Ein industridisignar frå Hyen og ein sivilingeniør frå Kløfta, får det til å svinge i Måløy.

Dansefot for alle Ballettsko, ny kleskolleksjon og skatesko. Dans står sterkt i Sogn og Fjordane. SIDE 14 SIDE 8 9 SIDE 2 Frå Kløfta til Måløy Ein industridisignar frå Hyen og ein sivilingeniør frå Kløfta, får det til å svinge i Måløy. Vi er opptekne av å gje barn og unge ballast som set dei i stand til å hauste nye impulsar. Fylkesordførar Nils R. Sandal Sogn & Fjordane Et bilag som distribueres sammen med Aftenposten 27.01.2009 WWW.REGIONER.NO REGIONER I NORGE Nyskaparane Hettegensar med traktortrykk og rosa designdress. Slikt slår an i USA. Simen Staalnacke i Stryn og Moods of Norway seier det var lett å etablere seg: Stryn er heilt unik i gründarsamanheng. Alle hjelper kvarandre. SIDE 4 Trainee og trening Topp studentmiljø ved Høgskulen i Sogn og Fjordane. Trainee med eit års arbeid, fornybar energi, idrett og sjukepleie er populært. SIDE 14 Landa i Sogndal Glad i jobben, elskar puddersnø. Fem unge menn fann framtida i Sogn og Fjordane. Tanken på fjordvendte fjellsider med urørt nysnø, vog tungt for flyttevalet. SIDE 6 Et bilag som distribueres sammen med Aftenposten 27.01.2009 INPRESS

Folketalet 106 300 Kontrasten Storleiken Visjonen 18 600 Det nest minste fylket, men det nest største med omsyn til eksportinntekter per innbyggar. Livskvalitet og nyskaping. Sogn og Fjordane fylkeskommune skal vere ein aktiv, regional utviklingsaktør. kvadratkilometer, nesten fire gonger større enn Akershus. Måløy Sandane Lufthamn Nordfjordeid Kva er det beste med Sogn og Fjordane? Lodalskåpa Stryn Florø Lufthamn Luftha mn Jo st ed al sb r Førde n ee 1 Kathe Sunde Alder: 36, Yrke: Artist/butikkmedarbeidar, Bustad: Stryn Naustdal Askvoll Naturen! Bre, fjell og fjord, også turismen, som gjer at her er masse liv og røre sommarstid. Vinterstid kan vi leve roleg og bedageleg. Og så er her lett å reise, om vi vil nokon stad, vi har både buss, båt og fly ganske nær. 1) Fastlandseuropa sin største isbre 2) Djupaste og nest lengste fjord i verda tind agastøls Store Sk Luster Sogndal Lufthamn Høyanger Årdalstangen Leirvik efjo Sogn rden 2 Leikanger Bergen Jøril Hovland Oslo Jobb ved Hydros teknologisenter i Årdal betyr mange spennende arbeidsoppgaver som forskning på CO²-fangst, varmegjenvinning og utvikling av det nyeste innenfor aluminiumsteknologi, på et internasjonalt nivå. Det vil vi være med på, sier Morten Sundheim Jensen og Alena Babko. Flåm Alder: 48, Yrke: Prosjektleiar, Bustad: Sogndal 90 km til Bergen via Oppedal på E 39 Her kan ein sjølv skape det livet ein ønskjer. Stor fridom, rom for alle og minimalt med køar. Du avgjer sjølv om du vil vere ein aktiv deltakar i samfun net. Teknologien gjer oss til ein del av det globale samfunnet, seier ho som er fødd og oppvaksen i bygda. Morgonbad i fjorden, året rundt, er ein viktig del av høg livskvalitet. 250 km til Oslo via Hemsedal og Hallingdal Fjelltoppar og toppjobbar Ann-Bjørg S. Kapstad Alder: 51, Yrke: Potet, Bustad: Førde Naturen! Kombinasjonen av fjord og fjell, som begge er like nære. Regnet er vi vande med, både folket og jorda, så det vert ikkje så lett flaum her. Vi har god plass sjølv om vi bur i sentrum, vi treng ikkje bu i blokk. Dessutan er naboskapet her veldig sosialt. I Sogn og Fjordane kan du finne nokre av dei mest moderne arbeids plassane i landet innan ikt, shipping og industri. Ein fylkesordførar som syng Jim Reeves får du på kjøpet. Det er flott at ungdom frå fylket flyttar ut for å hauste livserfaring, få høgare utdanning og nye impulsar. Men så er det tid for å flytte til fjordfylket, meiner fylkesordførar Nils R. Sandal (Sp) i Sogn og Fjordane. Paul Hough Alder: 47, Yrke: Tekstforfattar, Bustad: Kjem frå Kent i England, bur i Sogndal Fjord, fisk og fjell Vi er opptekne av å gje barn og unge ballast som set dei i stand til å hauste nye impulsar frå Noreg og verda. Samstundes jobbar vi kvar dag for å legge grunnlaget for nye og spennande arbeidsplassar som gjer det interessant å flytte hit, seier Sandal. Sandal vart trailersjåfør då han var 20 år. Hadde han vore tenåring i dag, ville han kanskje ha satsa på informasjonsteknologi. Både fordi han då kan ha verda som arbeidsplass frå Sogn og Fjordane, og fordi mange interessante og samfunnsviktige jobbar ligg her. I tillegg har Sogn og Fjordane viktige naturressursar som olje og gass, fisk, mineral og fornybar energi som få andre fylke kan slå. Natur og folk! Naturen er usannsynleg vakker og lett tilgjengeleg. Folk er ujå lete og bryr seg om kvarandre. Her opp lever eg meg som ein fri person. Bygda er eit fellestiltak, der eg er deltakar og likestilt medborgar. Rajantha Seneviratne Alder: 16, Yrke: Skuleelev, Bustad: Førde Folk er så vennlege! Førde er ein liten by som har alt. Til og med snø. Eg vil bli pilot, men når eg er ferdig med utdan ninga skal eg sjølvsagt slå meg ned her. Vi kom hit for eit år sia, og familien min kjem aldri til å flytte herifrå, det er eg sikker på. Og så er fjordane i fylket fleire gonger kåra til verdas beste reisemål. Sjølv om avstandar blir stadig kortare og verda verkar mindre, er det samstundes viktig med eit godt sosialt nettverk, flott natur for rekreasjon og mosjon og kulturelle møteplassar, seier Sandal. Her meiner han Sogn og Fjordane gjer det godt. Trivselsfaktoren er høg i fylket. Vi har også våre utfordringar, men når du veit kor mykje det tyder med dugnad, samhald, møteplassar, variert kulturliv og rein natur, så har vi gode vilkår for at folk skal trivast i fylket vårt, seier Sandal. Fire flyplassar I Sogn og Fjordane er det fire regionflyplassar, med direkteruter til Bergen og Gardermoen. Hurtigbåtar og ekspressbussar knyter fylket saman, og til resten av landet. Bygder blir småbyar når vi ser korleis profesjonelle artistar og amatørkunstna- Inngangsport til en internasjonal karriere i Hydro For noen er Årdal eksotisk nok. For andre går vegen til Qatar via Årdal. Hydros teknologisenter i Årdal er en arbeidsplass som gir faglige utfordringer og personlige opplevelser. Tønsberg og Hviterussland Alena Babko fra Hviterussland og Morten Sundheim Jensen fra Tønsberg kom til Årdal for 1 2 år siden. Babko startet som trainee, nå er hun prosjektingeniør. Årdal er et trygt og flott sted å bo, synes hun. Hydro tilbyr subsidierte boliger til de ansatte, og er opptatt av at de skal ha et godt og aktivt liv også etter arbeidstid. Babko mener verden er blitt mindre etter at hun kom til det internasjonale miljøet i Årdal. Nå har jeg venner og kollegaer over hele verden. Gjennom oppdragsreiser til www.sfj.no Ingvild Ramstad svarar på spørsmål om innhaldet, 57 65 62 97, e-post: ingvild.ramstad@sfj.no InPress, etablert av Conny Unéus 1984, er et avisforetak som produserer bilag i rikspressen. Prosjektleder: Anders Kronberg. Tekstansvarlig: Bjørn Kvaal. Grafisk form: Stephen Våraker og Joakim Forsberg Repro: InPress. Trykk: Schibsted. For informasjon om annonsebilag, kontakt Anders Kronberg, 63 89 46 01. Med kurs mot Qatar Høsten 2009 setter Jensen kursen mot Qatar hvor Hydro bygger verdens største aluminiumsfabrikk. Arbeidsplassen hans i Årdal har utviklet elektrolyseteknologien som skal brukes i Qatalum, og deltar også i kvalitetskontroll av implementeringen. I 15 måneder skal Jensen kontrollere og rapportere hvorvidt teknologien drives i henhold til de prosedyrer og krav som er spesifisert. Vi har et godt arbeidsmiljø her på teknologisenteret i Årdal, og det er mange hyggelige mennesker. Bygda er ganske liten, ca 6000 innbyggere, så noe byliv blir det ikke, men på den annen side er naturen rett utenfor stuedøra. Framtidsplanene har han klare: Når engasjementet mitt i Qatalumprosjektet er over i 2010, håper jeg å jobbe videre med forskning og utvikling i Hydro. Utvikler teknologi i verdensklasse Folk skal føle seg velkomne hjå oss, enten dei er nye i fylket eller flytter heim att. Det gjeld etablerarar, småbarnsfor eldre, par og einslege, seier fylkesord førar Nils R. Sandal i Sogn og Fjordane. Ingen steder i Norge, bortsett fra Trondheim, har flere doktorgrader per innbygger enn Årdal. I Hydros teknologiorganisasjon, Technology & Competence, skal ansatte få utfordrende og spennende jobb med hele verden som arbeidsplass. I tillegg til å utvikle ny teknologi, har vi mange oppdrag ved verkene til Hydro i Norge og i utlandet. rar fyller konsertsalar og snart eit nytt operahus. Sjølv syng fylkesordføraren gjerne Jim Reeves på festivalar. Tekst: Bjørn Kvaal, Gunnhild Sindre, Oddrun Midtbø, Sissel Brunstad, Marit Bendz, Sjur Anda og Jartrud Høstmælingen. Et bilag frå andre steder i Hydro, får jeg sett en del av Norge og verden, smiler hun. Babko mener hun har funnet drømmejobben. Og skulle hun få lyst på litt storbyliv innimellom, er kjøreturen til Oslo eller Bergen overkommelig. Hydro var et naturlig valg for sivilingeniør Jensen. Han har studert materialteknologi, rettet inn mot aluminiumsfremstilling, ved NTNU i Trondheim. 30-åringen er nå i avslutningsfasen av arbeidet med doktorgrad innenfor samme fagområde. Foto: Oscar Andersen, T. BuschChris tensen, Marit Bendz, Oddrun Midtbø, Knut Strand, Haakonsvern, Bent Are Iversen, Gunnhild Sindre, Lutelandet Utvikling og Hanne Stedje. Administrativ leder ved Technology & Competence, Tone Mæle. På CO² -jakt De viktigste programmene de neste årene skal utvikle teknologi for CO²-fangst og varmegjenvinning. Dette er konkrete arbeidsoppgaver i kappløp med konkurrenter som ambisiøse ingeniører gjerne vil være en del av. Noen av landene hvor Hydro har akti- viteter innen aluminiumsproduksjon er Australia, Tyskland, Slovakia og Qatar. To minutter til jobben I Årdal bruker de ansatte noen minutter til jobb og noen flere til hytta i Jotunheimen eller Filefjell. Mange blir værende i Årdal, sier administrativ leder ved Technology & Competence, Tone Mæle. Hun kom selv til Årdal med familien i 1990, og skulle jobbe der i ett års tid. Fremdeles har hun og familien Årdal som hjem sted. Det er fordi vi har spennende jobber og fordi vi trives godt her, sier hun. Teknologi i Årdal Hydros teknologiorganisasjon har hundre ansatte i Årdal. Utvikler teknologi for produksjon av primæraluminium. Ny generasjon elektrolyseteknologi er under uttesting. Har referansesenter med fullskala elektro lyseovner. Leverer driftsstøtte til alle Hydros fabrikker i Norge og i utlandet. Ansatte fra 11 nasjoner. Samarbeider tett med kolleger i Porsgrunn og Tyskland, leverandører og eksterne forskningsinstitusjoner. Del av et internasjonalt akademisk nettverk. Lyst på jobb? For å utvikle avansert teknologi hos Hydro i Årdal, trengs et bredt sammensatt fagmiljø innen fysikk, matematikk, kjemi, metallurgi, ky bernetikk, mekanikk, elektrokjemi, maskin- og miljøteknologi Sjekk jobbmuligheter på www.hydro.com/careers 2 Regioner i Norge Regioner i Norge 3

Ein for deg? Nokon for meg? Framtidsfylket.no www.framtidsfylket.no koblar arbeidsgjevarar og jobbsøkarar i fylket, ein lokal Kirsten Giftekniv. Her kan du registrere cv en din, og finne ledige stillingar og aktuelle bedrifter. Driftig.no Er du driftig? www.driftig.no er portalen for deg som vil starte eller drive bedrift i Sogn og Fjordane. Dette gründersenteret på nett hjelper deg med etablering og entreprenørskap. Næringshagar og vekstselskap Over heile fylket hjelp næringshagar og vekstselskap til med næringsutvikling. Kommunane er viktige utviklingsaktørar. Sjå samleside hjå Sogn og Fjordane fylkeskommune for meir informasjon. Andre nyttige nettstader: Innovasjon Norge, innovasjonnorge.no Fylkesmannen i Sogn og Fjordane, fmsf.no Distriktssenteret.no Sogn og Fjordane fylkeskommune, sfj.no Ren energi fra Lærdalselva Lærdalselva er Norges mest kjente Lakseelv. Folk fra hele Europa har kommet til Lærdal for å oppleve spenningen ved laksefisket. Her har også kongelige fisket i generasjoner. I perioden 1971 88 bygde Østfold Energi sine kraftanlegg i Lærdalselva Borgund, Øljusjøen og Stuvane kraftstasjoner. Til sammen leverer disse ca. en prosent av Norges vannkraftproduksjon. Østfold Energi har gjennom alle år hatt et godt forhold til Lærdal kommune, elveeigarlaget og menneskene som bor her. Selskapet er en viktig bidragsyter til den kommunale økonomien og tilbyr interessante arbeidsoppgaver ved sine anlegg. Med godt og vel 20 ansatte er Østfold Energi en av Lærdals viktigste arbeidsplasser. RMgrafika Simen og dei andre karane i Moods of Norway sprudlar over av idear. Her med boxershortsen med eigne sysaker, der du kan brodere reinsdyr i korssting. På fotoshoot i Stryn med mormor Else som modell. Ho har vore ein stor inspirator bak Moods of Norway, seier Simen (t.h.). Alt skal vere moro, seier Simen Staalnacke (t.v.) og Stefan Dahlkvist. Kva er meir naturleg enn ei bilbane på kontoret? Ren, fornybar energi fra Lærdalselva har gjennom 35 år vært til gagn for menneskene, både i Lærdal og Østfold. Moods of moro Rosa designdressar og hettegensarar med traktortrykk, brukt av stjerner i No Doubt og Black Eyed Peas er ikkje nok for Moods of Norway i Stryn. No satsar dei på USA. Med eige TV-show. www.ostfoldenergi.no Telefon 69 11 25 00 Noreg er eksotisk. Dette gjev merket vårt ein identitet, seier Simen Staalnacke som forklaring på suksessen. Og ut av denne tankegangen har dei kome: Kle med broten skistav, og elg under høgspentlinje, herredressar i typiske, sterke fargar, 250 designbutikkar over heile verda. No kjem det også eigen skokolleksjon, med reinlendersteg prega inn i skoen. Skal vere moro Det starta med to kompisar og ein vill idé. Simen Staalnacke og Peder Børresen ville lage designkle med særnorsk profil. Ved hjelp av fotoalbumet til Simen si mormor, ein smule bakgrunn frå klesbransje og studium i økonomi og marknadsføring var dei i gang. Dei gjekk rundt med ryggsekk og selde inn kolleksjonen hjå forhandlarane. I dag er dei dusinet fullt på laget, har eigne butikkar og sel kle i tre verdsdelar. Men hovudkontoret er i Stryn. Her har dei nett hatt strategimøte. Planane for dei neste åra er lagt. Etter lyden å døme var det morosame planar. Det skal vere moro. Det ligg bak alt vi gjer, seier Simen Staalnacke. Det ber også arbeidslokala preg av. Mellom arbeidsprøver, kolleksjonar, laptopar og telefonar finn du PlayStation og elektrisk bilbane. I eit hjørne har eit rullebrett kilt seg fast. Testar boksehanske Stryn er heilt unik i gründarsamanheng. Det var lett å etablere seg. Alle hjelper kvarandre, aktørar som Næringshagen, kommunen og bedrifter har god dialog. Her er det lov å lukkast, seier Simen Staalnacke. I tillegg til lokal identitet, er nettverk viktig. Det stadfestar stryningen Birger Flo, midt i planlegginga av sin fjerde Moods of Norway-butikk. Desse karane har ein fantastisk glød. Og Moods-ånden sprer seg, seier han. Det trillar ut idear, dei skaper, dei trekkjer til seg folk dei kan dra vekslar på for å få det realisert. For ein time sidan sat vi og planla den nye butikken, og no er ein kar i skogen med motorsag og skaffar bjørk! Å føre ein samtale med Simen Staalnacke krev konsentrasjon. I den eine augneblinken snakkar han alvorleg om butikkekspansjon, produktsatsing, visjonar og rammeverk i den andre sit han fornøgd og testar ut om ein kan taste eit nummer på mobilen med ein enorm boksehanske på handa. Dei har fått ros og heider. Dei har fått Askeladdprisen, er kåra til Årets markedsfører, har fått Costume Awards for beste norske design og Scheiblers legat, overrekt av sjølvaste Per Spook. Men å kvile på laurbæra passar ikkje for Moods of Norway. No satsar dei oversjøisk. I Las Vegas skal dei lansere kolleksjon i samarbeid med Helly Hansen. Skikle frå inst til ytst, seier Simen. Og i mars blir det eigen butikk i USA. Merkevara Moods of Norway skal byggjast over there, ved hjelp av Creative Artists Agency, størst i verda på management. Dei vil lage TV-show med oss, fortel Simen. Så no flytter Peder og eg over til USA for ei stund. CAA tente på dette med det leikne. Rosa fiskebåt og tull og tøys, kan det gje suksess også i USA? Det blir spennande å sjå. Og gøy, seier Simen Staalnacke overtydd. Og i finansielle nedgangstider hjelp det å kle seg i fargar. Folk trenger «happy clothes», humrar Simen Staalnacke. Åsen & Øvrelid as er ei allsidig entreprenørverksemd i Førde. Vi er blant dei største entreprenørverksemdene i Sogn og Fjordane, og har omfattande oppdrag innan offentleg og privat sektor. Vårt spesialområde er tømrar- og betongarbeid, med brei kompetanse til gjennomføring av prosjektutvikling, total- og hovudentreprisar innan bustadmarknaden, næringsliv og offentlege bygg. Åsen & Øvrelid as vart etablert i 1990 og har i dag 76 tilsette, med ei omsetning på ca. 210 mill. kroner. Ordretilgangen er stor, og det er kontrahert og finansiert arbeid til ut år 2011. Av større prosjekt kan nemnast nybygg for Fjord1 i Florø, Kontorbygg / kunstmuseum i Førde og Sogndal vidaregåande skule. På grunn av stor ordretilgang treng vi ein dyktig Prosjektleiar / byggplassansvarleg Inform Media as Paradis for designspirer Kjersti Kvamme Stryn står i ei særstilling når det gjeld formgjeving. Her finn du også Ricco Vero, Skogstad og Aloha Hemp. Og kommunen er eit paradis for designspirer: Eit steinkast frå Moods-kontoret ligg Farmhouse, nasjonalt senter for kreativitet. Farmhouse har som mål å ta vare på unge designarar, eit utvekslingspunkt mellom studentar, formgjevarar og etablerte bedrifter. Stryn er perfekt for eit slikt senter. Her er det så mange bedrifter som satsar på produktdesign, frå konfeksjon til trapper, dører, buss og møbel, seier dagleg leiar Gro Caroline Flølo. Bak Farmhouse står Moods of Norway, Stryn Næringshage og Kunnskapsparken Sogn og Fjordane. Kjersti Kvamme frå Oslo starta Ricco Vero Woman i Olden. Ricco Vero er stor innan fashion, med eit budsjett på 80 millionar inneverande år. Kva er det med Stryn og design? Gode tradisjonar. Mange som har satsa, og mange som har lukkast, seier Kjersti Kvamme. Det er også mykje kontakt mellom dei ulike aktørane. Dette skaper eit kreativit miljø. Vinnarar bringer vinnarar, seier ho. Designaksen går vidare til Dale i Sunnfjord, der m.a. designsenteret Transplant er etablert, attmed tradisjonsrike bedrifter som Dale Sko. Gro Caroline Flølo Vi ønskjer oss ein engasjert og sjølvstendig person, primært med ingeniørutdanning, eller teknisk fagskule, men mangel på utdanning kan kompenserast med leiarerfaring. Det er ein føresetnad at du har røynsle frå prosjektleiing / byggeplassleiing. Stillinga omfattar også prosjekteringsleiing i totalentrepriser. Dersom du har desse eigenskapane, så kan vi tilby ein utfordrande og til tider hektisk jobb, med ordna arbeidstilhøve, gode lønsvilkår, bonus- og forsikringsordningar. Vil du ha meir informasjon om stillinga, tar du kontakt med oss på telefon 57 72 38 50. Føler du at dette høyrest spennande ut, sender du skriftleg søknad med cv til Åsen & Øvrelid as, Postboks 506, 6803 Førde eller epost: firmapost@aasen-ovrelid.no Åsen & Øvrelid as Postboks 506, 6803 Førde Tlf. 57 72 38 50 www.aasen-ovrelid.no 4 Regioner i Norge Regioner i Norge 5

Utdanninga I Sogn og Fjordane har 48,8 prosent av befolkninga fullført vidaregåande skule. Det er høgast i Noreg. Snittet for heile befolkninga er 43,1 prosent. Fleire enn ein av fem innbyggjarar i fylket har universitets- eller høgskuleutdanning. (Kilde: SSB, 2007) Trivselen Dagens Næringsliv har undersøkt levestandard, sosiale forhold og tenestetilbod i 431 av landet sine kommunar. Sogn og Fjordanekommunane Luster og Leikanger kjem på dei to første plassane. Ytterlegare fire kommunar i fylket er inne blant dei 19 beste. Ung by, ungt finansmiljø Største byen i fylket, Førde, har eit blømande finansmiljø, som ikkje visnar av fallande børsar. Sia bystatusen i 1997 har handelssentrumet Førde opplevd ein eventyrleg vekst. Folketalet veks i kommunen som har noregsrekord i handel per innbyggjar. Bankar, forsikringsselskap, revisjonsselskap som PricewaterhouseCoopers og andre finansaktørar, har bygd opp solide kontor her. Varige verdiar Dagleg leiar Aud Ingrid Espeland i Fjord Invest trur at finansuroa i verda også gjev nye moglegheiter fordi fleire får trong for ny kapital. Det gjev fleire prosjekt og meir å gjere for oss. Vi har verkeleg kapital, som allereie er innhenta og klar, forklarer ho. Finansmiljøet vil vere med å foredle dei enorme naturressursane i fylket til varige verdiar. Både Sparebanken Vest og Sparebanken Sogn og Fjordane gjer meir enn å låne ut pengar: bankane er viktige aktørar innafor kultur- og næringslivssatsinga i heile fylket. Sistnemnte har også vore ei drivkraft for å skape nye finansarbeidsplassar, som Fjord Invest og den nye nasjonale nettbanken Gjensidige Bank. Monika Refvik (25) frå Måløy flytta til Førde på grunn av jobben i Gjensidige Bank, kåra til beste nettbanken på service i 2008. Snittalder på 32 år Eg har jobba her sia starten for to år sia, først som kunderådgjevar, no er eg salsleiar på kundesenteret. Det er lettare å utvikle seg i ei så fersk verksemd, meiner ho. Snittalderen på dei 39 tilsette er 32 år, og Refvik stortrivst både med arbeidsmiljøet og i Førde. Monika Refvik er salsleiar i Gjensidige Bank, som har administrasjonen i Førde. Som gründerar er vi blitt tekne imot av næringsapparatet og fått tildelt midlar frå næringsfond på ein overveldande måte. Puddersnøen er ein topp bonus, sier Halvor Gregusson. Fekk jobb og puddersnø på eitt brett Vi vart headhunta til Sogndal, og angrar ikkje, seier Halvor Gregusson. Han er ein av fem unge, velutdanna menn som sidan tidleg i haust har hatt kontoradresse Fosshaugane Campus. Spennande jobbar og naturaktivitetar i fjordområdet var viktig for at dei fem bygutane landa i Sogndal. Fire av dei kom direkte frå sivilingeniørstudiet ved NTNU i Trondheim til høge fjell, puddersnø og yrande studentmiljø. Kunnskapsparken Sogn og Fjordane (KPSF) var i Trondheim og orienterte om moglegheitene i Sogn, både i høve til jobb og fritid, fortel Halvor Gregusson frå Kristiansand. Datajobb i bagasjen Saman med Konrad Fagertun frå Bodø fekk han jobb som prosjektleiar ved KPSF. Arbeidsdagane vert nytta til å jobbe med næringsog bedriftsutvikling i heile fylket. Dei to andre, Jørn Sandvik Nilsson frå Lillehammer og Håvard Halvorsen frå Malvik, er i ferd med å etablere yast.com, ei verksemd som jobbar med programutvikling. Måten vi som gründerar er blitt tekne imot av næringsapparatet og fått tildelt midlar frå næringsfond er rett og slett overveldande, seier dei to. Dei deler gjerne dei gode erfaringane med andre på leit etter ein stad å slå seg ned. No realiserer dei bedrifta si på inkubatorkontor i Kunnskapsparken. Den femte, Morten Brøckermann, kjem frå Oslo med datajobben i bagasjen i lag med snøbrettet han bruker over heile verda. Kundekontakten foregår over telefon, noko som betyr at han kan sitje og jobbe kor som helst i verda. Tanken på fjordvendte fjellsider med urørt nysnø nokre minutt unna, vog tungt for flyttevalet. Interessant jobb, godt miljø og ikkje minst flott skiterreng berre ti minutt unna, er avgjerande for at vi fekk adresse Sogndal, seier denne kompisgjengen i alderen 25 til 30 år. Frå venstre Konrad Fagertun, Jørn Sandvik Nilsson, Håvard Halvorsen, Halvor Gregusson og Morten Brøckermann. Surfar ved Stadt Fleire av dei har køyrt dei raske timane til surfehelg ved Stadt. Dei har fått med seg Fjellfilmfestivalen på Turtagrø, og dei har meldt seg som frivillige til Fjellsportfestivalen i Sogndal i februar. Kompisgjengen har investert i stor og typisk familiebil. Ikkje fordi dei single mennene er verpesjuke, men fordi dei har behov for ein stor bil med plass til alt sportsutstyret dei brukar i naturen... Vi treng kompetansen din Trivst du med fagleg breidde, nasjonale problemstillingar og sosiale kollegaer? Då kan Lotteri- og stiftelsestilsynet vere noko for deg. Lotteritilsynet kontrollerer og forvaltar ein pengespelmarknad på fleire titals milliardar kroner. Stiftelsestilsynet fører tilsyn med over 8500 norske stiftelsar som spenner frå små legat til stiftelsar som forvaltar milliardformuar. I begge fagtilsyna ligg det mange utfordrande tilsynssaker og faglege problemstillingar og ventar. Foto: Oskar Andersen Utdanning er god investering Gjer deg attraktiv på jobbmarknaden ved å ta ei god, yrkesretta utdanning. Vi tilbyr utdanningar innafor fleire fagområde: Lærarutdanningar og språk Helse- og sosialfag Idrett og friluftsliv Geologi, landskap og ingeniørfag Økonomi, leiing og reiseliv Samfunnsfag, historie og sosiologi Lotteri- og stiftelsestilsynet får stadig nye oppgåver, og er i kontinuerleg endring. Difor er vi alltid ute etter den beste kompetansen. Vi ønskjer juristar, økonomar, samfunnsvitarar, sekretærar, men også heilt andre fagkombinasjonar for personar som viser evne til læring og engasjement. Postboks 800 6805 Førde Telefon 57 82 80 00 Telefax 57 82 80 80 www.lottstift.no postmottak@lottstift.no HØGSKULEN I SOGN OG FJORDANE POSTBOKS 133, 6851 SOGNDAL TLF 57 67 60 00 FAX 57 67 61 00 hisf.no Forskingsområde: IKT-basert samhandling Organisasjon Semantikk Teknisk Klimaendringar og energi Berekraftig mobilitet Klimaendringar Fornybar energi Reiseliv Berekraftig transport Berekraftig reiseliv Fritidsbruk Kontakt: Vestlandsforsking, boks 163 6851 Sogndal Tlf. 57676150 E-post: info@vestforsk.no www.vestforsk.no 6 Regioner i Norge Regioner i Norge 7

Spenstige Stas å vere på kystvakt for den som er 17. Frå venstre Krister Skutvik, Thomas Svarstad, René Bolstad og Marius Stavenes Refvik. Domstein Fish og andre fiskeribedrifter er prega av fleirkulturelt arbeidsfellesskap spekka med humor og trivsel. Utadvente og opne Måløy har til alle tider vore eit ope og utadvent samfunn. Snart 200 år som eksportretta fiskerihamn, gjer det fleirkulturelle til ein naturleg del av kvardagen ved dei mange fiskeribedriftene. Ved filetfabrikken Domstein Fish AS med 110 tilsette, fins tilsette frå 10 land. Fabrikksjefen sjølv, Jacob Goll-Rasmussen, er utvandra svenske som saman med familien slo seg ned i Måløy for 10 år sidan. Vi trives veldig bra. Mentaliteten med opne haldningar til andre er nedarva i generasjonar. Veldig bra! Her er det også enklare å bu enn i Sverige. Skule og helsestell er betre. Særleg er skulestrukturen topp med små skular, og tett og nær oppfølging av born og unge, meiner Goll-Rasmussen. Ved bedriftene fins arbeidskraft frå så vel Asia og Afrika, som Aust-Europa og Norden. Domstein er ein god arbeidsplass og Måløy ein triveleg stad. Vi kjenner oss velkomne, smiler Veeraya Bochoun frå Thailand, ein av fleire som kjem frå Smilets land. Ho har budd 22 år i Måløy. Eg har funne mitt paradis på jorda, slår ho fast. Måløy Sats på ungdomen! Gløym gamle sanningar, la dei unge ta leiinga, dyrk ideane deira og la kreativiteten yngle! Miks dette saman i spenstige, høgteknologiske bedrifter som utfyller kvarandre og så er framtida sikra. Slik tenkjer dei i Måløy. Det er ny spenst i den ramsalte sjølukta i kystbyen Måløy. I landets leiande fiskerihamn leikar no espressoangen gatelangs medan høgteknologisk kreativitet og nyskaping blir dyrka fram i moderne kontorlandskap. Kystbyen med fiskeslo, fiskemottak, filetfabrikkar, skipsverft og andre trauste, tradisjonelle, maritime næringar har fått eit nytt, ungdommeleg drag. Måløy? Aldri i verda! Eg var klar for det urbane livet i storbyen og absolutt ikkje interessert i ei framtid som industridesignar i ein liten kystby i heimfylket. Men no ser du, her er eg! Stine Lilloe- Olsen (27) smiler der ho sit i dei hypermoderne kontorlokala midt i Måløy sentrum. I designstolen ved sidan av sit kjærasten Vegard Åstebøl Larsen (26). Ho kjem frå Hyen, han frå Kløfta. Ho er industridesignar, han er sivilingeniør i teknisk kyberteknikk. Begge kom dei rett frå studiane og blei daglege leiarar i kvar si maritim, høgteknologisk bedrift. Dei er to av fleire unge, nyutdanna som har flytta til Måløy fordi kystbyen med knappe 3000 innbyggarar, tilbyr eit nyskapande næringsliv, leiarjobbar og andre utfordringar for unge med utdanning. Fleire maritime høgteknologiske bedrifter har grodd fram på det nye industriområdet på Deknepollen, populært kalla Teknopollen. Hakeslepp og frislepp At Stine flytta frå Austlandet til Måløy etter endt utdanning, ga venninnene hakeslepp. Sjølv føler ho det som eit frislepp. Tenk så spennande, då! Vi får verkeleg prøve oss. Her fins ein gjeng eldre, etablerte gründerar med guts som satsar tungt på ungdom. Dei vil hindre at Måløy Her blir ideane dyrka og ikkje slått ned med fraser om at dette har vi prøvd før. størknar til og har tru på nye næringar, seier Stine. Ho siktar til investor Gunnar Carlson som brukar pengar han tente i skipsverftindustrien, til å skape høgteknologiske bedrifter. Med på laget har han Ulsteingruppen på Godt å slippe kø, treigheita og trengsel i storbykvardagen, synes Vegard Åstebøl Larsen og Stine Lilloe-Olsen. Sunnmøre og andre maritime investorar. Filosofien er at vi unge, nyutdanna har eit ubesudla og ope sinn som ikkje lar gamalt tankegods stå i vegen for nyskaping. Så bidreg dei med støtte, kapital og erfaring, skyt Vegard inn. Vi har kreative, spanande samtalar og idéutveksling med mentorane våre, og får armslag og fridom innan visse rammer, legg Stine til. Her blir ideane dyrka og ikkje slått ned med fraser om at dette har vi prøvd før. Folk er fantastisk opne, har massevis av erfaring og spisskompetanse frå handverk og industri, og yter gjerne praktisk hjelp, forsklarer Vegard. Sjølv leiar han oppbygginga av Stadt Towing Tank, ein 182 meter lang hydrodynamisk testtank til 30 millionar kroner. Der kan alle typer farty testast ut; fraktebåtar, hurtigbåtar, supplyskip og offshore vindmøller. Berre Marintek i Trondheim har tilsvarande tank her i landet. Stine er dagleg leiar i Nordwest 3D, eit selskap som utfører tredimensjonale konstruksjonsoppdrag, design, animasjon og produktutvikling. To andre bedrifter utfyller teknologisatsinga i Måløy; IT-selskapet Local Host som tilbyr siste skrik innan virtualiseringsteknologi og Easy Form som har spesialisert seg på å produsere avanserte flater i plast og komposittmateriale. Kortreiste opplevingar Måløy ligg ikkje akkurat langs E6 og har knapt 3 000 innbyggarar. Blir ikkje miljøet snevert? Langt ifrå, forsikrar dei to. Begrepet tid har fått ein ny dimensjon. Måløy er så komprimert at det er kort veg til alt. Innan ein radius på 200 meter og ein spurt til fots på tre minutt når vi det meste. Veldig effektivt, seier Stine og legg til at vegen gjennom den byråkratiske mølla er utruleg mykje kortare enn i større byar. Dessutan er tonen veldig uformell i alle samanhengar, må vite! Det er innmari godt å sleppe tregheita i storbyen, unngå rushtrafikk og bilkøar, trengsel og alt stresset i storbykvardagen, seier Vegard. Mannen frå Kløfta har kome til ein super plass, tett i tett med naturen, synes han. Ein fin sommardag kan enkelt innehalde alpinkjøring på Strynefjellet og surfing ved Stadt. Dykking og fiske, kunst- og kulturopplevingar. Ein liten time frå Måløy bygg Nordfjordeid eige operahus, Selje inviterer til spaopphald og landets best bevarte klosterruinar. Hurtigbåt og hurtigrute trafikkerer hamna, flyplassen på Sandane ligg under ein time herifrå. Kan det bli Det siste innan høgteknologi pregar kontormiljø, utstyr og atmosfære i ekspansive, spenstige Måløy. betre, undrar Vegard. Men sjølvsagt; det er herleg av og til å dra inn til Tigerstaden, få input og nye impulsar. Alvorleg gøy Dette var alvorleg gøy, smiler 17 år gamle Marius Stavenes Refvik etter tre vekers tokt med kystvaktfartyet Ålesund. Marius er ein av fire elevar frå Måløy vidaregåande skule som har smakt på livet om bord. Veldig bra opplegg! Vi har sett korleis alt funkar og lært masse, seier han. Klassekameratane frå Maritime fag VG2 får, om dei vil, lærlingplass på kystvakta neste år. Med maritim utdanning i toppklasse, samarbeider skule og arbeidsliv tett. Fem yrkesfaglege og eitt studiespesialiserande Dobbelt tilbod til ungdom Måløy vidaregåande skule startar hausten 2009 Tekniske og almenne fag (TAF). Det er eit opplæringsløp som gir ungdom dobbelt kvalifikasjon etter avslutta vidaregåande skule; både Måløy i Vågsøy kommune q Kommunesenter som ligg lengst ute i Nordfjord. q Marine og maritime næringar er berebjelkane i næringslivet. q Over 200 millionar kroner er siste åra investert i utbygging av nye hamneanlegg, maritimt utdanningssenter, industripark, infrastruktur og næringsbygg. program står på menyen. Elevane på maritime linjer kan gå heile løpet frå grunnkurs til offisersutdanning på Fagskulen like ved. Skulen med 285 elevar er einaste i fylket med maritime fag, og dei er så populære at søkjarar blir avviste, stadfester rektor Karl Ottar Rundereim. Sikkerheitssenteret med Europas mest avanserte skipssimulator, er eiga avdeling ved skulen. Både elevane og fleire hundre eksterne kursdeltakarar nyttar senteret årleg. Måløy vidaregåande skule markerer seg sterkt på det maritime utdanningskartet. fagbrev og studiekompetanse med fordjuping i realfag. Elevane blir knytt opp til ei bedrift under utdanninga. TAF er ofte lokalisert til sterke maritime næringslivscluster. q Sogn og Fjordane fylkeskommune, Innovasjon Noreg, kommunen og private investorar er pådrivarar i næringsutviklinga. q Målet er å skape 200 nye arbeidsplassar fram til 2012. Minst halvparten av desse basert på høgare akademisk utdanning. Morelleproduksjon i naturleg drivhus Kast mytane på havet. Ein fruktbonde driv med meir enn berre frukt og bær. Næringa er blitt big business. Av fleire rekna som internasjonal risikosport. Ingen andre produsentar i Europa leverer så seint på året, seier Ivar Petter Grøtte, fruktbonde i Lærdal. Vi konkurrerer berre med bær frå British Columbia i Canada og staten Washington i USA. Men dei må fraktast rundt halve jorda til Europa. Konkurransefortrinnet vårt er at vi kjem med våre moreller på den tida dei fleste andre er ferdige. Moreller levert i slutten av august er dei siste i Europa, og då stig prisen. Opp mot ei dobling mot tidleg i sesongen, fortel Grøtte. I arbeidstida er han forskingsleiar ved Vestlandsforsking i Sogndal. Der forskar han ikkje på frukt, men informatikk. Det er godt å ha fleire bein å stå på, for framleis er morelledyrking ein risikosport, seier han, som også er nestleiar i styret i Lærdal Grønt. Vi har hatt besøk av fagfolk og store kundar frå Europa. Dei seier Lærdal er som eit naturleg drivhus, der fjella tek vare på varmen. Det er passeleg med nedbør og sommardagene er lange og lyse, dette gjev langsam modning, seier Grøte som satser på tidobla omsetnad til 50 millionar kroner i frukt og grønt. Dei største utfordringane er å sikre høge, stabile avlingar. Her er sikring mot frost i blomstringa tidleg i mai viktigast. Gradvis betring i alle ledd i dyrking, sortering og logistikk er også viktig for å vere mellom dei beste morelledistrikta i verda både i høve storleik på morellene og kvalitet. I eksportmarknaden arbeider dei saman med Gartnerhallen for å finne fram til og utvikle samarbeid med dei best betalande kjøparane i Europa. Saman med Sogn, har Hardanger og Telemark utmerka seg som gode morelledistrikt. Dei fleste kundane er framleis i Noreg, gjennom BAMA-systemet. I utlandet har kundane vore i England (særleg Marks & Spencer), Nederland, Belgia og Frankrike. På tampen av sesongen er vestlandsbæra åleine på den europeiske marknaden. Årleg reiser fruktdyrkarane i Sogn på studietur til andre produsentar rundt om i verda for å lære. Morellene i Lærdal ser ut som digre drueklasar. Dei er verdas beste og seint på sesongen er vestlandsbæra dei einaste i Europa, seier fruktdyrkar og informatikkforskar, Ivar Petter Grøtte. Kvalitetsfrukt frå Sogn Fylkets største pakkeri av frukt Eple Pære Plomme Moreller Bringebær Jordbær www.sognefrukt.no 8 Regioner i Norge Regioner i Norge 9 Grønn - Pantone 362 Rød - Pantone 1795 c

www.gasta.no Det lova Lutelandet Vår nye konferanse- og selskapsavdeling gjer at vi no kan ta i mot konferansar med inntil 450 deltakarar, og selskap med inntil 250 gjester. Men om gruppa er lita eller stor, er det først og fremst maten, vinen og vår lidenskap i det å vere vertskap som er typisk Kviknes. Kviknes Hotel Postboks 24 N-6898 Balestrand Tlf: 57 69 42 00 kurs@kviknes.no www.kviknes.no 10 Regioner i Norge Loen - Nordfjord since 1877 a tradition in the fjords Kurs og konferanse - Bad og Spa Hotel Alexandra i Loen Fleksibelt og moderne - med rom for alle! Alexandra Bad og Spa Stor SPA-avdeling med eit breitt utval av kropps- og velværebehandlingar, fleire basseng, dusjar og badstuer. Stort utandørs symjebasseng, oppvarma heile året. Tlf: 57 87 50 00 Fax: 57 87 50 51 www.alexandra.no Vet du noe som andre burde vite? www.inpress.no Afrikanske løver skremde og fascinerte alle generasjonar på Førdefestivalen 2008. Surfefestival på Stad trekker brettelskarar frå heile verda. Ein festival for alle Ein gong i året kjem verda til Førde. Resten av året kjem alle andre til Sogn og Fjordane for å smake, nyte og sveitte. Førde Internasjonale Folkemusikkfestival skapar unntakstilstand i delar av Sunnfjord i juli. Det jodlar i lundar, det lokkar i li, frå scener og gater smyg tonar frå didgerido og munnharpe. I Førde skjer magiske møte mellom musikk og kulturar frå alle verdshjørne, seier direktør Hilde Bjørkum, som har vore med frå starten for snart 20 år sia. Folk oppdagar musikk dei ikkje visste om, men kanskje kjem til å elske, legg ho til. Idol for einkvar smak Festivalmenyen er ei salig blanding av historie og fantasi, tradisjonar og det aller siste. Slik Førdefestivalen har teke folkemusikken inn i det 21. hundreåret, har andre festivalar også klart å kombinere det særeigne og unike med det globale. Fylket som har fostra mange av dei beste kokkane i landet, har sjølvsagt matfestivalar. Verdas lengste sildebord vert kvart år rigga til i hovudgata i kystbyen Florø. Gamalostfestivalen i Vik er for dei sære, Smak Saktefestivalen i økokommunen Aurland for dei med god tid. Festivalane viser mangfaldet av kreative eldsjeler. Dei byr fram opplevingar og gjev impulsar til utviklinga av fylket, seier fylkesdirektør for kultur Ingebjørg Erikstad. Rock, jazz og blues har sine festivalar rundt om i fylket. Dei eldste er Balejazz i Nyttige festivallenker: www.fordefestival.no. www.malakoff.no www.glopperock.no www.balejazz.no www.malrock.no www.operanordfjord.no www.norskcountrytreff.no Balestrand og Glopperock på Sandane, der Eva Weel Skram spela saman med The Heartmaker i 2006. Heimfylket tok godt i mot ho. Det var artig, og scena på Sandane er så idyllisk! Men det starta på Balejazz, der ho deltok ho på eit kurs for unge talent med sitt den gong store idol Sidsel Endresen som leiar. På Bygstad Gardsopera, er verdsstjerna Kiri Te Kanawa venta til sommaren, truleg er det første gongen ho syng på ein låve. Korleis kan ein lite fylke fostre så mange og ulike festivalar? Svaret er ei glødande kulturinteresse kombinert med tradisjon for dugnad og fellesskap, ofte kombinert med innflyttarar med sprudlande idear. På Nordfjordeid har ekteparet Pavelich skapt eit profesjonelt musikkmiljø rundt Opera Nordfjord. Same stad drog dei unge i gang Malakoffestivalen, som vart kåra til Årets festival av Norsk Rockforbund to år på rad. I storm og stille Sist haust vart enda ein ny festival skipa; Lapoint Friflyt Surfefestival. I storm ved Stad hagla superlativa hos deltakarar frå heile verda. Frå det våte element til det steinharde, på andre sida av fylket kan Fjellsportfestivalen i Sogn freiste med den beste klatreveggen i Europa. For dei som er alt for pinglete til å utsette seg for store bølgjer og bratte fjell, er Veikingkonvoien i Florø alternativet. Den vart skipa i 1997 som ein protest på den meir ambisiøse Vikingkonvoien, som hadde Island som mål. Veikingane nøyer seg med å ro forsiktig rett rundt neset, og deltakaravgifta er sju kroner. www.sandedansefestival.no www.bremanger.kommune.no www.stadsurfschool.no www.fjellsportfestivalen.no www.sildebordet.no www.gamalostfestivalen.no Lengst ute i havgapet, ikkje langt frå Sognefjorden, ligg det som kan bli eit nytt industrieventyr. På Lutelandet vert det lagt til rette for vindkraftverk og ny CO ² -teknikk industri for betre klima. Stein Arne Ottesen i Lutelandet Utvikling har stor tru på at Lutelandet kan bli ein katalysator for næringsutvikling i området. Alpin Langrenn Toppturar Puddersnø Surfing på Stad Spa og velvære Kanefart Fjordhest Fyroppleving Alpepass 1 skikort 5 skianlegg Havrafting Dykking Info og overnatting Reisemål Stryn & Nordfjord Tel 57 87 40 53 www.nordfjord.no 300 arbeidsplassar Til våren byrjar bygginga av infrastrukturen til Lutelandet energipark. Djupvasskai, vegar og planering av eit 3000 mål stort område skal på plass. Her får vi god plass til mange verksemder, i reguleringsplanen reknar me med 200 300 arbeidsplassar, fortel Stein Arne Ottesen, dagleg leiar i Lutelandet Utvikling AS. Frå det løfterike kystområdet er det ein time til næraste flyplass (ved Førde), og tre timar til Bergen. Industriparken har avtalar med mellom andre Institutt for Energiteknikk (IE) og StatoilHydro. IE forskar på binding av CO ² til mineralar. Testanlegg innan fem år Etter planen skal dei bygge eit testanlegg her innan fem år. StatoilHydro New Energy skal bygge ein vindmøllepark, med truleg byggestart i 2011, seier Ottesen. IE sitt prosjekt er forskingsbasert, og ein vil binde CO ² til mineralar og utvinne ulike industriråstoff av dette. Entusiasmen boblar her i kystkommunen no. Vi har enno ikkje møtt eit menneske som ikkje gler seg over planane. Ny utvikling i ytre Fjaler er sårt trengt. Området ligg nært gass og store CO ² -kjelder, det er kort veg til mineralressursane, og vi ligg rett ved skipsleia. Strømaggregat til alle formål Vi har 40 års erfaring, og er blitt ein av Norges største leverandørar av straumaggregat. Vi leverar over heile landet! Lutelandet er flatt, og ikkje eit einaste hus må rivast, seier Ottesen. I planlegginga har Lutelandet Utvikling hatt tett samarbeid med oljemiljøet i Florø. Eit industrieventyr Fylkeskommunen har vore ein sentral pådrivar i Luteland-utbygginga. Vi håpar at dette kan være starten på et industrieventyr. Infrastrukturen blir god, vi har gode samarbeidspartnarar og ligg godt plassert i forhold til naturressursane, seier fylkesordførar Nils R. Sandal, som trur dette blir viktig for fylket. Ei utvikling her vil vere bra for heile regionen. Foto: Thomas Bickhardt/BickFoto En grønnere fremtid med Vest Vest Buss Gruppen er en ledende aktør med et komplett produktspekter i det skandinaviske bussmarkedet. I tillegg til egenproduksjon ved Norges eneste bussfabrikk i Stryn, har vi etablert et strategisk samarbeid med Iveco/Irisbus om salg og service av deres anerkjente bussprodukter. Vårt fokus på innovasjon og produktutvikling gjør at vår neste generasjon busser vil gi en betydelig miljøgevinst for våre kunder. Vi følger deg hele veien frem. Vi kan buss! Vest Buss Gruppen AS 6781 Stryn - Tlf. 90 85 60 00 www.vest.no Aggregata vert produsert etter norske forskrifter. Frå små bærbare opp til over 2000kVA. Vi tilpassar og monterer etter kunden sine behov og ynskjer: Parallellkøyring Automatisk innfasing Dobbel spenning i 3-fas Fjernstart Automatstart Open Lyddempa, i container Montert på hjul for både 30 og 80 km/t. Slik kan energiparken bli liggande på Lutelandet. Motorar frå: Iveco Scania Yanmar Perkins Tlf.: 48161718 Regioner i Norge 11

Fossekraft og flytande aluminium skapte industrikommunen Høyanger. Vårt hovudfokus er industrialisering av avansert forskning, innovasjon og utvikling for framtida: Foto: Hans Thomas Hagen. M å løy der alt er muleg! Høyanger Vend blikket mot kysten og havet, og du har heile verda som arena. Dyktige næringslivsfolk med visjonar og gjennomføringskraft har gitt Måløy ei stolt fortid og ei enda meir spennande og løfterik framtid. Idear formar framtida for Foto: Hans Thomas Hagen. Foto: Hans Thomas Hagen. Foto: Thomas Bickhardt. I næringslivsbyen Måløy har tre av Noregs ti største fiskeribedrifter hovudkontor. Heile verdikjeda er representert frå fiskebåten er på teiknebrettet til fisken blir tatt opp, foredla i fabrikk og gjort salsklar til forbrukar. Vi har også eit nært komplett maritimt industricluster med alt frå store, tradisjonelle verft til høgteknologiske designbedrifter, maritim høgskuleutdanning, næringsparkmiljø og eit breitt servicetilbod til skipsflåten. Måløy vidaregåande skule tilbyr maritim utdanning, heilt opp til ferdig utdanna skipsoffiser. Her finn du også eit topp moderne sikkerheitssenter med Noregs beste simulator, anlegg for brann- og sjøredning, og omfattande kurstilbod for maritime bedrifter. Har du ôg ein idé som kan forme framtida vår? centre of technology safe community quality of life Foto: InMedia. Nordic Power Systems AS, utviklar ny miljøvennleg brenselscelleteknologi med basis i omdanning av drivstoff som diesel og biodiesel til hydrogen. Dei bestemte seg nyleg for å gå vidare med planane om etablering av produksjon i Høyanger. Dei har fått mykje internasjonal merksemd, mellom anna på den store Hannover-messa. www.nordicpowersystems.com Carbontech AS er i gang med svært avansert prøveproduksjon av 100 prosent reint karbonmateriale basert på naturgass. Dette er miljøretta utviklingsarbeid i særklasse. www.carbontech.no Foto: Stig Silden. Tape Invent AS produserer nyvinninga CornerTape som forenklar fugeprosessane i byggindustrien. Dei fekk mellom anna den viktige produktprisen «Brico d Or» i 2008. www.cornertape.net Alt dette har Måløy allereie. Men vi skal vidare. For tida skjer det ei oppblomstring av nye verksemder med unge, engasjerte bedriftsleiarar, basert på matching av tradisjonell maritim kompetanse med ny teknologi og nye marknader. Fiskeribedriftene våre fornyar seg og skyt nye skot, og vi ligg midt i eit av verdas mest unike reiselivsområde. I tillegg er Måløy ein naturleg base for framtidas reine energi frå havet som offshore vindkraft og bølgjekraft. Framtidsnæringane finn du på kysten, og Måløy ligg midt i smørauget! Vil du vite meir? Ålesund MÅLØY Florø Bergen Trondheim www.maaloy.no HORNINDAL 1529 moh. Knutepunktet mellom Nordfjord og Sunnmøre E39 - Kvivsvegen gir ny bu- og arbeidsregion med 70 000 mennesker 514 muh. Sjå moglegheitene på hornindal.kommune.no KREATIVITET OG NYSKAPING MED NATUREN SOM LEIKEGRIND. Vi treng fleire som vil vere med på moroa. Næringsutvikling i Sogndal // www.sognnaring.no Jobb i eit kreativt og nyskapande næringsliv. Stavanger Start eiga bedrift. www.stryn.no Kontakt næringssjef Petter Sortland, tlf. 91164546, post@hnu.no www.hnu.no www.hoyanger.kommune.no Sogn og Fjordane fylkeskommune Måløy vidaregåande skule 12 Regioner i Norge www.greateraardal.com Måløy har Noregs tredje største fiskerihamn. Nordfjord Havn IKS har 1 550 m off. kailengde, 202 m djupvannskai med plass til båtlengder på 300 m. Her finn du 40 000 m2 ledig areal med tilrettelagt infrastruktur, klar til bruk. Fundo Wheels AS har sett i gang produksjonen av ein revolusjonerande bilfelg, det såkalla Hybridhjulet. Hjulet er svært energisparande, og vart i 2008 nominert av Teknisk Ukeblad til årets fremste ingeniørbragd i Norge. Selskapet er no inne i ei omstruktureringsfase, der ein jobbar med å finne industrielle investorar til å få industrialisert produksjonen av Hybridhjulet. www.fundo.no Tracksa AS har utvikla og produserer innovative lyssignal-anlegg for mellom anna oljesektoren og motorsport. Deira produkt har fått stor merksemd innan fleire bransjar og sektorar. www.tracksa.no Foto: Thomas Bickhardt. Vågsøy kommune Sogn og Fjordane fylkeskommune Sikkerheitssenter i Måløy Regioner i Norge 13

Kunnskap mellom fjord og fjell Høgskulen i Sogn og Fjordane med 3000 studentar er ikkje berre det populære idrettsstudiet. Vi har eige byggevaresenter i Førde og tilbyr blant anna eit rikt utval av kjøkken, bad og garderobar. Du skal vere fornøgd etter eit samarbeid med Gravdal Gruppa Heilt sidan Gravdal Gruppa vart etablert i 1981, har vi vore ein av dei leiande aktørane innan byggebransjen i Sogn og Fjordane og Hordaland. Med ein erfaren, kompetent og høgt utdanna stab, samt eige tømrarselskap, gjer vi det mogleg for deg å fullføre hus- eller hyttedraumen. Hovudaktiviteten til gruppa er totalentreprisar innan privat og offentleg sektor. Gjennom eigne tomter og opsjonar på tomteareal har vi i dag potensiale til å bygge 1000 bustader på Vestlandet! Med oss på laget vert vegen mot hus- eller hyttedraumen enklare. www.inform.as Tema som fornybar energi står høgt på dagsorden. Vi er spesielt stolte av studia innan sjukepleie og idrett, seier rektor Åse Løkeland ved Høgskulen i Sogn og Fjordane (HSF). Her er nye bygg, spektakulær natur og gode alliansepartnarar. På idrett auka søkartalet med 25 prosent i fjor. Høgskulen tenker også nytt, innan organisasjon, leiing og geoturisme. Sjukepleiarstudiet i Førde er vurdert som eit av dei beste i landet, og eit forskingssenter er oppretta i samarbeid med Helse Førde. I Sogndal samarbeider HSF med Vestlandsforsking (VF), på felta IKT, reiseliv og fornybar energi. Med 11 millionar kroner i hovudsak frå kraftbransjen har HSF og VF tre stipendiatstillingar og eit professorat i eit forskingsprosjekt på fornybar energi. Ungdomens Kulturmønstring har høgt nivå i Sogn og Fjordane, ikkje minst på grunn av alle danseinnslaga. Det dansande fylket Dvergsdal & Sunde byggjer Som ein solid aktør med nøgde kundar i heile fylket, er vi klare til å ta imot deg. Vi kan tilby flotte tomter, einebustadar, leilegheiter og hytter. Velkommen heim. -husene folk snakker om Dvergsdal og Sunde Bygg AS - Førde tlf 57 72 65 00 Sogndal tlf 57 67 83 10 Eid tlf 57 86 12 80 - www.boligpartner.no Små ballettsko trippar og store skatesko snurrar rundt i heile fjordfylket. Linda Brusgard (frå venstre) og studentane Ingunn Forstad, Ane Sløttet, Line Kristiansen og Birgitte Bergene Hansen. Her fekk vi forskingsmidla først. No vurderer vi å utvikle eit studietilbod innanfor dette aktuelle temaet, seier Løkeland. Kickstart på yrkeslivet I Sogn og Fjordane får opptil 20 nyutdanna tilbod om eitt års arbeid i bedrift, som t.d. i Vestlandsforsking, gjennom Trainee- SFJ. Programmet er ope for alle med bachelor- eller masterkompetanse, og er ein suksess. Traineeane får eit stort nettverk, og 70 prosent av dei blir verande i fylket. Programmet blir drive av Framtidsfylket AS. Dei driv også portalen framtidsfylket.no, der arbeidssøkarar og -gjevarar møtest. På Fosshaugane Campus er aktiviteten stor. Nokre jobbar seg opp klatreveggen på 18 meter, andre fjernar handballgolv på dugnad. Eg ville studere idrett, og ville ikkje bu i by. Dermed var valet av Sogndal lett, seier Line Kristiansen frå Halden, full av lovord om studiestaden. Blir det trongt ved fjorden er det berre å kome seg opp på fjellet, seier Ane Sløttet frå Søndre Land. No gler alle seg til Fjellsportfestivalen og Veka -09. Danseinteressa eksploderte lenge før kjendisar byrja å vise seg fram i Skal vi danse på TV. Dei siste femten åra er det etablert danseskular over heile fylket, der tusenvis av ungdomar har fått svinga seg til vidt forskjellige rytmar. Ikkje minst har Dans uten grenser (DUG) eit tilbod til alle. Ove Henning Solheim (43) frå Førde starta DUG i 1996 med eit ønskje om å gje noko til unge som han sjølv ikkje fekk som tenåring. Rundt 2000 unge sogningar og fjordingar i 14 kommunar har vore innom DUG så langt. Tre ildsjeler la grunnlaget for dansefarsotta. Leyeune Avdal i Årdal, Jorun Reina i Førde og Signe Lise Larsson Bergheim i Gloppen starta danseskular, med vekt på klassiske uttrykk. I Måløy starta Christine Gaustad danse skule i 2004, no med 400 elevar. Reindyrka danseglede At born og unge skal bli sett og bli tekne på alvor er det viktigaste for dansaren og koreografen Solheim. No gler han seg over all dansegleda han er med å skape. DUG byggjer på ung til ung-formidling, der instruktørar heilt ned i 13-årsalderen vert kursa for å lære vidare. Dans byggjer tillit, og er ein Dans byggjer tillit i Sogn og Fjordane. unik måte å kommunisere på, forklarer han. Men Solheim vil gjerne ha fleire guteinstruktørar. Det er framleis tabu blant gutar å danse, ein vert stempla som homse, og det er forferdeleg feil. Det finst ikkje noko meir maskulint enn breakdance! Men framleis er det mange som ikkje vågar. Adriane Hoti (18) byrja å danse ved DUG i Førde for fem år sia, og kjærleiken til dansen vart så sterk at ho i tillegg byrja på klassisk dans. Eg vil satse på dansen. DUG er veldig annleis, med alt frå teaterdans til hiphop. Dans gjev så Adriane Hoti frå Førde (til h) tykte det var både gøy og skummelt å vise fram eigendesigna kle på Oslo Fashion Week. Ida Sætre til venstre. mykje glede, det er sunt og utviklande, fortel den aktive jenta, som og er instruktør. Førebilete DUG arrangerer dansecamp og turnear i heimfylket, og stilte på Oslo Fashion Week i fjor med eigen kleskolleksjon, 32 plagg inspirert av disco og 80-talet, utvikla i samarbeid med designarar i Farmhouse i Stryn, og no i produksjon. Dei har fått fram ein kombinasjon av dans og design som er utruleg bra, seier fylkesordførar Nils R. Sandal. DUG er ei viktig ungdomssatsing for fylkeskommunen. Dei syner for heile verda at det er mogleg å utvikle seg kreativt i Sogn og Fjordane! www.dansutengrenser.com Ove Henning Solheim. Ekte, frisk og naturleg. Ei herlig krysning mellom solmodne appelsinar frå Brasil, søte spanske druer og dei beste bringebæra frå Vik i Sogn. 14 Regioner i Norge Regioner i Norge 15

Som kunde av Lefdal kan du få oppleve en tur med verdens mest eksklusive båter i vakre Nordfjord. Etter turen går veien videre til Bryggen Hotel sin vinkjeller eller til jacutsien på terrassen.20 minutter fra hotellet har kunden mulighet til å få Konserndirektøren startet med to tomme hender. Som syv-åring. Nå sjonglerer han med ett selskap på hver finger og hans største problem: Han ser nye muligheter overalt. Nå selger han verdens mest eksklusive båter fra Ferretti group ut fra Sogn og Fjordane og naturopplevelser fra eget hotel i Nordfjord. en cross- og motoropplevelse på godkjent bane. Turbogründeren John Olav Lefdal cruiser rundt Gardermoen på leting etter parkeringsplass. Han skal på båtmesse i Düsseldorf og har bare tiden og veien. Vi foreslår det enkleste og mest behagelige alternativet, nemlig de dyreste plassene rett utenfor inngangen. Reaksjonen skal vi komme tilbake til. Ryddet, feiet og sjauet Lefdal begynte å tjene sine første penger som syv-åring i farens dagligvarebutikk på Nordfjordeid. Lommepengene han tjente på å rydde, feie og sjaue ble spart. Til han som 16-åring brukte dem på å kjøpe motorsykkel og ta førerkort. Da hadde han sluttet å drømme om å være ansatt i matbutikk. Han hadde forstått noe som skulle bli vesentlig for hans senere karriere: Med hardt arbeid og ærlighet kan man oppnå det meste. Butikken brant ned Jeg har vokst opp på varer utgått på dato eller med ødelagt emballasje. Vi var fem søsken, og det var tøffe tider i oppvekstårene etter at butikken til far brant ned. Vi barna lærte tidlig at en må jobbe skal det bli penger. De samme verdiene har jeg overført til de tre barna våre. Nå har de to eldste begynt å involvere seg i noen av prosjektene mine. Jeg kan snart lene meg tilbake og slappe av, sier 44-åringen. På en ikke helt overbevisende måte. Vi har så store muligheter i Sogn og Fjordane. Riktignok er det lite folk og store avstander, men slike utfordringer kan overvinnes. For de som gidder å stå på er det kjempemuligheter til både å skape arbeidsplasser og skaffe inntjening. Å drive business er enkelt og beintøft på samme tid: Stå på litt mer enn alle andre og yt det lille ekstra som skal til for at kunden og de ansatte velger å satse på deg. Vil ha det gøy hver dag Stå på har han gjort så lenge han kan huske. Arbeidsdagene er som oftest på 15-18 timer. Men han har det morsomt og gleder seg til å gå på jobb hver dag. Jeg er alltid spent på hva som vil skje i løpet av arbeidsdagen og hva jeg kan skape eller hjelpe andre med å få til. Dessuten er det gøy å jobbe med mennesker. Så lenge kundene er for nøyd. Regel nummer én er å huske at det er kunden som betaler lønna mi. Jeg elsker å vinne og hater å tape, og en eneste misfornøyd kunde oppleves som et helvete. Berget bowlingen Lefdal har 90 ansatte, og mener en av grunnene til at han har lyktes er at han kan jobbe sammen med gutta på golvet når det trengs. Når de ser at han kan gjøre møkkajobbene er ikke de så vanskelige å be, heller. Og de ansatte er lojale folk som står på litt ekstra, sier han. Sykefraværet er lavt, fordi de vet hva han mener om å være sykmeldt om det ikke er skikkelig alvor. Selv har han ikke tid å være syk, og lurer på om han har i overkant vel mye energi. Det dukket nylig opp en ny sjanse jeg ikke kunne la gå fra meg. Bowlinghallen i Stryn ville blitt nedlagt om vi ikke hadde overtatt den. Barna har fått noen aksjer hver og deltar aktivt sammen med kona for å stable geskjeften på beina igjen. I det siste har jeg daglig stukket innom både morgen og kveld for å ta i et tak, enten det er for å støvsuge eller steke pommes frites. Verdens heldigste Lefdal roser kona Turid opp i skyene. Jeg må være verdens heldigste mann, jeg har null bekymringer på hjemmefronten. Hun gjør alt det jeg hater av papirarbeid og e-post og er til uvurderlig støtte. Uten henne hadde dette eventyret aldri hendt. Nå skal vi kose oss på landstedet på 300 mål vi har kjøpt ved Florø, kun en times flytur fra Oslo. Der skal vi fiske hummer, selge fritidseiendommer med marina og egen båtplass til svært gunstige priser. Det blir nok litt salg av båter også... Og parkeringen på Gardermoen? Den ble langt nok vekk fra inngangen til at det ble halv pris og busstur tilbake det siste stykket. Man er da kremmer. Lefdalkonsernet er bygget opp av konserndirektør John Olav Lefdal på Nordfjordeid. Selskapet består av NorDrikk, NorMarine Motorsport, NorMarine Eiendom, NorMarine Industrier, Lefdal Eiendom, Perhusveien 3, Dreamline Yachts, Bryggen Hotell Nordfjord og Bowling Stryn. Forventet omsetning er på vel 300 millioner i 2009. www.normarinegruppen.no www.nordrikk.no www.bryggenhotel.no 16 Regioner i Norge