Sakshandsamar, telefon Mari Katrine Berg, 5557 2326 Vår dato 28.10.2016 Dykkar dato Vår referanse 2016/11327 461.3 Dykkar referanse Ølen Betong AS avd. Stord Hamnegata 86 5411 Stord Rapport frå tilsyn ved Ølen Betong AS avd. Stord 13. september 2016 Rapportnummer: 2016.060.I.FMHO Kontaktpersonar ved tilsynet: Frå verksemda: Steinar Skartland Henning Lie Tor Gunnar Lilleskog Frå Fylkesmannen i Hordaland: Silje Tingstad Mari Katrine Berg Resultat frå tilsynet Denne rapporten omhandlar avvik og merknader frå tilsynet. Dersom vi ikkje får melding om faktiske feil i rapporten innan to veker etter at den er motteken, er rapporten endeleg. Fylkesmannen i Hordaland fann 4 avvik under tilsynet innan følgjande tema: Utslepp til vatn Avviksbehandling Handtering av avfall, inkl. farleg avfall Kjemikalielagring Avvika er nærare omtalt frå side 3 og utover i rapporten. Fylkesmannen ser alvorleg på avvik 1, og presiserer at denne praksisen må opphøyra med ein gong. Avviket kan bli følgt opp med nytt tilsyn. Ølen Betong AS avd. Stord må sende ei skriftleg stadfesting innan 1. februar 2017 på at avvika er retta. Oppfølginga etter inspeksjonen er nærare omtalt på side 2. Silje Tingstad overingeniør Mari Katrine Berg overingeniør Brevet er godkjent elektronisk og har derfor inga underskrift. Kopi til: Stord kommune Statens hus Kaigaten 9, 5020 Bergen Telefon: 55 57 20 00 Telefaks: 55 57 28 51 Miljøvern- og klimaavdelinga Postboks 7310, 5020 Bergen Org.nr: 974760665 E-post: postmottak@fmho.no Internett: www.fylkesmannen.no/hordaland
1. Informasjon om verksemda Namn: Ølen Betong AS avd. Stord Kontrollklasse: 4 Adresse: Hamnegata 88, 5411 Stord Postadresse: Bjoavegen 191, 5582 Ølensvåg E-post: mail@olenbetong.no Telefon: Kommune: Stord kommune Organisasjonsnr.: - Bransjenr. (NACE-kode): 23.610 Produksjon av betongprodukter for bygge- og anleggsvirksomhet Eigar (org.nr.): 953 685 124 Siste tilsyn: - 2. Bakgrunnen for tilsynet Tilsynet vart gjennomført for å kontrollere om gjeldande krav fastsett i eller i medhald av forureiningslova med forskrifter blir haldne. Tilsynet er del av ein nasjonal tilsynsaksjon med verksemder som produserer betong, betongprodukt og andre ikkje-metalliske mineralprodukt. Aksjonen vart gjennomført i august og september 2016. Det har ikkje tidlegare vert gjennomført ein landsdekkande tilsynsaksjon retta mot denne bransjen. Følgjande hovudtema vart kontrollert: Internkontroll Utsleppskontroll Kjemikalielagring Avfallshandtering 3. Oppfølging etter tilsynet Verksemda pliktar snarast å rette opp avvika som er står i denne rapporten. For at Fylkesmannen skal kunne avslutte saka, må de innan 1. februar 2017 sende ei skriftlig tilbakemelding som viser korleis avvik er retta, gjerne med bildedokumentasjon. Vi ser alvorleg på avvik nr. 1 som vart funne under tilsynet, og verksemda kan derfor bli følgt opp med nytt tilsyn. 4. Tilsynsgebyr Fylkesmannen varsla i e-post 25. august 2016 at Ølen betong AS avd. Stord vil få eit gebyr på 12 100 kroner for tilsynet, jf. forureiningsforskrifta 39-7. Dette er gebyrsats 3. Faktura blir ettersendt frå Miljødirektoratet. De har rett til å klage på valet av gebyrsats innan tre veker etter at de har fått denne rapporten, jf. forvaltningslova 28. Klagen må innehalde den eller dei endringane de ønskjer. Den bør vere grunngjeven og skal sendast til Fylkesmannen. 2
5. Offentleggjering Denne rapporten vil vere tilgjengeleg for ålmenta via Fylkesmannen i Hordaland sin postjournal på www.fylkesmannen.no/hordaland, jf. offentleglova. 6. Dokumentunderlag Forureiningslova 7, 11 og 32 Forureiningsforskrifta Avfallsforskrifta kapittel 9 om deponering av avfall og kapittel 11 om farleg avfall Produktkontrollova Internkontrollforskrifta Informasjon om regelverket finn de på www.miljodirektoratet.no og www.regelhjelp.no. Definisjonar Avvik: brot på krav fastsett i eller i medhald av helse-, miljø- og sikkerheitslovgjevnaden (til dømes brot på krav i forureiningslova, produktkontrollova og forskrifter heimla i desse lovene eller krav og vilkår fastsett i løyve eller dispensasjonar). Merknad: eit forhold som miljøvernstyresmaktene meiner det er nødvendig å påpeike for å ivareta helse og miljø og som ikkje er omfatta av definisjonen for avvik 7. Avvik Vi fann følgjande avvik under tilsynet: Avvik 1: Verksemda slepp forureina vatn direkte til sjø Forureiningslova 7 Internkontrollforskrifta 5 andre ledd pkt. 6 og 7 Når ei verksemd ikkje har utsleppsløyve frå forureiningsmynde og bransjen ikkje er regulert i forskrift er det forureiningslova som regulerer verksemda sitt utslepp. Hovudregelen i 7 slår fast at det ikkje er lov å forureine, og at verksemda må setje i gong tiltak dersom naudsynt. Utslepp av forureina vatn er ulovleg dersom det medfører nemneverdig skade eller ulempe for miljøet, jf. forureiningslova 8 tredje ledd. Verksemder skal ha kontroll på kva dei slepp ut. For betongverksemder er det naudsynt at vaskevatn førast til eit reinseanlegg før utslepp. Reinseanlegget må vere etablert og driftast i samsvar med rutinar for å sikre at det fungerer etter hensikta, og må mellom anna trygge at armering frå betongslam og -rester vert fanga opp. Det må takast målingar av utsleppet for å kunne vurdere om det fører til forureining. Målingane må spegle dei ulike produksjonsforholda ved verksemda, og vurderingane gjort 3
kring kor, kor ofte og korleis prøvane vert gjennomført må vere dokumentert i verksemdas eigen internkontroll. Ev. utslepp av forureina vatn frå slamgroper eller avvatningsbinger for betongslam og -rester er underlagt same krav for kontroll som vaskevatn, og verksemda må kunne dokumentere at utslepp til grunn eller vatn ikkje fører til forureining. Avviket er basert på følgande observasjonar: Verksemda har eit sedimentasjonsbasseng som består av tre kopla basseng, der vatn frå det tredje bassenget renn til sjø. Dei har og ein binge til avvatning av betongslam, der ein opning i bingen fører ev. overflødig vatn til eit mindre område med helling. Det vart opplyst at området er 70-80 cm på det djupaste. Området med helling har utløp til sjø frå eit punkt rett under bakkeplan. Ev. overflødig vatn frå blandeområdet og overflatevatn som kjem i kontakt med området renn og til sjø. Direkte utslepp av forureina vatn til sjø Under tilsynet kom det inn ein betongbil som vart reingjort etter oppdrag. Sjåføren fylte vatn i trommelen, og køyrde så til slambingen. Betongrester og vatn vart sleppt inn i bingen, og tydeleg forureina vatn spreidde seg på plassen og rant direkte til sjø via området med helling. Først når trommelen vart vaska for andre gong vart innhaldet i trommelen sloppe i sedimentasjonsbassenget. Verksemda har rutine for bruk og drift av både sedimentasjonsbassenga og avvatningsbingen, men følger ikkje eigne prosedyrar. Ikkje gjennomført utsleppsmålingar Verksemda har ikkje gjennomført utsleppsmålingar, og kan dermed ikkje vurdere om utsleppa er utan miljømessige betyding. Avvik 2: Verksemdas avvikssystem vert ikkje brukt til avvik knytt til ytre miljø Internkontrollforskrifta 5 andre ledd pkt. 7 Verksemda må ha eit aktivt avvikssystem for å avdekke, rette opp og hindre brot på miljøregelverket. Avviket er basert på følgande observasjonar: Verksemda har eit avvikssystem, men har ingen registrerte avvik knytt til ytre miljø dei siste åra. Når dei under tilsynet vart spurt om utsleppet frå avvatningsbingen ville bli ført som et avvik ble det opplyst at ein heller ville handtere det munnleg. 4
Avvik 3: Rutine og dokumentasjon knytt til handtering av avfall, inkl. farleg avfall, har manglar Avfallsforskrifta 11-8 Avfallsforskrifta 11-12 Internkontrollforskrifta 5 andre ledd pkt. 7 Verksemder som har farleg avfall må gje opplysingar om kor avfallet kjem frå, kva det innehelder og kva eigenskapar det har for at vidare behandling kan skje på ein trygg måte når dei leverer det til eit godkjent mottak. Dette gjer ein ved å deklarere avfallet, no elektronisk, på www.avfallsdeklarering.no. Leveringsplikta inneber òg at verksemda må ha skriftleg dokumentasjon på kvar det farlege avfallet er levert. Handtering av betongavfall må vere risikovurdert Slam frå sedimenteringsbasseng er næringsavfall, og skal leverast til lovleg avfallsmottak, med mindre det attvinnast eller «brukes på annen måte», jf. 32 i forureiningslova. Når betongavfallet «brukes på annen måte» må det vere som ein erstatning for eit anna materiale som elles ville vert nytta. Betongavfall kan t.d. erstatte pukk eller liknande i byggeog anleggstiltak som skal gjennomførast uansett. Mengda betongmassar som vert nytta må stå i forhold til behovet for masser, og dei må vere eigna til formålet. Verksemda må ha skriftleg risikovurdering av om nyttiggjeringa av avfallet fører til forureining. Kunnskap om betongavfallets innhald av helse- og miljøfarlege stoff og om miljøforhold på staden der avfallet vert nyttiggjort må gå inn i risikovurderinga. Betongslam inneheld truleg tungmetall og kan difor ikkje reknast som reine massar utan nærare dokumentasjon. Avviket er basert på følgande observasjonar: Farleg avfall som oppstår ved verksemda vert fortløpande transportert til Ølen Betong sitt hovudkontor i Vindafjord, deklarert med hovudkontoret som avfallsprodusent, og levert til godkjent mottak. Verksemda har ikkje sjølv dokumentasjon som viser at og når avfallet deira er levert til godkjent mottak, og dei manglar oversikt over kor mykje farleg avfall dei har generert. Under tilsynet blei vi kjent med at verksemda leverer sitt betongavfall til Litlabø tipp. Denne tippen er ikkje eit avfallsanlegg med løyve etter forureiningslova, og verksemda har ikkje risikovurdert disponeringa av betongavfallet. Avvik 4: Kjemikaliar vert lagra utan oppsamlingsløysing Produktkontrollova 3 Verksemda må gjere det som er naudsynt for å førebyggje og avgrense utslepp til miljøet. 5
Avviket er basert på følgande observasjonar: Verksemda har dunkar av ulik storleik med tilsettingsstoff (kjemikaliar) i containerar med fall mot utandørs kum, utan moglegheit til å kunne samle opp dersom det skulle skje uhellsutslepp. I miljørisikovurdering har dei vurdert at lekkasje frå lagringa er lite sannsynleg, men at det dersom det skjer vil det ha stor konsekvens. Dei har sjølv sett frist til 1. desember 2016 å gjere tiltak, men tiltaka var ikkje gjennomført på tilsynsdagen. 8. Merknader Vi har ikkje gitt merknader under tilsynet. 9. Andre forhold Organisasjonsnummer og avfallsdeklarering.no Ølen Betong AS er registrert med organisasjonsnummer 953 685 124, og tre verksemder; ØB AS avd. bygg element Sandeid (871 762 562), ØB AS avd. Vindafjord (974 139 766) og ØB AS avd. Hammerfest (990 998 108). Alt farlig avfall frå avdelinga på Stord vert deklarert under avd. Vindafjord. For å registrere farleg avfall på rett verksemd er det no mogleg å opprette eiga verksemdsprofil i avfallsdeklarering.no. De bruker det organisasjonsnummeret de har brukt til no, og opprettar eigen profil på eigen verksemd si adresse; ein satellitt. Transport av farleg avfall Under tilsynet vart det informert at det oppstod avgrensa mengder farleg avfall ved avdelinga på Stord, og at dette avfallet vert levert til avd. Vindafjord. Fylkesmannen ser at dette kan vere ein fornuftig løysing. Hugs at alt avfall skal deklarerast på den verksemda som har produsert avfallet. Vi viser til avsnittet om organisasjonsnummer, og minner samstundes om at all transport av farleg avfall må skje i samsvar med krava i ADR-regelverket som Direktoratet for samfunnssikkerhet og beredskap (DSB) er mynde for. 6