FYLKESSTATISTIKK MØRE OG ROMSDAL. Ein tydeleg medspelar

FYLKESSTATISTIKK MØRE OG ROMSDAL 2017 Ein tydeleg medspelar

INNHALD 1 Demografi 4 Folketalsutvikling 4 Flytting 8 Innvandring 10 Eldre 14 Fødslar og fruktbarheit 16 Hushald 17 2 Pendling 18 3 Arbeidsmarknad 20 Arbeidsplassdekning 20 Arbeidsløyse 21 Uføre/sjukefråvær 22 4 Sysselsetting og næringsliv 23 Næringsstruktur 23 Sysselsetting alle næringar 24 Sysselsetting menn og kvinner 27 Sysselsetting innvandrarar 28 Nyetableringar 29 Landbruk 30 Fiskeri og havbruk 32 Maritim næring 34 Møbelindustri 35 Petroleum 36 Reiseliv 37 5 Eksport 38 6 Kultur 39 Vaksenopplæring 39 Kunstnarar og kunsttilskot 40 Spelemidlar 41 Idrettsutøvarar 42 Friluftsliv 43 7 FoU 44 Tildelingar frå Forskningsrådet 44 FoU i næringslivet 44 Skattefunn 45 Regionale forskingsmidlar 45 8 Utdanning og kompetanse 46 Val av utdanningsprogram 46 Gjennomføring vidaregåande opplæring 47 Elevar som ikkje fullfører yrkesfag 48 Fagskole 49 Skolestruktur 50 Målform 51 Lærartettleik 51 Søkarar til universitet og høgskolar i fylket 52 9 Folkehelse 54 Føreskriving av antibiotika 54 Eigenvurdert helse hos ungdom 55 Ungdomar si vurdering av lokalmiljøet 55 10 Tannhelse 56 11 Helse- og sosialsektoren 57 Barneverntiltak 57 Helse- og omsorgstenestene 58 12 Klima og naturressursar 59 Klimagassutslepp 59 Tilstand lakselver 60 Hjortevilt 61 13 Areal 62 Nedbygd areal 62 Ufragmenterte område 63 14 Budstadmarknaden 64 Igangsette og fullførte bustader 64 Bustadsal 65 15 Løn og personinntekter 66 Avtalt månadslønn 66 Hovudpostar frå likninga 67 16 Samferdsel 68 Tunnelar og bruer 68 Passasjertal rutebil 69 Kollektivtrasear og påstigande 70 Ferjer og miljø 71 Ferjer og tunge kjøretøy 72 Trafikkulykker 73 17 Kommuneøkonomi 74 Nøkkeltal 74 Lån 75 18 Likestilling 76 Likestillingsindeksen 76 Kvinnelege leiarar 77 Deltid 78 19 Lovbrot 80 Melde lovbrot 80 2

STATUS FOR MØRE OG ROMSDAL Vi har bak oss ein valkamp der tal og statistikk har stått sentralt. Ikkje minst har det vore ein diskusjon om kva tala verkeleg viser, eller kva tal som speglar utviklinga best. Fylkesstatistikk 2017 inneheld ei rekke tal og statistikkar som både kan brukast til å måle utviklinga og til å spå om framtida. Det første vi kan slå fast, er at fylket no har ei kraftig svekka folketalsutvikling. Ein vekst i 2016 på berre 0,4 prosent, er det svakaste vi har sett på ti år. Heile 14 kommunar har nedgang i folketalet siste åra, dei fleste av desse på Sunnmøre. Også når det kjem til sysselsetting peikar pila nedover for Møre og Romsdal, som saman med fire andre fylke, hadde nedgang i 2016. Talet på sysselsette i fylket gjekk frå 127 678 i 2015 til 126 827 i 2016. Dette er ein reduksjon på 0,7 prosent. Eit område med tydeleg vekst er løyvingane frå Forskingsrådet til vårt fylke, som auka med 11,4 prosent til 120,6 millionar kroner frå 2015 til 2016. Også eksporten frå Møre og Romsdal auka i same periode, med nærare tre prosent. På fylkeskommunen sine eigne tenesteområde kan vi konstatere at Møre og Romsdal er det tredje beste fylket i landet når det kjem til gjennomføring av vidaregåande opplæring, både for yrkesfaglege og studieførebuande utdanningsprogram. Fylket samla har ei gjennomføring på 75,7 prosent, med 89,1 prosent gjennomføring i studieførebuande program, og 64,7 prosent i dei yrkesfaglege programma. På samferdselssida ser vi at passasjertala på buss totalt sett har auka sakte men sikkert, frå 2015 og fram til og med juni 2017. Auken var i snitt på 6,5 prosent for alle rutepakkane frå juni 2016 samanlikna med juni 2017. Dette er ein auke på 264 147 passasjerar, frå 4 085 140 til 4 349 287 totalt. Både nasjonalt og i Møre og Romsdal, finn vi lite utvikling på dei fleste indikatorane i likestillingsindeksen frå 2010 til 2015. Sjølv om endringane er nokså små, ser vi likevel at Møre og Romsdal skårar betre på åtte av tolv indikatorar i 2015, enn i 2010. Særleg gledeleg er auken i delen kvinnelege kommunestyrerepresentantar, som har gått frå 34,7 prosent i 2010 til 38,5 prosent i 2015. 82 prosent av femåringane i fylket har ingen hol i tennene, det er to prosentpoeng betre enn i landet. Både for tolv- og attenåringane er tala for fylket dårlegare enn for landet. I fylkesstatistikken finn du altså oversikt over mangt og mykje som omhandlar samfunnsutviklinga i Møre og Romsdal. Vi tek ikkje stilling til kven som har ansvar eller kan ta æra for utviklinga på ulike områda, men kan garantere at her er ingen «fake-news», berre kvalitetssikra offentleg statistikk. God lesing! Ole Helge Haugen www.mrfylke.no/fylkesstatistikk 3

1 DEMOGRAFI Nest lågast folketalsvekst av fylka Den 1. januar 2017 var det 266 274 innbyggarar i Møre og Romsdal. Folketalet auka med 984 personar frå 1. januar 2016, ein vekst på 0,4 prosent. I Noreg auka folketalet med 0,9 prosent i same periode. I Møre og Romsdal var auken 0,2 prosentpoeng lågare enn året før, mens veksten i landet var den same som i 2015. Berre Oppland hadde lågare auke i folketalet i 2016 enn Møre og Romsdal. Der var veksten 0,3 prosent. Størst auke var det i Akershus, Sør-Trøndelag og Oslo med høvesvis 1,7, 1,3 og 1,3 prosent. 22 av dei 36 kommunane i Møre og Romsdal hadde ein auke i folketalet i 2016. Størst auke i folketalet var det i Ålesund kommune med 452 personar. Deretter følgde Haram med ein auke på 112 personar og Molde med 90 personar. Størst prosentvis auke var det i Halsa kommune med 3,4 prosent, følgd av Aure med 1,5 prosent og Haram med 1,2 prosent. Berre fire kommunar i landet hadde høgare prosentvis vekst enn Halsa. Sju kommunar i fylket hadde ein større folketalsvekst enn landsgjennomsnittet på 0,9 prosent. Dette var kommunane Halsa, Aure, Haram, Skodje, Giske, Ålesund og Smøla. I dei andre 14 kommunane var det ein nedgang i folke talet i 2016. Sandøy kommune hadde størst prosentvis reduksjon i folketalet med -1,9 prosent, og deretter kom Vanylven med -1,6 prosent og Stordal med -1,5 prosent. Vanylven og Sandøy hadde også nedgang i folketalet året før. Berre ni kommunar i landet hadde større nedgang enn Sandøy. Målt i tal personar var det størst nedgang i folketalet i Kristiansund. Der vart det 84 færre personar i 2016. Dei tre kommunane som var nærast Kristiansund var Vanylven, Vestnes og Sunndal. I desse kommunane vart det høvesvis 53, 34 og 34 færre personar i løpet av 2016. Folketalsutvikling 1997 2017, per 1. januar Personar Endring i prosent Personar 1997 2007 2012 2015 2016 2017 1997 2007 2007 2017 2015 2016 2016 2017 2016 2017 Molde 23 297 24 254 25 488 26 392 26 732 26 822 4,1 10,6 1,3 0,3 90 Ålesund 37 527 41 385 44 416 46 316 46 747 47 199 10,3 14,0 0,9 1,0 452 Kristiansund 22 076 22 522 23 813 24 507 24 526 24 442 2,0 8,5 0,1-0,3-84 Vanylven 3 704 3 536 3 388 3 258 3 256 3 203-4,5-9,4-0,1-1,6-53 Sande 3 136 2 526 2 588 2 635 2 559 2 540-19,5 0,6-2,9-0,7-19 Herøy 8 330 8 321 8 727 8 934 8 972 8 957-0,1 7,6 0,4-0,2-15 Ulstein 6 295 6 841 7 828 8 292 8 430 8 457 8,7 23,6 1,7 0,3 27 Hareid 4 709 4 675 5 000 5 065 5 189 5 185-0,7 10,9 2,4-0,1-4 Volda 8 257 8 317 8 693 8 977 9 037 9 102 0,7 9,4 0,7 0,7 65 Ørsta 10 333 10 162 10 398 10 589 10 677 10 744-1,7 5,7 0,8 0,6 67 Ørskog 2 061 2 088 2 202 2 294 2 310 2 296 1,3 10,0 0,7-0,6-14 Norddal 1 998 1 817 1 738 1 676 1 652 1 663-9,1-8,5-1,4 0,7 11 Stranda 4 592 4 500 4 602 4 605 4 598 4 623-2,0 2,7-0,2 0,5 25 Stordal 1 084 984 1 026 1 043 1 020 1 005-9,2 2,1-2,2-1,5-15 Sykkylven 7 096 7 467 7 664 7 707 7 675 7 695 5,2 3,1-0,4 0,3 20 Skodje 3 462 3 668 4 184 4 465 4 620 4 667 6,0 27,2 3,5 1,0 47 Sula 6 861 7 538 8 256 8 855 8 952 9 007 9,9 19,5 1,1 0,6 55 Giske 6 198 6 647 7 312 7 924 8 094 8 176 7,2 23,0 2,1 1,0 82 Haram 8 634 8 606 8 973 9 120 9 200 9 312-0,3 8,2 0,9 1,2 112 Vestnes 6 512 6 402 6 539 6 708 6 611 6 577-1,7 2,7-1,4-0,5-34 Rauma 7 646 7 325 7 428 7 445 7 492 7 503-4,2 2,4 0,6 0,1 11 Nesset 3 279 3 088 3 004 2 975 2 970 2 963-5,8-4,0-0,2-0,2-7 Midsund 2 010 1 910 1 988 2 068 2 088 2 085-5,0 9,2 1,0-0,1-3 Sandøy 1 375 1 276 1 315 1 262 1 270 1 246-7,2-2,4 0,6-1,9-24 Aukra 2 988 3 142 3 289 3 466 3 518 3 547 5,2 12,9 1,5 0,8 29 Fræna 9 125 9 131 9 484 9 787 9 717 9 741 0,1 6,7-0,7 0,2 24 Eide 3 059 3 365 3 442 3 463 3 467 3 454 10,0 2,6 0,1-0,4-13 Averøy 5 569 5 367 5 593 5 794 5 826 5 856-3,6 9,1 0,6 0,5 30 Gjemnes 2 770 2 647 2 579 2 580 2 593 2 611-4,4-1,4 0,5 0,7 18 Tingvoll 3 142 3 084 3 101 3 090 3 103 3 109-1,8 0,8 0,4 0,2 6 Sunndal 7 419 7 333 7 196 7 155 7 160 7 126-1,2-2,8 0,1-0,5-34 Surnadal 6 372 6 049 5 952 5 976 5 969 5 986-5,1-1,0-0,1 0,3 17 Rindal 2 176 2 061 2 088 2 038 2 036 2 026-5,3-1,7-0,1-0,5-10 Halsa 1 953 1 671 1 641 1 563 1 547 1 599-14,4-4,3-1,0 3,4 52 Smøla 2 526 2 165 2 182 2 146 2 141 2 160-14,3-0,2-0,2 0,9 19 Aure 3 959 3 515 3 511 3 549 3 536 3 590-11,2 2,1-0,4 1,5 54 Møre og Romsdal 241 530 245 385 256 628 263 719 265 290 266 274 1,6 8,5 0,6 0,4 984 Landet 4 392 714 4 681 134 4 985 873 5 165 802 5 213 985 5 258 317 6,6 12,3 0,9 0,9 44 332 Møre og Romsdal i prosent av landet 5,5 5,2 5,1 5,1 5,1 5,1 4

Kraftig auke i innanlandsk nettoutflytting Folketalsutviklinga i den enkelte kommunen kan svinge frå år til år. For å få eit påliteleg bilde av den demografiske utviklinga må vi sjå dette over meir enn eitt år. I Møre og Romsdal kan 10 år vere fornuftig, sidan det er om lag 10 år sidan veksten i arbeids innvandringa starta. Flytting, innvandring og fødsels overskot er omtala nærare i eigne delkapittel, men nokre hovud linjer er nemnd her. Folketalsutviklinga i Møre og Romsdal 2007 2017 Sterk vekst (større enn nasjonal vekst på +12,3 prosent) Moderat vekst (+5 til +12,2 prosent) Smøla Folketalet i Møre og Romsdal auka med 20 889 personar frå 2007 til 2017, ein auke på 8,5 prosent. Veksten i landet var på 12,3 prosent i same periode. Folketalsveksten det siste tiåret var høgast i regionane med dei største byane, samt Akershus. Auken i Oslo, Akershus, Rogaland, Hordaland og Sør-Trøndelag var høvesvis 21,5, 18,7, 16,7, 13,8 og 13,8 prosent. Møre og Romsdal var nummer elleve av fylka. Lågast var Nordland og Oppland med høvesvis 3,2 og 3,5 prosent. Innvandringa er den viktigaste drivaren for folketalsutviklinga i fylket dei siste 10 åra. I toppåret 2012 var nettoinnvandringa til fylket 3 096 personar. I 2016 var talet 1 670 personar. Samla var auken i talet på innvandrarar busett i fylket på 19 726 personar frå 2007 til 2017. Flesteparten av innvandrarane er arbeidsinnvandrarar. Fødselsoverskotet i 2016 var på 472 personar. Det er ein nedgang på 87 personar samanlikna med fødsels overskotet i 2015, som var 559 personar. Gjennomsnittleg fødselsoverskot i Møre og Romsdal i perioden 2006 2016 var 523 personar. Det årlege innanlandske flyttetapet i perioden 2006 2016 var i gjennomsnitt -882 personar. I 2016 var den innanlandske nettoutflyttinga på -1 157 personar, som er ein auke på 17,2 prosent frå 2015. Vi må tilbake til 2006 for å finne eit like stort innanlandsk flyttetap. Sande Herøy Svak vekst (0 til +4,9 prosent) Svak/moderat nedgang (0 til 4,9 prosent) Sterk nedgang ( 5 prosent og lavere) Vanylven Giske Volda Ålesund Ulstein Sula Hareid Ørsta Sandøy Haram Aukra Midsund Skodje Ørskog Sykkylven Stranda Fræna Vestnes Stordal Molde Eide Norddal Averøy Kristiansund Gjemnes Rauma Tingvoll Nesset Aure Halsa Sunndal Surnadal Møre og Romsdal 8,5 prosent Landet 12,3 prosent Rindal 1. januar 2008 blei Kristiansund og Frei ei kommune - Kristiansund kommune www.mrfylke.no/fylkesstatistikk 5

Personar Årsak til endring i folketal, Møre og Romsdal, 2000 2016 3 500 3 000 2 500 2 000 1 500 1 000 500 0-500 -1 000-1 500 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 Endring i folketal Fødselsoverskot Nettoinnvandring Innanlandsk nettoflytting Folketalsutvikling, 2007 2017, per 1. januar 2014 2015 2016 Personar Endring i prosent 2007 2012 2016 2017 2007 2017 2012 2017 2016 2017 Østfold 262 523 278 352 289 867 292 893 11,6 5,2 1,0 Akershus 509 177 556 254 594 533 604 368 18,7 8,6 1,7 Oslo 548 617 613 285 658 390 666 759 21,5 8,7 1,3 Hedmark 188 692 192 791 195 356 196 190 4,0 1,8 0,4 Oppland 183 037 187 147 188 953 189 479 3,5 1,2 0,3 Buskerud 247 655 265 164 277 684 279 714 12,9 5,5 0,7 Vestfold 223 804 236 424 244 967 247 048 10,4 4,5 0,8 Telemark 166 170 170 023 172 494 173 307 4,3 1,9 0,5 Aust-Agder 104 759 111 495 115 785 116 673 11,4 4,6 0,8 Vest-Agder 163 702 174 324 182 701 184 116 12,5 5,6 0,8 Rogaland 404 566 443 115 470 175 472 024 16,7 6,5 0,4 Hordaland 456 711 490 570 516 497 519 963 13,8 6,0 0,7 Sogn og Fjordane 106 194 108 201 109 530 110 266 3,8 1,9 0,7 Møre og Romsdal 245 385 256 628 265 290 266 274 8,5 3,8 0,4 Sør-Trøndelag 278 836 297 950 313 370 317 363 13,8 6,5 1,3 Nord-Trøndelag 129 069 133 390 136 399 137 233 6,3 2,9 0,6 Nordland 235 436 238 320 241 906 242 866 3,2 1,9 0,4 Troms 154 136 158 650 164 330 165 632 7,5 4,4 0,8 Finnmark 72 665 73 787 75 758 76 149 4,8 3,2 0,5 Landet 4 681 134 4 985 870 5 213 985 5 258 317 12,3 5,5 0,9 Personar Folketal per 01.01.2016 Årsak til endring i folketal 2016 Fødselsoverskot Innanlandsk nettoflytting Nettoinnvandring Nettoflytting samla Folketal per 01.01.2017 Endring i folketal Molde 26 732 92-87 85-2 26 822 90 0,3 Ålesund 46 747 174-135 410 275 47 199 452 1,0 Kristiansund 24 526 10-187 99-88 24 442-84 -0,3 Vanylven 3 256-20 -37 4-33 3 203-53 -1,6 Sande 2 559-9 -16 6-10 2 540-19 -0,7 Herøy 8 972 21-49 13-36 8 957-15 -0,2 Ulstein 8 430 16-121 130 9 8 457 27 0,3 Hareid 5 189 13-64 47-17 5 185-4 -0,1 Volda 9 037 47-176 194 18 9 102 65 0,7 Ørsta 10 677-8 31 44 75 10 744 67 0,6 Ørskog 2 310 0-16 2-14 2 296-14 -0,6 Norddal 1 652-6 11 6 17 1 663 11 0,7 Stranda 4 598 7 16 2 18 4 623 25 0,5 Stordal 1 020-5 1-11 -10 1 005-15 -1,5 Sykkylven 7 675 11-3 13 10 7 695 20 0,3 Skodje 4 620 31 15 0 15 4 667 47 1,0 Sula 8 952 41 29-15 14 9 007 55 0,6 Giske 8 094 61-4 27 23 8 176 82 1,0 Haram 9 200 27 49 42 91 9 312 112 1,2 Vestnes 6 611 1-90 53-37 6 577-34 -0,5 Rauma 7 492-10 5 15 20 7 503 11 0,1 Nesset 2 970 0-17 9-8 2 963-7 -0,2 Midsund 2 088-2 -16 13-3 2 085-3 -0,1 Sandøy 1 270-11 -13-1 -14 1 246-24 -1,9 Aukra 3 518 6 12 11 23 3 547 29 0,8 Fræna 9 717 53-40 11-29 9 741 24 0,2 Eide 3 467 5-2 -15-17 3 454-13 -0,4 Averøy 5 826-7 -11 47 36 5 856 30 0,5 Gjemnes 2 593-10 43-14 29 2 611 18 0,7 Tingvoll 3 103-6 -94 104 10 3 109 6 0,2 Sunndal 7 160-24 -230 220-10 7 126-34 -0,5 Surnadal 5 969-20 25 12 37 5 986 17 0,3 Rindal 2 036 2-11 -1-12 2 026-10 -0,5 Halsa 1 547-5 -11 68 57 1 599 52 3,4 Smøla 2 141 1-1 19 18 2 160 19 0,9 Aure 3 536-4 37 21 58 3 590 54 1,5 Møre og Romsdal 265 290 472-1 157 1 670 513 266 274 984 0,4 Landet 5 213 985 18 164 26 076 26 076 5 258 317 44 332 0,9 P.g.a. registreringstidspunkt kan det vere små avvik i samla endring og summen av årsakar Personar Prosent 6

Personar Folketal etter aldersgrupper, per 1. januar 2017 Prosent 0 5 år 6 12 år 13 15 år 16 19 år 20 29 år 30 39 år 40 49 år 50 59 år 60 69 år 70 79 år Molde 1 801 2 199 922 1 361 3 566 3 445 3 417 3 512 3 253 2 080 1 266 26 822 6,7 8,2 3,4 5,1 13,3 12,8 12,7 13,1 12,1 7,8 4,7 Ålesund 3 293 4 008 1 679 2 415 6 747 6 518 6 589 5 730 5 029 3 120 2 071 47 199 7,0 8,5 3,6 5,1 14,3 13,8 14,0 12,1 10,7 6,6 4,4 Kristiansund 1 461 1 998 878 1 240 3 108 3 094 3 407 3 101 3 164 1 943 1 048 24 442 6,0 8,2 3,6 5,1 12,7 12,7 13,9 12,7 12,9 7,9 4,3 Vanylven 141 210 110 208 335 255 383 434 537 341 249 3 203 4,4 6,6 3,4 6,5 10,5 8,0 12,0 13,5 16,8 10,6 7,8 Sande 131 187 101 136 255 263 389 349 317 226 186 2 540 5,2 7,4 4,0 5,4 10,0 10,4 15,3 13,7 12,5 8,9 7,3 Herøy 580 803 346 491 1 016 1 056 1 267 1 168 1 076 677 477 8 957 6,5 9,0 3,9 5,5 11,3 11,8 14,1 13,0 12,0 7,6 5,3 Ulstein 586 816 360 500 1 022 1 114 1 353 1 003 843 565 295 8 457 6,9 9,6 4,3 5,9 12,1 13,2 16,0 11,9 10,0 6,7 3,5 Hareid 408 460 175 279 668 678 663 644 589 350 271 5 185 7,9 8,9 3,4 5,4 12,9 13,1 12,8 12,4 11,4 6,8 5,2 Volda 553 823 330 520 1 420 1 029 1 120 1 087 1 047 709 464 9 102 6,1 9,0 3,6 5,7 15,6 11,3 12,3 11,9 11,5 7,8 5,1 Ørsta 741 963 418 547 1 336 1 264 1 391 1 365 1 262 833 624 10 744 6,9 9,0 3,9 5,1 12,4 11,8 12,9 12,7 11,7 7,8 5,8 Ørskog 153 204 93 116 233 293 296 299 312 194 103 2 296 6,7 8,9 4,1 5,1 10,1 12,8 12,9 13,0 13,6 8,4 4,5 Norddal 85 144 60 105 156 160 204 227 237 169 116 1 663 5,1 8,7 3,6 6,3 9,4 9,6 12,3 13,7 14,3 10,2 7,0 Stranda 263 348 178 248 581 546 608 580 527 405 339 4 623 5,7 7,5 3,9 5,4 12,6 11,8 13,2 12,5 11,4 8,8 7,3 Stordal 44 94 56 60 96 99 141 161 103 85 66 1 005 4,4 9,4 5,6 6,0 9,6 9,9 14,0 16,0 10,2 8,5 6,6 Sykkylven 502 694 324 436 867 878 1 054 1 039 938 590 373 7 695 6,5 9,0 4,2 5,7 11,3 11,4 13,7 13,5 12,2 7,7 4,8 Skodje 395 469 147 249 608 665 627 573 491 277 166 4 667 8,5 10,0 3,1 5,3 13,0 14,2 13,4 12,3 10,5 5,9 3,6 Sula 796 916 330 470 1 068 1 267 1 257 998 949 543 413 9 007 8,8 10,2 3,7 5,2 11,9 14,1 14,0 11,1 10,5 6,0 4,6 Giske 705 841 352 458 991 1 077 1 113 952 825 537 325 8 176 8,6 10,3 4,3 5,6 12,1 13,2 13,6 11,6 10,1 6,6 4,0 Haram 660 804 352 489 1 040 1 138 1 230 1 197 1 150 717 535 9 312 7,1 8,6 3,8 5,3 11,2 12,2 13,2 12,9 12,3 7,7 5,7 Vestnes 385 550 220 354 810 682 913 890 883 560 330 6 577 5,9 8,4 3,3 5,4 12,3 10,4 13,9 13,5 13,4 8,5 5,0 Rauma 494 608 277 339 855 777 1 020 973 1 015 640 505 7 503 6,6 8,1 3,7 4,5 11,4 10,4 13,6 13,0 13,5 8,5 6,7 Nesset 169 205 106 159 350 291 388 438 401 254 202 2 963 5,7 6,9 3,6 5,4 11,8 9,8 13,1 14,8 13,5 8,6 6,8 Midsund 158 194 91 124 201 228 253 268 254 169 145 2 085 7,6 9,3 4,4 5,9 9,6 10,9 12,1 12,9 12,2 8,1 7,0 Sandøy 64 113 42 70 112 115 189 155 195 96 95 1 246 5,1 9,1 3,4 5,6 9,0 9,2 15,2 12,4 15,7 7,7 7,6 Aukra 245 369 135 189 420 452 474 397 395 283 188 3 547 6,9 10,4 3,8 5,3 11,8 12,7 13,4 11,2 11,1 8,0 5,3 Fræna 708 868 405 494 1 198 1 218 1 262 1 254 1 168 765 401 9 741 7,3 8,9 4,2 5,1 12,3 12,5 13,0 12,9 12,0 7,9 4,1 Eide 234 352 153 176 394 423 452 420 433 255 162 3 454 6,8 10,2 4,4 5,1 11,4 12,2 13,1 12,2 12,5 7,4 4,7 Averøy 365 509 240 287 644 663 787 799 797 498 267 5 856 6,2 8,7 4,1 4,9 11,0 11,3 13,4 13,6 13,6 8,5 4,6 Gjemnes 169 227 115 132 254 308 321 335 385 232 133 2 611 6,5 8,7 4,4 5,1 9,7 11,8 12,3 12,8 14,7 8,9 5,1 Tingvoll 181 248 106 160 344 282 421 413 412 350 192 3 109 5,8 8,0 3,4 5,1 11,1 9,1 13,5 13,3 13,3 11,3 6,2 Sunndal 415 522 281 410 852 709 947 1 049 917 587 437 7 126 5,8 7,3 3,9 5,8 12,0 9,9 13,3 14,7 12,9 8,2 6,1 Surnadal 348 457 211 344 730 578 814 790 811 603 300 5 986 5,8 7,6 3,5 5,7 12,2 9,7 13,6 13,2 13,5 10,1 5,0 Rindal 125 153 87 105 248 192 263 250 257 200 146 2 026 6,2 7,6 4,3 5,2 12,2 9,5 13,0 12,3 12,7 9,9 7,2 Halsa 73 124 54 75 155 153 188 222 265 180 110 1 599 4,6 7,8 3,4 4,7 9,7 9,6 11,8 13,9 16,6 11,3 6,9 Smøla 113 157 78 98 241 219 270 299 323 217 145 2 160 5,2 7,3 3,6 4,5 11,2 10,1 12,5 13,8 15,0 10,0 6,7 Aure 195 276 125 206 347 377 493 483 502 361 225 3 590 5,4 7,7 3,5 5,7 9,7 10,5 13,7 13,5 14,0 10,1 6,3 Møre og Romsdal 17 739 22 913 9 937 14 050 33 268 32 506 35 964 33 854 32 062 20 611 13 370 266 274 6,7 8,6 3,7 5,3 12,5 12,2 13,5 12,7 12,0 7,7 5,0 Landet 366 772 447 901 185 352 262 705 711 240 700 025 741 730 670 553 570 671 380 388 220 980 5 258 317 7,0 8,5 3,5 5,0 13,5 13,3 14,1 12,8 10,9 7,2 4,2 80 år og eldre Totalt 0 5 år 6 12 år 13 15 år 16 19 år 20 29 år 30 39 år 40 49 år 50 59 år 60 69 år 70 79 år 80 år og eldre www.mrfylke.no/fylkesstatistikk 7

Innanlandsk flytteunderskot auka med 17,2 prosent i 2016 Når vi bruker begrepet flytting skil vi mellom utflytting, innflytting og nettoflytting. Nettoflytting er summen av all flytting, dvs. innflytting minus utflytting. Flytte overskot har vi når nettoflyttinga er større enn 0 personar, mens vi har flytte underskot når nettoflyttinga er lågare. Vi skil også mellom innanlandsk flytting og flytting til og frå utlandet (utvandring/innvandring). Møre og Romsdal hadde i 2016 eit flytteoverskot på 513 personar. Det er 484 personar lågare enn i 2015. Innflyttinga var 7 660 personar og utflyttinga var 7 147 personar. Den innanlandske nettoflyttinga var -1 157 personar i 2016, altså eit innanlandsk flytteunderskot. Dette er ein auke på 17,2 prosent frå 2015. Fylket har hatt eit innanlandsk flytteunderskot på heile 2000-talet, og det var berre i 2004 og 2006 at under skotet var større enn i 2016. Det er innvandringa som gjer at Møre og Romsdal har eit flytte overskot samla sett. I 2016 var flytteoverskotet frå utlandet 1 670 personar, 314 personar lågare enn i 2015. Høgast nettoinnflytting til Ålesund I 2016 hadde 20 av dei 36 kommunane i Møre og Romsdal flytteoverskot. Størst overskot hadde Ålesund kommune med 275 personar. Haram og Ørsta følgde deretter med høvesvis 91 og 75 personar. Nettoflyttinga til Ålesund var 75 personar høgare enn i 2015, i Haram 36 personar og i Ørsta 10 personar. Av dei 16 kommunane i fylket med flytteunderskot hadde Kristiansund størst nettoutflytting med 88 personar, følgd av Vestnes med 37 personar og Herøy med 36 personar. Av desse tre kommunane hadde Herøy eit flytteoverskot i 2015 på 24 personar. Både Vestnes og Kristiansund hadde eit flytteunderskot også i 2015, høvesvis på 95 og 13 personar. Innanlandsk og samla flytting, 2016 Personar Innflyttingar Utflyttingar Nettoflyttingar Innanlandsk Alle Innanlandsk Alle Innanlandsk Alle Molde 1 069 1 357 1 156 1 359-87 -2 Ålesund 2 050 2 837 2 185 2 562-135 275 Kristiansund 753 1 031 940 1 119-187 -88 Vanylven 80 93 117 126-37 -33 Sande 78 109 94 119-16 -10 Herøy 242 303 291 339-49 -36 Ulstein 336 562 457 553-121 9 Hareid 193 279 257 296-64 -17 Volda 423 669 599 651-176 18 Ørsta 345 418 314 343 31 75 Ørskog 89 104 105 118-16 -14 Norddal 54 65 43 48 11 17 Stranda 146 191 130 173 16 18 Stordal 32 41 31 51 1-10 Sykkylven 197 257 200 247-3 10 Skodje 247 276 232 261 15 15 Sula 360 414 331 400 29 14 Giske 352 422 356 399-4 23 Haram 348 451 299 360 49 91 Vestnes 192 281 282 318-90 -37 Rauma 212 248 207 228 5 20 Nesset 119 136 136 144-17 -8 Midsund 46 73 62 76-16 -3 Sandøy 35 44 48 58-13 -14 Aukra 167 194 155 171 12 23 Fræna 334 400 374 429-40 -29 Eide 147 160 149 177-2 -17 Averøy 214 277 225 241-11 36 Gjemnes 123 137 80 108 43 29 Tingvoll 118 235 212 225-94 10 Sunndal 165 397 395 407-230 -10 Surnadal 191 219 166 182 25 37 Rindal 47 52 58 64-11 -12 Halsa 83 158 94 101-11 57 Smøla 64 102 65 84-1 18 Aure 149 184 112 126 37 58 Møre og Romsdal 4 284 7 660 5 441 7 147-1 157 513 8

Høgast flytteoverskot frå Sogn og Fjordane Seks av fylka hadde eit innanlandsk flytteoverskot i 2016. Størst var det i Akershus (5 657 personar), følgd av Østfold (1 548) og Sør-Trøndelag (1 026). Størst innanlandsk flytteunderskot var det i Rogaland (-1 782), Nordland (-1 379) og Møre og Romsdal (-1 157). Møre og Romsdal hadde eit flytteoverskot frå Sogn og Fjordane på 50 personar og frå Rogaland på 11 personar. Til dei andre fylka er det eit flytteunderskot frå Møre og Romsdal. Størst nettoflytting er det til Sør-Trøndelag (-339), Oslo (-333) og Akershus (-150). Fleire menn enn kvinner flytta til Møre og Romsdal Det innanlandske flytteunderskotet i aldersgruppa 20 til 29 år auka frå -772 personar i 2015 til -912 personar i 2016. Nedgangen i aldersgruppa 0 til 5 år frå 2012 til 2015 heldt ikkje fram i 2016. Det året var det eit innanlandsk flytteoverskot på 69 barn i denne aldersgruppa. Frå 2011 til 2016 var det samla innanlandske flyttetapet på -5 380 personar. Av desse var nettoflyttinga i aldersgruppa 20 til 39 år på -5 035, mens det var eit flytteoverskot på 531 personar i aldersgruppa 0 til 15 år. I femårsperioden frå 2011 til 2016 var samla nettoflytting høgast i aldersgruppa 30 til 39 år for både menn og kvinner, med høvesvis 1 929 og 1 650 personar. Samla flytteoverskot i perioden var 5 313 menn og 3 787 kvinner. Innvandrarane overrepresentert i innanlandsk flytting I 2016 stod dei med innvandrarbakgrunn for 60,3 prosent av det innanlandske flyttetapet. Til samanlikning utgjer innvandrarane 12,3 prosent av innbyggarane i Møre og Romsdal. Innvandrarbefolkninga er definert som innvandrarar og norskfødde barn av innvandrarar. Innanlandsk nettoflytting etter alder for Møre og Romsdal, 2011 2016* Personar 2011 2012 2013 2014 2015 2016 Samla 0 5 år 110 136 123 108 64 69 610 6 15 år 18-48 -1 39-60 -27-79 16 19 år -106-131 -127-122 -154-193 -833 20 29 år -866-887 -870-728 -772-912 -5 035 30 39 år 72 99 100 84-21 -39 295 40 49 år -10-2 -30 8-74 -48-156 50 59 år 14-21 -43-43 10-17 -100 60 66 år 27-17 -42-34 14 6-46 67 år og eldre -24-15 -11 4 6 4-36 Samla -765-886 -901-684 -987-1 157-5 380 * Unntatt flyttingar innafor fylket. Innanlandsk nettoflytting etter befolkningskategori til Møre og Romsdal, 2011 2016* Personar 2011 2012 2013 2014 2015 2016 Samla Innvandrarbefolkninga -422-473 -522-403 -529-698 -3 047 Øvrige befolkning -343-413 -379-281 -458-459 -2 333 Samla -765-886 -901-684 -987-1 157-5 380 * Unntatt flyttingar innanfor fylket. Innvandrarbefolkninga er definert som innvandrarar og norskfødde med innvandrarforeldre. Personar 2 000 1 500 1 000 500 0-500 0-5 år Nettoflytting til Møre og Romsdal etter kjønn og alder, 2011 2016 6-15 år 16-19 år 20-29 år 30-39 år 40-49 år 50-59 år 60-66 år Menn Kvinner 67 år og eldre Fylkesvis nettoflytting, Møre og Romsdal, 2016 Sogn og Fjordane Rogaland Nord-Trøndelag Vest-Agder Finnmark Vestfold Aust-Agder Telemark Buskerud Oppland Nordland Hedmark Troms Hordaland Østfold Akershus Oslo Sør-Trøndelag -350-300 -250-200 -150-100 -50 0 50 100 Personar Innanlandsk nettoflytting etter fylke, 2016 * Akershus Østfold Sør-Trøndelag Vestfold Buskerud Hedmark Telemark Aust-Agder Hordaland Nord-Trøndelag Oppland Vest-Agder Troms Finnmark Sogn og Fjordane Oslo Møre og Romsdal Nordland Rogaland -2 000-1 000 0 * Unntatt flyttingar innafor fylket. 1 000 2 000 Personar 3 000 4 000 5 000 6 000 www.mrfylke.no/fylkesstatistikk 9

Innvandringa går ned Innvandringa til Møre og Romsdal har vore ein viktig drivar for den positive utviklinga i folketalet i fylket dei siste 10 åra. 1. januar 2017 var det 29 271 innvandrarar og 3 553 norskfødde barn av innvandrarforeldre i innvandrarbefolkninga i fylket, til saman 32 824 personar. Innvandrar befolkninga auka med 1 334 personar i 2016, mot 1 911 personar året før. Dette gir ein årleg vekst på 4,2 prosent i 2016 og 6,5 prosent i 2015. I Noreg var veksten 4,2 prosent i 2016 og 5,3 prosent i 2015. Vekstraten i Møre og Romsdal var dermed lik landet i 2016, medan den i 2015 var 1,2 prosentpoeng høgare. I gjennomsnitt har innvandrarbefolkninga auka med 2 227 personar årleg det siste tiåret. 2012 var toppåret med ein auke på 2 904 personar, 1 570 fleire personar enn i 2016. Etter 2012 har veksten vore lågare. I femårsperioden frå 2012 til 2017 auka innvandrarbefolkninga med 10 682 personar i Møre og Romsdal. Personar Innvandrarbefolkninga i Møre og Romsdal, 2000 2017 35 000 30 000 25 000 20 000 15 000 10 000 5 000 0 Innvandrarbefolkninga Innvandrarar Norskfødde med innvandrarforeldre 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 Innvandrarbefolkninga si del av befolkninga, etter fylke per 1. januar 2017 Oslo Akershus Buskerud Rogaland Østfold Vest-Agder Vestfold Finnmark Hordaland Aust-Agder Telemark Møre og Romsdal Sør-Trøndelag Sogn og Fjordane Troms Oppland Hedmark Nordland Nord-Trøndelag 0 5 10 15 20 25 30 35 Prosent Innvandrarbefolkninga i fylket utgjorde 8,6 prosent av befolkninga i 2012 og 12,3 prosent i 2017. Dette er lågare enn i landet samla sett. I Noreg utgjorde innvandrarbefolkninga 13,1 prosent i 2012 og 16,8 prosent i 2017. Norskfødde barn med innvandrarforeldre utgjorde 8,6 prosent av innvandrarbefolkninga i fylket i 2012. Denne delen har auka til 10,8 prosent i 2017. Av fylka er det i Oslo vi finn høgast del innvandrarar. Ved inngangen til 2017 utgjorde innvandrarbefolkninga 32,8 prosent der. Deretter kom Akershus med 19,7 prosent og Buskerud med 18,9 prosent. Det var færrast innvandrarar i Nord-Trøndelag, både i faktiske tal og som del av befolkninga. Der utgjorde innvandrarbefolkninga 8,5 prosent av befolkninga ved inngangen til 2017. Flukt vanlegast innvandringsgrunn Kombinasjonen av krisa i oljerelaterte næringar og migrasjon frå krigar i Midtausten har endra innvandringsmønsteret til Innvandrarbefolkninga, per 1. januar Personar 2010 2012 2015 2016 2017 2010 2015 2012 2017 2016 2017 Møre og Romsdal Innvandrarar, personar 15 354 20 246 26 764 28 240 29 271 11 410 9 025 1 031 Norskfødde med innvandrarforeldre, personar 1 431 1 896 2 815 3 250 3 553 1 384 1 657 303 Landet Endring Innvandrarbefolkninga samla, personar 16 785 22 142 29 579 31 490 32 824 12 794 10 682 1 334 Endring i innvandrarbefolkninga, i prosent 76,2 48,2 4,2 Del av befolkninga, i prosent 6,7 8,6 11,2 11,9 12,3 Innvandrarar, personar 459 346 546 732 669 380 698 550 724 987 210 034 178 255 26 437 Norskfødde med innvandrarforeldre, personar 92 967 108 438 135 583 149 657 158 764 42 616 50 326 9 107 Innvandrarbefolkninga samla, personar 552 313 655 170 804 963 848 207 883 751 252 650 228 581 35 544 Endring i innvandrarbefolkninga, i prosent 45,7 34,9 4,2 Del av befolkninga, i prosent 11,4 13,1 15,6 16,3 16,8 10

Møre og Romsdal dei siste to åra. I 2016 var det flest som innvandra til fylket som følge av flukt. Dette gjaldt 975 innvandrarar. Også familiegjenforeining var vanlegare enn arbeidsinnvandring i 2016, med høvesvis 801 og 644 personar. Samla var det 2 575 personar som innvandra til fylket i 2016. 54,8 prosent av innvandringa til Møre og Romsdal i 2010 var arbeidsinnvandrarar, og 11,5 prosent innvandra som følge av flukt. Fylket hadde ein større del arbeidsinnvandrarar enn landet og ein lågare del flyktningar. I 2016 er bildet annleis. Berre 25,0 prosent av dei som innvandra i 2016, var arbeidsinnvandrarar, 3,5 prosentpoeng lågare enn landet. Flukt var innvandringsgrunnen til 37,9 prosent av innvandrarane, 7,8 prosentpoeng høgare enn landet. For familie gjenforeining var det små endringar, mens utdannings innvandring framleis var ein liten del av den samla innvandringa. Størst auke frå Syria Landbakgrunnen til innvandrarane, ikkje medrekna norskfødde med innvandrarforeldre, speglar i stor grad innvandringsgrunnen deira. Per 1. januar 2017 var dei ti landa Møre og Romsdal har flest innvandrarar frå: Polen (5 476 personar), Litauen (3 074), Tyskland (1 637), Eritrea (1 235), Filippinane (1 157), Thailand (1 117), Romania (1 036), Syria (1 025), Latvia (954) og Somalia (815). Uroa i Midtausten og migrasjonen frå Syria gjer at Syria no er blant dei ti landa, mens Sverige ikkje lenger er det. Talet på innvandrarar frå Syria auka frå 445 personar 1. januar 2016 til 1 025 eitt år etter. Den klart største gruppa av busette innvandrarar i fylket har bakgrunn frå Europa utanom Tyrkia (63,6 prosent). Deretter følger Asia med Tyrkia (21,7 prosent), Afrika (11,1 prosent), Sør- og Mellom-Amerika (2,3 prosent), Nord-Amerika (1,1 prosent) og Oseania (0,3 prosent). Ingen andre fylke har større del av innvandrarar frå Europa utanom Tyrkia. Tal innvandrarar 1 800 1 600 1 400 1 200 1 000 800 600 400 200 Innvandringsgrunn til Møre og Romsdal, 2010 2016 0 Polen Litauen Tyskland Eritrea Filippinene Thailand Romania Syria Latvia Somalia 2010 Arbeid Utdanning 2011 2012 2013 Familie Anna/ukjend 2014 2015 2016 Flukt Del innvandrarar etter innvandringsgrunn til Møre og Romsdal og landet, 2010 og 2016 Vanlegaste landbakgrunn for innvandrarar i Møre og Romsdal, 2016 og 2017 Del innvandrarar, prosent 60 50 40 30 20 10 0 Arbeid Familie Møre og Romsdal, 2010 Møre og Romsdal, 2016 Flukt Landet, 2010 Landet, 2016 Utdanning 0 1 000 2 000 3 000 4 000 5 000 6 000 2017 2016 Tal innvandrarar www.mrfylke.no/fylkesstatistikk 11

Delen kvinner i innvandrarbefolkninga har auka Ser vi på innvandrarbefolkninga samla, medrekna både innvandrarar og norskfødde med innvandrarforeldre, finn vi at det ved inngangen til 2017 var 17 384 menn og 15 440 kvinner i Møre og Romsdal. Samanlikna med året før, er dette ein auke på 560 menn og 774 kvinner i løpet av 2016. Dei siste ti åra var det berre i 2013, 2015 og 2016 at innvandrarbefolkninga har auka meir med kvinner enn med menn. I fylket utgjorde kvinnene 47,0 prosent av innvandrarbefolkninga i 2017, 0,5 prosentpoeng høgare enn i 2016. I landet var det 47,7 prosent kvinner i 2016 og 47,8 prosent i 2017. Samanliknar vi med tal frå 2012, ser vi at kvinnedelen i innvandrarbefolkninga både i Møre og Romsdal og i Noreg har halde seg nokså stabil. I 2012 var det 46,4 prosent kvinner i fylket og 48,1 prosent i landet. Altså var del kvinner marginalt lågare i fylket og marginalt høgare i landet. Det er kjønnsforskjellar avhengig av geografisk landbakgrunn. Blant innvandrarane i fylket frå Sør- og Mellom-Amerika er 72,5 prosent kvinner, mens 41,8 av innvandrarane med bakgrunn frå Europa utanom Tyrkia er kvinner. Det er store forskjellar mellom kommunane i fylket i kor stor del kvinner utgjer av innvandrarbefolkninga. I 2017 var Vanylven på topp med 55,6 prosent kvinner, der etter kom Norddal med 52,7 prosent og Aure med 52,5 prosent. Lågast del kvinner var det i Rindal med 35,6 prosent, Ulstein med 38,7 prosent og Sande med 40,1 prosent. I 17 av dei 36 kommunane i Møre og Romsdal har kvinne delen av innvandrarbefolkninga auka i perioden 2012 til 2017. Størst auke har det vore i Vanylven med 7,7 prosentpoeng, og størst nedgang har det vore i Rindal med -18,6 prosentpoeng. Personar 2012 Innvandrarbefolkninga etter kjønn, per 1. januar Personar 2016 Personar 2017 Innvandrarbefolkninga i prosent av befolkninga Menn Kvinner Samla Menn Kvinner Samla Menn Kvinner Samla 2012 2016 2017 Molde 1 188 966 2 154 1 685 1 487 3 172 1 743 1 538 3 281 8,5 11,9 12,2 Ålesund 2 405 1 948 4 353 3 475 2 887 6 362 3 627 3 076 6 703 9,8 13,6 14,2 Kristiansund 1 169 1 028 2 197 1 614 1 404 3 018 1 627 1 454 3 081 9,2 12,3 12,6 Vanylven 88 81 169 90 129 219 103 129 232 5,0 6,7 7,2 Sande 235 116 351 271 172 443 281 188 469 13,6 17,3 18,5 Herøy 355 385 740 553 554 1 107 570 567 1 137 8,5 12,3 12,7 Ulstein 713 379 1 092 894 549 1 443 893 563 1 456 13,9 17,1 17,2 Hareid 391 314 705 511 412 923 501 440 941 14,1 17,8 18,1 Volda 324 325 649 455 439 894 494 460 954 7,5 9,9 10,5 Ørsta 317 307 624 458 412 870 477 462 939 6,0 8,1 8,7 Ørskog 137 118 255 196 163 359 190 167 357 11,6 15,5 15,5 Norddal 68 83 151 77 92 169 89 99 188 8,7 10,2 11,3 Stranda 298 252 550 427 367 794 460 380 840 12,0 17,3 18,2 Stordal 77 76 153 88 81 169 81 83 164 14,9 16,6 16,3 Sykkylven 370 362 732 493 499 992 512 518 1 030 9,6 12,9 13,4 Skodje 152 152 304 265 248 513 272 268 540 7,3 11,1 11,6 Sula 359 277 636 599 453 1 052 607 463 1 070 7,7 11,8 11,9 Giske 300 276 576 486 407 893 481 432 913 7,9 11,0 11,2 Haram 591 530 1 121 745 723 1 468 774 773 1 547 12,5 16,0 16,6 Vestnes 293 255 548 462 356 818 436 353 789 8,4 12,4 12,0 Rauma 237 231 468 300 282 582 325 304 629 6,3 7,8 8,4 Nesset 50 77 127 108 113 221 120 118 238 4,2 7,4 8,0 Midsund 101 111 212 145 163 308 159 157 316 10,7 14,8 15,2 Sandøy 78 80 158 102 87 189 100 88 188 12,0 14,9 15,1 Aukra 171 138 309 249 230 479 262 246 508 9,4 13,6 14,3 Fræna 315 317 632 464 445 909 482 474 956 6,7 9,4 9,8 Eide 100 96 196 138 139 277 131 127 258 5,7 8,0 7,5 Averøy 189 191 380 286 272 558 304 291 595 6,8 9,6 10,2 Gjemnes 80 76 156 112 99 211 112 108 220 6,0 8,1 8,4 Tingvoll 128 117 245 161 138 299 174 148 322 7,9 9,6 10,4 Sunndal 256 236 492 383 340 723 378 366 744 6,8 10,1 10,4 Surnadal 104 122 226 151 150 301 164 174 338 3,8 5,0 5,6 Rindal 11 13 24 28 21 49 38 21 59 1,1 2,4 2,9 Halsa 25 27 52 55 53 108 92 65 157 3,2 7,0 9,8 Smøla 79 84 163 115 99 214 127 117 244 7,5 10,0 11,3 Aure 123 131 254 184 195 379 199 220 419 7,2 10,7 11,7 Møre og Romsdal 11 864 10 278 22 142 16 824 14 666 31 490 17 384 15 440 32 824 8,6 11,9 12,3 Landet 339 957 315 213 655 170 443 561 404 646 848 207 461 365 422 386 883 751 13,1 16,3 16,8 12

Større del unge blant innvandrarane I løpet av 2016 auka talet på innvandrarar i alle aldersgrupper, unntatt nyfødde (0 år). I denne gruppa var det ein reduksjon på 30 personar. Aldersgruppa 20 til 44 år hadde størst auke med 389 personar, ein auke på 2,3 prosent. Det er også i denne aldersgruppa det er flest innvandrarar, 17 302 personar i 2017. Tre av fire innvandrarar er i alderen 20 til 66 år, ofte omtala som yrkesaktiv alder. 23,9 prosent av innvandrarbefolkninga er 19 år eller yngre, 2,7 prosent er 67 år eller eldre. At det er flest personar i aldersgruppa 20 til 44 år i innvandrarbefolkninga, speglar den store arbeidsinnvandringa til fylket det siste tiåret. Denne gruppa blir omtala som unge yrkesaktive, og mobiliteten deira er større enn i mange av dei andre aldersgruppene. Aldersgruppa 6 til 12 år hadde størst relativ auke i femårsperioden frå 2012 til 2017. Denne gruppa auka med 74,9 prosent. Deretter kom barn i alderen 1 til 5 år med 64,3 prosent. Lågast auke var det i gruppa med nyfødde barn med ein auke på 28,6 prosent. Aldersgruppa 20 til 44 år auka med 41,0 prosent. 0 år 1 5 år 6 12 år 13 15 år 16 19 år 20 44 år 45 66 år 67 79 år 80 år eller eldre 2 000 Innvandrarbefolkninga i Møre og Romsdal etter aldersgrupper, per 1. januar 0 2 500 5 000 7 500 10 000 12 500 15 000 17 500 20 000 2012 2016 2017 Tal innvandrarar Butid for innvandrarane i Møre og Romsdal etter region, per 1. januar 2017 Halvparten har budd under seks år i Noreg Dei fleste innvandrarane i Møre og Romsdal har relativ kort butid i Noreg. 9,1 prosent har budd i landet under eitt år. 49,9 prosent har budd her i fem år eller kortare, og 9,6 prosent har budd her 20 år eller meir. Innvandrarar frå Afrika har kortast butid, medan innvandrar frå Amerika utanom USA og Canada har lengst butid. 18,0 prosent av innvandrarane i fylket med bakgrunn frå Asia har budd under eitt år i Noreg. Tilsvarande tal for USA og Canada er 14,1 prosent, for Afrika 12,4 prosent, Oseania 10,3 prosent, Amerika utanom USA og Canada 6,8 prosent og Europa 5,5 prosent. Tal innvandrarar 1 800 1 600 1 400 1 200 1 000 800 600 400 200 0 < 1 år 1 år 2 år 3 år 4 år 5 år 6 år 7 år 8 år 9 år 10 år 11 år 12 år 13 år 14 år 15 år 16 år 17 år 18 år 19 år 20 år Butid 21 år 22 år 23 år 24 år 25 år 26 år 27 år 28 år Europa, inkl. Tyrkia Asia Afrika USA og Canada Amerika, eksl. USA og Canada Oseania 31 år 29 år 32 år 30 år 33 år 34 år 35 år 36 år 37 år 38 år 39 år 40 år < www.mrfylke.no/fylkesstatistikk 13

20 prosent fleire eldre dei siste 15 åra Talet på personar som var 67 år eller eldre i Møre og Romsdal låg stabilt på omkring 36 000 personar i åra 2000 2011. I 2017 var talet på 43 083 personar. Dette er 6 457 fleire personar enn i 2011, ein auke på 17,6 prosent. I 15-årsperioden frå 2002 til 2017 auka denne aldersgruppa med 19,9 prosent. 16,2 prosent av befolkninga i fylket var 67 år eller eldre ved inngangen til 2017. Dette var 1,6 prosentpoeng høgare enn i landet, der denne gruppa utgjorde 14,6 prosent. Femten år tidlegare utgjorde denne aldersgruppa 14,7 prosent av befolkninga i fylket, mot 13,5 prosent i landet. Altså aukar delen eldre i befolkninga raskare i Møre og Romsdal enn i landet samla. Lågast del personar i aldersgruppa 67 år og eldre er det i Skodje med 12,4 prosent, følgd av Giske og Ulstein med 13,0 prosent. Størst del er det i Vanylven med 23,6 prosent, følgd av Halsa med 23,4 prosent og Tingvoll med 21,3 prosent. I Møre og Romsdal var 5,0 prosent av befolkninga 80 år eller eldre i 2017, mot 4,2 prosent i landet. Det er store forskjellar mellom kommunane. Vanylven har størst del i denne aldersgruppa, med 7,8 prosent. Deretter kjem Sandøy med 7,6 prosent og Stranda med 7,3 prosent. Ulstein, Skodje og Giske har lågast del over 80 år, med høvesvis 3,5 prosent, 3,6 prosent og 4,0 prosent. 40 prosent fleire eldre dei neste 15 åra Statistisk sentralbyrå (SSB) framskriv folketalet i Noreg kvart andre år, sist i 2016. Hovudalternativet bereknar utviklinga når ein legg til grunn middels utvikling for både fruktbarheit, levealder, innanlandsk flytting og innvandring. I hovudalternativet blir det 17 347 fleire personar i aldersgruppa 67 år og eldre dei neste 15 åra i Møre og Romsdal, ein auke på 40,3 prosent. I landet er auken berekna til Tal personar 67 år eller eldre, 2002, 2017 og 2032 Personar Endring personar Endring i prosent Del av befolkninga prosent Forsørgerbyrde for eldre 2002 2017 2032 2002 2017 2017 2032 2002 2017 2017 2032 2017 2032 2017 2032 Molde 3 299 4 293 6 186 994 1 893 30,1 44,1 16,0 20,1 3,8 2,8 Ålesund 5 317 6 554 9 696 1 237 3 142 23,3 47,9 13,9 17,9 4,5 3,3 Kristiansund 3 079 3 928 5 828 849 1 900 27,6 48,4 16,1 20,8 3,8 2,8 Vanylven 653 755 912 102 157 15,6 20,8 23,6 33,2 2,4 1,4 Sande 453 495 629 42 134 9,3 27,1 19,5 25,1 3,0 2,2 Herøy 1 153 1 458 2 051 305 593 26,5 40,7 16,3 21,7 3,6 2,6 Ulstein 720 1 101 1 646 381 545 52,9 49,5 13,0 15,8 4,6 3,8 Hareid 675 792 1 122 117 330 17,3 41,7 15,3 19,5 3,9 2,9 Volda 1 245 1 481 1 979 236 498 19,0 33,6 16,3 18,7 3,6 3,0 Ørsta 1 622 1 802 2 405 180 603 11,1 33,5 16,8 21,1 3,5 2,6 Ørskog 313 387 562 74 175 23,6 45,2 16,9 22,1 3,5 2,5 Norddal 352 348 419-4 71-1,1 20,4 20,9 29,9 2,6 1,7 Stranda 802 922 1 032 120 110 15,0 11,9 19,9 22,1 2,9 2,5 Stordal 158 177 251 19 74 12,0 41,8 17,6 25,0 3,2 2,2 Sykkylven 1 001 1 229 1 765 228 536 22,8 43,6 16,0 23,2 3,7 2,4 Skodje 402 578 951 176 373 43,8 64,5 12,4 15,9 4,9 3,7 Sula 1 004 1 210 1 752 206 542 20,5 44,8 13,4 16,3 4,4 3,6 Giske 805 1 061 1 630 256 569 31,8 53,6 13,0 16,2 4,5 3,6 Haram 1 397 1 570 2 101 173 531 12,4 33,8 16,9 21,9 3,5 2,6 Vestnes 905 1 107 1 624 202 517 22,3 46,7 16,8 23,5 3,6 2,4 Rauma 1 320 1 443 1 853 123 410 9,3 28,4 19,2 24,6 3,0 2,2 Nesset 564 584 764 20 180 3,5 30,8 19,7 26,9 3,0 2,0 Midsund 372 393 465 21 72 5,6 18,3 18,8 20,6 2,9 2,6 Sandøy 268 248 319-20 71-7,5 28,6 19,9 26,0 2,9 2,1 Aukra 448 602 744 154 142 34,4 23,6 17,0 17,8 3,3 3,3 Fræna 1 140 1 522 2 209 382 687 33,5 45,1 15,6 20,6 3,8 2,7 Eide 440 529 779 89 250 20,2 47,3 15,3 21,8 3,8 2,6 Averøy 799 983 1 460 184 477 23,0 48,5 16,8 22,5 3,5 2,5 Gjemnes 439 492 668 53 176 12,1 35,8 18,8 27,2 3,0 2,0 Tingvoll 582 662 802 80 140 13,7 21,1 21,3 25,5 2,6 2,1 Sunndal 1 241 1 255 1 804 14 549 1,1 43,7 17,6 24,2 3,4 2,3 Surnadal 1 042 1 145 1 530 103 385 9,9 33,6 19,1 24,4 3,0 2,2 Rindal 465 428 485-37 57-8,0 13,3 21,1 22,6 2,6 2,4 Halsa 345 374 476 29 102 8,4 27,3 23,4 32,9 2,4 1,5 Smøla 435 436 589 1 153 0,2 35,1 20,2 27,7 2,9 1,9 Aure 682 739 942 57 203 8,4 27,5 20,6 27,0 2,8 2,0 Møre og Romsdal 35 937 43 083 60 430 7 146 17 347 19,9 40,3 16,2 20,6 3,7 2,8 Landet 609 607 766 002 1 091 019 156 395 325 017 25,7 42,4 14,6 18,2 4,2 3,3 14

42,4 prosent. Byane i fylket vil få ein kraftig auke i talet på eldre. I Ålesund viser framskrivinga ein auke på 3 142 personar (47,9 prosent), i Kristiansund 1 900 personar (48,4 prosent) og i Molde 1 893 personar (44,1 prosent). Høgast prosentvis auke viser prognosane i Skodje (64,5 prosent), Giske (53,6 prosent) og Ulstein (49,5 prosent). Lågast vekst vil det vere i Stranda (11,9 prosent), Rindal (13,3 prosent) og Midsund (18,3 prosent). I framskrivinga vil Ulstein, Skodje og Giske vere dei tre kommunane med lågast del personar som er 67 år eller eldre i 2032 med høvesvis 15,8 prosent, 15,9 prosent og 16,2 prosent. Høgast del vil det vere i Vanylven med 33,2 prosent. Deretter kjem Halsa med 32,9 prosent og Nordal med 29,9 prosent. I fylket er talet 20,6 prosent og i landet 18,2 prosent. I Vanylven viser framskrivinga til 2032 at delen av befolkninga som er 80 år eller eldre, vil auke med 5,5 prosentpoeng til 13,3 prosent i dei 15 åra frå 2017 til 2032. I Halsa blir 12,7 prosent av befolkninga 80 år eller eldre i hovud alternativet og i Norddal 11,5 prosent. Lågast del blir det i Skodje (5,2 prosent), og deretter kjem Giske og Ulstein med 5,4 prosent. Forsørgarbyrda for eldre aukar Eit demografisk mål som ofte blir nytta i offentleg planlegging, er talet på personar i arbeidsfør alder for kvar person i yrkespassiv alder. Yrkesaktiv alder er her definert til å vere aldersgruppa frå 20 år til og med 66 år, og yrkespassiv alder omfattar dei som er 67 år eller eldre. Forholdstalet mellom talet på personar i yrkesaktiv og yrkespassiv alder blir omtalt som forsørgarbyrde for eldre. Høg verdi er bra. I landet var forsørgarbyrda for eldre 4,2 i 2017. Det er 0,5 høgare enn i Møre og Romsdal. Det er altså gjennomsnittleg færre i yrkesaktiv alder per pensjonist her i fylket enn i landet. I 2032 er forsørgarbyrda for eldre venta å bli 3,3 i landet og 2,8 i fylket, eit kraftig fall. Lågast blir det i Vanylven med 1,4, og høgast blir det i Ulstein med 3,8 i 2032. Del 80 år og eldre av befolkninga, 2017 og 2032*, prosent Vanylven Halsa Norddal Gjemnes Aure Tingvoll Smøla Nesset Sandøy Rauma Surnadal Rindal Sande Stranda Ørskog Vestnes Sykkylven Averøy Sunndal Haram Midsund Herøy Eide Stordal Ørsta Fræna Kristiansund Møre og Romsdal Molde Aukra Volda Hareid Landet Ålesund Sula Ulstein Giske Skodje 2017 Endring 2017 2032 0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 Personar 70 000 60 000 50 000 40 000 30 000 20 000 10 000 Sande 0 2001 Tal personar 67 år og eldre i Møre og Romsdal, 2000 2035* 2003 2005 2007 2009 2011 2013 2015 Historisk 2017 2019 2021 2023 2025 2027 Framskriving Forsørgarbyrde for eldre 2032* > 3,3 Høgare enn landet 2,8 3,3 Høgare enn fylket < 2,8 Lågare enn fylket Herøy Vanylven Giske Ulstein Hareid Volda Ålesund Sula Ørsta Sandøy Haram Aukra Midsund Skodje Sykkylven Fræna Vestnes Ørskog Stranda Stordal Molde Eide Averøy Norddal Gjemnes Rauma Smøla Kristiansund Tingvoll Nesset * Framskrivingsalternativ MMMM (middelalternativet) Aure Halsa Sunndal 2029 Surnadal 2031 2033 2035 Rindal Møre og Romsdal 2,8 Landet 3,3 www.mrfylke.no/fylkesstatistikk 15

Nedgang i fødselsoverskotet i 2016 Det vart fødd 2 737 barn i Møre og Romsdal i 2016, ein reduksjon på 52 fødde samanlikna med 2015. Den lange trenden i fylket er at talet på fødde fell. Det var også ein nedgang i Noreg, men den var relativt sett mindre enn i fylket. I Møre og Romsdal var nedgangen -1,9 prosent, mot -0,3 prosent i landet. Fleste fødde var det i Ålesund med 542 fødde, mens Molde hadde 295 og Kristiansund 208. I halvparten av kommunane i Møre og Romsdal var det ein auke i talet på fødde frå 2015 til 2016. I Volda var det ein auke på 26 barn (110 fødde), og deretter kom Rauma med ein auke på 12 (74 fødde), og Eide med ein auke på 11 (43 fødde). Dei tre kommunane med størst nedgang var Kristiansund med ein nedgang på 38 til 208 fødde, Ulstein med ein nedgang på 29 til 71 fødde og Sunndal med ein nedgang på 18 fødde til 58. Fødselsoverskotet er differansen mellom talet på fødde og døde. Nedgangen i fødde bidrar til at også fødsels overskotet får ein negativ trend. I 2016 var fødselsover skotet i fylket på 472 personar. Dette er ein nedgang på 87 frå 2015, tilsvarande 16 prosent. I landet var fødselsoverskotet 18 164 personar i 2016, 0,9 prosent lågare enn i 2015. Gjennomsnittleg fødealder for kvinner i Møre og Romsdal var 30,3 år i 2016, ein auke på 0,3 år frå året før. I landet var auken på 0,1 år frå 2015 til 30,8 år i 2016. Den gjennomsnittlege fødealderen i fylket har auka med 1,1 år sidan 2000. Tilsvarande auke i landet var på 1,2 år. I 2016 var det høgast gjennomsnittleg fødealder for kvinner i Oslo med 32,4 år, mens Nord-Trøndelag hadde lågast gjennomsnittleg fødealder med 29,3 år. Fruktbarheitstalet for kvinner i fylket fall frå 1,81 i 2015 til 1,77 i 2016. I landet var det ein nedgang på 0,02 til 1,71. Møre og Romsdal hadde det sjuande høgaste fruktbarheitstalet av fylka i 2016. Fødde og fødselsoverskot, 2015 og 2016 Tal fødde Endring Fødselsoverskot Endring 2015 2016 2015 2016 2015 2016 2015 2016 Molde 303 295-8 94 92-2 Ålesund 545 542-3 226 174-52 Kristiansund 246 208-38 34 10-24 Vanylven 21 16-5 -11-20 -9 Sande 13 18 5-10 -9 1 Herøy 90 83-7 14 21 7 Ulstein 100 71-29 58 16-42 Hareid 70 57-13 36 13-23 Volda 84 110 26 5 47 42 Ørsta 111 101-10 23-8 -31 Ørskog 24 25 1-2 0 2 Norddal 8 12 4-21 -6 15 Stranda 45 39-6 0 7 7 Stordal 3 4 1-4 -5-1 Sykkylven 83 77-6 25 11-14 Skodje 58 61 3 34 31-3 Sula 115 120 5 36 41 5 Giske 110 113 3 53 61 8 Haram 99 109 10 26 27 1 Vestnes 62 68 6-2 1 3 Rauma 62 74 12-12 -10 2 Nesset 32 30-2 -2 0 2 Midsund 24 18-6 9-2 -11 Sandøy 9 6-3 -10-11 -1 Aukra 27 33 6 2 6 4 Fræna 117 113-4 26 53 27 Eide 32 43 11 3 5 2 Averøy 47 45-2 1-7 -8 Gjemnes 29 22-7 9-10 -19 Tingvoll 22 27 5-8 -6 2 Sunndal 76 58-18 -2-24 -22 Surnadal 52 59 7-7 -20-13 Rindal 17 19 2-18 2 20 Halsa 7 12 5-16 -5 11 Smøla 15 20 5-17 1 18 Aure 31 29-2 -13-4 9 Møre og Romsdal 2 789 2 737-52 559 472-87 Landet 59 058 58 890-168 18 331 18 164-167 Gjennomsnittleg fødealder for kvinner, 2016 Oslo Akershus Buskerud Landet Sogn og Fjordane Hordaland Sør-Trøndelag Rogaland Vestfold Troms Møre og Romsdal Aust-Agder Oppland Hedmark Østfold Vest-Agder Telemark Finnmark Nordland Nord-Trøndelag Samla fruktbarheitstal for kvinner, 2016 Rogaland Vest-Agder Hordaland Nord-Trøndelag Sogn og Fjordane Aust-Agder Møre og Romsdal Akershus Finnmark Telemark Landet Sør-Trøndelag Nordland Oppland Vestfold Østfold Troms Hedmark Oslo Buskerud 28,0 28,5 29,0 29,5 30,0 30,5 31,0 31,5 32,0 32,5 Alder 1,50 1,55 1,60 1,65 1,70 1,75 1,80 1,85 Fruktbarheitstal 16

Færre personar i kvart privathushald Levesettet til befolkninga endrar seg over tid. Det viser seg også i korleis vi vel å bu. Vi ser ei langsiktig endring i retning av stadig færre personar per hushald. I 2016 var det 2,25 personar per privathushald i Møre og Romsdal. Det er 0,06 personar høgare enn i landet, altså ein liten forskjell. I Oslo er det færrast personar per privathushald (1,98). Deretter kjem Hedmark (2,12) og Oppland (2,14). I Akershus er det flest med 2,35, følgd av Rogaland (2,34) og Sogn og Fjordane (2,31). Ser vi tilbake til 1980, finn vi at det var 0,47 fleire personar per privathushald i landet (2,66). I Møre og Romsdal var det 2,92. Det var 0,26 fleire personar enn i landet i 1980 og det er 0,67 fleire personar enn det var i 2016. I Møre og Romsdal har endringa i retning færre personar per hushald gått raskare enn i landet elles. I 1980 toppa Sogn og Fjordane lista med 3,0, og deretter kom Møre og Romsdal. Da budde det færrast personar per privathushald i Oslo med 2,01. Ei forklaring er at det blir fleire personar som bur aleine. I 2016 var 15,6 prosent av befolkninga i fylket aleinebuande i privathushald. Det er ein auke frå 2005 på 1,5 prosentpoeng. I landet var 16,6 prosent i 2005 og 17,1 prosent i 2016 aleinebuande, ein auke på 0,5 prosentpoeng. Nedgangen i fruktbarheitstala påverkar også storleiken på hushalda. Det var stor skilnad mellom kommunane i Møre og Romsdal i kor stor del som bur aleine i privathushald i 2016. Lågast del var det i Giske med 11,3 prosent, deretter kom Sula (11,7 prosent) og Skodje (11,8 prosent). Volda hadde størst del med 20,5 prosent, følgd av Kristiansund (18,4 prosent) og Sunndal (18,0). I Ålesund og Molde bur også ein relativt stor del aleine. Begge hadde 17,5 prosent i 2016. Endringa i storleiken på hushaldet endrar også bustadbehovet, noko som må takast omsyn til i kommunanes areal- og samfunnsplanlegging. Del aleinebuande av befolkninga, 2005 og 2016 Prosent 2005 2016 Endring Molde 15,6 17,5 2,0 Ålesund 16,2 17,5 1,3 Kristiansund 17,0 18,4 1,4 Vanylven 13,5 14,8 1,3 Sande 13,1 13,7 0,6 Herøy 11,1 12,4 1,3 Ulstein 10,5 12,9 2,4 Hareid 13,0 14,0 1,0 Volda 13,4 20,5 7,1 Ørsta 13,0 14,7 1,7 Ørskog 12,4 14,0 1,7 Norddal 15,2 16,3 1,1 Stranda 14,2 14,8 0,6 Stordal 11,8 12,9 1,1 Sykkylven 12,5 13,5 1,0 Skodje 11,1 11,8 0,6 Sula 10,0 11,7 1,7 Giske 10,4 11,3 0,9 Haram 12,7 13,7 1,0 Vestnes 15,3 15,4 0,0 Rauma 15,1 15,8 0,6 Nesset 12,9 14,6 1,8 Midsund 13,7 12,5-1,2 Sandøy 16,6 17,6 0,9 Aukra 9,3 11,8 2,5 Fræna 12,2 13,5 1,3 Eide 13,3 13,0-0,3 Averøy 13,1 13,6 0,6 Gjemnes 12,7 13,7 1,0 Tingvoll 14,1 15,7 1,6 Sunndal 15,9 18,0 2,1 Surnadal 13,2 14,2 1,0 Rindal 13,9 13,6-0,2 Halsa 16,1 16,7 0,6 Smøla 16,9 17,6 0,7 Aure 15,8 16,6 0,8 Møre og Romsdal 14,1 15,6 1,5 Landet 16,6 17,1 0,5 Tal personar per privathushald 1980 1990 2001 2010 2016 Østfold 2,64 2,38 2,26 2,21 2,20 Akershus 2,79 2,50 2,43 2,36 2,35 Oslo 2,01 1,85 1,90 1,88 1,98 Hedmark 2,68 2,43 2,25 2,19 2,12 Oppland 2,75 2,48 2,29 2,22 2,14 Buskerud 2,62 2,40 2,28 2,23 2,21 Vestfold 2,65 2,40 2,28 2,20 2,18 Telemark 2,65 2,41 2,26 2,20 2,14 Aust-Agder 2,78 2,57 2,39 2,31 2,23 Vest-Agder 2,81 2,54 2,40 2,32 2,25 Rogaland 2,87 2,57 2,47 2,37 2,34 Hordaland 2,76 2,48 2,36 2,27 2,23 Sogn og Fjordane 3,00 2,71 2,48 2,44 2,31 Møre og Romsdal 2,92 2,65 2,42 2,35 2,25 Sør-Trøndelag 2,66 2,41 2,28 2,19 2,14 Nord-Trøndelag 2,90 2,62 2,41 2,33 2,26 Nordland 2,82 2,49 2,31 2,25 2,17 Troms 2,85 2,50 2,30 2,24 2,17 Finnmark 2,90 2,51 2,30 2,26 2,19 Landet 2,66 2,4 2,29 2,22 2,19 Personar Tal aleinebuande i Møre og Romsdal, 2005-2016 42 000 40 000 38 000 36 000 34 000 32 000 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 www.mrfylke.no/fylkesstatistikk 17