HØYRING AV BKK NETT SIN TILLEGGSSØKNAD OM 300 (420) KV KRAFTLINE MODALEN - MONGSTAD - FRÅSEGN

Transkript

1 HORDALAND FYLKESKOMMUNE Regionalavdelinga Klima- og naturressursseksjonen Arkivsak Arkivnr. 344 Saksh. Oseland, Stina Ellevseth, Birkenes, Lars Øyvind Saksgang Kultur- og ressursutvalet Fylkesutvalet Møtedato HØYRING AV BKK NETT SIN TILLEGGSSØKNAD OM 300 (420) KV KRAFTLINE MODALEN - MONGSTAD - FRÅSEGN SAMANDRAG For å styrke forsyningstryggleiken i Bergensregionen og fullføre ytre kraftlinesamband mellom Modalen og Kollsnes, søkte BKK Nett om konsesjon til bygging av ny 300 (420) kv kraftline mellom Modalen og Mongstad i Kraftlina vart søkt som kabel i sjø over Fensfjorden, jordkabel i Iledalsvågen, elles som luftline. I september 2012 handsama fylkesutvalet første tilleggssøknad. I denne tilleggsøknaden ligg det føre søknad om alternative trasear på delstrekk, søknad om etablering av koplingsanlegg ved Steinsland kraftverk i Modalen, bruk av jordkabel på to strekk og bruk av skulpturprega designmast på Kråkehaugane ved Sleisvatnet. Dei største endringane gjeld 2 av delstrekka; Modalen Haugsværdalen, kor kraftleidningen skal gå gjennom delar av Stølsheimen; og ved Eikemo og vidare mot Solhaug og Kvamsdalen. I tillegg vert det søkt om bruk av jordkabel på to strekk. I denne andre tilleggssøknaden er det ikkje store endringar kva gjeld konsekvensar for kulturminne, friluftsliv og landskap, og i hovudsak stiller fylkeskommunen seg likt som i tidlegare handsamingar av saka. FORSLAG TIL INNSTILLING 1. Hordaland fylkeskommune meiner framleis trase 1.1a gjennom Stølsheimen vil vere det beste med omsyn til kulturminne og friluftsliv, men at 2.0 i kombinasjon med 3.0 er betre enn 2.0 åleine. 2. Hordaland fylkeskommune er positive til jordkabling på dei strekka det vert søkt om. 3. Fylkeskommunen stør bruk av stadstilpassa design av master. 4. Det vil bli stilt krav om arkeologisk registrering langs store delar av dei no omsøkte alternativa til trasé mellom Modalen i Hordaland og ilandføringspunkt i Gulen kommune i Sogn og Fjordane. 5. Undersøkingsplikta jf. 9 i Kulturminneloven, må oppfyllast i god tid før tiltak i marka vert sett i verk. Johnny Stiansen Konst. fylkesrådmann Matti Torgersen Konst. regionaldirektør Vedlegg: Link til NVE med kartmateriale m.m.:

2 FYLKESRÅDMANNEN, : 1. Innleiing For å sikre forsyningstryggleiken til Bergensregionen, arbeider BKK Nett for å få etablert eit ytre 300 (420) kv kraftlinesamband mellom Modalen og Kollsnes. Utbyggingsplanane har vore delt i to steg, der første steg har vore 300 (420) kv kraftline mellom Kollsnes og Mongstad, mens steg to er videreføringa frå Mongstad til Modalen. I 2010 kom søknaden om konsesjon til strekket Modalen Mongstad. Etter høyringsrunda har NVE bedt BKK Nett om fleire utgreiingar. 2. Prosjektet Behovet for kraftleidninga er grunna i forsyningstryggleiken i regionen samt etablering av nettilgang for ny fornybar energi. Bergenssnittet, den midterste sirkelen på kartet, har i dag ikkje full reserve. Sidan den opphavlege søknaden har forbruksprognosane auka, grunna ny offshore-forsyning og auka nærings- og bustadsutbygging i regionen. I tillegg har planane om ny vind- og vasskraft i regionen auka vesentleg (frå 228 MW til 460 MW for vind og 144 MW til 278 MV for vasskraft). 3. Søknaden Etter fleire innspel etter førre høyringsrunde og under synfaring 23. og 24. august 2012, utarbeida BKK Nett nye alternativ for enkelte av trasestrekka mellom Modalen og Mongstad. Det vert no søkt om følgjande tiltak: Nye trasealternativ: o I Stølsheimen, Modalen og Masfjorden, alt. 3.0 o I Stølsheimen, Masfjorden, 3.1a og 3.1b o Ved Haugsvær, Masfjorden, alt 3.2 o Ved Geiteberget og Snjokrona ved Kvamsdalen, Masfjorden, alt. 3.3 o På Mongstad, Lindås og Austrheim, alt. 3.4a og 3.4b. Tiltak: o Koblingsanlegg ved Steinsland kraftverk i Modalen, som alternativ til bygging av ny 300 (420) kv leidning mellom Modalen koblingsstasjon og Steinsland. o Jordkabel som alternativ til luftkabel for strekket landtak for sjøkabel i Iledalsvågen og fram til nytt punkt for kabelendemast for for Fv570. o Jordkabel som alternativ for 132 kv overføring frå Matre koblingsanlegg fram til vestsida av Matreelva, Masfjorden. o Skulpturprega tilpassing av mast i alternativ 2.5 på Kråkehaugane ved Sleirsvatnet, Masfjorden kommune. BKK prioriterar følgjande kombinasjon av trasealternativa: 2.0 med terminering i Steinsland a 3.1b a med 700 meter jordkabel i Iledalen 3.4b (og alt. 1 for delstrekk kor det ikkje føreligg alternativ til denne.) 3.1 Utbyggingsområdet Planane gjeld kommunane Austrheim, Lindås, Gulen, Masfjorden og Modalen. Planområdet har variert landskap frå høgfjellslandskap i aust til kystlandskap i vest. I vestlege delar går lina i hovudsak gjennom inngrepsnære område, og vil i stor grad følgje i trasé til eksisterande 132kV line. Mellom Modalen og Matre er det trass omfattande vassdragsreguleringar og tilhøyrande nett i Stølsheimen framleis ein del inngrepsfrie naturområde. 2

3 Figur 1: Kart Modalen- Haugsvær. Rød linje: Omsøkt luftledning; Sort linje: omsøkt 132 kv; Blå stiplet linje: luftledning søkes på nov Figur 2: Kart Haugsvær Mongstad. Rød linje: Omsøkt luftledning; Stiplet rød linje: omsøkt sjøkabel; Sort linje: omsøkt 132 kv; Grønn stiplet linje: jordkabel søkes nov. 2012; Blå stiplet linje: luftledning søkes på nov Trasear søkt november 2012 I det følgjande vert dei nye trasealternativa samt konsekvensar og vurderingar for desse presentert. Desse utgreiingane er basert på dei tidlegare handsamingane av saka, og har i denne andre tilleggssøknaden fokus på nye problemstillingar og omsyn, då det grunnleggjande ved saka er gjort omfattande greie for i dei tre tidlegare handsamingane av saka. 4.1 Alternativ 3.0 ny trasé som knyt saman alt. 2.0 og 1.1a i Stølsheimen Dette alternativet ligg i Modalen og Masfjorden kommunar. Se figur 1. Traséen er tenkt å knyta saman alternativ 2.0 og alternativ 1.1a i Stølsheimen. Traséen tek utgangspunkt i nordre ende av Hjortevatnet mot sørvest og dreiar i sørleg retning på vestsida av vatnet og går vidare på vestsida av Svartavatnet og tek skarpt mot vest i sørenden av Svartavatnet og går inn på alternativ 1.1a like nord for Storavatnet. Dette alternativet søkjer å kombinera alternativ 2.0 og 1.1a for å unngå båe kryssing av Steinslandsvatnet (alt. 2.0) og unngå at leidningen går forbi Kringlebotsvassdraget. I tillegg unngår ein også området rundt Hummelvatnet. 3

4 Konsekvensar og vurdering Denne, og neste, delen av traseen har heile tida vore den mest konfliktfylte, då den rører ved lokale og regionale interesser innan friluftsliv og kulturminne, samt at traseen vil påverka landskapet i stor grad. I førre handsaming av saka oppretthaldt fylkesutvalet vedtaket om at alternativ 1.1a var betre enn alternativ 2.0 med omsyn til kulturminne, landskap og friluftsliv. I det nye alternativ 3.0 vert dei to linjene kopla saman, og ein unngår her å komme nær Kringlebotsvassdraget med turstiar og som det står i tilleggsutgreiinga for landskap sterkt markerte landskapsrom og relativt urørd område. Ein unngår dimed eit av områda ein i førre handsaming var særskilt opptekne av. Linje 2.0 går gjennom området kalla «taket», som av Bergen turlag vert omtala som viktig og med spesielle verdiar knytt til friluftsliv og oppleving av landskapet. Dette området vert gitt verdi svært til middels viktig i friluftslivsutgreiinga frå Det er ikkje kjent kulturminne eller kulturmiljø som linjetraséen vil få innverknad på. Både Hjortevatnet og Svartavatnet er regulert frå før. Hordaland fylkeskommune har tidlegare gjeve fråsegn om at alt. 1.1a frå Modalen til Øvredalen var det klart beste alternativet med omsyn til kulturminne og kulturlandskap. Hordaland fylkeskommune meiner framleis at alternativ 1.1a er det beste alternativet, men ser at alternativ 3.0 saman med alternativ 1.1a er klart betre enn alternativ 2.0 åleine. Hordaland fylkeskommune har førebels ikkje vesentlege merknader til alternativ 3.0. Arkeologiske registreringar må påreknast for alle dei omsøkte alternativa då ein har lite kjennskap til utnytting av desse fjellområda i førhistorisk tid. 4.2 Alternativ 3.1a og 3.1b ny trase med utgangspunkt i alt. 1.1a ved Gråsida øst for Matre Alternativ 3.1a tar utgangspunkt i alt. 1.1a og vinklar av i fjellet aust for Øvredalen, herfrå går den i nordvestleg retning over fjellet før den treff alternativ 2.0, kor den følgjer denne vidare frem mot Haugsværdalen transformatorstasjon. Alternativ 3.1b tar utgangspunkt i alternativ 1.1a, men vinklar av før alternativ 3.1a. 3.1b går i nordvestleg retning over Gråsida ca 2 km for traseen bryt og går i vestleg retning. Traseen kjem på baksida av Strorursfjellet, i fjellsida mot Matresdalen og vert slik ikkje synleg frå Matre sentrum. Desse alternativa er prosjektert for å få ei løysing kor alternativ 1.1a kan nyttast utan at leidningen vert synleg frå sentrum i Matre, og skjerma Øvredalen frå fleire tekniske inngrep. Konsekvensar og vurdering I området kring Kringlebotn går fleire stiar, blant anna Bjørn West løypa som går frå Litlematrestølen og opp til Stordalen Fjellstue. Det er også fleire andre viktige turløyper i dette området, og det er 4

5 kartlagd som svært viktig i oversikta over viktige friluftsområde i Hordaland. Alternativ 3.1b vil i mindre grad enn 2.0 gå gjennom desse områda, og er å føretrekkje framfor ein rein versjon av 2.0. Ved Gråsida er det omsøkt to alternativ som tek av frå alternativ 1.1a aust for Matre. Alternativ 3.1a er tenkt å kobla seg på alternativ 2.0 vel 600 meter vestsørvest for Litle Hummelvatnet og ein vil difor få same nærføringa til kulturminneverdiane i Matresdalen då alternativ 3.1a går inn på alternativ 2.0. Alternativ 1.1a er å føretrekkje framfor alternativ 3.1a. Det er ikkje kjent kulturminneverdiar der traséen til alternativ 3.1a går. Alternativ 3.1b er tenkt å ta av frå alternativ 1.1a ved Brattgilfjellet i vestnordvestleg retning før den går over i meir vestleg retning mot Kvitskaret. Alternativet vil få meir horisontverknad og få mykje av den same visuelle nærføringa til kulturmiljøet i Matresdalen som alternativ 2.0. Grunna den visuelle kontakten med kulturminneverdiane i Matresdalen vil alternativ 1.1a vera å føretrekkja framfor alternativ 3.1b. Det er elles ikkje kjent kulturminneverdiar der traséen til alternativ 3.1b vil gå. 4.3 Alternativ 3.2 ny trase ved Haugsvær Dette alternativet ligg i Masfjorden kommune. Det er her snakk om eit alternativ som vinklar av og går oppover i fjellsida noko tidlegare enn alternativ1, som går i same trase som eksisterande 132 kv linje. Den nye traseen søkjer å unngå å etablera eit mastepunkt like ovanfor ein brønn som forsyner seks bustadar og to hyttar med vatn. Konsekvensar og vurdering Ved Haugsvær er det søkt om eit alternativ 3.2 som vert prioritert framfor dei tidlegare omsøkte alternativa 1 og 2.2. I høve til kulturminneverdiar har Hordaland fylkeskommune førebels ingen merknader til dette alternativet. 4.4 Alternativ 3.3 ny trase over fjellet forbi Kvamsdalen Nytt alternativ 3.3 tar utgangspunkt i vinkelpunkt på alternativ 2.4b på Nonklettfjellet mellom Fossdalen og Dyrkollelva, og går derfrå i sørvestleg retning i fjellsida ut mot Masfjorden. Den vil vere lavare enn tidlegare omsøkt alt. 1.4, men vesentleg høgare enn alt. 2.4b. Ny trase møter 2.4b på sørsida av Ramnefjellet og følgjer denne vidare mot Frøyset. Konsekvensar og vurdering Dette alternativet er trekt lengre nord enn tidlegare omsøkt alternativ 2.4b og får større avstand til Bergsvik og det verdfulle kulturlandskapet der. Alternativ 3.3 kjem nærare Bergsviksetra enn alternativ 2.4b, men er å føretrekkja på grunn av kulturmiljøet i Bergsvik som har eit fint ivareteke kulturlandskap med store rydningsrøyser, bakkemurar m.m. Bergsviksetra har ein SEFRAK-registrert bygning og utgjer ikkje eit stort stølsmiljø. Alternativ 3.3 vil få noko meir nærføring til området ved Mollandstølen ved Setretjørna med næraste linjeføring i underkant av 300 meter frå stølsområdet sør for traséen. Vidare mot vest vil alternativ 3.3 går inn på same trasé som alternativ 2.4b nord for Øyra (Gunnarsbuøyra). Traséen passerer bygningsmiljøet på Øyra (Gunnarsbuøyra) med ein avstand i overkant av 500 meter. Hordaland fylkeskommune har ikkje vesentlege merknader med omsyn til kulturminne og kulturmiljø. Alternativ 3.3 vil gå gjennom ein INON sone 2 (1-3 km frå inngrep), denne sona vil vert rørd og falle heilt eller delvis bort uansett val av trase. Dette området vert vurdert å ha liten til middels verdi i konsekvensutgreiinga frå førre tilleggssøknad. 4.5 Alternativ 3.4a og 3.4b ny trase på Mongstad mellom landtak for sjøkabel og transformatorstasjon 5

6 Dei nye alternativ 3.4a og 3.4b ligg i Lindås og Austrheim kommunar. På bakgrunn av innkomne ønskjer og forklaringar frå grunneigarar vert det no søkt om ein ny trase der ein flyttar mastene tre meter i nordleg retning i høve til søknaden av , og ein flyttar linene frå sør- til nordsida av mastene. Grunneigarane viser til at kraftleidningen ikkje må innskrenka noverande og framtidig vegsystem på Mongstad, grunna i både spesialtransport no og framtidig mogleg behov for utviding av vegen. Konsekvensar og vurdering I samband med tidlegare aktivitet i området har to buplassar frå steinalder blitt påvist. Den nærast liggande, lokalitet 97659, ca. 50 meter nordaust for punktet der alternativ 1 og alternativ 3.4a og 3.4b møtest, vart arkeologisk utgraven i 2004 og seinare frigitt. Den andre lokaliteten ligg om lag 300 meter nordvest for dette punktet. Desse funna vart gjort nærare sjøen mellom kote 10 og 15 m.o.h. Hordaland fylkeskommune har ikkje vesentlege merknader med omsyn til kulturminne og kulturmiljø i høve til tidlegare omsøkt alternativ 1. Fylkeskommunen har elles ingen merknadar til dette området. 5. Andre søkte tiltak 5.1 Jordkabel frå ilandføringspunkt for sjøkabel i Iledalsvågen fram mot Fylkesveg 570 BKK Nett søkjer om å få nytte jordkabel frå ilandføringspunkt for sjøkabel i Iledalsvågen og fram mot fv 570, eit tiltak som involverer Gulen og Masfjorden kommune. Dei søkjer om dette på bakgrunn av lokale og regional ønskje, samt den visuelle verknaden ein luftleidning vil ha på opne landskapet som pregar kyststripa her. BKK sin prioritering er ei løysing kor luftleidning vert bygd etter alternativ 1.6, men med det kortaste jordkabelalternativet med kabelendemast sør for Fv 570. Dette tiltaket er i tråd med fylkesutvalet sitt vedtak i september 2012, kor ein rår til jordkabling frå landtaket i Ildalen opp mot fv I høve til kulturminne og kulturmiljø får truleg ikkje desse endringane store utslag. Det er i utgangspunktet ikkje kjent automatisk freda kulturminne eller kulturminne frå nyare tid i området. Det må likevel påreknast arkeologisk registrering som nemnt i innstillinga frå Hordaland fylkeskommune. Hordaland fylkeskommune har elles ikkje vesentlege merknader med omsyn til kulturminne og kulturmiljø i høve til tidlegare omsøkt luftspenn i Iledalen. 5.2 Etablering av koblingsstasjon ved Steinsland kraftverk, Modalen Her presenterer BKK Nett tre alternative løysingar for ein koblingsstasjon ved Steinsland kraftverk i Modalen. Det første er å ikkje etablere koblingsanlegg no, men vente til overgangen til 420 kv i Det andre alternativet er dersom ein går for alternativ 2.0 å bygge koblingsanlegg i Steinsland, kor leidningen vert terminert i Steinsland, heller enn å føra ho fram til Modalen koblingsstasjon. Dimed vert Steinsland koblingsstasjon etablert som fullverdig stasjon frå dag ein, og leidningen mellom Steinsland og Modalen koblingsstasjon vert ståande urørd fram til overgang til 420 kv drift. Tredje alternativ er også dersom ein veljer trasealternativ 2.0 og terminerar denne i Steinsland koblingsstasjon, som i førre alternativ, men at i staden for å byggje koblingsstasjon set ein opp ei T- avgreining. Også her vert det gjeldande at Steinsland-Modalen vert urørd fram til Hordaland fylkeskommune har ikkje vesentlege merknader i høve til tidlegare omsøkt alternativ 2.0 her. 5.3 Jordkabel for 132 kv overføring Matre-Haugsværdalen, på strekk koblingsanlegg Matre til nordvestsida av Matreelva BKK søkjer om å få etablere den tidlegare omsøkte 132 kv overføringa frå Matre koblingsanlegg til Haugsværdalen transformatorstasjon som jordkabelanlegg på strekninga frå Matre koblingsanlegg og fram til vestsida av Matreselva, eit strekk på om lag 600 meter. Dette vert grunngjeve med eit ønskje frå Masfjorden kommunen om å få frigjort arealet i Grøn Næringspark slik at det kan nyttast betre. Kabeltraséen vil i all hovudsak fylgja eksisterande vegar. Hordaland fylkeskommune har ikkje vesentlege merknader med omsyn til kulturminne og kulturmiljø i høve til omsøkt kabeltrasé. 6

7 6. Tidlegare fråsegn i saka I 2009 var melding og konsekvensutgreiingsprogram for lina Mongstad-Modalen på høyring. Fylkesutvalet handsama sak 196/09 i møte 18.juni og gjorde følgjande vedtak om fråsegn: 1. Fylkesutvalet er positiv til at BKK planlegg tiltak for å styrkje forsyningstryggleiken i Bergensregionen. I tillegg til meldte trasear bør alternativ med kabling i veg vurderast for strekninga Masfjorden Modalen og i Matre. Der traseen for den nye 300 kv-lina kjem i konflikt med omsynet til natur- og kulturlandskap og friluftsliv, skal kraftlina leggjast som kabel. 2. Ny transformatorstasjon i Matre krev store areal og kan kome i konflikt med område viktig for biologisk mangfald i tillegg til regionalt og lokalt viktige område for friluftsliv. Fylkesutvalet ber om at det vert utgreidd alternative løysingar på dette punktet. 3. Fylkesutvalet ber om at undersøkingsplikta etter kulturminnelova 9 vert oppfylt i samband med konsekvensutgreiinga. Største delen av traséalternativa går gjennom område som ikkje er undersøkt av arkeologar, og ein kan vente å gjere funn av arkeologisk freda kulturminne i utmarks- og fjellområda. Det må påreknast nærare markundersøking for å få oppfylt undersøkingsplikta. Hordaland fylkeskommune kan ikkje gje endeleg fråsegn til ein framtidig konsesjonssøknad før undersøkingsplikta er oppfylt. 4. Fylkesutvalet viser til Ot.prp. nr. 62 ( ) Om lov om endringer i energiloven, der det vert presisert at kabling alltid skal vurderast som alternativ til luftlinje i regional- og sentralnettet. I 2011 var konsesjonssøknaden for kraftline Modalen-Mongstad på høyring. Fylkesutvalet handsama sak 5/11 i møte 27. januar og gjorde følgjande vedtak om fråsegn: 1. Fylkesutvalet i Hordaland meiner det er svært viktig av omsynet til forsyningstryggleiken i Bergensregionen å få etablert eit ytre kraftlinesamband mellom Modalen og Kollsnes, og vil rå til at det vert gjeve konsesjon til bygging av ei 300(420)kV kraftline mellom Modalen og Mongstad. 2. Av omsyn til kulturminne og friluftsliv vert alternativ I prioritert framfor alternativ II. Fylkesutvalet rår til bruk av avbøtande tiltak som merking av liner utsett for kollisjon med trua og sårbare artar av fugl. Fylkesutvalet stør bruk av stadtilpassa design av master og transformatorstasjonsutforming for å dempe visuelle verknader av utbygginga, samt å nytte kabling på lågare spenningsnivå for å avlaste verknad på lokalsamfunn. 3. Undersøkingsplikta etter 9 i Kulturminnelova må oppfyllast i god til før tiltak i marka verk sett i verk. I 2012 var første tilleggssøknad på høyring. Fylkesutvalet handsama sak 222/12 i møte 26. september og gjorde følgjande vedtak om fråsegn: 1. Fylkesutvalet i Hordaland meiner det er svært viktig av omsynet til forsyningstryggleiken i Bergensregionen å få etablert eit ytre kraftlinesamarbeid mellom Modalen og Kollsnes, og vil rå til at det vert gjeve konsesjon til bygging av ei 300 (420) kv kraftlinje mellom Modalen og Mongstad. 2. Av omsyn til kulturminne og landskap vert alternativ 1.1a oppretthalde som prioritet på strekninga Modalen-Haugsværdalen. Fylkesutvalet ser ingen klare innvendingar mot BKK Nett sine prioriterte traséalternativ på dei andre strekkjene. 3. Når det gjeld riggområde, trommelplassar m.m. er ein riggplass i direkte konflikt med automatisk freda kulturminne. Det er på Treet (Askeladden id. nr ), rett nord for Matresvatnet ved Stordalsvegen. Hordaland fylkeskommune stiller krav om at det føreslegne riggområdet må flyttast og varslar motsegn på dette punktet. Riggområdet i Bergsvik vil truleg få stor innverknad på kulturminne og kulturmiljø frå nyare tid. Flytting bør vurderast. Hordaland fylkeskommune har førebels ikkje merknader til andre anlegg nemnde i søknaden. Eventuelle nye og endra tiltak må sendast Hordaland fylkeskommune for vurdering. 4. Fylkeskommunen stør bruk av stadstilpassa design av master. 7

8 5. Undersøkingsplikta, jf. 9 i kulturminnelova, må oppfyllast i god tid før tiltak i marka vert sett i verk. 6. Fylkesutvalet tilrår jordkabling frå landtaket i Ildalen opp mot fv