Forslag til etablering bevaringsområder for hummar i Sognefjorden.

Transkript

1 1 Forslag til etablering bevaringsområder for hummar i Sognefjorden. Sognefjorden Vel v/vidar Aasen. 21.januar Sognefjorden Vel ( ) har starta arbeid med å innføre bevaringsområder for hummar i Sognefjorden etter at Havforskningsinstituttet har oppfordra interesserte kommunar til å etablere slike område. No står Sogn regionråd for koordinering av dette arbeidet for kommunane i Sogn. Sognefjorden Vel innehar nødvendig kompetanse og har på eige initiativ, og for å påskynde prosessen, utarbeidet dette foreløpige forslaget til etableringsområder. Bakgrunn Hummarbestanden i Sognefjorden har vært aukande sidan Den har auka i tal og har samtidig blitt vanlegare også i indre deler av fjorden. Fiskepresset har gått frå nesten fråverande til hardt i løpet av dei siste ti åra. Det er framleis bra rekruttering og bra med hummar under minstemålet, men veldig mykje av hummaren blir fiska opp i løpet av dei første åra etter at dei passerer minstemålet. Det er langt mellom hummar over 1 kg i Sognefjorden, noko som indikerer at fiskepresset er for stort. Havforskningsinstituttet har vist at bevaringsområder for hummar er ein god måte å sikre bestanden for framtida. I bevaringsområder aukar både tal hummar og storleiken i løpet av få år. Slike områder vil derfor sikre gode årlege gytingar i bevaringsområdet samstundes som larvane spreiast til andre områder. Korleis naturen forvaltar gytinga rår vi ikkje over, men for å sikre bestanden for framtida er årleg tilførsel av hummarlarver heilt essensielt. Kriteriar for val av områder Dei områda som vert valt ut må ha ein bra bestand med hummar. Dei må ligge spreidd på begge sider av fjorden, men ikkje ha større avstand enn at ein får spreidd hummarlarvene godt og at de kan bunnslå langs heile fjorden. Vi føreslår fleire små område på rundt ein til tre kilometers lengde. Avstanden mellom kvart område bør ikkje være for lang. Grunnlaget for utveljing av aktuell område

2 2 er intervju av yrkesfiskarar og fritidsfiskarar, i tillegg eigne bifangst-observasjonar av undermålshummar i samband med fangst av leppefisk. Vi vel også ut områder vi meiner har eit lavt konfliktnivå. Kvar kommune som deltar i prosjektet må rekne med å setje av 2-3 områder av strandlinja til bevaringsområder. I dette forslaget vil ca. 94 % av arealet/strandlinja framleis vil være tilgjengeleg for hummarfiske. For dei som fiskar etter hummar spelar kommunegrensa liten rolle. Det viktigaste er at områda fungerar etter intensjonen. Vi føreslår at 12 område i Høyanger, Vik, Balestrand, Leikanger og Sogndal vert avsett til bevaringsområde (Figur 1). Hummaren vert anbefalt totalfreda i Luster, Aurland grunna låg bestand og bør vurderast freda i Høyangsfjorden og Sogndalsfjorden. Høyangsfjorden har ein bra bestand av hummar, men er så ureina at det er oppretta kosthaldsråd for fisk og skaldyr. Sogndalsfjorden har ein liten bestand hummar som allereie er hardt fiska på. Figur 1: Kartskisse over føreslegne bevaringsområdar for hummar i Sognefjorden. Områda farga med blått er bevaringsområde langs land. Raudt markerar freding av heile fjorden innanfor. Fiskereglar Me føreslår at fiskereglane i dei primære områda, markert med blå farge, vert som i områda på Sørlandet. I bevaringsområda skal det vere forbod mot all fastståande reiskap ut til 40 meters djup. Det vert altså forbode med alle slags teiner og garn. Me har og føreslått at hummaren i Lusterfjorden, Aurlandsfjorden og Sogndalsfjorden vert totalfreda. Så langt inne i fjorden er har bestanden vore på veg opp men aktivt fiske har truleg snudd denne trenden. I praksis betyr dette at berre hummarteiner blir forbode. Om ein får hummar i anna lovleg reiskap skal denne settast ut igjen med det same. Det er og føreslått forbod mot hummarfiske i Høyangsfjorden. Denne fjorden er så ureina av ulike miljøgifter at konsum av hummar ikkje er tilrådeleg. (miljødirektoratet 2017) Kvar kommune som deltar i prosjektet må regne med å sette av to, tre områder av strandlinja til bevaringsområder. Det er viktig at områda ligger slik at hummarlarvar blir spreidd over heile

3 3 strandlinja. For dei som fiskar etter hummar spelar kommunegrensa liten rolle. Det viktigaste er at områda fungerar etter intensjonen. I dette forslaget vil ca. 94 % av arealet framleis vil være tilgjengeleg for fiske. Vi vel også ut områder vi meiner har eit lavt konfliktnivå. Utveljing av områder i kvar kommune Luster og Aurland kommune De tre fjordarmane innerst i Sognefjorden, Lusterfjorden, Årdalsfjorden og Aurlandsfjorden høyrer til Luster, Årdal og Aurland kommune. Så langt inne i fjorden er hummarbestanden liten. Her finst litt hummar, som berre i liten grad vert fiska på. Vi foreslår at hummaren totalfredast i Luster og Årdal. Årdal er ikkje med i dette prosjektet. Årdalsfjorden er ureina etter utslepp frå industriverksemnd. Det er ein aukande og bra bestand av krabbe i desse fjordane. Vi foreslår derfor at det framleis skal kunne fiskast krabbe med lovlege teiner med fluktopningar. Elles vert det ingen restriksjonar på reiskapsbruk i desse områda, men all hummar som fanges, skal settast ut igjen. Lærdal kommune Lærdal har ca. 50 km produktiv strandlinje. Sjølv om vi er langt inne i fjorden, finst det områder som har grei tettleik med hummar. Vi føreslår eit bevaringsområde frå ferjekaien på Revsnes austover til Reinsåna (Figur 2), ein strekning på ca. 3,3 km. Figur 2: Kartskisse over føreslått område i Lærdal kommune. Koordinatar Revsnes-Reinsva: /

4 4 Sogndal kommune Sogndal kommune har strandlinje på nordsida av Sognefjorden frå Luster kommune til Leikanger kommune, og i Fjærlandsfjorden frå Leikanger og Balestrand kommune. Produktivt hummarområde er ca. 120 km. Her finst område med grei tettleik av hummar. Vi foreslår bevaringsområde frå Mannheller ferjekai og austover til Skarduri (Figur 3). Her finst ein grei tettleik av hummar for å vere så langt inne i Sognefjorden. I vest foreslår vi bevaringsområde frå kommunegrensa mot Leikanger i Fatlaberget austover til Fiksnes, ein strekning på ca. 2 km. Her er en bra bestand med hummar, og området er mykje brukt som fangstområde dei siste åra. Føreslegne område utgjer ca. 5 % av produktivt areal. Koordinatar: Mannheller/Skarduri: / Koordinatar: Fiksnes/Kommunegrense Leikanger: / Figur 3: Kartskisse over føreslegne område i Sogndal kommune. Leikanger kommune Leikanger kommune har strandlinje på nordsida av Sognefjorden frå grensa til Sogndal kommune i Fatlaberget til grensa til Sogndal kommune i Fjærlandsfjorden. Lengda er ca. 13,8 km. Hummarbestanden i Leikanger kommune er stadvis bra. Vi foreslår to små bevaringsområde i Leikanger (Figur 4). Eit område frå Grindselvi i vest og ca. ein km mot aust til ei lita elv, og eit område frå Kobbanes til Skopargilet. Fiske etter hummar i desse områda har gitt gode fangstar dei siste åra. Fiske etter leppefisk i dette område har også vist ein god bestand av småhummar.

5 5 Figur 4: Kartskisse over føreslegne område i Leikanger kommune. Koordinatar: Grindselvi/austover til lita elv: / Koordinatar: Kobbanes/Skopargjelet: / Vik Kommune Vik har strandlinje på sørsida av Sognefjorden frå Aurland kommune i Aurlandsfjorden til Høyanger kommune. Strandlinja er ca. 105 km. Vi føreslår tre område i Vik Kommune på til saman ca. 6,6 km. Hummarbestanden i Vik er som i Leikanger kommune stadvis bra. Lengst vest foreslår vi bevaringsområde frå Gila til Midtelvi (Figur 5). Vest for Vikjabukti fra Hovsviki til Bjønnehiet og i aust frå Risjuvgilet til Bergjuv. Alle disse områda har vist fin tettleik av hummar, og også mykje undermålshummar i leppefiskteiner. Området vest for Vik går forbi den gamle bosstippen og er forureina. Her er det likevel ein bra bestand med hummar og dette kan fungere godt som rekrutteringsområde, samtidig som det ikkje er så attraktivt som fangstområde pga. av ureining. Figur 5: Kartskisse over føreslegne område i Vik kommune.

6 6 Koordinatar : Gila-Midtelvi: / Koordinatar : Hovsviki-Bjønnhiet: / Koordinatar: Risgjuvgilet-Bergjuv: / Balestrand kommune Balestrand har ei produktiv strandlinje på ca. 82 km. Vi foreslår bevaringsområde vest i kommunen frå Kvist til Kongsnes og eit frå Kallestad til Målsnes, til saman ca. 3 km strandlinje (Figur 6). Område aust for Kongsnes er kjent for å være eit godt område for hummar. Osland havbruk har søkt om å etablere ein lokalitet for oppdrett av laks og aure i det same område. Bevaringsområde for hummar i strandlinja skal ikkje være til hinder for dette. Det gir heller ein unik moglegheit for å sjå utviklinga av hummaren her i forhold til dei andre område som er upåverka av oppdrett. Koordinatar : Målsnes-Kallestad : / Koordinatar: Kongsnes-Kvist: / Figur 6: Kartskisse over føreslegne område i Balestrand kommune. Høyanger kommune Høyanger har ca. 93 km produktiv strandlinje fordelt på begge sider av Sognefjorden. Høyanger kommune har hatt ein bra hummarbestand som har vore aukande sidan 1990 talet. Dei siste åra har fangstane vore minkande. Vi føreslår to bevaringsområder i Høyanger (Figur 7). Eit på nordsida av fjorden aust for Nordvikane og eit på sørsida frå Strandselvi til Instevik. Til saman ca. 4,7 km strandlinje. I tillegg føreslår vi at hummaren blir freda i heile Høyangsfjorden. Her finst ein grei bestand med hummar. Høyangerfjorden er ureina og har kosthaldsråd i forhold til konsum av fisk og skaldyr. Den kan likevel fungere fint som rekrutteringsområde for hummar.

7 7 Figur 7: Kartskisse over føreslegne område i Høyanger kommune. Koordinatar: Strandselvi-Ytste Vikeelva: / Koordinatar: Norevik / Konklusjonar Vi trur at dersom dei føreslegne områda vert freda for hummarfiske og med forbod mot bruk av fast fiskereiskap så vil det kunne sikre jamn rekruttering av hummar til innan alle dei berørte kommunane i Sognefjorden. Erfaringar frå eksisterande freda områder syner at fredningsområda også kan ha positive effektar på andre bestandar i fjorden slik som for eksempel torsk.

8 8 Kjelder: Samtalar/intervju: Robert Padlesak Arve Frivik Tor Andre Balevik Helge Bakke Bjarne Sjøtun Eigne observasjonar Skriftlege kjelder: Fiskeridirektoratet 2017: Miljødirektoratet 2017: