DET KONGELIGE MILJOVERNDEPARTEMENT. Statsråden

DET KONGELIGE MILJOVERNDEPARTEMENT Statsråden Likelydande brev til: Kommunane Bygland, Bykle, Forsand, Gjesdal, Hjelmeland, Hægebostad, Kvinesdal, Sirdal, Suldal, Valle og Aseral Aust-Agder fylkeskommune Rogaland fylkeskommune Vest-Agder fylkeskommune Fylkesmannen i Aust-Agder Fylkesmannen i Rogaland Fylkesmannen i Vest-Agder Deres ref Vår ref 200904233 pat 20 DES 2010 Etablering av interkommunalt verneområdestyre for Setesdal Vesthei Ryfylkeheiane landskapsvernområde, Dyraheio landskapsvernområde, Frafjordheiane landskapsvernområde, Holmavassåno biotopvernområde, Kvanndalen landskapsvernområde, Lusaheia landskapsvernområde, Steinsbuskardet-Hisdal biotopvernområde, Vormedalsheia landskapsvernområde i Aust-Agder, Rogaland og Vest-Agder fylker Eg syner til tilbakemelding frå Bygland kommune 22.01.2010, frå Bykle kommune 01.02.2010, fra Forsand kommune 29.01.2010, frå Gjesdal kommune 19.02.2010, fra Hjelmeland kommune 17.02.2010, frå Hægebostad kommune 01.02.2010, frå Kvinesdal kommune 22.02.2010, frå Sirdal kommune 02.02.2010, frå Suldal kommune 16.02.2010, frå Valle kommune 27.01.2010 og frå Aseral kommune 16.02.2010 pa min invitasjon av 14.12.2009 om å delta i lokal forvaltning av Dyraheio landskapsvernområde, Frafjordheiane landskapsvernområde, Holmavassåno biotopvernområde, Kvanndalen landskapsvernområde, Lusaheia landskapsvernområde, Setesdal Vesthei Ryfylkeheiane landskapsvernområde, Steinsbuskardet-Hisdalen biotopvernområde og Vormedalsheia landskapsvernområde. Folgjande verneområde inngår i forvaltningsområdet: - Dyraheio landskapsvernområde i Suldal kommune - Frafjordheiane landskapsvernområde i kommunane Forsand, Gjesdal og Sirdal - Holmavassåno biotopvernområde i Suldal kommune - Kvanndalen landskapsvernområde i Suldal kommune - Lusaheia landskapsvernområde i Hjelmeland kommune Postadresse: Postboks 8013 Dep, 0030 Oslo Kontoradresse: Myntg. 2 Telefon: 22 24 57 00 Telefaks: 22 24 60 34 Org. nr.: 972 417 882

- Setesdal Vesthei Ryfylkeheiane landskapsvernområde i kommunane Bygland, Bykle, Forsand, Hægebostad, Kvinesdal, Sirdal, Valle og Åseral - Steinsbuskardet-Hisdalen biotopvernområde i Bykle kommune - Vormedalsheia landskapsvernområde i Hjelmeland kommune o nemnin av verneområdest re Kommunane Bygland, Bykle, Forsand, Gjesdal, Hjelmeland, Hægebostad, Kvinesdal, Sirdal, Suldal, Valle og Aseral oppfyller kriteria for å ha forvaltningsmynde for verneområda nemnt over gjennom eit politisk samansett interkommunalt verneområdestyre. Eg ser at det er store utfordringar med å få til ei praktisk og rasjonell forvaltning av så store samanhengjande verneområde. Eg meiner, som dei fleste kommunane, likevel at desse verneområda har så mykje til felles at dei bør forvaltast av eit felles verneområdestyre. Eg har ph bakgrunn av dette avgjord at det skal etablerast eit felles verneområdestyre for Dyraheio landskapsvernområde, Frafjordheiane landskapsvernområde, Holmavassåno biotopvernområde, Kvanndalen landskapsvernområde, Lusaheia landskaspvernområde, Setesdal-Vesthei Ryfylkeheiane landskapsvernområde, Steinsbuskardet-Hisdalen biotopvernområde og Vormedalsheia landskapsvernområde. Kvar kommune skal vere representert med ein medlem og innstiller ei kvinne og ein mann kvar blant kommunestyret sine medlemmer. Primært bor ordforaren vere representert. Kvar fylkeskommune skal vere representert med ein medlem frå fylkestinget, og innstiller ei kvinne og ein mann kvar blant fylkestinget sine medlemmer. Eg ber kommunane og fylkeskommunane om å fremme forslag pa medlemmer med vararepresentantar til styret. Bygland og Bykle kommunar har alt oppnemnd representant og vararepresentant, men av omsyn til likestillingslova vil eg be kommunane om å oppnemne ny vararepresentant. Heegebostad og Valle kommunar har alt oppnemnd representant til styret og treng difor berre å oppnemne vararepresentant. Forslaga vert sendt til MiljOverndepartementet og med kopi til Fylkesmannen i Aust-Agder, i Rogaland og i Vest-Agder så snart som fa, og seinast innan 20. januar 2011. Det er ein foresetnad at krava til kjønnsfordeling, jf. likestillingslova 21, vert lagt til grunn. Miljøverndepartementet vil ph bakgrunn av innspel frå kommunane og fylkeskommunane etablere styret og oppnemne medlemmer til styret. I forvaltninga av desse verneområde som strekkjer seg over fleire fylke, vil ein av fylkesmennene fa. ei "vertskapsrolle" og vere ansvarleg for å tilsette og ha personalansvar for framtidige verneområdeforvaltarar. Eg meiner det er rasjonelt at Fylkesmannen i det fylket kor det vert etablert forvaltningsknutepunkt, får denne "vertskapsrolla". Inntil lokalisering av knutepunkt er avklart, kan ein heller ikkje avgjere endeleg kva for Fylkesmann som vil få ei slik rolle. Ein av dei aktuelle fylkesmennene må inntil vidare fa ansvaret for å innkalle styret til det fyrste konstituerande motet. I og med at det ikkje er tatt stilling til kor knutepunktet skal verte etablert, er det ikkje sikkert at det vert same Fylkesmannen som seinare får vertskapsrolla og ansvaret for å tilsette forvaltarar. Side 2

Konstituerin av verneomradest ret o dele as.on av m nde Fylkesmannen i Vest-Agder vil så snart som mogleg etter at styret er etablert, innkalle til det forste konstituerande motet i verneområdestyret. Styret vel da sin leiar og eventuelt nestleiar. Styresmaktene for verneområdet vil verte delegert til styret frå den dagen det vert konstituert. Departementet ber om at dette skjer så snart som mogleg og seinast innan 10.februar 2011. Vedtektene for verneområdest ret Vedlagt folgjer vedtektene for verneområdestyret kor styret sin mynde og oppgåver kjem fram. Miljøverndepartementet viser til at verneområdestyret far ansvaret med å forvalte viktige nasjonale og internasjonale naturverdiar. Dette inneber at styret i sine avgjerder må legge til grunn at dei forvaltar onarada pa vegne av nasjonen. Styret skal difor sorgje for at dei nasjonale verneverdiane vert tekne vare pa som foresett gjennom opprettinga av dei ulike verneområda. Departementet har følgjande kommentarar til einskilde av punkta i vedtektene: Pkt 4 Oppretting av arbeidsutval Forvaltninga skal skje så effektivt og smidig som mogleg. Styret kan difor vurdere om det eventuelt er tenleg å oppretta eit mindre arbeidsutval. Vedtak som vert fatta av arbeidsutvalet ma skje innanfor ramma av overordna prinsipp fastlagt av styret som heilskap og som ligger innanfor ramma av naturmangfaldlova og gjeldande verneføresegner. Pkt 6. Verneområdestyret sitt sekretariat Miljoverndepartementet vil prioritere tilsetting av verneområdeforvaltarar for desse landskapsvernområda og biotopvernområda. På grunn av storleiken på forvaltningsomradet, kompleksiteten og innspel frå kommunane, meiner eg det skal tilsetjast tre forvaltarar som sekretariat for dette styret. Departementet vil kome attende til plasseringa av desse. Dette ma mellom anna sjaast i samanheng med styret sitt framlegg til lokalisering av forvaltningsknutepunkt. Bade storleik og infrastrukturen i dette området gjer at det her kan vere aktuelt å vurdere ein delt lokalisering av forvaltarane. Inntil det er tilsett verneområdeforvaltarar kan sekretæren for Setesdal Vesthei Ryfylkeheiane ivareta sekretariatsfunksjonen dersom styret firmer dette teneleg og vedkommande sjolv Onskjer det. Dersom det ikkje er onskelig at sekretæren for Setesdal Vesthei Ryfylkeheiane ivaretek sekretariatsrolla fram til verneomradeforvaltarane er pa plass, skal fylkesmennene ha delt sekretariatsansvar for nasjonalparkstyret i denne overgangsfasen. Fylkesmennene vil i utøving av denne sekretariatsfunksjonen være underlagt nasjonalparkstyret i alle saker som gjeld forvaltning av verneområda. Miljoverndepartementet har utarbeida retningsliner for prosessen knytt til tilsetting av forvaltarane, der mellom anna verneområdestyret sin rolle i samband med tilsettinga er omtala. Det er og utarbeida ei omtale av stillinga for verneomradeforvaltaren. Pkt 9 Fagleg radgjevande utval Fordi forvaltinga krev samhandling mellom mange aktorar skal det verta oppnemnd eit fagleg rådgjevande utval som representerer ymse brukarinteresser i områda. Fylkesmennene kan hjelpe styret med å vurdere kva for interesser som bør være representert i dette utvalet. Side 3

Etablerin av forvaltnin sknute unkt I mitt brev av 14.12.2009 skrev eg at departementet ville fatte sin avgjerd om lokalisering av forvaltningsknutepunkt mellom anna ph bakgrunn av innspel frå styret. Nokre av kommunane har i sine tilbakemeldingar kome med synspunkt på lokalisering av knutepunkt. Eg vil be verneområdestyret så snart som mogleg etter at det er konstituert, om å gjere framlegg om lokalisering av forvaltningsknutepunkt og deretter sende framlegget til Miljoverndepartementet. Føresetnader som må liggje til grunn når knutepunkt skal etablerast er mellom anna at det kan utviklast eit godt fagmiljø, at det ma ha ei egna geografisk plassering i Wye til verneomrada og at det ma ha egna kontorfasilitetar. Som det og kjem fram i brevet av 12.03.2010 vil departementet primært prioritere etablering av knutepunkt der ein kjem fram til lokal semje. o laerin o dialo Som det kjem fram av Miljøverndepartementet sitt brev av 12. mars 2010 vil det verte arrangert ei samling for styra og for dei forvaltarane som har kome pa plass. Denne vil finne stad 1-3 mars 2011 ph ROros. Deretter vil det bli lagt opp til årlege konferansar for nasjonalpark-/verneomradestyre. Departementet vil kome nærare attende til dette. Finansiering Finansiering av den nye forvaltningsmodellen vil som det kjem fram av Miljoverndepartementet budsjettproposisjon (Prop. 1 S (2009-2010)), skje gjennom loyver over kapittel 1427, postane 01 og 21. Direktoratet for naturforvaltning vil som folgje av dette stille til disposisjon for styret midlar til dekning av driftskostnader over kap 1427 post 21. Midlar til forvaltning og skjøtsel av verneområda vil som tidlegare verta løyva over kap 1426. Departementet vil og vise til bestillingsdialogen som skal etablerast mellom styret og Statens naturoppsyn. Eg onskjer alle lukke til med arbeidet! Med hilsen &.1)-t caukt_. Erik Solheim Kopi: Fornyings-, administrasjons- og kirkedepartementet Kommunal- og regionaldepartementet Landbruks- og matdepartementet Direktoratet for naturforvaltning Kommunens sentralforbund Utmarkskommunenes sammenslutning Side 4

- Vedtekter for verneområdestyret for Dyraheio landskapsvernområde, Frafiordheiene landskapsvernområde, Holmavassåno biotopvernområde, Kvanndalen landskapsvernområde, Lusaheia landskapsvernområde, Setesdal Vesthei Ryfylkeheiane landskapsvernområde, Steinsbuskardet-Hisdal biotopvernområde, Vormedalsheia landskapsvernområde i Aust-Agder, Rogaland og Vest-Agder fylker Departementet har med heimel i naturmangfaldlova 62 andre ledd og tredje punktum, jf kongeleg resolusjon av 4. juni 2010 fastsett folgjande vedtekter for verneområdestyret: 1. VEDTEKTENE SITT FOREMAL ForemAlet med disse vedtektene er å leggje til rette for ei heilskapleg og kunnskapsbasert forvaltning av Dyraheio landskapsvernområde, Fr4ordheiane landskapsvernområde, Holmavassåno biotopvernområde, Kvanndalen landskapsvernområde, Lusaheia landskapsvernområde, Setesdal-Vesthei Ryfylkeheiane landskapsvernområde, Steinsbuskardet-Hisdalen biotopvernområde og Vormedalsheia landskapsvernområde. Vedtektene skal sorgje for at verneområdestyret skal kunne oppfylle foremålet med vernet i tråd med nasjonale mål og internasjonale forpliktingar. 2. STYRET SIN MYNDE Eit verneområdestyre skal forvalte desse verneområda, jf. naturmangfaldlova 62 andre ledd tredje punktum, innafor ramma av naturmangfaldlova, inkludert lovkapittel II Alminnelege reglar om berekraftig bruk, lovkapittel V Områdevern og verneforskrifter for dei einskilde verneområda. 3. GEOGRAFISK VIRKEOMRÅDE Verneområdestyret skal ha forvaltningsansvaret for folgjande verneområde: Dyraheio landskapsvernområde i Suldal kommune Frafjordheiane landskapsvernområde i kommunane Forsand, Gjesdal og Sirdal Holmavassåno biotopvernområde i Suldal kommune Kvanndalen landskapsvernområde i Suldal kommune Lusaheia landskapsvernområde i Hjelmeland kommune Setesdal Vesthei Ryfylkeheiane landskapsvernområde i kommunane Bygland, Bykle, Forsand, Haegebostad, Kvinesdal, Sirdal, Valle og Aseral Steinsbuskardet-Hisdalen biotopvernområde i Bykle kommune Vormedalsheia landskapsvernområde i Hjelmeland kommune

4. VERNEOMRÅDESTYRET SINE MEDLEMMER, OPPNEMNING, SAMANSETTING MV Samansettinga av styret skal folgje krava til kjonnsfordeling i likestillingslova 21. Verneområdestyret skal ha 14 tnedlemmar med personlege vararepresentantar som moter når den faste medlemmen har fråfall, Verneområdestyret blir oppnemnd av Miljoverndepartementet etter innstilling frå kommunane og fylkestinga i Aust-Agder, i Rogaland og i Vest-Agder. Kvar kommune skal være representert med ein medlem og innstiller ei kvinne og ein mann blant kommunestyret sine medlemmer. Kvar fylkeskommune skal vere representert med ein medlem frå fylkestinget, og innstiller ei kvinne og ein mann blant medlemmene i fylkestinget. Oppnemningsperioden for medlemmene folgjer valperioden for kommunestyret og fylkestinget. Verneområdestyret vel sjolv sin leiar og nestleiar. 5. OPPRETTING AV ARBEIDSUTVAL Styret kan nedsetje eit arbeidsutval beståande av representantar frå styret. Styret kan gje arbeidsutvalet mynde til å gjere vedtak etter naturmangfaldlova/verneforskriftene i einskildsaker som ikkje har stor påverknad på verneverdiane. Arbeidsutvalet sitt vedtak skal vere innafor ramma av prinsipp fastsett av styret for dei ulike saksområda i tråd med naturmangfaldlova/verneforskriftene. 6. VERNEOMRÅDESTYRET SITT SEKRETARIAT Sekretariatet for verneområdestyret består av ein eller fleire verneområdeforvaltarar som vert tilsett av ein av dei aktuelle fylkesmennene. Tilsettinga skal skje i dialog med styret. Fylkesmannen i det fylket der knutepunktet blir etablert vil få tilsettings- og personalansvaret for verneområdeforvaltaren(e). Sekretariatet kan fremme innstillingar overfor styret om saker som gjeld forvaltning av verneområda. Sekretariatet er underlagt verneområdestyret i alle saker som gjeld forvaltninga av verneområda. Inntil det er tilsett verneområdeforvaltar(ar) skal Fylkesmannen i Aust-Agder, i Rogaland og i Vest-Agder ha delt sekretariatsansvar for verneområdestyret/eksisterande sekretær for Setesdal Vesthei Ryfylkeheiane ha sekretariatsfunksjonen og er i utoving av denne sekretariatsfunksjonen underlagt verneområdestyret i alle saker som gjeld forvaltning av verneområda. 2

Miljoverndepartementet har utarbeida eigen instruks for prosessen knytt til tilsetting av verneområde-/nasjonalparkforvaltarane. 7. OM MOTA I VERNEOMRÅDESTYRET Kommunelova kap. 6 om sakshandsaming i folkevalde organ ligg til grunn så langt det passer, med dei tilpassingar som er fastsett i denne vedtekta. Kommunelova 40 gjeld tilsvarande. Styret trer saman minst to gonger kvart år og elles når leiaren bestemmer. Leiaren pliktar å kalle inn dersom minst ein tredel av medlemmene onskjer det. Innkalling til mote i verneområdestyret skal skje med eit varsel på 2 veker. Innkallinga skal innehalde oversikt over dei sakene som skal handsamast. Saksdokumenta blir sendt samstundes med innkallinga. Det vert fort protokoll frå mota. Styreleiar og to medlemmer som vert valt ved motestart, skriv under protokollen. Medlemmer og sekretariatsleiar har rett til protokolltilforsel. For at forvaltningsstyret skal vere vedtaksfort må minimum halvparten av medlemmene vere til stade. Vedtak vert fatta ved allminneleg fleirtal. Ved likt stemmetal, har leiaren dobbelroyst. 8. STYRET SINE OPPGÅVER 8.1 Forvaltningsplan Styret skal utarbeide/revidere forvaltningsplanar for verneområda. Oppstart av planarbeidet bor skje i dialog med Direktoratet for naturforvaltning. Forvaltningsplanar skal utarbeidast innanfor rammene av naturmangfaldlova og verneforskriftene. Forvaltningsplanen skal konkretisere korleis ein kan nå foremålet med vernet. Forvaltningsplanane skal godkjennast av Direktoratet for naturforvaltning. 8.2 Skjotsel og tilrettelegging Som forvaltningstyresmakt skal styret ut frå naturmangfaldlova 33 og verneforemålet i dei einskilde verneforskriftene vurdere behovet for og naudsynt gjennomforing av skjotsel og tilrettelegging. Plan for skjotsel og eventuell tilrettelegging skal, jf. 35 og 36 siste ledd, inngå i ein forvaltningsplan godkjent av Direktoratet for naturforvaltning. Forvaltningstiltak blir sett i verk på eit kunnskapsbasert grunnlag i samsvar med vedtekne forvaltningsplanar/ skjotselsplanar. Styret skal etablere eit nært samarbeid med Statens naturoppsyn lokalt. 3

Verneområdestyret skal utarbeide årlege prioriteringar av skjotsels- og forvaltningstiltak i verneområda. Det skal vere ein bestillingsdialog mellom styret og Direktoratet for naturforvaltning/statens naturoppsyn sentralt, og styret vert årleg tildelt midlar til skjotsel og forvaltning til prioriterte tiltak i samsvar med vedtekne forvaltningsplanar/skjotselsplanar. Tildelingane skjer over budsjettet til Direktoratet for naturforvaltning/statens naturoppsyn ut i frå dei budsjettmessige rammene det einskilde året. 8.3 Styresmaktsavgjerder Styret har mynde til å treffe vedtak etter dei einskilde foresegnene i verneforskriftene som heimlar for å gje loyver. Styret har også mynde til å gje dispensasjonar etter naturmangfaldlova 48, jf. 77 andre punktum. 8.4 Merking og informasjon Styret har ansvar for at det blir gjennomfort naudsynt grensemerking og vedlikehald av merkinga i verneområda. Forstegongsmerking av eventuelt nye verneområde vert utfort av Jordskifteverket på oppdrag av Fylkesmannen. Som forvaltningstyresmakt skal styret vurdere behovet for særskilte informasjonstiltak. Styret er hovudansvarleg for informasjonstavler og plakatar, både forstegongsoppsett og vedlikehald. Dei skal fagleg kvalitetssikre eventuelle verneområdebrosjyrar og er hovudansvarleg for andre brosjyrar. Brosjyrar og anna informasjonsmateriale skal utarbeidast i tråd med gjeldande malar. Styret har og ansvar for kontakt med grunneigarar, rettshavarar, brukarar, aktuelle lag og organisasjonar mv. i forvaltninga av verneområda. 8.5 Brot pi naturmangfaldlova/verneforskriftene Styret har som forvaltningstyresmakt eit sjolvstendig ansvar for å sjå til at alle brot på reglane i verneforskriftene som styret får kjennskap til, anten vert rapportert/meld til politiet eller vert rapport til Direktoratet for naturforvaltning for eventuelle administrative sanksjoner, jf. naturmangfaldlova kap. VIII. 8.6 Orientering om vedtak Fylkesmannen i Aust-Agder, i Rogaland og i Vest-Agder og Direktoratet for naturforvaltning skal orienterast om alle vedtak gjort av verneområdestyret eller arbeidsutvalet. Rapportar og meldingar til politiet for brot på naturmangfaldlova/verneforskriftene skal sendast til fylkesmennene, Statens naturoppsyn og Direktoratet for naturforvaltning. 8.7 Rapportering om forvaltning Styret har ansvar for årleg å rapportere om forvaltninga til fylkesmennene etter malar fastsett av Direktoratet for naturforvaltning. 4

Dersom foresetnadene for delegeringa av forvaltningsmynde endrast vesentleg, pliktar styret å informere fylkesmennene. 9. FAGLEG RADGJVANDE UTVAL Styret skal oppnemne eit fagleg rådgjevande utval. Utvalet skal bestå av representantar for dei ulike interessene i området, som m.a. grunneigarar, andre offentlege organ som det vedkjem særleg, som til domes iellstyre, næringsliv, friviljuge organisasjonar, m.a. natur- og miljoorganisasjonar og liknande. Verneområdestyret bor ha minst eit årleg dialogmote med fagleg rådgjevande utval. 10. ADMINISTRATIVT KONTAKTUTVAL For A sikre at forvaltninga av verneområda blir godt integrert i den kommunale forvaltninga, bor styret oppnemne eit administrativt kontaktutval beståande av representantar frå administrativt nivå i dei ulike kommunane. 11. TILSYN Statens naturoppsyn har tilsynsmynde i områda, jf. lov om statleg naturoppsyn. 12. KLAGE OG KLAGEMYNDE Fylkesmannen har klagerett på vedtak fatta av verneområdestyret jf. naturmangfaldlova 62 tredje ledd siste setning. El les gjeld dei alminnelege reglane om rett til å klage. Miljoverndepartementet er klageinstans for vedtak som vert gjort av styret som forvaltningsstyresmakt. Klager skal fremmast for Direktoratet for naturforvaltning som forebur klaga og gjev innstilling til vedtak. 13. INSTRUKSJON, TILBAKEKALLING AV DELEGERT MYNDE Departementet kan gripe inn gjennom instruksjon eller eventuelt tilbakekalling av delegert mynde dersom forvaltninga av verneområda ikkje samsvarer med naturmangfaldlova og verneforskriftene. 14. OMGJORING AV VEDTEKTENE Departementet kan endre desse vedtektene. 5