RETTSBOK Domstol: Haugalandet og Sunnhordland jordskifterett Møtedag: Onsdag 2.12.2015 Stad: Husnes kulturhus, møterom 1 og 2 Sak nr.: 1210-2014-0027 Undarheim gnr. 143 i Kvinnherad Saka gjeld: Krav om sak etter jordskiftelova 2 Jordskiftedommar: Jordskiftedommarfullmektig Åse-Berit Nytun, som einedommar etter jordskiftelova 9 andre ledd Protokollførar: Saka er kravd av: Til handsaming: Åse-Berit Nytun 1. Klarleggje problemet som kravet omfattar 2. Klargjere parts- og nabotilhøve 3. Drøfte fremjing av saka 4. Drøfte løysing og vidare framdrift Partar: 143/1: Tordis Frøystein sitt bu ved Gaute Frøystein Stig Magne Frøystein Trond-Arild Frøystein bustyrar advokat Edle Lomheim 143/35, 143/67 og 143/76: Hallstein Andreas Onarheim Signy Norun Juberg Helga Vikene Alvny Ragnhild Eide Advokat Paul Aakre ved advokatfullmektig Helge Vatland representerer Trond-Arild Frøystein Eigedomane ligg i Kvinnherad kommune Til stades: 143/1: Tordis Frøystein sitt bu ved Stig Magne Frøystein (han møtte òg med fullmakt, dok. nr. 15, 1210-2014-0027 Undarheim gnr. 143 i KvinnheradHaugalandet og Sunnhordland jordskifterett 1
frå Gaute Frøystein) Trond-Arild Frøystein 143/35, 143/67 og 143/76: Signy Norun Juberg I tillegg møtte Otto Eide med fullmakt frå Alvny Ragnhild Eide. Alvny Ragnhild Eide hadde igjen fått fullmakt frå Helga Vikene. Advokatfullmektig Helge Vatland for Trond-Arild Frøystein I tillegg møtte overingeniør Jan Vidar Kannelønning frå jordskifteretten sitt kontor Dei andre partane var lovleg innkalla, men møtte ikkje På spørsmål frå dommarfullmektigen hadde ingen merknader til innkallinga til møtet eller til måten retten var samansett på. Ingen kjende til noko som kunne tilseie at dommarfullmektigen er inhabil. Advokatfullmektig Vatland la fram fullmakt, dok. nr. 16, frå bustyrar for 143/1, advokat Edle Lomheim, til Trond-Arild Frøystein. Advokatfullmektig Vatland gjorde klart at det no difor er Trond-Arild Frøystein som representerer buet. Dommarfullmektigen orienterte generelt om jordskifteretten, og gjekk gjennom saka slik den er forstått av retten så langt. Framlagde dokument: Dok. nr. 1. Krav om sak for jordskifteretten, datert 16.5.2014. Vedlegg 1. Utdrag av ekstrating 19.10.1925. Vedlegg 2. Grunnboksblad frå gammal grunnbok for eigedomen 143/35. Vedlegg 3. Kart frå "Se eiendom", datert 8.5.2014. Vedlegg 4. Utdrag frå pantebok på Undarheim. Vedlegg 5. Tre bileter. Dok. nr. 2. E-postar frå, 17.5.2014. Vedlegg 1. Bilete. Vedlegg 2. Kart. Dok. nr. 3. Skylddelingsforretning, 9.10.1925. Dok. nr. 4. E-post frå, 25.5.2014. Vedlegg 1. Fem bileter. 1210-2014-0027 Undarheim gnr. 143 i KvinnheradHaugalandet og Sunnhordland jordskifterett 2
Dok. nr. 5. Skriv frå Gaute Frøystein, datert 25.7.2014. Dok. nr. 6. Mottakskvittering med påskrift, frå Stig Magne Frøystein, datert 29.7.2014. Dok. nr. 7. Skriv frå jordskifteretten til partane. Utsett frist for å krevje meddommarar. Datert 4.8.2014. Dok. nr. 8. E-post frå, 7.8.2014. Dok. nr. 9. Skriv frå jordskifteretten til partane i saka. Informasjon om partslista og utsetjing av saka. Datert 21.4.2015. Dok. nr. 10. E-post frå advokat Edle Lomheim, 12.5.2015. Dok. nr. 11. Innkalling til rettsmøte, datert 25.8.2015. Dok. nr. 12. Mottakskvittering med påskrift, frå Gaute Frøystein, datert 1.9.2015. Dok. nr. 13. E-post frå jordskifteretten til Gaute Frøystein, 3.9.2015. Dok. nr. 14. Prosesskrift frå advokatfullmektig Helge Vatland, datert 18.11.2015. Vedlegg 1. Luftfoto. Vedlegg 2. Avskrift av utskiftingsprotokoll gjeldande utmarka på gnr. 143, 1.4.1911. Vedlegg 3. Faksimile av side 131 i Kvinnherad 4 Gards- og ættesoga. Erling Vaage, Kvinnherad kommune 1991. Vedlegg 4. Brev frå Teigen Bygg & Trelast AS, datert 25.6.2015. Dokumenta vart gjennomgått i naudsynt grad. Alle er kjende med innhaldet i dokumenta. Dommarfullmektigen skisserte ein førebels framdriftsplan i saka, og gjekk gjennom planen for møtet i dag. Advokatfullmektig Vatland informerte om at den varsla vitneforklaringa frå jordbrukssjef Tore Eik ikkje kjem til å bli gjennomført. Det vart teke pause frå kl. 10.20 til kl. 10.55. Retten tok så slik avgjerd: Alle i buet etter Tordis Frøystein er kalla inn til møtet fordi dei har eigarinteresse i saka, og er oppførte som partar i kravet. Kven som kan representere buet vart likevel sett på spissen innleiingsvis i rettsmøtet, og retten må ta stilling til dette. Bustyrar for buet til 143/1, advokat Edle Lomheim, har gjeve fullmakt til Trond-Arild Frøystein. Spørsmålet er om Stig Magne Frøystein framleis skal kunne uttale seg som part på rettsmøtet, eller om han skal gje vitneforklaring i staden. Sjølv om alle arvingane i buet har eigarinteresse i eigedomen, så er det bustyrar som skal ivareta buet sine interesser, og som i utgangspunktet representerer buet. Vidare har bustyrar høve til å gje fullmakt til andre. Med bakgrunn i dette kjem retten til slik 1210-2014-0027 Undarheim gnr. 143 i KvinnheradHaugalandet og Sunnhordland jordskifterett 3
slutning: Stig Magne Frøystein får uttale seg som vitne på rettsmøtet. På spørsmål var det ingen som hadde merknader til at vitnet kunne fylgje forhandlingane. Dommarfullmektigen orienterte om at Helga Vikene har gjeve fullmakt, dok. nr. 17, til Alvny Ragnhild Eide. Vidare har Alvny Ragnhild Eide gjeve fullmakt, dok. nr. 18, til Otto Eide. På spørsmål var det ingen som hadde merknader til at Otto Eide uttalar seg både på vegne av Alvny Ragnhild Eide og Helga Vikene. Partane, og vitnet, vart formana og gav forsikring. (143/35, 143/67 og 143/76) fekk ordet for å gjere greie for kravet og peike på dokument han ville gjere gjeldande. Otto Eide (for 143/35, 143/67 og 143/76) fekk ordet for å supplere saksframstillinga. Signy Norun Juberg (143/35, 143/67 og 143/76) fekk høve til å supplere saksframstillinga. Advokatfullmektig Vatland fekk ordet, på vegne av Trond-Arild Frøystein (143/1), til innleiingsforedrag. Han peika på dokument han ville gjere gjeldande, og la ned påstand (likelydande med påstand i prosesskrift av 18.11.2015). Det vart teke matpause frå kl. 11.55 til kl. 12.30. Det vart så halde partsforklaringar. (143/35, 143/67 og 143/76) gav partsforklaring. Otto Eide (for 143/35, 143/67 og 143/76) gav partsforklaring. Signy Norun Juberg (143/35, 143/67 og 143/76) fekk høve til å gje partsforklaring. Trond-Arild Frøystein (143/1) gav partsforklaring. Han skisserte ei eventuell minneleg løysing i saka. sa at han ikkje kan ta stilling til ei minneleg løysing på dette tidspunktet. Det vart teke pause frå kl. 13.55 til kl. 14.15. Otto Eide forlet rettsmøtet kl. 14.15. Det vart så halde vitneforklaring. Vitne 1 ført av Trond-Arild Frøystein Namn: Stig Magne Frøystein. Fødselsdato: 26.10.72. Bustad: Honvesvegen 21, 5708 Voss. Stilling: Voss sement, sjåfør/lastar/butikk. 1210-2014-0027 Undarheim gnr. 143 i KvinnheradHaugalandet og Sunnhordland jordskifterett 4
Tilknyting til partane: Bror til Trond-Arild Frøystein. Vitnet var allereie formana og hadde gjeve forsikring. Vitnet gav forklaring. Dommarfullmektigen orienterte generelt om trekking av krav om jordskiftesak. Eit krav om jordskiftesak etter 2 kan trekkast tilbake heilt fram til vedtak om fremjing er skrive i rettsboka. Normalt vil fremjingsvedtaket bli sagt innan to veker etter rettsmøtet. Det må betalast kr 1720 for trekt sak. Det vart vidare informert om kva eit sluttinnlegg er, og at påstand gjeldande fremjingsspørsmålet må leggast ned. Det vart teke pause om lag kl. 14.35 til kl. 14.40, slik at og Juberg skulle få høve til å drøfte påstand. (143/35, 143/67 og 143/76) fekk ordet til sluttinnlegg. Han sa at han ynskjer å trekke kravet sitt om jordskiftesak. Dommarfullmektigen stilte nokre spørsmål for å forsikre seg om at rekvirenten (Svein Olav Onarheim) ynskjer saka trekt. Det vart teke pause frå kl. 14.45 til kl. 14.50. Vidare vart det informert om dekking av sakskostnader. Det vart teke pause om lag frå kl.14.55 til kl. 15.00, slik at advokatfullmektig Vatland fekk høve til å drøfte sakskostnadsoppgåva med sin part. Stig Magne Frøystein forlet rettsmøtet kl.15.05. Advokatfullmektig Vatland la fram sakskostnadsoppgåve, dok. nr. 19, som gjeld kostnader knytt til fremjingsspørsmålet. Partane fekk høve til å kommentere sakskostnadsoppgåva, og tilkjenning av sakskostnader. Dommarfullmektigen minna om jordskiftekostnader i høve trekking av krav. Vidare informerte dommarfullmektigen om avslutting av saka, og at det blir sendt ut ei avgjerd i etterkant av møtet. Denne avgjerda vil basere seg på at kravet om jordskiftesak er trekt tilbake av rekvirenten, og avgjerda vil avslutte saka. Denne avgjerda vil òg innehalde eit slutningspunkt om sakskostnadene. Vidare vart det informert om tiårsfristen for å ta jordskiftesak opp til handsaming igjen, og at dette ikkje gjeld ved trekking av krav. Det vart teke forbehold om bestemmingar i ny jordskiftelov som trer i kraft frå 1.1.2016. På spørsmål hadde ingen merknader til forhandlingane. Dagens rettsmøte varde frå kl. 10.00 til kl. 15.15. 1210-2014-0027 Undarheim gnr. 143 i KvinnheradHaugalandet og Sunnhordland jordskifterett 5
Retten heva. Kvinnherad, 2.12.2015. Jordskiftedommarfullmektig Åse-Berit Nytun 1210-2014-0027 Undarheim gnr. 143 i KvinnheradHaugalandet og Sunnhordland jordskifterett 6
ORSKURD Domstol: Haugalandet og Sunnhordland jordskifterett Dato: Fredag 4.12.2015 Stad: Haugalandet og Sunnhordland jordskifterett sine lokale på Stord Sak nr.: 1210-2014-0027 Undarheim gnr. 143 i Kvinnherad - utsett frå 2.12.2015 Saka gjeld: Krav om sak etter jordskiftelova 2 Jordskiftedommar: Jordskiftedommarfullmektig Åse-Berit Nytun, som einedommar etter jordskiftelova 9 andre ledd Protokollførar: Saka er kravd av: Til handsaming: Åse-Berit Nytun Avseiing av orskurd Avslutting av saka Partar: 143/1: Tordis Frøystein sitt bu ved Gaute Frøystein Stig Magne Frøystein Trond-Arild Frøystein bustyrar advokat Edle Lomheim 143/35, 143/67 og 143/76: Hallstein Andreas Onarheim Signy Norun Juberg Helga Vikene Alvny Ragnhild Eide Advokat Paul Aakre ved advokatfullmektig Helge Vatland representerer Trond-Arild Frøystein Eigedomane ligg i Kvinnherad kommune Til stades: Ingen utanom jordskiftedommarfullmektigen Jordskifteretten drøfta saka og avsa, med heimel i jordskiftelova 12 fjerde ledd, slik orskurd: Denne orskurden gjeld trekking av krav om jordskiftesak. 1210-2014-0027 Undarheim gnr. 143 i KvinnheradHaugalandet og Sunnhordland jordskifterett 7
Bakgrunn Haugalandet og Sunnhordland jordskifterett tok i mot krav om jordskiftesak, datert 16.5.2014. Saka fekk saksnummer 1210-2014-0027 Undarheim gnr. 143. Det vart halde fremjingsmøte i saka 2.12.2015. Under fremjingsmøtet trekte rekvirenten av saka, (eigedomane 143/35, 143/67 og 143/76), kravet tilbake. Partane har i hovudsak uttalt fylgjande om trekking av kravet (143/35, 143/67 og 143/76): Han ynskjer å trekke tilbake kravet om jordskiftesak. Vidare peika han på at han syns at sakskostnadene som Trond-Arild Frøystein ynskjer dekka, er høge. Det er urimeleg å leggje desse kostnadene på Sandvik (eigarane av 143/35, 143/67 og 143/76). Eigarane på Sandvik skal ikkje dekke nokon av Trond-Arild Frøystein sine kostnader til sakkunnig hjelp. Advokatfullmektig Vatland, på vegne av Trond-Arild Frøystein (143/1): Dei har ingen merknader til trekking av kravet. Trond-Arild Frøystein får dekt sine sakskostnader. Sakskostnadsoppgåva innheld kostnader knytt til fremjingsspørsmålet. Det samla salæret i saka er høgare. Men det er kr 18 500, som er spesifisert i sakskostnadsoppgåva, som er kravd dekka. I utgangspunktet vert summen kravd dekt, in solidum, av dei fem eigarane på eigedomane 143/35, 143/67 og 143/76. Øvrige partar som var til stades på rettsmøtet på dette tidspunktet hadde ingen merknader til trekking av kravet eller sakskostnadsspørsmålet. Jordskifteretten sine vurderingar Trekking av krav om jordskiftesak Krav om offentleg jordskifte kan trekkast tilbake så lenge vedtak om fremjing ikkje er ført i rettsboka, jf. jordskiftelova 12 fjerde ledd. Jordskiftedommarfullmektigen finn ingen grunn til ikkje å ta kravet om trekt sak til fylgje. Det er fleire eigarar på eigedomane som eig, men det er åleine som har kravd sak for jordskifteretten. Han kan då også trekke tilbake kravet. Kostnader til sakkunnig hjelp Trond-Arild Frøystein (eigedomen 143/1) har kravd dekking av kostnader til sakkunnig hjelp, jf. jordskiftelova 81 første ledd. Det vil normalt ikkje vere høve til å krevje dekking av kostnader til sakkunnig hjelp i ei jordskiftesak etter jordskiftelova 2. Er det derimot tvist om fremjingsspørsmålet, kan ein ha krav på å få kostnader knytt til sakkunnig hjelp i samband med fremjingsspørsmålet, dekka av motpart. I denne saka har dokument sendt inn under saksførebuinga, vist at det var tvist om fremjingsspørsmålet. Det er kapittel 20 i tvistelova som heimlar dekking av sakskostnader. Tvistelova 20-2 første ledd seier at ein part som har vunne saka, har krav på full erstatning frå motparten. Vidare er det i andre ledd spesifisert nærare kva det vil seie å ha vunne saka. Under dette kjem også "Saken er vunnet hvis motpartens sak er avvist eller hevet fordi den er frafalt ". Når rekvirenten har trekt tilbake kravet, vert kravet rekna som "frafalt". Etter tvistelova 20-2 andre ledd har altså Trond-Arild Frøystein krav på å få dekt sine kostnader til sakkunnig hjelp, som fylgje av at kravet er trekt tilbake. 1210-2014-0027 Undarheim gnr. 143 i KvinnheradHaugalandet og Sunnhordland jordskifterett 8
Trond-Arild Frøystein har i utgangspunktet kravd at alle dei fem eigarane på eigedomane 143/35, 143/67 og 143/76 dekkjer hans kostnader til sakkunnig hjelp. Retten meiner at åleine må få erstatningsansvaret i denne saka. Saka er kravd av Svein Olav Onarheim åleine, og det er, i kraft av å vere rekvirent i saka, som har trekt tilbake kravet. Retten har vurdert om, heilt eller delvis, skal fritakast frå erstatningsansvaret, jf. tvistelova 20-2 tredje ledd bokstavane a-c, men finn ingen slik grunn. I sakskostnadsoppgåva står det at meirverdiavgifta er rekna av kr 15 000. Meirverdiavgifta skal reknast av kr 14 800. Summen for meirverdiavgift, på kr 3700, som er oppgjeven stemmer likevel, då kr 3700 er 25 % av kr 14 800. Jordskiftekostnader Dersom kravet om jordskiftesak vert trekt tilbake, skal ein betale 2 gongar rettsgebyret, jf. jordskiftelova 74, sjuande ledd. Det er rekvirenten som skal betale dette. Rettsgebyret er for tida på kr 860 og totalt gebyr i denne saka vert då kr 1720. Rekvirenten har allereie betalt kr 4300 i gebyr. Han skal difor ha tilbake kr 2580 i denne saka. Ein kjem fram til fylgjande slutning: 1. Krav om sak ved Haugalandet og Sunnhordland jordskifterett, datert 16.5.2014 vert rekna som trekt tilbake, jf. jordskiftelova 12 fjerde ledd. 2. Rekvirenten,, skal betale kr 1720 i gebyr for tilbaketrekt sak, jf. jordskiftelova 74 sjuande ledd. 3. må betale Trond-Arild Frøystein sine kostnader til sakkunnig hjelp i samband med fremjingsspørsmålet på kr 18 500 (inkl. meirverdiavgift). får tilbakebetalt kr 2580 av dei kr 4300 han har betalt inn til jordskifteretten. Denne avgjerda vert forkynt for partane etter reglane for postforkynning. Avgjerda kan ankast til lagmannsretten, jf. jordskiftelova 61, innan ein -1- månad frå forkynninga av avgjerda. P.g.a. rettsferie i perioden 24.12-3.1 vert ankefristen forskyvd. Sjå forkynningsbrevet. Retten heva, saka slutta. Stord, 4.12.2015. Jordskiftedommarfullmektig Åse-Berit Nytun 1210-2014-0027 Undarheim gnr. 143 i KvinnheradHaugalandet og Sunnhordland jordskifterett 9