STYRET Sak 2012/61 Oppfølging av rapport frå Helse Midt-Norge - styring og koordinering av legeressursane. Identifisering av sårbare fagmiljø ved sjukehusa i Helse Møre og Romsdal Behandlast i: Styret for Helse Møre og Romsdal HF Møtedato Saksbehandlar: Olav Finnøy 11.9.2012 Arkivkode: Saksmappe: Forslag til vedtak: 1. Styret for Helse Møre og Romsdal HF ser at det er fleire sårbare fagmiljø ved sjukehusa i føretaket som dermed kan gjere driftstituasjonen ustabil. 2. Styret ber administrerande direktør om å leggje kartlegginga av legesituasjonen i sjukehusa til grunn for det vidare arbeidet med utviklingsplanen for å sikre at fagmiljøa blir robuste for framtida. 3. Saka vert oversendt Helse Midt-Norge som oppfølging av rapporten Kompetanse og kapasitet styring og koordinering av legeressursar. Ålesund, 05.09.2012 Astrid J. Eidsvik adm. direktør
2 Saksutgreiing: 1. Bakgrunn og mandat Helse Midt-Norge skal leggje fram ei styresak knytt til vurdering av sårbare fagmiljø. Dette som eit ledd i revisjon og oppfølging av Strategi 2020. Styresaka vil vere basert på rapporten "Kompetanse og kapasitet - styring og koordinering av legeressursar", og helseforetaka sine vurderingar av eigne fagmiljø. Helse Møre og Romsdal skal identifisere sårbare fagmiljø, risikovurdere disse og iverksette risikovurderande tiltak som ein del av verksemdsstyringa. Basert på dei kriterie for robuste fagmiljø og dei scenarie som er lagt til grunn i rapporten, både kva angår kapasitet og kompetanse, konkluderast det i rapporten med at Helse Midt-Norge RHF har fleire sårbare fagmiljø. Helse Midt-Norge har forsøkt å sette kriterier for å vurdere sårbare fagmiljø. De viktigste kriteriene for å vurdere sårbarheten er: a) krav til kompetanse - jfr. nasjonale og regionale føringer og planer, herunder faglige krav til volum, vaktdekning og mulighetene for utvikling og vedlikehold av kompetanse m.m. b) kontinuitet og stabilitet i tjenesten (rekrutteringsforhold, "vikarstafetter" m.m) c) krav til at vaktordninger og arbeidsplaner er innenfor de rammer som gis i arbeidsmiljølov og tariffavtaler d) mulighet for å tilrettelegge utdanningsløp som sikrer bærekraftig rekruttering av spesialister med tanke på langsiktige behov og erstatningsrekruttering For fagmiljøer som identifiseres som sårbare, forutsettes det gjennomført ROS-analyser med beskrivelse av tiltak for å redusere sårbarheten. Typer tiltak vil være: 1. Forbedringstiltak knyttet til pasientforløp, aktivitetsplanlegging, arbeidsplanlegging, oppgavedeling mellom faggrupper m.m. 2. Funksjonsfordeling og/eller vaktsamarbeid, basert på prinsippene i Strategi 2020. 3. Styrking av fagmiljøene i form av stillinger/ressurser, herunder skissere behov for legestillinger fram mot 2020. Helse Møre og Romsdal har i styresak 48/2012, i rapporten Rekruttering og robuste fagmiljø omtalt utfordringa med å definere eit robust fagmiljø. Det ligg i omgrepet robust at det er eit fagmiljø med relevant kompetanse knytt til fleire profesjonar og fag. Det er kjenneteikna ved at det består ved endringar, og at det er eit fagmiljø som blir styrka gjennom synergiar der heilskapen utgjer meir enn delane. Enkeltindivid er viktige i eit fagmiljø, men ved robustheit toler ein at indidvid sluttar. Robuste fagmiljø har god omstillingsevne i forhold til både faglege, samfunnsmessige og interne endringar. Robustheit kan bli styrka gjennom forpliktande samarbeid på tvers av sjukehusa. Arbeidet med å kartlegge og vurdere sårbare fagmiljø i Helse Møre og Romsdal har saman med prosjektleiar Espen Remme vore handtert av arbeidsgruppa for rekruttering og robuste fagmiljø, som består av 12 personar som representerer ulike område innanfor spesialisthelsetenesta. Arbeidsgruppa er samansett slik:
3 Olav Finnøy personaldirektør (leiar arbeidsgruppe) Trond Håvard Eidet seniorrådgjevar, Helse Midt-Norge (permisjon frå 1.8) Ståle Hoff klinikksjef kirurgi Ålesund Jorun Bøyum avdelingssjef Kreftavdelinga Grete Teigland avdelingssjef, Avd. for kvinne og fødesykd. Gro Birkeland avdelingssjukepleiar Akutt avd. Volda Hans Christian Ofstad avdelingssjef, Avd. for kir. og akuttmed, Ove Lange seksjonsoverlege Medisinsk avdeling Georg N. Johnsen vara FTV YLF Anestesiavdelinga i Molde Anette Lekve HTV / NSF Volda Olaf Hartelust assistentlege Vaksenpsykiatrien Ålesund Nina Skaugvoll trainee personalavdelinga, Kristiansund 2. Sårbare og robuste fagmiljø For å kunne definere kva som utgjer eit sårbart eller eit robust fagmiljø har vi valt ut kriteria frå Helse Midt-Norge sin rapport Kompetanse og kapasitet styring og koordinering av legeressurser. Tal legar i spesialiteten Tal legar i utdanning (LIS) pr. legespesialist Aldersfordeling legespesialistar Vakanse/vikarstafettar/innleige Brot på arbeidsmiljølova Kriteria er valt ut av Helse Midt-Norge både fordi dei er faktorar som kan seie ein del om kor robust eit fagmiljø er, og fordi det er faktorar der det er mogleg å finne påliteleg datamateriale for å teste robustheita i ulike miljø. Rapporten frå Helse Midt-Norge har sett på krav og forslag til nye standardar for tal leger i eit fagmiljø. Her skiller ein mellom fagmiljø som berre har dagarbeid og fagmiljø som er vaktberande med dagarbeid og vakt/døgnvakt. Helsedirektoratet har i sin rapport Et trygt fødetilbod forslag til kvalitetskrav for fødeinstitusjonar. Her stiller Helsedirektoratet krav om tilgjengelig kompetanse for å sikre ønsket kvalitet i tenesta. For ei fødeavdeling er det krav til vaktberedskap med ein gynekologspesialist i vakt. Det foreslåast krav om at anestesipersonalet skal ha tilstadevakt (fysisk tilstade på sjukehuset). Rapporten foreslår at det minimum må vere 4 gynekologar i vaktsystemet, men ein skal tilstrebe ein bemanning på 6 spesialistar. Helse Midt-Norge har laga scenarier med nokre av dei same krava. Tilbakemeldingane viser at det vil vere utfordringar for fag med lite aktivitet på ubekvem arbeidstid, å forsvare eit høgt tal legar. Andre tilbakemeldingar er at det bør vere 8 leger for å drive ein 6-delt vakt pga av fråvær. I rapporten frå Helse Midt-Norge har dei eit scenario for fullskalaløysing som byggjer på 6 overlegestillingar og 4 LIS-stillingar i alle hovudspesialitetar ved alle sjukehus, medan vakt for grenspesialitetar er samla ved St. Olavs Hospital. Dette scenarioet vil medføre behov for ei bemanningsstyrking på legesida med 237 stillingar i Møre og Romsdal. Ei slik stor opptrapping på kort sikt, vil innebere oppbygging av ein betydeleg overkapasitet i forhold til forventa aktivitetsbehov. Dette alternativet må ein difor sjå på som urealistisk.
4 Et anna scenario er fullskala løysning med 6 overlegestillingar og 4 LIS-stillingar i alle hovudspesialitetar ved alle helseforetak. Også i dette scenariet er vakt for greinspesialitetar samla ved St. Olavs Hospital. Det krev dermed intern samordning av vaktordningane innanfor HF et. Dette alternativet er isolert sett realistisk, både innanfor det som kan forventast av tilgang på legar, og basert på ei opptrapping som samsvarer med vekst i aktivitetsbehov/produksjon. Alternativet inneber ein bemanningsstyrking på 121 legar ved sjukehusa i HMR i forhold til dagens nivå. Eit tredje scenario i rapporten er ei løysing med totalt 7 overlege- og LIS-stillingar i alle hovudspesialitetar ved alle sjukehus. Også i dette scenarioet er vakt for grenspesialitetar og nokre lab.fag samla ved St. Olavs Hospital. Dette alternativet er isolert sett realistisk, både innanfor det som kan forventast av tilgang på legar, og basert på ei opptrapping som samsvarer med vekst i aktivitetsbehov/produksjon. Alternativet inneber ei bemanningsstyrking på 169 legar i forhold til dagens nivå, om modellen skal brukast for alle sjukehusa i HMR, men færre ved sterkare funksjonsdeling mellom sjukehusa (80). Strategi 2020 Strategi 2020 er Helse Midt-Norge sitt overordna rammeverk også for styring og fordeling av legeressursar. I strategien vil Helse Midt-Norge: styrke tilbodet til die store og veksande pasientgruppene, særlig innanfor rusbehandling og psykisk helsevern flytte ressursar frå akuttberedskap til planlagt verksemd omdisponere ressursar frå døgn til dag og poliklinikk omdisponere ressursar frå drift til investeringar 3. Identifisering av sårbare fagmiljø i Helse Møre og Romsdal Tabellane under viser status når det gjeld tal legespesialistar (overlegar) og tal tilsette legar i utdanningsstilling (Lis). For overlegar syner ein andel overlegar over 60 år, med tanke på behov for erstatningsrekruttering. Tabellen viser også dei fagmiljøa som er vaktberande (V) og dei som berre har dagaktivitetar/poliklinikk (D). Tal legar (LIS) i utdanningsløp/ spesialisering er viktig for at desse spesialitetane skal ha eit berekraftig og sjølvrekrutterande miljø. Utan utdanningsstillingar vil vi vere avhengig av å rekruttere frå andre område enten i eller utanom regionen.
5 Identifisering av sårbare fagmiljø Ålesund sjukehus Faktiske tal på tilsette overlegar og LIS legar pr 1. august 2012. Hovedspesialiteter Grenspesialiteter Tal overlegar Ålesund Tal Lis Andel overl 60+ Indremedisin 13,5 V Blodsjukdommar 2 0 % Endokrinologi 2 50 % Fordøyelsessjukdommar 4 0 % Geriatri 2 0 % Hjartesjukdommar 3 33 % Infeksjonssjukdommar 1 100 % Lungesjukdommar 3 33 % Nyresjukdommar 3 0 % Onkologi 7 4 0 % V Generell kirurgi 8 0 % V Gastroenterologisk kirurgi 4 25 % Karkirurgi 1 0 % Thoraxkirurgi 1 0 % Urologi 3 0 % Bryst og endokrinkirurgi 2 0 % Anestesiologi 17 8 47 % V Kjevekirurgi og munnhulesjukdommar 2 0 % D Ortopedisk kirurgi 10 7 22 % V Plastikkirurgi Øre Nese Halssjukdommar 5 2 15 % V Augesjukdommar 5 3 20 % V Fødselshjelp og kvinnesjukdommar 7 6 0 % V Barnesjukdommar 12 8 8 % V Barne og ungdomspsykiatri 2 6 0 % D Radiologi 10 6 10 % V Nukleærmedisin Fysikalsk medisin og rehabilitering 3 2 67 % D Nevrologi 2 1 50 % D Revmatologi 4 3 25 % D Hud og veneriske sjukdommar 3 1 33 % D Klinisk nevrofysiologi Immuniologi og transfusjonsmedisin 1 0 % D Medisinsk biokjemi Medisinsk mikrobiologi 1 0 % Patologi 2 50 % D Psykiatri 19 13 37 % V Vakt/ Dag Medisinsk avdeling har eit tilfredsstillande tal legar for felles vaktordning, med har kritisk kapasitet innan fleire greinspesialitetar. Anestesifaget har mange overlegar, men med fleire legar over 60 år. Dette er kritisk for dekning av vakt på ambulansehelikopter og vakt på overføringsfly. Nytt direktiv krev at berre overlegar deltar i vakt på helikopter. I sum eit fag med fleire vaktberande system. Blautdelskirurgi har også felles vaktordning. Her er det utfordringar med kapasitet innan urologi, brystkirurgi og karkirurgi.
Eit anna vaktkrevjande fag er fødselshjelp og kvinnesjukdommar (krav om 15 min tilkallingstid. Ålesund skal ta dei mest kompliserte fødslane, og legane har mange tilkallingar på vakt. 6 Ålesund har robuste fagmiljø innan vaksenpsykiatri, ortopedi, barnesjukdommar, radiologi, onkologi og ØNH. Det er vakt i alle desse faga. Det er eit robust fagmiljø innan revmatologi og hudsjukdomar, men begge faga har kapasitetsutfordringar. Innan dei faga som ikkje har vakt har fysikalsk medisin og rehabilitering, patologi og nevrologi fleire over 60 år. For patologi er også kapasitet og alder ein kritisk faktor. Skal ta inn lege i utdanningsstilling frå 2013. Einingane i ØNH og Auge i Molde og Ålesund har langt tradisjon for samarbeid om ferieavvikling med vekselvis stenging om sommaren og i jule- og påskehøgtidene.
7 Identifisering av sårbare fagmiljø Molde sjukehus Faktiske tal på tilsette overlegar og LIS legar pr 1. august 2012. Molde Tal overlegar Andel overl 60+ Hovedspesialitetar grenspesialitetar Tal Lis Indremedisin 10 V Blodsjukdommar 1 0 % Endokrinologi 2 0 % Fordøyelsessjukdommar 2,5 20 % Geriatri Hjartesjukdommar 3 0 % Infeksjonssjukdommar 1 0 % Lungesjukdommar 2 0 % Nyresjukdommar Onkologi Generell kirurgi 1 5 0 % V Gastroenterologisk kirurgi 2 50 % Karkirurgi 0,5 100 % Thoraxkirurgi Urologi Bryst og endokrinkirurgi 1 50 % Anestesiologi 6 5 17 % V Kjevekirurgi og munnhulesjukdommar 1 0 % D Ortopedisk kirurgi 4 2 0 % V Plastikkirurgi 0,5 0 % Øre Nese Halssjukdommar 5 2 20 % V Augesjukdommar 2 4 50 % V Fødselshjelp og kvinnesjukdommar 5 1 20 % V Barnesjukdommar 1 0 % D Barne og ungdomspsykiatri 5 5 20 % D Radiologi 9 5 22 % V Nukleærmedisin 1 100 % D Fysikalsk medisin og rehabilitering Nevrologi 5 7 33 % V Revmatologi Hud og veneriske sjukdommar Klinisk nevrofysiologi 1 Immuniologi og transfusjonsmedisin 1 Medisinsk biokjemi 1 D Medisinsk mikrobiologi 3 2 67 % V Patologi 2 50 % D Psykiatri 19 12 37 % V Vakt/ Dag Molde sjukehus har berekraftige fagmiljø innan vaksenpsykiatri, anestesi, radiologi, nevrologi og ØNH. Medisinsk avdeling i Molde har eit tilfredsstillande tal legar for felles vaktordning, men har kritisk kapasitet innan fleire greinspesialitetar. Spesielt kritisk er geriatri ut frå ei veksande pasientgruppe. Innan kirurgi er det utfordringar med manglande legar innan urologi, og kapasitet innan brystkirurgi og karkirurgi. Det er etablert vaktsamarbeid med Kristiansund sjukehus innan kirurgi og ortopedi. Eit vaktsamarbeid reduserer vaktbelastninga for legegruppa.
8 Eit sårbart fagmiljø finn ein innan fødselshjelp og kvinnesjukdommar (tal legar og vakt). For patologi er også kapasitet og alder ein kritisk faktor. Kritisk er det også innan augesjukdommar (vakansar og aldersamansetting). Einingane i ØNH og Auge i Molde og Ålesund har langt tradisjon for samarbeid om ferieavvikling med vekselvis stenging, om sommaren og i jule- og påskehøgtidene. Identifisering av sårbare fagmiljø Kristiansund sjukehus Faktiske tal på tilsette overlegar og LIS legar pr 1. august 2012. Kristiansund Hovedspesialitetar grenspesialitetar Tal overlegar Tal Lis Andel overl 60+ Vakt/ Dag Indremedisin 7 V Blodsjukdommar Endokrinologi Fordøyelsessjukdommar 3 33 % Geriatri 2 0 % Hjartesjukdommar 1 0 % Infeksjonssjukdommar Lungesjukdommar Nyresjukdommar 1 0 % Onkologi Generell kirurgi 1 2 V Gastroenterologisk kirurgi 0 % Karkirurgi Thoraxkirurgi Urologi 1,5 1 33 % Bryst og endokrinkirurgi Anestesiologi 5 0 % V Kjevekirurgi og munnhulesjukdommar Ortopedisk kirurgi 5 3 20 % V Plastikkirurgi Øre Nese Halssjukdommar 0,5 Augesjukdommar Fødselshjelp og kvinnesjukdommar 4 1 25 % V Barnesjukdommar 4,33 2 8 % V Barne og ungdomspsykiatri 3 4 67 % D Radiologi Vakt frå Molde D Nukleærmedisin Fysikalsk medisin og rehabilitering Nevrologi Revmatologi Hud og veneriske sjukdommar 1,5 0 % D Klinisk nevrofysiologi Immuniologi og transfusjonsmedisin Medisinsk biokjemi Medisinsk mikrobiologi Patologi Psykiatri 4 2 0 % D
9 Kristiansund sjukehus har sine sterkaste fagmiljøa innan ortopedi og vaksenpsykiatri. Medisinsk avdeling i Kristiansund har eit tilfredsstillande tal legar for felles vaktordning, men har kritisk kapasitet innan fleire greinspesialitetar. Kristiansund ikkje tilsett lungespesialist og har berre ein hjertespesialist. Mest kritisk er situasjonen innan fødselshjelp og kvinnesjukdommar. Her er det vakanse som føreset vikarinnleige. Dei mest sårbare fagmiljøa er blautdelskirurgi (spesielt innan gastrokirurgi) og barnesjukdommar. Desse fagmiljø har periodar med vakanse som føreset vikarinnleige. Det er etablert vaktsamarbeid med Molde sjukehus innan kirurgi og ortopedi. Eit vaktsamarbeid reduserer vaktbelastninga for legegruppa. Innan ØNH er det ei halv stilling privatpraktiserande lege og ei halv stilling frå Kristiansund sjukehus som har poliklinikk. Ansvar for radiologitilbodet og radiologivakt er lagt til Molde.
10 Identifisering av sårbare fagmiljø Volda sjukehus Faktiske tal på tilsette overlegar og LIS legar pr 1. august 2012. Tal overlegar Volda Andel overl 60+ Hovedspesialitetar grenspesialitetar Tal Lis Indremedisin 4 V Blodsjukdommar 1 0 % Endokrinologi 1 0 % Fordøyelsessjukdommar 1 100 % Geriatri 1 100 % Hjartesjukdommar 1,5 0 % Infeksjonssjukdommar Lungesjukdommar 2 50 % Nyresjukdommar Onkologi 1 100 % D Generell kirurgi 1 1 0 % V Gastroenterologisk kirurgi 2 0 % Karkirurgi Thoraxkirurgi Urologi 2 100 % Bryst og endokrinkirurgi Anestesiologi 4 1 0 % V Kjevekirurgi og munnhulesjukdommar Ortopedisk kirurgi 4 1 0 % V Plastikkirurgi Øre Nese Halssjukdommar Augesjukdommar Fødselshjelp og kvinnesjukdommar 4 0 % V Barnesjukdommar Barne og ungdomspsykiatri 1 1 0 % D Radiologi 2 1 50 % D Nukleærmedisin Fysikalsk medisin og rehabilitering (Mork rehabilitering) 1 100 % D Nevrologi Revmatologi Hud og veneriske sjukdommar Klinisk nevrofysiologi Immuniologi og transfusjonsmedisin Medisinsk biokjemi Medisinsk mikrobiologi Patologi Psykiatri 3 2 33 % D Vakt/ Dag Volda sjukehus har sitt sterkaste fagmiljøa innan ortopedi og medisin. Medisinsk avdeling har eit tilfredsstillande tal legar for felles vaktordning, med har kritisk kapasitet innan fleire greinspesialitetar. Fagmiljøet sårbart med fleire einespesialistar og fleire legar over 60år. 4 LIS legar på Medisin er for få i eit vaktintensivt fag, og få for å sikre rekrutteringa Dei mest sårbare fagmiljøa er fødselshjelp og kvinnesjukdommar og vaksenpsykiatri. Desse fagmiljø har periodar med vakanse som føreset vikarinnleige.
11 Vaktkrevjande fag som fødselshjelp, ortopedi og anestesi ved Volda sjukehus har ikkje nok legar til å fylle krava i rapporten. Radiologi har eit sårbart fagmiljø. Om natta og i helger dekkjer Ålesund sjukehus vakt innan radiologi. Ålesund dekkjer vakt innan blautdelskirurgi på natt. Vurderingar Tala viser at det er fleire fagmiljø i helseføretaket som i forhold til kriteria ikkje kan få nemninga berekraftige. Om vi ser på aldersamansettinga, er det fleire miljø som har høg gjennomsnittsalder, utan at det er spesialiseringsløp der det blir rekruttert yngre legar inn i faget. I rapporten frå Helse Midt-Norge blir det gjort følgjande vurderingar av Helse Møre og Romsdal samla; Tabellen viser at det er fem spesialiteter som har færre enn 0,4 leger i spesialisering per overlege. Anestesiologi har imidlertid så mange leger i spesialisering at dette virker lite sårbart over tid. Det er også vanskelig å si om det er for mange overleger eller om det er antallet stillinger for leger i spesialisering som er for lavt. Hud og veneriske sjukdommar, nukleærmedisin, patologi og plastikk kirurgi har alle overleger og ingen leger i spesialisering. For disse spesialitetene er det derfor ikke et bærekraftig og selvrekrutterende miljø, og HF et vil være avhengig av å rekruttere fra andre områder enten i eller utenom regionen. Høyest Tal LIS per overlege har psykisk helsevern for barn- og unge, nevrologi og ØNH og flere av spesialitetene har nivå på 0,8. I praksis betyr dette at for noen av disse spesialitetene kan det bli overskudd på Tal overleger i perioder. For HMR er det færre enn fire spesialister innenfor medisinsk biokjemi, medisinsk mikrobiologi, nukleærmedisin, patologi, plastikk kirurgi og revmatologi. Tre av disse er omtalt tidligere i forhold til Tal LIS per overlege. De andre tre har i dag et tilstrekkelig Tal leger i spesialisering, men vil naturligvis være sårbare i forhold til tilfeldige hendelser som kan påvirke dette. Spesialitetene bør derfor jevnlig følges opp i forhold til å ha en tilstrekkelig rekruttering. Sjukehusa har vaktordningar som genererer brot på arbeidstidsføresegner i lov og avtalar. Særleg blir reglane i arbeidsmiljølova om kvile etter uttrykking frå heimevakt utfordrande. Elles viser oversiktene at nokre avdelingar fortsatt vel å ha vaktordningar med lange konsentrerte arbeidstidsperiodar. Situasjonen er slik at det ved nokre fagmiljø er periodar med vakanse som forutset vikarinleige frå vikarbyrå. Styrking av fagmiljø Nye legestillingar - formelle rammer Dei formelle rammene for styrking av fagmiljø er knytt til Spesialisthelsetenestelova 4-2 der departementet fordeler heimlar gjennom det årlege Oppdragsdokumentet til dei regionale helseføretaka. Vidare fordeling av heimlane skal vurderast ut frå RHF sitt Sørge for ansvar. I perioden 2006 2011 fekk Helse Møre og Romsdal tildelt 67 legeheimlar. RHF skal også vurdere å yte spesialisthelsetenester ved å inngå avtale med private tenesteytarar jf. Spesialisthelsetenestelova 2-1a fjerde ledd. Evt. styrking av fagmiljøa må difor skje i samarbeid med RHF og sjåast i samanheng med dei ulike føretaka i HMN sitt behov. I 2012 får Helse Møre og Romsdal 8 nye legestillingar (inkl 4 stillingar på lån) frå Helse Midt-Norge.
12 Vaktsamarbeid Grunnlaget for vaktordingar er å handtere innleggingar trengande augeblikkleg hjelp og beredskap til pasientar som har fått utførte kirurgiske inngrep. Noen grupper nyopererte pasientar må ligge på sjukehus eller ha nærleik til sjukehuset pga blødingsfaren. Det er eit allment krav at pasientar som får ein narkose ikkje skal vere aleine natta etter operasjon. Pasientar som bur aleine kan altså ikkje utskrivast heim på operasjonsdagen utan tilsyn, sjølv om det kan medisinsk sett er uproblematisk. Det er etablert vaktsamarbeid innan nokre fag i Møre og Romsdal. Det er normalt krav til kort responstid ved vakt. Særleg innan fødselshjelp, intensivbehandling og barnekirurgi er det nødvendig med rask responstid. Vaktsamarbeid krev difor akseptabel reiseavtand. Alternativet er ein planlagt funksjonsfordeling, der nokre fagmiljø handterer dagbehandling og poliklinikk. Innan mange kirurgiske spesialitetar er det stadig fleire diagnosegrupper som blir behandla som dagkirurgi. Erfaring med dagens vaktsamarbeid er blanda. 4 Tiltak Ny klinikkstruktur i Helse Møre og Romsdal vil gjere det enklare å etablere og tydeliggjere ansvar for faglig nettverk i helseføretaket. Det inneber at alle einingar har felles faglig ansvar for det samla tilbodet innanfor dei enkelte fagområda, og at fagressursane på de ulike områda sjåast i samanheng. Innanfor fleire fag vil det vere naturleg at Ålesund sjukehus som har mest fagressursar og breiast fagmiljø, får eit særskilt ansvar for å støtte opp om og bidra til robustheit og høg fagleg kvalitet ved dei andre sjukehusa. I Nasjonal helse- og sosialplan blir innhaldet i fagnettverk omtala slik; Det kan skje gjennom felles fagmiljøer, felles faglige retningslinjer, rotasjons- og hospiteringsordninger, felles utdanningsprogrammer samt rådgivings- og «bakvakt»-ordninger. Moderne informasjonsteknologi med elektronisk overføring av bilder og prøvesvar, telemedisin og felles beslutningsstøttesystemer på nett, vil være avgjørende for en slik faglig nettverksfunksjon. Å etablere felles kultur og samhørighet mellom fagpersoner ved ulike enheter, kan være krevende. Fra pasientens ståsted vil det ha stor betydning at fagmiljøene samarbeider og at faglige prosedyrer er felles. Dette vil i stor grad bidra til at tilbudet oppleves som helhetlig. Å etablere felles kultur og samhandling mellom ulike fagpersoner og den administrative ledelsen, er også viktig. Enkelte sykehus har lykkes med dette gjennom å beholde lokal administrativ ledelse. Nasjonal helse- og omsorgsplan (2011 2015) Regionale nettverk Det er viktig at det er velfungerande faglege nettverk i Helse Midt-Norge. St. Olavs Hospital må som universitetssjukehus ta ansvar for å starte opp og leie faglege nettverk. Det må settast fristar for at dette blir følgt opp. Om ikkje St. Olavs Hospital ivaretek ei slik fagleg leiarrolle vil sjukehusa i Møre og Romsdal søkje andre nettverk utanfor regionen. Funksjonsfordeling Helse Møre og Romsdal har gjennomført prosessar med funksjonsfordeling mellom sjukehusa, både i tidlegare Helse Nordmøre og Romsdal og i Helse Sunnmøre.
13 Frå strategivedtak i 2010 heiter det: Kvaliteten skal vere overordna for oppgåvedeling mellom sjukehusa. Dette betyr at sjukehusa må vere innstilt på endring av oppgåver. Endringar skal skje innan tilgjengelege økonomiske rammer. Fagmiljøa må i større grad samarbeide og utvikle tilbodet i fellesskap i tråd med nasjonale føringar, standardar og kvalitetskrav. Vi treng meir fleksibel bruk av legeressursen, og sjukehusa må bli brukt meir fleksibelt uavhengig av gjeldande opptaksområde. (intern desentralisering og sentralisering på same tid) Pasienten må elles kanaliserast til rett sjukehus frå starten basert på gjeldande oppgåvedeling. Vi skal ha meir dagbehandling og poliklinisk behanding og redusert bruk av senger for å sikre betre kvalitet og meir effektiv ressursbruk. Overflytting av oppgåver til kommunane skal skje i samråd med kommunane. Utviklingsplanen for Helse Møre og Romsdal vert førande for framtidig funksjonsfordeling. Eit avklarande vedtak vert også ei rettesnor i prosessar i samband med årlege budsjettutfordringar. Samarbeid om utdanningsløp for legar Ein teknikk for å innarbeide felles rutinar og prosedyrar er å la legar i periodar arbeide ved dei andre sjukehusa. Det vert betydeleg større effekt av å arbeide ved eit anna sjukehus, samanlikna med effekt av fagmøte og kurs. For å utvikle fagmiljøa i Helse Midt-Norge bør eit samarbeid med St.Olavs også bety at leger frå desse fagmiljøa kjem ut i distrikta og arbeider i avtalte og forutsigbare periodar. Det å besøke kvarandre vil utvikle samarbeid, og auke innsikt i kva ressursar og kompetanse som er ved dei andre sjukehusa i regionen. Samarbeid om standardiserte utdanningsløp for legar i utdanningsstillingar bør kunne vere på plass innan kort tid. Også her må St.Olavs ta føring ut frå tildelt ansvar. Slike utdanningsløp vil styrke dei mindre sjukehusa i arbeidet med rekruttering. Risikovurdering Ei nærare risikovurdering av fagmiljøa og ei vurdering av kva tiltak som bør iverksetjast, er naturleg å knytte til utviklingsplanen. Dei alternative modellane i utviklingsplanen vil gje ulike retningar for det vidare arbeide. Oppsummering/vurdering; Helse Møre og Romsdal har valt å vurdere fagmiljøa ved våre fire sjukehus og ikkje samla. Det er foretatt ein kvantitativ vurdering basert på tal legar, tal LIS legar og vakt Det er ikkje tatt in ein samla vurdering av kapasitet, arbeidsbelastning og pasientgrunnlag. Etter ei samla vurdering er det ikkje forsøkt å bruke alternative kvalitetskriteriar på vurdering av fagmiljø. Dette vil vere ein omfattande og krevjande prosess og er ikkje forventa frå Helse Midt- Norge. Det er ein svakheit i rapporten frå Helse Midt-Norge at ein berre vurderer minimumscenarier og ikkje vurderer om fagmiljø i HMN kan ha unødvendig stor kapasitet og unødvendige vaktordningar.
14 Innanfor nokre fag vil den beskrivne styrkinga på legesida vere unødvendig (også på St. Olavs Hospital). Det er også ei svakheit med rapporten frå Helse Midt-Norge at den ikkje ser på moglegheita for vaktsamarbeid mellom St. Olavs Hospital og sjukehus i Helse Nord-Trøndelag. I ulike senarier forutset rapporten at berre St.Olavs i framtida skal ha vakt innan medisinske og kirurgiske grenspesialitetar. Dette må nyanserast innan fag som Hjartesjukdommar, Nyresjukdommar, urologi og gastrokirurgi, jf diskusjonar og anbefalingar i dei regionale fagnettverka.