LYSSAND

Transkript

1 Nord- og Midhordland jordskifterett Rettsbok Sak: LYSSAND Gnr. 64 i Os kommune Oppstarta: Avslutta:

2 Ordskurd Domstol: Nord- og Midhordland jordskifterett Møtedag: Stad: Jordskifteretten sitt lokale i Bergen Sak nr.: LYSSAND, gnr. 64 Saka gjeld: Krav om grensegang etter jordskiftelova 88 Rettsleiar: Protokollførar: Saka er kravd av: Til handsaming: Partar: Jordskiftedommar Olav Bruflot som einedommar i h.h.t domstollova 117 andre ledd. Rettsformann Martin Lyssand Avseiing av orskurd ang. habilitet for jordskiftevarameddommar Eigar av gnr. 64/5, Martin Lyssand Eigar av gnr. 64/13, 64/35, Terje Lyssand Prosessfullmektig: Adv.firm AS Thommessen, v/adv.flm. Sunniva Mariero Representerer Martin Lyssand Adv.ktr. Fløien v/adv.flm. Georg Ibsen Lexander Representerer Terje Lyssand Eigedomane ligg i Os kommune Til stades: Ingen utanom rettsformann. Jordskifteretten drøfta saka i einerom og avsa i medhald av domstollova 118 slik om habilitet. ordskurd Jordskiftevarameddommar Jon Henning Gjerde har kome med skriftleg merknad om at det kan vere habilitetskonflikt pga felles advokat med den eine parten, samt privat kontakt med parten Martin Lyssand. I denne saka er det oppnemnd to varameddommarar. Jordskifteretten har kome til at det å nytte felles advokat med ein part samt privat kontakt med den eine parten, er tilstrekkeleg til å kunne svekke tilliten til eit medlem av jordskifteretten. I medhald av domstollova 108 har jordskifteretten difor kome til at jordskiftevarameddommar Jon Henning Gjerde må vike sete i denne saka. Slutning: Jordskiftevarameddommar viker sete Retten heva Bergen, Olav Bruflot (s) LYSSAND, gnr. 64 Nord- og Midhordland jordskifterett 1

3 RETTSBOK Domstol: Nord- og Midhordland jordskifterett Møtedag: Stad: møterommet Borgafjellet i 4. etg. Os Rådhus i Os kommune Sak nr.: LYSSAND, gnr utsett frå Saka gjeld: Krav om grensegang etter jordskiftelova 88 Rettsleiar: Meddommarar: Protokollførar: Jordskiftedommar Olav Bruflot Sveinung Titlestad Skeide, Skeievegen 20, 5239 RÅDAL Lars Peter Taule, Aurdalslia 98, 5253 SANDSLI Rettsformann Saka er kravd av: Martin Lyssand v/advokat Tone Raaen i advokatfirma Thommessen Til handsaming: Partar: Prosessfullmektig: Fastsetting av grense og underliggande rettsforhold i tråd med påstandane Eigar av gnr. 64/5, Martin Lyssand Eigar av gnr. 64/13, 64/35, Terje Lyssand Advokatfirma Thommessen v/advokatfullmektig Sunniva Mariero Representerer Martin Lyssand Advokatkontoret Fløien v/ advokatfullmektig Georg I. Lexander Representerer Terje Lyssand Eigedomane ligg i Os kommune Til stades: Martin Lyssand, advokatfullmektig Sunniva Mariero, Terje Lyssand og advokatfullmektig Georg Ibsen Lexander. I tillegg møtte overing. Jan Vidar Kannelønning frå jordskifteretten. Dei andre partane var lovleg innkalla, men møtte ikkje. På spørsmål frå jordskiftedommaren hadde ingen merknader til innkallinga til møtet eller til måten retten var samansett på. Ingen kjende til noko som kunne tilseie at retten er inhabil. Lars Peter Taule har ikkje gjort teneste som meddommar tidlegare. Jordskiftedommaren gjorde meddommaren kjend med dei pliktene ein jordskiftemeddommar har. Deretter skreiv meddommaren under slik lovnad: Eg forsikrar at eg i denne saka og i alle framtidige saker vil gjere pliktene mine ærleg og med truskap LYSSAND, gnr. 64 Nord- og Midhordland jordskifterett 2

4 Lovnaden føl vedlagt saka som dok nr. 9. Lars Peter Taule -sign Framlagde dokument: 1. Krav om sak for jordskifteretten frå adv.firma Thommessen v/adv. Tone Raaen, datert Vedlegg 1. Basiskart, datert Vedlegg 2. Skylddelingsforretning av for gnr. 64 bnr. 35 Vedlegg 3. Situasjonskart av Vedlegg 4. Skøyte, datert Vedlegg 5. Jordskiftekart over innmarka til Lyssand, opptatt 1905 Vedlegg 6. Diverse bilder Vedlegg 7. Brev frå Os kommune til Terje Lyssand, datert Vedlegg 8. Brev frå Martin Lyssand til Fylkesmannen i Hordaland, datert Vedlegg 9. Brev frå Fylkesmannen i Hordaland til Os kommune, datert Vedlegg 10. Rettsforlik, datert Forkynning av ny sak, datert og sendt Brev frå Terje Lyssand datert Vedlegg 1. Kart Vedlegg 2. Skylddelingsforretning av (to sider) Vedlegg 3. Side 3 i brev fra advokatfirma Judicium DA Vedlegg 4. Skifteskjøte, gnr. 64 bnr. 13 og 14 i Os Vedlegg 5. Skjøte datert Vedlegg 6. Panteobligasjon datert Vedlegg 7. Avskrift Vedlegg 8. Bilde Vedlegg 9. Bilde 4. Prosesskriv frå adv.firma Thommessen v/adv.flm Sunniva Mariero, datert Vedlegg 1. Utskrift fra Lovdata - sak Prosesskriv frå adv.ktr. Fløyen v/adv.flm Georg Ibsen Lexander, datert Vedlegg 1. Skylddeling over gnr 64 bnr 13, tinglyst Vedlegg 2. Avskrift frå Statsarkivet i Bergen, datert Prosesskriv frå adv.firma v/adv. Grande v/adv.flm. Mariero, datert Vedlegg 1. Kopi av bilde frå ca Vedlegg 2. Kopi av nyare bilde tatt frå "Google Street wiew" sommaren Innkalling til rettsmøte , datert og sendt Forkynning av ordskurd av , datert og sendt Lovnad frå jordskiftemeddommar Lars Peter Taule, datert Påstand frå Martin Lyssand 11. Subsidiær påstand frå Terje Lyssand 12. Kostnadsoppgåve frå adv. flm. Sunniva Mariero. 13. Kostnadsoppgåve frå adv.flm. Georg Ibsen Lexander 14. Påstandskart 15. Jordskiftekart over fastsett grense, kartarkivnr Dokumenta vart referert så langt partane ønskja det. Dok nr. 14 og 15 er lagt fram etter at partane var permitert LYSSAND, gnr. 64 Nord- og Midhordland jordskifterett 3

5 Partane vart orientert om kva jordskifteretten skal handsame, og fekk ei kort orientering om jordskiftelova 88 og 17. Den praktiske gjennomføringa av møtet ble avklart saman med partane. Rekvirenten fekk deretter ordet til innleiingsforedrag. Retten tok pause kl til 9.45, før den andre parten fekk helde innleiingsforedrag. Gjennom partane sine innleiingsforedrag kom det fram at det nordre endepunktet for omtvista grense skal støyte inntil ei nabogrense som vart fastsett i jordskiftesak På førespurnad frå rettsformannen hadde partane ingen merknader til at jordskifteretten innhentar grenseskildring frå jordskiftesak for den nordre grensa for bnr. 5 og bnr. 13 mot bnr. 2. Dette for å unngå at endepunktet av omtvista grense vert fastsett i strid med rettskraftig avgjerd om nabogrensa. Partane avla partsforklaring. Dei vart formant, avla personalia og lovnad, før dei gav forklaring. Partane vart først avhøyrd av eigen advokat, før den andre parten sin advokat fekk sille spørsmål, og til slutt jordskifteretten. Retten tok pause kl til 11.00, då møtet heldt fram med synfaring på eigedomane. Tilstades var dei same som ved oppstart av møtet. Partane påviste det dei ønskja. Retten tok deretter pause kl til 13.00, då møtet heldt fram inne i rettslokalet. Bevisførselen vart deretter erklært for avslutta og partane gjekk igjennom sine påstandar. Dei fekk deretter høve til eit sluttord, replikk og duplikk. Retten tok pause kl Partane la fram kostnadsoppgåver og fekk høve til å kom med merknader til den annen part sin kostnadsoppgåve. Rettsformannen orienterte om at ankereglane føl forkynninga og at ankefristen er ein månad frå forkynning. Forhandlingane vart deretter avslutta og tvistane erklært tatt opp til doms. Avgjerda vert forkynt for partane når grensene er ferdig merka, skildra og innteikna på kart. Grenseskildringa vert då del av den avsluttande protokollen. På spørsmål hadde ingen merknader til forhandlingane. Retten drøfta deretter saka i einerom. I medhald av jordskiftelova 17 avsa jordskifteretten slik einstemmig i tvist om DOM LYSSAND, gnr. 64 Nord- og Midhordland jordskifterett 4

6 - eigedomsgrense mellom gnr. 64 bnr. 5 mot gnr. 64 bnr. 13 og bnr gjerdehald mellom bnr. 5 mot bnr. 13 og bnr regulering av grense i h.h.t jordskiftelova 88 femte ledd. Gnr. 64 bnr. 5 vert eigd av Martin Lyssand. Bnr. 13 vart utskild frå bnr. 5 i I 1935 vart bnr. 35 utskild frå bnr. 5 og utlagt inntil bnr. 13, på sør- og austside av bnr. 13. Både bnr. 13 og bnr. 35 vert eigd av Terje Lyssand, og funger i dag i praksis som ein eigedom. Under jordskifte på Lyssand slutta i 1906, vart det skildra grenselinjer for det som den gong var bnr. 5 og bnr. 13. Grenselinje nr. 2 vart skildra til å vere mellom det som den gong var bnr. 2 og mot naboeigedomen bnr. 5. Grenselinje 3 vart skildra til å vere mellom det som den gong var bnr. 2 og mot bnr. 13. Grenselinje 7 vart skildra til å vere mellom det som den gong var bnr. 13 mot bnr. 5. Deler av den 7. grenselinja vart skildra til å gå på austre side av Hegglandsdalsvegen. Eigedomen bnr. 13 vart etter jordskiftet i 1906 avgrensa av 3. og 7. grenselinje. Den 2. og 3. grenselinja frå 1906 vart i 2009 fastsett på nytt i jordskiftesak , no mellom bnr. 3 på nordsida og bla. bnr. 5 og bnr. 13 på sørsida. Eigedomen bnr. 3 er ikkje gjort til part i den føreliggande grensegangsaken Heller ikkje eigar av den offentlege vegen i Hegglandsdalen, FV 137, er gjort til part i saka. Partane sine merknader: Martin Lyssand v/adv.flm. Sunniva Mariero fekk ordet og heldt i hovudsak fram at jordskifteretten må ta stilling til kvar grensa går mellom gnr. 64 bnr. 5 på den eine sida, mot bnr. 13 og 35 på den andre sida. For å fastsette den omtvista grensa mot bnr. 5, må jordskifteretten ta utgangspunkt i heile grensa rundt bnr. 13 og 35. Stiftelses grunnlaget for desse grensene er grenseskildringa i frå jordskifte på Lyssand tinglese i 1907, og skylddelinga for bnr. 35 i I grenseskildringane vert det oppgitt avstandar mellom grensepunkta. Ordlyden viser også at det skal vere rette linjer mellom grensemerka. Partane er samde om formuleringane i grenseskildringane, men har ulik oppfatning av kvar grensene går i terrenget. Det vert vist til Martin Lyssand sin påvising av grensa under synfaringa. Vegen som ligg på sørsida av bnr. 35, går i same trasé som i Grensa kan ikkje ha vore fastsett i vegkanten slik motparten hevdar. Det er naturleg at grensa gjekk litt utafor vegbana. Det vert vist til framlagt foto, dok 1 vedlegg, der det går fram at det også tidlegare har stått ein stolpe langs vegen. Denne stolpen står på bnr. 5. Tidlegare var det gjerde rundt heile eigedomen bnr. 13 og bnr. 35. Dette gjerdet stod i grenselinja, og stod innafor stolpen som vert vist på fotoet. Også vegetasjonen og bærbuskar langs vegen på sørsida av bnr. 35, viser at bnr. 35 ikkje har etablert noko tomt heilt ut til vegen. Terje Lyssand burde ha undersøkt om han eigde areala utafor det gamle gjerdet som stod LYSSAND, gnr. 64 Nord- og Midhordland jordskifterett 5

7 rundt bnr. 35. Terje Lyssand kan difor ikkje vere i aktsam god tru når han hevder han eig utafor plasseringa av det tidlegare gjerdet. Vilkåra for å hevde eigedomsrett til desse areala er difor ikkje tilstades. Jordskifteretten kan berre regulere ulaglege grenser i medhald av jordskiftelova 88 femte ledd. Den omtvista grensa er ikkje ulagleg, og kan difor ikkje regulerast av jordskifteretten. Tidlegare har det vore oppsett gjerde rundt heile eigedomen bnr. 13 og bnr. 35. Bnr. 35 har gjerdeplikt i h.h.t framlagt skøyte frå Jordskifteretten må slå fast at bnr. 35 skal halde gjerde og påleggje Terje Lyssand å sette opp att gjerde i tråd med gjerdeplikten skildra i skøytet. Det skal ikkje vurderast om det er behov for gjerdehald tilsvarande som etter grannegjerdelova. Han sette fram slik påstand: - Eiendomsgrensen mellom gnr. 64 bnr. 5 i Os kommune og gnr. 64 bnr. 13 og 35 i Os kommune, går slik den er påvist av rekvirenten i marken under befaring i saken. - Gnr. 64 bnr. 35 har plikt til gjerdehold/jordskifteretten fastsetter gjerdeordningen. - Martin Lyssand tilkjennes sakens omkostninger. Subsidiært for det tilfelle at jordskifteretten kommer til at grensen skal reguleres etter jordskifteloven 88, femte ledd, nedlegges følgende påstand: - 1. Saken fremmes ikke. For det tilfelle at saken fremmes for dette punkt: - Påstanden tas ikke til følge. Terje Lyssand v/adv.flm. Georg I. Lexander fekk ordet og heldt i hovudsak fram at partane er samde om grenseskildringane i saka. Grensa for bnr. 13 går fram av jordskifteprotokollen frå Grensa for bnr. 35 går fram av skylddelingsprotokollen frå Dette er stiftelsesdokumenta for grensene. Hovudproblemet er at alle grensemerkene er borte i den omtvista grensa. Fastsetting av grensa kan difor omfatte noko skjønn. Jordskifteretten må difor finne kor det er mest sannsynleg at grensa går i terrenget. Det næraste sikre grensemerke er grensestein i grenselinje nr. 2 frå jordskifte slutta i Ved å ta utgangspunkt i denne grensesteinen mellom bnr. 3 og bnr. 5 som partane er samde om, kan man rekonstruere kvar grensa for bnr. 13 tar til. Deretter vil Terje Lyssand påvise at grensa rundt bnr. 13 og bnr. 35 føl tilnærma i vegkanten rundt begge eigedomane. Terrenget rundt eigedomene kan ikkje ha forandra seg mykje frå 1907 og 1935 fram til i dag. Grensa føl meir eller mindre langs vegkanten. Terje Lyssand har brukt dette arealet som sitt eiga heilt ut til vegen. Han overtok eigedomane i 1975 og har opparbeida plen. At vegane rundt eigedomane føl eigedomsgrensene går også fram av drøftingane i jordskiftesak LYSSAND, gnr. 64 Nord- og Midhordland jordskifterett 6

8 Då vart det fastsett eigedomsgrense nord for bnr. 5 og bnr. 13 mot bnr. 3, i kanten av vegen. Dersom jordskifteretten kjem til at grenseskildringane ikkje angir at grensa føl vegkanten rundt bnr. 35, vil Terje Lyssand ha hevda vegrett til areala ut til vegkant. Han har eigd eigedomen i meir enn 20 år, og har ikkje hatt grunn til å tru anna enn at han eig heilt ut til vegen, i tråd med slik han har disponert areala. Dersom jordskifteretten kjem til at grensa går i tråd med påstand frå Martin Lyssand, og heller ikkje finn at Terje Lyssand har hevda eigedomsrett til dei omtvista areala, må jordskifteretten regulere eigedomsgrensa slik at bnr. 35 eig heilt ut til vegkant. Grensene for bnr. 35 vil vere ulaglege dersom dei ikkje føl vegkanten, jf. jordskiftelova 88 femte ledd. Det er ikkje tvist om at bnr. 35 har gjerdeplikt i tråd med skildringa i skøyte frå 1935 for denne eigedomen. Men det er ikkje sakleg behov for å sette opp gjerde rundt heile eigedomen. Bnr. 35 har satt opp gjerde der det er behov. Han sette fram slik påstand: 1. Eiendomsgrensen mellom gnr. 64 bnr. 5 på den ene siden og gnr. 64 bnr. 13 og bnr. 35 på den andre, i Os kommune, følger veiene slik at grensen går i veikanten på nord og østsiden veien mellom eiendommene. 2. Krav fastsettelse av gjerdeplikt avvises. 3. Martin Lyssand dømmes til å betale sakens omkostninger. Subsidiært, forutsatt at retten kommer til at grensen har et annet forløp enn at det følger veien kreves det at jordskifteretten treffer vedtak om at eiendomsgrensen mellom gnr. 64 bnr. 5 på den ene side og bnr. 13 og 35 på den andre side følger veikant på nord og østsiden av veiene med hjemmel i jordskifteloven 88 (5). Retten ser saka slik: Jordskiftelova 88 første ledd, fastset følgjande om grensegang: "Eigar kan krevje at jordskifteretten i særskild sak skal klarleggje, merkje av og beskrive grenser for grunneigedom, anleggseigedom, uteareal til eigarseksjon og jordsameige, grenser for alltidvarande bruksrett eller grenser for offentleg regulering av eigarrådvelde. Dette gjeld og slike grenser som er nemnde i lov 15. mars 1940 nr. 3 om vassdragene 2, 3 og 4" I denne saka har partane skildra at dei ikkje kan finne att grensemerker i omtvista grense. Det er behov for å klarlegge kvar denne grensa går i terrenget. Vilkåra for å halde grensegang er difor tilstade. Grense som er omtvista vert fastsett med dom i h.h.t. jordskiftelova 17. Jordskifteretten handsamar først tvist om grense, før retten drøfter krav om regulering av LYSSAND, gnr. 64 Nord- og Midhordland jordskifterett 7

9 grense i h.h.t jordskiftelova 88 femte ledd, samt tvist om gjerdehald. Partane er samde om grenseskildringane i stiftelsesdokumenta for grensene for bnr. 13 og bnr. 35. Grensene for bnr. 13 vert skildra i protokoll frå jordskifte på Lyssand slutta i 1906, samt i dom i jordskiftesak Grensene for bnr. 35 vert skildra i skylddelingsprotokollen då bnr. 35 vart utskild frå bnr. 5 i Begge dokumenta er framlagt. Partane har ikkje påvist grensemerker for omtvista grensestrekning og er ikkje samde om er korleis grensa skal merkas i tråd med skildringa. Ved påvising av grense i terrenget har begge partar tatt utgangspunkt i grensestein i nabogrense. Frå denne grensesteinen har partane målt avstanden 35 meter, til grensepunkt for bnr. 13, i tråd med grenseskildring for grense nr. 2 frå jordskifte slutta i Dette er grensepunkt nr. 1 på påstandskartet. Partane har påvist påstandar om grenseforløp rundt bnr. 13 og bnr. 35 i terrenget. Dette er innmålt av jordskifteretten og innteikna på påstandskartet, dok 14 i saka. Partane har samanfallande grensepåstand ved start og slutt av grensa som i dag går mellom bnr. 5 og bnr. 35. Disse punkta er innmålt og innteikna som h.h.v. punkt nr. 1 og punkt nr. 5 på påstandskartet. Partane sine ulike påstandar av omtvista grenseforløp mellom desse felles punktene går fram av påstandskartet. Den omtvista grensa er difor avgrensa til å vere mellom eigedomane bnr. 5 og bnr. 35. Grenseskildringa for den omtvista del av grensestrekninga er som følgjande i skylddelingsprotokollen frå " går 1,5 meter til nedsatt stein, bøier her øst og går 40,5 m til nedsatt stein, bøier her litt nord og går 10 m til nedsatt stein, bøier her nordøst og går 4 m. til nedsatt stein, bøier her nord og går 5 m. til nedsatt stein, går så videre nordvest 21,50 m. til nedsatt stein, vinkler her vest og går 7,40 m. til tidligere nedsatt merkestein i grensen mellem br.nr. 5 og br.nr. 13. " Jordskifteretten har kome til at det ikkje er klare haldepunkt i terrenget, vegetasjon, tekniske tiltak som veg, gjerde, stolper eller andre konstruksjonar, som kan klarleggje om den eine påstanden er meire sannsynleg enn den andre. Slik jordskifteretten ser det, er det fleire ulike grenseforløp som kan passe i forhold til skildringa av grensa i 1935 og eigedomstilhøva. Når avstandane i grenseskildringa for omtvista grense vert samanlikna med påstanden frå Terje Lyssand, manglar det om lag ein meter, for at dette grenseforløpet passar i hop mellom partane sine felles påstandspunkt merka som punkt nr. 1 og 5 på påstandskartet. Jordskifteretten kan difor ikkje leggje denne påstanden til grunn. Påstanden frå Martin Lyssand passer med grenseskildringa, når avstandane vert lagt i saman. Samtidig framstår påvisinga av dei ulike grensepunkta i denne påstanden som litt tilfeldig tilpassa, slik at den samla grenseavstanden skal passe med grenseskildringa frå Det er ikkje påvist rester av grensemerker ved nokon av grensepunkta i denne påstanden, som klargjer at dette er det sannsynlege grenseforløp. Plasseringa av gjerde har tidlegare vore nord for stolpe langs vegen som ligg på søraustre kant av bnr. 35. Dette går fram av framlagt foto, dok 1vedlegg 6, som ikkje er datert. Plasseringa av gjerdet samsvararar mest med påstanden frå Martin Lyssand. Jordskifteretten har likevel ikkje haldepunkt for å kunne si at gjerdet langs vegen var satt LYSSAND, gnr. 64 Nord- og Midhordland jordskifterett 8

10 opp nøyaktig i eigedomsgrensa. Langs ved ein veg vert det vanlegvis tatt omsyn til at det skal vere plass for snøbrøyting, slik at gjerde ikkje kan stå heilt inn til vegen. Om det var tatt slike omsyn ved plassering av det gamle gjerdet, er ikkje klarlagt. Jordskifteretten kan heller ikkje sjå at grensene skal vere systematisk fastsatt i vegkant. Det går fram av dei framlagte bevisa at grensa nord for bnr. 13, mot bnr. 3, er fastsatt i vegkant. Jordskifteretten finn imidlertid at plassering av grensene må bygge på ein konkret vurdering av bevisa på den enkelte grensestrekning. I grenseskildringa for bnr. 35 vert det skildra at grensa "vinkler" mot vest og går 7,40 meter til tidlegare nedsatt grensestein mellom bnr. 5 og bnr. 13. Ordet vinkler betyr at det vert ein knekk i grensa, og kan ikkje tilleggas at grensa skal vere 90 grader eller 100 gon i knekken. Jordskifteretten har etter dette kome til at omtvista grensa delvis føl Martin Lyssand sin påstand, og delvis Terje Lyssand sin påstand. Frå felles påvist grensepunkt, nr. 5 på påstandskartet, føl grensa i rett linje fram til påstandspunkt nr. 15 på påstandskartet, deretter føl grensa om lag etter påstanden frå Martin Lyssand i retning mot felles påstandspunkt nr. 1 på påstandskartet. Jordskifteretten finner ikkje at Terje Lyssand har oppfylt vilkåra i hevdslova når det gjeld aktsam god tru eller eksklusiv bruk av areala langs vegkanten. Grensa vert skildra i etterfølgjande grenseskildring, merka i marka og er innteikna på jordskiftekart nr , dok. 15. Der den omtvista grensa tar til og endar ved nabogrenser, er grensemerkene trekt litt tilbake slik at utsette grensemerker ikkje kjem i konflikt med grenser for eigedomar som ikkje er varsla som partar i saka. Terje Lyssand har satt fram krav om regulering av ulagleg grense i h.h.t. jordskiftelova 88 femte ledd, dersom grensa ikkje vert fastsett i tråd med Terje Lyssand sin påstand. Jordskifteretten har kome til at vilkåra om ulagleg grense ikkje er oppfylt. Eigedomsgrensa har vore skildra i Eigedomen bnr. 35 er utlagt inntil bnr. 13 og fungerer som ei eining. Det har ikkje kome fram at eigedomen har dårleg arrondering i forhold til det eigedomen skal nyttast til. Då er det opp til eigar å tilpasse seg til eksisterande grenser. Martin Lyssand har satt fram påstand om at jordskifteretten skal fastsette at gnr. 64 bnr. 35 har plikt til gjerdehold/jordskifteretten fastsetter gjerdeordning. Saka er kravd som grensegang i h.h.t jordskiftelova 88. Fastsetting av plikt til gjerdehald og gjerdeordning faller utafor det jordskifteretten har kompetanse til etter 88. Jordskifteretten finn heller ikkje at fastsetting av gjerdeplikt eller gjerdeordning er eit underliggande rettshøve som det er naudsynt å ta stilling til, for å kunne fastsette eigedomsgrensa, jf. jordskiftelova 17 tredje ledd. Jordskifteretten har kompetanse til å fastsette reglar om gjerdehald i h.h.t. jordskiftelova 52. Denne kompetansen er imidlertid avgrensa til saker som er kravd etter jordskiftelova 1, når vilkåra for å halde jordskifte er tilstades og reglar om gjerdehald er naudsynt som del av saka. Det er ikkje satt fram krav om jordskiftesak etter jordskiftelova 1. Jordskifteretten trenger difor ikkje prøve om vilkåra for å halde slik sak er tilstades LYSSAND, gnr. 64 Nord- og Midhordland jordskifterett 9

11 Begge partar har satt fram påstand om tilkjenning av sakskostnader. Kostnader til sakkunnig bistand vert avgjort etter reglane i tvistelova kap. 20, jf jordskiftelova 81 første ledd. I denne saka er det ingen av partane som har vunne saka, jf. tvistelova Begge partar har fått medhald i deler av grensepåstanden, Martin Lyssand får avvist krav om fastsetting av gjerdeplikt/gjerdeordning og Terje Lyssand får avvist krav om regulering av grensa. Partane må difor dekke eigne kostnader til sakkunnig hjelp. Jordskifteretten finn ikkje grunn til å nytte unntaksreglane i tvistelova 20-2 tredje ledd eller Slutning: 1. Eigedomsgrensa mellom gnr. 64 bnr. 5 mot gnr. 64 bnr. 35 vert fastsett i tråd med etterfølgjande grenseskildring. 2. Krav om fastsetting av gjerdeplikt og gjerdeordning vert avvist. 3. Krav om grenseregulering i h.h.t. jordskiftelova 88 femte ledd, vert avvist Grenseskildring 1.1 Grenseforklaring og målegrunnlag Grensene går i rette liner mellom dei grensepunkta som det er oppgitt retning for. I den etterfølgjande grenseskildringa er dei oppgitte retningane i høve til kart nord med 400 g (gon) inndeling av sirkelen. De oppgitte avstandane er horisontalmålt og koordinatane refererer seg til Euref89(WGS84) akse 32. Grensa og grensemerka er teikna på kart i målestokk 1:200, kartnr Det er berre brukt godkjente grensemerker av aluminium påstempla jordskifteretten sitt merke. Ved måling av grensepunkt er det brukt GPS (Topcon) med krav til kvalitet i samsvar med jordskifterettens prosedyre for utføring av RTK måling i områdetype 3a, sprettbygd/dyrka mark med kartkvalitet FKB-C. Maksimalt tillatt punktdeformasjon for områdetype 3a er på 0,1 meter. Målte grensemerke skal ha en målenøyaktighet som skal ligge på 1/3 eller mindre av overstående feilgrense. 1.2 Utgreiing om grensene Grense 1 Eigedom til venstre: Gnr. 64 bnr. 35 Eigedom til høgre: Gnr. 64 bnr. 5 Grensa tar til i grensa mot offentleg veg og går i retning 58,57 gon til grensemerke nr. 16 Punktnr Skildring Retning Avstand X-koordinat Y-koordinat 16 Off. godkj. grensemerke i jord , , LYSSAND, gnr. 64 Nord- og Midhordland jordskifterett 10

12 58,57 36,96 17 Off. godkj. grensemerke i jord , ,02 48,60 10,20 18 Off. godkj. grensemerke i jord , ,07 26,51 4,09 19 Off. godkj. grensemerke i jord , ,73 387,95 4,96 20 Off. godkj. grensemerke i jord , ,79 361,39 21,60 21 Off. godkj. grensemerke i fjell , ,48 294,21 6,33 22 Off. godkj. grensemerke i jord , ,17 og går vidare i same retning inntil grensa støyter mot nabogrensa mot bnr. 3 i grensepunkt felles med bnr. 13, der grensa endar. 2 Ymse avgjerder 2.1 Jordskiftekostnader Jordskiftekostnader og gebyr skal dekkast av partane i samsvar med jordskiftelova 74. Rettsmøteutgiftene er godtgjersle til meddommarar i samsvar med rettsgebyrforskrifta. På denne bakgrunnen blir kostnadene slik: Registreringsgebyr kr 4300,- Partsgebyr kr 3096,- Grenselengdegebyr kr 1720,- Rettsmøteutgifter kr 4610,10 Grensemerke kr 525,- Sum kr Jordskiftekostnadene skal delast etter den nytten eigedomane har hatt av grensegangssaka, jf. jordskiftelova 76. Jordskifteretten har i samband med dette lagt til grunn at begge eigedomane har nytte av å få avklart, merka og skildra den omtvista eigedomsgrensa. Jordskifteretten finn etter skjønn at nytten av saka fordelar seg likt mellom dei to partane. Jordskiftekostnadene vert etter dette fordelt slik: Gnr./bnr. Eigar skal betale kr har betalt kr skuldar kr 64/5 Martin Lyssand 7125, ,- 2825,55 64/13, 35 Terje Lyssand 7125, ,55 SUM 14251, ,- 9951,10 Faktura for skuldige beløp vert i eige brev sendt ut frå Domstoladministrasjonen LYSSAND, gnr. 64 Nord- og Midhordland jordskifterett 11

13 Betalingsfristen er påført fakturaen. Skuldig beløp som ikkje vert betalt innan denne fristen, kan tvangsinndrivast utan nærmare varsel. Pengar til gode blir tilbakebetalt. 2.2 Forkynning og anke Forkynning skjer etter reglane for postforkynning. Fristen for anke er ein månad frå forkynning. Reglane om anke er lagt ved forkynninga. 2.3 Ikraftsetjing Dersom ikkje anna er særskilt bestemt, vert avgjerdene i denne saka sett i kraft frå rettskraftdato. 2.4 Matrikkelføring Jordskifteretten vil setje fram krav om matrikkelføring av saka når saka er rettskraftig. 2.5 Tinglysing Saka vert tinglyst på følgjande eigedomar i Os kommune: gnr. 64 bnr. 5, 13 og 35. Den 6. juni 2014 vart rettsboka lesen Retten heva, saka slutta Sveinung Titlestad Skeide (s) Olav Bruflot (s) Lars Peter Taule (s) Rett utskrift: LYSSAND, gnr. 64 Nord- og Midhordland jordskifterett 12