Øvingshefte Nynorsk Mellomsteget Rettskriving Copyright Fagbokforlaget Vigmostad & Bjørke AS
Kartleggeren øvingshefte Nynorsk Mellomsteget Rettskriving 1 Rettskriving Seksjon 1 Oppgåve 1.1 Dobbel konsonant 1. Skriv inn den doble konsonanten. Ho sprang så fort ho k u e nedover b a e n Han h a e i j e bil, så han reiste med b u Det var ingen n ø e l til s k a e k i s t a Elevane lærte å steikje p a Vi såg mange stjerner på h i e k a k e r e l e n i n a Dei b u e i ei g a a l h y e Jenta k l a a den s n i e hesten. Sleden blei d r a av å e hundar. Han t a a v e a n e for gåva. B a e n er grøn om s o a r e n Vi g j e o bort i den t e e skogen. O g å v a var i j e l e å løyse. H a e n d a ned frå h y a B ø a var u t e og vatnet r a ut. Han v i e a t i d vere først. V e e n var dekt av a e u t k l i a
Kartleggeren øvingshefte Nynorsk Mellomsteget Rettskriving 2 Rettskriving Seksjon 1 Oppgåve 1.2 Dobbel konsonant 2. Finn ordet: n n p p k k g g t t m m p p p p m m t t m m t t g g k k l l p p b k k Skriv orda ovanfor som byrjar med: f b t
Kartleggeren øvingshefte Nynorsk Mellomsteget Rettskriving 3 Rettskriving Seksjon 1 Oppgåve 1.3 Enkel eller dobbel konsonant. Vel rett ord: a) bile bille Ei lita kraup på stigen framom oss. Vi skulle over fjellet. b) manen mannen Den gamle klipte på hesten. c) bake bakke Vi måtte køyre opp ein lang for å kome til hytta. Kvar jul brukar vi å peparkaker. d) kvese kvesse Eg måtte blyanten før eg kunne ta til å skrive. Ein kan ofte høyre gåsa. e) hyle hylle Ulven heldt fram med å heile natta. Eg sette bøkene mine i ei. f) fine finne Dei hadde teke på seg dei kjolane. Han kunne ikkje nøklane til den nye bilen. g) slepe sleppe Du må ikkje taket, for då kan du dette ned. Den gamle bilen var stansa, så vi måtte han. h) sprek sprekk Det var ein stor i det gamle glaset. Hesten var, han sprang fortast av alle saman. i) svele svelle Eg kjøpte meg ei nysteikt på ferja. Såret hadde teke til å.
Kartleggeren øvingshefte Nynorsk Mellomsteget Rettskriving 4 Rettskriving Seksjon 2 Oppgåve 2.1 Kj- Set kj- framom orda og skriv dei på linjene. efte erring ele ole enne etting ede empe elke ellar ære øken øpe ekk ælen ake eltring øtmeis Skriv ei lita historie som inneheld 12 kj-ord.
Kartleggeren øvingshefte Nynorsk Mellomsteget Rettskriving 5 Rettskriving Seksjon 2 Oppgåve 2.2 1. Set inn gj-, hj-, j- eller g-. Du finn orda i ordlista nedst på sida. ere amn elpe ullastar uletre ordbær eispe elm eld ips etar arteleg ennom ødsel iftig arn arte elpsam æser uling amre i obbe yllen ente ynge erde ammen uks edde ungel eksel est yldig ørne akke 2. Vel rett ord: Eg vil (gjerne - hjerne) kome i selskapet ditt. Eg (jorde - gjorde) så godt eg kunne på prøva. Han hadde (gjartet - hjartet) på rette staden. Det var ikkje lett å (gjenta - jenta) orda på engelsk. Han har ein skarp (gjerne - hjerne) og kan nok svare på alle spørsmåla. Det var ikkje lett å (jette - gjette) svaret. Vi punkterte og måtte skifte (hjul - jul) på bilen. Eg har ikkje så mykje mat til (jul - hjul), så eg må nok gå og handle. Eg har (hjort - gjort) alle leksene mine. Ordliste jage, jakke, jakt, jammen, jamre, januar, jeger, jeksel, jente, jarn, jamn, jobbe, jogge, jordbær, jord, jubel, juks, juletre, juli, juling, jungel, juni, jåle hjelm, hjelpe, hjelpsam, hjerne, hjarte, hjarteleg, hjort, hjul, hjullastar, hjørne, hjå gje, gjedde, gjeld, gjengjeld, gjengløymd, gjenkjenne, gjennom, gjensyn, gjenta, gjerde, gjerne, gjerrig, gjest, gjetar, gjette, gjær, gjæser, gjødsel, gjere, gjørme geispe, gi, gifte, giftig, gikt, gips, gyldig, gyllen, gynge, gyte, gøyme
Kartleggeren øvingshefte Nynorsk Mellomsteget Rettskriving 6 Rettskriving Seksjon 2 Oppgåve 2.3 Frå Aesops fablar 1. Vandrarane og treet. Set strek under det ordet som er skrive rett. Ein varm sommardag (jekk - gekk - gjekk) to mannfolk langs ein veg. Det blei etter kvart (nokså nåkså nokkså) varmt å gå, så då dei fekk auge på eit stort lauvtre som stod rett attmed vegen, la dei seg i (skugen - skuggen skuggenn) av greinene for å kvile. Dei vart (liggane - liggande) og kike opp på dei store, bladfylte greinene. Då sa den eine mannen: " Dette treet er (sanneleg - sannele) ikkje til store nytten. Ikkje har det (frukter - frukkter) eller nøtter som vi kan ete, og treverket er heller ikkje brukande til noko." Då svarte treet med (raslane - rasslande - raslande) blad: "Ikkje ver så (utakksame - utaksame - uttakksame), kjære vandrarar, ser de ikkje at eg (akurat - akkurat - akkrat) no vernar dykk frå dei varme (solstrålane - solstrålande). Og likevel kallar de meg (unyttig unytti)?" Frå Aesops fablar 2. Eiketreet og sivet. Nokre ord i denne teksten skal skrivast med dobbel konsonant, men har berre enkel. Set strek under desse orda og skriv dei rett på linje under. Ein dag storma det veldig i skogen. Trestamer knak og velta overende, og greinene fauk i ale retningar. Eit eiketre som stod ved ei elv, dat overende og vart feia av garde med straumen. Medan eiketreet flaut nedover elva, la det merke til ale siva som voks langs elveleiet. "Korleis i ale dagar kune de klare dyk i stormen, de som ser så spinkle og skøyre ut?", spurde eiketreet, "når eg med mi store og tjuke stame måte gje tapt i stormen?" "Det er ikje så rart", suste sivet tilbake. "Du knak fordi du kjempa mot stormen. Vi bøygde oss med vinden og overlevde".
Kartleggeren øvingshefte Nynorsk Mellomsteget Rettskriving 7 Rettskriving Seksjon 3 Oppgåve 3.1 1. Skriv ordet i preteritum (fortid). Døme: Eg liker å sjå på TV. I går såg eg på TV heile kvelden. Oppgåve : a) Eg går til skulen. I går eg til skulen. b) Eg tenkjer på deg kvar dag. I går eg på deg. c) Kari liker å skrive brev. I går ho eit brev til tanta sin. d) Fredrik spring fortast av alle. I går han rundt parken. e) Vi treng varme klede når det er kaldt. I går vi varme klede. f) Eg syng i eit kor. I går vi for ordføraren. g) Bente liker å hjelpe til. I går ho bestemor med å bake. h) Det driv ofte søppel inn på stranda. I går det i land ei åre. i) Karsten er flink til å bere tungt. I går han eit skåp for naboen. j) Eg liker å sitje godt når eg les. I går eg i sofaen og las. k) Han pleier aldri å kome for seint. I går han for seint likevel. l) Det er lett å gli i bakken om vinteren. I går eg og slo ryggen. 2. Set inn kvar, kvart, ver, eller vore. Eg har nettopp på kino. Han ringjer på døra gong han kjem. einaste jordbær vart plukka og ete. så snill å sende smøret. Kvar har du? Eg må vente på ham gong. buss hadde sin eigen farge. Det har dårleg ver i det siste. Ta ein sjokolade. stille medan eg høyrer dagsnytt. Det låg ei avis på sete. elev fekk skrive namnet sitt på tavla.
Kartleggeren øvingshefte Nynorsk Mellomsteget Rettskriving 8 Rettskriving Seksjon 3 Oppgåve 3.2 1. Kj og skj. Skriv inn kj-lyden i desse orda: ære ønn ør øre yr ysse ikke inn ede efte ele emme enne ær Skriv inn skj-lyden i desse orda: emme yss ikk enne ær ære ønn ør ikke øre yr inn e ede efte Set inn orda frå dei to listene i teksten. 1. Læraren måtte efte på Anne fordi ho berre ville ikke ut vindauget. 2. Du må ikke deg vel, sa han, så får du kanskje eit ede av gull. 3. ære deg, vil du ære ei brødskive til meg? 4. Du må ikke enne på meg. Eg kan enne at eg blir flau. 5. Får eg ysse deg, skal eg gi deg yss heim. 6. Eg har to yr som ikkje yr nokon ting. 7. Vi møttest på eit ær. Sidan den gongen har eg hatt ho ær. 8. Ungen var ønn, og av motsett ønn. 2. Kan du stokke om på bokstavane og finne det rette ordet? matrett grønsak m e o t l t e k l m o b l å klesplagg o t s e r j k verkty k u j r n s r a kroppsdel i g n n g r e i f r møbel dyr g s t g l o e n y o d r l l e k k i o
Kartleggeren øvingshefte Nynorsk Mellomsteget Rettskriving 9 Rettskriving Seksjon 3 Oppgåve 3.3 1. Set inn skj- eller sk-. Hugs regelen: Vi skriv ikkje j framom i, y, ei og øy. Det låg mange el på stranda. Om vinteren er det moro å stå på i. Eg liker også å stå på eiser, sjølv om det er ikkeleg vanskeleg å halde balansen. Det raude ørtet er finare enn det blå. Kan du øne kvifor vi må ifte klede før vi skal til byen? orta er ikkje iten i det heile tatt. Nokre klarer ikkje å ilje mellom rett og gale. 2. Set inn skj-, sj-, eller sk-. Eg blir glad når nokon enkjer ein kopp kaffi til meg. Eg blir lei meg når nokon enner. Det er eldan eg er i dårleg humør. Det er ikkje ei y på himmelen i dag og sola in. Dette er ette gongen du kjem for seint. Har du ikkje sett iltet med "Parkering forbode"? Den vesle hunden var blitt iten på labbane. Døra var tung å yve opp. Det er lurt å lære seg kva som er ikk og bruk. Dersom du er snar å ylje håret, rekk du å kle på deg, så vi når bussen. åføren brukar alltid å vente litt før han køyrer. PC- ermen er gått sund, så eg må ifte han ut. Det er ikkje lett å øne kva du seier når du held erfet framom andletet. Det er ikkje lett å ete suppe utan ei. Eg tok ansen på å hoppe over bekken. 3. Finn ordet som tyder det same som det understreka ordet. a) Det forgår noko heile tida. Det skj noko heile tida. b) Han gøymde skatten under nokre busker. Han skj skatten under nokre busker. c) Det er ikkje lett å forstå framande språk. Det er ikkje lett å skj framande språk.
Kartleggeren øvingshefte Nynorsk Mellomsteget Rettskriving 10 Rettskriving Seksjon 4 Oppgåve 4.1 1. Finn feila. I kvar av setningane under er eitt av orda skrive feil. Set strek under ordet som er skrive feil: a) Romet var fult av gamle bøker. b) Han hadde lommene fulle av steinar som han hadde plokka på stranda. c) Nokre liker klassisk musikk medan anndre heller vil høyre på rock. d) Dei slost som hunn og katt for å få det siste kakestykket. e) Det var skjedeleg å høyre på læraren når han snakka heile timen. f) Det er tjuefem elevar i klassen min og ellve av dei er gutar. g) Han tok dei våte sokkane opp frå golvet og la dei i vaskemaskjinen. h) Eg er altid trøytt når vekkjarklokka ringjer om morgonen. i) Vi gjikk opp på fjellet for å nyte den fantastiske utsikta. j) Eg går ofte på bibloteket for å låne bøker. 2. Set inn o eller å: Ole og faren hans k m fram til sl ttet seint på kvelden. Dei var begge trøytte, f r dei hadde g tt sidan tidleg m m rgonen, og Ole hadde sl tt seg på foten. Dei kjende familien s m eigde sl ttet og dei hadde sagt at dei g dt kunne l ne det og vernatte der. Faren til Ole sa han h pte det ikkje var spøkelse veralt. Ole f reslo at dei m tte halde vakt for kvarandre. Å s ve g dt heile natta k m ikkje på tale. Ole pna vindauget og kika ned frå t rnet. Det såg ut s m m alt var i rden. Det l g ein gammal l ve ved vegen. Der var det mørkt og stille. Ole og faren hans åt brød med f repølse og drakk ein k pp mjølk kvar. Ole l de å halde vakt først. Men då faren hans s vna, var det ikkje g dt å halde auga pne lenger. Snart sn rka b de Ole og faren hans det beste dei kunne.
Kartleggeren øvingshefte Nynorsk Mellomsteget Rettskriving 11 Rettskriving Seksjon 4 Oppgåve 4.2 Forsøk å finn det riktige ordet og skriv det rett. Rutene viser talet på bokstaver i ordet. Døme: Oppgåver: k y l l i n g a t s n t k k r e e t s t r e p s t e
Kartleggeren øvingshefte Nynorsk Mellomsteget Rettskriving 12 Rettskriving Seksjon 4 Oppgåve 4.3 Det manglar ein bokstav i kvart av orda. Finn bokstaven som manglar og skriv ordet rett. Bokstav som manglar: Ordet skal skrivast: 1. eksempl e eksempel 2. framståane 3. ordntleg 4. forskellig 5. nydleg 6. hemmleg 7. fotbalspelar 8. lukkleg 9. tjustarte 10. plutsleg 11. penal 12. jelpsam 13. sommarn 14. milimeter 15. intressert 16. konkuranse 17. foretning 18. nysjerrig 19. jorbær 20. besjed