Var sakshandsamar Gro Heidi Vestgarden, tlf Dykkar dato Dykkar referanse Landbruks- og matdepartementet Postboks 801 3, Dep. 0032 Oslo Saerutskrift, hsyring - forslag ti1 diverse endringar i jordlova m.v. Med helsing gz&-"-=, ro eidi Vestgarde /
kommune Saksframlegg Dato 13.10.2005 Referanse 051109 Var sakshandsamar Torunn Raftevold Rue, tlf Saksnr. 0516 1 Utvalg Styret for service og utvikling Metedato 13.10.2005 Heyring - forslag ti1 diverse endringar i jordlova m.v. Dokument i saka: 1. Hsyringsbrev inkl. hsyringsnotat fri Landbruks- og matdepartementet, datert 30.06.2005 Vedlegg: - Hsyringsbrevet, 3 sider - Utdrag av hsyringsnotat, side 3 (Sarnandrag) og side 13-2 1 (Behovet for endring) - Vedlegg 2 ti1 hsyringsnotatet (Forslag ti1 endringar, lovtekst) Faktiske tilheve: Landbruks- og matdepartementet (LMD) gjev oss hsve ti1 5 kome med uttale ti1 lovendringane i jordlova. Fristen for uttale er 1.november 2005. Forslaga ti1 endringar er delt opp i 4 og gjeld: Oppheving av delingsforbodet, jordlova $ 12, del I Oppheving av fsresegner om staten sine kjsp av tilleggsjord og fsresegner om ekspropriasjon etter jordlova, del I1 Tilskotsordninga, jordlova $ 18, del I11 Oppheving av nokre uaktuelle lover, del IV Nir det gjeld del I, I1 og IV er det eit ynskje fr% LMD om forenkling. I del I er det ogsa lagt vekt pi at det er nsdvendig i konsentrere offentleg innsats om verkemiddel som har potensial for i sikre busetjing, naeringsverksemd, innovasjon og livskvalitet i distrikta. LMD meiner det er nsdvendig i stdte opp om ei utvikling mot stsrre eigedomar. Dette kan gje grunnlag for ein meir effektiv gjennomfsring av landbruks- og tenesteproduksjonen. Samtidig bsr innbyggjarane f"a sterrre fridom ti1 A velje sjslve korleis dei vil bu. Dei som ynskjer i bu pi ein gard, men som ikkje hentar inntekta si fra tradisjonelt landbruk, barr f"a stsrre moglegheit enn i dag ti1 i gjere det. Moglegheita for 5 f"a fridelt store tomtar i landbruksomride mi gjerast enklare. Sarntidig ma den dyrka jorda takast vare pii, og kulturlandskapet mi sikrast som grunnlag for rekreasjon. Samla er dette ein politikk som legg ti1 rette for i nytte eigedomsressursane slik at busetjing, n~ringsverksemd, innovasjon og livskvalitet i distrikta kan sikrast pi ein betre mite enn i dag.
Forslaga i del I og I1 giir ut pi: At det generelle forbodet mot i dele landbrukseigedom vert oppheva samstundes sorn det vert fastsett reglar om ii sakje delingssamtykke der det er behov for offentleg kontroll rned delinga, t.d. ved friideling av dyrka jord. At eigaren mi serkje samtykke ti1 deling eller frideling av dyrka jord rned mindre det er gjeve samtykke ti1 omdisponering etter jordlova 5 9, eller der fridelinga gjeld jord sorn skal seljast sorn tilleggsjord ti1 eit anna bruk i drift. At tinglysingskontrollen ved frideling vert oppheva, og at kontroll av om delinga er omfatta av plikt ti1 ii serkje samtykke etter jordlova skal gjennomferrast i samband rned kommunen si handsaming av sak om deling og oppmiiling etter ferresegnene i plan- og bygningslova og ny lov om eigedomsregistrering. A awikle ordninga rned friviljug statleg kjep for I sikre tilleggsjord A oppheve leyve ti1 oreigning for I sikre tilleggsjord eller rettar i samband rned vanhevd av jord. LMD vurderer ogsi: Om det berr gjerast unntak fri delingsfridomen dersom friidelinga gjeld bygningar sorn ligg i eller nar tunet pi eigedomen. Om kommunane brar f"a moglegheit ti1 i fastsetje lokal forskrift rned utvida plikt ti1 i sskje samtykke ti1 deling ut frii lokale tilherve og prioriteringar eller om det berr innarbeidast endringar i ferresegnene i plan- og bygningslova slik at kommunane kan fastsetje ferresegner i arealplan. A oppheve leryvet ti1 ii oreigne i samband rned husmanns- eller bygselsbruk. Forslaget i del I11 byggjer pi eit ernskje om i synleggjere i jordlova 5 18 kva for reaksjonar forvaltninga har i hsve ti1 5 nytte overfor tilskotsmottakar sorn bryt tilskotsregelverket, og at omsetningsledda har ei rolle i tilskotsformidlinga. Forslaget inneber at forhold sorn i dag berre er regulert i forskrifter rned heimel i jordlova ogsi vert regulert i lov. Forslaget er ikkje meint ii innebere endringar i gjeldande rett. Forslaget del IV byggjer pi eit ernskje om ii rydde opp i regelverket ved 5 oppheva lover sorn har vore uaktuelle pi grunn av sarnfunnsutviklinga eller sorn har mista sin reelle funksjon av andre iirsaker. Sakshandsamar si vurdering: Dette er ei stor sak sorn det tek tid i setje seg inn i. Vi har ikkje kapasitet ti1 ii kommentere alle sperrsmila sorn LMD vil ha svar p& Hqringa er sendt ti1 svart mange, og pii heimesidene ti1 LMD finn ein alle sorn etter kvart har sendt inn sin uttale. Vi konsentrerer oss om forslag ti1 endringar i del I i uttalen frii Kviteseid kommune. Nir det gjeld forslaga ti1 endringar sorn giir fram av del 11, I11 og IV, har ein ikkje merknader ti1 desse. Dette er m.a. lovar og reglar sorn er svart lite brukte (del I1 og IV). Det ferrste og meir generelle ein bsr kommentere i hrayringsnotatet, er at spriiket er ujamt. Det er tungt ii lese dette h~yringsnotatet. I somme avsnitt og kapittel er det dhleg nynorsk. Det kan tyde pi at dei overset ord for ord fri bokrniil ti1 nynorsk. Det mi likevel kommenterast at det er svart positivt at dei skriv pii nynorsk. Ein berr krevje eit betre produkt frii LMD sorn er det ervste organet for landbrukssaker i Noreg. Det er ogsii viktig at vi pi "grasrotplan" seier ifri ogsii niir det geld slikt.
Administrasjonen v/landbrukskontoret trur det ikkje er lurt i endre reglane for deling av landbrukseigedom. Statistikk sorn viser at det vert innvilga nzrare 90 % av alle delingsssknader etter jordlova. Altsi ligg avslag pi i underkant av 10 %. Det er med andre ord ein stor del av ssknadene om deling sorn vert imartekomne. Departementet skriv likevel at statistikken ikkje kan nyttast utkritisk ved vurdering av konsekvensane av eventuell endring av delingsfsresegna. LMD skriv at det er grunn ti1 i tru at gjeldande forbod mot deling fsrer ti1 at mange let vere i sskje samtykke ti1 deling i dag. Forslaget ti1 LMD vil fsre ti1 at offentlege styresmakter ikkje kan piverke eigedomsstrukturen i skog og utmark gjennom handsaming av delingssaker. LMD skriv at dei er klar over at dette kan fsre ti1 at skog og utmark vert delt i mindre einingar, noko sorn kan fi fslgjer for rasjonell drift. Slike hsve er kjende for eigaren nir han tek stilling ti1 om han mskjer i dele eigedomen, meiner LMD. LMD trur at skog og utmark vert selt sorn tilleggsareal i dei fleste hsva fordi dette vil vere den mest aktuelle og lsnnsame lsysinga. Dette meiner vi ikkje er si sikkert. Sannsynet for at areala vert delt opp i mindre einingar kan bli realiteten. Desse eigedomane kan kome pi utanbygds hender. Det kan vere vanskeleg i krevje bu- og driveplikt pi slike skog- og utmarkseigedomar. Resultatet er store fritidseigedomar. Mange av delingssarknadene vi f"ar ti1 handsaming i Kviteseid kommunen gjeld tomt ti1 eksisterande hytte eller bustadhus utanom tunet. Det kan og vere endring fri feste ti1 eigedomstomt for slike hytter eller hus. Dei aller fleste ssknadene vert innvilga. Ved alle slike s~knader tek kommunen inn eit gebyr pi kr 750,-. Korleis det ville stille seg dersom delingsforbodet vart oppheva, er vi ikkje sikre pi. Landbrukskontoret kan ta gebyr pi delings- og konsesjonsssknader. Nir det gjeld anna inntening i form av gebyr er dette svaert avgrensa. Bide i Kviteseid og Nissedal kommunar dreier dette seg om bra store summar. Dette kan sjslvsagt variere fri ir ti1 ir. LMD har ikkje nemnt noko om dette i hsyringsnotatet. Vi ser ikkje bort fri at Kviteseid kommune sitt syn pi saka veg for lite ti1 at LMD endrar standpunkt. Resultatet er di at 12 i jordlova vert endra. Dersom LMD gir inn for dei endringane sorn er fsreslegne, b0r det gjerast unntak fri delingsfridomen dersom fridelinga gjeld bygningar pi eigedomen. I forslaget er det brukt uttrykket "bygningar sorn ligg i eller nzr tunet pi eigedomen". Det er etter virt syn vanskeleg i definere "i eller nzr tunet" pi ein landbrukseigedom fordi tuna er si ulikt utforma. Utforming og utbreiinga av tuna kan vere svaert ulike fig landsdel ti1 landsdel. Ved i halde fast pi at fiideling av bygningar krev deling etter jordlova, vil kommunen i alle fall sleppe i ta stilling ti1 om eit tiltak er sarknadspliktig eller ikkje. Ridmannen si tilriding vlstyresekretaeren: Det farrste og meir generelle Kviteseid kommune vil kommentere i hqringsnotatet, er at spriket er ujamt. Det mi likevel kommenterast at det er svzrt positivt at det er skrive pi nynorsk. Hvingsnotatet er tungt i lese. I somme avsnitt og kapittel er det dirleg nynorsk. Ein bsr krevje eit betre produkt fri LMD. Kviteseid kommune viser ti1 vurderingane over og gir mot at 8 12 i jordlova vert endra slik at det generelle forbodet mot deling blir oppheva. Dersom LMD likevel gir inn for dei endringane som er fsreslegne, bsr det gjerast unntak fri delingsfridomen dersom fridelinga gjeld bygningar pi eigedomen. I forslaget er det brukt uttrykket "bygningar sorn ligg i eller nzr tunet pi eigedomen". Det er etter virt syn vanskeleg i definere "i eller nzr tunet" pi ein landbrukseigedom fordi tuna er si ulikt utforma. Utforming og utbreiinga av tuna kan vere
svart ulike fr5 landsdel ti1 landsdel. Ved A halde fast p5 at fr5deling av bygningar krev deling etter jordlova, vil kommunen i alle fall sleppe i ta stilling ti1 om eit tiltak er ssknadspliktig eller ikkje. Kviteseid kommune sluttar seg elles ti1 forslaga ti1 endringar som g5r fram av del 11, I11 og IV i hsyringsnotatet fr5 Landbruks- og matdepartementet. Styret for service og utvikling - 13.10.2005: Behandling i mstet: Framlegg fr5 SSU: som ridmannen si tilriding, men 1. avsnitt om sprikfsring bsr flyttast ti1 slutten og redigerast litt spraleg. Reysting: Endringsframlegg samrraystes vedteke. Vedtak: Kviteseid kommune viser ti1 vurderingane over og g5r mot at 5 12 i jordlova vert endra slik at det generelle forbodet mot deling blir oppheva. Dersom LMD likevel gir inn for dei endringane som er ferreslegne, bsr det gjerast unntak fri delingsfridomen dersom fradelinga gjeld bygningar p5 eigedomen. I forslaget er det brukt uttrykket "bygningar som ligg i eller naer tunet pi eigedomen". Det er etter v& syn vanskeleg i definere "i eller nar tunet" pi ein landbrukseigedom fordi tuna er si ulikt utforma. Utforming og utbreiinga av tuna kan vere svart ulike fra landsdel ti1 landsdel. Ved i halde fast pi at frideling av bygningar krev deling etter jordlova, vil kommunen i alle fall sleppe B ta stilling ti1 om eit tiltak er ssknadspliktig eller ikkje. Kviteseid kommune sluttar seg elles ti1 forslaga ti1 endringar som g5r fram av del 11, I11 og IV i hsyringsnotatet fri Landbruks- og matdepartementet. Meir generelt vil Kviteseid kommune kommentere at spriket i hayringsnotatet er ujamt. Det mi likevel kommenterast at det er svaert positivt at det er skrive pi nynorsk. Hwingsnotatet er tungt 5 lese. I somme avsnitt og kapittel er det d5rleg nynorsk. Ein b0r krevje eit betre produkt fri LMD.