsestasjon og skulehelsetenesta Kulturskulen Bibliotek Vaksenopplæring Miljø og teknikk Brann og redning Teknisk drift Miljø og teknikk - sjølvkost Rådmannen med stabsseksjonar Budsjett

127 Plan Teknisk forvaltning Service, informasjon og dokument Politisk-admin. sekretariat Løn, personal og organisasjon Økonomi Reinhaldstenesta Samfunnsmedisinsk eining Sentrale postar Forklaring/kommentar: Kyrkjeleg fellesråd: Pensjonskostnad - Premieavvik Meirverdiavgiftskompensasjon Diverse Investeringar Korte kommentarar til investeringsplanen Obligatoriske oppstillingar - drift Skjema 1A og 1B: Økonomisk oversikt drift... Feil! Bokmerke er ikke definert. Vedlegg: - Årsmelding Økonomiplan Kommunebarometer 2015 (basert på rekneskap 2014) Budsjett

128 Rådmannen sitt føreord Innleiing Framlegget til årsbudsjett byggjer på økonomiplanen , som vart handsama i juni Rådmannen vurderer den økonomiske situasjonen for Osterøy som krevjande. For å sikre ein robust økonomi framover, er det naudsynt at kostnadsnivået i tenestene vert halde nede, slik at ein greier å finansiere eit økonomisk handlingsrom som gjer at ein kan tåle små endringar på kostnads- eller inntektssida (renteauke, skatteinngang, nye tenester som må ytast akutt, m.m.) utan å måtte kutte i andre tenestetilbod. Ein har òg behov for å få eit budsjett som kan handtere noko risiko, samt sikre seg ein generell økonomisk buffer og eigenkapital til investeringar. Ute av ROBEK Osterøy kommune har no ikkje lenger eit oppsamla underskot. Ein er difor ute av ROBEKlista, og såleis ikkje lenger underlagt fylkesmannens kontroll i forhold til blant anna låneopptak. Det betyr at kommunen sjølv må sette grenser for å halde ein balansert økonomi. Investeringar Osterøy kommune vil halde fram med eit intensivt investeringsprogram for å skape strukturar som gir moglegheiter for ei effektiv og kvalitativ betre drift enn i dag. Ein planlegg blant anna nye omsorgsbustadar, rehabilitering av Coop-bygget og bygging av kommunale bustadar. Ein har òg lagt inn midlar til noko vegutbetring, blant anna av Njåstadvegen. Etter ein særs stram økonomi over lengre tid, er det mykje kommunal eigedom og utstyr som ikkje har den standarden eller omfanget som krevs. Det er difor sett av midlar til å ta inn noko av desse etterslepa. Det er og sett av midlar som føljge av krav i høve til Miljøretta helsevern For å realisere vassforsyningsplanen vil investeringane i vatn og avlaup òg i 2016 verta betydelege. Kostnadane vert finansiert med avgifter, og dei vil i åra som kjem bli høgare. I byte for desse auka avgiftene vil ein større del av innbyggjarane i Osterøy få tilgang til offentleg vatn- og avlaupsnett. Dette vil òg legge til rette for bustadbygging og folketalsvekst. Saldert budsjett Budsjettframlegget er saldert med ein udisponert rest, som er budsjettert som avsetjing til disposisjonsfond. Dette utgjer om lag kr 2,0 millionar (sjå budsjettskjema 1A). Beløpet skulle gjerne vore høgare, med behov for buffer i drifta for uføresette hendingar i budsjettåret, samt oppbygging av midlar til eigenfinansiering av investeringar. Det må vere ei målsetjing å klare å auke avsetjing/buffer i åra som kjem. Budsjett

129 Eigedomsskatt I 2015 har Osterøy kommune eigedomsskatt med ein sats på 5 promille for bustad- og fritidseigedomar, og 7 promille (maksimalsats) for andre eigedomar. Budsjettframlegget er basert på ein eigedomsskattesats i tråd med føresetnadene i vedteken økonomiplan på 5 promille. Inntekta frå 1 av dei 5 promillane er i framlegget frå rådmannen ikkje disponert. Kr 2,4 millionar er såleis lagt på eiga linje i budsjettskjema 1B, merka til disposisjon for Formannskapet. Det blir i 2016 lagt opp til å gjere ein kontorjustering av eigedomsskattegrunnlaga. Dette vert gjort mellombels for 2016 i påvente av ny alminneleg taksering, som vert planlagt gjennomført med verknad frå Kontorjusteringa vil medføre ein inntektsauke i 2016 som kan nyttast til kostnadene som vil påløpe i samband med takseringsarbeidet. Ein tek sikte på å ta i bruk formuesverdiar frå Skatteetaten som grunnlag for eigedomsskatt på bustadeigedomar, men det vil likevel vere mange eigedomar som må takserast på ordinært vis. Mottak av flyktningar Ein vil i løpet av 2016 ha nådd målet om å ta imot 45 flyktningar + familiegjenforening. Mottak og introduksjonsprogram vil ved årsskiftet 2015/2016 gå over frå å vere eit prosjekt til å bli ein del av det ordinære tenestetilbodet. Rådmannen vil legge fram ei eiga sak om vidare mottak av flyktningar i løpet av Samfunnsplanen I 2016 skal ny Samfunnsplan utarbeidast. Planen vil peike på korleis ein ynskjer at samfunnet på Osterøy skal utvikla seg fram til Rådmannen vil oppmoda innbyggarar, tilsette og politikarar til å arbeide aktivt med dei problemstillingane som vert reist. Budsjettet er saldert. Ytterligare kommentarar for kva tiltak som er lagt til eller fjerna i forhold til dagens drift kommer fram under det einskilde kapittel. Generelle føresetnader for budsjettarbeidet Bakgrunn og status for budsjett og økonomiplanarbeidet Budsjettprosessen har vore ein administrativ prosess fram til rådmannen sin presentasjon av budsjettarbeidet for heradsstyret. Prosessen har teke utgangspunkt i vurdering og analyse av kor mykje midlar kommunen kan venta å ha til disposisjon basert på føresetnader frå framlagt statsbudsjett for Budsjettet er ferdig saldert, slik det er krav om. Budsjett

130 Det er viktig å nytte vedlegga for å få eit breidt bilete av situasjonen. Årsmelding og økonomiplan innheld betydleg med informasjon i forhold til tenestenes utvikling, målt både mot seg sjølv og mot andre kommunar. Lovreglar Kommunelova set dei lovmessige rammene for kommunen sitt budsjettarbeid. Kommunen si plikt til å utarbeide og vedta budsjett for det komande året er nedfelt i kommunelova 45. Det er eit ufråvikeleg krav at inntektene og utgiftene er i balanse. Organisering av arbeidet og vedtak Ein har i budsjettarbeidet teke utgangspunkt i føresetnader og rammer for 2016 gjeve i Økonomiplanen. Føresetnadene er vurdert på ny etter at statsbudsjettet vart lagt fram. Framskriving av aktiviteten på dei ulike einingane og sektorane er vurdert i høve til rammene gjevne i økonomiplanen, og justert på bakgrunn av samla økonomi. Heradstyret fekk presentert budsjettet for 2016 i møte 4. november. Formannskapet handsamarbudsjettsaka i møte 11. og 25. november. Formannskapet si innstilling til vedtak vert lagt til ålment ettersyn i 14 dagar før handsaming og vedtak i heradsstyret 09. desember. Organisatoriske verkemidlar og spelereglar. Organisasjonen opplever stort press som følgje av tronge økonomiske rammer, og dette medfører gjennomgang av kvalitetsnivå, effektivisering og omorganiseringar. Ein naturleg følgje av dette er at einskilde tilsette kan få endra arbeidsoppgåver. Ein legg vinn på å oppnå eit godt samarbeid med organisasjonane og dei tilsette i eventuelle omstillingssaker. Fordelingsfullmakter Dei gjevne rammene for rammeområda er absolutte og det er tidlegare vedteke at overskridingar på eit rammeområde skal dekkast inn på same rammeområde. Endringar på rammenivå kan berre gjerast av heradsstyret. Den løpande oppfølginga av budsjettet frå politisk nivå vert tillagt formannskapet. Likevel slik at det minimum 2 gonger i løpet av budsjettåret skal fremjast eigne saker til heradsstyret som omhandlar kommunen sin økonomiske situasjon, samt kvalitet og omfang på det kommunale tenestetilbodet i høve til vedtekne mål. I utøving av fordelingsfullmakta kan formannskapet ikkje fatte vedtak som er i strid med budsjett/ økonomiplan fatta i heradsstyret. Dette gjeld både i forhold til dei tala som er vedtekne og dei premissar/vedtak som fylgjer av teksten. Både formannskapet og rådmannen har eit særskilt ansvar i høve til å avdekke og setje i verk tiltak. Dette omfattar også mellombels stopp av tiltak som ein meiner bør handsamast på Budsjett

131 nytt i heradsstyret på grunn av den økonomiske situasjonen i kommunen. Ved mellombels stopp skal det snarast råd fremjast eigne saker til heradsstyret knytt til dei tiltaka som er sett i verk. Overordna visjonar og målsetjingar Kommunen sine overordna visjonar og målsetjingar er nedfelt i kommuneplanen sin samfunnsdel (denne er no under rullering). Kommunen sine overordna visjonar er: Osterøy skal vera ein god kommune å veksa opp i, der innbyggjarane i alle livsfasar vert sikra høg livskvalitet og gode bustadmiljø. Osterøy kommune skal ta vare på og vidareutvikla sin særprega nærings- og busetnadsstruktur. Osterøy skal vera ein føregangskommune når det gjeld tenesteyting, økonomisk forvaltning og kommunikasjon i ein desentralisert struktur. Få å kunne oppnå desse visjonane, har ein i kommuneplanen definert prioriterte oppgåver/mål innom følgjande 5 tema/område: Senterstruktur Bustadreising Kommunikasjonar Barn og unge Økonomi Strategiske mål 2016 Osterøy kommune er no ute av ROBEK-lista. I åra som kjem vil det verta viktig å bygge ein robust økonomisk plattform. For 2016 vil ein særskilt prioritere: 1. Lågare kostnader enn inntekter arbeide med å byggja opp ein økonomisk buffer. 2. Tidleg innsats i tenestene. 3. Førebu kommunen til befolkningsvekst når brua er nedbetalt. Visjon og verdiar for den kommunale organisasjonen Til rettleiing i det daglege arbeidet for den einskilde tilsette, både med tanke på samhandling med andre tilsette og med innbyggjarane/brukarane, har den kommunale organisasjonen samla seg om ein overordna visjon og 4 verdiar. Visjon: Saman om gode tenester Budsjett

132 Verdiar: - Respekt - Omsorg - Tydeleg - Ærleg Visjonen og verdiane skal gjennomsyre arbeidet til den enkelte tilsette. Målstyring Det er behov for revisjon og oppdatering av målarbeidet i kommunen, der målsetjingar og rapportering på mål vert sett i system på alle nivå. Dette er eit omfattande og viktig arbeid som kommunen arbeidar vidare med i planperioden. Målstyringssystemet skal vere både eit styrings- og rapporteringssystem og ein metodikk for organisasjonslæring og forbetring. Dette skal skje gjennom dialog med dei sentrale aktørane i verksemda, så visjonane, skape dialog rundt kritiske suksessfaktorar på brei basis, og vere samde om korleis ein målar resultatoppnåing. Det å gje honnør ved gode resultat og merksemd ved dårlege vil stå sentralt. Dei einskilde tenestene har utvikla eigne indikatorar som grunnlag for måle ei positiv eller negativ utvikling i tenestekvaliteten. I budsjettet er indikatorane målsett med eit mål for 2016 og eit langsiktig mål (2019) for utviklinga i tenesta. Folketalsutvikling Osterøy har ein gjennomsnittleg vekstrate på 0,84 % dei siste 10 åra og hadde ved utgangen av 2014, 7842 innbyggjarar. Dette gjev ein auke på 0,7 %. Fødselsoverskot og nettoinnflytting utgjer auken i folketal. I 2014 hadde Osterøy kommune eit fødselsoverskot på 14 personar og ei nettoinnflytting på 41 personar Folketal i Osterøy kommune Totalt flytta det i personar til kommunen medan 285 personar flytta ut. Den største andelen innflyttarar flytta frå Bergens- eller Nordhordlandsregionen. Utanlandske innflyttarar utgjorde 16 prosent av innflyttarane i Utanlandske innflyttarar i Osterøy kjem i hovudsak frå Europa og innvandrarar frå Polen representerer den største gruppa utanlandske innvandrarar basert på nasjonalitet i kommunen. Budsjett

133 Fødselsoverskot og nettoinnflytting Fødselsoverskot Nettoinnflytting Folketalsframskrivingar for Osterøy kommune forventar ei folketalsauke på mellom 0,9 til 1,6 prosent per år fram mot Dersom reell vekst følgjer forventa vekst vil Osterøy i 2030 ha mellom 9900 og innbyggarar. Framskrivingane legge opp til at Osterøy vil ha ein relativt større vekst enn forventa nasjonal vekst. Deler vi denne veksten opp på aldersgrupperingar som er viktige for den kommunale tenesteutviklinga, får vi slikt bilete om folketalsfordelinga: Demografisk endring i befolkning i Osterøy frå 2015 til 2020 (basert på SSB sine framskrivingar om middels vekst) Endring i absolutte tal Prosentvis endring 0 år 1-5 år 6-12 år år år år 39 år år år år 69 år 79 år 89 år O,1 1,2-0,2-0,6-0,8-0,5 1,3-0,9-0,1-0,7-0,2 1,7-0,4 0 Tabell 1. Prognose for forventa auke i ulike aldersgrupper (kjelde: statistikk.ivest.no) Det er tidleg ein vekst i talet på barnehageborn, mens det er først på lang sikt ein vil få fleire elevar enn kva ein har i dag. Både på kort og lang sikt er det ein vekst i talet på vaksne, noko som skulle tilseie at behovet for bustader og arbeidsplassar vil vera aukande. Talet på eldre i høve til talet personar i arbeidsfør alder er relativ jamn. Talet på personar i begge desse gruppene vil veksa framover. 90 år + Budsjett

134 Driftsbudsjettet økonomiske rammer Inntektsutvikling sentrale inntektspostar Dette kapitlet omhandlar dei sentralt førte inntektspostane skatt og rammetilskot, eigedomsskatt, mva-kompensasjon, finansinntekt og andre generelle statstilskot. Storleiken på desse inntektspostane vert ført i budsjettskjema 1A og avgjer kor mykje midlar kommunen har høve til å fordele på nettorammene til dei ulike sektorane (budsjettskjema 1B). Skatt og rammetilskot Skatt og rammetilskot er dei største og viktigaste inntektspostane for kommunen, og utgjer over 70 % av samla driftsinntekt. Såleis er kommunen svært avhengig av positiv utvikling, og svært sårbar for negativ utvikling på desse postane. Det er i framlegget til statsbudsjett for 2016 lagt til grunn ein nominell auke i kommunane si samla inntekt frå skatt og rammetilskot med 4,3 % i høve pårekna nivå for 2014, men med store variasjonar mellom kommunane. For Osterøy vert det i budsjettet lagt til grunn ein nominell auke med om lag 4,2 % i høve til venta inntekt Dei nemnte prosentendringane er korrigert for oppgåveendringar. Diagrammet over syner utviklinga for Osterøy i prosent, utan oppgåvejustering. Det kommunale skatteøyret vert auka frå 11,35 % i 2015 til 11,8 % i Årsaka til auken er at skattedelen av kommunane sine inntekter er redusert i Regjeringa har ei målsetjing om at skattedelen av kommunane sine inntekter skal vere om lag 40 %. Samla inntekt frå skatt og rammetilskot i Osterøy er sett i samsvar med resultatet i reknearkmodellen til KS, på bakgrunn av tal og føresetnader frå statsbudsjettet. Budsjett

135 Rammetilskotet inkluderer både inntektsutjamning og utgiftsutjamning mellom kommunane. Inntektsutjamning skal jamne ut forskjellar i skatteinntekt mellom kommunane. Utgiftsutjamning skal jamne ut forskjellar i utgiftsbehov mellom kommunane. Utgiftsutjamning Ein viktig faktor i høve til budsjetteringa, er innbyggjartal med fordeling på aldersgrupper og andre tilhøve som er lagt til grunn å påverke utgiftsbehovet til ein kommune. Endringar i samansetninga av befolkninga kan gje store utslag på utgiftsutjamninga i rammetilskotet, samt at endra innbyggjartal gjev endra innbyggartilskot. Utviklinga har vore negativ for Osterøy når det gjeld utgiftsutjamninga. Frå å ha eit utrekna utgiftsbehov på meir enn 10 % over gjennomsnittet i 2010 er utrekna utgiftsbehov på 4,56 % over gjennomsnittet i I tillegg aukar trekket på grunn av privatskuleelevar, og utgjer i 2016 kr 7,6 millionar. Dette fører til at samla utgiftskompensasjon i rammetilskotet er meir enn kr 13 millionar lågare i 2016 enn i Bakgrunnen for dette, utanom auka trekk for privatskular, er at kostnadsnøklane for utgiftsutjamninga vart endra i Endringa som er gjennomført og den konkrete utviklinga i Osterøy i høve til landet samla har såleis medført svært stor inntektsnedgang. Samla for skatt og rammetilskot: Budsjettforslag 2016: Prognose 2015: Rekneskap 2014: kr 402,5 millionar kr 384,2 millionar kr 378,7 millionar Eigedomsskatt Inntekt frå eigedomsskatt Årleg endring i %: Budsjett

136 Osterøy kommune skriv ut eigedomsskatt i 2016 med heimel i eigedomsskattelova 2 og 3 på faste eigedomar i heile kommunen. Alminneleg eigedomsskattesats i Osterøy kommune er 7 promille. Differensiert skattesats for eigedomar med sjølvstendige bustaddelar er i vedteke til 5 promille. Den same satsen skal leggast til grunn for fritidsbustadar. Satsen for bustad- og fritidseigedomar har i åra sidan innføringa av alminneleg eigedomsskatt variert mellom 3 og 6 promille. Inntekta frå eigedomsskatt er i hovudsak basert på takstar som er fastsett på takseringstidspunktet. Med same skattepromille år for år, vil verdien av inntekta gradvis verte spist opp, og held såleis ikkje følgje med pris- og lønsvekst. Ei inntekt på t.d. kr 16,8 millionar vil med ein løns- og prisvekst på 2,7 % vere kr mindre verdt året etter. Dette må kompenserast med anna inntekt eller utgiftsreduksjon. Nye eigedomar og nybygg som vert taksert og får utskrive e-skatt, er med på å kompensere dette inntektstapet. Botnfrådrag for bustaddelen på eigedomar vert kr 0, same som tidlegare. Eigedomsskatten for 2016 forfell til betaling i 3 terminar: 31.03, og Kontorjustering Ny alminneleg taksering 2017 inkl. bruk av formuesverdiar Det vert lagt til grunn at eigedomsskattegrunnlaget for 2016 vert justert med kontorjustering med heimel i eigedomsskattelova 8A. Eigedomsskattegrunnlaget for 2016 vert justert med 10 % av opphavleg takst. Det vert starta eit arbeid og prosess mot ny alminneleg taksering av alle skatteobjekt innan utskrivinga for eigedomsskatteåret 2017 med heimel i eigedomsskattelova 8 A-3. I samband med denne prosessen tek ein sikte på å ta i bruk formuesverdiar frå Skatteetaten for bustadeigedomar. For andre eigedomar enn bustadeigedomar, og for bustadeigedomar der skatteetaten ikkje skriv ut formuesverdiar, må kommunen taksere eigedomane på ordinært vis. Det vert laga eiga sak til kommunestyret knytt til alminneleg taksering og bruken av formuesverdiar for Det vert lagt opp til vurdering og gjennomgang av vedtekter og retningslinjer for utskriving av eigedomsskatt i Osterøy kommune. Kontorjusteringa vil auke eigedomsskattegrunnlaga med 10 % med unntak av eigedomsskattegrunnlaga på kraftproduksjonsanlegg, der det i dag vert nytta formuesverdiar frå Skatteetaten for fastsetjing av eigedomsskattegrunnlag. Som følgje av kontorjusteringa, vil ein få auka inntekt frå eigedomsskatt i Auken i inntekt frå kontorjusteringa, kr 1,6 millionar, vert lagt inn i ramma til Rådmannen/stabsseksjonar øyremerka til arbeid og kostnader med ny alminneleg taksering, der det meste av slike kostnader vil påløpe i Budsjett

137 Kontorjusteringa vil medføre auka eigedomsskatt for eigarane av eigedomar. Dersom ein huseigar til dømes betalar kr i eigedomsskatt er realkostnaden for huseigaren redusert med kr 627 frå 2007 til 2016, dersom ein legg til grunn ein gj.snittleg inflasjon på 2,5 %. Med kontorjusteringa på 10 % vil huseigaren få ein auka kostnad på kr 350, og vil framleis ha lågare realutgift (utgift justert for inflasjon) enn ved innføringa av generell eigedomsskatt i Kompensasjon for meirverdiavgift (mva) Ordninga medfører ein generell kompensasjon for kommunane sine utgifter til meirverdiavgift. Ordninga kom i 2004 og vart finansiert gjennom at kommunane sine rammetilskot vert redusert tilsvarande venta auke i refusjon for meirverdiavgift. I tillegg vart gamal ordning avvikla og innlemma i den nye. Det er no kun mva-kompensasjon frå driftsutgifter som vert inntektsført i driftsrekneskapen. Budsjettframlegg 2016: Budsjett 2015: Rekneskap 2014: kr 12,3 millionar kr 12,5 millionar kr 11,6 millionar Renteinntekt og avkastning Renteinntektene til kommunen er i hovudsak knytt til følgjande element: * Løpande renteinntekt/avkastning på ledig likviditet * Renter frå utlån * Provisjon for garantiar til andre * Utbytte Tidlegare langsiktig plasserte finansielle omløpsmidlar er avvikla. Dette gjev mindre høve til høg avkastning, men òg mindre risiko for negative avvik i høve budsjetteringa. Auka investeringsaktivitet vil medføre auka bruk av midlane og strammare likviditet. Lågare rentenivå påverkar òg rente og avkastning negativt. I framlegget er difor inntektsbudsjettet for rente/avkastning justert ned. Budsjettframlegg 2016: Budsjett 2015: Rekneskap 2014: kr 3,5 millionar. kr 3,75 millionar. kr 4,9 millionar. Andre generelle tilskot Denne posten omfattar i hovudsak kompensasjon frå staten som følgje av at kommunen har bygd ut tenestetilbodet som ein del av statlege handlingsplanar. Dette gjeld mellom anna i høve til eldrereforma, psykiatri og grunnskulereforma (skulestart frå 6 år). Desse tilskota er knytt til spesifikke rentevilkår i høve til rentenivået, på same måte som renteutgifta til kommunen svingar med rentenivået for lånegjeld. Posten vil reduserast som følgje av redusert rentenivå. Budsjett

138 Posten vil auka når nye/utvida skulebygg med rentekompensasjon vert ferdigstilt. Budsjettframlegg 2016: Budsjett 2015: Rekneskap 2014: kr 3,5 millionar. kr 3,6 millionar. kr 3,2 millionar. Utgiftsutvikling Lønsvekst Det er i budsjetteringa lagt til grunn at det vert ein årslønsvekst på om lag 2,7 %. I sektorane sine budsjett ligg lønsmidlar knytt til lønsnivået frå oppgjeret i 2015 med overheng til 2016, medan det er lagt midlar til lønsoppgjeret for 2016 i eigen lønsreserve. Lønsreserve for 2016 er lagt inn med kr 9 millionar. Oversyn budsjettert lønsvekst 2016 Overheng frå 2015 (einingane) 0,6 % Lønsoppgjer pr 1.5 (lønsreserve) 1,9 % Lønsgliding (einingane) 0,2 % = Samla pårekna lønsvekst 2,7 % Tilsvarande oversyn for budsjettert lønsvekst 2015 Overheng frå 2014 (einingane) 2,0 % Lønsoppgjer pr 1.5 (lønsreserve) 1,1 % Lønsgliding (einingane) 0,2 % = Samla pårekna lønsvekst 3,3 % Oppsett frå KS etter lønsoppgjeret 2015 syner ein lønsvekst på 3,2 %. Prisindikatoren/deflatoren, dvs vekta gjennomsnitt av løns- og prisvekst, er sett til 2,7 % i statsbudsjettet. Pårekna lønsvekst er òg sett til 2,7 %. Pensjonspremie Inkludert AFP kostnad, er det lagt til grunn følgjande premiesatsar (kommunal del): Pensjonsutgift tilsette på kommunale vilkår Sjukepleiarordninga Tilsette på statlege vilkår 17,80 % (Kommunal landspensjonskasse) 19,20 % (Kommunal landspensjonskasse) 11,15 % (Statens pensjonskasse) Premiebetaling vert utgiftsført på einingane der dei tilsette si løn vert ført. Avdrag Kommunelova sine reglar om minimumsavdrag set krav om at resterande løpetid for kommunen si samla gjeld ikkje skal overstige den veide levetida for kommunen sine Budsjett

139 anleggsmidlar ved siste årsskifte. I tillegg kjem at budsjetterte avdrag skal dekke det faktiske avdraget. Den veide resterande levetida er rekna til drøyt 28 år. I budsjettet for 2016 er det lagt inn kr 15 millionar i årleg avdrag. Lånegjeld eks formidlingslån er venta å verte om lag kr 398,7 mill pr Budsjettert avdrag utgjer såleis 3,76 % avdette. Lånerente I framskrivinga av låneportefølja har ein lagt til grunn budsjettert nivå i 2015, og justert for kjente endringar på ulike låneavtalar. Fastrenteavtalar er rekna med den eksakte renta så langt det er avtalt. Inndekning av meirforbruk frå tidlegare år Kommunen har pr ingen underskot som skal dekkast i Som følgje av fullført underskotsinndekning, er kommunen ikkje lenger registrert i Robek-registeret er eit vanskeleg budsjett- og rekneskapsår, med fare for å få nytt rekneskapsmessig underskot. I budsjettframlegget for 2016 vert det lagt til grunn at kommunen ikkje pådrar seg nytt underskot, og det vert såleis ikkje lagt inn underskotsdekning i budsjettet. Det vert likevel lagt til grunn at ein har noko midlar til overs, som vert budsjettert avsett til disposisjonsfond. Dette utgjer kr 2,0 millionar. Sunn budsjettering og sunn økonomi tilseier at ein ikkje brukar opp all løpande inntekt i eit rekneskapsår, men set av midlar slik at ein har buffer mot uføresette hendingar i drifta, og har høve til å eigenfinansiere deler av investeringar i framtida. Det må vere ei målsetjing at buffeen vert auka i åra som kjem. Budsjett

140 Oppsamla underskot og overskot/avsetjing til fondutvikling Diagrammet syner utviklinga i Oppsamla underskot i perioden , når underskotet er dekka inn i 2014 kryp grafen over nullpunktet og ein er over på ein «forsiktig», positiv fondsoppbygging. Det er i diagrammet lagt til grunn kr 0 i 2015, altså at ein verken får overskot eller underskot, så kjem ein auke i 2016, slik budsjettet legg opp til, med kr 2,0 millionar. Budsjett

141 Politisk organisering Heradstyre (27 medl) Kontrollutval (5 medl) Formannskap (9 medl) Administrasjons utval (7 frå FSK + 4 tilsette rep) Plan- og kommunalteknisk utval (7 medl) Plan- og kommunalteknisk utval tar avgjersler i saker innaføre området plan og kommunalteknikk eller innstille nemnte saker til formannskap og heradstyre. Budsjett

142 Overordna administrativ organisering Osterøy kommune har ei sektororganisering av tenestene. Sektorane blir leia av ein sektorleiar. Rådmannen sine stabsseksjonar blir leia av Rådmannen. Meir detaljerte organisasjonskart finn ein innanfor kapitla for kvar einskild sektor. Stabsseksjonar Rådmann Felles IKT-tenester Nordhordland Sektor for oppvekst, undervisning og kultur Sektor for helse, omsorg og sosial Sektor for miljø og teknikk Felles IKT-tenester Nordhordland er eit IKT-samarbeid mellom kommunane Vaksdal, Modalen, Masfjorden, Lindås, Austrheim, Radøy, Feie, Meland og Osterøy. Her er Osterøy kommune vertskommune, og difor økonomisk og administrativt ansvarleg for eininga. IKT NH blir finansiert med tilskot frå medlemskommunane. Det samla tilskotet blir finansiert med 1/3 som deles likt mellom dei ulike kommunane, mens 2/3 går etter folketal i kommunane. Rådmannsutvalet for medlemskommunane har ansvar for bemanningsplan og budsjett. Sjå eige vedlegg for IKT-NH budsjett. Budsjett

143 Årshjulet Gjennomføring MSp R + Å M R k Resultatmåling B M T2 Å M MSgj B T2 B VR Politisk R + Å ØP M T1 ØP Refleksjon Rådmann T M Sektor/ tenesteeiningane VR Teiknforklaring: R - Rekneskapsavslutning ØP - Økonomiplan Å - Årsmelding B - Budsjett K - Kostra-rapportering T1 - Første tertialrapport T2 - Andre tertialrapport VR - Vernerunde M - Månadsrapportering MSp - Medarbeidarsamtale, planlegging MSgj - Medarbeidarsamtale, gjennomføring Budsjett

144 Helse, omsorg og sosial Presentasjon av sektoren Osterøy kommune skal sørgje for at personar som oppheld seg i kommunen, får tilbod om naudsynte helse- og omsorgstenester. Helse- og omsorgstenesta sitt ansvar omfattar alle pasient- og brukargrupper, både born og vaksne, personar med somatisk eller psykisk sjukdom, skade eller liding, rusmiddelproblem, sosiale problem eller funksjonsnedsetting. Ein står føre vesentlege utfordringar innan sektoren sitt nedslagsfelt i løpet av komande år. Statistisk sett har Osterøy kommune hatt ei lågare institusjonsdekning enn mange andre kommunar, og det har vore eit mål å kunne gje flest mogleg tilpassa tenester i eigen heim. Dei kommunale helse- og omsorgstenestene skal yte gode tenester i eit samfunn i stadig endring. I Osterøy kommune har vi lagt til grunn fylgjande visjon for helse- og omsorgstenestene; Innbyggarane i Osterøy kommune opplever å få gode helse- og omsorgstenester i alle livets fasar Overordna mål og føringar Tenesteområda innan helse, omsorg og sosial er i stor grad styrt av nasjonale føringar og lokale val. Sentrale rapportar og meldingar skildrar kva utfordringar kommunane står Budsjett

145 framfor, som følgje av demografisk og epidemiologisk utvikling. Det er fokus på vekst i talet eldre, auke i kroniske lidingar, sosiale problem blant born og unge samt satsing på tiltak for å betre folkehelsa. Omsorg 2020 er regjeringa sin plan for omsorgsfeltet Meld. St. 26 ( ). Den omfattar prioriterte område i regjeringsplattforma, med viktige tiltak for å styrke kvaliteten og kompetansen i omsorgstenestene, samtidig som den følgjer opp Stortingets behandling av Meld. St. 29 ( ) Morgondagens omsorg, jf. Innst. 447 ( ). Fokuset er høgt på tiltak for å sikre at brukaren får større innflytelse over eigen kvardag, auka valfridom og eit tilstrekkeleg mangfald av tilbod med god kvalitet. Regjeringa fremmer tiltak for å betre den medisinske oppfølginga i sjukeheim og heimetenester, og sikre ei betre og meir systematisk samhandling og koordinering mellom dei ulike deltenestene i kommunane. Regjeringa prioriterar økonomiske virkemidlar innan kompetanseheving, utbygging av sjukeheim og omsorgsbustadar, for å nå måla i omsorgsplanarbeidet. Det skal leggast til rette for ein langsiktig omstillingsprosess som kan sikra nyskaping og utvikling av nye og forbereda løysningar i omsorgssektoren. Regjeringa løfter fram følgjande fem hovudsatsingsområder: Tett samarbeid mellom kommune, brukar, pasient og pårørande. Ei fagleg sterk helse- og omsorgsteneste Moderne lokale og buformar Fornying av heimetenestene Fornying og innovasjon i helse- og omsorgstenestene I 2013 vart Kommunedelplan for Helse, omsorg og sosial vedteke. I denne planen er det mellom anna lagt vekt på: Auka satsing på folkehelse, tidleg innsats og aktiv omsorg. All tenesteyting skal støtte opp under brukaren sine eigne ressursar, for å gje moglegheiter for auka livskvalitet og meistring (kvardagsrehabilitering). Yte tenester på best mogleg omsorgsnivå (BEON). Satse på kvalitetsutvikling, kompetanse, rekruttering og behalde tilsette. Delta i interkommunalt samarbeid om løysing av oppgåver der dette er naudsynt og\eller ønskeleg. Gjennomgang av organisasjonsstrukturen for å sikre heilskapleg styring og prioritering, inklusive gjennomgang av leiarstruktur. Gjennomgang av rutinar og system for tildeling av tenester for å sikre ei heilskapleg vurderings- og tildelingspraksis. God informasjon om tenestetilbodet. Etablere ein saumlaus praksis mellom sektorane der dette er naudsynt på system og individnivå. Etablere eit gjensidig godt samarbeid med frivillige. Etablere ei forståing for nødvendigheita av stadig å forbetre oss. Budsjett

146 I 2016 skal tiltak synleggjort i Helse- og omsorgsplanen setjast i verk, innanfor gjevne rammer. Sektor for helse, omsorg og sosial har dei siste åra gjennomført vesentlege omstillingar, og justert organisasjon og bemanning i høve til nye ansvarsområde. Tal frå Kostra syner at tenestene vert drive med låge kostnadar. I starten av 2015 vart Osterøy kommune med i KS sitt effektiviseringsnettverk innan helse og omsorg. Gjennom fleire nettverkssamlingar over 1,5 år vil ein oppnå betre innsikt i eigne tenester, grunnlag for endring i ressursprioriteringar, betre grunnlag for mål, styring, leiing og beslutningar. Auka brukarfokus, brukarmedverknad og styrka grunnlag for politiske prioriteringar og mål er nokre av dei effektane ein forventar av nettverksarbeidet. Heradstyret vil få framlagt fullstendig tenesteanalyse i mai Utvikling i sektoren si økonomiske ramme Opprinneleg budsjett Justert budsjett Rammeløyving framlegg frå rådmannen Rammeløyving innstilling frå formannskapet Rammeløyving vedtak i heradsstyret NB: Løyving 2015 tek høgde for at ordninga med kommunen si medfinansiering av spesialisthelsetenesta blei avvikla i Styringsindikatorar for sektoren Alle einingar skal ha implementert KF intern kontrollsystem Status 2015 Mål 2016 Mål 2019 IKKS er implementert på Osterøytunet, Heimetenesta, Bu- og avlastningstenesta, Psykisk helse og rusomsorg og ReHab/Dagaktivitetsavdeling. Implementert i sosialtenesta Internkontroll implementert i alle einingar. Budsjettbalanse Stipulert avvik mellom 1 og 2 % 0 % avvik 0 % avvik Medarbeidarsamtale 100 % 100 % Sjukefråvær 8,7% 7,6 % 7,4 % *Pr Tiltak for å oppnå budsjettbalanse Differansen mellom utgiftsframskriving av drifta og tildelt ramme er av vesentleg storleik. Dette gjer at ein i liten grad kan setje i verk tiltak vedteken i Helse- og omsorgsplanen i Tildelt ramme er ikkje robust nok til å møte nye særleg ressurskrevjande brukarar i løpet av året. Samhandlingsreforma Samhandlingsreforma blei starta i 2012 med to nye lovar og ei rekke økonomiske og faglege verkemidlar. Målet med reforma er å førebygge meir, behandla tidlegare og samhandla betre. Pasientar og brukarar skal få tidlig og god hjelp når dei treng det, nærast mogleg der de bur. I følgje helse- og omsorgstenestelova skal kommunane legge til rette for samhandling og dei skal samarbeida med andre tenesteytarar for å sikre naudsynt og heilskaplege tenester og gode pasientforløp. Budsjett

147 Samhandlingsreforma har gjeve kommunen nye, store utfordringar. Krava til heilskapelege helse- og omsorgstenester er større enn nokon gong. Erfaringane frå tidligare år syner ein endra pasientflyt mellom kommune og spesialisthelsetenesta. Det har vore gjort mykje godt arbeid både internt i kommunen og interkommunalt for å gjere organisasjonen best mogleg rusta til å handtere nye ansvarsområde. Kommunen får bøter på kr per døgn om ein ikkje evnar å ta imot utskrivingsklare pasientar frå sjukehus innan 24 timar. Det har vore arbeidt målretta for å gjere desse kostnadane så låge som råd. Kommunen har ulike alternativ til sjukehusinnlegging. Det er etablert ei gruppe på Osterøytunet som i all hovudsak tek imot samhandlingspasientar. Dette, saman med høgt fokus på kompetanseheving, fagutvikling og tilsetting av kommunal Sjukeheimslege/Kommuneoverlege har vore føresetnadar for å kunne drive denne tenesta på forsvarleg vis. Nokre samhandlingspasientar vert utskriven til eigen heim med tilbod om heimetenester, medan andre klarer seg sjølve etter utskriving frå spesialisthelsetenesta. Innan 2016 er kommunane pålagt å etablera eit øyeblikkeleg hjelp døgntilbod. Dette gjeld dei tenestene det er forsvarleg at kommunane gjev, i hovudsak forverring av kjente lidingar der behandlinga er kjent på førehand. I samarbeid med Nordhordlandskommunane har Osterøy kommune oppretta seks slike senger knytt til legevakta i Knarvik. Ifølgje Statsbudsjettet vil kommunen òg få ansvaret for eit tilbod om øyeblikkeleg hjelp døgnopphald til menneske med psykiske og/eller rusrelaterte lidingar frå Helse- og omsorgsdepartementet arbeider med korleis økonomiske verkemidlar kan innførast for brukarar med denne type utfordringar. Rådmannen ser imidlertid at ei betalingsordning for utskrivingsklare pasientar innan rusomsorg og psykisk helse kan bli komplisert å handtera, og ein må starta førebuingar i kommunen for å møta desse nye krava. Helse, omsorg og sosial har hatt høgt fokus på kompetanse dei siste åra. Det er utarbeida ein strategisk kompetanseplan for sektoren. Prioriteringar i høve kompetansebygging vert gjort i samsvar med planen og politiske føringar. Med ei planmessig tilnærming til kompetanse, har sektoren etter søknad fått tildelt tilskott frå fylkesmannen til å dekka vesentlege utlegg til grunn- vidare- og etterutdanning av tilsette i omsorgstenestene. I statsbudsjettet er det særskilt fokus på auka kompetanse for ufaglærte og betre formell kompetanse innan leiing. Fokusområde i 2016 frå temaplanar/kommunedelplanar 2016 Ta imot ferdigbehandla pasientar frå spesialisthelsetenesta til institusjon eller heimeteneste. 99% Førebyggjande heimebesøk til eldre for å styrke den eldre sin moglegheit for eigenmeistring og bevare funksjonsnivået lengst mogleg. Sikre aktiv omsorg ved at helse- og omsorgstenestene skal styrke det helsefremjande og førebyggjande arbeidet gjennom å stimulere til fysisk aktivitet, sunt kosthald, sosiale og kulturelle aktivitetar og Planlagt. Ikkje prioritert i budsjettet for 2016 Setjast i verk i tråd med Helse- og omsorgsplan Ikkje prioritert i budsjettet Budsjett

148 deltaking i samfunnet. for 2016 Styrking av det helsefremjande og førebyggjande arbeidet Bidra til utdanning av helsepersonell gjennom gode praksisplassar og praksisundervisning Bidra med brukarkoordinatorar til personar som ynskjer individuell plan etter oppdrag frå koordinerande eining. Jfr. HOS lova 7-2 Kompetanseforum syter for at prioriteringar i sektoren sin strategiske kompetanseplan vert sett i verk innanfor økonomisk ramme. Behandling av pasientar i kommunen før, i staden for etter, sjukehusinnlegging. Dette gjeld t.d. pasientar med funksjonssvikt, smertebehandling, lindrande behandling, KOLS, infeksjonar, ernæringssvikt, medikamentjusteringar, psykiske lidingar og/eller rusproblem. Folkehelsekoordinator i prosjektstilling held fram Kontinuerleg Kontinuerleg Kontinuerleg. Faste møter ein gong pr mnd Kontinuerleg Planverk Plan for habilitering og rehabilitering Rullerast Bustadsosial plan Rullerast Demensplan Ferdig i 2016 Ruspolitisk handlingsplan Rullerast Osterøytunet I samsvar med Kommunedelplan for Helse, omsorg og sosial, er Osterøytunet inne i ein større omorganiseringsprosess. Dette er ikkje eit resultat av at Osterøytunet ikkje fungerer godt, men på bakgrunn av nye krav til kommunehelsetenesta. Ny organisering av Osterøytunet er: Sjukeheimsavdelingar 1. og 2. etasje. Sjukeheimen er organisert i sju grupper med 64 einerom og to akuttrom utan bad. På kvar gruppe bur det mellom ni og elleve pasientar. Gruppene har felles stove og kjøkken, og felles måltid vert servert. Budsjett

149 1.etasje er delt i tre grupper, med ni pasientar på kvar. Gruppene er særskilt tilrettelagt for personar med demens. Ved den eine gruppa blir i snitt 3-5 senger nytta til korttidsplassar, utgreiing og avlastning. Vi har ca. 20 årsverk i 1.etg, 36 tilsette. 2.etasje er delt i fire grupper. Korttidsavdelinga har ti senger og er tilrettelagt for ulike former for rehabilitering, korttidsopphald og avlastning samt mottak av utskrivingsklare pasientar frå sjukehus. Dei tre andre er i hovudsak tilrettelagt for langtidsopphald. Vi har ca. 28 årsverk fordelt 50 tilsette. Nattenesta i Helse- og omsorg er organisert som eit ansvar under Osterøytunet, og oppdrag ute blir organisert herifrå. Totalt er fem personar på jobb kvar natt, ein reiser ut i kommunen, og dei fire andre følgjer opp begge etasjane og bufellesskapet. 15 personar deler ni årsverk på natt. Etter at samhandlingsreforma vart sett i verk, ser ein eit auka behov for korttidsplassar. Korttidsavdelinga vert i hovudsak nytta til dette, og her tek ein i mot pasientar frå sjukehus som ikkje kan dra direkte heim. Medisinsk utstyr blir stadig oppgradert, og ein arbeider i stor grad tverrfagleg. Søkjarane til Osterøytunet kjem frå sjukehus eller heimen. Nær alle som søkjer får korttidsopphald før langtidsopphald vert vurdert. Inntaksteamet har møte kvar veke, her møter representantar frå forvaltninga, heimetenestene og frå institusjonen. Akuttinntak skjer fortløpande. Pasientar frå sjukehus blir meldt når dei er utskrivingsklare, og vi tar i mot pasientar herfrå sju dagar i veka. Sjukeheimslegen har kontor på Osterøytunet fem dagar per veke, dette gir eit fleksibelt og godt tilbod til pasientane ved tunet. Etter ein vår med noko mindre pågang, ser vi i haust igjen auke i behov for langtidsplassar, 50 per , samstundes som behovet for korttidsplassar og avlasting også aukar. Med samhandlingsreforma ser ein òg at behovet for kompetanse aukar og at sjukdomsbiletet hos dei som kjem frå sjukehus er meir samansett enn tidlegare. For å oppretthalde kapasitet ved institusjonen bør vi nytte så stor del av plassane til korttidsopphald som mogleg, i tillegg til å møte behovet for avlastningsopphald for heimebuande der pårørande har stor omsorgsbyrde. Vi har i snitt nytta av plassane ved tunet til korttidsopphald/avlasting gjennom året. Satsingsområde vidare: Brukarundersøking for pasientar og pårørande ved Osterøytunet Styrke medisinsk-teknisk utstyr Fokus på å rekruttera og behalda kompetanse Fokus på fagutvikling og bredde i kompetanse Evaluere bruken av institusjonsplassane for å sikre at dei er i tråd med nasjonale føringar, lovverk og brukarane sine behov Haldningsarbeid og vidareføring av etikkarbeidet ved tunet Vi har starta utviklingsprosjektet «vegen vidare» ved Osterøytunet. Alle avdelingar ved Osterøytunet er involvert i arbeidet. Fokusområda er: - Tilpassing av døgnrytme for å møte pasientane sine endra behov, samt vere ein attraktiv arbeidsplass for dei tilsette - Fokus på innhald og aktivitet i avdelingane slik at Osterøytunet er ein god plass å vere og bu, utvida samarbeid med pårørande og friviljuge - Tverrfagleg samarbeid, vurdering av måltid Budsjett

150 - Som konsekvens av dei tre punkta over, vil det bli utarbeidd ny turnus frå medio januar 2016 gjennomgang av stillingar og driftsbudsjett for å kvalitetssikre budsjetteringa vurdering av turnusordningar og avtalar, for å sikre kvalitet og økonomisk styring gjennomføre leiarutdanning for avdelingsleiarane ved ergo-/fysioterapitenesta, 1.etg og 2.etg. Tiltak frå kommunedelplanar/temaplanar 2016 Fullføra etablering av to observasjonssenger Det er sett av prosjektmidlar til (haldast av til medisinsk behandling og ferdigbehandla ombygging pasientar frå sjukehus) Samhandlingspasientar Tek imot ferdigbehandla pasientar frå spesialisthelsetenesta til institusjon Kontinuerleg Deltaking i tverrfaglege team Ressurssjukepleiar palliasjon 20 % stilling Ressurssjukepleiar demens 20% stilling Demensarbeid Pårørandeskule for pårørande til personar med demens. Pårørandesamtalar Årleg samtale mellom pårørande, ansvarleg sjukepleiar og primærkontakt for pasienten Kompetanseheving hjå personalet i høve til Kompetanseplan Tilerettelegging av ulike kurs internt og eksternt. Stimulera til vidareutdanning - Vidareutdanning i geriatri, demens, psykisk helse o.a. - Desentralisert Høgskuleutdanning Hjelpe til med utdanning for helsepersonell ved å leggje til rette for gode praksisplassar og undervisning - VOPA Vidaregåande opplæring på arbeidsplassen Helsefagarbeidarlærlingar TAF Elevar frå vidaregåande VG1 og VG 2 Evt andre Medarbeidarsamtalar Sjukefråvær Budsjettoppfølging I samarbeid med Osterøy Demensforeining Kontinuerleg Kontinuerleg vurdering Årleg Årleg Kontinuerleg Kontinuerleg Budsjett

151 Årsverk sjukeheimen pr 01.01: R 2014 R 2015 B 2016 Samla 60,10 60,50 61,07 - herav Pleie 57,5 56,5 57,07 Leiing/merkantil 2,6 4,0 4,0 Kvalitetsindikatorar Status 2013 Status 2014 Status 2015* Mål 2018 Tal løyvde korttidsopphald/rehabilitering Tal løyvde avlastningsopphald Tal løyvde langtidsopphald: Klager på tildeling av plassar *pr Tal brukarundersøking, maks score 4 Status 2013 Mål 2018 Opplevd respektfull behandling 5,2 5,2 Opplevd tilgjengelegheit 4,9 4,9 Opplevd tilgang på informasjon 4,8 4,8 Ergo- og fysioterapi-tenesta Frå er ergo-fysioterapitenesta organisatorisk underlagt einingsleiar for Osterøytunet. Ergoterapeut er leiar av avdelinga. Avdelinga har arbeidsbase på Osterøytunet, men vil halde fram med å arbeide mest opp mot heimebuande personar. Vi vil tilstrebe å nå årlege målsettingar innafor rehabilitering/habilitering i høve samhandlingsreforma og kommunedelplan for helse, omsorg og sosial. Utfordringsbiletet er om lag som ved årsskiftet 2014/2015: Behova er større og meir komplekse og med meir lokalt ansvar. Det er ventelister både hjå Osterøy Fysioterapi og dei kommunale tenestene. Eininga har ei generell auke i tilvisingar. Spesielt store for akutte behov; alvorleg sjuke, born, og oppfølging av sjukmeldte (muskel- og skjelettplager- Osterøy Fysioterapi). Det siste åra har eininga tatt inn fleire brukarar til gruppetilbod enn tidlegare, særleg aktuelt for kommunale fysioterapeutar. Dette gjer at fleire får tilbod. Det vil også bli meir gruppetilbod ved Osterøy fysioterapi. Hjelpemiddellageret har ventetid og det må påreknast venting på ikkje akutte utleveringar. Logistikk heldt fram med å vere utfordrande med omsyn til kommunen sitt korttidslager. Fysioturnus stilling er budsjettert hele året, fordelt på 2 periodar. Årsverk R 2014 B 2015 B 2016 Ergoterapeut/avdelingsleiar Fysioterapeut 1,8 1,8 2 Aktivitør 0,5 0,5 0,5 Miljøarbeidar 1,4 1,4 1,4 I tillegg kjem: Budsjett

152 4 driftstilskot ved Osterøy Fysioterapi, privat drift 1 heimel for fysioterapeut i turnus; Fylkesmannen: periode Kommunale ergo- og fysioterapeutar er rettleiarar for studentar i praksis frå ergo/fysioterapi utdanningar ved Høgskulen i Bergen, 2-4 studentar i året. Kvalitetsindikatorar Status 2015 Mål 2016 Mål 2019 Økonomi Budsjettbalanse Balanse Balanse Opplevd respektfull behandling, brukarundersøking i 2012 og Opplevd tilgjengelegheit, brukarundersøking i 2012 og Opplevd tilgang på informasjon, brukarundersøking i 2012 og Haust ,9 4,9 Haust ,8 4,8 Haust ,8 4,8 Tiltak frå kommunedelplanar/temaplanar 2016 Styrke bemanninga innan rehabilitering Utsett Etablere modell for systematisk arbeid i høve Evaluere rehabiliteringsopphald på Osterøytunet Førebyggjande heimebesøk til eldre Vurdere for å styrke den eldre sin moglegheit for eigenmeistring og bevare funksjonsnivået lengst mogleg Styrke hjelpemiddellageret Tiltak må avklarast Styrke fokus på habilitering og rehabilitering i sektoren generelt Deltaking i palliativt team Kompetanseheving i hht strategisk kompetanseplan innan økonomisk ramme Medarbeidarsamtalar Sjukefråvær Budsjettoppfølging Heimetenesta Kontinuerleg Ja Kontinuerleg Årleg Kontinuerleg Kontinuerleg Heimetenesta er organisert i ein base i Lonevåg, og yter døgnkontinuerlege tenester til heimebuande brukarar med behov for heimesjukepleie og praktisk bistand. I 2015 har det vore fokus på stabil drift. Særleg ser ein at sjukepleiaroppgåvene aukar i forhold til alvorleg sjuke og døyande pasientar, noko som krev kompetanse og kontinuitet i personalet. På tenestesida er det forslag om følgjande kutt: Justering i praktisk bistand i juli månad. Effekten er kr spart på ferievikarbudsjettet. Eigenbetaling vil falle vekk. Brukarar med langvarig behov for sårstell må få dette hos fastlegen, dette kan redusere innkjøp av sårmateriell med kr Andre tenester som sjukepleiar i dag utfører på vegne av fastlege må vurderast for avvikling. Budsjett

153 Sjukefråværet har vore høgt i 2015, og ein ser at det er vanskeleg å halde kompetansenivået oppe på ynskt nivå. Det er tett samarbeid og dialog med NAV, dette vil ein halde fram med i Ein vil å halde fram med å spisse kompetansen på forvaltning og sakshandsaming, då ein ser at oppgåver rundt samhandling med spesialisthelsetenesta tek mykje ressursar. Forbetring av rutiner for registrering av IPLOS og andre styringsdata skulle vere ei prioritert oppgåve i Heimetenesta yter og tenester til dei som bur i bufellesskapet på Osterøytunet (16 leilegheiter). Desse leilegheitene har døgnbemanning (i samordning med Osterøytunet) og vert tildelt brukarar med auka hjelpebehov og behov for tryggleik. Her vil bemanninga vere på lågast mogleg nivå i Aktivitetssenter - Haldorvika Aktivitetssenter for personar med demens-sjukdom vart starta opp i Dette tiltaket gjer at menneske med demens-sjukdom vert betre rusta til å bu heime lenger, og at pårørande får tiltrengt avlastning og støtte. Aktivitetssenteret held til i eige bygg i Haldorvika, og har i 2015 vore ope kvar vekedag. Kommunen får uvurderleg hjelp av frivillige frå Demensforeininga. I 2015 har noko av ressursane gått med til å gje individuell hjelp til heimebuande brukarar som har behov, men som ikkje kan nyttiggjere seg av gruppeaktivitetar. Dette har fungert godt for desse. Dagsentertenester er ikkje lovpålagt, men det er signal om at tenesttilbodet vil bli det frå Ut frå tenestebehov vil ein redusera drifta til 3 dagar i veka. Ein vil få tilskott frå Helsedirektoratet som finansiera delar av drifta. Pårørandeskule og hukommelsesteam er òg tiltak som gjev gode resultat og er ein viktig del av omsorgstilbodet for denne gruppa og deira pårørande, dette vil ein ha fokus på i Tiltak: 0,7 årsverk må reduserast eller omplasserast. Kvalitetsindikatorar Status 2015 Mål 2016 Mål 2019 Direkte brukartid i % av total tid heimetenestene Betre samordning av heimetenestene Auka kompetanse i heimetenestene 47,7* Arbeid med å stabilisere drift og system Strategisk kompetanseplan utarbeida Tenesta er stabilisert og kompetansen nytta der behovet til ei kvar er Kompetansebygging ihht plan Vidareføring Kompetansebygging ihht plan Budsjett

154 Desentralisert sjukepleiarutdanning for tilsette på kvart kull Etter- og vidareutdanning for tilsette Tal frå brukarundersøking maks score 6 (tal frå 2012 i parantes)** Opplevd respektfull behandling 4,9 (5,2) 5,5 Opplevd tilgjengelegheit 4,9 (5,3) 5,3 Opplevd tilgang på informasjon 5,2 (5,2) 5,3 Brukarmedverking 4,6 (5,1) 5,0 Resultat for brukaren 5,2 (5,4) 5,4 *målt Viser vedtakstimar i fht lønnstimar. Administrative og merkantile timar er ikkje med i berekningsgrunnlaget. Tid til køyring, rapport, møte, lunsj, tverrfaglig samarbeid er ikkje med. Talet gjeld kun Heimetenesta. **Totalt gjennomsnitt etter brukarundersøking i heimetenestene i Osterøy 2015 er på 5,1. Gjennomsnitt i landet er på 4,8. Årsverk heimetenesta pr R 2015 B 2016 B 2017 Samla 51,9 51,25 51,25 - av dette: Pleie heimetenester 30,1* 30,45 30,45 Pleie bufellesskap 7,3 7,3 7,3 Haldorvika 2,2 1,5 1,5 Personlege assistentar 8,8 8,5 8,5 Leiing/administrasjon 3,5 3,5 3,5 *Auke med 5 årsverk frå 2014 til 2015 pga nytt tiltak ressurskrevjande brukar. Bu og Avlastningstenesta Bu og avlastningstenesta leverer ulike tenester til menneske med funksjonshemmingar. Tenesta er delt inn i to soner. Sone 1 (Svamyra, Rymleheia, Rymleheia medlever, Solplassen, avlasting prosjekt) Sone 2 (Peraplassen bustader, Avlastinga, Istak medlever, Hartveit prosjekt). Sommaren 2014 vart det naudsynt å opna eit bufellesskap i ein midlertidig bustad for to brukarar i påvente av at nye bustader vert bygd. Arbeidet med planlegging av nye bustader er høgt prioritert i 2016, og midlar er sett av for vidare utgreiing og avklaring av tomtespørsmål. Det er pr. no 10 personar som har søkt kommunal bustad, og ser ein 4 år fram i tid vil det koma 6 søkjarar til. Ved bygging av nye bustadar vil ein nytte seg av omsorgsteknologi, som er eitt av fokusområda i statsbudsjettet. Bygging av nye bustadar er også viktig sett opp mot ressursbruk og kompetanse. Budsjett

155 I 2015 har ein hatt særskilt fokus på å justera drift, og ein har i større grad klart å finne positive løysingar ved å samkjøre tenestene til dei yngre brukarane som ikkje bur i eigen bustad. Det skal framleis haldast fokus på fagutvikling og internundervisning for alle tilsette jfr Strategisk kompetanseplan. Dei tilsette skal verta oppfordra til å ta fagbrev, vernepleiarutdanning og vidareutdanning. Det skal vidare haldast fokus på nyrekruttering av tilsette med fagbrev og høgskuleutdanning. Kjøp av tenester frå Dagsenteret OPRO oppretthaldast på same nivå som Bu- og avlastningstenesta får pålegg om å redusera drifta med kr ,- i løpet av året. Kvalitetsindikatorar Status 2014 Status 2015 Mål 2016 Mål 2019 Auka dekning av vernepleiar- /høgskuleutdanna i tenestene til funksjonshemma 17** 26** 26** Styrke tal årsverk på fagutdanna 21 21,5 21,5 Desentralisert vernepleiarutdanning for tilsette Individuell plan* Tal frå brukarundersøking, maks score 4 Opplevd respektfull behandling 5,2 5,2 5,7 Opplevd tilgjengelegheit *** 4,0 4,5 Opplevd tilgang på informasjon 5 5 5,8 * Alle brukarar med behov for langvarige og koordinerte tenester har rett på individuelle planar og skal prioriterast. Individuell plan skal bidra til at brukarane veit kva tenester dei kan vente seg, og gje oversikt over - tenestetilbodet. ** 16 av desse er knytt til 4 tenestemottakarar med Medlevarturnus, slik at det er 9 høgskuleutdanna att til dei andre tenestemottakarane. Den eine av dei 26 tilsette er tilsett i 25 % stilling, ein i 50 % medan dei andre 24 tilsette har 100% stilling. *** «Opplevd tilgjengelegheit» var inga målindikator i brukarundersøkinga Snitt totalt på brukarundersøkinga er 5,0, sett opp mot landsgjennomsnittet på 4,9. Fokusområde i 2016 frå temaplanar/kommunedelplanar 2016 Ha eit særskilt fokus på sakshandsaming Fortsette med ein sakshandsamar i forvaltning Byggje 10 nye omsorgsbustadar* Planlegge/beslutte/oppstart Setje i verk tiltak skildra i helse og omsorgsplanen Kontinuerlig * Nye bustader for denne gruppa prioriterast, ein viser til registrerte søknader og behov for fleire bustadar Årsverk Bu-og avslatsningstenesta Staus 2015 B 2016** Svamyra 9 9 Rymleheia 6,47 6,47 Budsjett

156 Avlasting prosjekt 3,7 3,7 Solplassen 7,8 7,8 Peraplassen avlasting 6,3 6,3 Peraplassen 9,5 9,5 Hartveit prosjekt 12,75* 12,75 Istak 4,5 4,5 *2 årsverk er i dag vikariat. Desse vert faste stillingar i **Årsverk vil kunna bli justert ned pga. pålagt nedtrekk i eininga i løpet av året. Psykisk helse og rusomsorg Kroken I 2011 vart det etablert eit eige rusteam i Kroken. Dette var eit lågterskeltilbod med til saman 2,5 årsverk (0,5ÅV frå NAV). Rusteamet gav omsorgstenester til rusmiddelavhengige frå 18 år og oppover, rusførebyggande arbeid mot menneske i faresona for å utvikla rusmiddelavhengigheit og rehabilitering av tidlegare rusmiddelavhengige. Etter nesten fire års drift ser ein tydeleg positive effektar av tiltaket. Brukarar som før falt mellom to stolar får no adekvat hjelp. Frå august 2015 og fram til juli 2016 er Rusteamet pålagt å halda ei stilling vakant (då ein tilsett gjekk ut i vidareutdanning for eitt år). Dette for å redusera overforbruk i sektoren. Ein vil halde fram med 1,5 ÅV (0,5 frå NAV) innan rusomsorg i Dette gjer at rusførebygging ikkje skal prioriterast og Kroken leggast ned i eksisterande form. Rusteamet skal samarbeida tett med Avdeling for rusmedisin, NAV, fastlegar og psykiatrisk heimeteneste. Prioriterte oppgåver er: hjelp til å søkje behandlingsinstitusjon i samarbeid med NAV hjelp til økonomistyring buoppfølging støttesamtalar koordinering av tenestetilbod Ein har registrert om lag 30 brukarar av tenestetilbodet. Mange behov for langvarig og periodevis intensiv oppfylging. Det tar tid å byggje opp allianse til miljøet og kompetanse i personalgruppa. Dette har vore eit kontinuerlig arbeid i eininga. Ein ser at planlagde opprustingar i samsvar med temaplan for Psykisk helse ikkje kan følgjast. Helsehjelp til denne gruppa vert ytt etter lov om kommunal helseteneste 3-1, kommunens overordna ansvar for helse og omsorgstenester. Psykiatrisk heimeteneste Den ambulerande psykiatriske tenesta leverer tenester til personar over 18 år i heile kommunen, og utfører pr. i dag tenester for om lag 90 heimebuande personar med ulike former for psykiske lidingar og problemstillingar. Budsjett

157 Ein tilbyr brukarane: støttesamtalar miljøterapi koordinering av ulike tenester hjelp til medisinhandtering støtte og rettleiing for pårørande deltaking i ansvarsgrupper Individuell plan Det er i dag 3 årsverk som utfører desse tenestane. Osterøy kommune har ikkje dagsentertilbod til personar med psykiske lidingar. Regjeringa har hatt særskilt fokus på rekruttering av psykologar til kommunehelsetenesta dei siste åra. I februar 2015 vart det tilsett kommunepsykolog i Psykisk helse og rusomsorg etter tildeling av prosjektmidlar. Dette er eit lågterskeltilbod, og skal omgjerast til fast stilling etter endt prosjektperiode. Butilbod Haus Bufellesskap vart etablert i Dette er eit butilbod til 5 brukarar med psykiske lidingar. Det er 8 stillingar i medlevarturnus i tiltaket. Bufellesskapet er lokalisert i tidlegare aldersbustader i Haus. Reigstad bustader (5 bueiningar) skal drivast som før. Det er 2,5 årsverk knytt opp mot bustaden. Ser ein opp mot nye kommunale oppgåver og ansvarsområde innan psykisk helse og rusomsorg frå 2017, som er førespegla i Statsbudsjettet, så er det viktig at Osterøy kommune har ei kompetent og robust helse- og omsorgsteneste innan tenestefeltet. I samband med auka krav til kompetanse, skal det framleis haldast fokus på fagutvikling og internundervisning for alle tilsette i Psykisk helse og rusomsorg. Dei tilsette skal oppfordrast til å ta høgskuleutdanning og vidareutdanning ihht Strategisk kompetanseplan. Årsverk Rus/psykiatri pr R 2015 B 2015 B 2016 Samla 17,5 16,5 - av dette: * Heimetenesta inkl Kroken 7 6 * Omsorg i bufellesskap 10,5 10,5 Ruskonsulentstilling haldast vakant halve året (utdanningspermisjon) Kvalitetsindikatorar Staus 2015 Mål 2016 Mål 2019 Tal brukarundersøking, maks score 6 Opplevd respektfull behandling 4,0 4,0 Generell tilfredsheit Opplevd tilgang på informasjon 3,5 3,5 Budsjett

158 Brukarundersøking vart gjort i 2011, og ein vil freista å få gjennomført ei ny i Dette er ikkje gjort pr 20/9-15. Fokusområde i 2016 frå temaplanar/kommunedelplanar 2016 Utarbeida Psykiatriplan Politisk vedteke i 2015 Oppretthalde og styrke kapasiteten innan rus- og psykiatrisk Kontinuerleg helsearbeid Sikre samhandling internt i kommunen, med spesialhelsetenesta, Kontinuerleg frivillig sektor Ettervernsgrupper for rusmiddelavhengige Utsett Førebyggjande arbeid blant unge Utsett Oversikt over russituasjonen i kommunen Kartlegge russituasjonen i kommunen (Ungdata) i samarbeid med Skule- og oppvekst Formalisert samarbeid ved skule/oppvekst Søkje å finne samarbeidsfora på kryss av profesjons- og einingsgrenser. Dette er satt i gang. Førebu nye statlege krav i samband med samhandlingsreforma innan Planlegge psykisk helse og rusomsorg i 2017 Brukarstyrt personleg assistent Brukarstyrt personleg assistanse: Kommunen skal ha tilbod om personleg assistanse som er ein måte å organisere praktisk bistand på. Tildeling av brukarstyrt personleg assistanse skal vurderast på same måte, og innafor dei same rettslege rammene, som dei andre tenestene i Helse og omsorgstenestelova 3-2 fyrste ledd, nr 6b. Ordninga omfatter hjelp til eigenomsorg, personleg stell, praktiske oppgåver og sosiale aktivitetar. Føremålet er å bidra til å gjere den einskilde mest mogleg sjølvhjelpen i dagleglivet. Osterøy kommune har ordninga der brukar er arbeidsleiar og kommunen er arbeidsgjevar. Tre personar gjekk i 2015 inn under særleg ressurskrevjande brukarar med tilskotsordning frå staten. Vi har no fem personar som har ordninga BPA, og reknar med at situasjonen vil vere stabil dei neste 2-3 åra. I 2005 vart ordninga utvida til å omfatte dei som må ha bistand til arbeidsleiarrolla, og tilskotsordninga gjeld opplæring/kurs for arbeidsleiar og assistent(ar). Ein ser at ordninga er med på å gje yngre funksjonshemma eit meir aktivt liv slik at dei kan delta på ulike arenaer i samfunnet som er naturleg for alle. Frå 2015 vil ordninga med brukarstyrt personleg assistanse bli rettighetsfesta. Støttekontakt Dette er eit godt innarbeidd tiltak i kommunen og vert nytta ovanfor fleire brukargrupper. Tiltaket vert tildelt etter Pasient- og brukarrettighetslova (Pasrl) 2-1 a, støttekontakt vert ytt etter Helse- og omsorgstenestelova 3-2 første ledd, nr 6b, når personar grunna alder, funksjonshemming, sjukdom eller sosiale tilhøve treng å få ei meiningsfylt fritid. Budsjett

159 Satsane for betaling støttekontaktar blir høya til det som er vanleg i andre kommunar i regionen. Ved utgangen av september 2015 mottok 45 personar tiltak om støttekontakt, 7 tiltak er avslutta og 9 nye tiltak blei starta opp. Ein reknar med den same progresjonen dei neste åra. Dette vert indeksregulert kvart år i budsjettarbeidet. Støttekontaktane vil få auka timesats frå kr 112,82 til kr frå i tråd med som er vanleg i andre kommunar i regionen. Omsorgsløn Omsorgsløn vert tildelt der brukar vert vurdert å fylle krava i Pasient- og brukarrettighetslova (Pasrl) 2-1 a, omsorgsløn vert ytt etter Helse- og omsorgstenestelova 3-6. Kommunen har etter denne regelen plikt til å ha ei ordning med omsorgsløn til dei som har særs tyngande omsorgsoppgåver, og det må setjast av tilstrekkelege midlar på det kommunale budsjettet til dette. Kommunen skal i kvart einskild tilfelle vurdere kor mange timar som vert lagt til grunn for betaling for slikt omsorgsarbeid. Dette vert indeksregulert kvart år i budsjettarbeidet. Pr i dag er det 21 personar som mottek omsorgsløn for særs krevjande omsorgsarbeid. Kvalitetsindikatorar Status 2014 Status 2015 Mål 2016 Mål 2019 I løpet av 2 veker etter motteke søknad skal søkar bli kontakta Oppfyller søkjar vilkåra i lova skal tiltak vera iverksett min. 2 veker maks 3 veker etter vurdering og konklusjon Opplæringskurs for brukarstyrt personleg assistansebrukar/ arbeidsleiar og assistent Kompetanseheving for personlege assistentarstimulere til kurs internt og eksternt 98% 100% 100% 100% 89% 89% 95% 95% Ikkje deltatt i år Gjenomført nov 2015 Gjenomføres årleg Kontinuerlig Kontirnuerleg Kontinuerleg Gjenomfør es årleg Kontinuerle g NAV sosial Samfunnsutviklinga innanfor arbeidsløyse, lånegjeld, rus med meir speglar behovet kvar einskild har for sosialtenesta. Utviklinga i næringslivet er sterkt påverka av den økonomiske utviklinga i dei landa ein handlar med. Innan offshore bransjen har det skjedd ei endring som har resultert i permitteringar. Desse personane har ei høg levenorm som krev mykje økonomisk rådgjeving for å få utgiftene redusert i høve inntekt. Renta vil nok halde seg låg også i komande år, og det vil hjelpa på for dei familiane som no lever marginalt. Med det strame arbeidsmarknaden ser vi at det er dei unge og dei utan utdanning som slit. Særleg for dei unge ser vi allereie no ein auke i talet på sosialhjelpsmottakarar. Dette er personer som ikkje får seg lærlingeplass, eller at bedriftene ikkje kan tilby praksisplass. Budsjett

160 Ein må ta høgde for at sosialhjelpsutbetalingane til livsopphald vil auka i 2016 med ca. 10 % i tillegg til indeksreguleringa for dei statlege satsane på sosialhjelp, med ei endring mot yngre sosialhjelpsmottakarar. Samanliknar ein Osterøy med Kostra tal for samanliknbare kommunar har vi låge tal. Det nye for 2016 er at ein har innført arbeid for sosialstønad i Lov om sosiale tenester. Osterøy kommune har no signert kontrakt med OPRO om arbeid for sosialhjelp. Denne ordninga vil halde fram i I 2016 vil ein vidareføre satsinga på personar under 25 år, med å øyremerke ei stilling til dette arbeidet. Dette skal resultere i å få personar ut i aktivitet/arbeid. Det vert samarbeidd tett med barnevern, vidaregåande skule, lokale bedrifter og eit eige ungdomsnettverk i Nordhordland som er knytt opp mot OT/PPT i fylket. NAV har ein 100 % stilling med hovudansvar for tyngre gjeldsarbeid og Husbanksaker. Husbanksakene gjeld søknad og finansiering av kjøp av hus samt etableringstilskot. Husbanken har stramma inn utlånsreglane, og dette har medført eit lågare utlån. Ein har særskilt fokus på gjeldsrådgjeving i NAV Osterøy. Auka av gjeldsaker fortsett, og ein må inn å styra økonomien til langt fleire no enn for nokre år sidan. Det er særleg kredittkortgjeld som gjer at personar kjem inn i ein negativ sirkel, og personar som har mista arbeidet sitt eller kome i ei livskrise. Dette arbeidet krev tid, og ein må vera tett på brukarane over ein lang periode, inntil 1 år eller lengre. Skulle det skje endringar i reglane for Husbankutlån, kan vi koma i eit skjeringspunkt der vi har tatt på oss for mange gjeldsaker og ikkje maktar utlån. Denne balansegongen må ein evaluera i midten av Vidare vil ein, med den auka gjeldsproblematikken, vurdera om ein skal ha ein open dag ein dag for veka publisert gjennom lokalavisa. Kvalitetsindikatorar Status 2014 Status 2015 Mål 2016 Mål 2019 Tal brukarar med økonomisk sosialhjelp som hovudinntekt u/24 år Tal brukarar med økonomisk sosialhjelp som hovudinntekt o/ 24 år Avvik mellom faktisk forbruk og budsjett for kommunale driftsmidlar Opplevd respektfull behandling, Ingen måling 93 % brukarundersøking per dd* 95 % 95 % Opplevd tilgjengelegheit, Ingen måling 90 % brukarundersøking per dd* 90 % 90 % Opplevd tilgang på informasjon, Ingen måling 96 % brukarundersøking per dd* 95 % 95 % Saksbehandlingstid 8 dg 5 dg 5 dg 5 dg *Brukarundersøking gjennomførast i november 2015 Årsverk pr sosialtenesta R 2014 B 2015 B 2016 Sosialomsorg 5,2 5,4 5,4 Fokusområde i 2015 frå temaplanar/kommunedelplanar 2015 Budsjett

161 Fokusområde er brukarar under 25 år Kontinuerleg Legetenesta Legetenesta i Osterøy kommune har som oppgåve å gje brukarane tilbod i form av legetenester på dagtid og akutt hjelp på kveld, natt og helg. I tillegg har legane tilsynsverksemd for pleie- og omsorgstenesta og konsultasjonar på helsestasjonen inkludert skulehelseteneste. I Osterøy kommune er det to legekontor, eit på Valestrand som er privat driven (3 fastlegeheimlar) og eit i Lonevåg som er kommunalt subsidiert (2 fastlegeheimlar + turnuslege). I tillegg består legetenesta av ein lege i 100% kommunal stilling. Ho er kommunen sin medisinskfaglege rådgjevar, er ansvarleg for miljøretta helsevern og er kommunen sin smittevernlege. Kommuneoverlegen har i tillegg ansvar for legevakta. Vidare er ho 60 % sjukeheimslege. Dette gjer at fastlegane som tidlegare hadde tilsynsarbeid på institusjonen har vorte fritatt for desse oppgåvene. Denne kontinuiteten i legetenestene på Osterøytunet er eit viktig grep i høve til samhandlingsreforma, og fører til betra tenester for bebuarane. Kommuneoverlegen er no i gang med spesialisering innan samfunnsmedisin. Legetenesta får eit pålegg om innsparing på kr på årsbasis. Legevakt Legevakta i Osterøy kommune vart flytta til Nordhordland Legevakt i Knarvik i mars Dette fordi ein ikkje hadde tilstrekkeleg med legar i kommunen til å sikre tilstrekkeleg beredskap. Nye pålegg i høve til drift av legevakt, som til dømes etablering av nytt nasjonalt legevaktsnummer ( ), lydlogg, krav til kompetanse hjå personell som betener legevaktstelefon osv. gjorde også at kommunen ikkje var i stand til å drifta legevakta som før. Ein har i tillegg til Nordhordland legevakt, etablert lokal legevakt på Osterøy måndagtorsdag Frå 2016 er kommunane pliktig til å ha Øyeblikkelig hjelp-senger, dette er no oppretta i Knarvik knytt opp mot NHL Legevakt. Årsverk pr Legetenesta R 2014 B 2015 B 2016 Hjelpepersonell 3,04 3,04 Turnuslege 1 1 Kommuneoverlege/Sjukeheimslege 1 1 Fastlegeheimlar 5 5 Oppvekst, undervisning og kultur Budsjett

162 Presentasjon av sektoren: Tidleg innsats sektoren sitt hovudmål. Sektor for Oppvekst, undervisning og kultur fokuserer på tidleg innsats for livslang læring. Dette er eit gjennomgripande mål for sektoren. Tidleg innsats handlar om å optimalisere barnet sitt oppvekstmiljø tidlegast mogleg, med sikte på å utvikle ein robust psykisk helse og førebyggje skeivutvikling. Dei første leveåra: Barna sine psykososiale vanskar vert ofte synlege for andre først etter nokre år på skulen eller i ungdomsåra. Det er likevel godt dokumentert at slike problem har sin start i førskulealder. Men så tidleg er teikna på barna sin mistilpassing ikkje nødvendigvis så tydelege. Derimot kan risikofaktorar i barnet sitt oppvekstmiljø vere tydelege nok heilt frå graviditet og fødsel. Gjennom rettleiing, kartlegging, hjelp og behandling allereie i svangerskapet og/ eller i barnet sine første leveår, kan familiar få hjelp tidlegare. Det er difor sentralt å styrkje ein felles forståing av kva som skal til for å skape det beste grunnlaget for ein god psykisk helse for sped- og småbarn. Førskulealder: Forsking viser at tidleg negativ åtferd kan bety utvikling av meir negativ åtferd med aukande alder. Richard Tremblay (2010), som har forska på fysiske uttrykk for aggresjon i tidleg alder, Budsjett

163 har lansert ideen om at denne aggressive åtferda må avlærast eller omlærast. Denne omlæringa skjer i barnet sitt samspel med miljøet. Foreldra har sjølvsagt ein viktig rolle i dette, men barnehagen er og ein viktig arena for omlæring av barnet si aggressive åtferd. Omlæringa inneber at barnet må utvikle meir konstruktive måtar å løysa sine utfordringar på enn ved utøving av negative handlingar. Dei vaksne si rolle vert å hjelpe barnet til å gjere gode val i ulike situasjonar, og å vere varme og tydelege vaksne. Tremblay peikar på at effekten av omlæringa vert større og meir gjennomgripande når den startar tidleg. Dette støttar prinsippet om tidleg innsats. I barnehagane handlar det som regel om å fange opp og følgje opp dei som treng hjelp og støtte. Eit barnehagetilbod av høg kvalitet kan føre til sosial utjamning, tidleg innsats og livslang læring. Barn skal få oppleve glede og mestring i barnehagen- dei skal få leike, lære og utvikle seg. Kompetansebygging er hovudnøkkelen i arbeidet med å hjelpe og støtte born som viser utfordrande åtferd. Det er behov for auka kunnskap om til dømes utviklingspsykologi, ulike aggresjonsformar og åtferdsvanskar, utestenging og handtering av ulike utfordringar blant tilsette i barnehagane. Rådmannen vil styrke budsjetta til barnehagane i ein særskilt løyving med kompetansemidlar, fordelt over to budsjettår ( ). Dette kompetanseløftet, «Være sammen», er gjort greie for under vignetten «Barnehage». Skulealder: Opplæringslova 1.3 omhandlar tilpassa opplæring og tidleg innsats. Opplæringa skal tilpassast evnene og føresetnadene hjå den enkelte eleven. Målet er å tilpassa opplæringa for alle. Ein kontrast til dette er den sterke auken i spesialundervisninga for dei eldste borna, og auken i opplæringstilbod der elevar vert teke ut av det ordinære fellesskapet. Elevar lærer best i samhandling med andre born, uavhengig av kva nivå dei står på. I Osterøy kommune har ein i ei tid opplevd større auke i spesialundervisninga enn elles i landet. Ein forklaring kan vera at ressursane til grunnbemanning og tilpassa opplæring er skore ned til beinet, slik at foreldra til barn med særskilte behov vert uroa og i større grad søkjer om spesialundervisning. Spesialundervisning: Rådmannen og sektoren er opptatt av at spesialundervisning først og fremst skal setjast i verk når ordinær tilpassa opplæring ikkje strekkjer til. Skulen bør, før det vert fatta vedtak om spesialundervisning - kartleggje, vurdere og eventuelt prøve ut nye tiltak. Det er gledeleg at sektoren det siste året har greidd å heve ressursbruken for dei yngre barna, samtidig som ein har redusert spesialundervisninga for dei eldre. Det er viktig å identifisere borna som utviklar problem tidleg i kvar einskild fase av opplæringa, for å setja inn tiltak. Språk er ein viktig nøkkel. Barn som har dårlege føresetnader ved skulestart har størst sjanse til å komme inn i ein negativ lærings- og motivasjonsspiral over tid. Språkkartlegging og språkstimulering er difor nødvendige tiltak å setje i verk dei første åra. Tiltak for å oppnå budsjettbalanse: Budsjett

164 Barnehage: Ingen finansiering av ny avdeling ved Osterøy gårds- og friluftsbarnehage. Skule: Reduksjon av spesialundervisning. Tilbod til minoritet språklege har ikkje stetta minstekrava i opplæringslova. Ein legg til grunn at dette vil betre seg i samband med flyktningprosjektet, der ein vil arbeide målretta og strukturert med betring. Vi har ikkje funne midlar til finansiering av nye krav til symjeundervisninga frå 1. til 4. trinn. Dette krev og auke i opningstida av bassenget frå hausten Nedlegging av Hauge skule frå haustsemestere Familiens hus: Reduksjon i driftsmidlar. Reduksjon i barnevernstiltak både «i og utafor familien». Ingen økonomisk buffer ved auke i barnevernstiltak. Helsestasjonen: Ingen auke på Helsestasjonen til tross for ny auke i rammeoverføringa frå staten. Ikkje midlar til nødvendig utskifting av inventar og utstyr. Vaksenopplæringa: Auke i brukarbetalinga frå januar Biblioteket: Bruk av fond for å saldera drifta. Kultur og kulturskulen: Ikkje kulturmidlar Vakant kulturkonsulent, 0,5 årsverk Tiltak dersom den økonomiske ramma var noko større: Sektoren: Leige ekstern kompetanse til utarbeiding av kommunedelplan for Oppvekst. Opprette økonomisk buffer i sektoren som kan møta uventa auke i utgiftene ved lovpålagde oppgåver. Barnehage: Auke i grunnbemanninga, minimum 20 % stilling pr avdeling. Dette tilsvarar 4 årsverk. Auke i opningstida til barnehagane. Skule: Auka midlar til undervisningsmateriell, stort etterslep av behov. Budsjett

165 Auke lærartettleiken på barnesteget. Auke kjøp av PC-ar og digitale tavler. Styrke leiinga ved skulane. SFO: Ha ope i skulen sine feriar og fridagar. Ha sommarope. Helsestasjonen: Ytterlegare auke av helsesøster (minimum 40%). Då kan Lonevåg og Valestrand skule få ein dag ekstra pr. veke. Familiens hus: Tilbod om open barnehage. Biblioteket: 40 % stillingsressurs til å utvida opningstida på hovudbiblioteket. Kultur og kulturskulen: Rekruttera til vakant kulturkonsulent i 50 % stilling. Kulturmidlar til lag og organisasjonar. Omfang og kvalitet på tenestene Knappe ressursar i sektoren dei siste åra, har gjort det nødvendig med ein ned justering av tenestenivå og omfang. Nedskjeringane dei siste åra har ført til ein driftssituasjon der ein bør unngå å kutte meir i drifta. Ytterlegare nedjustering må gjerast i tenestetilbodet og gjennom redusert kvalitet. Dei kommunale barnehagane skal vere kjenneteikna av god drift, høg kvalitet og stort mangfald. Men framleis vil barnehagane ha ei stor utfordring når det gjeld store barnegrupper og låg bemanning. Barnehagane er svært kostnadseffektive og KOSTRA tal stadfestar dette. Rådmannen peikar på at ein må frå budsjettåret 2016 starta ein gradvis opptrapping av bemanninga i barnehagane. Ved låg bemanning er det viktig at vi sikrar god kompetanse på dei som er der, og har stort fokus på eit kompetent personale som ser og kan barn sine behov. Barnehagane våre har svært god dekning av barnehagelærarar og assistentar med fagbrev som barne- og ungdomsarbeidar. Tidleg innsats er eit gjennomgripande mål. Eit kompetent personale er eit personale som ser barnet og som veit kva som skal til for å fremje god utvikling. Fire av dei seks kommunale barnehagane har personale med spesialpedagogisk kompetanse og det er ei målsetjing å ha denne kompetansen i alle barnehagar. Tilskot til dei private barnehagane vil auke i tråd med Forskrift om likeverdig behandling, og ny Forskrift med endringar vil tre i kraft frå 1.januar Berekning av tilskot vil i stor grad fylgja same mal som tidlegare. Budsjett

166 Fødselstala så langt i 2015 ser ut til å ha ein auke jamfør 2014, tilflyttinga veit vi enno ikkje så mykje om. Barnehagane er fylt opp, det er berre ledig areal ved Lonevåg barnehage. Planlegging av ny avdeling her er klar og nye plassar vil stå klare frå 1. august Stor satsing på kompetanseløftet «Være sammen» i barnehageåret I samarbeid med Universitetet i Stavanger og stiftinga «Være sammen» i Kristiansand, skal dei private og kommunale barnehagane i Osterøy heve kompetansen hos alle tilsette i barnehagen gjennom å implementere ein autoritativ vaksenrolle med varme, tydelege vaksne overfor barna. Vidare skal ein førebygga og redusera utfordrande åtferd, fremja inkludering og utvikla gode relasjonar og medverkande barn. Skulane har no ein områdestruktur med færre einingar, med mindre innbyrdes variasjonar, mellom anna i elevtal. Frå hausten 2016 vil ein legge ned Hauge skule og slik sikre Valestrand skule naudsynte midlar til drift og lokalitet til ny skuleløysing er på plass. Inntil kommunen har tilstrekkeleg utbygd kapasitet, vil Hauge skule halde fram som ein 1 4 skule. Dette inneber at dei økonomiske effektane av ny struktur ikkje er trådd i kraft fullt ut. Dette går utover drifta til skulane. Det er eit stort behov for styrking når det gjeld: Elev pc ar. Behov for om lag 240 nye maskiner. På sikt må målet vera å få ein pc pr elev. Stort behov for elektroniske tavler. Fornying av læreverk Lydbøker Materiell til framandspråklege Formings- og konkretiseringsmateriell Ressursinnsatsen i styrkingstiltaka for dei yngste elevane må aukast med tanke på tidleg innsats, og reduserast tilsvarande for dei eldste elevane. Det er eit stort behov for styrkingstiltak, men det tar naturleg nok tid å redusere for dei eldre elevane (behov for nye sakkunnige utgreiingar/ og auke av midlar til tilpassa opplæring). Lønsbudsjettet for skulane er nedjustert med kr 1,2 millionar kronar frå hausten Grunnlaget for dette er at elevtalsprognosane viser lågare elevtal. Erfaringar frå tidlegare år viser at slike prognosar er usikre (elevtalet sank ikkje i 2014, grunna auka tilflytting). Dette medfører såleis ein risiko i budsjettet. Kompetanseheving i grunnskulen Barneskulane er med i Læringsmiljøprosjektet med støtte frå og i regi av Udir. Satsinga har til hensikt å avdekke og stoppe mobbing. Ungdomsskulen er og med i eit anna prosjekt som Udir satsar på; Ungdomsskule i utvikling. Dette handlar om å satsa meir på praktisk, variert og relevant undervisning OUS har her kalla sitt prosjekt «rekning i alle fag». Desse prosjekta, samt «Være sammen» i barnehagane, har fleire felles raude trådar. Dette gjeld mellom anna satsinga på organisasjonsutvikling, fokus på «den profesjonelle medarbeidar» og relasjonsleiing på alle nivå. Budsjett

167 Familiens hus må ta høgde for auke i talet på plasserte barn i barnevernstenesta, men budsjettet gjev ikkje rom for dette. Det er difor fare for budsjettoverskriding. Rådmannen har ei målsetjing om at barnevernet budsjetterer med ein buffer for slike utgifter. Dette er det førebels ikkje funnet rom for. Dersom budsjettet for Familiens hus vert ytterlegare redusert, kan det føre til at Barnevernet må kjøpe fleire tenester utanfrå. Dei siste åra har Tverrfagleg teneste hatt fleire oppdrag her som igjen har ført til reduserte utgifter i barnevernet. Helsestasjonen har i 2015 fått styrka helsesøster- og jordmortenesta med ein deltidsressurs, slik regjeringa tar til orde for. Ein ytterlegare mannskapsauke her ville utan tvil forsterka sektoren sitt arbeid med førebygging av skeivutvikling og styrking av barn og unge si psykiske helse. Sektoren har foreslått å auke tilbodet med helsesøster på Lonevåg og Valestrand skule i Men dette krev minimum ein 40 % stilling som helsesøster, som rådmannen til no ikkje har funne dekning for. Kulturskulen er i god utvikling i samsvar med meldinga til formannskapet i Osterøy kulturskule driv opplæring innafor musikk, dans, media og visuell kunst. Dette er i tråd med kommunen sin vedtekne «kulturskuleplan» som legg føringar for at kulturskulen skal gje tilbod innanfor eit mangfald av kunstartar. Kjerneområdet er naturleg nok individuell musikkundervisning, men i inneverande år er elevtalet på dans og teater dobla medan tilbodet innan individuell musikkundervisning har vorte redusert. Med nye tilbod vert det og trong for eigna lokaler for større grupper. Her er det planarbeid på gong i kjellaren til Lonevåg barnehage. Ein har ikkje lagt inn prisauke for desse tenestene i Kulturfeltet har ikkje vorte prioritert i den økonomiske stoda ein har hatt i kommunen. I 2015 har ikkje kommunen løyvingar til kulturmidlar, berre til drift av ungdomsrådet. Rådmannen har heller ikkje denne gang funne midlar til den vakante 50 % stillinga som kulturkonsulent. Osterøy bibliotek har som visjon å vere eit aktivt og kreativt kultur- og kunnskapssenter, ein oase og eit digitalt rom, der menneske kan søke inspirasjon, informasjon og kunnskap. Osterøy bibliotek har fylgjande satsingsområde: Barn og unge Kultur IKT og kunnskap Vaksenopplæringa har i 2015 opplevd store «voksesmerter» i forbindelse med busetjinga av flyktningar. Prognosane viser at ein i januar 2016 vil kome der at vaksenopplæringa ikkje lenger har store nok klasserom for ei til to av norskgruppene. Den delte lokasjonen vi har per i dag mellom Mjelstad/Stokkebygget og Coopbygget, er særs uheldig for både skulekulturen og integreringsarbeidet. Rådmannen ventar òg å måtte starte opp ordinær eksamensretta grunnskule, inkludert realkompetansevurdering, frå og med januar Budsjett

168 Utvikling i sektoren si økonomiske ramme Opprinneleg budsjett Justert budsjett *) Rammeløyving 2016 framlegg frå rådmannen Rammeløyving 2016 innstilling frå formannskapet Rammeløyving 2016 vedtak i heradsstyret *) Justeringa er sektoren sin del av lønsreserven for Barnehage Mål Barnehageplass til alle som ønskjer det i tråd med definerte kommunale behov og statlege føringar. Eit variert og brukartilpassa tilbod som så langt råd er tilpassa born og foreldre sine behov. Barnehageplassar med høg kvalitet og stort mangfald i tilbodet. Barn sin trivsel dei vaksne sitt ansvar Tidleg innsats med målretta tiltak. Eit kompetent personale som er i stand til å gje læring og omsorg i samsvar med kommunale og sentralt gjevne føringar og målsetjingar. Kva er lovpålagt når det gjeld barnehage: 1. Å oppfylle retten til ein barnehageplass innan gjevne kriterier 2. Å gje kommunal støtte til private barnehagar 3. Å føre tilsyn med alle barnehagar i kommunen - og sjå til at dei har ei drift i samsvar med gjeldande regelverk Kostnadsauke i kommunale barnehagar: Auke i kommunale barnehageplassar frå 1. august Etterspurnaden av barnehageplassar ved hovudopptak 2015/2016 medførte ei omfordeling av ressursar og oppretting av nye barnehageplassar ved Hauge og Lonevåg barnehagar. Auke i kommunalt tilskott til private barnehagar. Forskrift om tilskudd til private barnehager - endringar gjeldane frå 1. januar Det kommunale tilskottet skal då reknast ut frå kommunen sitt to år gamle rekneskap. Nasjonal ordning for reduksjon i foreldrebetaling gjeldane frå 1. mai Det betyr at ingen hushaldningar skal betale meir enn 6 % av inntekta si for ein barnehageplass. Gratis kjernetid for 4 og 5- åringar gjeldande frå 1. august timar gratis opphaldstid i barnehage per veke. Inntektsgrensa er sett til kr Inntektsgrensa skal vedtakast av Stortinget i samband med det årlege budsjettarbeidet, på lik linje med maksprisen. Tal barn busett i Osterøy kommune med barnehageplass i Bergen kommune (private bhg.) Det er ei stor utfordring å budsjettere rett, fordi dette er Budsjett

169 barn/foreldre/føresette som vi ikkje veit noko om, og som ikkje har søkt plass i «våre» barnehagar. Kostnadane per barn er basert på ein statleg sats. Kommunale barnehagar: Inntektssida: Foreldrebetaling sikra så langt råd er foreldrebetaling for 11 mnd. Makspris for foreldrebetaling i barnehage er kr gjeldande frå 1. januar Noverande satsar: 5 dagar veke kr dagar veke kr dagar veke kr Status: Tal barn per vaksne: 20 barn 3-5 år 3.0 still. 14 barn 1-3 år 4.0 still. Tiltak som ikkje er finansiert i budsjettframlegg for 2016: o Auke i grunnbemanning ved dei kommunale barnehagane; 4 årsverk frå o Auke i opningstida i barnehagane o Kommunalt tilskott til Osterøy gårds og friluftsbarnehage AS jfr. vedtak i Komite for oppvekst, idrett og kultur «Osterøy kommune er positiv til utviding av private barnehageplassar, men det må takast opp og eventuelt leggjast inn i budsjettet for 2016». Auke i grunnbemanning Nok personale med kompetanse om barn sine behov og deira utvikling er eit kvalitetskriterie for barnehagane. Kostnader (20 % auke per avd alle komm.bhg.) 4,0 still kr Auke i opningstida i barnehagane Noverande opningstider i kommunale barnehagar er 9 t/ dg frå Kostnader med auke (30 min/ 5 dg veke - heilårsverknad) 4 avd. barnehage (Hauge bhg) 0.3 still kr avd. barnehage 0.1 still kr Auke i opningstid for alle barnehagane : 1.2 still kr Om ein ynskjer å gje dette som eit tilbod i nokre barnehagar kan ein ha mest å hente ved å utvide opningstidene i Haus og Valestrand barnehage. Ved å auke opningstida i desse barnehagane vil ein ligge på hovudinfrastrukturen mot Bergen. Samstundes vil det nok opplevast litt urettvis om ein berre aukar i ein av barnehagane; opninstida er ei utfordring for foreldre/føresette i alle barnehagane våre. Kommunalt tilskott til Osterøy gårds og friluftsbarnehage AS Barnehagen søkjer om utviding med 14 plassar kr. 1.4 mill (saknr.024/15 Komite for oppvekst, idrett og kultur) Kvalitetsindikatorar Status 2015 Mål 2016 Mål 2018 Barn i barnehage 0-5 år (priv./kommunale bhg) Budsjett

170 Barn på venteliste (utan rett til barnehageplass) * * * Kommunale barnehagar Private barnehagar Dispensasjonar - Pedagogisk personale Kommunale og private barnehagar Del styrarar og pedagogiske leiarar med pedagogisk utdanning Alle Alle Alle Del assistentar med relevant utdanning (barne-og ung.domsarb.) Alle Alle Alle Tal minoritetsspråklege barn som går i barnehage Alle Brukarundersøking kvart 3.år 2014/ /2016 Gjennomført Indikator frå brukarundersøking Fysisk utemiljø 4,6 5.0 Indikator frå brukarundersøking Tilgjenge Medarbeidar /organisasjon Årsverk Gjennomført brukarsamtale Alle Alle *Born på venteliste er born som ikkje fyller retten til ein barnehageplass, jfr. Lov om Barnehagar Kommentarar til nøkkeltal status og mål i planperioden Det er ei utfordring å definere framtidige behov for barnehageplassar. Utbygging av barnehageplassar må sjåast i samanheng med politiske vedtak, auke i fødselstal, vekst i folketal/auke i tilflytting. Osterøy kommune imøtekjem lovkravet om retten til ein barnehageplass. 25 born på venteliste som ønskjer plass hausten 2015 eller frå 1. januar 2016, men fyller ikkje retten til ein barnehageplass per definisjon. Tilskot til andre kommunar for born busett på Osterøy som har ein barnehageplass i andre kommunar(bergen) Kva er lovpålagt når det gjeld barnehage: a. Å oppfylle retten til ein barnehageplass innan gjevne kriterier b. Å gje kommunal støtte til private barnehagar c. Å føre tilsyn med alle barnehagar i kommunen - og sjå til at dei har ei drift i samsvar med gjeldande regelverk Tiltak/fokusområde frå kommunedelplanar/temaplanar 2016 Nye barnehageplassar Lonevåg barnehage Tidleg innsats med målretta tiltak på alle område * Barnehagen som kulturformidlar Pedagogisk leiing Eit kompetent personale - alle tilsette har god kompetanse og er i stand til å gje læring og omsorg i samsvar med kommunale og sentralt gjevne målsetjingar Opne nye barnehageplassar haust 2016 Opplæring og kompetanseutvikling Kultursatsing i barnehagane Styrka leiarskap som fører til utvikling og kvalitet Rekruttere og behalde fagpersonale pedagogdekning som er i tråd med Lov om Budsjett

171 Utvikle kvar barnehage til ein lærande organisasjon skape gode læringsmiljø for barn si utvikling, leik og læring, helse og trivsel.* Samarbeid barnehage - skule Barnehageplan plan for oppvekst Kompetanseplan for tilsette i barnehage * Auke i grunnbemanning ved barnehagane Plan for minoritetsspråklege barn i barnehagen Auke i driftsmidlar til barnehagane Fleire opptak i barnehagane vi har eit hovudopptak og vi fyller kravet og etterspurnaden om rett til barnehageplass. Brukarundersøking i barnehagane barnehagar. Opplæring og kompetanseutvikling Evaluere og revidere plan for overgang barnehage skule X 2015/2016 Kommunal standard for tal på vaksne per barn blir utgreidd 2015/2016 Utgreidd 2016 *»Vere Sammen» har fokus på den autoritative vaksne(den tydelege og varme)og omhandlar implementering av grunnleggjande haldningar i barnehagen med særleg fokus på: Kompetanseheving i barnehagen ei felles pedagogisk plattform Implementering av den autoritative vaksne (den tydelege og varme) Betre samhandling mellom barn og vaksen Osterøy kommune oppfyller kravet om rett til barnehageplass jfr. Lov om barnehagar. Ved hovudopptak 2015/2016 vart alle søkjarar med rett til barnehageplass imøtekome. Dette medførte omfordeling av ressursar og oppretting av nye plassar ved Hauge og Lonevåg barnehagar. Grunnskule Grunnskulen i Osterøy har som visjon å gje elevane lærelyst og arbeidsglede. Gjennom dette arbeidet har ein som målsetjing at læringsutbyttet til elevane skal bli større. Kvalitetsutviklingsplanen for grunnskulen i Osterøy har 4 prioriterte satsingsområde: Grunnleggjande dugleikar Godt læringsmiljø Vurdering for læring og utvikling Profesjonelle medarbeidarar Kvalitetsindikatorar Status 2014 Status 2015 Mål 2016 Mål 2019 Støtte frå lærar 7.kl.: 4,4 10.kl.: 3,8 7.kl.: 4,2 10.kl.: 3,9 7.kl.:4,5 10.kl.:4,0 7.kl.: 4,5 10.kl.:4,5 Budsjett

172 Vurdering for læring Mobbing Meistring Læringskultur 7.kl.: 4,0 10.kl.:3,5 7.kl.: 1,4 10.kl.:1,0 7.kl.: 4,0 10.kl.: 3,9 7.kl.: 3,6 10.kl.: 3,3 7.kl.: 3,7 10.kl.:3,6 7.kl.: 1,3 10.kl.:1,2 7.kl.: 3,8 10.kl.: 3,9 7.kl.: 3,6 10.kl.: 3,3 7.kl.:4,0 10.kl.:3,8 7.kl.:1,2 10.kl.:1,0 7.kl.:4,1 10.kl.: 4,0 7.kl.: 3,7 10.kl.: 3,5 7.kl.: 4,5 10.kl.:4,5 7.kl.: 1,0 10.kl.: 1,0 7.kl.: 4,3 10.kl.: 4,3 7.kl.: kl.:4,0 Grunnskulepoeng for 10.klasse , Kommentarar til nøkkeltal status og mål i planperioden Elevundersøkelsen Indikatorane i elevundersøkelsen vart endra det siste året. Vi har derfor endra indikatorane i budsjettskrivet slik at dei er i samsvar med indikatorane som vert nytta i den årlege Tilstandsrapporten. Den einaste indikatoren som står att er måletala for mobbing. 6. Grunnskulepoeng for 10.klasse er gjennomsnittspoeng av karakterar for avgangselevar i grunnskulen. Dette er eit måltal som seier noko om elevane sitt læringsutbytte. Vi har i fleire år lagt under snittet nasjonalt. I 2015 har vi langt betre resultat. Nasjonale prøver i grunnskulen Kvalitetsindikatorane for nasjonale prøver er endra frå skuleåret 2014/15. Tidlegare resultat kan såleis ikkje samanliknast med resultata for skuleåret 2014/15. Resultata kan såleis berre samanliknast med andre kommunar, fylkesnivå og nasjonalt. Osterøy kommune hadde fylgjande resultat skuleåret 2014/15: 5.trinn: Indikator og nøkkeltall Osterøy kommune skoleeier Kommunegruppe 10 Hordaland fylke Lesing Regning Engelsk Osterøy kommune skoleeier, Grunnskole, Nasjonale prøver 5. trinn, trinn: Indikator og nøkkeltall Osterøy kommune skoleeier Kommunegruppe 10 Hordaland fylke Lesing Regning Engelsk Osterøy kommune skoleeier, Grunnskole, Nasjonale prøver ungdomstrinn, trinn: Indikator og nøkkeltall Osterøy kommune skoleeier Nasjonalt Nasjonalt Kommunegruppe 10 Hordaland fylke Nasjonalt Lesing Regning Engelsk Osterøy kommune skoleeier, Grunnskole, Nasjonale prøver ungdomstrinn, trinn har ikkje nasjonale prøver i engelsk. Fokusområde i 2016 frå temaplanar/kommunedelplanar Grunnleggjande dugleikar 2016 Fokus på lese- og skriveopplæringa. Budsjett

173 Fokus på matematikkopplæringa. Fokus på digitale dugleikar. Nytte kartleggingsverktøy i dei grunnleggjande dugleikane. Kompetanseutvikling for lærarane. Tidleg innsats med målretta tiltak på alle nivå. Fokus på klasseleiing. Fokus på overgangar mellom ulike skuleslag. Godt læringsmiljø Deltaking i læringsmiljøprosjektet i samarbeid med UDIR. Fokus på å redusere mobbing. Styrke samarbeidet med FAU Trivselsleiarane Vurdering for læring og utvikling Skulane skal ha periodeplanar som konkretiserer kompetansemåla for kvart trinn, og tydeleggjer delmåla og kjenneteikna for måloppnåing. Elevane får systematisk undervegsvurdering. Setje elevane sin faglege og sosiale utvikling i sentrum gjennom relasjonskompetanse og leiing på alle nivå. Profesjonelle medarbeidarar Godt samarbeid med føresette. God dialog mellom dei ulike nivåa i kommunen. Relevant kompetanseutvikling. Ungdomssteget i utvikling nasjonal satsing på ungdomssteget. Fokus på rekning i alle fag, meir praktisk, variert og relevant undervisning. Fokus på tilpassa opplæring med målsetjing om å redusere behovet for spesialundervisning. Skulebasert kompetanseheving i samarbeid med nasjonale rettleiarar. Arbeidet starta hausten Kva er tilpassa opplæring og korleis kan skulane leggja til rette for dette? Vurdere grunnbemanninga til skulane. Innføre nye rutinar for tilmelding til PPT. Framskriving av grunnskuledrifta har teke omsyn til endra skulestruktur frå hausten Hauge skule er vidareført som ein 1-4 skule. Nøkkeltal Grunnskule Skuleåret 2011/2012 Skuleåret 2012/13 Skuleåret 2013/2014 Skuleåret 2014/2015 Skuleåret 2015/2016 Elevtal barnesteget Elevtal ungdomssteget Budsjett

174 Klassetal barnesteget Klassetal ungdomssteget Årsverk undervisning 103,4 97,5 91,5 87,2 87,04 Årsverk assistentstillingar ,5 9,7 36 Skulefritidsordninga Osterøy kommune gjev i dag tilbod om SFO ved alle barneskulane. Det vert ikkje gjeve noko tilbod om SFO i skulen sine ferie og fridagar. Mål: SFO skal gje borna eit trygt og utviklande fritidstilbod før og etter skuletid i samsvar med 13 7 i Opplæringslova og dei kommunale vedtektene. Noverande drift er vidareført for 2016 Det vil seia at skulane Haus, Lonevåg, Valestrand og Hauge gjev eit heildagstilbod; skule, leksehjelp og SFO. Ved Fotlandsvåg er tilbodet om SFO 15 timar veke(+ skule og leksehjelp). Bemanning ved SFO: 1 vaksen per 13/14 born Foreldrebetaling: 2015 Mindre enn 9 timar veke kr timar veke kr Meir enn 15 timar veke kr Tiltak som ikkje er finansiert i budsjettframlegg 2016: Auke opningstida i Skulefritidsordninga (SFO) til 11 mnd. drift Auke av opningstida til 11 mnd drift inneber at SFO vil vera open i skulen sine ferie- og fridagar; det vil seia haust- og vinterferie,1 veke før skulestart og 1 veke etter skuleslutt. Planleggingsdagane er ikkje rekna inn. Dette fordi tilbakemeldingar frå foreldre/føresette syner at det er dei lange feriane som er utfordringa for familiane. Det er mange usikre moment knytta til utrekninga. Utrekninga no er gjort ut frå at ca. halvdelen (80 elevar) av elevgruppa vil delta og vi har rekna ut frå elevtalet som deltek på sfo per no. Det er rekna inn 9 t/dg og tal vaksne er 1 per 13/14 barn. Utrekninga gjeld 11 mnd drift ved alle dei 5 barneskulane. Ved å utvide opningstidene ved 3 skular (Valestrand, Haus og Lonevåg) vil ein minske utgiftene, men det kan medføra støy og misnøye fordi dette er eit behov som gjeld foreldre/føresette ved alle barneskulane. Budsjett

175 Ein vil kunne minske utgiftene ved berre å ha ope 1 veke ved skuleslutt, og 1 veke før skulestart. Auke opningstider i SFO - 11 mnd drift ved alle barneskulane Brukarbetaling/inntekter ( 1 ekstra mnd. betaling) Kostnaden med 11 mnd drift på SFO kr. 600` kr. 200` kr. 400` Kvalitetsindikatorar Status Mål 2016 Mål Plan for SFO-tilbodet i Oppstart Ferdig Osterøy kommune SFO-tilbod i feriar 0 Alle Del tilsette med 48,3 % 70% relevant utdanning SFO-tilbod til alle elevar Alle Alle Fokusområde frå temaplanar/kommunedelplanar 2016 Leksehjelp ved alle skular Fortsett Ny plan for SFO-tilbodet Utvide tilbodet til 11 mnd drift Plan for kompetanseutvikling av personalet Oppstart Ikkje finansiert Gjennom Nordhordland kursregion Skulefritidsordningar /leksehjelp Skuleåret 2011/2012 Skuleåret 2012/13 Skuleåret 2013/2014 Skuleåret 2014/2015 Bemanning, årsverk 9,35* 9,80 7,20 7,20 Tal born med opphaldstid veketimar Tal born med opphaldstid over veketimar Tal born med særlege behov Leksehjelp Skuleåret 2015/2016 Familiens hus Familiens hus har ei målsetjing om tidleg innsats og tverrfagleg samarbeid. Tverrfagleg teneste tek oppdrag for barnevernstenesta og andre kommunale og statlege tenester, samt direkte frå foreldre og private einingar. For å sikre robuste og kvalitativt gode tenester, må vi ha fokus på kompetanseutvikling og tilsette i ledige stillingar. Vi vil miste styrkingsmidlar om vi ikkje tilset tiltaksperson i Tverrfagleg teneste. Budsjett

176 Vi har redusert kostnadane i tiltak i familien ved å nytte eigne krefter i Tverrfagleg teneste. Faren for budsjettoverskridingar er stor når det ikkje er rom for å budsjettere med ei auke i plasseringar. PPT har framleis hovudfokus på sakkunnig arbeid, men tverrfagleg samarbeid og systemretta, førebyggjande tiltak og prosjekt får auka merksemd. Vi ventar at sektoren sine systemtiltak vil involvere dei tilsette i Familiens hus i aukande grad. Mål i 2016: Fleire fora og nettverk for tverrfagleg samarbeid Ruste og utvikle foreldrekompetanse Gruppetiltak retta mot barn og unge med belastningar Rettleiing til personalgrupper Opplæringstiltak til personalgrupper Kompetanseutvikling Prioriterte tiltak er Psykologisk 1.hjelp verktøy for lærarar Brukarundersøking Samarbeidsavtaler Kvalitetsindikatorar Status 2014 Status 2015 Mål 2016 Mål 2019 BV: Fristoverskridingar ved undersøkingar 14% 34% 10% 0% BV: Tiltaksplanar i alle frivillige tiltak saker 92% BV: Oppfølging fosterbarn (4 besøk i året) 86% BV: Tilsyn i fosterheim (4 tilsyn i året) 74% BV: Brukarundersøking 0 98% 100% 100% 0 100% 100% 100% 100% 100% 100% 1 3 Ventetid hjå PPT 8 16 mnd 6 mnd 3 mnd 3 mnd Samlingar for gjensidig kompetanseutveksling mellom skular, barnehage og Familiens hus Grupper/kurs gr.pr.år 1 2 gr.pr.år Årsverk i Familiens hus* R 2014 B 2015 R 2015 B 2016 Helsestasjon 4,8 5,5 5,5 5,5 Budsjett

177 PPT 3,0 3,0 3,0 3,0 Tverrfaglig tjeneste 4,0* 4,0* 4,0* 4,0* Barnevern 5,4* 5,4* 5,4* 5,4* Sum årsverk 17,2* 17,9* 17,9* 17,9* * I 2012 fekk ein ei 100% stilling frå fylkesmannen, i 2013 ei ny 60 % stilling, i 2014 fikk vi enda ei 100% stilling. For 2014 finansierer fylkesmannen 2,6 stillingar i barnevernet og Tverrfagleg teneste. Nøkkeltal pr Aktive saker i BV Barn i fosterheim og institusjon Barn i andre hjelpetiltak Tilsynsbarn Aktive saker i PPT Aktive saker i TFT Helsestasjon og skulehelsetenesta Tenesta er lovfesta som eit viktig tiltak i kommunane for å sikre barn og ungdom i alder 0-20 år eit godt oppvekstmiljø, og skal vere eit kraftsenter for helse og oppvekst i kommunane. Mål Helsestasjons- og skulehelsetenesta skal bidra til å førebygge sjukdom og fremje god fysisk og psykisk helse hos blivande foreldre og barn og ungdom 0-20 år. Tenesta er et lågterskeltilbod og skal vera lett tilgjengeleg for alle brukarar i målgruppene. Helsestasjons- og skulehelsetenesta, samt den kommunale svangerskapsomsorga, skal ha rutiner for samarbeid med fastlegane, med andre kommunale tenester, med tannhelsetenesta, med fylkeskommunen og med spesialisthelsetenesta. Mål for 2016 Tilbod om heimebesøk av jordmor til alle fyrstegongsfødande i løpet av dagen. Tilbod om heimebesøk av helsesøster i løpet av dei 10 fyrste dagane. Deltaking av helsesøster i barnehageprosjektet «Vere saman». Deltaking av helsesøster i «Læringsmiljø satsinga». Styrke helsesøster tilbodet både på helsestasjon og i skulehelsetenesta. Gode prosedyrar for oppfølging av flyktningane. Tettare samarbeid med kommunepsykologen. Organisering av tenesta Budsjett

178 Vi har i dag 5,5 stillingar ved helsestasjonen, fordelt på 2 helsesøstre i 100% stilling, 2 helsesøstre i 80% stilling, 1 helsesøster i 40%, 1 jordmor i 90% stilling og 1 helsesekretær i 60 % stilling. 3 av helsesøstrene jobbar i dag primært i skulehelsetenesta, medan 2 primært har helsestasjonsarbeidet frå 0-5 år. Det er 4 helsesøstre som har ansvar for Helsestasjon for ungdom, eit tilbod for unge i alderen år som er open ein ettermiddag i veka. Utfordringar Helsestasjonen opplever stor pågang frå elevar i skulehelsetenesta og mange har samansette vanskar og av psykisk karakter. I skuleåret starta ein opp med eit tilbod til alle barneskulane der alle 5.klassingar fekk informasjon/opplæring i Psykologisk førstehjelp. Dette er eit ledd i det primærførebyggande arbeidet og som vi vil fortsette med i kommande år. På ungdomsskulen har dei ein psykiatrisk sjukepleiar i ein liten stillingsbrøk og ho har samarbeid med helsesøster. Kommunepsykologen jobba i ein periode saman med dei og hadde jentegrupper, men dette arbeidet har falt bort. Dei jobbar i lag for å styrke den psykiske helsa. Det er ynskjeleg med eit nærare samarbeid med kommunepsykologen kring borna vi møter. Helsestasjonen opplever diverre ikkje stor nok grad av tilgjengelegheit slik vi opplevde når ein var samlokalisert med psykologen. Helsestasjonen har eit sterkt ynskje om eit tettare samarbeid med kommunepsykologen for å kunne være meir på primær førebygging enn sekundær og tertiær førebygging. Vi har hatt eit stort fødselstal dei siste åra. I år vil vi ha eit fødselstal på over 100 ( ). Dette er bra for kommunen, men gir fleire utfordringar med tanke på fleire som skal ha eit helsetilbod og på sikt barnehageplass. Osterøy kommune har stor arbeidsinnvandring frå Aust-Europa, særleg Polen. Fleire har busett seg her med heile familien og vi skal syte for ein god integrering. Kommunen har no busett flyktningar. Vi veit at flyktningar ofte har andre belastningar i tillegg og Helsestasjonen ynskjer å kunne demme opp for desse. Både kultur og språk er utfordringar som medarbeidarar ofte treff på i møte med våre nye tilflyttarar. Helsestasjonen må difor ofte tilby desse familiane ekstra konsultasjonar. Kvalitetsindikatorar Status 2015 Mål 2016 Mål 2019 Fødsels førebuande kurs til førstegongsfødande 0 80 % 100% Heimebesøk av jordmor til alle fyrstegongsfødande nyfødde innan 14 dagar Heimebesøk av helsesøster til alle nyfødde innan 14 dagar Gjennomføring av konsultasjonar i tråd med retningslinjene og innan fastsette tidsrammer Samarbeidsavtale og faste møter med fastlegane 0 80% 90% Alle skal få tilbod innan 1 veke etter heimkomst 0 90 % 100% 1g 2g årlig 1g i mnd Budsjett

179 Samarbeidsavtale og faste møter med barnevern 2g 2g.årlig 2g årlig Samarbeidsavtale og faste møter med PPT 1g 2g årlig 2g årlig Samarbeidsavtale og faste møter med psykiatritenesta Samarbeidsavtale og faste møter med fysioterapitenesta 1g 2g.årlig 2g årlig 1g i mnd 1g i mnd 1g i mnd Zippy rettleiing for lærarane 4 gangar 4 gangar ICDP rettleiing for foreldre 0 1 kurs 2 kurs Vaksinasjonsdekning 0 95% % Psykologisk førstehjelp undervisning til 5. kl 0 95 % 95 % Kulturskulen Osterøy kulturskule driv opplæring innanfor musikk, dans, media og visuell kunst. Dette er i tråd med kommunens vedtekne kulturplan som legg føringar for at kulturskulen skal gje tilbod innanfor eit mangfald av kunstartar. Kjerneområdet er individuell musikkundervisning sidan det er størst etterspørsel etter den tenesta, men elevtalet aukar gradvis innanfor andre kunstuttrykk. Særleg innanfor dans har elevtalet auka markant dei to siste åra. Av 281 elevplassar går 80 på dans. Etterspørselen etter individuelle plassar har gått noko ned. Dette er og ein trend i andre kulturskular. Fagmål 1. Å gje kvar enkelt elev eit tilpassa tilbod. 2. Å vidareutvikla våre eksisterande tilbod innanfor musikk dans, drama, media og visuell kunst gjennom samarbeid innanfor dei ulike fagområda. 3. Å tilby kulturskulen sin kompetanse i samarbeidsprosjekt med barnevernstenesta, omsorgstenesta, barnehagane og skule. Målet er å nytta kultur som ein viktig ingrediens for å gi ulike brukargrupper auka livskvalitet. Rockeverkstad for ungdom kan vera eit døme. Ny rammeplan No er den nye rammeplanen for kulturskulane vedteken av landstyret i Norsk kulturskoleråd. No startar arbeidet med å laga vår lokale plan for Osterøy kommune. Intensjonen er at planen skal handsamast politisk. Nasjonalt arbeidast det for tida med dei ulike fagplanane. Nye tilbod, nye behov Den store auka i danseelevar gjer at trongen til eit eigna lokale er prekær. I dag vert aulaen på ungdomsskulen nytta. Dette er og eit myldreområde i skuletida og er derfor svært skittent når danseundervisninga startar. Medarbeidarane i kulturskulen håpar på at planlagt dansestudio i kjellaren på Lonevåg barnehage let seg realisera så fort som råd. I dette området er det og planlagt lydstudio og lokale for media/visuell kunst. Budsjett

180 Samarbeid Når nye spesialtilpassa lokale til lyd og bilde vonleg vert realiserte, vil kulturskulen kunne tilby spanande samarbeid med grunnskulen/vidaregåande skule og frivillig musikkliv. Til dømes vil valfaget media på ungdomsskulen ha god nytte av fasilitetane. Osterøy kulturskule samarbeider tett med Haus og Lonevåg skulemusikklag om instruktørtenester. Dette samarbeidet gir høve til å skapa konsertar der kulturskuleelevar og korpsmusikantar møtast og gjer prosjekt i lag. Kulturskulen har i fleire år drive musikkgruppa Kor for ikkje. Det er gruppe med vaksne psykisk utviklingshemma som opptrer i ulike samanhengar. Dette tiltaket står og fell på det gode samarbeidet med personalet i bufellesskapa. Kulturskulen har frå 2014 hatt ansvar for Ungdommens kulturmønstring. Kulturskulen samarbeider med ungdomskulen om drift av rockeverkstad i underetasjen på ungdomsskulen. Dette er eit gratistilbod som er ope for alle som vil ha ein plass å øve. Kulturell infrastruktur Å vera ein ressurs i lokalmiljøet inneber mellom anna å vera ein aktør/rådgjevar når det gjeld å skaffe, vedlikehalde og oppgradere lyd og lys utstyr i kommunen sine formidlingsarenaer. Me i kulturskulen trur det vil vere tenleg om noko av kulturskulen sin ressurs vert nytta til dette arbeidet. Brukarbetaling I ein konkurransesituasjon er rett pris på tenesta også viktig. Formålet med ein kulturskule er å gi alle som ønskjer det høve til å få utvikla sine talent innafor ulike kunstartar. Det skal vera eit lågterskeltilbod. Satsen på brukarbetalinga bør stå i stil med ei slik målsetjing. I dag er satsen kr 4 300, av dei høgste i landet. Kulturskulen fekk ei rekkje utmeldingar sist satsane vart heva. Heldigvis vart satsen fryst i I budsjettet for 2016 legg ein opp til at satsen vert uendra for på sikt verta redusert. I våre nabokommunar ligg prisen i snitt på litt under 3000 i året. Kvalitetsindikatorar Status 2014 Status 2015 Mål 2016 Mål 2019 Tal på framføringar i kulturskulen Tal på deltakarar i kulturskulen Vår 255 Vår 279 Haust 283 Haust Tal på undervisningstimar (klokke timar) i kulturskulen Påmeldingar i ungdommens kulturmønstring Utdeling av kulturpris Ja 1 kvart år Brukarbetaling (kr) Venteliste for å delta i musikkskulen Kulturpris 1 kvart år Budsjett

181 Elevmasse Vår Haust Vår Haust Vår Haust Vår Haust Totalt (elevar / plassar) Brukarbetaling / / / / / / / /281 Årsverk R 2014 B 2015 R 2015 B 2016 Osterøy kulturskule 4, ,05 Bibliotek Osterøy bibliotek har ein bibliotekplan for som byggjer på vedteken plan for Biblioteksamarbeid i Nordhordland og intensjonane i Bibliotekreform Rullering av bibliotekplan håper ein å få til i Osterøy bibliotek har som visjon å vera eit aktivt og kreativt kultur- og kunnskapssenter ein oase og eit digitalt rom der menneske kan søke inspirasjon, informasjon og kunnskap. Osterøy bibliotek har fylgjande satsingsområde: Barn og unge Kultur IKT og kunnskap Biblioteket har no ny bibliotekbuss, «Mime». Formidling og lesestimulering for barn er svært viktig, samt å gje tilbod til eldre som ikkje kjem seg til hovudbiblioteket. Biblioteket har dei to siste åra hatt 2,65 stilling. 0,4 stillingsressurs har stått vakant i fleire år. 0,8 stillingsressurs til bibliotekbussen. Etter oppstart av bibliotekbussen Mime i 2014 har det vore ei enorm auke i bruk og det er for travelt med berre ein person på bibliotekbussen. Osterøy bibliotek har mange arrangement samanlikna med andre bibliotek, i 2014 hadde vi til dømes 92. Biblioteka i Nordhordland søker midlar frå staten til arenautvikling, dvs. m.a. arrangement. Kvar av kommunane har ansvar for ei arrangementsrekke med alt det inneber av kontaktar, planlegging, reise, opphald, marknadsføring m.m. Som overordna profil tenker vi oss «kroppen» med alle sine behov, frå åndelege utfordringar og stimuli, til mat, klede, språk, kunst, vitskap osb. Hovudbiblioteket auka opningstida i 2015 til 25 timar og 4 dagar kvar veke i 2014 og Mime køyrar 3 og 4 dagar i veka. Måla i bibliotekplanen og dei tidlegare vedtekne måla tilseier 5 dagar ope kvar veke. Frå før har vi grunna tidlegare budsjettkutt måtte stenge onsdagane, dette er brukarane veldig misnøgde med. I «Mime» er vi i full gang med gjennomføring av «Les for livet del 2», som er eit nyskapande og utradisjonelt lesestimuleringsopplegg med iscenesetting etter tema som t.d. Noas ark, «skrekk og gru», «stjerner og planeter» osb., ei ny oppleving ved kvart bibliotekbussbesøk. På nokre av turneane er forfattar og skodespelar Adele Lerum Duus med. Poenget er at barna må ut i bussen kvar gong han kjem for å få med seg ei ny kulturoppleving og verte merksam på litteratur dei ikkje visste om at fanst. På denne måten vert det lettare å finne litteratur og få lyst til å lese. Ungane vert Budsjett

182 gjort kjent med mykje forskjellig litteratur av alle slag både fag, skjønn, teikneseriar og e-bøker. Opplegget er i samarbeid med Den kulturelle skulesekken og Folkeakademiet. Utlånet på Mime frå er på og interessa og etterspørsel er formidabel. Dette vil vi halde fram med i Frå tidegare erfaringar og frå andre folkebibliotek, veit ein at biblioteket er noko av det første flyktningar og innvandrarar oppsøkjer og det erfarer vi også på Osterøy, våre nye innbyggjarar er flittige brukarar. Vi skaffar det dei ønskjer av litteratur som er tilgjengeleg og elles nyttar dei våre digitale tilbod mykje. Mål - Auke lesestimulering i barneskulen - Formidling, innkjøp og utlån av e-bøker - Ny bibliotekplan - Kvalitativt betre og utvida tilbod i den nye bibliotekbussen - Tilbod til flyktningar Fokusområde frå temaplanar / kommunedelplanar som gjennomførast i 2016 Nok PC-ar til publikumsbruk Månadlege arrangement i samarbeid med biblioteka i Nordhordland Mime utvida tilbod Lesestimuleringstiltaket Les for livet 2 Samarbeide med musea og andre samarbeidspartnarar om utstillingar Rullering av bibliotekplan (Må komme i etterkant av oppvekstplanen) Kvalitetsindikatorar Status 2014 Status 2015 Mål 2016 Mål 2019 Tal på utlån frå bibliotekbuss % - vis sjølvbetente utlån 98 % 98% 98% 98% Digitale tekstbøker (e-bøker) Tal utlån digitale tekstbøker Digitale lydbøker Tal utlån digitale lydbøker Fjernlån frå andre kommunar Fjernlån til andre kommunar Tal arrangement Deltakarar på arrangement Deltakarar på lesestimuleringstiltak Timar ope i veka Mime 25+Mime 34 Årlege utstillingar Årsverk Biblioteket 2,85 3,05* 3,05* 3,05* 2,68 Budsjett

183 * 0,5 stilling skulebibliotekar ved Osterøy vidaregåande skule finansiert av fylkeskommunen. 0,4 % stilling vakant i 2013, 2014, 2015 Vaksenopplæring Vaksenopplæringa sitt overordna mål er å styrke grunnlaget for sjølvstendig innsats og samarbeid med andre i yrke og samfunnsliv, gjennom å gje vaksne menneske kunnskap, innsikt og dugleik som fremjar kvar einskild si verdiorientering og personlege utvikling. Arbeidsområdet er: Norsk for framandspråklege vaksne, for familiegjenforeinte, flyktningar og arbeidsinnvandrarar. Grunnskuleopplæring for vaksne som har rett til dette grunna (1) mangelfull skulegang i opplæringspliktig alder, (2) erverva funksjonsnedsettingar grunna sjukdom/skade som har ført til tap av kompetanse på grunnskulen sine område, eller (3) medfødde funksjonsnedsettingar som medfører behov for langvarig opplæring og vedlikehald av grunnleggjande dugleikar. Endringar i planperioden Nye digitale læreverk i Norsk og samfunnskunnskap, og digitale prøver i dette, stiller krav om ein oppdatert PC-park, samt god og stabil nettleveranse. Det vart for eit par år sidan innført obligatoriske og digitale prøver i samfunnskunnskap og norsk. Norsk sender vi inntil vidare til Knarvik, då det grunna lokale og tal personar oppe til prøver ikkje vil lønne seg å drifte desse sjølve. Vi planlegg å gjennomføre dei sjølve så fort lokale og tal personar gjer det praktisk mogeleg. Samfunnskunnskap gjennomfører vi sjølve. Eit resultat av busetjing av flyktningar, er at vi må starte opp ordinær eksamensretta grunnskule på fulltid frå januar Som ein del av grunnskuletilbodet, må vi tilby realkompetansevurdering på grunnskulen sitt område. Dette er ei vurdering av om ein person har ein formell og uformell kompetanse som tilsvarar norsk grunnskule. For to år sidan hadde vaksenopplæringa ein kritisk pedagogisk gjennomgang av organisering og drift, noko som førte til stillingskutt. Evalueringa per i dag viser at kuttet var forsvarleg, men vi er særs sårbare for ein eventuell auke i elevtalet som har rett til opplæring etter Opplæringslova 4A-2, andre ledd (sjukdom/skade hos vaksne som har ført til tap av grunnleggjande dugleikar). Vi er i tett kontakt med PPT for å sikre at alle elevar er her på grunn av eit opplæringsbehov, ikkje på grunn av eit aktivitetsbehov. Ein har difor sett ein nedgang i denne elevgruppa dei siste åra, men då det er sakkunnige vurderingar som ligg til grunn her, er det vanskeleg å sei noko om prognosen for dette det neste året. Mål for 2016 Vaksenopplæringa har eit stort behov for nye og større lokalar. I januar 2016 startar vi opp grunnskule for vaksne, i tillegg til at vi etter planen vil få inn ei ny gruppe med flyktningar. Dette har ein verken klasserom til, lærararbeidsplass til eller PC-ar til. I tillegg vil dei utfordringane ein har hatt med lokala i mange år, framleis vere eit problem. Dette er farlege Budsjett

184 av- og påstigingstilhøve, mangel på gode ute- og inneområde for elevane, og mangel på universell utforming. Rådmannen vurderer å leiga tilleggslokalar fram til Familiens hus står ferdig. Vidare har Osterøy vaksenopplæring i 2016 følgjande mål: Større bruk av kartleggingsverktøy for å betre måloppnåinga i undervisninga Utvikle tilbodet om opplæring i grunnleggjande dugleikar Kompetanseutvikling for lærarar i form av kurs og intern utvikling Ordinær og eksamensretta grunnskule, inkludert realkompetansevurdering Tiltak for saldering av vaksenopplæringa Auke brukarbetaling hausten 2016 Nøkkeltal vaksenopplæring Deltakarar i vaksenopplæring Fornya grunnskuleopplæring Fornya grunnskuleeksamen Opplæring med spesialpedagogisk tilråding og undervisning 4A1 og 2 12 Norsk rett(plikt/behovsprøvd), inkludert flyktningar Norsk betalingselevar Årsverk 6,7 6,70 Vår 5,75 Haust 5,75 5,5 + 2,25 2,40 Vi gjer merksam på at elevar kan ha vedtak om både Norsk rett/plikt/behovsprøvd, og om grunnskule. Tala seier difor ikkje nødvendigvis noko om tal elevar, men fortel om venta tal enkeltvedtak. I forhold til årsverk, har vi ei grunnbemanning før busetnad av flyktningar på 5,5 årsverk. Dei ytterligare 2,4 årsverka er fordelt med 1 stilling knytta til Norsk Intro, og at vi ventar at vi vil måtte nytte 1 årsverk til grunnskule. Til slutt er det nødvendig med ein auka rektorressurs til leiing og administrasjon. Per haust 2015 har vaksenopplæringa blitt frikjøpt med 40 % til slike oppgåver. Vi ser eit fortsatt behov for dette i Budsjett

185 Miljø og teknikk Sektor for miljø og teknikk Brann og redning Drift Kommunale bygg Veg, vatn og avlaup Innvestering Drift yter tenester til kommunen sine innbyggarar innan vassforsyning og avløpsanlegg, kommunale vegar, tømming av septiktankar og til andre kommunale etatar som skule og barnehage, pleie og omsorgsteneste ved nybygging, drift og vedlikehald av kommunale bygg. Brann og redning Tenester innan førebyggande og utøvande brann og redning. Bergen brannvesen har ihht. eigen avtale med kommunen ansvaret for beredskap og førebyggande brannvernarbeid i Osterøy kommune og brannsjefen i Bergen er også brannsjef i Osterøy. Kommunen har personal- og budsjettansvar for tenesta. Samarbeidet gjeld ikkje feietenesta. Utvikling i sektoren si økonomiske ramme Opprinneleg budsjett * Justert budsjett * Rammeløyving 2015 framlegg frå rådmannen Rammeløyving 2015 innstilling frå formannskapet Rammeløyving 2015 vedtak i heradsstyret *) Kr 2,4 millionar av rammeløyvinga er øyremerka asfalt og vedlikehald av kommunale vegar. Budsjettramme for 2016 er eksklusiv løyving på 2,4 mill. Budsjett

186 Gjennomgåande styringsindikatorar for sektoren Status 2015 Mål 2016 Mål 2019 Budsjettbalanse Balanse < 0 % meirforbruk < 0 % meirforbruk Medarbeidarsamtale 15 % 100 % 100 % (-) fortegn tyder mindreforbruk, altså at ein har brukt mindre enn tildelt budsjett. Prosjekt og aktivitetar i perioden: Arbeide vidare med vedlikehaldsplan for kommunale bygg, kommunale vegar. Innløysing festekontraktar/kjøp av grunn, utbyggingsavtaler. Oppsetjing av adresseskilt. Planlegging og bygging av nyanlegg innan vatn og avlaup. Opprusting av kommunale vegar (Njåstadvegen) og bustader. Lonevåg barnehage, utvide kapasitet. Planlegging av ny Valestrand/Hauge skule. Planlegging og oppstart av bufellesskap. ENØK veglys, symjebasseng, kommunale bygg. Planlegging og oppstart Coopbygget (Familiens hus) Flaumsikring Valestrand Kringastemma. Revisjon av brannordning. Brann og redning Bakgrunn og omfang for dei ulike tenestene Brann og ulukkesvern 3 brannstasjonar, 5 kjøretøy, 5 hjertestartarar Bemanning: 0,2 årsv. formann brannberedskap, 1 branninspektør førebyggande, 28 deltidmannskap 1% stillingar. Brannvern. Bergen brannvesen har ansvaret for beredskapen og førebyggande arbeid i kommunen. Brannsjefen i Bergen er dermed også brannsjef i Osterøy kommune. Samarbeidet er regulert i eigen avtale og kommunen betaler ein fast årleg sum for desse tenestene. Osterøy har sjølv personal og budsjettansvaret for brannvernet. Tidleg i 2015 vart 3 brannstasjoner ( Haus, Valestrand og Lonevåg) nedlagt og ein flytta inn i leigde lokaler på Hauge. Lokala er felles med vaktmeistertenesta og feietenesta. Behov for mannskap og kjøretøy er redusert. Lønnskostnader aukar likevel då kravet til forutsigbar beredskap i form av vaktordning har auka. I 2015 er det innført nytt sambandssystem, Tetra. Dette vil auka kostnaden. Samla er det ein vesentleg auke i kostnader innan Brann og redning. Behov for opplæring og kurs er redusert i Budsjett

187 Kvalitetsindikatorar Status 2014 Mål 2016 Mål 2019 Talet på pipebrannar 6 5 Maks 5 Talet på tilsyn i bustader Unødige/falske utrykkingar Maks 11 Fokusområde frå temaplanar/kommunedelplanar 2016 Revisjon av brannordning Teknisk drift Administrasjon av drift og vedlikehaldsoppgåver har vore halde på eit minimum over mange år. Dette området vert styrka med ny 70 % stilling. Kommunale bygg: Planlegging, oppføring, vedlikehald og drift av kommunale bygg: 6 barnehagar, 6 skular, 2 stengde skulebygg, 1 utleigd skulebygg, 15 utleigebustader, 3 adm. bygg, aktivitetsbygg mm. Leige av 25 omsorgsbustader Hosanger og Haugatun. Leige av bustader for vidareutleige. Bemanning: 3,6 vaktmeistrar. Osterøytunet med omsorgsbustader ca m2. 1 driftsleiar som også organiserer vaktmeistertenesta. Kommunale vegar: Drift og vedlikehald av ca. 97 km vegar, fordelt på ca. 115 strekningar. Brøyting av ca. 110 km veg. Straum og vedlikehald av veglys. Bemanning 2,0 årsverk. Prosjektarbeid: 1,5 ingeniørstilling til ymse prosjektleiing innan bygg og anlegg. Kommunale bygg Det er budsjettert med litt høgare straumkostnad enn i Dette skuldast auka bygningsmasse pga. utviding av Lonevåg skule og div bustader. Halvparten av energibehovet for 2016 er allereie kjøpt. Enøktiltak vil redusera forbruket etter kvart som det vert gjennomført. Symjebassenget har opningstid tilpassa vinterhalvåret (oktober til mars). Kartlegging syner eit stort behov for auka vedlikehald av kommunale bygg. Dette gjeld særleg utvendig maling og innvendig skifting av golvbelegg. Manglande vedlikehald aukar risikoen for skader og akutte reperasjonar, og for nokre av bygga ligg det inne midlar i investeringsbudsjettet til oppgradering. x Budsjett

188 Kommunale bustader Kommunen har i 2015 både kjøpt og leigd inn fleire bustader. Dette for vidare utleige i all hovudsak til flykningar. Ved inngåing av nye leigeavtaler vert husleiga tilpassa marknadspris. Det vert truleg også i 2016 behov for fleire bustader. Kapasiteten til vaktmeistertenesta for drift og vedlikehald er ikkje tilpassa den nye bygningsmassen. Inntektene for utleige av nye bustader gjev eit positivt bidrag til sektoren sitt budsjett. Kommunale vegar I 2015 har ein oppgradert og asfaltert ca 5,4 km kommunal veg. I hovudsak finansiert i form ei ekstraløyving. Til tross for dette er det framleis eit stort behov for meir vedlikehald av kommunale vegar og spesielt oppgradering av veggrunn og asfaltering. Det er for 2016 ikkje avsett midlar til dette. Ein del av dei verste vegane er kartlagt og kostnadane til utbetring er vurdert. Det er og eit etterslep for utbetring av kommunale bruer. Når det gjeld vintervedlikehald har kommunen avtale med private når det gjeld brøyting, medan støring vert utført av kommunalt tilsette. Oppsetting av nye adresseskilt langs alle vegane på Osterøy skal i hovudsak utførast i Dette investeringsprosjektet vert utført av eigne tilsette og kan nok medføra redusert vegvedlikehald. Det lagt inn midlar til 40 % stilling for å auka kapasiteten for dette prosjektet. Miljø og trafikksikringstiltak Det er lagt inn kr 0,2 mill. Det vil verte arbeidd med ny trafikksikringsplan. Det er lagt inn midlar til samarbeidsprosjekt mot forsøpling i regi av Bir. Førebygging vassdrag, flaum, ras mm. Kostnader til kartlegging og vurdering av aktuelle saker er teke med. Prosjekt rassikring av privat bustad og næringsverksemder vert finansiert med tilskot frå NVE, grunneigar og mva kompensasjon på sentrale poster. Kvalitetsindikatorar Status 2014 Mål 2016 Mål 2019 Energibruk kommunale bygg, skular 132 Energiforbruk kommunale bygg, barnehagar 220 Asfaltering kommunale vegar 0 0 2,5 km Fokusområde/tiltak frå temaplanar / kommunedelplanar 2016 Vassforsyning høgdebasseng Hosanger Planlegging Vatn og avlaup Haus, Mjeldalen, Espevoll, Oppstart bygging Vassforsyning Hamre og Raknes Planlegging Miljø og teknikk - sjølvkost Det er mange store utfordringar ein står overfor på sjølvkostområda, der vatn og avløp Mjeldalen - Espevoll, Hamre og Raknes vassverk kan nemnast som dei største prosjekta. Budsjett

189 Det er 3 årsverk til drift av vatn og avlaupsanlegg. I tillegg er det lagt inn ny stilling i 60 % for å styrka drifta. Resterande 40 % av denne stillinga er budsjettert for veg med arbeid på adresseprosjekt i I 2015 vart det tilsett ny ingeniør. Ligg no inne 1,5 årsverk til ymse prosjektleiing og drift vatn og avlaup. Feiing og tilsyn 1,2 årsverk. Inngår også i dagleg operativ beredskap brann og redning. Feietenesta har no i same lokale som brannstasjon på Hauge. Årsgebyr vert auka med 33 %. (Dette utgjer ca kr. 130,- inkl mva.) Gjennomgang av reknemodell for indirekte kostnader viser at feiing og tilsyn skal ha større del enn tidlegare berekna. Timesatsane for ikkje lovbestemt arbeid vert auka til kr.508,- pr time. Vatn Tilkoplingsgebyr ingen endring. Det skal betalast eit tilkoplingsgebyr pr seksjon. Dette er endra praksis, men er i tråd med gjeldande forskrift. Årsgebyr vert redusert med 7 %. Avlaup Tilkoplingsgebyr ingen endring. Det skal betalast eit tilkoplingsgebyr pr seksjon. Dette er endra praksis, men er i tråd med gjeldande forskrift. Årsgebyr vert auke med 12 %. Slamtømming Årsgebyr auke med 6 %. Renovasjon Generell auke med 2,4 %, administrasjonsgebyr ingen endring. Budsjett

190 Rådmannen med stabsseksjonar Sentraladministrasjon Plan Teknisk forvaltning Økonomi Service, informasjon og dokument Politisk adm. sekreteriat Løn, personal og organisasjon Samfunnsmedisinsk eining Reinhald Rammeområdet Rådmannen med stabsseksjonar omfattar Rådmannen, Teknisk forvaltning, Service-, informasjon- og dokumentsenteret, Politisk-adm. sekretariat, Reinhaldstenesta, Økonomiavdelinga, IKT, Planavdelinga, Samfunnsmedisinsk eining (Koordinerande eining, Folkehelse- og flyktningekoordinator) samt Løn, personal og organisasjon. Stabseiningane har ansvar for stabs-, støtte- og servicefunksjonar i kommunen, samt strategisk og overordna planarbeid. Stillingane som ass. rådmann haldast inntil vidare vakant. Stillinga som controller er omgjort til ei prosjektstilling for blant anna å greie ut kommunesamanslåing. Ein vil tilsette spesialrådgjevar med juridisk kompetanse. Stillinga vert finanisert med vakante stillinga som leiar for Teknisk forvaltning. Jmf. Formannskapsvedtak 012/15 vidareførast støtte til musikkterapitilbodet a kroner ,-. Midlane finansierast med redusert utgift på posten: tilskot til vedlikehald og drift av idrettsanlegg. Budsjett

191 Utvikling i sektoren si økonomiske ramme Opprinneleg budsjett Justert budsjett Rammeløyving 2015 framlegg frå rådmannen Rammeløyving 2015 innstilling frå formannskapet Rammeløyving 2015 vedtak i heradsstyret Rammeløyvinga 2016 er inkl kr 1,6 mill, øyremerka taksering e-skatt Rammeløyvinga 2016 er inkl kr 1,2 mill som er overført frå andre sektorar knytt til sentral føring av lærlingar i heile kommunen Plan Plan har pr oktober 4 aktive årsverk. Frå slutten av 2015 og inn i 2016 vil det vere opptrapping av ytterlegare ein 50 % stilling. Dette er opptrapping for ein tilsett som har vert lengre tid i permisjon. Seksjonen sine oppgåver er knytt til samordning og gjennomføring av kommunale planprosessar, arealdisponering, handsaming av private planar og arkitektfaglege vurderingar. I 2016 skal det utarbeidast ny planstrategi (som fastsett kva planarbeid som skal prioriterast i valperioden) samt sluttføre arbeidet med Kommuneplanen sin samfunnsdel og Kommunedelplan for sjø- og strandsona. Ein har i 2015 sett i gang arbeid med ei mindre justering og feilretting av kommuneplanen sin arealdel som også skal ferdigstillast. Arbeidet med områdeplan for Lonevåg skal startast opp, samt planarbeid for Kommunedelplan for kulturminner. Kulturminneplan vil systematisere kunnskap og gi oversikt og betre forvaltning av ein viktig ressurs for framtida. Ein vil vurdere om ein skal kombinere dette arbeidet med ein kulturplan i tråd med eit av hovudtema i samfunnsplanen; «Møte mellom fortid og framtid». Frå statleg hald gis det økonomiske verkemidlar for å få kartlagt og verdsatt dei enkelte kommunane sine viktigaste friluftsområder. Målet er at kommunane skal verta ferdig med dette i løpet av Frå 2018 vil det ikkje verta nytta statlege midlar til kjøp av statleg sikra friluftsområde utan at dei har vært kartlagt og verdsatt. Ein har i samband med Kommunedelplan for sjø- og strandsone gjennomgått areal i kommunen knytt til sjø. Ein vil fortsette kartleggingsarbeidet for innlandsområda i Næringsplan står på lista over planar som skal setjast igang. Ein rår til at arbeidet med kommuneplanen sin samfunnsdel bør vera ferdig før dette arbeidet startar opp. Kommuneplanen sin samfunnsdel vil avdekke behov for ulike samfunnsplanar jf planstrategi. For fleire planar der plan har ei koordinerande og rettleiiande oppgåve vil pågåande og nytt planarbeid fortsette inn i Dette gjeld mellom anna: trafikksikringsplan, oppvekst, Budsjett

192 ruspolitisk handlingsplan, idrett, fysisk aktivitet og friluftsliv, skogsbilvegar, avlaup, strategiplan for SMIL, plan for kulturskule m.fl. Vidare er det i gjeldande planstrategi prioritert å starte opp arbeid med områderegulering for Haus og Åsheim. Oppstart og framdriftsplan for dette planarbeidet vert klar når arbeidet med områdeplan for Lonevåg og kulturminneplanen er kome igang. For 2016 er det sett av kr til kjøp av konsulenttenester i samband med planarbeid. Kommunen har ikkje sjølv kompetanse til å gjennomføre oppgåver som td. prosjektering av veg, kartlegging av skred og vurdering av flaumrisiko som er naudsynt ved utarbeiding av offentlege arealplanar. Dette gjeld til dømes kjøp av tenester i samband med plan for Lonevåg og Haus/Åsheim. Vidare vil det kunne være behov for midlar i samband med Samfunnsplanen der det er ønske om å hente inn foredragshaldarar til temamøter. Dette har ein vurdert som ein viktig del av medverknaden og felles kunnskapsgrunnlag som utgangspunkt for diskusjon. Ettersom budsjettrammene for stab er svært stramme og kommunen manglar kompetanse til td. prosjektering av veg eller geologiske (skred) og hydrologiske (flaum) vurderingar vil dette få konsekvensar for utarbeiding av arealplanar. Uforutsette gebyrinntekter frå handsaming av private planar vil påverke dette handlingsrommet positivt. Fokusområde i gjeldande planstrategi Mål 2016 Områderegulering Valestrand Endeleg vedtak Reguleringsplan Vesetgjelet Endeleg vedtak Kommuneplanen sin samfunnsdel Endeleg vedtak Områderegulering Lonevåg Oppstart Kommuneplanen sin arealdel Ferdigstille justering/feilretting. Vurdere tidspunkt for oppstart temarullering i ny planstrategi. Kommunedelplan oppvekst Sjå kapittel om Oppvekst, undervisning og kultur Områderegulering Haus *) Områderegulering Åsheim *) Trafikksikringsplan Endeleg vedtak Kommunedelplan idrett, fysisk aktivitet og friluftsliv Endeleg vedtak Kommunedelplan for sjø- og strandsona Endeleg vedtak Handsaming og rettleiing - private planar. Kontinuerleg Digitalisering av planar jf. FDV-avtale og geovekstsamarbeid Gjennomføre Digitalisering og georeferering av dispensasjonssaker jf PBL Oppstart 2.2 Kartlegging kulturminne/kulturminneplan Oppstart Utvida kartlegging / Barnetråkkregistrering initiativ opp mot barneskulane Oppfølging vidare kartlegging (samarbeid Budsjett

193 Verdsetting av friluftsområde Standarisering og rutineskildringar for sakshandsaming privat planarbeid Standardisering og rutineskildringar temaplanar og anna planarbeid i kommunen med skulane) Ferdigstilling i forhold til strandsone. Vidare kartlegging for innlandsområda. Ferdigstille. Kontinuerleg oppdatering og kvalitetssikring. Mogleg prosess i sambanad m planstrategi. *) Starte arbeid med områderegulering for Haus og Åsheim. Vurdere framdriftsplan etter oppstart av områdeplan for Lonevåg. Kvalitetsindikatorar Status 2015 Mål 2016 Mål 2019 Planar i tråd med planstrategi starta pr dd Ny 56,7% 70% pl.strategi Planar i kommunalt planregister (Braplan) 94% 100%* Dispensasjonar frå plan inn i kommunalt planregister (PBL 2.2 0% 30% 100% *) Behov avklare status eldre planar oppheve dei eller legge dei inn i braplan. Prosess i **) Pr dd er ingen dispensasjonar frå plan georefererte eller registrert i planregister slik loven krev. Tala i kvalitetsindikatoren syner politisk oppstart av planarbeid. Teknisk forvaltning Avdelinga yter tenester til kommunen sine innbyggarar innan kart og oppmåling, frådeling og byggesakshandsaming samt støtte og rettleiing innan landbruk og miljø. Bemanning: 7,8 årsverk. I tillegg kjem veterinær med 2 mindre stillingsheimlar samt støttefunksjonar på dokumentsenteret. Prosjekt og aktivitetar i perioden: - Arbeid med adresseprosjekt. - Ferdigstille plan for skogsbilvegar - Oppdatere plan for SMIL-midlar (spesielle miljøtiltak i jordbruket) Kart og oppmåling Dei fleste gebyra vert oppjustert med 5%. På nokre arealgrenser på frådeling og arealoverføring har vi valgt å «fryse» gebyret og ikkje oppjustere. Det meste av etterslepet frå føregåande år er tatt igjen. Saker som gjenstår ligg til andre avdelingar eller hjå rekvirenten. Vi tar sakene fortløpande etter kvart som dei vert klare. På bakgrunn av auka oppdragsmengde har ein tilsett ny oppmålar med 40% stilling. Kostnadane dekkes i hovudsak av gebyrinntekter. Budsjett

194 Fokusområde 2016 Er med i arbeidsgruppe for oppmåling for kommunane i NHD, for å lage felles rutiner, maler og skjema. Ha fokus på å handtere saker fortløpande når dei kjem inn og halda tidsfristane for å ikkje tape gebyr. Byggesak Halde fram samarbeidet i Nordhordland i samarbeid med regionrådet og Nordhordland digitalt, byggesaksnettverk og utarbeide bruk av felles løysingar. Kvalitetsindikatorar Status 2014 Status 2015 Mål 2016 Mål 2019 Ta i bruk nytt system for elektroniske byggesøknader "Byggsøk" Del byggesaker med overskriden frist Landbruk og miljø I tillegg til dei ordinære oppgåvene vil avdelinga arbeide med og ferdigstille plan for skogsbilvegar. Oppdatere tiltaksstrategiar for Særskilde miljøtiltak i landbruket (SMIL) og Næring og miljøtiltak i skogbruket (NMSK). Fokusområde/tiltak frå temaplanar / kommunedelplanar 2017 Plan for skogsbilvegar Ferdigstillast Strategiplan for SMIL og NMSK Oppdatere Gjennomgang av forvaltninga av kommunen sine eigedomar Kartlegge Service, informasjon og dokument Avdelinga har 10 stillingar/årsverk i Service, informasjon og dokumentsenter. Servicekontoret tilbyr informasjon og publikumsretta tenester for alle einingar i kommunen. Sakshandsaming av skjenkeløyve, leige av kommunale bustader, søknad om transportordning, bestilling av infoland, kontroll av innkomne byggesaker samt produksjon av kart og nabolister etc. er noko av sakshandsaminga i Servicekontoret Servicekontoret er ei samdrift mellom kommunen og staten basert på samarbeids- og driftsavtalar. Prosjekt med ny telefonsentral vart påbegynt i 2014, men vart utsett til hausten Ny telefonsentral vil vera i drift frå januar/februar Dokumentavdelinga er postmottak for alle ytre einingar som skule, barnehage og pleie og omsorg og for rådhuset. Budsjett

195 I løpet 2015 har talet på elektroniske søknadsskjema lagt på same nivå som førre år. I 2016, og med innføring av ID-port, har ein målsetnad om å ha over 30 elektroniske skjema ved utgangen av året. Sakspost i papirversjon vert oppbevart i ca. 3 mnd frå 2015, (tidlegare 6 mnd), deretter vert dokumenta makulert. Service, informasjon og dokument har m.a. ansvar for kommunen si heimeside og intranett. Arkiv: Grunna ikkje godkjende arkivlokale må vi arkivera og pakka arkivmateriale som skal deponerst på Osterøy museum, der vi leige hyllemeter for saksarkivet til kommunen. I og med at ein ikkje har arkivgodkjente lokale på Rådhuset, prøver ein å ha så små arkiv som mogleg på Rådhuset. Dette er eit tidkrevjande arbeid og noko som må gjerast kvart år. Arkiv/sak-system: Nytt arkiv/sak-system vart innført i januar Ny versjon kjem i Om ein tek i bruk den nye versjonen kan ein ha både driftsbase og historisk base opne samstundes. Arkiv og skanning på helsestasjonen: Innhenting av arkiv frå helsestasjonen er gjennomført, men ikkje pakka og registrert. Skanning og opplæring i arbeidet på helsestasjonen ser ein for seg og starte på i Heimesida: Arbeidet med heimesida og samarbeidet med dei andre kommunane vil halde fram i Prosjektgruppa vil møtast ved behov. Så langt som råd er vil ein ta i bruk intern kompetanse innad i kommunane for å unngå dei store utgiftene til opplæring. Prosjektansvar for: - Innføring elektronisk KF kvalitetssystem - Adresseprosjektet fortsetter i Sak\arkiv-system framleis mulig opplæring i andre kommunar - Portal og intranett, Osterøy har kompetansen saman med 3 andre Nordhordlandskommunar - Ny telefonsentral Fokusområde frå kommunedelplanar/temaplanar 2016 Arkiv Eldre arkiv for Overformynderi skal leverast til Fylkesmannen. Heimesida Oppretta faggruppe som skal samarbeida og utvikla kompetanse på tvers av Nordhordlandskommunane. Auke talet på elektroniske skjema. Intranett Ta i bruk nye modular (KF modular). Posthenting Fortsette som tidligare Budsjett

196 Restanse Målet er ingen restanser Val Ikkje val i 2016 Arkivplan for Osterøy kommune Kontinuerleg oppdatering Opplæring sakarkiv system Nybegynnerkurs og oppfriskningskurs 2 gonger pr år Kvalitetsindikatorar Status 2015 Mål 2016 Mål 2019 Gjennomføre årlege oppfriskingskurs i ACOS websak Gjennomgang av kurs i Acos websak for nytilsette Mange 1 til 1 kurs Alle nytilsette Alle nytilsette Stjerner i Norge.no sin måling av offentlege 5 5 heimesider Skrivbare PDF-skjema på heimesida Elektroniske skjema på heimesida Alle Helsestasjon arkiv/scanning Oppstart Ferdig Restanse 1780* 0 0 Levering av arkiv museet Kontinuerleg Kontinuerleg Kontinuerleg *status pr Politisk-admin. sekretariat Politisk-adm. sekretariat omfattar drift og tilrettelegging for politiske råd og utval, kontrollutval/revisjon, ordførar og rådmann. Viktigaste utfordringar framover Viktig element i 2016 er opplæring av nytt heradstyre. Ein vil ta i bruk ny møteportal, og etter kvart vil dette vera ressurssparande for sekretariatet og samtidig gje betre service til politikarane. Dette er eit felles prosjekt i Nordhordlandskommunane. Seksjonen har i 2015 fått litt mindre stillingsressurs og har no ca.2,1 årsverk inkludert ca. 0,5% kantinestilling. Inntekt til sekreteriatet frå arbeid som blei gjort for Osterøy bompengeselskap er ikkje pårekna. Mål oppfølgjingsarbeid etter valet, herunder val av nye utval og nemnder - opplæring for politikarar/utval - halda fristar for utsending av møteinnkalling/dokument - vidareutvikla sakspapiret for betre kvalitet i saksframstilling/vedtaksgrunnlag - opplæring/rettleiing for sakshandsamarar Kvalitetsindikator Møteinnkallingar til formannskap, utval og heradsstyre utsendt i tide (min. 1 Innsamling/ kjelde Resultat 2013 Møteprotokollar F: 23% PT: 81,8% HS: 100% Resultat % 66% 71% Mål 2016 Mål 2019 F: 70% PT:70% HS: % 90 % 90% 95% Budsjett

197 veke før møtet) Saker til formannskap/ heradsstyre utsende i tide Opplæring for saksbehandlarar i websak Møteprotokollar 93,1% 98,3% Bruk av intern kompetanse Alle nye sakshand samarar % % 98 % 100% Fokusområde frå kommunedelplanar/temaplanar 2016 Oppfølging av saker/tidsfristar på alle nivå Gjennomførast Kvalitet i sakshandsaming/dokument/rutinar Opplæring i sakshandsaming i websak Gjennomførast Gjennomførast Sakshandsaming/sekretariatsfunksjonar Gjennomførast Ta i bruk ny politikarmodul Fleire digitale kanalar for dialog mellom innbyggjarar/kommune/folkevalde. Direkte overføring av heradsstyremøte på internett Vidareutvikla sakspapiret for betre kvalitet i saksframstilling/vedtaksgrunnlag Felles prosjekt med Nordhordland Fellesprosjekt med Nordhordland Fellesprosjekt med Nordhordland Løn, personal og organisasjon Løn, personal og organisasjon ivaretek overordna personalfunksjonar, løn, fråvær samt verne- og velferdstenester. Til avdelinga ligg og mykje praktisk arbeid i forbindelse med val samt koordinering av IKT i Osterøy kommune opp mot IKT-NH. Eininga er kontaktpunkt inn mot verneombod og tillitsvaldsapparatet. Frikjøp av tillitsvalde inngår i løyvinga til personal. Ut over det har seksjonen 4 heile stillingar. Eininga har sekretariatsfunksjon for: Arbeidsmiljøutvalet, forhandlingsutvalet, tilsetjingsutvalet og AKAN. Mål 2016: Gjennomføre leiarutviklingsprogram med fokus på utøving av leiarrolla saman med ekstern leverandør. Sikre god oppfølging og implementering av avvikssystem og personalmelding i einingane. Utvikle og gjennomføre 3 lokale sjukefråværsprosjekt i dei tre einingane med høgast prosentvis fråvær. Utvikle overordna kompetanseplan for organisasjonen. Gjennomføre prosjekt for ombygging av rådhus. Styrke samhandling mellom sektorane og løn og personal i personal og rekrutteringssakar. Budsjett

198 Kvalitetsindikatorar Resultat 2014 Mål 2016 Mål 2019 Del av løn utbetalt til rett tid 100 % 100% 100 % Samla sjukefråvær for 7 % 6% 100 % organisasjonen 90 %* 95% 95 % Del med lønsslippar som er elektroniske Elektronisk rekruttering 100% 100 % *Organisasjonen har framleis personar som mottek lønsslipp på papir. T.d. støttekontaktar, oppdragstakarar, politikarar og nkre tilsette. Økonomi Økonomikontoret sine hovudoppgåver er overordna budsjett/økonomistyring, handtering av inngåande faktura, fakturering og ansvar for den samla kommunerekneskapen. Eininga fører i tillegg rekneskap for Kyrkjeleg Fellesråd og Osterøy Utbygging AS m.m., har oppgåver knytt til eigedomsskatt, innkjøpsavtalar, ehandel og utfører økonomitenester til Modalen kommune. Økonomikontoret har 5,5 årsverk, fordelt på 7 tilsette. Mål 2016: - Utvikle rapporteringsrutinar for økonomirapporteringa i organisasjonen vidare. - Ta ut kvalitets- og effektivitetsfordelar i oppgradert økonomisystem. o Konkret: Ta i bruk Visma ehandel (elektronisk innkjøpssystem) i heile organisasjonen. Kvalitetsindikatorar Resultat 2014 Status Mål 2016 Mål Økonomirapportar til politisk nivå 5 1) 6 1) 6 Min. 6 E-handel Oppstarta 100 % auke 2) 90 % Avtalar med avtalegiro, e-faktura og 80 % av alle 20 % auke 20 % auke 20 % auke EHF-faktura (elektronisk) utsendte Årsrekneskap ferdig til revisjon April April Februar Februar 1) I tillegg saker knytt til revisjon/justering av budsjettet. 2) Talet på bestillingar gjennom Visma ehandel skal såleis vere dobbelt så høgt i 2016 som i ) 90% av alle bestillingar frå leverandørar med katalogar som ligg i Visma ehandel, skal skje gjennom Visma ehandel. Reinhaldstenesta Reinhaldstenesta ivaretek reinhald av ca m2 bygg, fordelt på om lag 17,6 årsverk, 1 reinhaldsleiar, og ein fagansvarleg i 50 % stilling. Budsjett

199 Mål 2016: - Arbeide med justeringar av stillingar etter kvart som areal fell frå og nye kjem til. - Jobbe med oppfølging av sykefravær og arbeidsmiljø - Oppmuntre fleire reinhaldarar til å ta fagbrev Kvalitetsindikatorar Status 2014 Status 2015 Mål 2016 Mål 2019 Utføre vurdert vedlikehald av alle golv for å unngå behov for utskifting 25 % 50 % 100 % Medarbeidarsamtalar 24 av26 23 av av 23 Auka talet på fagarbeidarar 4,50 % 8,7 % 17,4 % 35 % *%-sats visar til del av alle golv. Samfunnsmedisinsk eining SAMFUNNSMEDISIN Dette er delvis beskrive under Helse, omsorg og sosial sitt kapittel (Kommuneoverlege, samhandlingsreforma). Under Samfunnsmedisinsk eining ligg Koordinerande eining, folkehelsekoordinator og flyktningekoordinator. FOLKEHELSEKOORDINATOR Folkehelsekoordinator skal ha oversikt over folkehelsa i kommunen på bakgrunn av nasjonal statistikk og lokalkunnskap. Kvart 4 år, før planstrategien blir lagt, skal det utarbeidast eit folkehelseoversyn. Denne skal liggja til grunn for ulike typar planar som utarbeidast i kommunen. Det er ikkje utarbeidd eigen plan for folkehelsearbeidet. I Osterøy kommune vel ein å tenkje folkehelse i alle planar som blir utarbeidd. Folkehelsekoordinator arbeider for at sektorane ser det langsiktige folkehelseperspektivet når dei legg planar og set i verk tiltak. Målsetjinga er å auke tverrfagleg samarbeid på tvers av sektorar for å nytte kompetansen til å møte folkehelseutfordringane, samt nytte ressursane som me har i kommunen på ein hensiktsmessig måte. Pr d.d. vert det blant anna arbeid med: Folkehelse: - Utarbeiding av nytt oversynsdokument - folkehelse - Prosjektleiar trafikksikringsplan ferdigstillast Bidra i planarbeidet i kommunen slik at ein kan setje inn tiltak som kan være med å fremje folkehelsa. Få folkehelseperspektivet inn i alle aktuelle planar. - Deltakar i plan sitt arbeid med kartlegging og verdsetjing av friluftsområder. - Oversikt over frivillige lag og organisasjonar, samt vidareformidla aktuell informasjon til desse laga. Arrangere årleg møte med dei frivillige organisasjonane. - Tilskotsportalen folkehelsekoordinator er systemansvarleg - Koordinera enkelt tiltak; Open gymsal. Budsjett

200 - Oppretthalda kontaktnettverk inn mot folkehelseavdelinga i fylkeskommunen samt ut mot dei andre kommunane. Flyktningekoordinator: - Ansvar for å utforma rutinar og prosedyrar for busetjing og integrering av flyktningane. - Ansvar for å koordinere dei ulike delane av organisasjonen til å samarbeide rundt busetjing og integrering av flyktningar. - Systemadministrator for Visma Flyktning. - Fører i NIR- system for introprogrammet intro. - Samarbeider med frivillige som bidreg inn i introprogrammet. KOORDINERANDE EINING Koordinerande eining skal koordinere tenestetilbodet innafor felta habilitering/rehabilitering, og skal fungera på tvers av ulike sektorar, avdelingar og tenester. Tenesta kan gjere vedtak om individuell plan og tildela brukarkoordinator. Fokusområde frå kommunedelplanar/temaplanar i 2016 Rullering av temaplan habilitering og rehabilitering Rullering av trafikksikringsplan, pågår Rulleringa temaplan for idrett, friluftsliv og fysisk aktivitet, pågår X X X Sentrale postar Under nemninga Sentrale postar i budsjettskjema 1B, vert det ført ymse utgifter og inntekter som ikkje høyrer til noko konkret sektor/budsjetteining, og ikkje skal førast i skjema 1A, i tråd med budsjettforskrifta. Reknesk Reknesk Budsj Budsj (tal i 1000 kr) Pensjon/premieavvik Mva-kompensasjon frå investeringsutgift Mva-kompensasjon frå driftsutgift Løyving kyrkjeleg fellesråd Diverse Sum sentrale postar (netto inntekt) Forklaring/kommentar: Kyrkjeleg fellesråd: Samla løyving til Kyrkjeleg fellesråd er todelt. Ein rein tilskotsdel, samt ein del som gjeld kjøp av tenester frå kommunen. Det vert vist til budsjettbrev frå Kyrkjeleg fellesråd. I budsjettframlegget er det lagt til grunn ei samla løyving på kr 4,93 millionar. Løyvinga må òg Budsjett

201 sjåast i samanheng med investeringsløyving på kr 2,5 millionar til tyngre vedlikehald av kyrkjene. Pensjonskostnad - Premieavvik Det er årleg utrekna pensjonskostnad som vert ført som pensjonskostnad i kommunerekneskapen. Gjennom året vert det utgiftsført løpande pensjonspremie på dei ulike tenesteområda i kommunen. Når året er omme reknar pensjonsselskapa ut pensjonskostnaden for året, som skal belastast den kommunale rekneskapen. For å utlikna forskjellen mellom betalt premie og utrekna pensjonskostnad vert det postert eit såkalla premieavvik. Dersom utrekna pensjonskostnad er lågare enn betalt premie, skal ein inntektsføra premieavviket, dersom kostnaden er høgare enn betalt premie, skal ein utgiftsføre premieavviket. Positivt premieavvik som vert inntektsført eit år skal utgiftsførast (amortiserast) med likt beløp over dei neste 7 åra. Oppsamla premieavvik i Osterøy kommune er omlag kr 19,5 millionar inkl. arbeidsgjevaravgift pr Dette er altså tidlegare mellombels teke til inntekt, og heile beløpet skal utgiftsførast igjen over dei komande åra. I budsjettet for 2016 er det lagt til grunn ei samla netto inntektsføring for premieavvik på sentrale postar på kr 7,0 millionar. Samla pensjonsutgift 2016 kan visast slik: Premieutgift (einingane) Premieavvik (sentrale postar) Amortiseringsutgift (sentrale postar) Samla pensjonskostnad i budsjettet 45,6 mill - 9,5 mill 2,5 mill 38,6 millionar Meirverdiavgiftskompensasjon Kommunane får mva-kompensasjon for mva-utgift både i driftsrekneskapen og investeringsrekneskapen. Frå 2014 skal mva-kompensasjon frå investering i sin heilhet inntektsførast i investeringsbudsjettet/-rekneskapen. Mva-kompensasjon i drift er budsjettert med kr 12,3 millionar. Mva-kompensasjon i investering er budsjettert med kr 15 millionar Diverse «Diverse» er nettobeløpet av sal av konsesjonskraft, tapsavsetjing og diverse mindre einskildposteringar. Samla nettoutgift er kr 0,3 millionar i budsjettet. Budsjett

202 Investeringar 2016 Investeringsbudsjettet er eitårig, og årsavhengig. Investeringsutgifter i 2016 skal såleis ha løyving i investeringsbudsjettet for Unytta investeringsløyvingar eit år må løyvast på ny året etter dersom ein skal kunne bruke den unytta løyvinga. Det har vore relativt store investeringsbudsjett dei seinare åra, men kapasiteten til gjennomføring har vore låg, m.a. grunna manglande stillingsressursar. Investeringsrekneskapa dei seinare åra har såleis vist langt lågare utgift enn budsjettet. Investeringslister: Investeringar - sjølvkostområdet Fotlandsvåg vassverk, anlegg i Hosanger Hamre og Raknes vassverk, sjøleidningar m.m Haus vassverk og avlaup, til Espevoll Haus vassverk og avlaup, Øvre Verkane - inn Mjeldavågen Haus, slamavskiljar Skålevik og Lekneset i Haus Tysse avlaupsanlegg, rensing 1000 Fotlandsvåg - Slamavskiljar Hanstveit 200 Vatn og avløp Åsheim Ymse vatn og avlaup Lastebil uteseksjonen teknisk 50% sjølvkost Borgo - Vevle, vatn og avlaup Hauge/Oddalsmyra, vatn og avlaup Bruvik vassverk, utbetring av elveinntak Raknes - Lonevåg, vassforsyning sjøleidning Bruvik bustadfelt, vasstilførsel Bil til ny medarbeidar sjølvkost 300 Sum sjølvkost Investeringar - innsparing i drift Bustadar for personar med utviklingshemming ENØK - tiltak, generelt ENØK - tiltak, Osterøy ungdomsskule, basseng 400 ENØK- tiltak, veglys - utskifting armatur Innløysing grunn Opprustning Osterøytunet Lonevåg skule, utbygging - tilbygg Budsjett

203 Valestrand/Hauge skule, utbygging - tilbygg - nybygg Sekskanten, base for heimetenesta i Fotl.våg Haldorvika, oppgradering leilighet Hetlevikhuset, oppgradering til bustadutleige 200 Diverse tiltak med kostnadsreduksjon i drift Sum innsparing i drift Investeringar - miljøretta helsevern Oppgradering Osterøy ungdomsskule 3000 Mjøsdalen barnehage, ventilasjon 200 Hauge barnehage, oppgradering 200 Haus barnehage, oppgradering 650 Haus skule, oppgradering Sum milljøretta helsevern Investeringar - oppretthalde drift Investering i IKT Utskifting pultar og stolar i klasseromma 600 Ombygging rådhuset - NAV 250 Bygging av bad barnebustad Brannsikring kommunale bygg Kyrkjegard på Hamre og Gjerstad Hosanger montessoriskule, utviding Fotlandsvåg barnehage, oppgradering/enøk Valestrand barnehage, oppgradering 300 Oppgradering leikeplassutstyr barnehagar Utskifting leikeplassutstyr skular Varslingsanlegg Osterøytunet Forprosjekt framtidig gravplassløysing Osterøy ungdomsskule - oppgradering 500 Valestrand skule, parkeringsplass Valestrand skule, oppgradering brakke og SFO 500 Haus skule, parkeringsplass 500 Haus skule, plan for utviding Sum oppretthalde drift Investeringar - bilar/køyretøy Liten lastebil Budsjett

204 4-hjulstrekker med lite lasteplan 600 Vaktmesterbil Brannbil Ny vaktbil brannvernet 350 Lastebil uteseksjonen teknisk 50 % veg Bilar Helse og omsorg Ladestasjonar Bil kart og oppmåling 250 Sum bilar/køyretøy Investeringar - samfunnsutvikling Adresseprosjekt Lonevåg barnehage, utvida kapasitet Utviding Valestrand b.hage, evt andre b.hagar Kjøp av eigedom Kjøp av sosialbustadar (flyktningar) Idrett og friluftsliv Parkeringsplassar friområde/turløyper 500 Bruvik bustadfelt 200 Sum samfunnsutvikling Investeringar - diverse Coop-bygget Flaumsikring 700 Kringastemma 800 Oppgradering kyrkjebygg Oppgradering kantine, rådhuset 250 Opprusting komm.vegar. Njåstadvegen m.m Flyktningebustader Fossen Bustader Reigstad Oppgradering bustad i Fotl.våg (Bråtet) 200 Biblioteket - "Åpent bibliotek" 200 Golvvaskemaskiner - reinhald 640 Sum diverse Sum utanom sjølvkost Sum sjølvkost Totalt Budsjett

205 Finansieringsplan investeringar Sjølvkostinvesteringar finansierast med lån. Andre investeringar finansierast med: Lån Mva-kompensasjon Sal av anleggsmidler Formidlingslån finansierast med innlån frå Husbanken. Det er budsjettert med kr 8 millionar i utlån Dette kan finansierast med låneopptak, samt eventuelt ekstraordinære innløysing/avdrag frå tidlegare låntakarar. Skjema 2A Investering: Rekn Rekn Budsj Budsj Budsj Investeringar i anleggsmiddel Utlån og forskotteringar Kjøp av aksjer og andelar 930 Avdrag på lån Avsetningar Finansieringsbehov Finansiert slik: Bruk av lånemidlar - sj.kost - unytta Bruk av lånemidlar - sj.kost - nye lån Bruk av lånemidlar - unytta Bruk av lånemidlar - nye lån Bruk av lånemidlar - startlån - unytta Bruk av lånemidlar - startlån - nye lån Inntekt frå sal av anleggsmiddel Tilskot til investeringar Motekne avdrag på utlån og refusjon Mva-kompensasjon Sum ekstern finansiering Overført frå driftsbudsjettet Bruk av avsetningar Sum finansiering Udekka/udisponert Budsjett

206 Korte kommentarar til investeringsplanen Sjølvkost vass- og avlaupstenester. Total løyving kr 18,44 millionar Ein har slite med å halde planlagt og vedteken framdrift på investeringsprosjekta, spesielt innan vatn og avlaup, der ein lenge hadde vakant stilling. Situasjonen er betre og framdrifta vesentleg betra. Likevel er det mange og store prosjekt på gong, og noko er flytta litt ut i tid i høve til kva som var tenkt ved førre budsjettrullering og kva som var tenkt ved handsaming av Økonomiplanen for Fotlandsvåg/Hosanger vassverk: 2016 Planlegging 2016 Gjennomføring 2017 og 2018 Hosanger: Leidningsnett, kostnadsrekna til kr 4,2 millionar Hosanger: Høgdebasseng Hoshovdåsen inkl trykkaukingsstasjon. 1 km leidningsanlegg til basseng og til framtidig hytteområde og bustadfelt i Hoshovdsområdet. Dette vil auka leveringstryggleiken i Hosanger og legge til rette for vidare forsyning til Raknes, Hamre og Lonevåg. Hamre og Raknes vassverk: Prosjekt forskyvast 1 år. Budsjetterast med kr i 2016 til planlegging. Hamre vassverk: Samanbinding med Fotlandsvåg/Hosanger vassverk Sjøleidning Hjellvik Hamre 2017/2018 Raknes vassforsyning: Samanbinding med Fotlandsvåg/Hosanger vassverk Overføringsleidning i sjø frå Hosanger 2017/2018, Leidning til eksisterande pumpestasjon 2017/2018 Haus vassverk og avlaup Til Espevoll: Gjennomføring 2016 og 2017 Øvre Verkane Inn Mjeldavågen: Restarbeid 2016 Haus vassverk Ein føreset samfinansiering i tråd med utbyggingsavtale på Espevoll, og føreset såleis inntekter til dekning av delar av kostnadene. Øvre Verkane inn Mjeldavågen, høgtrykksleidning Espevoll over Veseth: inkl trykkauke og høgdebasseng Haus avlaupsanlegg Løyving til evt restarbeid 2016 Pumpestasjon, reinseanlegg og utsleppsleidning Haus Prosjekt saman med vassforsyning (Mjeldavågen) Budsjett

207 Skålevik og Lekneset, slamavskiljar Løyving 2016: Planlegging Løyving 207 Gjennomføring Vatn og avlaup, ymse tiltak Løyving 2016: kr 1 million Årleg løyving til uføresette tiltak av investeringsmessig karakter. Lastebil uteseksjonen Løyving 2016: kr Utskifting lastebil. 50% sjølvkostfinansiering Resten av løyvinga står under gruppa Investeringar bilar/køyretøy Borgo Vevle Løyving 2016: kr 3 millionar. Vatn og avlaup Avventer nærare utbyggingsavtale for Vevleheia og Stuttåsen. Kjem eiga sak. Vidare prosjekt utgreiast og innarbeidast i framtidig budsjett og økonomiplan med betydeleg høgare kostnad for prosjektet i åra som kjem. Hauge Oddalsmyra Løyving 2016 kr 1 million. Vatn og avlaup. Utbyggingsavtale. Bruvik bustadfelt, vasstilførsel Planlegging 2016 Gjennomføring 2017 Bil til ny medarbeidar sjølvkost Vurdere elbil, dersom hensiktsmessig Investeringar - Innsparing i drift. Total løyving kr 26,1 millionar. Bufellesskap i Lonevågsområdet: Løyving 2016 kr 10 mill Gj.føring ENØK tiltak Generelt: Løyving 2016 kr 0,5 millionar. Osterøy ungdomsskule, basseng: Løyving 2016 kr 0,4 millionar. Veglys, utskiftning av armatur Budsjett

208 Ang ENØK-tiltak: Det er ei målsetjing å redusere energibruken i bygningar og langs vegar. Innløysing festetomter Løyving 2016: kr 6 millionar Midlar til innløysing av tomter som kommunen har festeavtale på samt anna grunnkjøp og eigedomskjøp. Lonevåg skule: Løyving til evt restarbeid og avklaringar i 2016 Utbygging og tilbygg Tilretteleggje for fleire elevar jfr vedtak om endra skulestruktur Gjennomføring Takast i bruk januar FS-sak 019/14: Samla ramme på kr 57 millionar eks mva Valestrand/Hauge skule: /2018 Løyving 2016: kr 2,0 millionar til planlegging og utgreiing Utbygging og tilbygg, eller nybygg Tilretteleggje for fleire elevar jfr vedtak om endra skulestruktur Planlegging og oppstart 2016 Jfr HS-sak 028/15 om lokalisering m.m. Hetlevikhuset, oppgradering til bustadutleige Løyving 2016 til utgreiing og planlegging av mogleg oppgradering til leiligheiter i 1. etasje Diverse tiltak med kostnadsreduksjon i drift Løyving 2015: kr 2 millionar Samleløyving for gjennomføring av tiltak av investeringsmessig karakter som har ein klar innsparing i driftsutgift som effekt Miljøretta helsevern. Total løyving kr 4,05 millionar. Osterøy ungdomsskule Løyving 2016: kr 3 millionar. Nødvendige tiltak i høve til krav etter gjennomgang i høve til Miljøretta helsevern Skifte av vindauge, solskjerming, samt skulekjøkken og golv. Mjøsdalen barnehage, ventilasjon Løyving 2016: kr 0,2 millionar. Avventer framdrift i høve til investering på Hosanger montessoriskule før gjennomføring av tiltaket. Hauge barnehage, oppgradering Solskjerming Haus barnehage, oppgradering Solskjerming og ventilasjon Budsjett

209 Investeringar - Oppretthalde drift. Total løyving kr 6,7 millionar. Ombygging rådhuset - NAV Løyving 2016: kr 0,25 millionar Ivareta NAV sitt behov for kundemottak Brannsikring kommunale bygg Løyving 2016: kr 0,25 millionar Årleg løyving til tiltak av investeringsmessig karakter Utviding av Hosanger montessoriskule Løyving 2016 kr 1 millionar til planlegging Gjennomføring 2017 Valestrand barnehage, oppgradering Løyving 2016: kr 0,3 millionar Bygningsmessige tiltak av av investeringsmessig karakter Barnehage, leikeplassutstyr Løyving 2016 kr 0,8 millionar. Tilsvarande løyving planleggast 2017 Stort behov for oppgradering i barnehagane i Osterøy Valestrand skule, oppgradering av brakke, samt SFO Løyving kr Avvente gj.føring til avklaring av lokalisering av skule for Valestrand og Hauge Haus skule, parkeringsplass Løyving 2016: kr 0,5 millionar Forskyving frå Diverse avklaringar knytt til grunnkjøp må gjerast. Investeringar bilar køyretøy. Total løyving kr 3,7 millionar Generelt Endra prinsipp om å eige heller enn å leige/lease. Gjev auka investeringsutgift Gjev lågare utgift i drift Utskiftning av bilar vil såleis vere fast post i rulleringane av budsjett og økonomiplan i åra framover Bilar Helse og omsorg 1. Løyving 2015: kr 0,6 millionar 2. Rullering av bilparken 4-hjulstrekkar med lite lasteplan Løyving 2016 kr Inkl utstyr til vintervedlikehald Budsjett

210 Ny vaktbil brannbil brannvernet Løyving 2016 kr Skal og selgast diverse brannbilar 2015 og Stipulert inntekt kr Utskifting lastebil uteseksjonen Løyving 2016: kr 1,3 millionar (50%) Resten av løyvinga ligg under investeringsgruppa Sjølvkost. Utskifting av gamal eksisterande lastebil som vert selt 50% veg, 50% sjølvkost Ladestasjonar Løyving 2016: kr 0,2 millionar Auka tal på el-bilar vil gje auka behov for ladestasjonar til kommunen sine bilar Årleg løyving Samfunnsutvikling. Total løyving kr 9,2 millionar Adresseprosjekt Løyving 2016: kr 1,5 millionar Prosjektperiode Inkl. skilting Lonevåg barnehage Løyving 2016: kr 6 millionar Behov for utvida kapasitet Ombygging, innreiing av eksisterande bygg, samt tilrettelegging ute Valestrand barnehage (evt anna lokalisering) Løyving 2016: kr 0,5 millionar Planlegging/oppstart/utgreiing Idrett og friluftsliv Løyving 2016: kr 0,5 millionar Kommunal andel i spelemiddelprosjekt Særskilte prosjekt Parkeringsplassar til friområde/turløyper Løyving 2016 kr Bruvik bustadfelt, arkeologiske utgreiingar Løyving 2016 kr Investeringar Diverse. Total løyving kr 35,89 millionar Coop-bygget Sjå eiga sak HS-sak 015/15 der rådmannen vert pålagt å bygge ut bygget i kommunen sin regi Budsjett

211 Gjennomføring 2016 og 2017 Løyving 2016 kr 10 millionar Løyving 2017 kr 25 millionar. I tillegg kjem inventar og utstyr Flaumsikring Valestrand og sikring av demning på Kringastemma Overføring frå tidl år Samarbeidsprosjekt med NVE (flaumsikring) Samfinansiering med NVE og eventuelt grunneigarar Kjem eiga sak knytt til dette tiltaket Flaumsikring: Kringastemma: Løyving 2016: kr 0,7 millionar Løyving 2016: kr 0,8 million. Oppgradering kyrkjebygg Løyving 2016: kr 4,6 millionar 1. Inkl overført unytta frå 2015 kr 2,1 mill Ein legg opp til at kr 2,1 millionar + mva i alle høve må brukast. Dette er knytt til prosjekt som er igongsett, og det har vore gjennomført anbudsprosess. Dette gjeld Haus kyrkje kr 1,68 millionar + mva og Hosanger kyrkje kr 0,42 millionar + mva, samla kr 2,625 millionar. Når det gjeld resten av løyvinga, er det usikkert om kompensasjonsordninga for kyrkjebygg vert vidareført. Innanfor kompensasjonsordninga vil kommunen få rentekompensasjon tilsvarande flytande rente i Husbanken rekna av eit grunnlag tilsvarande investeringsutgifta. Dersom ordninga fell vekk, vil ikkje kommunen sine renteutgifter knytt til investeringane, verte kompensert. Rådmannen legg likevel til grunn at bruken av løyvingane til investeringar bør gjennomførast sjølv om kompensasjonsordninga fell vekk. Rådhuskantina Løyving 2016: kr Oppgradering av kantine Stort behov for oppgradering Opprustning/utviding kommunale vegar Løyving 2016: kr 6,5 millionar Veg til Njåstad Inkl bru og vegforsterkning Flyktningebustader Fossen Løyving 2016 kr 6 millionar Tilsvarande beløp i 2017 Bustader Reigstad Løyving kr 1 mill Kommunale bustader Regulering og planlegging Oppgradering og rehabilitering av bustad i Fotlandsvåg I bruk til flyktningar Budsjett

212 Stort behov for oppgradering. Kledning, vindauge, isolasjon, samt ny vassforsyning. Bibliotek «Åpent bibliotek» System for fleksible opningstid og tilgang utan bemanning Golvvaskemaskiner reinhald Budsjett

213 Obligatoriske oppstillingar - drift Skjema 1A og 1B: Skjema 1A - drift Rekneskap Reknesk Budsj Justert budsj Framlegg Skatt på inntekt og formue Ordinært rammetilskudd Delsum skatt/rammetilskot Skatt på eiendom Andre direkte eller indirekte skatter Andre generelle statstilskudd Sum frie disponible inntekter Renteinntekter og utbytte Finansinntekt Renteutgift og anna finansutg Tap finansielle instrument Avdrag på lån Netto finansinnt./utg Til å dekke meirforbruk frå tidl år Til ubundne avsetninger Bruk av mindreforbruk frå tidl år Bruk av ubundne avsetninger Netto avsetninger Overført til investeringsbudsjettet Til fordeling drift Sum fordelt til drift (frå 1B) Mer/mindreforbruk Ang budsjettskjema 1A: Budsjettskjema 1A syner dei sentrale inntektspostane med dei storleikane ein legg til grunn å få i løpet av budsjettåret. I tillegg har ein med dei sentralt førte finansinntektene og utgiftene, disponering av overskot/underskot frå tidlegare år, og evt avsetjingar eller bruk av avsetjingar. Samla syner dette oversynet kva kommunen har til disposisjon og kan fordele på dei ulike sektorane/rammeområda i året som kjem (til fordeling drift), samt kor mykje som er fordelt på sektorane/rammeområda (sum fordelt til drift). Til fordeling drift og Sum fordelt til drift skal i budsjettet vere like store, slik at ein budsjetterer med økonomisk balanse. Budsjett

214 Skjema 1B Rekneskap Reknesk Budsjett Justert budsj Framlegg (Tal i kr) Midlar til fordeling (frå 1A) Rådmannen/stabsseksjonar *) IKTNH Oppvekst, undervisning og kultur Helse, omsorg og sosial Miljø og teknisk (eks sjølvkost) Sjølvkostområda (gebyrfinansiert) Til disp. Formannskapet Sum rammeområda inkl sj.kost Sentrale postar Lønsreserve Sum skjema 1B Meir-/mindreforbruk *) Ramma til Rådmannen/stabsseksjonar er inkl øyremerka midlar til ny alminneleg taksering (eigedomsskatt) med kr 1,6 millionar, samt kr 1,2 millionar knytt til felles budsjettering av lærlingar i heile kommunen. Ang budsjettskjema 1B: Skjema 1B syner budsjettert rammeløyving til dei ulike sektorane i kommunen. I tillegg er det med Sentrale postar og Lønsreserve. I Sentrale postar er det premieavvik for pensjon og mva-kompensasjon som er dei største postane. Sjå avsnittet om Sentrale postar på side 85. Lønsreserve er ein sentralt avsett pott som skal nyttast til fordeling på rammeområda når lønsoppgjeret for 2016 er kjent. Budsjett

215 Låneportefølje - Osterøy kommune - pr Navn Referansenummer Forfallsdato Aktuell hovedstol Total rente Porteføljer Rentereg.dato Osterøy - KBN - flytende - PT ,650 % Hovedbok, Kommunalbanken Osterøy - KBN - PT B ,650 % Hovedbok, Kommunalbanken Osterøy - KB - Fast 10 ÅR ,520 % Hovedbok, Kommunalbanken Osterøy - KBN - Fast 3ÅR ,560 % Hovedbok, Kommunalbanken Osterøy - KLP - fastrente ,470 % Hovedbok, KLP Kommunekreditt Osterøy - KLP - fastrente ,040 % Hovedbok, KLP Kommunekreditt Osterøy - KLP - fastrente ,850 % Hovedbok, KLP Kommunekreditt Osterøy - Danske - SRT 12MND NO ,370 % Hovedbok, Verdipapirmarkedet Osterøy - Danske - SRT 12MND NO ,420 % Hovedbok, Verdipapirmarkedet Osterøy - HB - Etab.lån direkte F ,985 % Hovedbok, Husbanken Osterøy - HB - Etab.lån videreutlån F ,985 % Hovedbok, Husbanken Osterøy - HB - Fastrente 3ÅR F ,689 % Hovedbok, Husbanken Osterøy - HB - Fastrente 3ÅR F ,689 % Hovedbok, Husbanken Osterøy - HB - Fastrente 3ÅR F ,689 % Hovedbok, Husbanken Osterøy - HB - Fastrente 3ÅR F ,689 % Hovedbok, Husbanken Osterøy - HB - Fastrente 3ÅR F ,689 % Hovedbok, Husbanken Osterøy - HB - Startlån ,985 % Hovedbok, Husbanken Osterøy - HB - Fastrente 5ÅR F ,887 % Hovedbok, Husbanken Osterøy - HB - Fastrente 5ÅR F ,887 % Hovedbok, Husbanken Osterøy - HB - Fastrente 5ÅR F ,887 % Hovedbok, Husbanken Osterøy - HB - Fastrente 5ÅR F ,887 % Hovedbok, Husbanken Osterøy - HB - Fastrente 5ÅR F ,887 % Hovedbok, Husbanken Osterøy - HB - Fastrente 5ÅR F ,887 % Hovedbok, Husbanken Osterøy - HB - Startlån ,100 % Hovedbok, Husbanken Osterøy - HB - Startlån ,084 % Hovedbok, Husbanken Osterøy - HB - Startlån ,990 % Hovedbok, Husbanken Osterøy - HB - Kjøpslån ,985 % Hovedbok, Husbanken Osterøy - HB - Oppføringslån F ,985 % Hovedbok, Husbanken Osterøy - HB - Oppføringslån F ,985 % Hovedbok, Husbanken Osterøy - HB - Oppføringslån F ,985 % Hovedbok, Husbanken

216 OSTERØY KOMMUNE Årsmelding 2014 Utvikling, samhald, livskvalitet

217 Innhald Innhald... 2 Føreord... 3 Rådmannens føreord... 3 Økonomisk oversyn Organisasjon og medarbeidarane Folketal og samfunnsutvikling Helse, omsorg og sosial Legetenesta Ergo- og fysioterapi NAV - sosial Osterøytunet Heimetenesta Oppvekst, undervisning og kultur Barnehagetenesta: Grunnskulen Skulefritidsordning Familiens hus Biblioteket Kultur og kulturskulen Vaksenopplæringa Miljø og teknikk Brann og redning Teknisk drift Sjølvkost Stabsseksjonar Plan Service, informasjon og dokumentsenteret Økonomi Løn, personal og organisasjon Politisk-adm. Sekretariat Reinhaldstenesta Samfunnsmedisinsk eining Koordinerande eining Teknisk forvaltning Investeringar

218 Føreord Årsmelding for 2014 er blitt et stort dokument. Fleire tenester har lite tilgang til å rapportere til politisk nivå om utvikling inna deira tenesteområde. Ein ynskjer at dei skal ha moglegheiten til det i dette dokumentet. I Osterøy kommune har ein 3 årvise dokument som inngår i den årlege styringshjulet: Årsmelding, Økonomiplan og Budsjett. Alle desse dokumenta nyttiggjer seg nøkkeltal og andre tal for analyse og utvikling av tenestene. Ein ønskje å samle mykje av dette i Årsmeldinga og slik «spare»plass og tidsforbruk i forbindelse med dei andre dokumenta og arbeidsprosessane. I KOSTRA analysene har ein for 2014 valt å samanlikne seg med Averøy og Andebu kommune. Bakgrunnen for dette er at desse to kommunane liknar mykje på Osterøy kommune på utvalde indikatorar, blant anna inntekt pr innbyggar og befolkningsstørrelse. Ein vonar dokumentet gir eit bilete av ståa i Osterøy kommune. God lesing! Rådmannens føreord Innleiing Året 2014 har gitt oss både små og store utfordringar i den kommunale drifta. Gode leiarar og medarbeidarar på alle nivå har gjort ein stor innsats for å løysa oppgåver og handtera utfordringar til beste for innbyggjarar og alle som nyttar kommunen sine tenester og tilbod. Rådmannen vil difor først takka alle for innsats og engasjement gjennom året. Kvar einskild medarbeidar er viktig for at vi saman klarar å løysa oppgåvene og nå dei måla og resultata som er sette opp for året. Økonomi 2014 vart eit godt økonomisk driftsår for Osterøy kommune. Netto driftsresultat enda på nesten 12,5 millionar, noko som er tilstrekkeleg til å dekkje heile det oppsamla restunderskotet på 11,3 millionar kroner. For fyrste gang på over 10 år har ein eit oppsamla positivt nettodriftsresultat, og ein vil difor ikkje verta ein ROBEK kommune lenger. Folketalsutvikling Ved utgongen av 2014 var folketalet i Osterøy kommune personar. Kommunens befolkning har totalt auka med 56 innbyggjarar siste år, noko som representerer ein auke på 0,7 prosent. 3

219 Nokre hendingar gjennom året Flyktningemottak Heradsstyret vedtok i møtet i april å ta imot flyktningar, samla 45 personar over ein tre års periode. Vedtaket kom etter ein lang periode der Osterøy ikkje har teke imot flyktningar. Mottaket er administrativt organisert som eit prosjekt med bruk av interne tilsette i arbeidet. Kort tid til førebuing av mottak av dei første flyktningane hausten 2014 har vore utfordrande, men engasjerte tilsette har likevel fått dette til gjennom samarbeid på tvers av avdelingar og fagområde. IMDI har gitt svært god tilbakemelding på måten mottaket er organisert på og det positive engasjementet det er møtt med i organisasjonen. Rådmannen har også merka seg innsats og positiv vilje frå tilsette som i ein travel kvardag har fått dette til i tillegg til oppgåvene dei hadde frå før. Skule/barnehage Hausten 2014 starta utbygginga av Lonevåg skule. Nybygget skal vera klart til bruk hausten Seint hausten 2014 vart arbeidet med prosjektplan for skuleutbygging Valestrand/Hauge starta. Ny skulestruktur er no etablert og drifta er godt i gjenge. Hauge barnehage vart utvida med ein avdeling frå hausten 2014 og har no 4 avdelingar. Kultur Ny bokbuss kom på plass dette året. Offisiell opning var ved Haus skule 25. august ved fylkeskultursjef Anna Elisa Tryti. Bokbussen gir saman med biblioteket eit godt tilbod til skular og barnehagar og andre brukarar i heile kommunen. Kulturprisen vart delt ut 22. mai og gjekk til Rolf Kalland for sin mangfaldige innsats for kulturlivet i kommunen gjennom mange år. Prisen vart utdelt i samband med eit arrangement på Osterøytunet. Ungdomsskulen sette våren 2014 opp musikalen Snøkvit med premiere 12. mars. Som vanleg står elevar og lærarar for heile oppsetjinga, alt frå regi til musikk, lyd og lys. Den årlege musikalen på ungdomsskulen er eit høgdepunkt for medverkande og publikum, og skulen er etter kvart kjend langt utanfor kommunen for denne årlege satsinga. 50-årsjubileum Osterøy kunne feira 50 år som eigen kommune og gjorde dette gjennom eit flott arrangement i Osterøyhallen, der aktørar og utøvarar frå det lokale kulturlivet stod for eit mangfaldig og godt program. Kristoffer Foldøy var programansvarleg og konferansier og gjorde som vanleg ein framifrå jobb. Arrangementet viste at kulturlivet på Osterøy har stor breidde og høg kvalitet. Det var gratis tilgjenge for publikum og over 500 møtte fram for å få med seg forestillinga. I tillegg til programmet frå scena fekk lag og organisasjonar høve til å presentera seg med utstillingar i hallen. Osterøy bygdekvinnelag sytte for kaffi og kaker til alle som ønskte det. 4

220 Helse-, omsorg og sosial Ein har og i 2014 hatt fokus på oppdatering av planverk og styrka kompetansen på sakshandsaming. Blant anna er plan for psykisk helse og rus fullført i 2014, det same vart strategisk kompetanseplan for sektoren. Ein har også gjennomført etableringa av palliativt team. Rådmannen/Stab Dei ulike stabsavdelingane har knapp bemanning og dels vert stillingar haldne vakante over tid. Dette gjer rådmannen sin kvardag meir utfordrande, men så lenge driftsrammene er stramme må det vera slik. Rådmannen har øvste ansvar for sakshandsaming og iverksetjing av politiske vedtak. Økonomistyring og -kontroll er prioritert i tillegg til overordna planlegging. Det siste året har innføring av ny programvare gitt nokre utfordringar. Dette gjeld m.a. nytt saksbehandlingssystem (verknad frå 01. januar 2014), ny heimeside (desember 2013) og sentralisering samt effektivisering av drift av ikt. Særleg Dokumentsenteret har brukt ressursar på desse prosjekta, noko som sjølvsagt har verknad for den daglege drifta her. Målet med ny teknologi og nye løysingar er betre effektivitet og kvalitet i drifta. Ny HR-leiar Som øvste leiar for administrasjonen tek personalpolitikk og personalleiing mykje tid, og i dette arbeidet vert godt og tett samarbeid med leiarar på alle nivå prioritert. Rett før sommarferien vart det tilsett ny HR-leiar og med denne tilsetjinga vil rådmann og leiarar få meir fagleg støtte og rettleiing i personal- og organisasjonssaker. Teknisk forvaltning Byggesak, kart- og oppmåling og landbruk og miljø vart frå desember 2013 flytta frå Sektor miljø og teknikk til Rådmannen. Dette er ei organisatorisk endring som ikkje medfører endra ansvars- og arbeidsområde for personalet. Offisielle vegadresser Osterøy er mellom dei kommunane som enno ikkje har innført offisielle vegadresser, men etter kvart må dette på plass, ikkje minst av omsyn til beredskap og krav frå utrykningsetatane. Adresseprosjektet blei starta opp våren 2013 og er godt i gang. Namnekomiteen har våren og hausten 2014 hatt møte med alle grendaråda. Namneforslaga skal, etter å ha vore til vurdering hos Stadnamntenesta, behandlast i Komite for oppvekst, idrett og kultur tidleg våren Komite for oppvekst, idrett og kultur som vil fastsetja vegnamna på vegne av heradsstyret. Skilting av vegar er planlagt gjennomført i løpet av Eksterne oppdrag Rådmannen prioriterer òg å delta på møte og i interkommunalt samarbeid, åleine og/eller saman med ordføraren. Særleg samarbeidet med Nordhordlandsregionen tek 5

221 mest tid. Som leiar i rådmannsutvalet kan ein påverka dagsorden og påverka vidare utvikling av samarbeidet til beste for Osterøy. Deltaking på regionalt og sentralt nivå er viktig for å ivareta og fremja Osterøy sine interesser i regionen, samt vera budd på endringar og nye oppgåver og krav som kommunen vil møta heile tida. Kommunereforma Regjeringa har gitt kommunane pålegg om å utgreia kommunesamanslåing og kva alternativ ein ser som aktuelle. Fylkesmannen i Hordaland vil gje støtte og rettleiing til prosessen i kommunane. Fylkesmannen møtte i heradsstyret 01. oktober og orienterte om regjeringa sine forventningar til prosess og framdrift i kommunane. 30. oktober vart det halde felles møte for formannskapa i Osterøy, Vaksdal og Samnanger kommunar. Fylkesmannen møtte også på dette møtet og orienterte frå møte i departementet same dag om arbeidet med kommunestruktur. På møtet vart det semje om at rådmennene må leggja fram ei sak om vidare prosess til behandling i dei 3 kommunane tidleg i 2015, og dette vert ei viktig sak for korleis framtida for Osterøysamfunnet skal bli; fortsatt eigen kommune eller samanslåing med ein eller fleire nabokommunar. 6

222 7

223 Møte Handsama Handsama Valstyre Eldreråd Rådet for funksjonshemma Komité for oppvekst, idrett og kultur Plan- og kommunalteknisk utval Formannskapsmøter Formannskapssaker Heradsstyremøter 7 7 Heradsstyresaker Heradstyret

224 Økonomisk oversyn 2014 Innleiing 2014 vart eit godt økonomisk driftsår for Osterøy kommune. Netto driftsresultat enda på nesten 12,5 millionar, noko som er tilstrekkeleg til å dekkje heile det oppsamla restunderskotet, som pr var på kr 11,3 millionar. I budsjettvedtaket for 2014 vart det lagt til grunn at kommunen skulle klare å dekke inn kr 8,6 millionar av oppsamla underskot i I budsjettrevisjon i 2014 vart målet om underskotsdekning ytterlegare skjerpa, til full underskotsdekning i løpet av Korrigert netto driftsresultat er eit omgrep som m.a. Kommunal rapport nyttar i samband med utarbeiding av Kommunebarometeret. Her vert netto driftsresultat justert i høve til inntekt frå mva-kompensasjon frå investering samt premieavvik frå pensjon. Mvakompensasjon frå investeringsutgift vert ikkje lenger ført i driftsrekneskapen, så justeringa frå og med 2014 knyt seg til premieavvik. Korrigert netto driftsresultat for 2014 vart kr 19,5 millionar i pluss. Det utgjer 3,5 % av samla driftsinntekt. I 2012 var korrigert netto driftsresultat nesten kr 10 millionar i pluss, mens det året før var kr 0,2 millionar i minus. Kommunen si samla driftsinntekt var i 2014 på om lag kr 555 millionar. Korrigert netto driftsresultat kr 19,5 millionar utgjer 3,5 % av driftsinntekta. 9

225 Rekneskapsskjema 1A (samandrag) (tal i millionar kr) Reknesk Just budsj Oppr budsj Reknesk Sum frie disponible inntekter*) 403,5 402,4 405,8 385,5 Netto finansutgift ,5-17,6-14,5 Netto avsetjing inkl underskotsdekning -11,3-11,3-8,6-4,2 Til fordeling drift 377,2 375,6 379,6 366,8 Sum fordelt til drift (fra skjema 1B) 377,0 375,6 379,6 366,8 Regnskapsmessig mer/mindreforbruk 0, NB: Kun inntekt og utgift ført i rekneskapen på ansvar Sentrale postar er med i 1A. For totaloversyn, sjå Økonomisk oversikt drift i rekneskapen. *) «Frie disponible inntekter» er Skatt, rammetilskot, eigedomsskatt, konsesjonsavgift og generelle statstilskot inkl flyktningetilskot. Dei frie disponible inntektene (skjema 1A) auka med 4,7 % frå 2013 til Samla driftsinntekt auka med 4,2 % i høve til Størst auke i løpande kroner har me på skatt/rammetilskot, medan det er størst prosentvis vekst på eigedomsskatt, som følgje av auka skattepromille frå 2013 til Skattepromillen for bustadar og fritidsbustadar auka frå 4 til 6 promille. I høve opprinneleg budsjett er det ein mindreinntekt på kr 2,3 millionar samla for dei frie disponible inntektene. Skattesvikten for landet i høve til føresetnadene i statsbudsjettet er hovudårsaka. Flyktningetilskot (kr 1,7 millionar) dekkjer opp delar av svikten, slik at samla mindreinntekt er noko lågare enn svikten i skatt/rammetilskot. Forbruk for sektorane: Skjema 1B (tal i millionar kr) Reknesk Just budsj Avvik Avvik Oppr budsj Reknesk i % Rådmannnen og stabsseksjonar 45,3 49,3-4,0-8,1 % 48,1 43,6 Felles IKT* 4,2 3,0 1,2 40,0 % 3,0 4,5 Oppvekst, undervisning og kultur 163,6 159,4 4,2 2,6 % 157,1 161,7 Helse, omsorg og sosial 159, ,3 0,8 % 155,8 156,3 Miljø og teknikk 17,6 18,5-0,9-4,9 % 18,4 16,3 Sjølvkost -5,3-5,6 0,3-5,4 % -5,6-5,1 Sum sektorane 384,7 382,6 2,1 0,5 % 376,8 377,2 Sum utanom felles IKT 380,5 379,6 0,9 0,2 % 373,8 372,7 * Netto utgift IKT i Nordhordland kr 4,2 mill er dekka med tilsvarande inntekt frå mva-kompensasjon, ført på sentrale postar. Det er såleis ikkje eit reelt avvik for kommunen samla sett. Nettoutgift i rekneskap for 2013 for dei 2 sektorane Rådmannen og stabsseksjonar og Miljø og teknikk er justert i høve til faktisk rekneskap, på grunn av flytting av Forvaltningsavdelinga frå Miljø og teknikk til Rådmannen og stabsseksjonar frå og med Tala i tabellen er såleis samanliknbare mellom åra. 10

226 Samla driftsinntekt: Reknesk Justert budsj Avvik Avvik i % Oppr budsj Reknesk (tal i millionar kr) Brukarbetaling 21,2 21,2-0,0 0 % 21,0 20,9 Sals- og leigeinntekt 29,6 27,7 1,9 6,9 % 27,4 31,1 Refusjonar 98,4 89,4 9,0 10,1 % 84,7 92,8 Skatt og rammetilskot 378,2 379,0-0,8-0,2 % 382,0 367,0 Eigedomsskatt 19,2 19,2-0,0-0,1 % 19,2 14,2 Overføringar og anna 8,3 5,3 3,0 56,0 % 5,1 6,6 Sum driftsinntekt 555,0 541,9 13,1 2,4 % 539,4 532,6 Nettoutgifta for sektorane auka med kr 7,8 millionar i høve til 2013, noko som utgjer 2,1 %. Det er såleis ein ganske låg auke i nettoutgifta, noko som bidrar positivt til resultatet. Samla driftsutgift for kommunen har auka med 2,98 %. Når veksta i nettoutgift for sektorane er lågare enn sjølve utgiftsveksten, skuldast det at auken i inntekt hjå sektorane er høgare enn auken i utgift. Den kommunale deflatoren for 2014 var 3 % og kan nyttast som ein indikator på gjennomsnittleg utgiftsvekst i kommunesektoren for Kommunen sin utgiftsvekst på 2,98 % ligg såleis tett opp mot den kommunale deflatoren. Budsjettstyring og -avvik Det er framleis negativt avvik mellom rekneskap og budsjett i 2014 for sektorane samla, men avviket er mykje lågare enn dei seinare åra. Sektorane, utanom Felles IKT, har eit samla meirforbruk på kr 0,9 millionar i høve justert budsjett, noko som utgjer 0,2 %. Det er sektor Oppvekst, undervisning og kultur som har størst avvik, både i kroner og prosent. Driftssituasjonen til kommunen vart strammare gjennom året. Dei store sektorane hadde vanskar med å halde budsjettet, kommunane i landet fekk svak utvikling i skatteinntekta og budsjettet til Osterøy vart justert med målsetjing om å klare full underskotsdekning i løpet av På bakgrunn av ein allereide svært stram drift i sektorane, såg det vanskeleg ut å skulle klare å balansere samla budsjett/rekneskap. I løpet av året meldte sektorane om til dels store avvik, og det var ikkje midlar å tildele for å hjelpe på situasjonen. Dei sentrale postane har òg i 2014 bidratt til godt resultat og at ein har klart å dekkje oppsamla underskot. Når det gjeld skatt og rammetilskot har kommunen ei samla mindreinntekt på kr 0,8 millionar i høve til justert budsjett. Skatteinngangen i landet var svært dårleg, noko ein òg såg på Osterøy kommune sin eigen skatteinngang, men som òg slår ut med dårlegare inntektsutjamning i rammetilskotet. Sjølv om inntektsbudsjettet vart justert ned med kr 3 millionar i høve opprinneleg budsjett, synte rekneskapen eit negativt avvik ved årsslutt. Finanspostane er positive både på inntekts- og utgiftssida med eit samla positivt avvik på kr 0,5 millionar i skjema 1A. I høve til opprinneleg budsjett er det eit positivt 11

227 avvik på kr 2,6 millionar. Finanspostane vart justert med kr 2,1 millionar i løpet av året, og var med på å finansiere auka underskotsdekning. Lønsreserven som vart sett av med kr 10,4 millionar for 2014, bidrog òg positivt til resultatet. Etter gjennomgang av lønsoppgjeret og overføring av midlar til sektorane for å dekke kostnadene med lønsoppgjeret for 2014, hadde kommunen unytta midlar på kr 3 millionar. Løn Tabell: Gruppert lønsutgift justert for sjukeløns- og fødselspengerefusjon: Reknesk Endring Just budsj Oppr budsj Reknesk Type 2014 i % Fast løn og tillegg 242,0 2,5 % 244,8 247,8 236,0 Variabel løn, godtgjering mv 46,3-1,6 % 41,3 41,9 47,0 Delsum 288,3 1,8 % 286,1 289,7 283,1 Pensjon inkl premieavvik 38,8 6,0 % 42,6 42,9 36,6 Arbeidsgjevaravgift 43,7 1,9 % 45,0 44,6 42,9 Oppåvepliktig utgift 1,5-18,7 % 1,8 1,9 1,8 Sjukelønsrefusjon -15,7-0,4 % -10,1-9,6-15,7 Sum 356,6 2,3 % 365,3 369,4 348,6 Tabell: Lønsutgift justert for sjukeløns- og fødselspengerefusjon, sum pr sektor: Reknesk Endring Just budsj Oppr budsj Reknesk 2014 i % Rådmannen og stabsseksjonar 34,5 2,3 % 36,1 35,3 33,7 Felles IKT 13,2 6,1 % 13,1 13,1 12,5 Oppvekst, undervisning og kultur 146,4 0,7 % 147,6 146,5 145,3 Helse, omsorg og sosial 151,9 1,8 % 155,8 153,9 149,1 Miljø og teknikk 10,3 22,0 % 9,6 10,0 8,4 Sjølvkost 1,7 3,3 % 2,2 2,2 1,6 Sentrale postar -1,3-32,9 % 0,9 8,3-2,0 356,6 2,3 % 365,3 369,4 348,6 Dei 2 tabellane over syner kommunen sine lønsutgifter vist på 2 ulike måtar. Fyrste tabellen syner lønspostane samla for kommunen, gruppert på lønstypar, med endringskolonne som samanliknar rekneskap 2014 og rekneskap Andre tabellen syner lønspostane samla for sektorane i kommunen. Samla lønsutgift i kommunen (inklusiv sjukelønsrefusjon og oppgåvepliktig utgift) har auka med 2,3 % i Endring i samla løn vert påverka av fleire ulike faktorar: nye stillingar (auka aktivitet/omfang på tenestene) lønsvekst (lønsoppgjer, tillegg, lønsglidning mv) 12

228 sjukefråvær med behov for vikar behov for ekstrahjelp/overtid pensjonsutgift inkl premieavvik KS opplyser i samband med tariffoppgjeret at berekna årslønsvekst frå 2013 til 2014 for kommunane er 3,1 %. Samla vekst i lønsutgifter før pensjon og arbeidsgjevaravgift m.m. i Osterøy er 1,8 %, og såleis lågare enn årslønsveksten i KS-området. Ein ser såleis ein effekt av tiltak for reduksjon og innsparing. I den sektorvise tabellen ser ein at det er sektor Oppvekst, undervisning og kultur som har lågast auke i lønskostnader i høve til 2013, og ser såleis ein tydeleg effekt av tiltaka som er sett i verk innan sektoren. Pensjonskostnadene for kommunen aukar. I mange år har kommunen hatt lågare utrekna pensjonskostnad enn betalt premie. Denne forskjellen er inntektsført, og skal utgiftsførast igjen fordelt over fleire år. I 2013 og 2014 har ein hatt effekten av å skulle utgiftsføre (tilbakeføre) inntektsføringa frå tidlegare år samstundes som inneverande års premiavvik er negativt og skal utgiftsførast. Utrekna pensjonskostnad er altså høgare enn utgiftsført premiebetaling. I 2014 er premieavviket inkl utgiftsføring av tidlegare års inntektsføring, kr 7,0 millionar i utgift inkl arbeidsgjevaravgift. I 2013 var tilsvarande kr 6,1 millionar og i 2012 kr 1,4 millionar. Ser ein tilbake til 2009 hadde kommunen ei inntektsføring på kr 7,1 millionar på denne posten, ein nominell forskjell på over kr 14 millionar i høve til Utvikling premieavvik (negativt beløp er inntekt): Inntekt og utgift Frå rekneskapsrapporten: Økonomisk oversikt drift, ser ein at det har vore ein auke i samla driftsinntekt til kommunen frå kr 532,6 mill i 2013 til 554,9 millionar i Auken er på 4,20 % medan driftsutgiftene har auka med 2,98 %. Dette har gjeve ein positiv økonomisk utvikling, og gjer at brutto driftsresultat betrar seg frå 1,4 millionar i 2013 til kr 7,9 millionar i Det visast til kapitla for dei einskilde sektorane for nærare forklaringar av avvik for dei ulike tenesteområda. Mange nødvendige tiltak har vorte iverksett gjennom året. Stram budsjettsituasjon og pålagte budsjettkutt har nødvendiggjort lokale tiltak innan mange einingar og sektorar. På bakgrunn av ei vanskeleg økonomisk utvikling gjennom året vart det 13

229 på hausten iverksett generell innkjøps- og tilsetjingsstopp for å betre det økonomiske resultatet og for å auke moglegheiten for å nå målet om full underskotsdekning. På finanspostane er det lågare nettoutgift enn budsjettert. Det er utgiftssida med lågare renteutgift enn budsjettert som har bidratt mest. I tillegg har inntekt frå utbytte som ikkje har vore budsjettert bidratt positivt på inntektssida. Renteutviklinga med både lågare korte og lange renter har gjeve utgiftsreduksjon. Rentesituasjonen vil framover verte vurdert med tanke på å auke andelen lengre rentebinding for å redusere risikoen for utgiftsvekst når ein får renteoppgang igjen. Med auka lånegjeld slik ein planlegg framover, vil dette vere viktig for å ha eit mest mogleg føreseieleg renteutgiftsnivå. Akkumulert (oppsamla) premieavvik pr er kr 19,5 millionar inkl arbeidsgjevaravgift. Akkumulert underskot er kr 0. Samla oppsamla premieavvik og underskot var kr 37,8 millionar Samanlikna med andre kommunar (Kostra) har Osterøy kommune: o Låg inntekt o Mykje av inntektene er frie o Godt netto driftsresultat o Nedbetalt underskot på drifta o Akseptabel gjeldsbelastning Utgiftsbehov i høve til gjennomsnittskommunen. 1,0 er gjennomsnitttet: ,086 1,095 1,101 1,072 1,068 1,051 1,057 Brutto driftsinntekt pr innbyggar: Osterøy Osterøy Osterøy KG 10 Landet u Oslo KG 10 = Kommunegruppe 10 i SSB si inndeling 14

230 Med utgangspunkt i utgiftsbehov som skildra i fyrste tabell over, måtte Osterøy i 2014 ha 5,7 % høgare inntekt for å levere tenester av same omfang og kostnad som ein gjennomsnittskommune. Tabellen Brutto driftsinntekt pr innbyggar indikerer at det ikkje er tilfelle. Osterøy kommune har lågare inntekt enn gjennomsnittet, men høgare utgiftsbehov. Kommunen har såleis ein stor utfordring med å kunne levere tenester i same omfang og kvalitet som andre kommunar (gjennomsnittskommunen). Konsekvensen må verte å levere rimelegare tenester enn gjennomsnittet. Dette kan gjerast ved å levere færre tenester, tenester med lågare kvalitet, og/eller å vurdere strukturane for tenesteytinga. I tillegg er det viktig å ha fokus på inntektene. Om økonomien framover Driftsresultatet for Osterøy kommune betra seg i 2013 i høve åra før det, og i 2014 vart det ytterlegare framgang. Utfordringane vidare er likevel store, og det vil vere behov for tiltak for å balansere drifta i tida som kjem. Ei avdeling på Osterøytunet var stengt i deler av 2009 og 2010, dette gav innsparingar, men òg store vanskar for driftssituasjonen i heimetenesta og for einskilde brukarar med ynskje om institusjonsplass. Dette syner at innsparingar er vanskelege og har konsekvensar. I 2013 vart det vedteke, og gjennomført, endringar i struktur innan grunnskulen, samt iverksett nye kriterier for tildeling av midlar til skulane når det gjeld spesialundervisning. Vedtekne tiltak innan grunnskuletenesta har vore heilt nødvendige for at kommunen skal klare å få til ein sunn bærekraftig økonomi i åra som kjem. Men det vil òg vere naudsynt med innstramming i pengebruken på andre område i kommunen. Balanseutvikling Eigedelar Anleggsmidlar 819,6 857,7 898,4 914,7 946, ,1 Omløpsmidlar 117,9 138,9 135,6 148,1 161,1 174,1 Sum eigedelar 937,5 996, , , , ,2 Eigenkapital og gjeld Eigenkapital 234,1 242,9 139,8 92,8 74,6 80,4 Langsiktig gjeld 648,6 696,8 818,9 892,1 952, ,8 Kortsiktig gjeld 54,7 56,9 75,4 78,1 79,9 82 Sum EK og gjeld 937,5 996, , , , ,2 Balansen består av 2 sider: På den eine sida har me eigedelane. På den andre sida har me eigenkapital og gjeld. Eigedelsida er delt i anleggsmidlar og omløpsmidlar. Eigenkapital- og gjeldssida er delt i eigenkapital, langsiktig og kortsiktig gjeld. Eigenkapital og gjeldssida syner korleis eigedelane er finansiert. Samla balanseført verdi av eigedelane til kommunen er auka med kr 76,8 millionar i høve til Det aller meste av balanseførte eigedelar knyt seg til fast eigedom og anlegg samt pensjonsmidlar. Dei postane utgjer samla meir enn kr 929 millionar. 15

231 Det er ein stor auke i langsiktig gjeld som skuldast både auke i pensjonsforpliktelsane og auke i den langsiktige gjelda. Av samla auke kr 68,9 millionar kjem kr 32,9 millionar frå auke i pensjonsforpliktelsane. Pensjonsmidlane aukar nesten like mykje (kr 31,1 mill) og ein ser såleis stor auke i langsiktig gjeld (pensjonsforpliktelse) og nedgang i eigenkapitalen (kapitalkonto). Sjå note 2 til rekneskapen om pensjon. Oppsamla underskot er redusert frå kr 11,3 millionar til kr 0, og ein har eit rekneskapsmessig mindreforbruk (overskot) på om lag kr etter underskotsdekninga. Oppsamla premieavvik er redusert frå kr 26,5 millionar til kr 19,5 millionar inkl arbeidsgjevaravgift pr Dette er eit oppsamla avvik som skal tilbakeførast/utgiftsførast i rekneskapen over dei komande åra. Det må altså dekkast inn gjennom drifta på same måte som underskot, men over fleire år. Premieavvik frå og med 2011 skal tilbakeførast over 10 år. Frå og med 2014 er amortiseringstida 7 år. Arbeidskapital/likviditet Omløpsmidlane i balansen består av dei mest likvide midlane. Kontantar, bankinnskot, kortsiktige plasseringar og kortsiktige fordringar. Omløpsmidlane må vere store nok til å kunne dekke den kortsiktige gjelda. Kommunen må til ei kvar tid kunne dekke dei løpande forpliktelsane sine. Omløpsmidlane korrigert for kortsiktig gjeld vert kalla arbeidskapital. Arbeidskapitalen er såleis eit bilete på likviditeten til kommunen når ein òg tar høgde for storleiken på forpliktelsane som skal dekkast. Jo høgare arbeidskapitalen er jo betre er likviditeten og kommunen sin evne til å møte forpliktelsane. Diagrammet under syner utviklinga av arbeidskapitalen pr det einskilde år frå 2009 til Diagram: Arbeidskapital pr (tal i millionar kr) Lånegjeld Kommunen si lånegjeld har stor betydning for den samla økonomiske driftssituasjonen. Jo større lånegjelda er jo høgare driftsutgifter vil ein ha gjennom postane avdrag og renteutgifter. Osterøy kommune har ikkje særskilt høg lånegjeld i høve til innbyggartalet eller i høve til inntekta. Likevel utgjer samla utgift til renter og avdrag nesten kr 20 millionar i rekneskapen for Med høgare lånegjeld vil ein naturleg nok få høgare utgift på desse postane. Med høgare rentenivå vil presset på utgiftssida vere betydeleg. Såleis vil det vere viktig å ha fokus på stabilitet og ha ei låneportefølje der ein vesentleg del sikrast mot 16

232 renteauke gjennom rentebinding. Diagrammet under syner utviklinga frå 2009 til 2014 der lånegjelda pr innbyggar har auka svakt år for år i perioden, medan lånegjelda i % av driftsinntekta har vorte redusert år for år, før det vart ein auke frå 2013 til Diagram: Lånegjeld i % av driftsinntekt og lånegjeld pr innbyggar 17

233 Organisasjon og medarbeidarane Organisasjonen Osterøy kommune har organisert tenestene i 3 sektorar som er retta inn mot kvar sine tenesteområde. Her føregår det meste av tenesteproduksjonen. I tillegg har rådmannen ein stab som sørgjer for fellestenester ut mot sektorane og tenesteproduksjonen. Interkommunale IKT-Tenester Nordhordland er organisert som ei eiga eining under rådmannen. Denne eininga er eit samarbeidsprosjekt mellom kommunane i Nordhordland, der Osterøy kommune er vertskommune. Stabsseksjonar Rådmann Interkommunale IKT-tenester Nordhordland Sektoroppvekst, undervisning og kultur Sektor for helse, omsorg og sosial Sektor for Miljø og teknikk Etikk planlagde og iverksette tiltak Osterøy kommune har ikkje etablert etiske retningslinjer og standardar. Dette er heller ikkje eit krav, men kan vere eit verkemiddel til å påverke haldningar og åtferd. I 2009 gjennomførde revisjonen på oppdrag frå Kontrollutvalet i kommunen ein forvaltningsrevisjon på området arbeid med etikk og varsling i Osterøy kommune. Revisjonen tilrådde at kommunen vurderer å utarbeide etiske retningslinjer og at kommunen truleg har eit potensiale for å systematisere arbeidet med etikk og etisk kompetanseheving, og peika på at varslingsrutinar og omgrepet varsling trong verte gjort betre kjent i organisasjonen. Utkast til etiske retningslinjer er utarbeidd og har vore til drøfting i formannskapet. Dette arbeidet er ikkje ferdig. 18

234 Sjukefråvær Sjukefråværet i 2014 var totalt på 7,0%. Dette gjeld legemeldt og eigenmeldt fråvær og inkluderer ikkje fråvær ved barn og/eller barnepassars sjukdom. Sjukefråværet er redusert siste året og me ligg under landsgjennomsnittet i KS-området. Totalt sjukefråvær pr. år' Osterøy kommune 7,2 7,7 7,9 7,1 7 Landsbasis i KS-området 9,2 9,1 9,5 9,4 9,5 Landsbasis i kommunar 9,5 9,8 *Tala på landsbasis gjeld frå 4. kvartal året før til 3. kvartal meldingsåret Sjukefråvær pr. sektor

235 Tilsette og likestilling Bemanning og rekruttering Rekruttering vert gjort i medhald av avtaleverket, dvs at stillingane vert lyste ut internt når der er kvalifiserte deltidstilsette som ynskjer å auke opp stillingsstorleiken sin. Andre stillingar vert lyste ut eksternt. Osterøy si geografiske plassering som grannekommune til ein by med utdanningsinstitusjonar for dei fleste arbeidstakargrupper på høgskule- og universitetsnivå er nok ein av grunnane til at ein får godt kvalifiserte søkjarar til dei fleste stillingar. Men ein konkurrerer med andre kommunar og andre arbeidsgjevarar både når det gjeld løn og andre vilkår som må til for å gjere Osterøy kommune til ein attraktiv arbeidsgjevar. Dei stillingane som er vanskeleg å få nok søkjarar til er sjukepleiarar, vernepleiarar, ingeniørar og enkelte yrkesfagstillingar. Seniorpolitikk Osterøy kommune sin seniorpolitiske plan vart evaluert i Osterøy kommune sin seniorpolitiske plan er basert på eit ynskje om å utsetje pensjoneringstidspunktet for aldersgruppa mellom 62 og 65 år. Dette er i samsvar med avtaleverket, m.a IA-avtalen. Seniortiltaka er ein kombinasjon av fri med løn og bonus. Alle arbeidstakarar får eit lønstillegg på kr pr år pr heil stilling når dei fyller 60 år. Dei som har 60% stilling eller meir kan søkje om inntil 8 fridagar med løn. Eller dei kan inngå avtale om bonus, kr for heil stilling eller tilsvarande for lågare stilling. Ein senioravtale gjeld for eit år om gongen og ikkje lenger enn til dei fyller 65 år. 20

236 Kompetansekartlegging og utvikling Osterøy kommune har i 2014 vidareført kompetansekartlegging. Sektor for helse, omsorg og sosial har utvikla strategisk kompetanseplan. Lønskompensasjon for auka kompetanse var eit hovudemne i lokale forhandlingar. Etter forhandlingar har det òg vore gjeve lønskompensasjon på kr og i tillegg til spesialkompetanse og tariffesta løn i høve til utdanning. Når det gjeld kompetanseutvikling, gjev Osterøy kommune noko økonomisk støtte og/eller praktisk tilrettelegging for tilsette som ynskjer å ta vidareutdanning eller fagbrev. I 2014 tok 3 av dei tilsette i sektor for oppvekst, undervisning og kultur, vidareutdanning i leseundervising og matte og 3 andre lærarar vidareutdanning i matte. I sektor for helse, omsorg og sosial tok 1 fagarbeidar vidareutdanning i psykisk helsearbeid og 1 grunnutdanning i vernepleie. I tillegg har sektoren tilsette under utdanning innan sjukepleier, psykisk helsearbeid, vidareutdanning i palliasjon og master innan helsearbeid. Lærlingar I 2014 tok Osterøy kommune inn fem nye lærlingar. To i helsefag, to i barne- og ungdomsarbeidarfaget og ein i IKT-faget. I 2014 var her tilsaman 16 lærlingar. Osterøy kommune innførte i 2013 betre oppfølging av lærlingane. Ein har fått gode oversiktlege læreplanar og innført ordning med at alle instruktørar skal gjennomgå instruktørkurs. Fagansvarlege har overordna ansvar for god fagleg oppfølging av både lærlingar og instruktørar. HMT og bedriftshelseteneste Dei personalgruppene som iflg regelverket skal ha faste helsekontrollar får det. Bedriftshelsetilbodet for anna personale vert gjeve som både individuell oppfølging i samband med oppfølging av og førebygging av sjukefråvær, slik som tilbod om legetime hjå bedriftslege, ergonomiske kartlegging av arbeidsplassen, og som arbeidsmiljøtiltak for grupper. Verneomboda på einingane gjennomførte i 2014 ei psykososial kartlegging av arbeidsmiljøet i samarbeid med bedriftshelsetenesta. Arbeidet med undersøkinga vil bli vurdert i samband med nye prosjekt i I 2014 har det vore gjennomført mange tilretteleggingstiltak i samarbeid med NAV. Som ei del av eit overordna kvalitets- og HMT-system er den papirbaserte HMT-handboka erstatta med elektronisk HMT-handbok. I 2015 vil ein innføre elektronisk system for melding av avvik. Dei ulike einingane arbeider samstundes med å legge inn lokale rutiner i elektronisk kvalitetshandbok som vil fortsetja inn i

237 Folketal og samfunnsutvikling Ved utgongen av 2014 var folketalet i Osterøy kommune personar. Kommunens befolkning har totalt auka med 56 innbyggjarar siste år, noko som representerer ein auke på 0,7 prosent. Basert på Hordaland fylkeskommune og SSB sine folketalsframskrivingar for Osterøy syner dei at innbyggjartalet vil fortsette å auke og at Osterøy i 2030 vil ha eit folketal på kring innbyggjarar. Folketalsutvikling (kjelde: statistikk.ivest.no) Auken i folketal kjem som resultat av fødselsoverskot og netto innflytting. Netto innflytting utgjer den største delen av veksten i kommunen. Tilhøvet mellom fødselsoverskot og nettoinnflytting i perioden (kjelde: statistikk.ivest.no). 22

238 Flyttemønster I 2014 flytta 275 personar frå andre plassar i Noreg til Osterøy. Samstundes flytta 271 personar frå Osterøy til andre stader i Noreg. 51 personar innvandra i 2014 frå andre land til Osterøy, mens 14 personar flytta frå Osterøy til utlandet. Utanlandske innflyttarar i Osterøy kjem i hovudsak frå Europa og innvandrarar frå Polen representerer den største gruppa utanlandske innvandrarar basert på nasjonalitet i kommunen. Geografisk syner flyttemønstera i Osterøy at Hausvik, Gjerstad, Lonevåg, Hauge, Valestrand sør, Valestrandsfossen, Raknes og Hamre er dei grunnkrinsane som har auka mest i folketal sidan år Dei andre grunnkrinsane på Osterøy har helt seg nokolunde stabile med unntak av ei mindre nedgang i dei mindre sentrale grunnkrinsane i kommunen. Næring og sysselsetting Prosentvis arbeidsløyse i Osterøy kommune var ved byrjinga av ,6 %. For aldersgruppa var ledigheita på 12 % av arbeidsstyrken. Det ligg ikkje føre tal for 2014, men tal frå 2013 synar at tal sysselsette per næring har halde seg relativt stabil dei siste åra med unntak av eit par næringar. Industrinæringa har hatt ei nedgang frå 656 sysselsette i 2008 til 569 sysselsette i 2013, medan helse og sosialtenester har hatt ei auke i sysselsette frå 551 i 2008 til 653 i Forretningsmessig tenesteyting har i den same perioden gått ned frå 73 sysselsette i 2008 til 44 sysselsette i Tal sysselsette per næring i Osterøy kommune (2013) Næring Tal sysselsette Primærnæringane 124 Bergverksdrift og utvinning 3 Industri 569 Elektrisitet, vatn, renovasjon 8 Bygge- og anleggsverksemd 369 Varehandel og motorvognreparasjonar 179 Transport og lagring 223 Overnattings- og serveringsverksemd 27 Informasjon og kommunikasjon 3 Finansiering og forsikring 9 Teknisk tenesteyting og eigedomsdrift 47 Forretningsmessig tenestyting 44 Offentleg administrasjon, forsvar og 101 sosialforsikring Undervisning 269 Helse- og sosialtenester 653 Personleg tenesteyting 50 Uoppgjeve 7 Totalt 2685 Tabellen syner tal på personar sysselsett i ulike næringar i Osterøy kommune (kjelde: statistikk.ivest.no) Talet på bedrifter i Osterøy har auka jamt sida Talet på einmannsføretak har hatt den største auken i perioden frå 2009 til 2014, mens det har vore ein nedgang i tal bedrifter med meir enn 50 tilsette i sama periode. 23

239 Tal på verksemder i Osterøy kommune Tal på verksemder Totalt tal bedrifter Utan tilsette tilsette tilsette tilsette tilsette tilsette tilsette Tabellen synar tal på verksemder i Osterøy kommune og fordeling på tal talet sysselsette (kjelde: statistikk.ivest.no) Osterøy har stor utpendling til kommunar i Hordaland. Utpendlinga skjer hovudsakeleg til Bergen kommune. Det er ein liten del av befolkninga som pendlar til Osterøy frå andre kommunar i Hordaland. Pendling til og frå Osterøy Arbeidsstad Bustad Osterøy Bergen Nordhordland Sokkelen Elles i Hordaland Osterøy Bergen 279 Nordhordland 51 Elles i Hordaland 104 Tabellen synar arbeidstakarar som bur og jobbar i Osterøy kommune (kjelde: statistikk.ivest.no) Bustad og fritidsbustad Kommuneplanen sin arealdel vart rullert i I arealdelen vart det lagt til rette for 595 daa til bustad (herav 380 nye daa) og 188 daa til fritidsbustad. Ein har ikkje oppdaterte tal for bustadbygging i 2014, men oppdaterte tal frå 2013 syner at ein hadde ein relativt stor bustadbygging dette året. I 2013 vart det totalt ferdigstilt 78 bustadar. Av desse vart 64 stykk tomannsbustader, rekkehus og fleirmannsbustader, mens det vart bygd 10 stykk einebustader og 4 fritidsbustader. Ferdigstilte bustadar og fritidsbustader i Osterøy kommune Bustadbygging i alt Fritidsbustad Einebustad Tomanns, rekkehus og fleirmannsbustad Blokker og andre store bustadbygg 18 6 Tabellen synar ferdigstilte bygg i Osterøy i perioden (kjelde: statestikk.ivest.no) 24

240 Helse, omsorg og sosial Sektor for helse, omsorg og sosial Sektorleiar: Mette Fauskanger Nestleiar: Inger Fossland Forvaltning: Solveig Brandsdal, Terese Rosnes Osterøytunet Demens avdeling Jartru Reigstad Osterøytunet somatisk avdeling Rita Hellevang Osterøytunet Kjøkken Jan-Roald Hanstvedt NAV / Sosialtenesta Vigleik Kalland Legetenesta Mette Fauskanger Ergo- og fysioterapitenesta Anne Sidsel Hoel Eining for Psykisk helse og rus Astrid Ahmer Heimetenestene Leiar: Cecelie Eriksen Nestleiar: Astrid A.Pedersen Bu- og avlastningstenesta Sone 1 May-Britt Borge Bu- og avlastningstenesta Sone 2 Merethe Mjelstad Presentasjon av sektoren Helse, omsorg og sosial yter tenester med målsetjing om å gje riktige tenester i høve til den einskilde brukar sitt behov etter gjeldande lovkrav. Einskildmennesket sine ressursar og funksjonar skal takast hand om så langt som råd. Ein har og i 2014 hatt fokus på oppdatering av planverk og styrka kompetansen på sakshandsaming. Arbeidet med plan for psykisk helse og rus vart fullført i 2014, det same vart strategisk kompetanseplan for sektoren. Dette er eit stort og viktig arbeid som gjev retning for tenesteomfang og satsing på kompetanse i mange år framover. Staten si satsing gjennom kompetanseløftet 2015 gjev sektoren ein unik moglegheit for å heve den formelle kompetansen til våre eigne tilsette. Vi har gjennom dette fått ei bevisst tilnærming til det å behalde og rekruttere kritisk kompetanse. I 2014 har ein søkt midlar gjennom Kompetanseløftet, og kommunen fekk i underkant av kr til å auka kompetansen gjennom fagutdanning, høgskuleutdanning og vidareutdanning. Ein ser at stadig fleire av våre brukarar ynskjer å vere heime eller på Osterøytunet den siste tida av livet. Dette gjorde at vi søkte om midlar frå Helsedirektoratet til å starta eit prosjekt i omsorg ved livets slutt. Prosjektet var toårig og fokuserte på kompetanseheving, direkte 25

241 pasientretta arbeid og systemarbeid. Dette prosjektet blei fullført i 2014 og blir implementert i ordinær drift frå Prosjektet har heva kompetansen innan området og gjeve oss gode verkty vidare. Samhandlingsreforma har gjeve kommunen nye, store utfordringar. Krava til heilskaplege helse- og omsorgstenester er større enn nokon gong. Erfaringane frå 2014 syner ein endra pasientflyt og pengestrøm mellom kommune og spesialisthelsetenesta. Det har vore gjort mykje godt arbeid både internt i kommunen og interkommunalt for å gjere organisasjonen best mogleg rusta til å handtere nye ansvarsområde. Når det gjeld kommunal medfinansiering av spesialisthelsetenesta, inneber det at kommunen skal dekkja ein del av kostnadane når kommunen sine innbyggjarar vert behandla på sjukehus. (I 2014 vart kostnaden til spesialisthelsetenesta vesentleg meir enn budsjettert.) I høve til ferdigbehandla pasientar frå spesialisthelsetenesta, har kommunen tatt imot så nær alle som er meldt. Det har vore gjennomført brukarundersøkingar også i 2014 og ein kan stadfesta at brukarane er godt tilfredse med tenestene og at våre tilsette møter dei med respekt og god kompetanse. Økonomi Skjema 1B (tal i mill kr) Reknesk Just budsj Avvik Avvik Oppr budsj Reknesk I % Helse, omsorg og sosial 159, ,3 0,8 155,8 156,3 Helse, omsorg og sosial har hatt eit meirforbruk i 2014 på kr 1,3 millionar. Pleie og omsorg i institusjon Pleie og omsorg i heimen Bu- og avlastningstenesta Medfinansiering Helse/legetenester Fysio/ergo Sosial Psykisk helse Avvik Pos. 0,5 mill Pos. 0,7 mill Neg. 1,5 mill Neg. 0,9 mill Neg. 0,1 mill Pos. 0,2 mill Pos. 0,4 mill Neg. 0,6 mill Meirforbruket i sektoren skuldast i hovudsak for lav budsjettering av medfinansiering av samhandlingsreforma i forhold til endeleg kostnad samt overforbruk i Bu- og avlastingstenesta og i psykisk helse. Målsetting i budsjett Resultat 2014 Ta imot ferdigbehandla pasientar frå 99% spesialisthelsetenesta til institusjon eller heimeteneste. Førebyggjande heimebesøk til eldre for å styrka den eldre sin moglegheit for eigenmeistring og bevara Utsett til 2015 funksjonsnivået lengst mogleg. 26

242 Sikra aktiv omsorg ved at helse- og omsorgstenestene skal styrka det helsefremjande og førebyggjande arbeidet gjennom å stimulera til fysisk aktivitet, sundt kosthald, sosiale og kulturelle aktivitetar og deltaking i samfunnet. Bidra til at det vert utarbeida gode avtalar mellom legevakttenesta, ambulansetenesta, AMK og akuttmottaka i spesialisthelsetenesta Elektronisk meldingsutveksling er implementert Styrking av det helsefremjande og førebyggjande arbeidet Bidra til utdanning av helsepersonell gjennom gode praksisplassar og praksisundervisning Bidra med brukarkoordinatorar til personar som ynskjer individuell plan etter oppdrag frå koordinerande eining. Jfr. HOS lova 7-2 I samarbeid med FMH vert det utarbeid kompetanseog rekrutteringsplanar for leiarar og øvrige tilsette innan helse- og omsorgstenestene. Behandling av pasientar i kommunen før, i staden for og etter sjukehusinnlegging. Dette gjeld eksempelvis pasientar med funksjonssvikt, smertebehandling, lindrande behandling, KOLS, infeksjonar, ernæringssvikt, medikamentjusteringar, psykiske lidingar og/eller rusproblem. Observasjon for å avklare trong for innlegging i sjukehus Etterbehandling etter sjukehusopphald før utskriving til eigen heim Planverk Kommunedelplan for helse, omsorg og sosial Iverksetjast i tråd med Helse- og omsorgplan Gjennomført Gjennomført med HUS og HDS Kontinuerleg Kontinuerleg Kontinuerleg Ferdigstillt arbeidet med utarbeiding av Strategisk kompetanseplan for Helse, omsorg og sosial. Ein har hatt høgt fokus på dette også i Ferdigstilt Plan for habilitering og rehabilitering Rullerast i 2015 Strategisk kompetanseplan for HOS Ferdigstillt 2014 Temaplan for Demens Arbeid starta Temaplan, Bustadsosial plan Rullerast i 2015 Ruspolitisk handlingsplan Ferdigstilt i 2014 Temaplan Psykisk helse og Rus Ferdigstilt i 2014 Ambulante team Demens Type 2- diabetes (Team er ikkje etablert) Rus Palliasjon (Vi har fått midlar til eit toårig prosjekt) Etablert Det vert vurdert interkommunalt samarbeid Etablert Ressursgruppe i Tverrfagleg palliasjon er etablert Ferdigstillt i

243 Legetenesta Osterøy kommune har ansvar for at innbyggjarane får tilbod om legetenester på dagtid, akutt hjelp på kveld, natt og helg. Fastlegane i kommunen kan påleggast kommunale arbeidsoppgåver som tilsynsverksemd for pleie- og omsorgstenesta og konsultasjonar på helsestasjonen inkludert skulehelseteneste. Berre ein av legane er kommunalt tilsett, ho har 40% stilling som Kommuneoverlege og 60% som Sjukeheimslege. Dei andre legane arbeidar ved Valestrand legekontor, som er eit heilt privat kontor og Lonevåg legekontor som er kommunalt driven med sjølvstendig næringsdrivande fastlegar. Årsverk i kommunehelsetenesta R 2013 B 2014 R 2014 Hjelpepersonell Turnuslege Kommuneoverlege/Sjukeheimslege Legeheimlar Lokal legevakt på Osterøy måndag til torsdag som blei etablert i 2013 har fungert godt. Auka oppgåver for legane i kommunen som følgje av samhandlingsreforma helt fram i Pasientane vert utskriven frå sjukehus tidlegare, og treng i stor grad medisinsk oppfølging frå fastlegar og sjukeheimslege. Kommuneoverlegen har òg brukt mykje tid opp mot samarbeidspartar i Nordhordlandsregionen og spesialisthelsetenesta. Vidare har kommuneoverlegen nytta ein del tid til miljøretta helsevern og samfunnsmedisin. I 2014 fekk ein i Lonevåg Legsenter på plass e-meldingar, (elektronisk meldesystem mellom sjukehus, apotek og hjelpetenesta). Målsetting i budsjett Resultat 2014 Setta i verk tiltak i ny helse- og omsrogsplan Kontinuerlig Ergo- og fysioterapi Eininga gjev tilbod om rehabilitering og habilitering i høve til individet sin deltaking i daglege aktivitetar, i og utanfor heimen. Ergoterapeuten har einingsleiarfunksjonen. Tilbodet om rehabilitering og habilitering ytast i høve til enkeltindividet sitt behov for oppfølging etter sjukdom og skade. Tenestene ytast til brukarar i barnehagar, skular, heimetenesta og Osterøytunet. 28

244 Årsverk R 2012 R 2013 B 2014 R 2014 Ergoterapeut Fysioterapeut 2 2 1,8 1,8 Turnus fysio ,7 Aktivitør 0,5** 0,5** 0,5 0,5 Miljøarbeidar 1,5 1,5 1,4 1,4 Heimlar private fysioterapeutar 4* 4* 4 4 *Driftsavtale med Osterøy kommune. **Overført frå Osterøytunet i 2012 Aktivitet, resultat og analyse I 2014 har Ergo- og fysioterapi totalt fått 386 tilvisingar. Mange får tilvisingar både til ergo- og fysioterapi. Samla aukar etterspørselen noko kvart år. Det har vore ventelister både hjå dei kommunale og private tenestene. Osterøy Fysioterapi skriv eiga årsmelding. Det stod 40 brukarar på venteliste til kommunal teneste ved årskiftet.vi ser ei auke i tilviste born. Samhandlingsreforma medfører fleire samansette og akutte problemstillingar, då pasientar kjem raskare heim til kommunen frå sjukehus. I 2014 var tenestene inne i 87 av korttidsopphalda ved Osterøytunet. 31 heimebuande mottok tilbod om dagrehabilitering. Leverte tenester Iverksette kommunale tenester Einingsleiar har delteke i prosjektet Tverrfagleg Palliasjon. Det har vore ei lita nedgang i iverksette tenester, hovudårsaka er at tenesta ikkje hadde turnuskandidat i fysioterapi Brukarar Ergoterapi Fysioterapi Tekniske hjelpemiddel Eininga får eit jamt auka ansvar rundt hjelpemiddel kvart år grunna endringar i drift hjå NAV hjelpemiddel (endringar i statsbudsjett) som resulterer i meir montering, opplæring og oppfølging i kommunen. Dette har vi sett over år, og er ein direkte konsekvens av både Nav sin strategi med meir ansvar lokalt og Samhandlingsreforma med fleire alvorlege sjuke som kjem heim til kommunen. Målsetting i budsjett Resultat 2014 Førebyggjande heimebesøk til eldre for å styrka den eldre sin moglegheit for eigenmeistring og bevara funksjonsnivået lengst mogleg Ergoterapeut har delteke i nokre 1.gongs heimebesøk med forvaltningssjukepleiar. Det har ikkje vore rom for systematisk arbeid og utarbeiding av gode rutinar og arbeidsmåtar. 29

245 Styrka fokus på habilitering og rehabilitering i sektoren generelt Deltaking i tverrfaglege team Styrka hjelpemiddellageret opp mot samhandlingsreforma Brukarundersøking Etablere modell for systematisk arbeid i høve rehabiliteringsopphald på Osterøytunet Det er ei stor utfordring å halde fokus på tverrfagleg utvikling med stort press i alle aktuelle tenester i sektoren. Det har vore ein idedugnad i ei lita kollokvie gruppe i løpet av Det er etablert faste samarbeidsmøte med heimetenestene. Einingsleiar var medlem i prosjektet tverrfagleg palliasjon som blei avslutta desember Tenestene deltar i oppretta palliasjonsforum. Alle tilsette dokumenterar i Cosdoc så langt fagprogrammet tillet. Det er ynskjeleg med ein dataplass til på hjelpemiddellageret. Logistikkprogram for korttidslager er vurdert, og ikkje blitt priortert grunna økonomisk situasjon. Dette vanskeleggjer logistikken og oversikten på korttidslager. Korttidslager har for dårleg lokaliteter med omsyn til vask/tørk av hjelpemiddel. Ikkje gjennomført. Innhald og prosedyrar i korttids/rehabiliteringsopphald er utarbeid på tvers av tenester på Osterøytunet. Arbeidet heldt fram. Tilvisningsrutiner og faste møte på gr 7 er etablert. Rullering av temaplan habilitering og rehabilitering Rulleringa er utsett til Dagavdelinga Osterøytunet Rutiner for aktivitet, oversikt og systematikk er utarbeid 30

246 KOSTRA for Legetenesta og Ergo- fysiotenesta Brutto driftskostnader pr innbyggar er over landsgjennomsnittet, medan lønskostnader er lågare enn landet. Dette er samla tal for både helsestasjon, førebyggjande helsearbeid, legetenesta og fysio- /ergoterapi. Osterøy kommune brukar ein større del av sitt budsjett på førebyggjande helsearbeid, ergo- og fysioterapi samt legeteneste enn gjennomsnittet for kommunegruppa og gjennomsnittet for landet. 31

247 Osterøy kommune prioriterer kommunehelse og brukar meir ressursar til førebyggjande helsearbeid og til diagnose, behandling og reabilitering pr innbyggjar enn landsgjennomsnittet. Osterøy kommune ligg under landsgjennomsnitt når det gjeld tilgang på leger og fysioterapeutar. 32

248 Når det gjeld tal på pasientar pr lege så ligg Osterøy kommune midt i mellom Andebu og landsgjennomsnittet. NAV - sosial Nav sosialtenesta har ansvaret for økonomisk sosialhjelp, rusomsorg, Kvalifiseringsprogrammet, Husbank etablering/startlån og generell rettleiing. Nav Osterøy har ei kommunal bemanning på tilsaman 5,2 stillingar. For fyrste år på lenge har sosialhjelpsutgiftene vore stabile og rekneskapstala viser eit mindre forbruk i høve budsjettet. Målsetjinga var å få fleire i aktivitet, færre på stønad og samt unngå framtidig Naving Tiltaka for å nå målsetjinga har vore fleire. Det overordna er at ein har sett inn eit stort fokus på dei 3 fyrste månadane brukar søkjar om sosialstønad. Med tidleg innsats er målet å få kartlagt, setja i gong tiltak for å unngå ein langsiktig Naver Eit av tiltaka er auka fokus på økonomisk rådgjeving. Det har gjeve resultat med at det er redusert søknader om naudhjelp og at brukarar på sikt får kontroll over sin eigen økonomi. Anna tiltak er at ein har inngått eit samarbeid med Opro med arbeid for sosialhjelp. Behandlingstida er godt innanfor forvaltningsfristen. Eit av fokusområda har vore å få redusert krisehjelp, og det har vi klart med eit systematisk arbeid. Vi ser ein auke på personar under 30 år, dette er urovekkande. Nav har generelt ei storsatsing på denne gruppa, og det har også Osterøy. Med dei ressursane vi har tilgjengelege, har ein prioritert høgt personar som lever på sosialhjelp og er klar til formidling vidare. Vidare blir dei personane som er inne i Kvalifiseringsprogrammet høgt prioritert på oppfølging. Arbeidet med økonomisk rådgjeving og Husbanksaker har ein jamn auke. Og det er urovekkande den auken som har kome med brukarar med stor gjeldsbyrde. Sakshandsamar si arbeidsmengde fordelar seg 60 % til Husbank og 40 % til gjeldssaker. Innanfor Husbanksakar ser me ei sterk auke av arbeidsinnvandrarar som søkjer startlån. Me ser òg ein 33

249 del unge etablerarar som ikkje klarar å koma seg inn på bustadmarknaden i kommunen. Av gjeldssaker har ein 35 saker innanfor kategorien tunge saker. Målsetting i budsjett Resultat 2014 Satsing på ungdom for å unngå Starta opp opplæringstiltak mot tilsette i framtidig «Naving» vidaregåande skule. Etablert samarbeid på ungdomssatsing i Nordhordlandskommunane Få fleire i arbeid og aktivitet, færre Samarbeid med Opro, med oppstart september 2014 på stønad Årsverk R 2013 B 2014 R 2014 Sosialomsorg 5,2 4,3 5,8 Nøkkeltal Osterøy 12 Osterøy 13 Osterøy 14 Mottakarar av sosialhjelp Mottakarar av sosialhjelp med stønad i 6 månadar eller meir Mottakarar av sosialhjelp gjennomsnittleg stønadslengde år 4,0 3,7 4 Mottakarar av sosialhjelp gjennomsnittleg stønadslengde år 3,6 3,8 4,1 Mottakarar av sosialhjelp år Netto driftsutgifter pr. innbyggar har gått ned med 8% og er låg i forhold til samanlikningsutvalet. Ein forklaring er at sakene no blir avslutta fortløpande slik at det er få brukarar som står registrert som passive. Ei anna forklaring med nedgang i brukarar er at vi er inne med ei god kartlegging i starten slik at mange ikkje treng søkja om sosialstønad, men får dekka sitt hjelpebehov på andre måter gjennom eventuelt statlege ytingar. 34

250 Brutto driftsutgifter pr mottakar er låg i forhold til samanlikningsutvalet, men er aukande. Veksten er på om lag 15 % i forhold til Gjennomsnittleg utbetaling pr. månad er høgare enn i dei andre 2 kommunane sjølv om driftsutgiftene er lågare. Lønsutgiftene målt pr innbyggar er betydeleg lågare enn landsgjennomsnittet. 35

251 Kvalitetsindikatorar Tal brukarar med økonomisk sosialhjelp som hovudinntekt, under 24 år Tal brukarar med økonomisk sosialhjelp som hovudinntekt, over 24 år Avvik mellom faktisk forbruk og budsjett for kommunale driftsmidlar Opplevd respektfull behandling, brukarundersøking. Opplevd tilgjengelegheit, brukarundersøking Opplevd tilgang på informasjon, brukaundersøking Internkontroll (IKKS) implementerast Resultat Resultat Mål Resultat ,1 % 89% 90 % 95 % 95 % 68% 86 % 90 % 90 % 89% 95 % 95 % 93 % Ikkje Implementert implementert Sjukefråvere 1,4 % 4,9 % Osterøytunet Osterøytunet er ein sjukeheim som er delt i to einingar: 1. etasje består av tre avdelingar som er spesielt tilrettelagt for menneske med demens. 2. etasje har tre avdelingar med langtidspasienter, og ei avdeling med 10 korttids-, rehabiliteringsplasser. Tildeling av plassar/opphald i 2014: Lang- og korttidsopphald etter Lov om Helse- og omsorgstenester i kommunane. Avlastningsopphald etter Lov om Helse- og omsorgstenester i kommunane. Søkjarane kjem enten frå sjukehus eller frå heimen. Alle som søkjer får korttidsopphald før langtidsopphald vert vurdert. Inntak skjer fortløpande, men inntaksteamet har møte kvar veke for vurdering og tildeling av opphald. Her møter representantar frå heimetenestene, 36

252 institusjon og kommuneoverlege/sjukeheimslege. Ved behov kallast ulike fagpersoner inn til inntaksteamet. Osterøytunet er organisert med 6 avdelingar med 9 pasientar i kvar, og ei avdeling med 10, totalt 66 plassar. Nattenesta i pleie- og omsorg er slått saman til ei teneste, med base på Osterøytunet. Sjukepleiar/ helsefagarbeidarar i nattenesta reiser ut på oppdrag/tilsyn til heimebuande. Avdelinga på 10 senger vert nytta til korttidsopphald. Her tar ein i mot utskrivingsklare pasientar frå sjukehus som ikkje kan utskrivast til heimen. 2 senger i denne avdelinga skal nyttast til observasjonssenger. Medisinsk utstyr er oppgradert, samt kompetanse i samarbeid med sjukeheimslege og fastlegar. Avdelinga vil halda fram med å halda fokus på habilitering og rehabilitering, med særleg vekt på kvardagsrehabilitering med tilgjengelege ressursar. Nye verktøy vert tatt i bruk som elektronisk meldingsutveksling med fastlege og sjukehus. Overbelegg i 2014 har vore lågare enn tidlegare år, dette har fleire grunnar: Større fokus på korttidsopphald Nedgang i søkjarar Tettare oppfølging medisinsk Årsverk R 2012 R 2013 B 2014 R 2014 Pleie m/nattpatr frå ,5 57,5 57, Leiing/merkantil Målsetting i budsjett Resultat 2014 Sjukepleiarar i alle sjukepleieheimlar Gjennomført Auka kompetanse Utdanna ein kreftsjukepleiar Fullføra etablering av to observasjonssenger (haldast av til medisinsk behandling og Vidareførast til 2015 ferdigbehandla pasientar frå sjukehus) Samhandlingspasientar Tek imot Kontinuerlig ferdigbehandla pasientar frå Elektronisk meldingsutveksling spesialhelsetenesta til institusjon Deltaking i tverrfagleg team palliativt team Ressurssjukepleiar i 20 % stilling Demensarbeid Pårørandeskule for pårørande til personar med demens 2 kvart år 2015 Multidose Innført på alle grupper med langtidsplasser Pårørandesamtalar Innført Kompetanseheving hjå personalet: - Tilrettelegging av ulike kurs internt og eksternt - Stimulera til vidareutdanning - Vidareutdanning i geriatri, demens, psykisk helse o.a. Medikamentkurs Vidareutdanning i palliasjon 1 spl. 1 som tar desentralisert spl. utdanning Palliasjon (avslutta 2014, Kompetanseheving for etisk refleksjon (KS), Klinisk Blikk 37

253 - Desentralisert sjukepleiarutdanning (Nordhordland legevakt). Nettverksarbeid med dei andre kommunane i Nordhordland, som fagråd og Vestlandsløftet. Hjelpa til med utdanning for helsepersonell ved å leggja til rette for gode praksisplassar og undervisning: - VOPA Vidaregåande opplæring på arbeidsplassen - Helsefagarbeidarlærlingar - TAF - Elevar frå vidaregåande VG1 og VG2 - Evt. andre Sjukefråvær Budsjettoppfølging 1 VOPA eleveksamen februar 2015 Kontinuerlig Kontinuerlig Resultat Resultat Resultat Kvalitetsindikatorar Talet på korttidsopphald Talet langtidsopphald på Osterøytunet Talet på avlastningsopphald Talet på Avslag 6 Tal frå Brukarundersøking Maks.score 6 Opplevd respektfull behandling, brukarundersøking Ingen tall 5.2 Ikkje gjenomført i 2014 Opplevd tilgjengelegheit, 4.9 brukarundersøking Opplevd tilgang på informasjon, 4.8 brukarundersøking Sjukefråvær 9,3 6,7 8,8 Medarbeidarsamtalar Kontinuerleg Kontinuerleg Kontinuerleg Samhandlingsreforma Korttidsopphald på Osterøytunet Avlastningsopphald Osterøytunet

254 Heimetenesta 2014 har vore det første heile året etter omorganisering/samanslåing. Erfaringa er god sett frå fagleg og organisasjonsmessig synspunkt. Ved å samordne tenestene, får ein brukt kompetansen betre der behova er størst, og får ei meir sameina teneste og styrka fagmiljø. Det er også innført nye tiltak i 2014, desse blir omskrivne under. Årsverk R 2012 R 2013 B 2014 R 2014 * Pleie 38, * Leiing/adm, kons. Funksjonshemma 5,3 5,0 5 5 Målsetting i budsjett Resultat 2014 Stabilisere drift med ny Krev kontinuerlig innsats og justering undervegs, slik at dette organisering arbeidet må videreførast. Heimetenesta gjev hjelp til menneske i ulike aldersgrupper som bur heime og har eit hjelpebehov. Hovudgruppa er eldre, men ein ser at stadig fleire yngre personar søkjer denne tenesta og at brukarane har stadig meir samansette behov. Talet på brukarar er lett å måle, men dette talet seier lite om omfanget av tenestene. For å få til god rapportering til heradsstyre og myndigheiter, er det viktig at ein måler slik at ressursbruken blir synleggjort på rett måte. Dette vil bli arbeidd videre med i Tenesta omfattar i hovudsak: Praktisk bistand Heimesjukepleie Omsorg ved livets slutt Hukommelsesteam/kartlegging og oppfølging av personar med demens Samarbeid og oppfølging med psykiatritenesta/rus Samarbeid med fastlegane Samarbeid med koordinerande eining Individuell plan Dagavdeling for personar med demens 39

255 Aktivitet, resultat og analyse Mottakarar av heimetenester * * protokollerte vedtak, dvs enkelte personar har fleire vedtak. Diagnosar/problemstillingar rundt brukarane vert meir komplekse og krev meir av oss reint fagleg. Særleg gjeld dette palliative pasientar som ynskjer å døy heime. Her ser ein at ein er sårbar når det gjeld å ha riktig kompetanse, dvs sjukepleiarar, på jobb heile døgeret. Sjukefråveret har vore høgt i 2014, opp mot 18 % enkelte månader. Det er vanskeleg å seie om dette har med omorganisering å gjere eller om det er andre årsakar. Det er lagt ned mykje arbeid med sjukefråversoppfølging og støttetiltak frå NAV. Det er viktig å ha fagkoordinatorar og leiing til stades dagleg for fordeling av oppdrag og gje rettleiing. Heimetenesta bruker nye verktøy i forhold til arbeidslister, elektronisk meldingsutveksling med fastlege og sjukehus, elektronisk «shopping» av ledige vakter og timelistegodkjenning. I 2014 har me starta med legemiddeladministrering via multidose. Effekten av dette vil bli merkbar i kommande år. Målet er at sjukepleiarane skal få meir direkte pasienttid. Utfordringa er å halde alle tilsette oppdaterte i alle arbeidsverktøy. Dette må jobbast med på fleire plan, både på system og individnivå. I 2014 har heimetenesta delteke i fleire nye prosjekt, bla. Palliasjon (avslutta 2014), Trygg og sikker legemiddelhandtering (HD), Kompetanseheving for etisk refleksjon (KS), Klinisk Blikk (Nordhordland legevakt). Me deltek i nettverksarbeid med dei andre kommunane i Nordhordland, som fagråd og Vestlandsløftet. Bufellesskapet på Osterøytunet har 16 leilegheiter med døgnbemanning. Etter 10 års drift ser ein at det er utfordringar med å få ei effektiv drift rundt desse «heimebuande» pasientane. Bebuarane der er pleietrengande og treng tett oppfølging. Det er vanskeleg å få td. fastlegeordninga til å fungere for desse brukarane, noko som vanskeleggjer god behandling. Ein har ikkje klart å få ned pleiefaktoren på Bufellesskapet i Det er brukt ekstra bemanning kvar helg og enkelte vekedagar for å få avhjelpa behovet, noko som vil vedvare inntil permanent løysing er på plass. Inntil videre så flytter ein personale rundt internt når det er rom for det. Heimetenesta driftar også Haldorvika aktivitetssenter. Aktivitetssenteret har fokus på trivsel, tryggleik og respekt, og tilrettelegg for individuelle behov hjå brukarane. Talet på brukarar varierer gjennom året, men alle har tilbod om å delta inntil 2-3 dagar pr veke. Samarbeidet med Osterøy Demensforeining er svært godt. Kommunen har fått driftsmidlar frå Helsedirektoratet fram til og med I 2014 vart det gjort endring i personalsamansetjinga. Eit årsverk er splitta for å få inn sjåfør til henting og bringing av brukarar. Demensteamet har vore mindre aktiv i 2014 då 20% stilling har vore vakant. Her er det planar om å få eit betre samarbeid med Osterøytunet og demensarbeidet der. 40

256 Kvalitetsindikatorar Betre samordning av heimetenestene Auka sjukepleiardekning i heimetenestene generelt Styrka sjukepleiardekning i nattpatruljen Desentralisert sjukepleiarutdanning for tilsette Etter- og vidareutdanning for tilsette Kvalitetsindikatorar Tal frå brukarundersøking Opplevd respektfull behandling Opplevd tilgjengelegheit Opplevd tilgang på informasjon Resultat 2012 Samanslåing i feb Fleire ferdigutdanna i 2013 Ja, inntil budsjettkutt haust 2012 Resultat 2013 Samanslåing gjennomført Delvis gjennomført Ikkje gjennomført, vonleg på plass i 2014 Mål 2014 Resultat 2014 Gjennomført Delvis gjennomført Ikkje gjennomført Gjennomført Ikkje gjennomført Ikkje gjennomført Resultat Mål 2014 Resultat 2014 Resultat Status Ny Ikkje Ikkje 2012 brukarundersøking gjennomført gjennomført (maks i 2015 score 6) 5,2 Ikkje Ikkje gjennomført gjennomført 5,3 Ikkje Ikkje gjennomført gjennomført 5,1 Ikkje Ikkje gjennomført gjennomført Bu- og avlastningstenesta Bu- og avlastningstenesta gjev praktisk bistand og opplæring, heimesjukepleie, miljøarbeid og avlastning til personar med funksjonshemming, i hovudsak personar med ei psykisk utviklingshemming. Det er for tida 20 tenestemottakarar som mottek praktisk bistand og opplæring, heimesjukepleie og miljøarbeid i eigne bustader og bufellesskap. I tillegg er det 8 familiar som mottek avlastning i avlastningsavdelinga og 6 i besøksheimar. Vidare er det 14 familiar som mottek ulike typar miljøarbeid i og utanfor heimen. Ein person som tidlegare budde på Avlastningsavdelinga, har fått fast bustad ved eit av bufellesskapa grunna ledig kapasitet. Dette har resultert i at ein kan driva avdelinga på ein meir hensiktsmessig måte. 41

257 I forhold til å levere tenester i tråd med budsjett, har vi fokusert på å levere tenester på tvers av avdelingar. Dette for å nyttigjere ressursane på ein meir teneleg måte. Eininga har også i 2014 jobba mykje med å etablera nye tenestemåtar til nokon av tenesteytarane som treng det. Ein starta med dette sumaren 2012 og har utvikla dette vidare. Det handlar om å gjera avlastningstilbodet meir aktivitetsbasert og betre tilpassa den einskildes behov. Kommunen har dei siste åra hatt ein kraftig auke i talet på yngre personar som treng tenester innanfor autismespekteret. Dette stiller store krav til fagleg kompetanse og tilrettelagte tenester, noko som har ført til at behovet for fagfolk er aukande. Det er fortsatt auka ressursar i 2014 rundt enkeltbrukarar med særskilde behov, og ein del av desse ressursane får vi refundert av staten. Vi hadde i byrjinga av 2014 eit varsla tilsyn frå fylkesmannen i forhold til Tvang og Makt. I den anledning gjekk vi gjennom, og sikra oss at det låg føre gode rutiner for kvalitetsikring av tenester etter HELSE og OMSORGSTENESTELOVA kapitel 9. I 2014 gjennomførte vi ei ny brukarundersøking i Bu og Avl. 40 brukarar/pårørande fekk tilsendt spørreskjema/vart intervjua. Svarprosenta var 42%. Dette vert rekna som middels godt. Multidose er innført for alle brukarane i bu- og avlastingstenesta i slutten av Etikkprosjekt starta opp i Det er eit toårig prosjekt for heile helse og omsorgstenesta i kommunen og er nærare skildra i teksten under Heimetenesta. Årsverk R 2012 R 2013 B 2014 R 2014 *Bu- og Avlastningstenesta. 53,77 57, Målsetting i budsjett Resultat 2014 Breiare og meir nyansert avlastningstilbod innanfor ramme Tiltaksbasert avlastning er godt etablert for nokre av brukarane. Dette vil vi framleis ha eit fokus på i Byggje 10 nye omsorgsbustader Prosjektgruppa har i 2014 hatt tre møter. Gruppa har vore på synfaring i andre nærliggande kommunar i forhold til alternative buformer. Hausten 2014 har det vore fråvær av møter, då det har tatt lang tid i 42

258 forhold avklaring av tomt. Dette er enda ikkje klart. Gruppa kjem til å jobbe paralelt med korleis bustaden skal verta utforma, og vidare leggje dette ut på anbod. Det er planlagd ferdistilling av bustader i Ha eit særskilt fokus på sakshandsaming Endra praksis i 2014 har resultert i raskare sakshandsaming Kvalitetsindikatorar Resultat 2012 Resultat 2013 Mål 2014 Resultat 2014 Individuell plan* Tal frå brukarundersøking, maks score 4 Opplevd respektfull behandling Ikkje Ikkje 4,0 5,2 gjennomført gjenomført Opplevd tilgjengelegheit Ikkje gjennomført Ikkje gjenomført 4,0 ** Opplevd tilgang på informasjon Ikkje gjennomført Ikkje gjenomført 4,0 5,0 * Alle brukarar med behov for langvarige og koordinerte tenester har rett på individuelle planar og skal prioriterast. Den skal bidra til at brukarane veit kva dei kan vente seg av - og gi dei oversikt over - tenestetilbodet. ** Punktet tilgjengelegheit er ikkje eit spesifikt punk t i undersøkinga. Totalsnitt av undersøkinga syner 5. Snitt landsbasis er 4,9. Brukarstyrt personleg assistanse (BPA) BPA er ein alternativ organisering av praktisk og personleg hjelp for sterkt funksjonshemma som har behov for hjelp i dagleglivet, både i og utanfor heimen. Avtalar kan gje opptil heildøgns assistanse. Denne tenesta blir vurdert på same måte og er innanfor dei same rettslege rammer som dei andre tenestene i Helse- og omsorgstenestelova 3-2 fyrste ledd, nr 6 b. Ordninga omfattar hjelp til eigenomsorg, personleg stell og sosiale aktivitetar. Føremålet er å bidra til å gjere den einskilde mest mogleg sjølvhjulpen i dagleglivet. Ein føresetnad er at brukaren sjølv kan vera arbeidsleiar og organisera oppgåvene i høve til dei behova som er. Ordninga blei i 2005 utvida til og å omfatta dei som må ha bistand til arbeidsleiarrolla. Frå 1. jan 2015 gjeld ny 2-1 d i pasient- og brukarrettighetslova om rett til brukarstyrt personleg assistanse. 43

259 Rettighetsfesting av brukarstyrt personleg assistanse skal bidra til å legga til rette for at personar med nedsatt funksjonsevne og stort behov for bistand skal få leve eit sjølvstendig og aktivt liv. Brukar kan krevja å få styra tildelte ressursar. Osterøy har ei organisering der brukar er arbeidsleiar og kommunen er arbeidsgjevar. 3 personar var i 2014 inn i ordninga for ressurskrevjande brukarar, der Osterøy fekk noko tilskot frå staten. Ein kan sjå at ordninga er med på å gje yngre funksjonshemma eit meir aktivt liv slik at dei kan delta på arenaer i samfunnet som er naturleg for alle. Årsverk R 2012 R 2013 B 2014 R 2014 * Personlege assistentar 8,6 8,83 8,83 8, Tal på personar som har BPA Støttekontakt Tiltaket vert tildelt etter Pasient- og brukarrettigheitslova (Pasrl) 2-1a, støttekontakt vert ytt etter Helse- og omsorgstenestelova 3-2 første ledd, nr 6 b, når personar grunna alder, funksjonshemming, sjukdom eller anna sosiale høve treng å få ei meiningsfull fritid Tal på personar som har støttekontakt Omsorgsløn Omsorgsløn vert tildelt der omsorgsbyrden vert vurdert som særleg tyngjande og av langvarig karakter. Det vert vurdert at den hjelpa omsorgsytar gjer er den beste for omsorgsmottakar. Brukar må fylla krava i Pasient- og brukarrettigheitslova 2-1 a, og tenesta vert ytt etter Helse- og omsorgstenestelova 3-6. Kommunen skal setje av midlar i budsjettet til dette Tal på personar som har omsorgsløn Rus/Psykiatri Psykiatritenesta i Osterøy Kommune består av psykiatrisk heimeteneste, 2 bufellesskap og Kroken som gjev tilbod til personar med rusproblem. 44

260 I 2013 vart det starta opp eit nytt bufellesskap i Haus, med 4 bueiningar, og 2 personale tilstades gjennom døgnet. Der er det etablert medlevarturnus. Det er 8 stillingsheimlar knytt til Haus bufellesskap. Då Haus bufellesskap vart etablert, vart det budsjettert med sal av ein plass til annan kommune. Dette har ikkje vore mogeleg, då Osterøy kommune hadde bruk for dei 4 plassane sjølve. I 2014 vart det auka opp til 5 bueiningar i Haus bufellesskap. Rus-teamet; som har fått namnet Kroken, er blant anna eit lågterskeltilbod til personar med rusmiddelproblem. I tillegg får dei koordinert tenesta i forhold til rusbehandling, individuell plan og buoppfølging. Dette er eit prosjekt som vart starta i Prosjektmidlar til dette vart avslutta frå januar 2013, eit år tidlegare enn ein var førespegla. Tilskotet til arbeidet med rus gjekk då inn i kommunen sitt rammetilskot. Kommunen har trass desse utfordringane halde oppe drifta av tilbodet. Ein har registrert ca. 30 brukarar av tilbodet. Heimetenestene gjev hjelp til menneske med psykiske vanskar som bur i kommunen. Tilbodet til kvar enkelt brukar er tilrettelagt ut frå behov, og alle har vedtak på den tenesta dei mottek. Eksemplar på dette kan vere; støttesamtalar, individuell plan, butrening, angstmeistring, hjelp denne tenesta, og til koordinering av eit heilskapleg helsetilbod. Det er no 3 stillingsheimlar knytt opp mot heimebuande. Det vart ytt slik hjelp til ca. 95 brukarar i I 2014 har to av dei psykiatriske sjukepleiarane tatt vidareutdanning i å driva gruppebehandling. Dei starta opp i mai Dette profiterar både brukarar og personalressursen på. Det vart tilsett psykolog i psykisk helse og rus i 2014, med oppstart januar Dette er prosjektmidlar. Det har også blitt laga ny plan for psykisk helse og rus, denne omfattar heile livsløpet, altså ikkje berre vaksenpsykiatri Bufellesskapet Reigstad, har plass til 5 brukarar. Dei bur i lyse, trivelege leilegheiter i rekkje, og det er ein felles leilegheit kor personalet tilrettelegg for sosialt samvær. Alle bebuarar har eigen individuell avtale med personalet, som omfattar praktisk arbeid, utadretta verksemd og medisinhandtering. I Reigstad bufellesskap er det 2,5 stillingsheimlar. Årsverk R 2012 R 2013 B 2014 R 2014 * Psykisk helse/rus ,5 15,5 45

261 Målsetting i budsjett Resultat 2014 Implementera arbeidet innanfor rusfeltet inn i ordinær drift etter Utført opphøyr av prosjektmidlar Satt i verk tiltak beskriven i ny ruspolitisk handlingsplan Betra bu- tilbodet for brukarar med behov for spesiell oppfølging og bu-rettleiing Utarbeida Pysikatriplan Vidareført prosjektet i 2014 i ordinær drift Oppretta bufelleskap i Haus for 4 brukarar med heildøgn bemanning (8 årsverk),auka til 5 bueiningar i 2014 Utført, KOSTRA for pleie og omsorg Fordeling av ressursar i sektoren Osterøy 12 Osterøy 13 Osterøy 14 Andebu 14 Landet utan Oslo Netto driftsutgifter pleie og omsorg i prosent av 33,1 32,7 32,8 30,6 31,6 kommunens totale netto driftsutgifter - Herav % til institusjonar 44,2 45,7 47,4 41,5 44,6 - Herav % til tenester til heimebuande 51,5 49,7 48,8 55,3 50,2 - Herav % til aktivisering, støttetenester 4,2 4,6 3,8 3,1 5,3 Netto driftsutgiftende pr. innbyggar i Osterøy kommune har gått opp i Ein har brukt om lag kr ,- pr innbyggar (300,- kr meir enn i 2013). 46

262 Tal på innbyggjar 80 år og over er med 388 personar på omtrent same nivå som i Netto driftsutgifter pr innbyggjar i denne målgruppa er gått opp med ca. 3%. Tal på innbyggjar 67 år+ er veksande. Driftsutgiftene pr. innbyggjar i denne målgruppa er gått ned med ca. 1,3%. Lønsutgiftene pr kommunalt årsverk i Pleie og omsorg er gått ned samanlikna med fjoråret og er generellt lågare enn i samanlikningsutvalet. 47

263 Osterøy kommune ligg under landsgjennomsnitt når det gjeld personell med fagutdanning i brukarretta tenester. Osterøy Osterøy Landet u Oslo 14 Plassar i inst. og heildøgnsbemanna bustad i % av bef Plassar i institusjon i % av innbyggarar 80 år over 16, ,5 Del plasser avsett til tidsbegrensa opphald 18,2 6,1 18,6 Del plassar i skjermet enhet for personar med demens 40,9 40,9 23,7 Del plasser avsett til rehabilitering/habilitering 15,2 3,0 7,9 Legetimar pr. vke pr. bebuarar i sjukeheim 0,51 0,49 0,46 Fysioterapitimar pr. uke pr. bebuarar i sjukeheim 0,15 0,19 0,36 Driftsutgiftene pr. plass i institusjon i Osterøy kommune ligg låg i fht. samanlikingsutvalet. Kommunen har 66 sjukeheimsplasser og 8 plasser i avlastingen som ligg i institutionsbegrepet. Dei 8 avlastingsplassene er ikkje blitt rapportert til KOSTRA endå pga rapporteringsproblemer i fagsystemet. Sektoren jobber med løysinga. Ein har derfor justert driftsutgiftene pr. plass manuelt. Det kan hende at tala for 2012 og 2013 er feil/for høg på grunnen av dette. 48

264 Brukarbetalinga for institusjonsopphald i Osterøy kommune målt i forhold til brutto driftsutgift er lågare enn landsgjennomsnittet. Dvs at langtidspasientane i Osterøytunet har gjennomsnittleg lågare inntekt enn dei i samanlikningsutvalet. Me ser ein tendens til fleire varige mottakarar av heimetenester i den yngste aldersgruppa. I den eldste gruppa svingar det meir. Mange av desse brukarane mottek tenester i kortare tid i samband med akutt sjukdom og periodevis funksjonsnedsetting. Denne tabeller er eit uttrykk for produktiviteten i heimetenesta. Me ser at kostnad pr brukar viser nedgåande trend, dette tyder på betre utnytting av ressursene. Men tala seier ikkje noko om kvaliteten på tenestene. Brukarundersøkelse i 2015 vil vonaleg gi svar på om kvaliteten held seg høg. 49

265 Høg timesats gjeld brukarar som mottek meir enn 35,5 timar hjelp i veka. At gruppa er aukande fell saman med at det er fleire i gruppa år som treng omfattande hjelp (Sjå tabell under). Desse brukarane har ofte meir komplekse sjukdomsbilete av både fysisk og psykisk art. 50

266 Oppvekst, undervisning og kultur Sektor for oppvekst, undervisning og kultur Sektorleiar: Ivar Sandgren Spesialrådgivar: Astrid Øvsthus Spesialrådgivar: Sylvi-Ann Hanstvedt Kulturkonsulent: Vakant Fotlandsvåg skule Kjell Haugland Valestrand skule Britt Rød Haus skule Tove Ludvigsen Osterøy ungdomsskule Tor Arne Aasen Hauge skule Marit Aamot Lonevåg skule Kristin-Merethe Nøttveit Familiens hus Barnevern PPT Vibeche Levsen Helsestasjon Bente Kari Thorsen Bibliotek Bente Dammen Hauge barnehage Merethe Kvamme Fotlandsvåg barnehage Siri Vaarvik Haus barnehage Berit Karin Vik Mjøsdalen barnehage Siri Vaarvik Vaksenopplæring Linda S. Norås Valestrand barnehage May Lis S. Daltveit Lonevåg barnehage Kari Reigstad Kulturskulen Frank Windt Presentasjon av sektoren. Tidleg innsats Osterøy kommune har i nokre år fokusert på tidleg innsats for livslang læring. Tidleg innsats handlar om å optimalisere barnet sitt oppvekstmiljø tidlegast mogleg, med sikte på å utvikle ein robust psykisk helse og førebyggje skeivutvikling. No kan me etterkvart sjå resultat av dette vedvarande fokuset. Dei første leveåra: Barna sine psykososiale vanskar vert ofte synlege for andre etter nokre år på skulen eller i ungdomsåra. Det er imidlertid godt dokumentert at slike problem har sin start i førskulealder. Men så tidleg er teikna på barna sin mistilpassing ikkje nødvendigvis så tydelege Førskulealder: Forskarar i Noreg er klare på at tidleg innsats hjelper best mot åtferdsvanskar hjå barn, men at praksis i Noreg køyrer ein nesten motsett strategi. Her vert hovudressursane i spesialpedagogikk gjeve på ungdomstrinnet. Slik har det òg vore i Osterøy. Men for eit par år sidan starta Osterøy kommune eit arbeid med å snu ressursinnsatsen. Spesialpedagogisk hjelp vert no meir retta mot dei yngste årstrinna. 51

267 I barnehagane handlar det som regel ikkje om spesialundervisning, men snarare å fange opp og følgje opp dei som treng hjelp og støtte. Eit barnehagetilbod av høg kvalitet kan føre til sosial utjamning, tidleg innsats og livslang læring. Osterøy kommune har i fleire år hatt kostnadseffektive barnehagar både målt mot vår eiga «KOSTRA-gruppe», fylket og landsgjennomsnittet. Ei av årsakene til dette er at dei kommunale barnehagane har færre vaksne i barnegruppene. Ein ser at dette er utfordrande for dei vaksne og i tilstrekkeleg grad kan «fange opp og følgje opp» tidleg nok. Skulealder: Osterøy kommune er opptatt av at spesialundervisning først og fremst skal setjast i verk når ordinær tilpassa opplæring ikkje strekker til. Skulen bør, før det vert fatta vedtak om spesialundervisning, kartleggje, vurdere og eventuelt prøve ut nye tiltak. Her har Osterøy kommune komme godt i gong via eit fruktbart og fagleg viktig samarbeid mellom skulane, sektorleiinga og Familiens hus. Det er sånn sett gledeleg at sektoren, i 2014, har greidd å heve ressursbruken for dei yngre barna, samtidig som ein har redusert kostnadene for dei eldre. Omfang og kvalitet på tenestene Knappe ressursar har gjort det nødvendig med ein nedjustering av tenestenivå og omfang. Barnehagane er svært kostnadseffektive og KOSTRA tal stadfestar dette. Ved låg bemanning er det viktig at vi sikrar god kompetanse, og har stort fokus på eit kompetent personale som ser og kan barn sine behov. Barnehagane våre har svært god dekning av barnehagelærarar og assistentar med fagbrev som barne- og ungdomsarbeidar. Utgiftene til private barnehagar har auka i tråd med Forskrift om likeverdig behandling, og vi fekk ein auke i utgifter til barnehageplassar i private barnehagar i Bergen kommune. Fødselstala var i 2014 som i eit normalår. Ved Lonevåg barnehage vil det vera mogleg med utbygging av fleire avdelingar/nye plassar. Ved dei andre barnehagane er det ikkje ledig areal. Skulane har no ein områdestruktur med færre einingar, med mindre innbyrdes variasjonar, mellom anna i elevtal. Inntil kommunen har tilstrekkeleg utbygd kapasitet, vil Hauge skule halde fram som ein 1 4 skule. Dette inneber at dei økonomiske effektane av ny struktur ikkje er trådd i kraft fullt ut. Økonomi Skjema 1B (tal i mill kr) Reknesk Just budsj Avvik Avvik Oppr budsj Reknesk I % Oppvekst, undervisning og kultur 163,6 159,4 4,2 2,6 % 157,1 162,3 * Betaling til Bufetat for ressurskrevjande brukar utgjer kr 2,1 mill. 52

268 Meirforbruket for sektoren vart kr 4,2 mill. inkl. utgift til Buf-etat for ressurskrevjande brukar. Dette meirforbruket skuldast svikt i budsjetterte meirinntekter, meirutgift på grunn av større auke i barnehageplassar/ elevtal enn budsjettert og ein vesentleg auke i tilskot til private barnehageplassar i Bergen. Basert på historiske rekneskapstal vart det lagt til grunn høgare inntekt i budsjettet enn det som vart realisert. Dette vart budsjettert sentralt på sektoren og vart ikkje fordelt på einingane. Samla sett har det vist seg ein viss auke i inntekt i tråd med budsjetteringa, men mykje av dette vart spist opp av auke i utgifter, mellom anna skyssutgift for grunnskulen. Fordeling av avvika i høve justert budsjett: Avvik Avvik i høve til budsjettert inntekt 2,2 Redusert sektorramme ein ikkje 0,8 har klart å finne inndekning for Meirforbruk pga auke i elevtal og 1,2 tal på barnehageplasser Sum 4,2 Barnehagetenesta: Barnehagen sitt mandat er å tilby barn i opplæringspliktig alder eit omsorgs og læringsmiljø som er til barnet sitt beste. Å sikra likeverdig og høg kvalitet i alle barnehagar Styrka barnehagen som læringsarena At alle barn skal få delta i eit inkluderande fellesskap Barnehagetenesta har ansvar for: Den kommunale barnehagedrifta Rettleiing kommunale og private barnehagar Tilsyn kommunale og private barnehagar Planarbeid Osterøy kommune har: 6 kommunale barnehagar og 2 private barnehagar. Barnehagane i Osterøy er ulike i storleik - og gjev ulike og varierte tilbod. Ansvaret for barnehageområdet er lagt til Kunnskapsdepartementet og er med det ein del av utdanningssystemet. Fagområda i Rammeplanen er sett i samanheng med fag som borna møter att i skulen. Osterøy kommune vektlegg å ha gode overgangar frå barnehage til skule. MÅL: Barnehageplass til alle som ønskjer det i tråd med definerte behov og statlege føringar. Eit variert og brukartilpassa tilbod som så langt råd er tilpassa born og foreldre sine behov. Barnehageplassar med høg kvalitet og stort mangfald 53

269 Tidleg innsats med målretta tiltak Eit kompetent personale som er i stand til å gje læring og omsorg i samsvar med kommunale og sentralt gjevne føringar og målsetjingar. Barnehagane har framleis ei svært kostandseffektiv drift og dette skuldast i stor grad låg bemanning i høve tal vaksne per barn. Det positive trenden er at vi har høg dekking av pedagogar/barnehagelærar noko som er eit gode og eit kvalitetskriterie for drifta i barnehagane. Per 1.august 2014 var det 455 born i aldersgruppa 1-5 år born har ein plass i kommunale og private barnehagar per Ved hovudopptak gjeldane frå august 2014 vart det gjeve tilbod om barnehageplass til alle med lovfesta rett til barnehageplass. Det er ei stor utfordring å gje barnehageplass utanom hovudopptak og det medfører at dei utan rett til plass; ikkje får plass før ved neste hovudopptak. Hovudopptak for 2014/2015 synte igjen ein stor auke i etterspurnad etter barnehageplassar, noko som medførte oppretting av nye barnehageplassar: 10 plassar ved Hauge barnehage 4 plassar ved Valestrand barnehage 5 plassar ved Haus barnehage Det vart nytta delar av personale frå andre barnehagar ved oppretting av nye plassar ved Hauge, Haus og Valestrand. Det er fleire årsakar til auke i etterspurnaden etter barnehageplassar; det er auke i tilflytting, høgare fødselstal - og foreldre som ønskjer barnehage for borna sine. Kontantstøtteordninga ser ut til å ha liten verknad. Den store auken av små barn i barnehagane krev betre normer for tryggleik og tilrettelegging for å gje god kvalitet.tidleg innsats og tilpassing er ein viktig og sentral del av barnehagen sitt oppdrag og mandat. Minoritetspråklege barn vi har ein stor auke i tal born med foreldre/føresette som har ein anna språk- /kulturbakgrunn enn norsk. Når det gjeld barn busett i Osterøy kommune og med barnehageplass i private barnehagar i andre kommunar (Bergen) fekk vi igjen ei auke av kostnadane og ei overskriding av budsjettet. Tilskotet til dei private barnehagane i Osterøy vart noko høgare enn budsjettert. Tilskottssatsen jfr. Forskrift om likeverdig behandling auka frå 96% til 98% frå 1. august Det er utført tilsyn jfr. Lov om barnehagar i kommunale og private barnehagar for å sikra; brukarane sine rettar, sikra born gode oppveksttilhøve 54

270 sikra at barnehagen vert driven i samsvar med lov, føresegner og kommunale vedtak Målsetting i budsjett Resultat 2014 Nye barnehageplassar i tråd med søknad og barn 19 småbarnsplassar frå 1. aug sin rett til barnehageplass. Barnehagane arbeider systematisk for å leggja til rette for å gje alle born ei god utvikling og Tidleg innsats med målretta tiltak på alle område samstundes ha verktøy for å identifisera og setja i gang ekstra tiltak når det er naudsynt. Starte arbeidet med plandokument. Stor auke i talet på born med minoritetsspråkleg bakgrunn - og Styrka tilbodet til minoritetsspråklege barn. barnehagane har stort fokus på å leggja enno betre til rette for å ivareta desse borna. For å gje dei ei god utvikling på alle område. Styrka leiarskap som fører til utvikling og kvalitet av barnehagane. Pedagogisk leiing i barnehagen Oppstart «Kvalitetsarbeid og endringsleiing». Eit kompetent personale - alle tilsette har god Rekruttera og behalda fagpersonale kompetanse og er i stand til å gje læring og omsorg i pedagogdekking som er i tråd med samsvar med kommunale og sentralt gjevne Lov om barnehagar. målsetjingar Utvikla kvar barnehage til ein lærande organisasjon Opplæring og kompetanseutvikling Kvalitetsindikator Resultat Resultat Mål Resultat Barn i barnehage 0-5 år Born på venteliste *42 *45 *10 *10 Minoritetsspråklege 34 Kommunale barnehagar Private barnehagar Del av 5 åringar som får gjennomført Alle Alle Alle barnesamtale. Medarbeidarar/organisasjon Del tilsette med pedagogisk bemanning , Del av tilsette som har gjennomført medarbeidarsamtale 100% 100% 100 % 100% *Born på venteliste er born som ikkje fyller retten til ein barnehageplass, jfr. Lov om barnehagar. 55

271 Plassar i kommunale/private barnehagar per Fotlandsvåg barnehage Mjøsdalen barnehage Lonevåg barnehage Hauge barnehage Haus barnehage Valestrand barnehage Sum plassar i kommunale barnehagar Reppen barnehage Osterøy gårds og friluftsbarnehage A/S Sum plassar i private barnehagar Open barnehage Lonevåg (klubbhuset OIL) Årsverk i dei kommunale barnehagane Førskulelærarar Fagarbeidar / assistent Tabellen syner ein auke i talet på opphaldstimar per årsverk og speglar den innsparinga som har vore i dei kommunale barnehagane dei siste åra. Samanlikna med andre kommunar ligg Osterøy høgt her. Det vil seie at det er mange born per ansatt Korrigerte oppholdstimer per årsverk i kommunale barnehager Korrigerte oppholdstimer per årsverk i kommunale barnehager 56

272 Korrigerte brutto driftsutgifter i kroner per barn i kommunal barnehage Osterøy 2012 Osterøy 2013 Osterøy Averøy 2014 Andebu Landet u. Oslo 2014 Korrigerte brutto driftsutgifter i kroner per barn i kommunal barnehage Tabellen syner at Osterøy kommune har låge kostnader per barn i kommunale barnehagar samanlikna med andre kommunar og at kostnaden dei siste åra korrigert for lønsog prisstigning er synkande. Forklaringa på dei lave kostnadane ligg i førre tabell som viser låg bemanning per barn. Tabellen ovanfor syner at andel barn i barnehage i Osterøy er noko lågare enn i landet elles(raud). Dette saman med låge kostnader pr barn gjer at kommunen brukar relativt lite penger på barnehagedrift samanlikna med andre kommunar (blå). Andelen barnehagetilsette i kommunale barnehagar med pedagogisk utdanning har i 2014 vist ein gledeleg auke, og ligg no godt over landsgjennomsnittet. 57

273 Grunnskulen Grunnskulen i Osterøy har som visjon å gje elevane lærelyst og arbeidsglede. Gjennom dette arbeidet har ein som målsetjing at læringsutbyttet til elevane skal bli større. I Kvalitetsutviklingsplanen for grunnskulen i Osterøy for perioden har me 3 prioriterte satsingsområde: Styrke grunnleggjande dugleikar Styrke sosial kompetanse Vurdering for læring og utvikling I 2014 har ein òg hatt eit særskilt fokus på: Tidleg innsats med målretta tiltak Vidareføre innføring av valfag på ungdomssteget, no også på 10.trinn. Endre rutinar for oppmelding til PPT. Meir fokus på tilpassa opplæring med målsetjing om å redusere behovet for spesialundervisning er det første året med full verknad av endra skulestruktur. Det har vore stort fokus på å utvikle gode læringsmiljø ved skulane som har fått nye elevgrupper, Hauge, Haus, Lonevåg og Valestrand. Etter kvart ser me òg resultat av langsiktig målretta arbeid. Me registrerer positiv utvikling både på nasjonale prøver og i elevundersøkinga. Osterøyskulen har eit samarbeid mellom Nordhordlandskommunane og Statped Vest. Prosjektet har som mål: Å ivareta kommunen sine behov for teneste på det spesialpedagogiske området. Å ivareta Statped Vest sitt behov for å gje rett teneste i rett omfang. Medverke til tidleg innsats, inkludering og tilpassa opplæring på ein meir systematisk måte. Ressursteam Som ein del av dette prosjektet vart det i 2014 starta opp eit prosjekt med å bygge opp ressursteam ved Lonevåg skule. Prosjektet er eit samarbeid mellom Lonevåg skule, PPT Osterøy og Statped. Bakgrunnen for prosjektet var nokre utfordrande elevsaker ved Lonevåg skule der Statped var inne i arbeidet. Formål med prosjektet er å utvikle gode rutinar for systemretta arbeid på det spesialpedagogiske området, og heve kompetansen på dette området både i PPT og ved skulen. Prosjektet har som mål: Bygge opp kompetansen ved Lonevåg skule slik at skulen sin generelle mestringskompetanse på det spesialpedagogiske feltet vert styrka. Sidan Lonevåg 58

274 skule i fleire år har vore ein PALS-skule, er det naturleg å bygge vidare på dette arbeidet. Bygge opp kompetanse i PPT som kan nyttast både individretta og systemretta. Utvikle gode system i skulane for kartlegging og tidleg innsats. Det er eit kommunalt mål at PPT skal jobbe meir systemretta. Dette er i samsvar med sentrale føringar. Bygge opp gode samhandlings- og koordineringsprosedyrer mot andre kommunale tenester slik at hjelpa blir samordna og kjem raskare i gang. Bygge opp ein modell som kan overførast og implementerast ved dei andre skulane i kommunen. Målsetting i budsjett Resultat 2014 Styrke grunnleggjande dugleikar Fokus på lese- og skriveopplæringa. Skulane har utvikla periodeplanar med kompetansemål og læringsmål på kvart steg. Skulane har stort fokus på lese- og skriveopplæringa og arrangerer ulike tiltak for å betre læringsutbyte til elevane. Døme: lesekurs, fokus på lesing i alle fag, samarbeid med biblioteket for betre lesestimulering, m.m. Fokus på matematikkopplæringa. Skulane har utvikla periodeplanar med kompetansemål og læringsmål på kvart steg. Skulane har arrangert fagdagar/veke med særskilt fokus på matematikk. Læringsmåla i matematikk er innarbeidd i periodeplanane og har meir fokus på matematikk i fleire fag. Nytte kartleggingsverktøy. Skuleeigar har hatt fokus på opplæring i bruk av ulike kartleggingsverktøy i fleire fag i samarbeid med NKR. Fokus dette året har vore minoritetsspråklege elevar. Kompetanseutvikling for lærarane. I 2014 har vi 1 lærar som får vidareutdanning i lesing, 1 lærar som får vidareutdanning i engelsk og 4 lærarar som får vidareutdanning i matematikk. Betre læringsmiljø Tidleg innsats med målretta tiltak på alle nivå. Skulane jobbar systematisk med kartlegging i grunnleggande dugleikar for å få oversikt over korleis elevane utviklar seg i høve til kompetansemåla på dei ulike trinna. Dette gir viktig informasjon i høve til å sette inn tiltak på eit tidleg tidspunkt. Fokus på klasseleiing. Alle skulane har fokus på god klasseleiing. 59

275 Vurdering for læring og utvikling Skulane avslutta våren 2013 eit etterutdanningsprogram i klasseleiing der skulane også fekk ekstern rettleiing. Dette var eit samarbeid med NLA. Klasseleiing er framleis eit område skulane har stort fokus på. Fokus på overgangar mellom ulike skuleslag. Plan for overgang barnehage/skule og barneskule/ungdomsskule har vorte evaluert og ulike forbetringstiltak har vorte prøvd ut. Elevmedverknad. Skulane jobbar med å gje elevane meir medverknad i skulekvardagen. Eit tiltak som har fungert svært godt er Trivselsleiarane. Der elevar er med å tek medansvar for positive aktivitetar i friminutta. PALS 3 barneskular arbeider med PALS. PALS står for «positiv atferd, støttande læringsmiljø og samhandling». Skulane har sterkt fokus på å skape gode relasjonar mellom elevar og vaksne. PALS er eit viktig verktøy for å utvikle gode læringsmiljø. Styrke samarbeidet med FAU Skulane har stort fokus på samarbeid med føresette. Trivselsleiarane 4 barneskular og ungdomsskulen har ordning med trivselsleiarar. Dette er eit tiltak der elevane er med å tek ansvar for positive aktivitetar i friminutta. Ordninga har hatt svært positiv effekt på trivselen til elevane i friminutta. Konfliktnivået er senka betrakteleg. Elevane får systematisk undervegsvurdering og hjelp til å vurdere seg sjølve i høve til læringsarbeidet. Dei fleste elevane er meir motiverte for læring når dei veit kva kompetanse mål dei skal nå og kva kriterier dei blir vurdert i høve til for å nå måla. Fleire av skulane har teke i bruk skulevandring som verktøy. I arbeidet med skulevandring er leiinga ved skulen ute i klasseromma og observerer undervisninga. Rektor får på den måten betre kjennskap til arbeidet i klasserommet, og saman med lærarane reflekterer dei over eigen praksis og utvekslar erfaringar med kvarandre. 60

276 Kvalitetsindikatorar Trivsel, spørjeundersøking blant elevane i 7. og 10. klassetrinn, skala 1-5, (høg verdi er positivt resultat) Mobbing, spørjeundersøking blant elevane i 7. og 10. klassetrinn, skala 1-5, (låg verdi er positivt resultat) Oppleving av faglig rettleiing, spørjeundersøking blant elevane i 7. og 10. klassetrinn, skala 1-5, (høg verdi er positivt resultat) Gjennomsnittspoeng for avgangselevar i grunnskulen/ nasjonalt gjennomsnitt Medarbeidar Resultat kl: 4,3 10.kl: 4,3 7.kl: 1,3 10. kl: 1,3 7.kl: 3,7 10.kl: 3,5 O = 39,3 N = 39,9 Resultat kl: 4,3 10.kl: 4,3 7.kl: 1,3 10.kl: 1,3 7.kl: 3,7 10.kl: 3,5 O = 40,5 N = 40,1 Mål kl: 4,4 10.kl: 4,4 7.kl: 1,2 10.kl: 1,2 7.kl: 3,9 10.kl: 3,7 Resultat kl:4,2 10.kl:4,4 7.kl:1,4 10.kl:1,0 7.kl:4,4 10.kl:3,8 O = 40,6 O = 38,8 N = 40,4 Medarbeidarsamtalar 100 % 100% 100% 100% 1. Kvalitetsindikatorane i Elevundersøkelsen er endra frå tidlegare år. Ein kan derfor ikkje samanlikna alle resultata med tidlegare år. Her er det plukka ut dei indikatorane som er råd å samanlikna. Vi ser at ungdomssteget har hatt god måloppnåing på alle områda. Medan barnetrinnet slit meir når det gjeld tala på mobbing. Her er det store individuelle skilnader mellom barneskulane. 2. Gjennomsnittspoeng for avgangselevar har dei siste åra variert ein del. Frå vi hadde ei positiv utvikling i 2012 og 2013, har vi det siste året hatt eit meir negativt resultat. 3. Det har vorte gjennomført medarbeidarsamtalar ved alle grunnskulane i Osterøy kommune. Nasjonale prøver Nasjonale prøver er endra frå tidlegare år. Verktøyet bygger på nye kriterier. Resultata frå tidlegare år kan derfor ikkje samanliknast med dei nye resultata. Udir skriv fylgjande: Resultata skal brukast av skular og skuleeigarar som grunnlag for ei kvalitetsutvikling i opplæringa. Prøvane er ein del av undervegsvurderinga og skal gjennomførast om hausten på 5., 8. og 9. steget. Prøver i grunnleggjande ferdigheiter Nasjonale prøver er ikkje prøver i fag, men i grunnleggjande ferdigheiter i alle fag. Prøvane i lesing og rekning tek derfor ikkje berre utgangspunkt i kompetansemåla i norsk og matematikk, men også i andre fag der mål for lesing og rekning er integrerte. Prøvane i engelsk skil seg frå dei to andre prøvane sidan dei tek utgangspunkt i kompetansemål i eit fag. Prøver på 5., 8. og 9. steget Nasjonale prøver skal gjennomførast om hausten, kort tid etter at elevane har starta på 5., 8. og 9. steget. Mange elevar skiftar skule frå barnesteget til ungdomssteget. Derfor seier ikkje prøvene på 8. steget noko om kvaliteten på ungdomssteget, men fortel kva elevane har med seg av grunnleggjande ferdigheiter frå barnesteget. Det er mogleg for skuleeigar å 61

277 tilbakeføre resultata på 8. steget til avgivarskulane på 7. steget. Prøva på 9. steget i lesing og rekning er dei same prøvene som blir gjennomførte på 8. steget og dei vil seie noko om kva elevane har lært det siste året. Resultat 5.klasse, hausten 2014: trenden vi såg i utviklinga i 2013 har såleis halde fram. Resultat 8.klasse, hausten 2014: Resultat 9.klasse, hausten 2014: 50 skalapoeng er gjennomsnittet nasjonalt. Osterøy ligg på gjennomsnittet i lesing og rekning med 50 skalapoeng. I engelsk ligg vi litt under med 49 skalapoeng. Tidlegare år har vi lagt under det nasjonale snittet i alle dei tre faga. Den positive Når vi ser samla på resultata for 8. og 9.trinn, ser vi at elevane har ein svært positiv utvikling frå 8. til 9. trinn. Dette er i samsvar med resultata vi har hatt dei siste åra etter det gamle systemet. På 9. trinnet ligg resultata over landsgjennomsnittet på 50 skalapoeng. I lesing er resultatet 54 skalapoeng og i rekning er resultatet 53 skalapoeng. Merknad: Det er ikkje utarbeidd nasjonale prøver i engelsk for 9.trinn. 62

278 Nøkkeltal Skule: Elevar Deling Lærar Ass. Elevar Deling Lærar Ass. Fotlandsvåg 65 4-delt 7,05 1, delt 6,98 1,16 skule Hauge skule 62 4-delt 6,70 1, delt 5,90 1,44 Haus skule delt 15,79 4, delt 14,62 4,21 Lonevåg skule delt 23,55 6, delt 23,50 5,65 Valestrand delt 16,38 5, delt 16,47 3,82 skule Barneskular i delt 69,47 19, ,47 16,28 alt Osterøy delt 31,69 3, delt 31,30 3,22 ungdomsskule Totalt delt 101,16 23, ,77 19,50 SFO og leksehjelp er inkludert i ressursbruken. Tal på lærarar inkl. administrasjon og assistentar er samla årsverk pr. skule Endringar i skulestrukturen Budsjettåret 2014 er det første året med heilårsverknad av endringane i skulestrukturen. Driftsutgifter Netto driftsutgifter grunnskolesektor (202, 215, 222, 223), i prosent av samlede netto driftsutgifter 26,5 26,3 25,2 Osterøy 2012 Osterøy 2013 Osterøy 2014 Averøy 2014 Andeby 2014 Landet u. Oslo ,4 27,2 24 Tabellen syner at kommunen sin andel av totale driftsutgifter til skuledrift totalt settt inklusiv bygningsdrift, SFO og skuleskyss er synkande. Samla sett ligg den over landsgjennomsnittet, men under samanliknbare kommunar. 63

279 Osterøy 2012 Andel driftsutgifter per innbygger 6-15år skule Osterøy 2013 Osterøy Averøy Andeby 2014 Landet u. Oslo2014 Netto driftsutgifter til grunnskolesektor (202, 215, 222, 223), per innbygger 6-15 år, konsern Netto driftsutgifter til grunnskole (202), per innbygger 6-15 år, konsern Netto driftsutgifter til skolelokaler (222), per innbygger 6-15 år, konsern Den blå stolpen syner totale driftsutgifter til grunnskulese ktoren inklusiv bygningsdrift, SFO og skuleskyss. Her har kommunen nesten ikkje hatt auke dei to siste åra og hensyntatt prisstigning har realutgiftene gått ned. Ein ligg også lågt samanlikna med landet og samanliknbare kommuner. Den raude stoplen syner kun utgifter til undervisning. Denne viser same trend som den blå stolpen med realnedgang i kostnadene, men her ligg kommunen meir gjennomsnittleg samanlikna med landet, og samanliknbare kommunar. Den grønne stoplen syner at kostnadene til bygningsdrift skule er synkande og låge samanlikna med landet elles. 64

280 Tabellen ovanfor syner at kommunen har låge kostnader knytta til SFO-utgifter pr elev i aldersgruppa 6-9år hovedsakleg fordi det er ein låg andel som brukar sfo men også fordi ein har ei rimeleg drift av SFO ordninga. Utgifter knytta til skuleskyss er noko høgare enn landsgjennomsnittet og aukande både på grunn av fleire elevar som får skuleskyss og at prisane på skyleskyss har auka mykje dei siste åra Driftsutgifter til undervisningsmateriell og inventar/utstyr skule Osterøy Osterøy Osterøy Averøy 2014 Andeby Landet u. Oslo2014 Driftsutgifter til undervisningsmateriell (202), per elev, konsern Driftsutgifter til inventar og utstyr (202), per elev, konsern Tabellen syner at kommunen har låge utgifter til inventar og utstyr til elevane og meir gjennomsnittlege kostnader til undervisningsmateriell. Spesialundervisning Andel av elevar som får spesialundervisning , ,8 10,3 20,5 14,5 9,3 16,2 13,9 12,9 11,4 8,9 7,9 8,4 6,3 5,2 10,5 9,5 Andel elever i grunnskolen som får spesialundervisning, trinn Andel elever i grunnskolen som får spesialundervisning, trinn Andel elever i grunnskolen som får spesialundervisning, trinn 0 Osterøy 2012 Osterøy 2013 Osterøy 2014 Averøy 2014 Andeby 2014 Landet u. Oslo

281 Andelen av elevar som får spesialundervisning i grunnskulen på Osterøy er framleis høg, men er synkande. Andelen er spesielt høg i aldersgruppa 5-7.trinn. Skulefritidsordning ,3 22,8 Andel innbyggere 6-9år som nyttar SFO i prosent 43,5 11,1 39,7 12,8 47,9 38,8 62,4 60,9 55,7 54,9 Andel innbyggere 6-9 år i kommunal og privat SFO Andel elever i kommunal og privat SFO med 100% plass Tabellen syner at bruken av SFO-tilbudet i kommunen både låg er synkande og det er sværs liten andel som nyttar seg av tilbudet om 100% plass. 0 Osterøy 2012 Osterøy 2013 Osterøy 2014 Averøy 2014 Andeby 2014 Landet u. Oslo2014 Foreldrebetaling SFO dei siste tre åra Inntil 9 timar per veke timar per veke Over 15 timar per veke Leksehjelp vart innført frå for elevane i 1.-4.klasse. Osterøy kommune gir tilbod om leksehjelp ved alle barneskulane. Skulefritidsordning/ leksehjelp Skuleåret 2011/2012 Skuleåret 2012/2013 Skuleåret 2013/2014 Skuleåret 2014/2015 Bemanning, årsverk 9,35 9,80 6,90 7,20 Totalt tal born i SFO Av dette er born med 146 opphaldstid 6-14 veketimar Av dette born med opphaldstid over 15 veketimar Tal born med særlege behov Leksehjelp

282 Målsetting i budsjett Resultat 2014 Leksehjelp ved alle skular Alle skulane har hatt tilbod om leksehjelp. Ny plan for sfo-tilbodet Familiens hus Familiens Hus skal vere eit tverrfagleg lågterskeltilbod. Ein føreset samarbeid på tvers av sektorar og mellom tenestene. Å bygge Familiens Hus er ein kontinuerleg prosess der barn sine behov er utgangspunkt for våre tiltak og der nasjonale, regionale og lokale rammer gir retning å styre etter. Familiens hus består av Tverrfagleg Teneste, PPT og Barneverntenesta. Vi jobbar stadig med å betre våre rutinar og effektivisere drifta slik at midlane vert nytta best Leiar Familiens Hus mogleg. Tala for 2014 syner ein Barnevern Tverrfaglig reduksjon i tilmelding til PPT tenesta teneste barnevernstenesta. Fylkesmannen gjennomførte tilsyn med barnevernstenesta, som konkluderte med ingen avvik eller merknadar innan område søkelyset var satt på. Vi tek det som ein anerkjenning av kvalitativt godt arbeid på trass av stort arbeidspress. PPT har fått ny fagleiar i løpet av året og er i godt gang med å vri merksemda mot systemretta arbeid. PPT PPT yter i hovudsak tenester til fylgjande områder: Barnehage, grunnskule og vaksenopplæring. I tillegg til arbeid med enkeltsaker er verksemda involvert i meir systemretta arbeid som til dømes ressursteamprosjektet med Stat ped vest, Pals og Zippy. Dette i samarbeid med dei andre tenestene i Familiens hus og skulane. PPT har hatt fokus på 67

283 å betre kompetansen og kvaliteten på sakkunnige vurderingar. Det vart tilsett ny fagleiar september Sakkunnig arbeid: Nye tilviste saker Saker på venteliste* Saker med aktivitet Avslutta saker 56 *Saker på venteliste er varierande i høve type sak, og når på året dei blir tilvist. Varierer mellom 8. månader og 1,5 år. Mange saker er ikkje starta på grunn av redusert bemanning deler av året i Systemarbeid: PPT deltek i eit 3-årig prosjekt med Statped vest, i høve til etablering av ressursteam på Lonevåg skule (starta januar 2013). Målet er at skulen skal kome raskare i gong med tiltak, og at dei i større grad enn tidlegare, skal prøve ut tiltak før eventuell tilvising til PPT. Barnevernstenesta Barnevernstenesta sitt ansvarsområde er barn frå 0 til 18 år. Barn kan få vidareført barnevernstiltak fram til dei er 23 år etter eige samtykke. Vårt ansvar i kommunen er å følgje med på dei forhold barn lever under og bistå familiar med behov for hjelp. Vi har fokus på å avdekke vanskar tidleg, slik at barn og unge unngår varige problem. Tiltak er vanlegvis knytt til barna sin heim. Eksempel på tiltak er råd og rettleiing, besøksheim, miljøarbeidar, ansvarsgruppe og støttekontakt. Barnevernstenesta har muligheit til å plassere barn utanfor heimen når det er naudsynt, anten i samarbeid med foreldre eller utan samtykke. Plasseringsstad er vanlegvis i beredskaps- eller fosterheim. Barnevernstenesta samarbeider blant anna med skule, barnehage, helsestasjon, PPT, Tverrfagleg teneste, pleie og omsorg og psykiatritenesta. I 2014 mottok Osterøy barnevernsteneste 62 nye bekymringsmeldingar, og 58 undersøkingar blei konkludert. Dette er ein reduksjon frå I 33 (57%) av undersøkingane blei det konkludert med iverksetting av tiltak frå barnevernstenesta. Dei hyppigast nytta hjelpetiltaka er familieveiledning og ansvarsgruppemøte. Barnevernstenesta jobbar målretta for å gjennomføre undersøkingar innan 3 månadars fristen. I 2014 blei 41 (71 %) av undersøkingane konkludert innan frist. Av dei sakene som gjekk over frist, var 8 (14%) utvida grunna saka sin karakter. 9 (16%) av undersøkingane gjekk over frist grunna manglande kapasitet i barnevernstenesta. Osterøy barnevernsteneste har kontinuerlig fokus på å jobbe strukturert slik at flest mogleg undersøkingar vert konkludert innan frist. Helsestasjon, skule og privatpersonar var dei grupper som i 2014 gav den største andelen av meldingar til barnevernstenesta. Dei to største kategoriane i forhold til årsak til melding dette året var foreldredugleik og høg grad av konflikt i heimen/vold/overgrep. Analyse av tal for 2014 syner at det er ein reduksjon i talet på bekymringsmeldingar til barnevernstenesta, samt ein reduksjon i talet på barn som mottar hjelpetiltak. Det er eit relativt stabilt tal på plasserte barn. Denne utviklinga kan forståast på fleire måtar. Ein av 68

284 årsakane kan vere at fleire familiar får god hjelp av Tverrfagleg teneste som er eit lågterskel tilbod. Tverrfagleg teneste bistår også med veiledning direkte til skule, som også kan dempe noko av tilmeldinga til barnevernstenesta. Det som samtidig er eit utviklingstrekk i barnevernstenesta er at ein aukande del av sakene har høg alvorsgrad, og er svært arbeidskrevjande. Vidare er det i dag auka krav til handtering av dei ulike saksområda, eksempelvis vald og overgreps saker. Det er også auka krav til eksempelvis korleis undersøkingar skal gjennomførast og oppfølging av fosterheimar. Det gjer at reduksjon i saker ikkje gjev ein reduksjon i arbeidsmengde for den enkelte sakshandsamar. Barnevernstenesta har dette året hatt systemrevisjon frå Fylkesmannen i høve oppfølging av fosterbarn. Fylkesmannen fann ingen avvik med drifta, og hadde heller ingen merknader. Barnevernstenesta har levert eit rekneskap i balanse. Det er også dette året ein reduksjon i utgiftene til tiltak i familien. Det syner at Tverrfagleg teneste sine tiltak er formålstenlege for familiar knytt til barnevernstenesta og gir ein økonomisk gunstig effekt for kommunen totalt. Tabellen ovanfor syner fallande kostnader til barnevernsteneste pr innbygger i aldersgruppa og at kommunen i 2014 ligg omtrent på landsgjennomsnittet. 69

285 Tverrfagleg teneste Medarbeidarane i Tverrfagleg teneste jobbar både med enkeltsaker og med grupper (elevar, tilsette og foreldre), men vi har hatt mindre gruppetiltak enn forventa. Enkeltsaker tilvist Tverrfagleg teneste Fordeling av sakar: Vi ser at tilvising frå helsestasjon og lege har gått ned. Dette kan ha samanheng med at kommunepsykolog ikkje har kontor på Helsestasjonen lengre, men no er samlokalisert med resten av Familiens Hus. Tilvising frå barnevernstenesta har auka noko. Dette kan ha samanheng med at Bufetat har lagt ned sine veiledningstenester som tidlegare har vore nytta av barnevernstenesta. Dette inneber at kommunen sjølv må stille med hensiktsmessige tiltak, noko vi tenkjer at vi har klart på ein tilfredsstillande måte. Vi ser likevel behov for ytterlegare kompetanse for å møte barnevernet sine behov for tiltak. PPT og Tverrfagleg teneste samarbeider i mange saker. Saka er gjerne tilvist frå skule, event. barnehage. Tenesta klarer å ta unna tilmeldte saker fortløpande. Dette betyr at vi kan starte opp i saker umiddelbart. Tenesta fungerer derfor som det lavtersketilbodet som var tenkt. I tillegg til miljøterapi jobbar også miljøterapeut med rekruttering og oppfølging av bl.a tilsynsførarar, besøksheimar og fritidskontaktar, samt refusjon for barnevernstenesta. Miljøterapeuten har hausten 2014 også jobba noko i samband med mottak av flyktningar. Barnehageprosjektet Vi har sidan hausten 2012 hatt prosjekt knytt opp til barnehagane med tanke på tidleg innsats. Prosjektet blei avslutta hausten Vi opplever samarbeidet med barnehagane som positivt. Dei tek kontakt pr. telefon for drøfting og tilviser barn og foreldre til oss, samt 70

286 at dei bruker oss som veiledarar. Det er også foreldre som tek direkte kontakt med oss på anbefaling frå barnhagen. Konsultasjonsteam Tverrfagleg teneste, ved familieterapeut er koordinator for konsultasjonsteam for vold og seksuelle overgrep i kommunen. Her deltek også kommunepsykologen. Konsultasjonsteamet har møte ein gong i månaden, samt eit opplærings og veiledningsansvar ut til samarbeidspartnarar. Målsetjing i budsjett Resultat 2014 Tidleg innsats Reetablering av konsultasjonsteam Utdanne veileder- tilbod om Friendskurs PPT ansvar for å Implementere PALS på 2 skular 3 felles fagdagar (Smiso + 2 dagar arrangert av konultasjonsteamet) Redusere tilvisingar til PPT Vidareutvikle tverrfagleg samarbeid Tiltaksplan utarbeidd av PPT for sektoren Rutinehandbok utarbeidd av PPT for sektoren Samarbeid om plan for førebyggande tiltak i sektoren Reetablere konsultasjonsteam Kvalitetsindikatorar Resultat Resultat Mål Resultat Ventetid (månader) på tilbod frå PPT mnd mnd Tilbod om avklaringssamtale med psykolog innan 1 veke etter kontakt Innan ei veke Innan ei veke* Innan ei veke Nøgd med informasjon frå og tilgang til * Familiens hus, brukarundersøking. Oppleving av ein heilskaplig teneste, * brukarundersøking Samlingar for kompetanseutveksling mellom skule, barnehage og Familiens hus 1 Gruppe Veilednin g

287 Bhg 23 gr Foreldrerettleiingskurs Førebyggande prosjekt *Mål oppnådd inntil stillinga blei vakant. Årsverk i Familiens hus* R 2012 R 2013 B 2014 R 2014 Helsestasjon 4,8 4,8 4,8 4,8 PPT 3,0 3,0 3,0 3,0 Tverrfaglig teneste 4,0 3,9 2,9 *3,9 Barnevern *6,4 *7,0 5,4 5,4 Sum årsverk 18,2 18,7 16,1 *17,1 *Auke grunna styrkingsmidlar frå Fylkesmannen Helsestasjon og skulehelsetenesta Oppgåvene er å drive svangerskapsomsorg, helsestasjon, skulehelseteneste og miljøretta helsevern. Brukarane er gravide, barn og unge mellom 0 og 20 år. Dette inneber rettleiing til foreldre av omtalte gruppe og lærarane. Ein følgjer gjeldande lover og retningsliner. Organisering og aktivitet Det er jordmor tilsett ved helsestasjonen. På grunn av sjukemelding vart det ikkje svangerskapskontroll hjå jordmor i starten av året. Resten av året har etterspørselen vore stor og jordmor har hatt eit stort arbeidspress. Alle fyrstegongsfødande får tilbod om fødselsførebuande kurs. Dette året har vi hatt fleire gravide med særskilte behov og utfordringar. Desse har hatt behov for ekstra oppfølging. To av helsesøstrene, den eine leiande helsesøster, har ansvar for born 0-5år på helsestasjonen. Vi hadde 85 fødsler i Vi har hatt tilbod om nettverksamling for alle fyrstegongsfødane og tilflyttande fleiregongsfødande. På dei tre minste borneskulane er helsesøster tilgjengeleg annankvar veke medan helsesøster er tilstades kvar veke på dei andre skulane. Etterpørselen er stor og utfordringane er mange. Vi opplever at fleire må bli avviste og «stå på vent» på grunn av manglande kapasitet. Mange born har behov for oppfølging over tid og dette går på bekostning av ynskje med å jobbe meir gruppevis og systemretta. Samarbeidet med skuleleiinga og lærarane vert oppleva som godt og vi ser betydninga av dette Talet på individuelle konsultasjonar har vore 4146 og talet på gruppekonsultasjonar var 231. Forutan desse har me hatt ansvar for og deltatt på ansvarsgruppemøter og tverrfaglege møter. 72

288 Nøkkeltal frå Kostra Antall gravide som fullførte fødselsforberedende kurs i helsestasjons regi Antall gravide som har møtt til svangerskapskontroll ved helsestasjonen Antall hjemmebesøk innen 2 uker etter hjemkomst Antall fullførte helseundersøkelser innan utgang av 8.leveuke (6 ukers kontr.) Antall fullførte 2-3 års kontroller Antall fullførte 4 års kontroller Antall fullførte helseundersøkelser innen utgangen av 1.trinn, 1541* grunnskolen *feilført Målsetjing i budsjett Resultat 2014 Tidleg innsats Alle har fått tilbod om heimebesøk innan 14 dagar etter fødsel.vi har etablert kontakt pr.tlf. med alle nyfødtes mødre med ein gong vi har motteke fødselsmelding. Alle nytilflytta og nyoppdagne har fått time på helsestasjonen for å bli kjent Fremme utvikling hjå barn og unge Hatt undervisning om «psykisk førstehjelp» i alle 5.klassingane på alle borneskulane. Oppstart av grupper på ungdomskulen i samarbeid med psykolog og psykiatrisk sjukepleiar. Vidareutvikle tverrfagleg samarbeid Fått etablert samarbeidsavtalar og faste møter med andre fagtenestar. Har ikkje fått etablert faste møter med fastlegene, men hatt faste møter med kommunelegen og helsestasjonslegen. Helsestasjonen har vore representert i prosjektgruppen for Teamaplan for rus og psykiatri, Tverrfagleg plangruppe, Flyktningprosjektet, Styringsgruppe for prosjekt ved Lonevåg skule og i konsultasjonsteam Kvalitetssikre tiltak Fått etablert betre elektronisk journalføring. Har jobbet med rutiner og systemer.dette arbeidet skal prioriterast vidare 73

289 Kvalitetsindikatorar Resultat Resultat Mål Resultat Fødselsførebuande kurs til 100% 29,88 % * 80 % 26,60* førstegongsfødande Heimebesøk til alle nyfødde innan 14 94% 95% 90 % 96 % dagar Gjennomføring av konsultasjonar i tråd med retningslinjer og innan fastsette tidsrammer * Ingen meldte avvik Samarbeidsmøter med fastlegane Samarbeidsmøter med barnevern Samarbeidsmøter med PPT Samarbeidsmøter med psykiatritenesta Samarbeidsmøter med fysioterapitenesta 1 1 g. i mnd 1g.i mnd Zippy rettleiing for lærarane 3 pr.år 4 3 Foreldrerettleiingskurs Vaksinasjonsdekning % 95 % 95-96%* Psykologisk førstehjelpundervisning til % 100% klassingane *fleire har fått eiget tilbod pga sin særskilte situasjon *ikkje fått nye tall frå Sysvak,basert på interne tall. Årsverk helsestasjon B 2012* R 2013 B 2014 R 2014 Jordmortenesta 0,6 0,6 0,6 0,6 Merkantil 0, ,6 Helsesøster 3,6 3,6 3,6 3,6 Sum årsverk 4,8 4,8 4,8 4,8 Biblioteket Osterøy bibliotek har som visjon å vere eit aktivt og kreativt kultur- og kunnskapssenter, ein oase og eit digitalt rom, der menneske kan søkje inspirasjon, informasjon og kunnskap. Osterøy bibliotek har følgjande satsingsområde: Born og unge Kultur Ikt og kunnskap 2014 har vore prega av den nye bokbussen Mime. Barnehagane, skulane, omsorgsbustadane og sjukeheimen vil få god nytte av den nye bokbussen. 74

290 Formidling og lesestimulering for barn er svært viktig, samt å gje tilbod til eldre som ikkje kjem seg til hovudbiblioteket. hovudbilbioteket. Med tema som «skrekk og gru» eller «Noas ark» har det til saman vore 66 små arrangement for deltakarar. Dette har bidratt til auka utlånstal, sjølv om hovudbiblioteket har hatt redusert utlån som ein konsekvens av redusert opningstid (frå 4 dager i veka i 2013 til 3 dagar i veka i 2014). Samla har det vore besøk i bokbussen og Prøysenjubileet vart markert med «Tango for to» saman med Senioruniversitetet. Stor Prøysenutstilling og ikkje minst Prøysenjul med Prøysenvandring til speglane i biblioteket, der det var quiz og julenøtter og konkurranse for dei som ville. Bilete frå arrangement. Hovudbiblioteket har hatt 15 arrangement i 2014 for store og små med omlag 675 deltakarar. For dei aller minste var eventyrstund med Klovnen Knut stor suksess. Biblioteket har hatt samarbeid med Osterøy senioruniversitet om 9 foredrag. Det var 11 utstillingar Samarbeid med skulane: Alle skulane har fått vore med på ulike arrangement og tiltak. Les for livet for alle 5. klassane var i år ved Jørn Lier Horst som også hadde Litterær lunsj i biblioteket for vaksne. Biblioteket har levert 8 lesestimuleringsopplegg til skulane, samt mange bokkkassar til skulane og barnehagane. Dette vert ikkje registrert som utlån, men ein kan forsiktig stipulere det til 3000 utlån, truleg meir. Vi står for drift av biblioteket på Osterøy vidaregåande skule og har noko samarbeid om arrangement. Jørn Lier Horst 75

291 Samarbeid med Hordaland fylkesbibliotek om utlån av e-bøker Oppstart av utlån av e-bøker var ein milepæl og utlån av nedlastbare lydbøker har så vidt begynt. Dette er eit samarbeid mellom Hordaland fylkesbibliotek og alle biblioteka i Hordaland er med utanom Bergen. Vi har eit felles innkjøp og utlån av desse bøkene. Numerus Currens Biblioteket har dei siste åra arbeidd med å utvikle og tilpasse biblioteket til ei ny tid med nye media og frigjere plass i biblioteket til arrangement i tråd med ny biblioteklov. Prosjektet vert ferdiggjort i 2015, og i brukarundersøking får biblioteket gode tilbakemeldingar: 46 % opplever at det er enkelt og 38 % særs enkelt å finne fram i samlinga til biblioteket. 33 % er nøgd og 67 % særs nøgd med korleis biblioteket organiserer samlinga si på. 92 % meiner det er vorte lettare å finna fram i biblioteket på eiga hand. Målsetting i budsjett Resultat 2014 Nok PC-ar til publikumsbruk nei Nettbrett til formidling ja Ny heimeside i samarbeid med Nordhordlandsbiblioteka ja Biblioteka i Nordhordland som Litteraturhus ja Ny bokbuss utvida tilbod ja Omorganisering av det fysiske biblioteket etter nye prinsipp 80% Rullering av bibliotekplan nei Samarbeide med musea om utstillingar nei Lesestimuleringstiltaket Les for livet 2 ja Årsverk R 2012 R 2013 B 2014 R 2014 Biblioteket 2,85 3,5 3,5 3.0 * 0,5 stilling skulebibliotekar ved Osterøy vgs 40% vakans fram til 1.8., dvs reelt 2,45 årsverk Kvalitetsindikatorar Resultat Resultat Mål Resultat Tal på utlån/ av desse frå bokbuss 32955/ / / /5800 % - vis sjølvbetente utlån (ser vekk frå utlåna ved bokbussen) 95% 95% 95 % 96% Digitale tekstbøker (e-bøker) samarbeid Tal utlån digitale tekstbøker Digitale lydbøker Tal utlån digitale lydbøker Fjernlån frå andre kommunar

292 Fjernlån ut til andre kommunar Deltakarar på arrangement, samla Deltakarar på arrangement barn Deltakarar på arrangement vaksne 335 Tal arrangement 92 Tabellen syner at driftsutgiftene til biblioteket per innbyggjar ligg litt høgt samanlikna med relevante kommunar og landet. Kultur og kulturskulen Kultur skal sikra gode og varierte kulturtilbod for kommunen sine innbyggjarar gjennom ulike tiltak. - Støtta lokale kulturelle prosjekt med økonomisk hjelp og fagleg påfyll. - Formidla tilbod utanfrå vidare til institusjonar, lag og organisasjonar. - Ta vare på kulturelt mangfald og lokale talent gjennom eigne arrangement. I budsjettåret 2014 har stillinga som kulturkonsulent stått vakant på grunn av budsjettsituasjonen. Nokre kulturmidlar blei delt ut til lag og organisasjonar på bakgrunn av søknad og dokumenterte utgifter i slutten av året. Kulturprisen vart delt ut i 2014 til Rolf Kalland. Jubilanten vart overraska med utdelinga under eit arrangement ved Osterøytunet (Den kulturelle spaserstokken). Kommunen har fått midlar etter søknad til "Den Kulturelle Spaserstokken". Samarbeid med "Den kulturelle skulesekken" om fleire prosjekt. Kulturskulen arrangerte Ungdommens kulturmønstring i januar

293 Kulturskulen Kulturskulen skal gi born og ungdom høve til å utvikla sine talent innanfor ulike kulturuttrykk. Størsteparten av elevane vel å få individuell opplæring i song eller på eit instrument. Men dei andre uttrykka har gradvis større oppslutnad. Spesielt har teaterkor og dans blitt populære tilbod etter at desse elevane får vera med på ein musikaloppsetting. Elevtal og val av aktivitetar Kulturskulen hadde hausten 2014 i alt 286 elevplassar. Fordelt på 248 elevar. Plassane er fordelt slik: o Song 32 o Gitar/bassgitar 44 o Piano 52 o Fiolin/hardingfele 10 o Toradar/trekkspel 13 o Teaterkor: 26 o Blåseinstrument 5 o Dans 64 o Visuell kunst: 4 o Media: 6 o Slagverk 19 o Smartstart individuell 8 (Allsidig tilbod til nybyrjarar) o Samspel «Kofor ikkje» 3 (Tilbod til psykisk utviklinghemma) Totalt vart det ei auke på 20 elevplassar ved oppstart hausten Det var 20 færre elevar på individuelle musikkfag. Medan elevtalet på dans og teaterkor auka med 33. Plassar i musikkskulen Vår Haust Vår Haust Vår Haust Jenter (elevar / plassar) 125/ / / / / /176 Gutar (elevar / plassar) 137/ / /119 98/ / /110 Totalt (elevar / plassar) 264/ / / / / /286 Timar til lag pr.veke Brukarbetaling* Skulekonsertar Avslutningskonsertar Storkonsert 1Vårspel 1Musikal 1Vårspel Vårspel:1 Musikal.6 Adventskonsert: 1 78

294 Samarbeid med frivillige lag Kulturskulen samarbeider tett med Haus og Lonevåg skulemusikklag. Me tilbyr dirigent og instruktørtenester og samarbeider i samband med ulike arrangement. Konsertverksemd og oppdrag Semesteravslutningar Vårspel kulturskulen sin hovudframsyning Musikalen Draumefabrikken Skulekonsertar Andre oppdrag Årsverk R 2012 R 2013 B 2014 R 2014 Osterøy kulturskule 4,95* 5 5 4,91 Kultur 0, * + ekstrahjelp til prosjekt 6 % Frå Gjerstad kyrkje og Juleavslutning i Fotlandsvåg Kvalitetsindikatorar Resultat Resultat Mål Resultat Tal på deltakarar i kulturskulen Vår: Haust: 247 Tal på undervisningstimar (klokke timar) i kulturskulen (ikkje teneste til lag) Påmeldingar i ungdomens kulturmønstring Utdeling av kulturpris Venteliste for å delta i musikkskulen

295 Netto driftsutgifter til kommunale musikk- og kulturskoler, per innbygger 6-15 år Netto driftsutgifter til kommunale musikk- og kulturskoler, per innbygger 6-15 år Tabellen syner at kommunen har relativt låge utgifter til kulturskulen samanlikna med landet for øvrig. 0 Osterøy 2012 Osterøy 2013 Osterøy 2014 Averøy 2014 Andebu 2014 Landet uten Oslo 2014 Målsetting i budsjett Resultat 2014 Samarbeid med institusjonar for Felles konsert Haus og Lonevåg kunstuttrykk skulemusikklag (Vårspel 2014) Elevar møter profesjonelle kunstnarar Ikkje gjennomført i år. Pedagogisk rettleiing for aktiv bruk av Den Kulturskulen har vore nytta som kulturelle skulesekken rådgjevingsinstans. Fagleg ressurs for barnehage, grunnskule og Opptreden barnehage. Musikalsk og teknisk vidaregåande bistand ved avslutningar i grunnskulen. (Laga singback/stilla med akkompagnatør. Tilpassa undervisning til alle interesserte Kulturskulen gir tilbod til alle elevgrupper og gir skreddarsydd undervising til kvar enkelt elev. Samarbeide om bruk av ressursar Tett samarbeid med ungdomsskulen om bruk av lyd og lysutsyr. Elevar som deltakarar i det lokale kulturlivet «Liv i gamle stover» på museet. /Grunnlovsjubileet i Osterøyhallen Konsertar, utstillingar, forestillingar Stadig betre kvalitet på hovudframsyningane. Vidt spekter av kunstutrykk Godt og variert tilbod. Ivareta breidde og kvalitet Høg brukarbetaling gjer at kultuskuletilbodet ikkje er for alle. Tverrfaglege prosjekt Teaterkor, dans, og visuell kunst samarbeider om musikalen «Draumefabrikken» 80

296 Vaksenopplæringa Skildring av tenesta Osterøy vaksenopplæring (OVO) har som overordna mål å gje menneske i vaksen alder kunnskap, innsikt og dugleik som fremjar kvar einskild si verdiorientering og personlege utvikling. Ein skal styrke grunnlaget for sjølvstendig innsats og samarbeid med andre i yrke og samfunnsliv. Aktivitet, resultat og analyse Norsk for framandspråkelege vaksne Vi har både elevar som har rett og plikt til norskopplæring, og arbeidsinnvandrar som dekker opplæringa sjølv. Talet på elevar har vore stabilt gjennom året. Introduksjonsordning Osterøy kommune har vedtatt å ta imot 15 flyktningar pr år gjennom 3 år, totalt 45 personar. Desse har rett og plikt til å følgje undervisning i norsk og samfunnskunnskap, og dette skjer i regi av vaksenopplæringa. I tillegg skal dei ha innføringskurs, språkpraksis og arbeidspraksis som vert gjennomført av andre kommunalt tilsette. OVO har hausten 2014 førebudd oppstart for dette programmet ilag med andre i kommunen, oppstart i januar 2015 Fornya grunnskuleopplæring for vaksne, utan spesialpedagogisk vedtak Frå og med hausten 2013 må elevar som kjenner eit behov for opplæring i fag på grunnskulen sitt område, sjølv vende seg til oss med førespurnad. Det har vore auke grunna større elevmasse, framandspråklege som manglar grunnskuleopplæring Spesialundervisning for vaksne: Grunnleggjande ferdigheiter eller fagopplæring OVO gjev tilbod om undervisning i grunnleggjande ferdigheiter til vaksne som ut frå ei sakkunnig tilråding har rett til denne undervisninga. Bakgrunnen for sakkunnig tilråding ligg då i medfødt eller erverva skade, sjukdom eller funksjonsnedsetting. Nøkkeltal vaksenopplæring Netto driftsutgift til vaksenopplæring i % av total nettodriftsutgift 0,7 % 0,7 % 0,7 % Netto driftsutgift til vaksenopplæring per innbyggar Deltakarar i vaksenopplæring 118/ Fornya grunnskuleopplæring Engelsk Fornya grunnskuleopplæring IKT Fornya grunnskuleopplæring ikkje spesifisert grunna personvernomsyn 1 1 Spesialundervisning Norsk rett og plikt Norsk betalingselevar Norsk 2 for ungdomsskulen Norsk 2 for barneskulen *Gjeld våren Ordninga opphøyrt frå hausten * 7* 81

297 Årsverk R 2012 R 2013 B 2014 R ,95 6,95/6,75 6,8/6, Målsetting i budsjett Resultat 2014 Betre fysisk og psykisk arbeidsmiljø for alle Vi har ikkje oppnådd betre fysisk arbeidsmiljø. Psykisk har vi oppnådd betre arbeidsmiljø for elevar og lærarar, då vi har hatt stort fokus på korleis vi kommuniserer med kvarandre. Styrka grunnleggjande dugleikar I 2014 har vi halde fram arbeidet med styrking av dugleiken «kommunikasjon», med gode resultat. Vurdering for læring Arbeider framleis med å ha gode samanhengar mellom ulike plan- og evalueringsdokument. Arbeidet fortset med fokus på å involvere elevane i å fastsette vurderingskriterium. Nytte kartleggingsverktøy Har arbeidd vidare med å finne og bruke gode kartleggingsverktøy for dei ulike elevgruppene. Er eit omfattande arbeid, som vi har stort fokus på i kollegiet. Kompetanseutvikling for lærarane Realkompetansevurdering er eit nytt fokusområde vi har sett i gang. Arbeidet er framleis i oppstartsfasen. Mange av norsk-elevane har hatt opplevingar som kan vere til hinder for læring. Vi har opparbeidd ein del kunnskap om m.a. traumer og vald. Denne kompetansehevinga vil halde fram i Tabellen syner at netto driftsutgifter til voksenopplæring per innbyggjar er på veg ned, men framleis høge samanlikna med landet forøvrig. 82

298 Miljø og teknikk Sektor for miljø og teknikk Brann og redning Drift Kommunale bygg Veg, vatn og avlaup Innvestering Sektor for miljø og teknikk er delt i to hovudeiningar: 1. Drift yter tenester til kommunen sine innbyggjarar innan vassforsyning, avlaupsanlegg, kommunale vegar, tømming av septiktankar og andre kommunale etatar som skule og barnehage, pleie og omsorgsteneste ved nybygging, drift og vedlikehald av kommunale bygg. Har og ansvar for større og mindre investeringsprosjekt. 2.Tenester innan førebyggande og utøvande brann og redning. Det er inngått samarbeidsavtale med Bergen brannvesen gjeldande frå Bergen brannvesen har ansvaret beredskapen og førebyggande brannvernarbeid i Osterøy kommune. Brannsjefen i Bergen er også brannsjef i Osterøy. Kommunen har personal- og budsjettansvar for tenesta. Samarbeidet gjeld i denne omgang ikkje feietenesta. Økonomi Skjema 1B (tal i mill kr) Reknesk Just budsj Avvik Avvik Oppr budsj Reknesk I % Miljø og teknikk 17,6 18,5-0,9-4,9% 18,4 16,3 (-) fortegn tyder mindreforbruk, altså at ein har brukt mindre enn tildelt budsjett. Frå og med 2014 var forvaltning og plan flytta til Rådmannen og stabsseksjonar frå Miljø og teknikk dermed vert rekneskapstalla for 2013 justert i forhald til nytt oppsett i Vinteren 2014 var mild dermed vart det mindre brøyting og mindre straumforbruk. I tillegg 83

299 til overnemnde er det redusert forbruk til vedlikehald, trafikksikring og førebygging vassdrag. Det har vore auka inntekt på husleige og ulike avgiftspliktige sal. Forklaring på avvik i rekneskap i høve justert budsjett (tal i mill): Teknisk drift -1,4 Brann og redning 0,5 Sum -0,9 Sjølvkostområda: Skjema 1B (tal i mill kr) Reknesk Just budsj Avvik Avvik Oppr budsj Reknesk I % Sjølvkost -5,3-5,6 0,3 5,3 % -5,6-5,1 Medarbeidarar/organisasjon Resultat 2012 Resultat 2013 Mål 2014 Resultat 2014 Del av tilsette som har gjennomført medarbeidarsamtale 5 % 10% 100 % 20% Aktivitet, resultat og analyse Brann og redning Brann og redning yter tenester innan førebyggande og utøvande brann og redning. Frå 1. mai 2014 vart det inngått ein samarbeidsavtale med Bergen brannvesen. Bergen brannvesen har det faglege ansvaret og Osterøy kommune har personal- og budsjettansvar. Målsetting i budsjett Resultat 2014 Utgreie brannvernsamarbeid med Bergen kommune. Avtale inngått Samlokalisering brannstasjon og teknisk utedrift på Hauge Leige lokale til brannstasjon og driftstasjon for vaktmeistertenesta frå februar 2015 Kvalitetsindikator Resultat 2012 Resultat 2013 Mål 2014 Resultat 2014 Talet på pipebrannar Talet på tilsyn Unødige utrykkingar Redusere talet på piper med beksot

300 Brannvernet hadde 67 utrykkingar og oppdrag i 2014, det same som i Det har vore ein bygningsbrann i Ingen personar er skadd eller omkomne i brann i Det er gjennomført få tilsyn etter 13 objekt. Rapport for desse tilsyna er sendt ut i Det er gjenomført samlinger for skular og barnehagar med emne risikokartlegging av branntyggleik. Det er og gjennomført samordna tilsyn i driftsbygningar i lag med lokalt eltilsyn. Ein har hatt brannverninformasjon og opplæring for helsepersonell, samt skuleundervisning for elevane i 6. og 7. klasse. Ein har delteke i dei landsomfattande brannvernaksjonane. Netto driftsutgifter til førebygging og beredskap pr innbyggjar ligg i 2014 i stor grad over samanlikningsutvalet, med unntak av Averøy kommune. Frå 2013 til 2014 har det vore ei betydeleg auke i netto driftsutgifter per innbyggjar. Dette skyldast mindreinntekt som Brann og redning fekk i 2014 samanlikna med 2013, og meirutgift hovudsakleg grunna ein ny samarbeidsavtale med Bergen kommune, ny vaktordning for brannmannskapet og auka løn. Feiing Det er eldstader og røykløp som er i bruk. Det er i 2014 varsla ca feiingar og som er feia. Kurs, opplæring og øvingar er gjennomført. Teknisk drift Teknisk drift yter tenester til kommunen sine innbyggjarar innan vassforsyning, avlaupsanlegg og tømming av septiktankar, drift og vedlikehald av kommunale vegar, brøyting, straum og vedlikehald av veglys, samt tenester til andre kommunale etatar som skule, barnehage, pleie og omsorgstenesta ved planlegging, oppføring, vedlikehald og drift av kommunale bygg. Avdelinga har òg ansvaret for investeringsprosjekt. Det er i 2014 tilsett ny ingeniør som i hovudsak arbeider med prosjekt. Målsetting i budsjett Resultat 2014 Kommunedelplan vassforsyning Ferdig Tysse vassverk Vatn og avlaup Haus, Mjeldalen, Espevoll, Åsheim Vassforsyning Hamre og Raknes Arbeidet pågår Arbeid med del 1 pågår. Planlegging del 2 starta Ikkje starta 85

301 Kvalitetsindikatorar Resultat 2012 Resultat 2013 Mål 2014 Energiforbruk i kommunale bygg - skular Energiforbruk kommunale bygg - barnehagar Redusere kjøring av vatn Asfaltering kommunale vegar Resultat kwh/m2 160 kwh/m2 132 kwh/m2 220 kwh/m2 Kr Kr Kr Kommunale bygg Generelt vedlikehald, tilsyn, kontroll og vaktmeisterteneste. Har i 2014 hatt redusert kapasitet til driftsoppgåver pga redusert mannskap, arbeid med investeringsprosjekt og busetting av flyktningar. Symjebasseng i drift i vinterhalvåret. Det er utført kartlegging og laga prioriteringslister for vedlikehaldsarbeidet for kommunale føremålsbygg og bustader. Drift på dei nedlagde skulane Bruvik, Hamre og Hjellvik er på eit minimum. Bruvik skule har ved nokre høve vore leigd ut og Hjellvik vert sporadisk nytta av bygdefolket. Byggearbeidet av ny Lonevåg skule starta. Det er gjort oppgradering av gymbygg og garderober ved Valestrand skule. Kontorlokale i Haus aldersbustad er bygd om til leilegheit, og oppgradering av bustad på Valestrand er utført. Starta planlegging for utviding av Lonevåg barnehage. Det er kjøpt ein eldre einebustad i Fotlandsvåg. Det er gjort ombygging på rådhuset for samlokalisering for Familiens hus. 86

302 Ein starta bygging av nye Lonevåg skule i 2014 Kommunale bygg: 6 barnehagar, 5 skular, 3 stengde skulebygg, 12 utleigebustader, 4 administrative bygg. Totalt 37 bygg fordelt på ca m2. Leige av 25 omsorgsbustader Hosanger og Haugatun. Osterøytunet med omsorgsbustader ca m2. Bemanning: 3,6 vaktmeistrar, og 1 fagansvarleg på drift og nyanlegg som og er driftsleiar på Osterøytunet. Diagrammet syner at det er fortsatt låge utgifter til vedlikehald i kommunen. Det er ein fallande trend og den utgjer halvparten av vedlikehaldskostnadar til kommunegruppe og landsgjennomsnittet. Straumforbruket har samla gått endå meir ned i Dette skuldast nedlagte skular og ein mild vinter. Straumprisen har vore på tilsvarande nivå som året før. 87

303 Vedlikehaldskostnadar i 2014 på teknisk avdeling var fordelt på følgjande måte, sjå diagram. Hovudsakleg var det utført vedlikehald av kommunale vegar, bygningsdrift grunnskule, drift av Osterøytunet (institusjonslokale), kommunale barnehagar og drift av bygg for butilbod utanfor institusjon. Korrigerte brutto driftsutgifter til eigedomsforvaltning viser brutto driftsutgifter korrigert for driftsinntekter per kvadratmeter kommunal bustad. Tala held seg stabilt gjennom åra og ligg på same nivå som kostragruppa og landsgjennomsnittet. Brutto investeringsutgifter til kommunal eigedomsforvaltning har gått kraftig opp og ligg i 2014 på omrent same nivå som kostragruppe og landsgjennomsnittet. Kommunale vegar Drift og vedlikehald av 97 km vegar, fordelt på ca. 115 strekningar. Brøyting av ca. 110 km veg. Straum og vedlikehald av veglys. Bemanning 2,0 årsverk. Generelt vedlikehald av dekke, grøfter og overvassystem er utført. 88

304 Brutto driftsutgifter pr. kilometer kommunal veg og gate har halde seg relativt stabilt i dei siste tre åra på ca kr. Brutto driftsutgifter til kommunale vegar per innbyggjar har også halde seg relativt stabilt i åra Dette ligg under samanlikningstala mot kostragruppe og landet utan Oslo i Arbeid på investeringsprosjekt har ført til redusert vedlikehald i 2014 som ramma generell vegvedlikehald. Dette fører til at etterslepet aukar og vegstandard vert dårlegare. Innleigd firma har utført naudsynt kantklipping. Opprustning av veg mot Svenheim i eigen regi. Det er foretatt kartlegging av tilstanden av fleire vegar. Vintervedlikehald i form av brøyting og strøing viser lågare enn budsjett. Det er vanskeleg å engasjera aktørar til snøbrøyting og det har vore naudsynt med ein vesentleg auke av godtgjerdsle. Kommunen har ansvaret for veglys langs fylkesvegar, kommunale og private vegar. Det er utført rydding av skog for veglys og drift og vedlikehald av lysa er utført i samsvar med avtale med BKK. Førebygging vassdrag, flaum, ras mm Søknad til NVE om senking av vasstand i Kringastemma er ikkje handsama. Det er i fleire tilfelle vore gjort vurderinger i samband med ras i næringsområde og for bustader. Sjølvkost Vatn, avløp og renovasjon, slamtømming Dette er eit område der kommunen sine utgifter vert dekt inn gjennom kommunale gebyr, og kor ein over tid skal drive til sjølvkost (utan forteneste). Renovasjonen vert utført av BIR. Tømming av private og kommunale septiktanker vert utført av privat firma. Drift og vedlikehald av va-leidninger og reinseanlegg og ordinær slamtømming utført. På grunn av høgt fargetal er det gjeve redusert vassgebyr til abonnentane på Tysse og Raknes. 89

305 Arbeid med ny vassleidning Øvre Verkane Mjeldalen og nytt avlaupsreinseanlegg i Haus pågår. Byggearbeidet med ny vassforsyning til Tysse og avlaup til Vestre Kleppe er godt i gang. Detaljplanlegging av leidninger vidare frå Mjelddalen til Espevol er starta. Pumpestasjon i Mjeldalen. Ved hjelp av systemet har kommunen sjekka gebyrnivå og berekningar på alle sjølvkostområda. I samband med årsavslutninga for 2014 vart det tatt i bruk eit nytt system for sjølvkostberekning som tar hensyn til nye reglar og oppdatering av direkte og indirekte kostnadsberekning. Gebyrinntekt på vassforsyninga har gått vesentleg ned frå nesten kr 9 millionar i 2013 til kr 8 millionar i 2014, og fører til at totale driftsinntekter hadde nedgang i 2015 tilsvarande. Dette skuldast reduksjon i gebyrsatsen med 7 % som vart vedteke i budsjettvedtaket, samt avrekning som vart gjort i 1. termin 2014 for 2013 som ga negativ verknad på inntektene i Driftskostnadane på området ligg på eit lågare nivå i 2014 samanlikna med Kalkulatorisk rente og avskrivingar heldt seg relativt stabilt. Området salderast til sjølvkost i 2014 med ein avsetjing til fond med kr , sidan inntektene er høgare enn samla kostnad på området. 90

306 Gebyrinntektsnivået på avlaup ligg om lag kr lågare enn faktisk kostnadsnivå. Andre driftsinntekter i form av tilknytningsgebyr, renteinntekter og arbeid på investeringsprosjekt gjer at det totale resultat betrar seg. Avlaupsområdet salderast til sjølvkost med bruk av fond på kr , sidan inntektene er lågare enn samla kostnad på området. Slamtømming hadde lågare kostnader i samband med tenester som vert utført av ekstern leverandør, medan løn og indirekte kostnader låg på samme nivå som i Området salderast til sjølvkost med ei avsetjing til fond på kr Osterøy kommune ligger ganske lågt i forhold til årsgebyr for feiing og tenestetilsyn i forhold til både kommunegruppe, landets gjennomsnitt og samanlikningskommunane i

307 Sjølvkostfonda pr er totalt sett på kr 9,3 millionar. Det var ei netto auke i storleiken på fonda med om lag kr i Sjølvkostfonda kan kun nyttast innan dei einskilde sjølvkostområda, og vert tilført årleg renteinntekt. 92

308 Stabsseksjonar Stabsseksjonane yter tenester internt i organisasjonen og eksternt mot innbyggjarane, det gjeld spesielt Teknisk forvaltning, Plan, Samfunnsmedisinsk eining og Service, informasjon og dokumentsenteret var fyrste driftsår med Teknisk forvaltning i Stab. Einiga vart ved årsskiftet 2013/2014 overflytta frå Sektor for miljø og teknikk til Stab. Rådmannen har leia eininga i denne perioden. I 2014 er det implementert og vidareutvikla fleire ikt-system. Dette gjeld blant anna nytt sakog arkivsystem, ny leverandør av heimeside og intranett, ny leverandør av elektroniske skjema i samband med heimeside, deler av internt styringssystem (KF-kvalitet), elektronisk støttesystem for individuell plan. Ein har og tatt i bruk fleire modular i løn- og personalsystemet for å auke kvaliteten og effektiviteten på dette området. Rådmannen og stabsseksjonane har halde ein restriktiv pengebruk i løpet av 2014 for å bidra til positivt resultat for kommunen. Dette har medført at løyvde midlar til personalutvikling, opplæring, effektivisering, plantenester, kjøp av ikt-utstyr og programvare m.m ikkje har vorte nytta fullt ut. Ein har òg halde stillingar vakante (controller, leiar forvaltning) og brukte lite vikar og konsulentkjøp. 93

309 I tillegg har ein nytta tilsette i ulike prosjektarbeid både i forhold til eigne investeringsprosjekt (adresseprosjektet) og prosjekt drevet fram av Norhordlandsregionane (sak- og arkivsystem, ny heimeside). Dette er prosjektarbeid som gjev refusjonar frå investeringsbudsjett og andre kommunar. Økonomi Skjema 1B (tal i mill kr) Reknesk Just budsj Avvik Avvik Oppr budsj Reknesk I % Stab 45,3 49,3-4,0-8,1 48,1 43,6 Forklaring av avvik Avvik (Tal i 1000 kr) Merknad Løn, personal og organisasjon 0,0 IKT -1,2 Program, lisensar, IKT-utstyr som PC ar etc. til alle tenesteområde. Service, info, dok -0,6 Løn, adresseprosjekt,refusjon frå staten, porto Politisk -0,6 Godgj.og pensjon andre folkevaldte Økonomi -0,1 Redusert kostnad Nhl kemner Reinhald 0,2 Meirforbruk på vikar og ekstrahjelp Idrett 0,0 Samfunnsmedisinsk eining 0,0 Teknisk forvaltning -1,5 Besparelse løn avdelingsleiar, meirinntekt Plan - 0,4 Meirinntekt og refusjon frå fylkeskommunar Rådmann 0,2 Auka kostnader IKS Plan Seksjonen sine oppgåver er knytt til samordning og gjennomføring av kommunale planprosessar, arealplanar og samfunnsplanar. Planseksjonen skal leie/koordinere og gje fagleg støtte til planarbeidet i kommunen. Dei ulike sektorane skal delta aktivt i aktuelle/relevante prosjekt. Planseksjonen skal vere både produserande, prosesstyrande og rettleiande og skal ha ein samlande tverrfagleg funksjon i organisasjonen og skape rom for initiativtaking og kreative løysingar. Seksjonen skal utover dette ha overordna ansvar for kommunen sitt arbeid med tettstadutvikling, arkitektur, estetikk, byggjeskikk og kulturvern. Utviklingstanken skal vere 94

310 gjennomgåande i alt arbeid. Seksjonen har i 2014 fått 3 nye tilsette, og har nå 4 årsverk. Laura Ve har nå fast stilling som leair av seksjonen. Aktivitet, resultat og analyse I 2014 vart det starta opp arbeid med Kommuneplanen sin samfunnsdel, Kommunedelplan for sjø- og standsone og Stadanalyse for Lonevåg. I tillegg vart Områderegulering av Valestrand sentrum vedteken lagt ut på høyring og offentleg ettersyn. Det var også aktivitet (oppstart, dialogmøter, undervegsmøter, mottakskontroll, framlegg til vedtak) i ulike private reguleringsplanar Type plan/avklaring 2014 Reguleringsplan vedtekne 2 Områdeplan pågåande 1 Reguleringsplan pågåande 4 Arealavklaringar 3 Klagesaker reguleringsplaner 3 Kommunedelplan oppstart 1 I budsjett for 2014 var det ei målsetning om at fleire større planar skulle ferdigstillast eller startast opp i 2014 (sjå tabell under). Grunna manglande ressursar og oppstart av viktige kommunale planar vart det vanskeleg å nå nokre av desse målsetningane. I tillegg var det på grunnlag av den økonomiske situasjonen ikkje midlar til mykje konsulenttenester. Midlane vart i hovudsak nytta til rapport om strandsona (ferdigstillt haust 2014). Målsetting i budsjett Resultat 2014 Ferdigstille områderegulering Valestrand 2.gongshandsaming 2015 Ferdigstille reguleringsplan Vesetgjelet 1.gongshandsaming 2015 Oppstart av kommuneplanen sin samfunnsdel Arbeid starta opp januar 2014 Justering av kommuneplanen sin arealdel Utsett på ubestemt tid Oppstart områderegulering Lonevåg Arbeid med stadanalyse ferdigstillast og oppstart planarbeid 2015 Oppstart kommunedelplan Oppvekst Planprogramm under utarbeiding vår 2014 Funksjonell strandsone Grunnlagsrapport ferdig 2014 Områderegulering Haus Utsett Områdereguleringg Åsheim Utsett Trafikksikringsplan Ferdig 2015 Kommunedelplan idrett, fysisk aktivitet og friluftsliv Oppstart haust

311 Kostnadane med planavdelingar har vokst. Det skyldast auke i tilsette ved avdelinga. Ein brukar nå meir midlar på dette enn i samanlikningsuvalet i forhodl til folketal. For Osterøy kommune som truleg står foran ein periode med veskt, er det viktig å ha ei planavdeling med kapasitet til å gjere naudsynt kommunal planlegging samt sakshandsame private planar på ein god måte for utvikling av Osterøysamfunnet. Manglande kapaistet og kompetanse på dette området vil medføre færre planar og dermed færre moglegheiter for etablering av bustad- og næringsområde, samt dårlegare koordinert utvikling til det beste for Osterøy samfunnet. Service, informasjon og dokumentsenteret Servicekontor er ei samdrift mellom kommunen og staten basert på samarbeids- og driftsavtalar. Servicekontoret er eit felles kontaktpunkt for offentlege tenester og tilbyr publikumsretta tenester frå både stat og kommune. Avdelinga har 9,3 årsverk. 96

312 Avdelinga har vore involvert i fleire store prosjekt i Adresseprosjekt, ny portal med heimeside og intranett og KF kvalitetssystem og innføring av nytt sakarkivsystem. Prosjekt portal med heimeside og intranett er eit samarbeidsprosjekt mellom ni kommunar, Osterøy, Austrheim, Radøy, Lindås, Vaksdal, Modalen, Masfjorden og Fedje. Her har vore mange samarbeidsmøter i 2014 og samarbeidei og vidare felles arbeid vil halda fram i Adresseprosjekt som skal gje adresser til heile Osterøy starta opp i februar Det er vedteke lokal forskrift og adresseparsellar (vegar) er klare. Arbeidet skal halda fram i med namnsetjing av vegane, skiltplan, tinging av skilt, oppsetting av skilt og informasjon. Dokumentavdelinga har dokumenthandtering og arkivering som hovudoppgåve i samsvar med lover og forskrifter. Avdelinga utfører i tillegg ein del sakshandsamaroppgåver og fellesoppgåver som innkjøp og felles postmottak. Dokumentavdelinga skal i tillegg hjelpa sakshandsamarane i dei ulike fagsystema. Avdelinga har opplæring for alle sakshandsamarane i sakarkiv systemet WebSak Fokus, Acos Barnevern, Acos Sosial og Acos Cosdoc. Det har i 2014 vore mykje arbeid med innføring og kursing i nytt sak- og arkivsystem som kom i drift 7. januar KF prosjektet har som mål: Kontroll og målretta forbetring av tenestekvaliteten i kommunen Ha system for overføring av individkompetanse til systemkompetanse. Auka samkjøring av rutinar etc. med dei andre norhordlandskommunane. Ha innført og tatt ibruk Kvalitetshandboka (rutinebeskrivingar) i alle einingar innan utgangen av Lærling i kontorarbeidarfaget var knytt til avdelinga i 2014, og er delt mellom Service, informasjon og dokumentavdelinga og Ploms v/osterøytunet. Lærlingtida vart avslutta 1. april, og lærlingen fekk mellombels arbeidsavtale ut Kvalitetsindikatorar Resultat 2012 Resultat 2013 Mål 2014 Resultat 2014 Gjennomføre årlige oppfriskingskurs i ACOSwebsak Karakter på DIFI sin test av offentlige heimesider, 6 max score. * DIFI sin test av offentlege heimesider for 2012 er utsatt til våren Mange 1 til 1 kurs og i grupper * 5 6 Ikkje gjennomfør t 97

313 Nøkkeltal Utsending av velkomstbrev til busette som ikkje er folkeregistrert i Osterøy kommune.* Inn dokument (websak, PPI, Acos barnvern, Acos sosial, Acos Cosdoc) Ut dokument Administrative saksframlegg * Osterøy kommune har avtale med Bring Dialog Noreg AS om utsending av velkomstbrev m/brosjyre til alle som har flytta til Osterøy - Postens flyttehjelp. Målsetting i budsjett Resultat 2014 Ivareta volumtenestene som gjev stordriftsfordelar (kart, nabolister, konsesjon, bustønad) Heimesida: Heimesida skal heile tida oppdaterast. Prioritere sjølvbetening på nett for innsyn i postlister og offentlege saker Informasjon til publikum og presse via nettsidene til kommunen Posthenting: Andre halvdel av Ei anna løysing enn det vi har i dag. Restanse: Halvvert i løpet av 2013 Det er sendt ut ca 238 nabolister og minst like mange kart Det er kome inn 93 stk søknader om bustøtte. Ny leverandør valt og laga ny heimeside. Avventar nytt anbod på leveranse av heimeside og moglegheiter til innlogging fro den enkelte brukar. Søk på postlista på heimesida scorer høgt Har framleis same avtale Mål ikkje nådd Val: Ferdig veka etter valet. Ikkje val i 2014 Økonomi Skildring av tenesta Økonomikontoret har oppgåvene sine innan rekneskap, fakturahandsaming og betaling, budsjett og budsjettoppfølging, fakturering og innkrevjing, finans og eigedomsskatt. Dette inkluderer òg ulik bistand og rekneskap for fellesråd, sokneråd, Osterøy utbygging AS, vederlagsutrekning for institusjonsopphald m.m, samt utføring av økonomioppgåver for Modalen kommune etter avtale som har vore utført sidan Eininga har 5,7 stillingsheimlar. Sidan mars 2014 har det vore full bemanning, men med noko sjukmeldingar og redusert kapasitet. 98

314 Kvalitetsindikatorar Resultat Resultat Mål Resultat Økonomirapportar til politisk nivå 5 4 1) 6 5 Innfordring Krav innbetalt eller sikra Pågår 2) Alle Pågår 2) Avtalar med avtalegiro og e-faktura 15% auke + 20 % + 20 % Årsrekneskap ferdig til revisjon April Februar April 1) Inkludert saker knytt til revisjon/justering av budsjettet for ) Auka ressursinnsats innført i 2014 i samband med gjennomførte nytilsetjingar. Auka fokus og innsats på løpande oppfølging, purring, inkasso Målsetting i budsjett Resultat 2014 Gjennomføre nye rapporteringsrutinar for økonomirapporteringa i Iverksett organisasjonen Ta ut kvalitets- og effektivitetsfordelar i oppgradert økonomisystem I mindre grad/utsett Løn, personal og organisasjon Skildring av tenesta Løn, personal og organisasjon ivaretek overordna personalfunksjonar, løn, fråvær samt verne- og velferdstenester. Til avdelinga ligg og mykje praktisk arbeid i samband med val samt koordinering av IKT i Osterøy kommune opp mot IKT-NH. Frikjøp av tillitsvalde inngår i løyvinga til personal. Ut over det har seksjonen 4 heile stillingar. Hovudoppgåvene til avdelinga er lønnsutbetalingar (for eigne tilsette og tilsette i kyrkja), rådgjeving innan personalområdet, lov- og avtaleverk, arbeid i samband med inkluderande arbeidsliv (IA) og bedriftshelsetenesta, HMT-arbeid, rapporteringar til andre offentlege etatar (t.d. pensjon, AA-register, forskotstrekk, arbeidsgjevaravgift, fråvær) avstemming mot rekneskap, refusjonar, rekrutteringsarbeid, utarbeiding og evaluering av kommunen sine felles rutinar og personalreglement. Avdelinga har og systemansvar for heile Visma Enterprise, Visma Travel, Notus, systemansvar og administrasjon av telefonsystemet TDC Invoice Online og IKT-kontakt m/bestillarfunksjon og printarar. Avdelinga har sekretariatsfunksjon for: Arbeidsmiljøutvalet, forhandlingsutvalet, tilsetjingsutvalet og AKAN. Seksjonen har fire heile årsverk. Seksjonen fekk ny leiar i oktober Målsetjinga for avdelinga har i 2014 vore å halde eit høgt nivå på arbeidet som vert utført. Plandokumenta for avdelinga som lønspolitisk plan, lønsutviklingsplan, personalpolitisk plan m.fl. er gjenstand for kontinuerlig evaluering frå år til år. Personalhandboka blei handsama i 2014, ein vil fortsetja arbeidet med lønnsutviklingsplan og lønspolitisk plan i

315 I 2014 var det hovudoppgjerfor tariff-forhandlingar. Årets oppgjer har teke mykje av eininga sine ressurar i perioden mai til november, grunna sentral streik med organisasjonane og omlegging til nytt system for sentral minstelønn i avtaleverket. Lokale lønsforhandlingar og drøftingar har vore gjennomførte på ein tilfredsstillande måte, og i godt samarbeid med fagorganisasjonane. Eininga nyttar Visma modul for elektronisk gjennomføring av lokale lønsforhandlingar. Arbeidstakarorganisasjonane la i år sjølv inn lønskrava i modulen som ei effektivisering av og utnytting av programvara har vore eit år der eininga har teke i bruk fleire nye elektroniske system. Personalmelding, som skal ivareta endringar i dei tilsette sine arbeidstilhøve, blei innført. Visma rekruttering er eit rekrutteringssytem som ivaretek utlysingar og sakshandsaming kring tilsetjingar. Det har vore gjennomført 63 tilsetjingar i Samstundes har ein innført A-ordninga som er ei stor omlegging av rapportering av data til offentlege organ som SSB og skatteetaten NAV.. Endra rapportering blir gjeldande frå januar I 2014 har dei fast tilsette arbeidstakarane ved seksjonen gjennomsnittsalder på 51,5 år og 50% er over 60 år. Sjukefråværet var på 0,6%. Kvalitetsindikatorar Resultat 2012 Resultat 2013 Mål 2014 Resultat 2014 Del av løn utbetalt til rett tid. 100 %* 100%* 100 % 100% Del løn som er rett utbetalt. 100%* 98%* 100 % 98%* Del med lønsslippar som er elektroniske 89% 90% 90%** *Frå lønskontoret. ** Organisasjonen har framleis personar som framleis mottek lønnslipp på papir. t.d. støttekontaktar, oppdragstakarar, politikarar og nokre tilsette. Målsetting i budsjett Resultat 2014 Prioritere HMT og rådgjeving i personalsaker HMT handboka med sentalte lover, informasjon og malar er tatt i bruk. Det er ikkje lagt inn lokale rutinar eller informasjon. Oppfølging av personalsakar blir prioritert fortløpande. Ta ut kvalitets- og effektivitetsfordelar i oppgraderte Innføring av rekruttingsmodul, løns- og personalsystem personalmelding, forhandlingsmodul, A-ordning og elektroniske oppslagsverk som lokal personalhandbok og HMT handbok. 100

316 Politisk-adm. Sekretariat Politisk-adm. sekretariat har ansvar for sekretariatsfunksjonar for politiske organ, ordførar, rådmann, Eldreråd, Rådet for funksjonshemma, ymse sakskomitear og administrative utval. I tillegg kjem tilrettelegging for gjennomføring av val, beredskapsarbeid og informasjon på nettsidene til kommunen (både politisk og anna informasjon). Det er 2,2 årsverk på avdelinga inkl. 0,5 årsverk i kantina. Aktivitet, resultat og analyse Det har vore stor politisk aktivitet gjennom året og samla har det vore halde 44 møte i politiske utval. Med så mange møte går mykje av tid og ressursar til dette, og det vert mindre tid til utvikling av tenestene. I tillegg kjem sekretariatsfunksjonen for rådmannen og andre møte. Nytt møtebehandlingssystem vart teke i bruk i 2014, og i starten var dette utfordrande og tok mykje tid. Etter kvart fungerer dette betre og er tidssparande for sekretariatet. Då dette ikkje var valår har hovudfokus vore på drifta gjennom året med vekt på budsjett og økonomi. Målsetting i budsjett Resultat 2014 Kvalitet i sakshandsaming/dokument/rutiner Innføring av nytt program for møtehandtering i sak/arkivsystemet Innføring av politikarmodul, haust 2014/vår Vidareutvikla sakspapiret for betre kvalitet i saksframstilling/vedtaksgrunnlag Halda fristar for utsending av møteinnkalling/dokument Opplæring/rettleiing for sakshandsamarar Sakshandsaming/sekretariatsfunksjonar Pågåande arbeid Gjennomført. Felles prosjekt med samarbeidskommunane oppstart ikkje fastsett? Gjennomført i samband med nytt møtebehandlingssystem Som målsetjing Fortløpande Oppgåver og arbeid knytt til politiske og administrative utval er følgde opp. Kvalitetsindikatorar Møteinnkallingar til formannskap, utval og heradsstyre som er sendt ut i tide (min. 1 veke før møtet) Resultat 2012 F: 36% PT: 90% KOIK: 50% H: 100% Resultat % 81,8% 28.5% 100% Mål % 87 % Resultat % 66% 0% 85% 101

317 Reinhaldstenesta Reinhaldstenesta ivaretar reinhald av ca m² fordelt på rundt 20 bygg. Reinhaldstenesta har som føremål å skape eit godt inneklima, god hygiene og bidra til eit godt vedlikehald av kommunale bygg. Reinhaldstenesta har 20 fast tilsette, og for tida 8 vikarar som er inne i kortare eller lengre vikariat. Kvalitetsindikatorar Resultat Resultat Mål Resultat Utføra vurdert velikehald av alle golv for å 15% 15% 40 % 25 % unngå behov for utskifting Medarbeidarsamtalar 20 av 23 0 av av 26 Auka talet på fagarbeidarar 0 % 0 % 20 % 0 % Aktivitet, resultat og analyse Reinhaldstenesta har som mål å reinhalde alle kommunale bygg så godt som muligt med mindre ressursbruk. Auka talet på fagarbeidarar: Det vert fortsatt sett fokus på å oppfordre reinhaldarane våre til å ta fagutdanning innan reinhald. Dette er viktig for å tileigne oss den kunnskap og kompetanse som me treng for å gjere eit godt reinhald i kommunen. Samfunnsmedisinsk eining Koordinerande eining Koordinerande eining skal koordinera tenestetilbodet innafor felta habilitering/rehabilitering, og skal fungera på tvers av ulike sektorar, avdelingar og tenester. Tenesta mottar meldingar om ynskje om individuell plan og brukarkoordinator. Om brukarkoordinator ikkje er oppnemnd har koordinerande eining mynde til å oppnemne dette. VISMA SAMPRO I 2014 har Osterøy kommune implementert elektronisk versjon av indivduell plan. Det har vore to dagar med undervisning for administrator og superbrukarar. Desse har vore gjennomført saman med dei andre samarbeidskommunane i Nordhordland for Visma Sampro. Administrator er: Kristin Ruud Myking Superbrukarar Randi Solberg (Helse og Omsorg) og Astrid Eikemo Warring (Oppvekst), Torunn Åkra (Palliasjonsprosjekt). Det er oppretta eit undervisningsopplegg på 1 ½ - 2 timar for individuell plan Sampro. Det har vore 5 undervisningar for brukarkoordinatorar i stk har delteke. I tillegg har det vore nokre individuelle- / smågruppeundervisningar. 102

318 Det har utover dette vore tilbod om telefonsupport. Dette har vore nytta ein del, men gradvis avtatt utover året. Resultat viser ei stor auke i tal aktive planar. I tillegg har implementeringa ført til ein god dialog rundt kva individuell plan er og korleis den best kan nyttast. BRUKARKOORDINATOR KURS På grunn av implementering av individuell plan, blei det i 2014 ikkje gjennomført kurs for brukarkoordinatorar. Dette vil bli tatt opp igjen i SAMARBEID MED HELSE BERGEN Koordinerande eining har delteke på 2 samlingar med regionalt kompetansesenter for Habilitering og Rehabilitering Helse Bergen i På siste møte hadde Koordinerande eining - Osterøy ansvar for foredrag om prosessen rundt implementering av elektronisk versjon av individuell plan i Nordhordland kommunane. Nøkkeltal for koordinerande eining Brukarar som er tildelt koordinator Brukarar som ikkje har fått 5 2 koordinator, eller der dette var uavklart Brukarkoordinatorar Tal på brukarar med aktiv individuell plan Folkehelsearbeid Kommunen sitt fokus på folkehelsearbeid blir koordinert frå Samfunnsmedisinsk eining. Arbeidsoppgåver er i hovudsak å følgje opp at folkehelse blir eit viktig tema i planar som kommunen handsamar, både fagplanar og reguleringsplanar. Ein sett og i gang ulike tiltak, samt koordinerar arbeidet rundt Tilskotsportalen. I 2014 har ein arbeidd med; - 2 prosjekt i SFO; Folkehelse og nærmiljøkvalitetar Valestrand og Folkehelse og nærmiljøkvalitetar Lonevåg. Dette er eit samarbeidsprosjekt med Hordaland fylkeskommune og Høgskulen i Bergen for å heve kompetanse på folkehelse og nærmiljø. Prosjektet blir avslutta våren Osterøy blei saman med Sund kommune plukka ut til å halde foredrag på åpningkonferansen for nasjonalt senter for mat, helse og fysisk aktivitet ved Høgskulen i Bergen. - Initiering av oppstart Osterøy turlag saman med Bergen og Hordaland Turlag. Folkehelsekoordinator er ressursperson i interimstyret fram til mars Trafikksikringsplan utarbeiding av grunnlagsmateriale og det blei førebudd og halden folkemøte om planen i desember Folkehelsekoordinator er del av tverrfagleg plangruppe som blir styrt av planavdelinga 103

319 - Folkehelsekoordinator har bidratt inn i arbeidet rundt plan for psykiatri. - Folkehelsekoordinator har delteke i møter med partnarskapen for folkehelse som me er ein del av. - Folkehelsekoordinator hadde møte med frivillige lag og organisasjonar tema: Tilskotsportalen med forelesar frå Scan for news. - Har delteke inn i prosjektet; merking og gradering av turløyper, samt i turkartet. Teknisk forvaltning Teknisk forvaltning yter tenester til kommunen sine innbyggjarar innan kart og oppmåling, frådeling, byggesakshandsaming, og støtte og rettleiing innan landbruk og miljø. Einingar vart i 2014 flytta frå Sektor for Miljø og teknikk til Rådmannens stab. Leiarstillinga har vorte haldt vakant og eininga har vore leia av Rådmannen. Kart og oppmåling Kart- og oppmålingsavdelinga har 3 stillingar med omlag 2,4 årsverk, og handsamar saker etter matrikkellova. Målsetjing om å ta igjen etterslep av gamle saker og halde tidsfristen Avdelinga har dei siste åra vore avhengig av ekstern hjelp til å halde kartforretningar/oppmålingsforretningar, og fleire ulike oppmålingsfirma har vore innleidd til dette. Frå 2007 er det laga årleg avtale med Vest Oppmåling. På tross av dette har etterslepet av saker auka, og var i byrjinga på 2013 på ca. 1 ½ årsverk. Mykje av dette var gamle saker etter delingslova. Det var mange arealoverføringar som ikkje var fullført fordi partane ikkje hadde ordna med konsesjon, skøyte, sletting av pant og rådigheita. Det var og fleire ikkje fullførte oppmålingsforretningar, eigedomar som var lagt inn i kartet og tildelt gnr/bnr, men grensene var ikkje sett ut. Fleire av sakene var krevjande saker som gjev ingen eller små gebyrinntekter for å fullføra. I 2013 vart det internt i avdelinga sett som målsetjing å ta igjen etterslepet av gamle saker innan 2015, samtidig med å utføra nye saker. Ein er i rute i forhodl til å nå dette målet, per var etterslepet på gamle saker 7 mnd. Tidsfristane på alle nye saker i 2014 er halde. Aktivitet og resultat I 2014 kom det inn 117 oppmålingssaker. Dette er ein markant auking frå 2012 og Halvparten av dei nye sakene i 2014 vart rekvirert i desember. Det har pågått arbeid med NN2000 prosjektet for Osterøy kommune i Det gamle høgdegrunnlaget NN1954 går ut, og dette blir erstatta med nytt høgdegrunnlag NN2000. Det vart utført høgdemålingar til utvalde punkt, og det gamle høgdenettet vart nyberekna. Høgder på FKB data blir transformert og korrigert for Osterøy i

320 Avdelinga har vore engasjert i arbeid med nytt friluftskart og adresseprosjektet. Det kjem jamnleg spørsmål om kartretting som vert utført. Representant frå avdelinga held foredrag om berekning og dokumentering av målingar på felles landmålardag i mai for landmålarar i Nordhordlandskommunane, og er med i arbeidsgruppe under Nordhordland digitalt som vil arbeida med felles skjema og dokument Nye saker til oppmåling Krav om samanslåing, nye saker Avslutta oppmålingssaker Nye målebrev/matrikkelbrev etter oppmålingsforretning (1) 42 Restanse mellombels forretning (1) 2 Grensepåvisning 1 Klarlegging av grenser som ikkje er koordinatbestemt 9 tidligere Grensejustering 1 Arealoverføring (2) 13 Andre saker (3) 5 Vegvesen saker (4) 3 Frådeling, Areal m2 (hovedsakleg nausttomtar) 2 Frådeling, Areal m2 39 Frådeling, Areal m2 1 Frådeling, Areal større enn 20 daa 1 Utsett oppmålingsforretning (utsett merking i byggjefelt til tomta er opparbeidd, maks 2 år) (5) Kommentar til punkta: (1) Kart og oppmåling fører ikkje lenger målebrev og restanse mellombels forretning. (2) Arealoverføring kan utførast på to måtar, tilleggsareal til nytt foreløpig bruksnummer og krav om samanslåing eller direkte arealoverføring der arealet går rett inn i mottakareigedom uten tildeling av nytt bruksnummer. Arealoverføring er vanlegvis dei mest tidskrevande sakene der oppmåling må vente på/veilede partane i at pant og urådighet vert sletta, konsesjonspapir signert og skøyte eller erklæring om arealoverføring vert fylt ut. Det er ingen grense oppover på arealoverføring. (3) Andre saker kan vere gamle saker me ikkje har full oversikt over eller jordskiftesaker. Arbeid med matrikkelføring og tinglysing av jordskiftesaker får kommunen ingen inntekt for (4) Vegvesen saker er arealoverføringar til offentleg veg som Statens vegvesen rekvirerer, måler og bereknar sjølv. Kommunen får 1/3 av gebyrinntektene for arbeidet med kontroll, matrikkelføring og tinglysing av desse sakene. 105

321 (5) Utsett oppmålingsforretning er saker der det er gjort vedtak på utsett grensemerking. Nytt bruksnummer er tinglyst, og eigedomen er ført inn i det digitale eigedomskartet. Matrikkellova set krav til at grensene må setjast ut innan 2 år etter vedtak på utsett grensemerking. Brutto driftsutgifter til sakshandsaming gjekk litt ned i 2014, men er framleis over Osterøy kommune si kostragruppe. Bruttounderskotet gjekk merkbart ned og var i 2014 på same nivå som på landsbasis og kostragruppe 10. Det viser seg at omlag 76 % av bruttokostnadar var dekka av gebyrinntekter i 2014 i motsetning til i 2012 og 2013 då inndekninga var på omlag 42 %. Dette skyldast delvis skjeiv periodisering av inntektene. Fleire tiltak er gjort for å effektivisere saksflyten. Dette er hovudårsaka til at sakshandsamingstida gjekk ned. Uklar og upresis rettleiing har ført til at kommunane har berekna gjennomsnittleg sakshandsamingstid på ulike måtar. Byggesak Byggesaksavdelinga har om lag 3,0 årsverk. Sakstype Førehandskonferanse Søknad utan ansvarsrett Rammeløyve Eitt-trinnssøknad Delingssaker Igangsetjingsløyve Endringssøknad Utslepp Tilsyn Dispensasjonsvurdering Jordlova Uttalebrev

322 Tiltak etter hamne- og farvasslova Krav om oppdeling i eigarseksjonar Klagesaker Mellombels bruksløyve Ferdigattest Avslutta saker utan handsaming Mangelbrev m.m Saker i utval Administrative vedtak Administrative vedtak omfattar mellombels bruksløyve og ferdigattest. Det er brukt ekstra ressursar på ferdigstilling av gamle saker, samtidig som nye saker skal handsamast så snart som mogeleg og innanfor lovpålagte fristar. Tilsyn er gjennomført lokalt av avdelinga, som dokumenttilsyn og synfaring, og av Nordhordland og Gulen interkommunale byggetilsyn (NGIT). Opplæring og innføring av nytt saksarkivsystem har medført omprioritering med utsetjing av målsetjinga i budsjettet og auka sakshandsamingstid. Avdelinga har delteke i arbeidsgruppa som utarbeidde felles arbeidsflyt for byggesaksområdet i dei 9 samarbeidskommunane innanfor Interkommunale IKT-tenester Nordhordland. Arbeidet omfatta testing, opplæring og oppgradering av utarbeidde arbeidsflytar. Avdelinga har vidare delteke i prosjektgruppa EDU (elektronisk dokumentutveksling), som gjeld sikker kommunikasjon mellom kommune og fylkesmann. Osterøy kommune har vore pilotkommune, og arbeidet omfatta testing av systemet. Samarbeidet om nettstaden Byggesak i Nordhordland og Gulen er vidareført, og avdelinga har delteke på nettverksmøte i regionen. Arbeidet med skrivereglar, sjekklister og flytskjema er vidareført og oppdatert. Avdelinga har i tillegg delteke med tverrfagleg rådgjeving i kommunen. Målsetjing i budsjett Resultat 2014 Innføring av ByggSøk bygning (samarbeid med IKT- Utsett til 2015 Nordhordland) Gjennomsnittleg sakshandsamingstid på ulike typar saker er redusert i 2014 samanlikna med tidlegare år og Averøy kommune i Dette tyder på effektivisering i høve til sakshandsamingstid for byggesaker med 3 vekers frist. 107

323 Sakshandsamingsgebyr for oppføring av einebustad ligg høgt i høve til kostragruppe 10 og landsgjennomsnittet. Brutto driftsutgifter til handsaming av bygge-, delings- og eigarseksjoneringssaker har halde seg relativt stabilt dei siste tre åra. Koeffisienten var mykje lågare enn i Averøy kommune, men dobbelt så høg som i Andebu. Sidan Averøy og Andebu har omtrent like mange innbyggarar og heilt ulike utgiftstal per innbyggar, syner det seg at Andebu driv meir effektivt på handsaming av bygge-, delings- og eigarseksjoneringssaker, samtidig som inntektsnivået deira er likt. Brutto utgiftsnivå for Osterøy kommune var 55 % høgare enn kostragruppe 10 og 28 % høgare enn landsgjennomsnittet. Byggesaksavdelinga hadde i 2014 full inndekning av kostnadene sine, og var dermed sjølvfinansierande. Landbruk og miljø Hovudoppgåver er sakshandsaming og kontroll av statlege støtteordningar som produksjonstilskot for jordbruket, Regionalt miljøprogram i Hordaland (RMP), tilskot til avløysing, tilleggspensjon for jordbrukarar, praktikantordninga i landbruket. Viktige saker for avdelinga er sakshandsaming og kontroll av Bygde Utviklingsmidlar (BU-midlar). Andre sentrale forvaltningsoppgåver er: Sakshandsaming etter jordlov, konsesjonslov, odelslov, skogbrukslov, friluftslov, motorferdsel i utmark m.fl. Sakshandsaming av tilskotsordningar innanfor ordningane: Søknad om miljøtiltak i jordbruket (SMIL). Osterøy kommune har to «kommunale veterinærstillingar» som får «lønsbidrag «og dekning av telefonutgifter. Osterøy kommunen har frå 2008 hatt ansvar for klinisk veterinærvakt for Osterøy og Bergen Nord. Denne ordninga vert finansiert gjennom tilskot frå Staten. Osterøy Kommune får administrasjonstilskotet for å administrere ordninga. 108

324 Målsetting i budsjett Resultat 2014 Friluftskart Ferdigstilt og utgjeve juni % ferdig med trinn 1. Trinn 2 er Merking og gradering av turstiar 25% ferdig. Trinn 1 og 2 skal sluttførast i Sakstype Søknad om produksjonstilskot, og Søknad om refusjon av avløysarutgifter under sjukdom Søknad om miljøtiltak i jordbruket, SMIL Søknad om tilskot til nærings- og miljøtiltak i skogbruket, NMSK Søknad om Bygdeutviklings-midlar (BU-midlar) 2 4 Tilskot - Regionalt miljøprogram i Hordaland *) Diverse andre saker (Praktikantordninga, tidleg pensjon) Søknad om bygging av landbruksveg Søknad om omdisponering etter jordlova, Søknad om deling etter jordlova, Konsesjonslovssaker **) Dyrka og dyrkbar jord i alt godkjent omdisponert til andre formål 36 4 enn landbruk etter pbl. (daa) Godkjent nydyrka areal Klagesaker (Jordlova, Konsesjonslova) Søknad om midlar frå viltfond Søknad om fellingsløyve Søknad om endring / godkjenning av vald/bestandsplan for hjort *) Ordninga er endra og tala for 2013 og 2014 kan ikkje heilt samanliknast med tidlegare år. **) I tillegg til sjølve konsesjonslovssakene har ein arbeid med svært mange eigenfråsegner. Jordbruk Hovudoppgåver er sakshandsaming og kontroll av statlege støtteordningar som produksjonstilskot for jordbruket, tilskot til avløysing, tilleggspensjon for jordbrukarar, praktikantordninga i landbruket. Samla vart det i 2014 utbetalt ca. 22,7 mill. i produksjonstilskot til bøndene i Osterøy kommune. I tillegg vert det utbetalt ca. 0,87 mill. gjennom RMP-ordninga. Viktige saker for avdelinga er sakshandsaming og kontroll av Bygde Utviklingsmidlar (BUmidlar). Det er fortsatt stor aktivitet på bruksutbyggingssaker i Osterøy. I 2014 vart det løyvd midlar til bruksutbygging på 2 bruk. Det femner om tilskot for samla på om lag kroner. I tillegg kjem lån på og rentestøtte for ,- kroner. 109

325 Antal hjort Jordbruksareal i drift har vore stabilt over mange år. Nedgangen som blir vist i tabellen for åra 2013 til 2014 er ingen reell nedgang. Det blei i 2013 gjort ein endring i klassifiserings-systemet (DMK til AR5). Talet på husdyrprodusentar har gått ned litt frå 2012 og 2013 til Dette er ein nedgang som skjer i dei fleste kommunar og ein vesentleg årsak til det er at dei store blir større og nokre mindre sluttar. Produktiv skogareal heldt seg stabilt på Osterøy og var dekar i Skogbruk I 2014 blei det avverka 9216 m3 tømmer med ei førstehandsverdi på kr ,-. I tillegg blei det meld inn sal av 921 juletre til ein verdi av ,-. Det er plikt til å planta til areal som er blitt avverka. I 2014 blei det nyplanta 6500 granplanter med tilskot og 5000 juletreplanter utan tilskot. Viltforvaltning Det vart i 2014 gjeve fellingsløyve for 495 hjort. 392 hjort blei felt som tilsvarar ein Utvikling i tildelt hjorteløyve og felte hjort avskytingsprosent på 79,2 % som er eit bra resultat. For det er grunn til å tru at hjortestamma er redusert ein del sidan toppåret i I 2014 hadde 7 storvald godkjent bestands- og avskytingsplan. Det svarar til om lag 50% av totalt teljande areal i kommunen Felt Tildel

326 Investeringar Sjå `Økonomisk oversyn investering` og `Rekneskapsskjema 2 A og 2B Investering` i Rekneskapsdokumentet for Utgiftene i investeringsrekneskapet kan grupperast slik: Investeringar i anleggsmidlar Utlån formidlingslån Kjøp av aksjer og andelar Avdrag formidlingslån Avsetjingar kr 45,2 mill kr 3,5 mill kr 8,8 mill kr 2,2 mill kr 3,6 mill Samla utgifter i høve til dette førte til eit finansieringsbehov på kr 63,3 millionar som er finansiert slik: Bruk av lånemidlar Tilskot og inntekt frå sal av anleggsmidlar Kompensasjon av merverdiavgift Mottekne avdrag Mva-kompensasjon Samla finansiering er kr 63,3 millionar og investeringsrekneskapen er avslutta i balanse mellom utgift/finansieringsbehov og inntekt. Sjå skjema 2B i rekneskapsdokumentet for oversyn over investeringsprosjekta med samla utgift kr 45,2 millionar. Investeringsprosjekta grupperast slik: Sjølvkost Innsparing i drift Miljøretta helsevern Oppretthalde drift Køyretøy Samfunnsutvikling Diverse 15,8 mill 15,4 mill 1,1 mill 3,1 mill 3,8 mill 2,5 mill 3,5 mill Dei største investeringsprosjekta med utgift i 2014 har vore: Haus vassverk og avlaup (sjølvkost) Lonevåg skule (innsparing i drift) 12,5 mill 14,7 mill Samla utgift på dei 2e prosjekta er kr 27,2 millionar. Dei resterande investeringsutgiftene kr 18 mill er fordelt på ulike investeringsprosjekt. 111

327 OSTERØY KOMMUNE ØKONOMIPLAN MED HANDLINGSPROGRAM

328 Innhald Innhald... 2 Innleiing... 4 Rådmannens føreord og vurdering... 4 Overordna styringssystem og føresetnadar for økonomiplanen... 6 Overordna visjon og målsettingar... 7 Strategiske mål Folketalsutvikling og samfunnsutvikling... 9 Utbyggingsmønster og utviklingstrekk Kommunikasjonar Endring av utbyggingsmønster - stadutvikling Trekk i den økonomiske utviklinga for Osterøy kommune Utgiftsutjamning Lånegjeld Netto driftsresultat utvikling Driftsbudsjettet økonomiske rammer Inntektsutvikling Utgiftsutvikling Organisasjon og medarbeidarane Målstyring Samhandlingsreforma Osterøytunet Ergo- og fysioterapi Heimetenesta Bu- og avlastningstenesta Psykisk helse og rusomsorg Brukarstyrt personleg assistent Støttekontakt Omsorgsløn NAV Sosialtenesta Legetenesta Tiltaksplan for kommunedelplan for Helse, omsorg og sosial Oppvekst, undervisning og kultur Barnehage Grunnskule Skulefritidsordninga Vaksenopplæringa Kultur og kulturskulen Bibliotek Familiens hus Helsestasjon Miljø og teknikk Brann og redning Drift Stabsseksjonar Plan Service, informasjon og dokument Politisk-adm. sekreteriat

329 Løn, personal og organisasjon Økonomi Reinhald Samfunnsmedisin Teknisk forvaltning Idrett, fysisk aktivitet og friluftsliv Klima og miljø Sentrale postar Investeringar Obligatoriske oppstillingar

330 Innleiing Rådmannen legg fram forslag til økonomiplan for for kommunen si verksemd til politisk handsaming. Som i fjor, er det i arbeidet med økonomiplanen lagt vekt på eit klårt skilje mellom økonomiplan og budsjett. Dette er ein økonomiplan for , medan det til hausten vil verte arbeidd med årsbudsjett for Arbeidet med Handlings- og økonomiplan har vore ein administrativ prosess fram til Rådmannen si innstilling. Handlings- og økonomiplanen skal syne dei økonomiske utfordringane og konsekvensane for kommunen dei neste 4 åra. Ei prioritering av framtidige investeringar og driftsendringar, samt ei årleg rullering av dei einskilde fag-, kommunedel,- og temaplanar sine handlingsprogram basert på tildelte rammer. Det må poengterast at tidsfesta målsetjingar og tiltak skildra i teneste-/sektorkapitla baserer seg på dei planlagde føresetnadene i høve til inntektsnivå og gjennomføring av underskotsdekning. Avvik frå dei økonomiske føresetnadene vil i mange tilfelle kunne gje avvik i høve til framdrift på tiltak og målsetjingar i økonomiplanen. Økonomiplanen er ferdig saldert, slik det er krav om. I Økonomiplanen er det nytta lite tal. Mykje av talgrunnlaget for analyser finn ein i Årsmelding 2014 og Kommunebarometeret. Rådmannens føreord og vurdering For fyrste gong på over 10 år har kommunen eit positivt oppsamla rekneskapsresultat. Dette medfører at ein har større fridom i styring av økonomien, men ikkje særleg meir pengar enn tidlegare. Nedbetalt bru og sterk befolkningsvekst i Bergensområdet gjer at Osterøy får store moglegheiter til å vekse om ein legg til rette for det. Gjennom arealplanen for kommunen blei det lagt til rette for mange nye bustadområder. Fleire av desse er no regulert eller er i ferd med å bli regulert. På nokre er det blitt bygd mykje nye bustadar. Dette er flott! Og gir von om at stadig fleire av dei planlagte felta vil bli realisert. Når det gjeld næringsområde vil det i åra som kjem bli viktig å få dei som er regulert byggeklare. Då kan ein tilby næringsområde kor ein kan få etablert nye verksemder og der gjennom etablering av arbeidsplassar lokalt til ei veksande befolkning. Spesielt viktig er Espevoll næringsområde på grunn av storleik og sentral plassering i forhold til Bergensområdet. 4

331 Samfunnsplanen Kommuneplanen sin samfunnsdel er under utarbeiding. Her tek ein stilling til kva kommunen skal fokusere på og proritere i åra som kjem. Planen vil verta ferdig våren Rådmannen vil oppmode alle med interesse for Osterøy si utvikling om å engasjere seg i arbeidet med planen. Tid for medverknad er hausten Kommunereform I planperioden vil Osterøy kommune måtte ta stilling til samanslåing og samarbeidsformer med nabokommunar. Kva ein ser føre seg vil påverke korleis ein ynskjer å utvikle kommunen i åra framover. Skal ein planlegge for at ein blir slått saman og reduserer noko av den lokale sjølvstyringa ein har no på enkelte område, eller skal ein planlegge for at ein held fram som tidlegare? Dette spørsmålet vil verke inn på fleire strategiske val i perioden. Spesielt vil dette kunne påverke investeringsavgjersler. Økonomi Rådmannen legg fram ein økonomiplan som er saldert. I planperioden vil ein akkumulere opp eit netto driftsresultat på kring 20 mill. disposisjonsfondet vil då kunne verta på ca 4 % av årleg driftsinntekt, anbefalinga frå KS er kring 5 %. Rådmannen legg opp til ei generell effektivisering i drifta på om lag 0,5 % i året. Noko som betyr 4 millionar mindre til tenestene i 2016 og 4 millionar mindre i 2018.Det er lagt inn ein nettovekst i inntektene på 0,25% kvart år på bakgrunn av venta folketalsauke. Ein planlegg å halde eigedomsskatten slik den er i 2015, på 5 promille. 1 av desse promillane er lagt til Sektor for miljø og teknikk, men er ikkje disponert på noverande tidspunkt. Satsingar Innaføre det enkelte tenesteområde er det skissert realisering av kommuneplanar, ulike satsingar og tiltak. Det vil vere naudsynt at ein i åra som kjem prioriterer kva omfang ulike tiltak skal ha og i kva rekkefølgje ein ynskjer å etablere dei ulike tiltaka. Nokon av desse finn ein rom for innaføre eksisterande rammer ved å endre ressursbruken. Medan andre tiltak treng ytterlegare finansiering for at ein skal kunne etablere desse. Investeringar Ein har eit eiksapnsivt investeringsprogram i planperioden. I hovudsak er det investeringar for utviding av kapasitet og leidningsnett innan vatn og avlup, samt å stette barnehagar og skular med naudsynt kapasitet til å ta imot venta befolkningsauke. 5

332 Overordna styringssystem og føresetnadar for økonomiplanen Økonomiplanen sitt forhold til kommunen sitt plansystem Alle kommunar skal gjennomføre planlegging med sikte på å samordne den fysiske-, sosiale-, økonomiske-, estetiske- og kulturelle utviklinga i kommunen. Planlegginga skal ha ein langsiktig og ein kortsiktig del. Planstrategi Plan- og bygningslova slår fast at alle kommunar skal utarbeide ein planstrategi minst ein gang i kvar valperiode, og seinast eitt år etter konstituering av nytt heradstyre. Planstrategi er ein plan for kva planar som skal utarbeidast og når planar skal rullerast. Planstrategi for Osterøy vart vedteke hausten Planstrategien vil årleg bli fylgt opp i økonomiplan og budsjett. Kommuneplan strategisk del (langsiktig del) Alle kommunar skal ha ein kommuneplan som synar korleis kommunen ynskjer å utvikle seg. Kommuneplanen er delt inn i ein samfunnsdel og ein arealdel. Kommuneplanen sin arealdel vart vedteke i 2011, samfunnsdelen er nå under rullering og ein ventar at den er ferdigstillt i Planane skal innehalde ein handlingsplan med tiltak som skal gjennomførast i ein 4- årsperiode. Kommunedelplanar / temaplanar (langsiktig del) Det vert utarbeid kommunedelplanar innafor avgrensa områder av den kommunale forvaltninga for å ivareta langsiktig planlegging og prioritering. Planane skal innehalde ein handlingsplan med tiltak som skal gjennomførast i ein 4- årsperiode. Økonomiplan Økonomiplanen skal fylgje som eit resultat av langtidsprogrammet og innehalde: 6

333 1. Ressursar for gjennomføring (langtidsbudsjett). 2. Styringsindikatorar som direkte eller indirekte skal sei noko om utvikling av kvaliteten på tenesta. Det skal vera sett langsiktige mål for styringsindikatorane. 3. Prioriterte tiltak frå politisk vedtekne planar og når desse skal gjennomførast. Tiltaka skal hentast frå temaplanar og kommunedelplanar eller på anna måte ha ei politisk forankring. På den måten vil ein få ein form for rullering av handlingsprogramma i forhold til dei økonomiske rammene. Økonomiplanen har eit 4 års-perspektiv og skal opp til ei samla vurdering ein gong i året. Økonomiplanen er eit sjølvstendig dokument, med eigen administrativ og politisk handsaming i forhold til dei årlege budsjetta. Årsbudsjett Årsbudsjettet er ein detaljplan over den kommunale drifta og investeringar det kommande året. Årsbudsjettet skal bygge på økonomiplanen og realisere dei mål og tiltak som er synleggjort der. Handlingsplanar Tiltak i handlingsplanar frå kommuneplan, kommunedelplanar og temaplanar skal takast med i økonomiplanen. Når ein tenker å prioritere planlegging og gjennomføring/realisering av tiltaka skal skisserast. Verksemdsplan I budsjettet vil kvar teneste ha korte verksemdsplanar med tiltak innanfor det aktuelle budsjettår. Årsmelding Årsmeldinga skal summere opp året som er gått og synleggjere korleis kommunen sine ressursar er brukt og kva mål som er innfridd. Årsmeldinga skal også byggje på ein revisorgodkjent rekneskap. Overordna visjon og målsettingar Kommunen sin overordna visjonar og målsetjingar er nedfelt i kommuneplanen sin samfunnsdel. Kommunen sine overordna visjonar er: Osterøy skal vera ein god kommune å veksa opp i der innbyggjarane i alle livsfasar vert sikra høg livskvalitet og gode bumiljø. Osterøy kommune skal ta vare på og vidareutvikla sin særprega nærings- og busetnadsstruktur. Osterøy skal vera ein føregangskommune når det gjeld tenesteyting, økonomisk forvaltning og kommunikasjon i ein desentralisert struktur. Få å kunne oppnå desse visjonane, har ein i kommuneplanen definert prioriterte oppgåver/mål innom følgjande 5 tema/område: Senterstruktur 7

334 Bustadreising Kommunikasjonar Barn og unge Økonomi Strategiske mål Dei næraste åra vil ein fokusere særskilt på: - Positive netto driftsresultat. - Etablering av ein økonmisk buffer for drifta. - Legge til rette for vekst. - Realisering av politiske planar og kvalitetsheving i tenestene. Kommunal planstrategi for Osterøy kommune vart vedtatt 7. november Planstrategien vurderer behovet for planar i valperioden og setter opp ei prioriteringsliste. Lista under er ein oppdatert oversikt over planlagt framdrift, den er ikkje uttømmande, då andre planar av ulike omsyn kan verte prioritert. X markerar formell oppstart. Oversyn over prioriteringar i Planstrategien. Oversikta er oppdatert i høve til venta framdrift. Fleire planar er forsinka og dette har ringverkandar for oppstart av andre planar. Endring er synt med raud kryss: Plan Merknad Kommuneplanen sin samfunnsdel Kommuneplanen sin arealdel. Mindre justering. Utsett i høve til vedteken planstrategi; starta opp 2014 X Utsett til etter 1.handsaming av KDP Sjø- og strand X Kdp helse, omsorg og sosial Vedteken i 2013 Kdp vassforsyning Vedteken 2013 Kdp oppvekst Oppstart 2015 X Kdp strandsone og kystsoneplan 1.handsaming nov2015 X Områdeplan Valestrand 2.handsaming H2015 Områdeplan Lonevåg Stadanalyse utarbeida, planprogram til vedtak H2015 X Områdeplan Haus Utsett X Områdeplan Åsheim Utsett X Plan for forvaltning av kommunale bygg Kartlegging ferdig, oppstart plan 2015 Kommunale vegar Kartlegging ferdig Trafikksikringsplan Pågår, handsaming H2015 X Pågåande arbeid med ny Skogsbilvegar plan X Rullering, avventar nytt Avlaup vassdirektiv for region Er revidert 2013, ikkje Strategiplan for SMIL pol.handsama X X 8

335 Skal lagast ny plan, starte opp etter samf.plan er Næringsplan vedteken Skal lagast ny plan, er søkt om eksterne midlar. Handsaming planprogram Kulturminneplan H2015. X Idrett, fysisk aktivitet og friluftsliv Pågår. Handsaming 2015 X Plan for Familiens Hus Avventar KDP oppvekst Spesialpedagogiske tiltak Avventar KDP oppvekst X Overgangsplan mellom skule & Avventar KDP oppvekst bhg/ skule- vgs Under arbeid (sidan 2012) Skulebruksplan Rapport frå Norconsult Plan for kulturskule X Smittevernplan Vedteken 2013 Ruspolitisk handlingsplan Vedteken 2013 Temaplan for psykisk helse og rus Vedteken 2015 Habilitering og rehabilitering Rullering X Lønsutviklingsplan Påbegynnt X Seniorpolitisk Ferdig 2014 X X Andre aktuelle tema/planar som ikkje er sett opp i matrisa kan vere: Barnehage, slam, forvaltningsplan for Grågås, bibliotek, vaksenopplæring, kultur, opplæringsplan, kompetanseutvikling og arkivplan. Folketalsutvikling og samfunnsutvikling Osterøy har ein gjennomsnittleg vekstrate på 0,84 prosent dei siste 10 åra og hadde ved 1 kvartal, innbyggjarar. Befolkninga i kommunen auka totalt med 56 innbyggarar siste år noko som representerer ein auke på 0,7 prosent. Fødselsoverskot og nettoinnflytting utgjer auken i folketal. I 2014 hadde Osterøy kommune eit fødselsoverskot på 14 personar og ei nettoinnflytting på 41 personar. Innflytting utgjer såleis ein stor del av folketalsauken Folketal i Osterøy kommune Totalt flytta det i personar til 7207 kommunen medan 285 personar flytta ut Den største andelen innflyttarar flytta frå 7000 Bergens- eller Nordhordlandsregionen Utanlandske innflyttarar utgjorde prosent av innflyttarane i Utanlandske innflyttarar i Osterøy kjem i hovudsak frå Europa og innvandrarar frå Polen representerer den største gruppa utanlandske innvandrarar basert på nasjonalitet i kommunen. 9

336 Fødselsoverskot og nettoinnflytting Fødselsoverskot Nettoinnflytting Folketalsframskrivingar for Osterøy kommune forventar ei folketalsauke på mellom 0,9 til 1,6 prosent per år fram mot Dersom reell vekst følgjer forventa vekst vil Osterøy i 2030 ha mellom 9900 og innbyggarar. Framskrivingane legge opp til at Osterøy vil ha ein relativt større vekst enn forventa nasjonal vekst. Mykje av bakgrunnen for desse framskrivingane er Osterøy sin nærleik til Bergen som gjer at kommunen er del av ein felles bu- og arbeidsmarknadsregion. Medan Statistisk sentralbyrå forventar at ein større del av den prosentvise veksten vil kome i åra fram mot 2020 og deretter flate ut, syner Hordaland fylkeskommune sine framskrivingar at den prosentvise veksten vil auke fram mot

337 Folketalsframskrivingar Lav vekst (SSB) Middels vekst (SSB) Høy vekst (SSB) HFK Deler vi denne førespegla veksten etter aldersgruppe ser ein at folketalsauke i 2020 vil fordele seg med auke i tal barn under 12 år, personar i arbeidsfør alder (20 67 år) og eldre i aldersgruppa år, samt ein liten auke i eldre over 90 år. Framskrivingar om den demografiske endringa i befolkninga er viktige for den kommunale tenesteutviklinga i kommunen. Veksten i aldersgruppa år vil og ha ei betyding for behovet for bustadar og arbeidsplassar generelt i kommunen. Demografisk endring i befolkning i Osterøy frå 2015 til 2020 (basert på SSB sine framskrivingar om middels vekst) Endring i absolutte tal Prosentvis endring 0 år 1-5 år 6-12 år år år år 39 år år år år 69 år 79 år 89 år O,1 1,2-0,2-0,6-0,8-0,5 1,3-0,9-0,1-0,7-0,2 1,7-0,4 0 Prognose for forventa auke i ulike aldersgrupper (kjelde: statistikk.ivest.no) 90 år + Gjennomsnittsalderen i Osterøy i dag er 39 år for kvinner og 38 år for menn. Osterøy kommune har såleis ein ei verken særskilt ung eller gamal befolkning samanlikna med resten av fylket. Arbeid og næringsliv Arbeidsløysa i Osterøy kommune var i april 2015 på 2,2 prosent og er lågare enn arbeidsløysa i fylket og landet generelt. 11

338 I 2005 stod industrien i Osterøy kommune for 23,5 prosent av sysselsettinga, medan den i 2013 stod for 21,2 prosent. Dette syner ein svak nedgang men viser også at industrinæringa i Osterøy er relativt stabil. Dei siste åra har det vore ein auke i næringane knytta til transport og lager og bygge- og anleggsverksemd. Offentleg administrasjon og tenester er den største næringa i kommunen. Tal sysselsette per næring i Osterøy kommune (2013) Næring Tal sysselsette Primærnæringane 124 Bergverksdrift og utvinning 3 Industri 569 Elektrisitet, vatn, renovasjon 8 Bygge- og anleggsverksemd 369 Varehandel og motorvognreparasjonar 179 Transport og lagring 223 Overnattings- og serveringsverksemd 27 Informasjon og kommunikasjon 3 Finansiering og forsikring 9 Teknisk tenesteyting og eigedomsdrift 47 Forretningsmessig tenestyting 44 Offentleg administrasjon, forsvar og 101 sosialforsikring Undervisning 269 Helse- og sosialtenester 653 Personleg tenesteyting 50 Uoppgjeve 7 Totalt 2685 Talet på sysselsette innan ulike sektorar. I 2013 vart det totalt 2685 personar sysselsett i Osterøy kommune, medan 1566 personar som bur i Osterøy vart sysselsett andre stader i Hordaland. Utpendlinga i Osterøy er relativt stor og utpendlinga skjer i stor grad til Bergen. Ei lita del av befolkninga pendlar til Osterøy frå andre kommunar i Hordaland. Pendling til og frå Osterøy Arbeidsstad Bustad Osterøy Bergen Nordhordland Sokkelen Elles i Hordaland Osterøy Bergen 279 Nordhordland 51 Elles i Hordaland 104 Oversikt over talet på pendlarar til og frå kommunen. Verksemdstrukturen i kommunen er prega av verksemder med under 20 tilsette. Talet på bedrifter i Osterøy har auka jamt sida Talet på einmannsføretak har hatt største auken i perioden frå 2009 til 2014 og talet på verksemder med tilsette har auka frå 17 til 23 12

339 verksemder i sama periode. Det har vore ei svak nedgang i tal verksemder med meir enn 50 tilsette. Tal på verksemder i Osterøy kommune Tal på verksemder Totalt tal bedrifter Utan tilsette tilsette tilsette tilsette tilsette tilsette tilsette Talet på verksemder i høve til talet på sysselsette. Utbyggingsmønster og utviklingstrekk Osterøy kommune har historisk sett hatt ein desentralisert busetnad- og næringsstruktur. Tettstadar, grender og bygder har vekse fram utifrå stadens naturlege føresetnader og tilknytinga til sjøen og sjøvegen. Føresetnader for busetnad, teneste og næringsetablering er i dag annleis og baserer seg på ei nærare tilknyting til eit større omland. Osterøy har 5 kyrkjer og eit tjuetals lokale kulturhus. I kommunen finns det i dag fire offentlege barneskular, ein ungdomsskule, ein offentleg vidaregåande skule, ein privat barneskule og ein privat ungdomskule. Ved Lonevåg barneskule utvidar ein i dag kapasiteten for å kunne ta imot eit større tal elevar. Bakgrunnen for utviding er nedlegginga av Hauge skule og generell folketalsutvikling. Næringslivet på Osterøy har eit desentralisert utbyggingsmønster. Store delar av handverksog industrimiljøet har utvikla seg over tid frå handverk til industri. Gjennom innspel til kommuneplanen og ulike reguleringsplanar dei seinare år har det kome fram trong for utvidingsareal for verksemder i kommunen. Med vedteken kommuneplan i 2011 har aktiviteten knytt til fleire av desse lokalitetane auka og ein vil sjå ei aukande materialisering av nye områder i tida framover. I kommunal arealstrategi har ein lagt til rette for utvikling av stadbunde verksemder. Samstundes er det eit mål for Osterøy å leggje til rette for større samanhengande næringsareal. Dette er tiltenkt både nyetableringar og verksemder i og utanfor kommunen som ser verdien og nytteeffekt av relokalisering og samlokalisering med andre verksemder. I 2012 vart reguleringsplanen for Espevoll næringsområdet vedtatt. Det er knytt store forventningar til dette næringsområdet som vil kunne gi moglegheit for ei langsiktig utvikling av næringsaktiviteten i Osterøy. Næringsområdet ligg godt lokalisert med nærleik til Osterøybrua, kollektivtilknyting, Arna og Bergen. Areal er ein god lokalitet for lokalt næringsliv, samtidig som området ha potensiale for å vere eit regionalt knutepunkt for næringsaktivitet. I Fotlandsvåg er det starta opp ein reguleringsplan for Holmane næring. Likeeins er det kunngjort oppstart av detaljregulering av to nye næringsområde Småland næring og Gloppemyra næring. Begge ligg sentralt plassert i kommunen. 13

340 Kommunikasjonar Nye kommunikasjonar har skapt endra utbyggingsmønster og kortare avstandar. I 1997 fekk Osterøy brusamband til Bergen og ein ser no slutten på perioden med bompengebetaling. Utbetring av traseen opp Vesetgjelet vil betre vegsituasjonen vidare mot Hannisdalslina, som vart opna i 2002 og gjorde Hauge til trafikknutepunkt. Bygging av Ny riksveg Hauge - Lonevåg starta hausten 2009, og hausten 2011 vart tunellen mellom Hauge og Lonevåg ferdigstilt og opna. Den tidlegare hovudåra mellom Lonevåg og Hauge, via Revheim, er dermed ikkje lenger trafikkbelasta i same grad som tidlegare. Det er uklårt kva konsekvensen av at Osterøybrua ikkje lenger har bompengar vil ha å seie for ferjedrifta i Valestrand. Endring av utbyggingsmønster - stadutvikling Utbyggingsmønsteret baserer seg i dag på eit ønskje og behovet for ei nærare tilknyting til eit større omland. Sidan 2008 har ein hatt eit fokus på å utvikle eksisterande senterstruktur med Lonevåg som kommunesenter; og Valestrand/Hauge, Haus, og Fotlandsvåg som områdesenter. Bruvik, Hamre, Hosanger og Tysse er utpeika som bygder. Ein har ønskja å legge til rette for vekst og utvikling langs viktige kommunikasjonssakser. Geografisk ligg kommunesenteret sentralt i høve dei fleste bygder og områdesenter. Såleis utgjer Lonevåg eit viktig knutepunkt i eit skilje mellom spreidd bygdestruktur og framveksten av områdesentra som tettstader. Dette inneber at ein særleg i Lonevåg og Valestrand/Hauge vil ha fokus på tettstadutvikling som inneber mellom anna fortetting og blanda føremål av bustad og næring, samt utvikling av kultur- og fritidstilbod som skal tene alle innbyggjarar. I samband med utarbeiding av kommuneplanen sin samfunnsdel vil ein på ny drøfte Osterøy kommune sine overordna arealstrategiar med eit særskilt fokus på berekraftig utvikling, infrastruktur, klima og folkehelse. Det overordna føremålet med kommuneplanen sin samfunnsdel er å ta stilling til langsiktige utfordringar, mål og strategiar for kommunen. Det er 12 år sidan Osterøy kommune sist utarbeida samfunnsdelen til kommuneplanen. Føresetnadane for framtidig utvikling har endra 14

341 seg etter dette. Særleg gjeld dette i høve til økonomisk vekst, klimaendring og ei aukande eldre befolkningsgruppe. Det er difor trong for ein plan som legg vidare føringar for korleis me forventar og ynskjer at Osterøysamfunnet skal vere, jobbe i og leve i framover. Planprogrammet til kommuneplanen sin samfunnsdel skisserer 5 overordna utfordringar og verdigrunnlag som arbeidet med samfunnsdelen må ta med seg inn i utarbeidinga av planen. Desse er: Møte mellom fortid og framtid, klimaendringar, eit berekraftig samfunn, god folkehelse for alle, og eit trygt samfunn. I 2014 starta kommunen arbeidet med ein kommunedelplan for sjø og strandsona. Planen er under utarbeiding og det overordna føremålet er å sikre urørt og attraktiv sjøareal og strandsone for rekreasjon og friluftsliv. Særskilte tema som planen vil omfatte er: friluftsliv, næring, småbåthamn/naust, bruk av gamle bygg i strandsona og akvakultur. I samband med dette planarbeidet har ein og satt i gang nye barnetråkkregistreringar og ei temakartlegging som skal kartlegge og verdsette friluftslivområder i kommunen. PÅGÅANDE PRIVATE REGULERINGSPLANAR I OSTERØY KOMMUNE; Detaljregulering for Holmane næring Detaljregulering for Småland næring Detaljregulering for Hoshovdstølen bustad Reguleringsendring Rundhovde bustad Detaljregulering for Olsnes Detaljregulering for Stuttåsen (bustad) Detaljregulering for Vevleheiane bustad Reguleringsendring Lonevåg sentrum gnr 13, bnr 21 m.fl Detaljregulering for Gloppemyra Næring Trekk i den økonomiske utviklinga for Osterøy kommune Utgiftsutjamning Delar av rammetilskotet er basert på ei utjamning mellom kommunane i høve til kor stort kostnadsbehov det er lagt til grunn at dei einskilde kommunane har. Det er 25 kriterium som er brukt i utgiftsutjamninga. Det er folketalet i ulike aldersgrupper, samt 15

342 ulike demografiske og sosiale kriterium, som har ulik vekting i høve til kor mykje det er lagt til grunn at dei ulike kriteria betyr for økonomien til kommunane. I tillegg til utrekning av kostnadsindeksen basert på desse kriteria, vert det lagt inn trekk for elevar i privatskular i kommunen. Diagrammet syner utviklinga i utgiftsutjamninga frå Osterøy kommune har ein indeks på 104,6 i Det betyr at det vert lagt til grunn at det er knapt 5 % dyrare å driva Osterøy kommune enn ein gjennomsnittskommune som vil ligge på 100. Tilbake i 2011 var tilsvarande indeks 107,3. Såleis burde kommunen ha nesten 5 % høgare samla inntekt enn gjennomsnittskommunen for å kunne gje eit likeverdig tenestetilbod. Kostratala for 2014 syner derimot at Osterøy har 3,7 % lågare samla driftsinntekt pr innbyggar enn gjennomsnittet for landet. Tabellen under syner brutto driftsinntekt pr innbyggar i 2014, dvs alle inntektene samla delt på talet på innbyggararar. Kr pr innb Osterøy Landet Differanse Dersom ein legg til grunn eit innbyggartal på 7 842, vil differansen utgjere om lag kr 21,1 millionar i årsinntekt i høve til gjennomsnittet for landet. Tek ein omsyn til at Osterøy i tillegg er 5 % dyrare å drifte enn gjennomsnittet, ser ein at kommunen har ein betydeleg utfordring i å kunne gje eit like godt tenestetilbod som gjennomsnittskommunen. I kommuneproposisjonen for 2015 vart det varsla ein gjennomgang av inntektssystemet for kommunane i samband med kommuneproposisjonen for 2017 som kjem våren Dette må sjåast i samband med fokuset på kommunereform/kommunestruktur. Lånegjeld Oversyn over lånegjeld eks formidlingslån: Lånegjeld Låneopptak Avdrag Lånegjeld Netto lånegjeld i % av brutto driftsinntekt: Osterøy kommune har ikkje hatt særskilt stor lånegjeld i høve til storleiken på kommunen. Heller ikkje i høve til inntektsnivået. Diagrammet frå åra syner at me har lagt 16

343 midt i sjiktet i regionen når det gjeld lånegjeld i % av inntekt. Det er såleis ikkje dette området som har vore hovudårsaka til den vanskelege økonomien til kommunen, samanlikna med andre kommunar. Det er likevel svært viktig å ha fokus på lånegjelda, då den gjev eit vesentleg bidrag til årleg utgift for kommunen. Både i 2013 og 2014 var samla rente- og avdragsutgift rett under kr 20 millionar. Dette er såleis ein stor utgiftspost for kommunen. Med aukande investeringsnivå får kommunen betydeleg auke i rente og avdragsutgifter framover, samt at ein i større grad vert sårbar for auke i rentenivået i åra som kjem. Med bakgrunn i at kommunen ikkje har stor lånegjeld samanlikna med andre, vil det kunne vera rom for å lånefinansiere utgifter til investeringstiltak som er føremålstenlege og nødvendige for drifta til kommunen, og særleg til tiltak som kan gje innsparing samla for kommunen. I denne samanhengen er det viktig å ha ein lang tidshorisont, og søkje framtidsretta løysingar som òg kan spara kommunen for utgifter lenger fram i tid. Dette er ei vanskeleg øving, men viktig å vera bevisst på i samband med planlegging av tenester og strukturar i kommunen i åra som kjem. Prinsipielt er det lagt til grunn at det i hovudsak vil vere økonomisk gunstig at kommunen nyttar eigne anleggsmidlar, t.d. bilar og bygningar i staden for å leige tilsvarande. Dette vil medføra auka investeringsutgifter, men vil òg redusere samla utgift i driftsrekneskapen. Det er likevel viktig å vere merksam på at lønsemda med lånefinansiert investering for å redusere driftsutgifter vil vere dårlegare jo høgare rentenivået på lånegjelda vert. Ein stor del av auken i lånegjeld i åra som kjem har samanheng med endring i skulestruktur som er vedteke i heradsstyret, og som medfører behov for investeringar i skulelokale. Investeringane skal gje driftsmessige innsparingar, men det er viktig å vere merksam på at ein kan verte meir sårbar i høve til endring i rentenivået. Ei løysing på auka renterisiko kan vere fastrenteavtalar. Mykje av auken i lånegjeld knyt seg òg til sjølvkostområda vatn og avlaup. Det er planlagt store naudsynte investeringar i åra som kjem. Når det gjeld desse investeringane og låneopptaka, vert ikkje kommunen så sårbar for renteauke som for anna lånefinansiert investering, då renteutgift knytt til sjølvkostinvesteringar inngår i grunnlaget for utrekning av årsgebyr frå abonnentane. Såleis vil ein med auka renteutgift òg få auka gebyrinntekt. Fondsreservar Osterøy kommune har i mange år slite med budsjettbalansen og dei årlege rekneskapsmessige resultata. Som følgje av dette er fondsreservane brukt opp, og ein har ikkje frie driftsmidlar tilgjengelege som kan nyttast som buffer i høve til negative overraskingar i drifta i einskildår, eller nyttast som finansiering av særskilte tiltak utover budsjettert omfang på tenestene, når det syner seg behov for dette. Det vil vera svært gunstig for den løpande drifta og styringa for kommunen å kunna balansere drifta med avsette midlar framfor å måtte kutte på drifta så snart ein får avvik i høve budsjettet. Ved varige negative avvik, vil ein i alle høve måtte tilpasse driftsnivået, slik at ein driv økonomisk forsvarleg. Økonomiplanen har ei målsetjing om å skape gode driftsresultat slik at kommunen klarar å dekkje alle løpande utgifter gjennom løpande inntekter i drifta, samt ha midlar til å setje av til fond. 17

344 Netto driftsresultat utvikling Tabellen under syner utviklinga i netto driftsresultat for rekneskapsåra , samt budsjett (i mill. kr) Bud Nto dr.resultat -18,1 3,6 16,1-7,4-0,1 5,5 12,5 2,0 I prosent -4,9 0,9 3,8-1,6 0 1,0 2,3 0,4 Tabellen syner at det har vore store variasjonar i netto driftsresultat, og ein markert betring i 2009 og vart eit stort steg tilbake, og syner at det er behov for både stram styring og omlegging av kostnadsstrukturane for å få varige gode økonomiske resultat. Netto driftsresultat er ikkje det same som det rekneskapsmessige resultatet (meir- eller mindreforbruk) i årsrekneskapen til kommunen. Netto driftsresultat er resultatet før ein tek omsyn til bruk av fond og avsetjing til fond, samt bruk av mindreforbruk frå tidlegare år eller inndekning av meirforbruk frå tidlegare år. Netto driftsresultat skal såleis syne resultatet av drifta det aktuelle året utan at ein tek omsyn til midlar ein set av til seinare år, eller midlar ein nyttar av resultat frå tidlegare år. Driftsbudsjettet økonomiske rammer Inntektsutvikling Ved utrekning av inntektssida til kommunen vert det teke utgangspunkt i dei statlege føresetnadene slik det er lagt opp til i Kommuneproposisjonen for For 2016 er det lagt opp til ein realvekst i frie inntekter for kommunane på mellom kr 4,5 og kr 5 milliardar Veksten er rekna i høve til det nivået som er lagt til grunn i samband med Revidert nasjonalbudsjett for I framskrivinga for Osterøy er det lagt til grunn inntektsvekst i tråd med Kommuneproposisjonen. Det er lagt til grunn at auken i frie inntekter skal dekkje: Meirutgift som følgje av demografi (folketal og alderssamansetjing). Kr 1,7 milliardar. Pensjon. Kr 0,8 milliardar. Generell styrking av velferdstenestene Meir fleksibelt barnehageopptak. Kr 0,4 milliardar. Rusomsorg. Kr 0,4 milliardar. Helsestasjon og skulehelsetenesta. Kr 0,2 milliardar. 18

345 Kr I skatt/rammetilskot for planperioden er det òg innarbeidd ein reduksjon/trekk i rammetilskotet knytt til auka i tale på privatskuleelevar. Skatt og rammetilskot Kommuneproposisjonen signaliserer ein realvekst i samla frie inntekter for kommunesektoren. Med frie inntekter er meint skatt og rammetilskot. Sidan inntektsutjamninga ligg som ein del av rammetilskotet, er det viktig å sjå utviklinga i skatteinntekt saman med utviklinga i rammetilskotet. På bakgrunn av ein deflator på 2,9 % er samla skatt- og rammetilskot for Osterøy kommune rekna til kr 402,0 millionar for 2016, ein auke på kr 18,3 millionar i høve siste prognose for Det utgjer 4,8 %. Utrekning av venta skatt og rammetilskot i Skatt og rammetilskot planperioden er gjort på grunnlag av reknearkmodellen til KS og på bakgrunn av tal frå Kommuneproposisjonen. Rammetilskotet inkluderer både inntektsutjamning og utgiftsutjamning mellom kommunane. Inntektsutjamninga skal jamne ut forskjellar i skatteinntekt mellom kommunane, medan utgiftsutjamninga skal jamne ut forskjellar i utgiftsbehov mellom kommunane. Ei generell problemstilling i høve til budsjettering av rammetilskotet er innbyggjartalet med fordeling på aldersgrupper. Endringar i samansetninga av befolkninga kan gje store utslag på utgiftsutjamninga i rammetilskotet, samt at endra innbyggartal vil gje endra innbyggartilskot. I planperioden er det gjort ein føresetnad om ei årleg realstyrking med 0,25 % i skatt/rammetilskot som følgje av auka innbyggartal. Eigedomsskatt Med heimel i Eigedomsskattelova 3 og 4 vart det innført eigedomsskatt på alle eigedomar i Osterøy kommune frå og med Osterøy kommune sin sats for bustad- og fritidseigedomar er 5 promille i Generell sats for andre eigedomar er 7 promille. I rådmannen sitt framlegg til økonomiplan for er det lagt opp til å halde eigedomsskatten på bustad og fritidseigedomar på 5 promille i heile planperioden. Eigedomsskatten vert rekna på grunnlag av fastsette takstar og årleg vedteken skattepromille. Med uendra skattepromille vil inntekta reelt verte litt oppspist år for år, då denne inntekta ikkje aukar i høve til inflasjonen. Same effekt vil det vere på lommeboka til privatpersonar 19

346 som betalar eigedomsskatt. Dersom dei får årleg lønsauke og auka inntekt, vil eigedomsskatten år for år ha mindre betyding for økonomien deira. Kompensasjon for meirverdiavgift Ordninga med kompensasjon av meirverdiavgift medfører ein generell kompensasjon for kommunane sine utgifter til meirverdiavgift, med nokre få unntak. Mva-kompensasjonen knytt til driftsutgifter vert inntektsført i driftsrekneskapen medan mvakompensasjon frå investeringsutgifter vert inntektsført i investeringsrekneskapen. Renteinntekt, utbytte og liknande Inntektene er i hovudsak knytt til følgjande element: * Løpande renteinntekt på likviditet/bankinnskot/pengemarknadsfond * Renter av utlån. * Provisjon for garantiar til andre * Evt utbytte frå BIR AS, samt Gjensidige. Andre generelle statstilskot Denne posten omfattar i hovudsak kompensasjon frå staten som følgje av at kommunen har bygd ut tenestetilbodet som ein del av statlege handlingsplanar. Dette gjeld mellom anna i høve til eldrereforma, psykiatri og grunnskulereforma (skulestart frå 6 år og ikkje 7 år som før). Årleg kompensasjon er knytt til rentenivået, der flytande husbankrente gjennom året er grunnlaget for utrekning av årleg kompensasjonstilskot. Utgiftsutvikling Reknesk Reknesk Reknesk Reknesk Budsj Løn eks sos Endr i % 11,6 % 6,9 % 2,9 % 1,8 % 2,3 % Lønsutgift er den største utgiftsposten i alle kommunar. Tabellen over syner samla løn (utanom pensjon og arbeidsgjevaravgift) for åra i Osterøy, samt prosentvis endring i høve året før. Høg lønsvekst gjev utfordringar knytt til balansering av økonomien. Rammetilskotet til kommunane vert auka med ein prosentsats, der lønsveksten er den største delen og prisveksten ein mindre del. Når lønsutgiftene i kommunen aukar meir enn årslønsveksten som er berekna og lagt til grunn for rammetilskotet, vert det ein meirkostnad som kommunen sjølv må finne inndekning for. 20

347 I økonomiplanen er rammene til sektorane framskrive med ein nominell auke på 1,87 % i høve til budsjettnivået for Med ein føresetnad om 2,9 % løns- og prisvekst, vil dette utgjere ein innstramming på om lag 1 % for sektorane, noko som utgjer om lag kr 4 millionar. Hovudfokuset i planperioden vert å tilpasse kommunen sine samla utgifter til samla inntektsnivå, og samtidig klare å byggje opp eit disposisjonsfond. Pr i dag har kommunen ingenting i disposisjonsfond, og såleis ingen driftsbuffer mot uføresette hendingar som påverkar budsjettsituasjonen negativt, og har ikkje høve til eigenfinansiering av delar av investeringane. Vedteken strukturendring innan skule skal gjennomførast i planperioden og er ein del av arbeidet med å tilpasse utgiftene til inntektsnivået. Målet er å skape ein driftssituasjon som ikkje er kontinuerleg avhengig av kortsiktige tiltak for å balansere økonomien det einskilde driftsår. Klarer kommunen dette vil det betre situasjonen i høve til å kunne planlegge realistisk for dei ulike tenesteområda og ikkje vere tvungen til å gjennomføre kortsiktige krisetiltak og gjennomføre ei drift som ikkje er i tråd med dei planane ein har lagt. Alle lokale satsingar og prioriteringar, nye og auka behov, statlege satsingar som evt ikkje er finansiert, samt uføresette hendingar, må finansierast innanfor rammene i planperioden. Det er auka fokus på kostnadene knytta til strukturane i drifta og å utnytte effektiviserings- og stordriftsfordelar i større grad. Dette synast å vere einaste vegen til å frigjere midlar som kan nyttast til å yta tilstrekkelege tenester i kvalitet og omfang innanfor dei økonomiske handlingsrammene ein kjenner pr i dag, og innanfor eit stadig aukande behov og krav til tenesteytinga. Økonomiplanen skal vera saldert og i balanse kvart einskild år. Organisasjon og medarbeidarane Hovudutfordringar og satingsområde: Området organisasjon og medarbeidar er eit felt som tidlegare har hatt hovudtyngda på driftsog forefallande oppgåver. Grunna dei utfordringane Osterøy kommune som organisasjon står ovanfor er det naudsynt å tenkje meir heilskapleg, overordna, strategisk og utviklingsretta om korleis ein arbeider med større problemstillingar innan organisasjon og medarbeidarområdet. Rådmann har i hovudsak definert 4 hovudsatingsområde for organisasjon og medarbeidar: Leiarutvikling, fråver og nærversarbeid, digitalisering og revisjon av personalpolitikken. Visjon Ein har vidare ein visjon som den einskilde tilsette i Osterøy kommune skal sikte mot: Saman om gode tenester Verdiar Vidare har ein etablert nokre verdiar som skal rettleie organisasjonen og den enkelte i det dagleg arbeidet ved sida avd et som fremgår av lover, regler, forskrifter osv. Respekt Omsorg Tydeleg Ærleg 21

348 Leiarutvikling: Leiarutvikling er eit viktig satsingsområde for Osterøy kommune. Rådmann gjennomførte eit leiarutviklingsprogram tilbake i 2009 med fokus på leiing og leiarteori. Det er naudsynt å fortsatt utvikle leiarane i leiarrollen, då hovudsakeleg med fokus på samhandling mellom leiar og dei tilsette og gjere leiarane trygge i leiarrolla. Leiarutvikling er ein kontinuerleg prosess som må gjentakast med jamne mellomrom etter som organisasjonen utviklar seg. Kommande leiarutviklingsprogram vil strekke seg over 1 2 år. Eit slikt fokus i leiarutviklinga legg til rette for leiing av kunnskapsmedarbeidarar, kunnskapsdeling og kunnskapsutvikling i organisasjonen. Fråver og nærværsarbeid Osterøy kommune hadde eit sjukefråver på 7% i Dette er om lag 2-2,8% lågare enn gjennomsnittleg fråvere for kommunane samla sett og KS-området. Fråver og nærværsarbeid er eit kontinuerleg prosess som ein aldri kan sleppe taket i og må vere godt forankra på alle nivå i organisasjonen. Organisasjonen har sett som mål å redusere fråveret i første omgong til 6,5% ved utgongen av Det viktigaste fokuset for organisasjonen sitt sjukefråversarbeid blir å utvikle og ta i bruk eit felles system for oppfølging av sjukemeldte arbeidstakarar og/eller dei som står i fare for å bli sjukemeldte. Eit felles system saman med riktig opplæring til både tilsette og leiarar vil kunne medverke til å redusere fråveret ytterlegare i organisasjonen og styrke nærvær, samhald og arbeidsmiljø mellom dei tilsette og leiarane. Arbeidet med å utvikle eit felles system er allereie starta og forankra både i leiinga, verneombod og tillitsvalde. Dei kommande åra må ein arbeide med å ta i bruk nytt oppfølgingssystem og etablere eit eller fleire utviklingsprosjekt som bidreg til god kulturbygging, myndiggjorte medarbeidarar og helsefremjande arbeidsplassar i sektorene. Sjukefråvær utvikling Digitalisering Ein har dei siste åra hatt ei stor satsing på digitale fagsystem i samarbeid med nordhordalandskommunane. Elektroniske system som KF sitt kvalitetssystem, visma enterprise sine webmoduler og Websak Focus, gir tilgang til elektroniske oppslagsverk innan lov og avtaleverk, årshjul, avvikssystem, fullelektronisk arkiv og personaladministrasjon. Systema skal effektivisere manuelle transaksjonar og føringar samtidig som ein sikrar at informasjon blir riktig lagra og er lett søkbar uavhengig av sakshandsamar. Hovudutfordringa til organisasjonen blir å ta ut effektiviseringsgevinst frå dei elektroniske systema og sikre god innføring og opplæring til involverte partar. Ein må kontinuerleg arbeide med å tilrettelegge interne rutinar og prosessar slik at systema blir utnytta på best mogleg og effektive måte samtidig som ein sikrar at verdifull kompetanse blir verande i organisasjonen. Det er utvikla ein IKT strategi for framtidig vedlikehald og investering i digitale system og utstyr. 22

349 Revidere personalpolitikk Personalpolitikk vil sei retningslinjer for korleis leiinga kan arbeide planmessig med dei menneskelege ressursane i organisasjonen. Einoppdatert personalpolitikk vil gje kommuneorganisasjonen eit godt styringsverktøy inn i dei utfordringane kommunen no står framfor med nedbetalt bru, tilflytting, høg aldersamansetting og nyrekruttering. Deler av kommunen sin personalpolitkk er på plass, men det er likevel behov for oppdateringar og revideringar av viktige område som kompetanseutvikling, rekruttering, heiltid/deltid og sjukefråvere. Kompetanseplanlegging Eit spesielt område som kommunen treng å arbeide med, er kompetanseplanlegging. Osterøy kommune har ei høg andel ufaglærte, spesielt innan sektoren helse, omsorg og sosial. Sektoren har utarbeida strategisk kompetanseplan for sin sektor og ein vil det kommande året arbeide med å få utarbeida ei samla overorda kompetanseplan for heile organisasjonen. Ein har starta arbeidet med å informere og legge til rette for at tilsette skal elektronisk registrere sin kompetanse i lønn og personalsystem. Kompetanseplanen vil kunne vere rettleiande for kommunen sin rekrutteringsstrategi som vil vere eit viktig verktøy i dei kommande åra grunna høg alderssamansetting. Utdanningsnivå helse og sosial: Utdanningsnivå Oppvekst, undervisning og kultur (utan undervisningspersonell): 23

350 Utdanningsnivå undervisning/skule: Utdanningsnivå stab: Alderssamansetjing Høg alderssamansetjing gjeld spesielt i skule og ved Osterøytunet. Einingane innan skule og Osterøytunet har høg andel av tilsette i alderen 55 til 62 år som i dei kommande åra vil avslutte sitt arbeidstilhøve i kommunen grunna pensjonering. Organisasjonen må vere budd på at verdifull kompetanse kan forsvinne ut av organisasjonen på kort tid, og må arbeide med å sikre ein strategi for erfarings og kompetanseoverføring. Det vil og vere naudsynt å sjå på løn og lønsdanning, og bruk av lønn og verkemiddel for å rekruttere og behalde kompetanse. Føremålet med gjennomgang av lønsområdet er blant anna å etablere ein lønspolitikk som gir meining for organisasjonen og å skape forutsigbarhet på området. Aldersfordeling kommunal 24

351 Aldersfordeling undervisning/skule Målstyring Det er framleis behov for oppdatering av målarbeidet i kommunen, der målsetjingar og rapportering på mål vert sett i system på alle nivå. Dette er eit omfattande og viktig arbeid som kommunen vil arbeide vidare med i planperioden. Målstyringssystemet skal vere både eit styrings- og rapporteringssystem, samt ein metodikk for organisasjonslæring og forbetring. Dette skal skje gjennom dialog med dei sentrale aktørane i verksemda; å så visjonane, skape dialog rundt kritiske suksessfaktorar på brei basis og vere samde om korleis ein målar resultatoppnåing. Det å gje honnør ved gode resultat og merksemd ved dårlege vil stå sentralt. Dei einskilde tenestene har utvikla eigne indikatorar som skal bidra til å kunne bedømme ei positiv eller negativ utvikling i tenestekvaliteten. Samstundes har me indikatorar som er like for alle tenesteområde. Dei er: - Budsjettavvik - Sjukefråvær - Alle medarbeidarar skal ha medarbeidarsamtale. I denne planen er mange indikatorar målsett med eit langsiktig mål (2017) for utviklinga i tenesta. 25

352 Helse, omsorg og sosial Rammer i økonomiplanen: Ramma for 2016 er fastsett på bakgrunn av opphavleg budsjett for Det er lagt inn generell innstramming på om lag 1 % for alle sektorane i 2016, og ytterlegare 1 % i kr 2016 kr 2016 kr 2016 kr 2016 kr (Tal i kr) Rekneskap Budsjett ØP ØP ØP ØP Helse, omsorg og sosial Stor nedgang i budsjett 2015 i høve til rekneskap 2014 skuldast ordninga med kommunal medfinansiering av somatiske tenester som utgår frå og med Framskrivinga er basert på vedteke budsjett for Evt meirutgift innan sektoren i løpet av 2015 vert ikkje hensyntatt/vidareført i framskrivinga. Dette følgjer òg av heradsstyret sitt budsjettvedtak som seier at evt avvik skal dekkast innan den einskilde sektor. 26