HØYRINGSFRÅSEGNER TIL FORSLAG TIL REGIONALPLAN SJØAREAL HAVBRUK PLANDOKUMENTET

HØYRINGSFRÅSEGNER TIL FORSLAG TIL REGIONALPLAN SJØAREAL HAVBRUK PLANDOKUMENTET INNLEIING Høyringsfråsegnene til forslag til regionalplan sjøareal havbruk er delt i tema: Kunnskapsgrunnlaget og retningslinene Handlingsprogrammet Miljømessig berekraft Plandokumentet Høyringsfråsegnene er delt i: Kommunane Sjømatnæringa Næringsorganisasjonar Forsking Statlege sektorstyresmakter Kulturminneforvaltinga Naturvernorganisasjonar Friluftslivsorganisasjonar HØYRINGSFRÅDSEGNER TIL PLANDOKUMENTET Notatet inneheld faglege kommentarar til høyringsfråsegnene til plandokumentet. Representantar for dei som er skreve i lilla har gitt uttale til plandokumentet: Kommunane Sjømatnæringa Næringsorganisasjonar Forsking Statlege sektorstyresmakter Kulturminneforvaltinga Naturvernorganisasjonar Friluftslivsorganisasjonar Regionalplan sjøareal havbruk er korta til RPSH i notatet. Høyringsfråsegnene er skreve i kursiv og kommentarane i vanleg skrift. Med utgangspunkt i høyringsfråsegnene blir det føreslått endringar/justeringar i plandokumentet. Desse er skreve med blått i notatet. Høyringsfråsegnene som støttar planforslaget blir ikkje kommentert. 1

Frå kommunane Ryfylkerådet Det er ordførarane i kommunane Sauda, Strand, Hjelmeland, Forsand og Suldal som representerer Ryfylkerådet. Ryfylke IKS er sekretær for rådet. Saknar ein tydlegare målstruktur. Visjon, hovudmål og evt delmål bør gå fram av planen sjølv om akvakulturstrategien ligg i botn. Kommentar: Dette blir imøtekome. Det skal koma klarare fram under planomtalen kva som er føremålet med regionalplan sjøareal havbruk. Regionalplanen er eit verktøy for å koma nærare det regionale og nasjonale målet om dobling innan 2020 og ei femdobling innan 2050. Dei regionale og nasjonale måla og føringane skal koma klarare fram tidleg i planen. Suldal kommune Saknar ein tydlegare målstruktur. Visjon, hovudmål og evt delmål bør gå fram av planen sjølv om akvakulturstrategien ligg i botn. Kommentar: Sjå under Ryfylkerådet. Greater Stavanger AS Selskapet er eigd av Forus næringspark. Styret i Greater Stavanger AS er eit politisk styre med ordføraren i Stavanger kommune Christine Sagen Helgø som leiar. Desse kommunane er partnarar: Finnøy, Forsand, Gjesdal, Hå, Hjelmeland, Klepp, Kvitsøy, Randaberg, Rennesøy og Rogaland fylkeskommune. Dei seier planen er eit viktig kunnskapsdokument, kunnskapsplattform. Veksten må vera berekraftig. Viktig at Rogaland aukar volumet frå havbruksnæringa i åra som kjem. Dei seier det er trong for meir kunnskap og tettare dialog mellom styresmakter og næringa og at dette er avgjerande for å oppnå ein sterkare vekst. RPSH medverkar til å auka kunnskapen hos sentrale aktørar og med relevante retningsliner for kommunane når det gjeld arealplanlegging i sjøen i eigen kommune. Rennesøy kommune Kommunen ser positivt på havbruk som eit satsingsområde for framtida og tek oppfordringa om å revidera sjøareala i kommuneplanen med henblikk på havbruk. Vindafjord kommune Seier totalt sett vil planen med retningslinene og handlingsprogrammet vere eit godt grunnlag for ei arealavklaring gjennom kommuneplanen. Akvakultur gir utfordringar på areal og miljø. Store delar av kommunen sine beste strandsoner blir disponert utan at innbyggjarfellesskapet blir kompensert på same måte som ved vasskraftutbyggingar. Kommunen er positiv til at det vert laga nasjonale regleverk om kompensasjon av verdiskapinga/arealdisponeringa i akvakultur i vertskommunar. Uheldig at RPSH er ulikt bygd opp både når det gjeld innhald og struktur opp mot RP for Sunnhordaland og Ytre Hardanger. 2

Kommentar: Det er naturleg at innhaldet og strukturen er ulik sidan dei to planane har ulik tilnærming. Regionalplan for Sunnhordaland og Ytre Hardanger gir konkrete arealavklaringar for kvar det er havbruk i dag og kvar det ikkje bør vera havbruk i dag for å take omsyn til natur, miljø og landskap. Planen har ikkje søkjelyset på å leggje til rette for ei auke i produksjonen av sjømat og tilrettelegging for næringsutvikling i havbruksnæringa. RPSH erkjenner at det ikkje er mogleg å planleggja og avklara arealbruken i sjøareal på eit regionalt nivå grunna manglande kunnskapsgrunnlag. RPSH legg difor stor vekt på handlingsprogrammet med god planlegging og kunnskapsproduksjon. RPSH har søkjelyset på kunnskaps- og dialogbasert planlegging for å kome fram til gode næringsareal til havbruket. Hovudverktøya er retningsliner til kommunane si arealplanlegging i sjøen og eit handlingsprogram. Det er svakt at akvakultur som næring er einaste næring som er vurdert i planen og at omsynet til anna sjørelatert næring heller ikkje er omtalt. Kommentar: RPSH er geografisk avgrensa til å gjelde sjøareal og tematisk avgrensa til å gjelde havbruk. Den tematiske avgrensinga vart avklart i planprogrammet. Omsynet til anna sjørealtert næring er omtala. Det heiter i retningslinene at det skal vera ein god prosess kor det breie spekteret av nærings- og samfunnsinteresser skal takast omsyn til. Hjelmeland kommune Seier havbruksnæringa er viktig for kommunen. Dei ynskjer dette som satsingsområde no og i framtida. Ynskjer planen velkommen då den er med på å rette søkjelys på, aukar kunnskapen og prioriterer viktige forhold innan vår næringsutvikling. Mål/delmål og tiltaksdel kan vera tydlegare og meir konkret ift definisjonen på havbruk. Bør ha tydlegare/spissa mål når det gjeld nye marine artar som td marine algar/tang/tare/skjell, krepsdyr m.m. Kommentar: Målet er ei dobling av produksjonen av sjømat i Rogaland frå 2010 til 2020. Det nasjonale målet er ei femdobling av sjømat innan 2050. Me kan ikkje setja konkrete produksjonsmål til dei ulike marine artane i RPSH. Det skal koma klarare fram i planen at sjømat er meir enn lakseoppdrett og kva som skjer i Rogaland når det gjeld nye marine artar. Fleire av illustrasjonane er utydeleg/vanskeleg å lese. Tabell på side 15 om fordeling av sysselsette må vel vera både feil og mangelfull. Kommentar: Alle illustrasjonane skal gåast igjennom med mål om å vera tydelege og mogleg å lesa. Tabellen er rett men gir eit skeivt bilde av kva ringverknader i sysselsettinga havbruksnæringa totalt sett gir. Det skal takast inn data om sysselsetting knytt til leverandørindustrien, for og teknologi. Me skal bruka data om sysselsetting knytt til primærnæringa frå SSB. Det gjer det mogleg å følgje med på utviklinga. Planen bør fokusera meir på samanheng mellom sjø- og landbasert sjømatproduksjon, samt utvikling av regional infrastruktur som er naudsynt for å optimalisera næringa. Samordning av regionale planar er viktig. Kommentar: Dette er viktige tema i arealplanlegginga som kommunane må vurdera. Vekst i produksjonen av sjømat vil medverka til eit auka transportbehov både i sjøen og på land. Areal og transportplanen for Ryfylke legg til rette for ein god fysisk infrastruktur på land. 3

Tysvær kommune Planen burde hatt eit sterkare fokus på sjømatproduksjon etter meir berekraftige produksjonsmetodar kor produksjonen flyttast på land eller lukka system slik at ein får betre kontroll med dei negative konsekvensane for miljøet. Om kommunen skal leggja til rette for havbruk og sjømatproduksjon er det ynskjeleg å gjera dette med eit utvida framtidsbilde for næringa, kor ein ser på moglegheitane for produksjon på land og i lukka system. Teknologiske moglegheitar burde i større grad vore med i planen. Kommentar: All produksjon av sjømat uavhengig av areal eller teknologi skal vera berekraftig. Det er vanskeleg å setja føresegner om bruk av lukka anlegg i sjøen i medhald av lovverket. Både plan- og bygningslova og akvakulturlova er teknologinøytrale. Planen skal omtale teknologisk utvikling i næringa. Frå sjømatnæringa Sjømat Norge Sjømat Norge, tidlegare FHL, er ein medlemsorganisasjon som dekkjer heile verdikjeda i norsk sjømatnæring, både fiskerinæringa og havbruksnæringa. Pr i dag er det om lag 500 bedrifter med 12.000 tilsette innan fiskeindustri, havbruk, forproduksjon, biomarin industri, teknologi og service. Viktig å leggje til rette for ein føreseieleg vekst. Viser til Stortingsmelding sikra dei langsiktige arealbehova i næringa med å leggja til rette for optimal utnytting av areal som alt er i bruk og ved å tildela nye areal gjennom arealplanarbeid. Havbruksnæringa driv biologisk produksjon og må ha langsiktige og stabile rammevilkår. Difor viktig å sjå langt fram i planprosessen og gir rom for utvikling som ein ennå ikkje kjenner detaljane i. Det er tett samanheng mellom næringsutvikling og næringsareal og avklaring av tilgjengeleg areal må gjerast i god tid før sjøsetting av fisk kan finna stad. Oppteken av at berekraft skal liggja til grunn for utviklinga i næringa. Tre omsyn og god balanse mellom desse Havbruksnæringa: Grieg Seafood AS Annerkjenner RFK for sitt fremsyn, initiativ og ressursene som er blitt lagt ned i arbeidet med RPS. Bremnes Seashore AS Når verda skal auka produksjonen av mat, 70 prosent (FAO) er det viktig at alle regionar og område nøye vurdere kva område som har potensiale til å auka arealtilgangen. Viktig at kystsoneplanen tar dette innover seg og prioriterer matproduksjon. Fellesnemnaren til lokalitetane til selskapet er gode straumtilhøve og reint friskt vatn. Hovudkontor og fabrikk for pakking og foredling av laks. Øklandsvåg i Bømlo kommune. Vidarefordeling, distriktsarbeidsplassar. Krev ein stabil og føreseileg produksjon av laks. 4

Etablering av produksjonsområde og felles brakkleggingsområde. Førebyggjing av utfordring med sjukdom og parasittar. Viktig å ha nok lokalitetar som er plassert i rett område. Regjeringa inviterte i 2015 næringa til å veksa med 5% per løyve men med betydelege strengare miljømål enn tidlegare. I Stortingsmeldinga om vekst i havbruksnæringa ein mogleg vidare vekst på 2,5 3% per år, om selskapa tilfredsstiller klart definerte miljømål. Vekst på lokalitetsnivå krev at selskapa har nok med lokalitetar som kan ta imot ein auka biomasse. Næringa må vera berekraftig på alle plan (om nå scenarioet) og i tillegg må omdømme vera slik at folk flest og oppfattar næringa som berekraftig. Fylkeskommunen har ansvaret for å medverka til fleire og større areal for å auka den nasjonale og globale produksjonen av mat til ein veksande befolkning. Alsaker Fjordbruk AS RFK har ei fornufteg haldning til planarbeidet og nyttar moglegheitane i PBL på ein god måte. Fokus på overordna retningsliner og verkty til kommunane snarare enn å overstyra lokale prosessar gjennom detaljerte plankart og føresegner legg grunnlaget for eit godt samarbeid mellom aktørane. Fiskerinæringa: Fiskarlaget Vest Finn det underleg at RFK som regional planmynde og har ansvar for tildeling av lokalitetar i høve akvakulturlova, lagar ein RPS for Rogaland med hovudvekt på eit enkelt tema, havbruk. Dei meiner alle tema må takast med når det skal lagast ein regionalplan for sjøareal. Det kan ikkje vera slik at ein fyrst prioriterer eit tema, havbruk og så får fiskerinæringa og andre interesser bruka områda som er att. Viser til arbeidet med KP i Vindafjord som eit døme på dette. Kommentar: Planen er spissa til å gjelde havbruksnæringa og korleis leggje til rette for ein berekrafteg vekst og utvikling av havbruksnæringa med søkjelyset på ei kunnskapsbasert- og dialogbasert arealplanlegging i sjøen. Alle interessene skal ivarekakast med å verta invitert i planprosessane for å drøfte og gjera arealavklaringar som er godt tilpassa næringa sine behov samstundes som desse areala skal vera i minst mogleg konflikt med andre næringsinteresser og samfunnsinteressene. Før endeleg plan skal det liggja føre ei konsekvensanalyse som gjer greie for kva konsekvensar føreslått arealbruk for havbruksnæringa har for samfunn og miljø. RPS gjer ikkje greie for om sjømatbegrepet berre gjeld oppdrett eller om det også gjeld fiskeria. Viser til teksten Fylkestinget har bestemt at produksjonen av sjømat i Rogaland skal doblast frå 2010 til 2020. Kommentar: Omgrepet sjømat er ikkje klart nok definert i planen. Indirekte er sjømat definert som det som kjem frå havbruket, jf. at planen definerer kva som meinast med havbruk og ikkje kva som meinast med sjømat. Det vert vist til at det er i havbruket det er 5

størst potensiale for å auka produksjonen av sjømat. Planen skal definera sjømatomgrepet. Fiskerinæringa som haustar mat frå sjøen er ein del av sjømatnæringa og av sjømatomgrepet. Næringsforeningen i Stavanger- regionen Vekst krev aktiv tilrettelegging, sjølvsagt innan miljømessig forsvarlege rammer. RFK har tatt på seg ein viktig koordinatorrolle. Svært positivt og Næringsforeningen vil gi fylkeskommunen honnør for å ha gjennomført en grundig og inkluderende prosess ved utarbeidelsen av planen Planarbeidet har bidratt til et betydelig kunnskapsløft og oppdatert kartmateriale til nytte for kommuner, næringsliv og andre aktører. Det er skapt et betre fundament for ytterligere vekst i næringen. RPSH eit viktig bidrag til ein meir koordinert og kunnskapsbasert utvikling av sjømatnæringa i Rogaland. Frå forskinga: Universitet i Stavanger/IRIS Disposisjonen bør gjerast klarare til dømes med tydlegare markering av bolkar og titlar/nivå på overskrifter... slik det er delt inn, omtale av næringa og kor kunnskapsgrunnlaget startar fyrst på side 42 kan få lesaren til å undrast over korleis omtalen av næringa inngår i kunnskapsgrunnlaget. Skilje på kunnskapsgrunnlag og kunnskapskjelder/dokumentasjon. Enkelte avsnitt noko uventa plassert. Spesielt dei to fyrste avsnitta under metodekap. Kommentar: Fråsegna blir imøtekome. Disposisjonen skal gjerast betre og samanhengen mellom disposisjon og tekst. Rogaland har ei stor utfordring knytt til auka havbruksproduksjon fordi det er stor konkurranse med andre brukarinteresser. Dette bør gjerast tydlegare i faktadelen. I tiltaksdelen kan det argumenterast for at det difor er viktig å bruka tilstrekkeleg med ressursar for å leggje til rette for auka produksjon som også tilet annan bruk av sjøen. Kommentar: Fråsegna blir imøtekome. Det skal koma tydlegare fram i faktadelen at det er stor konkurranse om og press på sjøareala I Rogaland. Det skal koma fram at dette er hovudgrunnen til at Rogaland er plukka ut som pilot fylke i marine grunn kart i Noreg, MAGIN. Saknar refleksjonar over den teknologiske utviklinga innan havbruksnæringa. Kommentar: Fråsegna blir imøtekome. Det vert tatt inn eit eige kapitel om næringa og teknologi. Utviklinga fram til no og utviklinga frametter. Det blir teke med nokon om ringverknadene av teknologiutviklinga. Det bør koma tydlegare fram at Rogaland er lite når det gjeld havbruksnæringa. Rogaland er det minste lakseoppdrettsfylket frå vestlandet og nordover, og har hatt lågare vekst enn dei andre fylka sidan 1990 talet. Fylket har minst aktørar. Rogaland er i konkurranse med andre fylke om å vera ein attraktiv lokalitet for verksemder i sjømatnæringa generelt og havbruk 6

spesielt. Hovudkontor og dei kunnskapsintensive, høgtlønna arbeidsplassane blir flytta frå Rogaland til andre fylke. Det bør planleggjast tiltak som oppmuntrar både produsentar og kunnskapsmiljø til å satsa i fylket. Kommentar: Det skal koma tydeleg fram i planen at Rogaland er lite når det gjeld havbruk som ei primærnæring men stor når det gjeld sekundærnæringane knytt til havbruket. Havbruksnæringa er av hovudnæringane i Rogaland frametter for å imøtekome omstillinga og overgangen til ein meir grøn økonomi. Forsking er viktig. Regional utvikling er avhengig av eit godt samspel i det regionale innovasjonssystemet. Akademia og forsking er to av dei viktige drivarane i dette systemet. Det inneber at kompetanse- og forskarmiljøa i Rogaland må ta inn havbruk som eit satsingsområde i sine strategiar. Frå statlege sektorstyresmakter Fylkesmannen Planen fokuserer sterkt på akvakultur, og er i liten gard ei avveging imot andre sjøvegs interesser. Bør difor vurderast om planen heller bør vera ein strategi for havbruksnæringa i Rogaland og ikkje ein regionalplan. Kommentar: Ei vurdering av om regionalplanen heller skal vera ein strategi for havbruksnæringa er drøfta tverrfagleg og avklart internt i fylkeskommunen. Planprogrammet er tydeleg på at det skal vera ein regionalplan. Nyare nasjonale styrings- og utviklingssignal er svært tydlege på at det må vera ein regionalplan. Stortingsmeldinga om Berekraftige byar og sterke distrikt og Regionreformen understrekar kor viktig regional planlegging og regionale planar er for regional utvikling og verdiskaping. RPSH kan og sjåast på som ei konkret oppfølging av Fylkesdeplan for kystsona frå 2002 kor hovudmålet er Havbruk skal være en lønnsom og berekraftig næring i utvikling og vekst i Rogaland. Delmåla er Havbruksnæringene i Rogaland skal sikres gode arealer og rammebetingelser for nåværende og framtidig produksjon og Ulemper og skadevirkninger som følgje av havbruksvirksomhet skal reduserers til et realistisk minimum. Det kjem ikkje fram i planforslaget korleis denne planen påverkar status til gjeldande fylkesdelplan for kystsona i Rogaland. Det må avklarast om den skal ha status som regionalplan. Kommentar: Det skal koma fram i saksframlegget når regionalplanen skal handsamast etter høyringa korleis samanhengen er mellom regionalplan sjøareal havbruk og fylkesdelplan for kystsona frå 2002. Det er regional planstrategi som avklarar kva planar som skal gjelde og kva planar som kan avsluttast. Regionalplan sjøareal havbruk har ein kunnskapsbase og retningsliner til arealplanlegginga i sjøen for å avklare næringsareal til havbruksnæringa. Kunnskapsbasen har data om alle kartfesta verne- og brukarinteressene i sjøen. Dette kan sjåast på som ei oppdatering av kunnskapsgrunnlaget til fylkesdelplan for kystsona. Kunnskapsbasen og retningslina om medverknad og involvering av alle interessene i planprosessane inneber at det breie spekteret av brukar- og verneinteressene i sjøen blir teke omsyn til i planlegginga. 7

I 2008 kome dokumentasjonskravet i plan- og bygningslova om å opplysa om konsekvensar på samfunn- og miljø av ny arealbruk. I 2008 kom og naturmangfaldlova som set krav om å få fram samla belastning på økosystema av ny arealbruk. Lovverket sikrar omsynet til verneog brukarinteressene. Plan- og bygningslova er tydeleg på at det ikkje skal planleggjast meir enn naudsynt og det skal takast tak i uttalte utfordringar for å leggje til rette for utvikling og verdiskaping. Fylkesdelplanen for kystsona er svært omfattande. I tillegg til retningsliner til offentleg planlegging og forvalting knytt til mange av verne- og brukarinteressene i sjøen er det laga mål, delmål og tiltaksplan med ansvar til kvar av interessekategoriane: Naturvern og biologisk mangfald, friluftsliv, kulturminner, strandsona, fiske, havbruk, taretråling, skjelsand, sand, grus og pukkressursar i strandsona, sjøverts infrastruktur og totalforsvaret. Det er eit spørsmål om kva som er samanhengen mellom FDP for kystsona og regionalplan for byggeråstoff. Det er eit spørsmål om kva som er samanhengen mellom FDP for kystsona og regionalplan for naturforvaltning og friluftsliv. Kystverket Kommenterer at fylkesdelplanen for kystsona er vedtatt i 2002 og treng revisjon. Kystverket hadde i utgangspunktet forventningar om at det var kystsoneplanen frå 2002 som regional planstrategi la opp til at skulle bli avløyst med ein regionalplan for sjøareala. Dei spør om fylkeskommunen har ambisjonar om å revidere fylkesdelplan for kystsona? Kommentar: Sjå kommentar under Fylkesmannen. Spørsmålet om revisjon eller ei er noko som må avklarast i arbeidet med regional planstrategi. Fiskeridirektoratet Dei ser det er svært positivt at fylkeskommunen ynskjer verdiskaping og utvikling innan ein av våre viktigaste næringar. Dei seier planforslaget vil medverka til vesentlege negative konsekvensar for både fiskeri- og havbruksinteressene i Rogaland. Dei har difor vesentlege innvendingar til planen jf. PBL 8-4 andre ledd, til prioriteringa av samfunnsinteresser slik et er gjort i planforslaget: Viser til konkret: 46 Temadata om samfunnsinteresser og tabellen der dette er fargevisualisert. Her seier dei at FK ikkje har grunngjeve kvifor andre interesser ikkje er vurdert eller kvifor td akvakultur og fiskeri er mindre viktig enn dei tre nemnde interessene. Dei er sterkt usamde i at FK kan trekkje ein slik konklusjon ved å vise til tre Stortingsmeldingar. Retningsline 7 andre og tredje ledd Påstanden på side 31 økosystembasert planlegging. Her viser dei til PBL som seier det alltid skal gjerast ei samla vurdering av alle interesser, og NML 10 om økosystemtilnærming og samla belastning. Om planforslaget blir vedteke utan at innvendingane blir teke omsyn til, vil FDIR krevja planen inn for departementet. Kommentar: Vesentlege innvendingar må fylkeskommunen ta på alvor. Planen har søkjelyset på trongen for gode og planavklarte næringsareal til havbruket om produksjonen av sjømat skal auka. Berekrat er eit grunnleggjande premiss. Fylkeskommunen skal følgja opp nasjonal politikk i den regionale politikkutforminga. Planen legg opp til at samfunnsinteresser som kan forankrast i Stortingsmeldingar og slik er viktige nasjonale og regionale 8

samfunnsinteresser skal prioriterast framom havbruksnæringa om det ikkje er mogleg med sameksistens. Fiskeridirektoratet har ikkje ei god overordna grunngjeving for dei vesentlege innvendingane. Dei konkrete innspela til innvendingane blir imøtekome, jf notatet om kunnskapsgrunnlaget og retniningslinen. Forslaget til ei arealdisponering av sjøareala i raude og gule område vert teke ut. Retningsline 7, andre ledd blir gjort om og kap. om miljømessig berekrafta vert skreve om, jf notatet om miljømessig berekraft. Dei seier planforslaget inneheld lite heilskapleg tenking. Dei seier planforslaget på høyring ber preg av å vera uferdig og treng ein grundig fagleg gjennomgang før det stå fram som ein plan. Fiskeridirektoratet som fagmyndigheit for havbruksforvaltinga ønska og venta ein tett og god dialog i dette planarbeidet. Det ville ha styrka planen om fagkunnskapen deira hadde blitt brukt. Dei understrekar at dei har delteke i planarbeidet. Og fått gitt innspel om kunnskapsgrunnlag og relevante data. Dei viser til kva innspel dei ga skriftleg til varsel om oppstart av planarbeidet (planprogrammet) og seier dei ikkje ser desse att i planen. Kommentar: Planen tek for seg heile verdikjeda i havbruksnæringa. Fiskeridirektoratet region Sør er blitt invitert til alle temasamlingane og har vore med i heile planprosessen med moglegheiter for å spela inn synspunkt. Det er og halde eit eige møte med Fiskeridirektoratet region Sør. Planen nyttar kunnskap frå Fiskeridirektoratet. Det er henta data frå akvakulturregisteret. Temakartportalen er ein felles kunnskapsbase for planlegginga i sjøen som hentar inn data om interesser og areal i sjøen frå fleire aktørar mellom anna frå Fiskeridirektoratet om fiske og kystnære fiskeridata. Planarbeidet har vore ein prosess med dialog med havbruksnæringa. Fylkeskommunen har fagkompetanse innan både havbruk som næring, innan akvakulturforvaltning og innan planlegging som verktøy for verdiskaping og utvikling. Det siste punktet om å vurdera utvikling av havbruksnæringa opp mot utvikling av annan industri tek ikkje planen opp konkret. Dei saknar eit samandrag, dei tykkjer språket er for enkelt og upresist. Dei meiner planen er uferdig og det kunne med fordel ha vore gjort ein redigeringsjobb i forkant av utsending på høyring. Dei seier det trengs ein ryddejobb for å få samsvar mellom kjeldene som er oppgitt i teksten og i referanselista. Tekstforklaringane og symbol er ufullstendige på grafane og figurane, side 4, 14, 15. Uklare figurar side 24, 26, 27, 39. Dei viser til teksten om at sjøareala ikkje har kommunegrenser. Dei seier dette er feil fordi dei fleste kommunane i Rogaland har kommunegrenser i sjøarealet. Kommentar: Planen som har vore på høyring er eit planforslag. Det er bra med konstruktive høyringsinnspel som gjer at det endelege plandokumentet vert godt og følgd opp. Ein god planprosess er det når det er ei modning og ein læringsprosess. Alle er plikta til å følgja opp ein regionalplan både fylkeskommunen, kommunane og statlege sektorstyresmakter. Ein regionalplan skal ikkje ha noko samandrag men ein planomtale. Plandokumentet skal kvalitetssikrast for å få ein tydeleg tekst, samanheng mellom referansar og kjelder, fullstendige teiknforklaringar og klare figurar. Dei faktiske feila som Fiskeridirektoratet region Sør kommenterer blir retta. Dei seier klarering/godkjenning av lokalitet er upresist forklart. Dei skal ivareta nasjonale og regionalt viktige fiskeriinteresser. Kommunane har eit særskilt ansvar for å ivareta lokale og regionale fiskeriinteresser. Dei seier tildeling av løyver er upresist forklart. Dei seier forslaget om vekstsystem er samanblanda med eksisterande regleverk knytt til lus. 9

Forvaltingsregimenet for akvakultur må synleggjerast meir presist og tydeleg. Løyver til matfisk av laks, aure og regnbogeaure i sjøvatn blir ikkje tildelt av FK. Dei seier FK har gitt figuren som ill. sakshandsamingsprosessen eit innhald utover det som er tilfelle. Figuren viser til sakshandsamingsprosessen og dei rår til at teksten blir endra. Dei seier formuleringa FT har bestemt at produksjonen av sjømat i Rogaland skal doblast frå 2010 til 2020 er ei underleg formulering sidan det er NFD som bestemmer produksjonskapasitet. Dei understrekar at FK kan tildele løyver til landbasert settefisk og matfisk av laks, aure og regnbogeaure samt til marine artar. Kommentar: Teksten om løyver, produksjonskapasitet, klarering av lokalitet og akvakulturforvaltinga blir gått gjennom og retta. Samanhengen evt skiljet mellom regional næringspolitikkutforming og akvakulturforvalting skal koma klart fram. Dei kommenterer desse konkrete faktafeila: Dei gjer merksam på at fleire settefiskanlegg i Rogaland framleis er gjennomstrømmingsanlegg. Det er per i dag ingen selskap som produserer aure men eit selskap produserer regnbogeaure. Rett namn er Cargill Aqua Nutrition. Innehavaren av løyve er framleis EWOS Innovation AS. Erfjord Stamfisk AS er innfusjonert i Grieg Seafood Rogaland AS. Ilsvåg Holding AS produserer regnbogeaure, ikkje aure. Aure manglar i setninga på side 22 løyva til å produsera matfisk, laks og regnbogeaure., Åmøy fjordbruk AS er fusjonert inn i Rogaland fjordbruk AS, og eksisterer ikkje lenger. Torleiv Gåsland har løyve til merdbasert matfisk i innsjø (ferksvatn) i Bjerkreim kommune. Dei seier det ikkje lenger er ei grense på eigarskap, planen seier eit oppdrettsselskap kan ikkje eiga meir enn 40% av løyva. Dei viser til ei forskrift frå 2015. Seier lokalitetar er eit meir dekkjande ord i teksten side 35, I dag vil næringa ha større og færre sjøområde lenger ute i fjordane. Kommeneter at FDIR er rett kjelde til dei to figurane som viser matfisk- og settefisklokalitetar, side 34. Dei seier det er feil i oversikten, side 62. Dei seier dette krev ei nærare forklaringa: Det var forbode å flytta lokalitetar over kommunegrensene. Flytteforbodet vart oppheva i 2004. Kommentar: Alle faktafeila blir retta opp. Dei gjer oppmerksam på at omgrepet settefisk normalt blir brukt om fisken medan han er i ferskvatn og på eit settefiskanlegg. Settefisk omfattar difor og andre stadier enn smolt, ettersom dette er fisk som er klar til å overførast til sjøvatn. Kommentar: Det blir tatt inn i planen kva som er den faktiske definisjonen av settefisk, heimla i forskrift. Dei kommenterer dette i kapitlet om miljømessig berekraft: 10

Det er upresist å seie at HI miljøovervakar havbruksnæringa. HI utgir årleg rapport med risikovurdering om miljøpåverknader av havbruk. Havbruksnæringa er pålagt krav om miljøovervaking gjennom akvakulturlova og akvakulturforskrifta 35 og desse blir rapport til og følgd opp av FDIR. Dei rår til at teksten blir endra. Det bør koma klart fram kva som er dagens regelverk knytt til lakselus som Mattilsynet forvaltar. Rår til at tekst om nasjonale laksefjordrar blir tatt ut frå avsnittet om lakselus til eit eige avsnitt om tilhøve til lakselus. NLF og NLV er oppretta for å gi eit utval av dei viktigaste laksebestandane eit særskilt vern og det omfattar langt meir enn den snevre framstillinga i FK sitt høyringsforslag. Kommenterer teksten Rogaland ynskjer å vera eit eige produksjonsområde. Det kjem ikkje fram kven som meiner dette. Rår til tekst om produksjonsområde. Viser til teksten om at produksjonsområdet skal delast i fire soner osb.. Seier dette er noko som ikkje er med i forslaget frå NFD til vekstsystem. Viser til teksten om at Havbruksnæringa i Rogaland samarbeider osb. Kommenterer at dei går ut frå at FK her meiner dagens regelverk knytt til fiskehelse og fiskevelferd forvalta av Mattilsynet. Slik det står kan det forståast å vere ein del av forslaget frå NFD, noko som ikkje er tilfelle. Det kan gjerne leggjast til kven som finansierer prosjektet marin overvaking i Rogaland. Det er upresist å seie at Staten pålegg oppdrettsnæringa miljøovervaking og rapportering osb Det følgjer av akvakulturforskrifta 35 Miljøovervaking at det er krav om overvaking av korleis utslepp frå anlegga påverkar området under og rundt anlegget. Overvakinga skal gjerast etter Norsk Standard 9410:2016. Miljøovervåking av bunnpåvirkning frå marine akvakulturanlegg. Dei viser og til 36 tiltak ved uakseptabel miljøtilstand. Dei rår til ei meir presis formulering av kva MOMB og MOM C undersøkjingane er for noko. Rett kjelde for MOM B og MOM C er FDIR. I kartverktøyet Akvakultur- Miljøundersøkelser. Dei seier nærleik til nasjonale laksefjordar og laksevassdrag og etablering av akvakultur ikkje er ei vurdering eller tema for prioritering i planarbeid etter PBL. Det blir regulert av ei særskilt forskrift kalla forskrift om særskilte krav til akvakulturrelatert verksemd i eller ved nasjonale laksevassdrag og nasjonale laksefjordar. Kommentar: Heile kapitlet om miljømessig berekraft vert skreve om, sjå kommentarane i notatet miljømessig berekraft. Det blir skreve inn noko tekst om produksjonsområde. Det har skjedd mykje sidan planen har vore på høyring når det gjeld regleverk for å styrka den miljømessige berekrafta til oppdrettsnæringa. Dei kommenterer at dei ikkje kjenner til at det er gitt løyve til forsøk med dyrking av tare i Lysefjorden og Høgsfjorden. Dei seier det ikkje er lov å driva akvakultur utan løyve. Dei seier hausting av tare har ikkje noko med akvakultur å gjera. Kommentar: Det forskingsbaserte forsøket vert tatt ut av planen. Hausting av tare vert skildra i planen under kunnskapsgrunnlaget om interessene, i arealkategorien: Uttak av råstoff. 11

Dei seier planen ikkje treng retningsliner. Dei seier ei oppmoding til kommunane i ein regionalplan ikkje endrar på lovkravet, og retningsliner er dermed ikkje nødvendige. Dei seier RP gir grunnlag for å reise motsegn til kommunale planar. Dei saknar ei utgreiing av korleis FK vil vurdera og handtera dette saman med at FK og skal ivareta akvakulturinteressene og har motsegnkompetanse til kommunale planar. Dei seier det bør vera med tekst om planen er juridisk bindande, samt korleis FK vil følgja opp planen og samtidig ivareta akvakulturinteresser i kommunale planar. Kommentar: Retningslinene er hovudverktyet til regionalplanen for å få til ei heilskapleg og samordna arealplanlegging i sjøen. Fråsegna frå Fiskeridirektoratet region Sør viser manglande kompetanse innan planlegging og rolleforståing. Det er fylkeskommunen som er samfunnsutviklar med planlegging og plankompetanse som verktøy. Regionalplanen er ikkje eit motsegnsverkty men eit kunnskaps, rettleiings og motivasjonsverktøy for å legge til rette for ei berekraftig utvikling og verdiskaping innan havbruksnæringa. Det vil vera kommuneplanane som er avgjerande for fylkeskommunen som akvakulturstyresmakt om fylkeskommunen skal bruka motsegnskompetansen i medhald av akvakulturlova. Dei seier det ikkje er nokon innlysande konflikt mellom akvakultur og gyteområde eller oppvekstområde for fisk. Det er difor misvisande å setje raud farge på gyte- og oppvekstområde for fisk og følgje dette opp med retningsline. Jf punkt 7. Dei reagerer på fargebruken raud og gul. Fikseområde for aktive fiskereiskap har gul farge. Akvakultur i eit rekefelt er i direkte konflikt. Fisk i steng har eit fiske- og ferdselsforbod som oppdrettsanlegg 100 og 25 m men har fått gul farge. Akvakultur i rekefelt eller låssettingsplassar er ikkje mogleg i plansamaheng men vil krevja ei konkret vurdering frå fiskeristyresmaktene i kvart enkelt tilfelle. Fargebruken kan gi lesaren inntrykk av at det vil vera mindre konfliktfylt å planleggja areal for akvakultur i rekefelt enn td i område med gytefelt, friluftsliv eller i farled. Kommentar: Den grovmaska arealdisponeringa av sjøareala i gule og raude område vert tatt ut av planen., sjå kommentarar til kunnskapsgrunnlaget og retningslinene. Dei saknar omtale og status for FDP kystsone frå 2002 etter eit eventuelt vedtak av RPSH. Kommentar: Sjå kommentarane om FDP kystsona under fylkesmannen si høyringsfråsegn. Dei seier det er ein stor svakheit at planen ikkje skil mellom planlegging av framtidig areal for akvakultur og areal der det allereie er etablerte akvakulturlokalitetar. Dei stiller spørsmål med FK si tolking av vilkår som vert knytt til fleirbruksområde. I Rogaland er det stor konkurranse om areal i sjø og det vil vera svært vanskeleg å finne bruksområde for framtidig planlegging av sjøareal for akvakultur. Det som vil vera realistisk å få til i Rogaland vil i praksis vera fleirbruksområde fram til konkret akvakultur blir planlagt. Kommentar: I temakartportalen til planen blir det vist kva areal som er sett av til einbruksområde i gjeldande kommuneplanar, per våren 2016, og det blir vist kva areal næringa brukar. Planlegginga skal løyse både konkurranse om sjøareala og havbruksnæringa sine behov for næringsareal. Konkurranse og arealbehov løysast ikkje med fleirbruksområde. 10.mai 2017 12