Oversending av nye utsleppsløyve til Nordfjord Laks AS for lokalitetane Kleppeneset og Lindeneset i Hyefjorden

Transkript

1 Sakshandsamar: Gunn Helen Henne Vår dato Vår referanse Telefon: / E-post: Dykkar dato Dykkar referanse Nordfjord Laks AS Kleppeneset 6829 HYEN Oversending av nye utsleppsløyve til Nordfjord Laks AS for lokalitetane Kleppeneset og Lindeneset i Hyefjorden Fylkesmannen i Sogn og Fjordane har gjeve nye løyve etter ureiningslova for matfiskanlegga ved Kleppeneset og Lindeneset. Løyve med tilhøyrande vilkår følgjer med som vedlegg. Samla gebyr for sakshandsaminga er fastsett til kr Løyva kan berre takast i bruk dersom det også vert gjeve nytt løyve etter akvakulturlova. Vi viser til søknad frå Nordfjord Laks AS, dagsett , som vart oversendt til Fylkesmannen frå Sogn og Fjordane fylkeskommune Søknaden gjeld mellombels utviding av lokalitetsbiomasse for oppdrett av matfisk av laksefisk ved Kleppeneset i Gloppen kommune til 1200 tonn maksimal tillaten biomasse (MTB). Fylkesmannen i Sogn og Fjordane har gjeve mellombels utvida løyve etter ureiningslova for matfiskproduksjon av laksefisk i merd ved Kleppeneset, på visse vilkår. Tidlegare løyve for Kleppeneset og Lindeneset er erstatta med nye løyvedokument../. Løyve med vilkår følgjer vedlagt. Merk også at vedlegga til løyvet er ein del av dei juridiske krava til verksemda. Vi ber om at vedlegget om "orientering til fylkesmannen" blir returnert hit så snart som råd. Vi gjer merksam på at det utvida løyvet berre kan takast i bruk dersom anlegget også får løyve etter akvakulturlova. Gjenpart av løyva blir sendt til Sogn og Fjordane fylkeskommune. Vår fråsegn til fylkeskommunen om konfliktar i høve til natur, miljø og friluftsliv er oversendt til fylkeskommunen og søkjar i eige skriv. Saksframstilling Bakgrunn Lokaliteten ved Kleppeneset har vore i drift sidan 1980-talet. I 1991 vart Kleppeneset utvida frå til m 3 (tilsvarande 780 tonn MTB), og det vart gjeve løyve til å etablere lokalitetane Lindeneset og Helleneset, alle i Hyefjorden i Gloppen. Fylkesmannen gav eit felles utsleppsløyve til Hyen Laks AS for alle lokalitetane Lokaliteten Helleneset er seinare trekt inn att av Fiskeridirektoratet i Nordfjord Laks AS er i dag ansvarleg for lokalitetane Kleppeneset og Lindeneset. Dei siste åra er det berre Kleppeneset som har vore i aktiv bruk. Lokaliteten er brukt som «startlokalitet» for vårutsett av fisk som etter eit halvt års tid vert flytta til selskapet sin lokalitet ved Haneholmen i hovudfjorden. I 2012 gav Fylkesmannen løyve til mellombels utviding til 1200 tonn MTB på Kleppeneset i ein kort periode før flytting av fisken til Haneholmen, med vilkår om m.a. nye miljøgranskingar. Det vart samstundes Hovudkontor Landbruksavdelinga E-post: Njøsavegen 2, 6863 Leikanger Fjellvegen 11, 6800 Førde fmsfpost@fylkesmannen.no Telefon: Postboks 14, 6801 Førde Internett: Telefaks: Telefon: Org.nr Telefaks:

2 2/13 varsla om at løyvet frå 1991 var utdatert mht. vilkår og utforming, og at Fylkesmannen ville komme tilbake til oppdatering av løyvet seinare. Kort omtale av saka Nordfjord Laks AS har søkt om å få utvide produksjonen på lokaliteten Kleppeneset til 1200 tonn MTB fram til Søknaden er grunngjeven med forseinka utslakting på Haneholmen og betre tilvekst enn venta på Kleppeneset denne sesongen. Søknaden har ikkje vore handsama av kommunen, ettersom det ikkje vil bli arealbruksendringar på lokaliteten. Miljøpåverknad frå anlegget Akvakulturanlegg kan påverke miljøet ved utslepp til vatn, støy, lys, lukt og ved at det blir generert farleg avfall. Lagring av kjemikaliar og avfall/ farleg avfall kan medføre fare for akutte utslepp. Utsleppa til vatn er rekna som største potensielle ureiningsfare. Dei utsleppa til vatn som eit anlegg har, må kunne omsetjast av naturen etter kvart for å ikkje overbelaste miljøet. Akvakulturanlegg er difor pålagt hyppig miljøovervaking på lokaliteten gjennom akvakulturdriftsforskrifta (B-undersøkingar etter NS 9410), og har vanlegvis også vilkår i løyvet etter ureiningslova om meir omfattande granskingar av resipienten med jamne mellomrom (C-undersøkingar, m.m.) i tillegg. Lokalitetane Kleppeneset og Lindeneset er ein del av den ferskvasspåverka beskytta fjordvassførekomsten Hyefjorden (ID-nr C i Vann-nett 1 ). Ut over resipientgranskingar ved oppdrettslokalitetar er det ingen nyare måledata for den generelle miljøtilstanden i denne vassførekomsten, men ei tilstandsvurdering av området ut frå kjende påverknader tyder på ein generelt god samla miljøtilstand i vassførekomsten sett under eitt i dag, og at det ikkje er nokon kjend risiko for at miljøtilstanden skal bli dårlegare framover. Både Kleppeneset og Lindeneset ligg til austsida av Hyefjorden, med Kleppeneset ca. halvvegs inne i fjorden, og Lindeneset litt lenger ut mot munninga mot Hundvikfjorden/ Nordfjord. Ved Kleppeneset er det skrånande, steinete botn med om lag meters djupne under anlegget, og midtfjords er det over 150 meter djupt. Ved Lindeneset er det om lag 190 meters djup midtfjords, mens lokaliteten ligg grunt, nær land. Vidare utover fjorden frå lokalitetane vert det litt grunnare igjen nær munninga. Miljøgranskingar ved Kleppeneset er kort oppsummert under: Årstal Type Kommentar/ resultat Referanse 2014, apr. MOM B Utført etter ca 4 mnd. brakklegging. Spontan bobling frå botn og i nokre prøver. 4 prøver med sediment, fordelt med ein i kvar av tilstandsklassane 1-4. Dårlegast midt under anlegget. 6 prøver av hardbotn/ lite materiale drar snittet opp til samla lokalitetstilstand 1. Sub Aqua Tech AS, Rapp.nr. MOM-B Rapporten konkluderer med «( ) eit lite påverka sediment under storparten av anlegget, sett bort frå stasjonane 4 og 7, som fekk høvesvis tilstand 4 og 3. Lokaliteten ser ut til å tole noverande produksjonssyklus men bør ikkje belastast noko meir enn det. ( )» 1 søk på ID-nr eller namn.

3 3/ MOM C Rapport ikkje ferdig. Fishguard 2013, mars MOM B Utført etter ca 3 mnd. brakklegging. Bobling ved prøvetaking og/eller i prøvane registrert fleire stader. 4 prøver med sediment, 3 av desse utan dyreliv. Fordelt på 1 stk. tilstand 1, 1 stk. tilstand 2, og 2 stk. tilstand 4. 6 prøver av hardbotn/ lite materiale drar snittet opp til samla lokalitetstilstand 2. Sub Aqua Tech AS, Rapp.nr. MOM-B1-5/2013 Rapporten konkluderer med «( ) eit markert påverka sediment under delar av anlegget. ( ) Dette syner at lokaliteten treng ein god del meir tid til å restituere seg. ( ) Samanlikna med førre undersøking i 2011 har det vore ei lita forverring ved lokaliteten.» 2011, nov. MOM B Utført like etter ferdig utslakta. Bobling ved prøvetaking og/eller i prøvane registrert fleire stader. 6 prøver med sediment, 4 av desse utan dyreliv. Fordelt på 2 stk. med tilstand 2, 2 stk. tilstand 3 og 2 stk. tilstand 4. 4 prøver av hardbotn/ lite materiale drar opp snittet til samla lokalitetstilstand 2. Sub Aqua Tech AS Rapporten konkluderer med «eit litt meir belasta sediment enn ved den førre undersøking hovudsakleg pga. noko dårlegare verdiar i gruppe II (redoks og ph). ( ) ikkje særleg stor forskjell i miljøtilstand sidan sist, men botnen under anlegget på denne lokaliteten er av ein slik karakter (kupert med mykje steinurd) at tilstanden kan variere mykje.» 2009, juli MOM B Utført med relativt høg biomasse. Bobling ved prøvetaking og/eller i prøvane registrert fleire stader. 4 prøver med sediment, fordelt med 2 stk. tilstand 1 og 2 stk. tilstand 3. Resten hardbotn/ lite materiale, klassifisert frå tilstand 1-3. Samla lokalitetstilstand 2 (står 1 i rapporten, men det bygger på feil utrekning). Sub Aqua Tech AS «Resultata samsvarar mykje med førre undersøking i april 2007 der ein fann prøvestasjonar som varierer frå bortimot upåverka sediment til relativt belasta innanfor anleggsområdet. Kupert terreng og steinurd gjer det vanskeleg å vurdere nøyaktig resultata frå dei ulike prøvestasjonane opp mot kvarandre, men totalt sett synes sedimentet mindre belasta denne gongen enn i 2007 til tross for større biomasse i anlegget. Dette kan ha samanheng med brakkleggingsperioden på 6 månader før siste utsett.» 2007, apr. MOM B Utført med middels biomasse. Bobling ved prøvetaking og/eller i prøvane registrert fleire stader. 6 prøver med sediment, fordelt med 1 stk. tilstand 1, 1 stk. tilstand 2, 3 stk. tilstand 3 og 1 stk. tilstand 4. 4 prøver av hardbotn/ lite materiale drar opp snittet til samla lokalitetstilstand 2 (samandraget seier 1). Sub Aqua Tech AS Rapporten konkluderer med «tilhøve som varierer frå relativt stor belastning (prøvestasjon 1) til bortimot reint og upåverka miljø (prøvestasjon 6). Terrengtype under anlegget varierer frå grus/småstein, finkorna sand til fjell. Deler av det undersøkte området har truleg ein botntype dominert av steinurd. Vurdert ut frå topografi og tidlegare straummålingar ser ein også at grabbestasjonane som indikerer dårlegaste miljø i det undersøkte området også har dei svakaste straumtilhøva.» 1998, nov. Res. und. av «MOM Viser til problem med å få tatt opp representativt prøvemateriale ved anlegget. Finn fleire artar og færre individ nær anlegget samanlikna med 1995, men har ikkje undersøkt heilt same Aqua Management AS

4 4/13 C»-type stad/djup. Har også undersøkt midtfjords. Botnfaunaen vart funne å ha god tilstand (I-II) midtfjords, og noko meir påverka nær ved anlegget (tilstand III). Rapporten konkluderer med at det er «( ) ingen tegn i fjordens dypere parti på noen nedslemmig eller økt tilførsel av organisk materiale. På stasjonen like ved anlegget var bunnen så bratt og hard at det ikkje var mulig å få tatt tilstrekkelig store prøver til å foreta noen komplette analyser. Intet tyder imidlertid på at det er skjedd en forverring siden 1995( )». 1995, mai Res. und. av «MOM C»-type Vanskeleg å få opp botnprøvar rundt anlegget pga. steinete botn. Artsfattig botndyrsamfunn ved stasjon like ved nordvestlege hjørne av anlegget, med «sterk dominans av børstemarken Capitella capitata (hele 95 av totalt 102 stk. individer) [som] indikerer et belastet målepunkt idet denne arten er en klassisk indikatorart for organisk belastning». Ein referansestasjon midt mellom Kleppeneset og Lindeneset var også noko påverka, men betre. Ikkje undersøkt djupområde. Fjord-Lab AS I tillegg er det gjort straummålingar på 5 og 15 meter (Noomas, 2012) som viste svak gjennomsnittleg straumfart (hhv. 2,1 og 1,3 cm/s på 5 og 15 m) og relativt stor del straum under 1 cm/s (hhv. 55 og 72 % på 5 og 15 m). Registrerte hovudretningar for vasstransporten var innover fjorden, mot sørvestlege (5m) og sørlege (15 m) retningar. Straumtilhøva vidare nedover i vassøyla er ikkje målt. Fylkesmannen sine vurderingar og grunngjeving for fastsette vilkår Fylkesmannen har ved avgjerda av om mellombels utvida løyve etter ureiningslova kan gjevast ved Kleppeneset, og ved fastsetjinga av vilkåra lagt vekt på dei ureiningsmessige ulempene ved tiltaket samanhalde med dei fordelane og ulempene som tiltaket elles vil føre med seg. Ved fastsetjinga av vilkåra har Fylkesmannen vidare lagt til grunn kva ein kan nå med beste tilgjengelege teknikkar. Løyve til utslepp frå oppdrettsanlegg har vorte gradvis meir omfattande over tid, ettersom fleire forhold er omtalt og utdjupa. Gamle løyve kan opphevast eller endrast med heimel i ureiningslova 18, m.a. når det er gått meir enn 10 år sidan løyvet vart gitt. Oppdateringar av løyve skal sikre likebehandling av nye og eksisterande verksemder. Utsleppsløyve vert i dag gitt for ein aktivitet på ein stad, og det er ikkje lenger vanleg å samle fleire lokalitetar i eitt felles løyve. Det felles løyvedokumentet frå 1991 for Kleppeneset og Lindeneset vert oppheva og erstatta med to nye løyve med meir tidsmessige standardvilkår og utforma etter ny mal for utsleppsløyve. Oppdateringane skal ikkje oppfattast som vesentleg skjerping eller lemping av vilkåra til 1991-løyvet, men som presiseringar i høve til dagens regelverk og praksis. Vi vil streke under at all ureining frå verksemda isolert sett er uønskt. Verksemda pliktar å halde alle utslepp på eit lågast mogleg nivå, og pliktar å rydde opp i ev. ureining eller forsøpling så snart som råd, jf. også dei generelle pliktene som følgjer av 7 og 28 i ureiningslova. Vi gjer spesielt merksam på at mange krav går direkte fram av lov/forskrift og er ikkje gjentekne i det vedlagte løyve. Når enkelte lovkrav er spesielt nemnde, har vi meint å informere verksemda og ålmenta om spesielt viktige krav, og i nokre høve presisere og tilpasse generelle reglar til verksemda. Ved tvil om tolking gjeld likevel krav i lovverket over vedtak i løyvet, dersom lovteksten ikkje gir styresmakta heimel til særskild unntak eller

5 5/13 skjerping. Nettstaden gir oversikt over dei viktigaste ureinings- og avfallshandteringskrav til ei lang rad verksemder i Norge. Verknad på resipient og menneske si helse Miljøtilstanden i alt vatn skal i følgje forskrift om rammer for vannforvaltningen (vassforskrifta) oppretthaldast på eit godt nivå, og vernast mot forringing. Ny påverknad i form av nye utslepp (eller auka utslepp) kan i hovudsak berre skje dersom vassførekomstane ikkje får redusert sin økologiske miljøtilstand. Vassforskrifta er førande for Fylkesmannen sine vurderingar av om nye eller endra løyve etter ureiningslova for verksemd med utslepp til vatn kan gjevast, og for enkelte av vilkåra som vert sette i utsleppsløyva. Det er søkt om mellombels utviding av matfisklokaliteten ved Kleppeneset med 420 tonn MTB, til ein produksjon på inntil 1200 tonn MTB. Dette utgjer ein auke på vel 50 %, i ein periode på to månader. Botnen ved Kleppeneset er delvis steinurd med større og mindre «lommer» der utslepp frå anlegget kan sedimentere. MOM B-historikken har vist til dels dårlege enkeltstasjonar under anlegget frå første undersøking i 2007 og utetter, utan at det er mogleg å konkludere med vesentleg endring over tid. Det er observert bobling frå botn fleire stader, og nokre stasjonar med dårlegaste score 4 livlaust, luktande sediment med dårleg kjemisk og observert tilstand. Likevel har den gjennomsnittlege lokalitetstilstanden vore akseptabel tilstand 2 stort sett, og tilstand 1 på siste. Dei to siste B-undersøkingane er gjort etter fleire månader brakklegging, mens tidlegare undersøkingar har vore gjort tettare på maksimal biomasse i anlegget. Det er såleis ikkje mogleg å vurdere om den førre mellombelse utvidinga i 2012 gav nemnande forverring i maksimalbelastninga på miljøet under anlegget. Vilkåret frå 2012 om C-undersøking i 2013 er gjennomført, men resultata er enno ikkje klare. Dette er uheldig, sidan miljøtilstanden i fjorden utanfor anlegget dermed ikkje er dokumentert og tilgjengeleg som grunnlag for vår vurdering av om ei ny mellombels utviding kan vere forsvarleg. Vi må difor støtte oss på dei gamle undersøkingane som er gjort (1998), då det også vart rapportert om sterk lokal påverknad inne ved anlegget, mens det ikkje var registrert miljøbelastning ute i fjorden. Det er i utgangspunktet ikkje grunn til å tru at ei mellombels utviding av anlegget vil påverke den samla miljøtilstanden i vassførekomsten nemnande resipientevna i fjorden er ut frå tilgjengeleg kunnskap vurdert som god. Lokaliteten verkar å ha samla sett akseptable miljøtilhøve i dag, sjølv om det er påvist lokalt dårleg/uakseptabel tilstand under delar av anlegget. Vi set vilkår om tilleggsgranskingar på lokaliteten ved maksimal biomasse og etter brakklegging, sjå under Miljøtilstand og overvaking lenger bak. Ved sida av resipientvurderingar, er det eit viktig prinsipp i vår sakshandsaming at beste tilgjengelege teknikkar skal takast i bruk for å førebyggje ureining. Det er difor stilt ei rekkje krav (vilkår for løyvet) som gjeld drifta ved anlegget, for å halde utsleppa på akseptable nivå gode driftsrutinar gjev mindre utslepp. Føremålet med å setje vilkår for løyvet er å mest mogleg hindre, minimalisere og førebyggje skade og ulempe for miljøet som følgje av utslepp frå verksemda. Utsleppa skal ikkje på nokon vesentleg måte endre naturtilstanden i miljøet i vatn eller på land. Fylkesmannen si vurdering er at dei samla miljø- og helsemessige konsekvensane av å tillate eit mellombels auka utslepp frå akvakultur ved lokaliteten Kleppeneset, med dei vilkåra som er sette, vil vere akseptable.

6 6/13 Produksjonsforhold og drift Eit tradisjonelt ope, flytande akvakulturanlegg er ikkje tilrettelagt for reinsing, oppsamling eller måling av utsleppa som følgjer av produksjonen i form av overskotsfôr, ekskrement frå fisken, kjemikalie- og legemiddelbruk, osb. Inntil det eventuelt vert sett strengare felles nasjonale bransjekrav til alle flytande akvakulturanlegg, må utsleppet difor regulerast indirekte på innsatssida, og ikkje som ei direkte avgrensa utsleppsmengd. Utsleppa frå anlegget er i dette løyvet indirekte regulerte gjennom å setje ei ramme for produksjonen, setje utsleppsreduserande vilkår til drifta, og setje krav til at miljøtilstanden i resipienten skal oppretthaldast på eit tilfredsstillande nivå. Løyvet omfattar ikkje slakting, sløying eller pakking av fisk. Løyvet omfattar heller ikkje vask og impregnering av nøter, dersom det vert nytta miljøskadelege kjemikaliar. I vilkår 3 er det sett krav om at ein berre kan nytte tørrfôr, for å minske utslepp som følgje av fôringa. Det er også sett krav om at død fisk skal takast opp av merdane før han går i oppløysing. Organisk avfall kan utnyttast og skal difor takast vare på. Fisk som går i oppløysing utgjer ei dårleg utnytting av ressursar og ei tilleggsbelastning på miljøet i resipienten. Lysregulering av veksttilhøve er i mange høve til fordel for effektiv produksjonsauke. Slik lysbruk som ikkje er avskjerma har samstundes vist seg å kunne vere til stor ulempe for omgivnaden. Kravet om lysavskjerming i vilkår 5 må difor sjåast i samanheng med 11, 4. ledd i ureiningslova. Anlegget skal utformast og drivast slik at det ikkje oppstår urimelege støyplager for omgivnaden, jf. vilkår 6. Aktivitetar som medfører fare for spesiell støy, bør i størst mogleg grad gjennomførast innanfor vanleg arbeidstid, dvs. måndag til fredag kl Jamvel om verksemda held seg innafor grenseverdiane sett for støy, har ein likevel plikt til å redusere støy mest mogleg med hjelp av best tilgjengeleg teknologi. Dette gjeld mellom anna skjerming av aggregat, vifter o.l. Dersom det vert gjort større endringar i drifta som medfører at det vert mogleg å motverke ureining på ein betre måte enn før, skal Fylkesmannen ha melding slik at endringar i løyvet kan vurderast, jf. vilkår Det vil t.d. gjelde dersom open merdteknologi vert bytt med meir lukka teknologi, eller ved andre tekniske endringar som gjer det mogleg å redusere eller samle opp utslepp. Miljøtilstand og overvaking Verksemda pliktar å skaffe så godt oversyn som praktisk mogleg over eigne utslepp, og verknadane av utsleppa. Overvaking av miljøtilstand og mogleg endring av tilstanden i resipienten vil avgjere om utsleppa er forsvarlege også i framtida. For å kontrollere korleis den mellombelse utvidinga ved Kleppeneset påverkar miljøet på loklaiteten, vert det sett vilkår om to B-undersøkingar i tillegg til det som elles følgjer av akvakulturregelverket. Ved maksimal biomasse, før 2014-fisken vert flytta til Haneholmen, skal første B-undersøkinga gjennomførast. Etter brakklegging, men før nytt utsett av fisk på Kleppeneset i 2015, skal den andre B-undersøkinga gjennomførast. Verksemda må i tillegg etablere eit program som vedvarande dokumenterer at ordinære utslepp frå lokalitetane vil vere forsvarleg, både i høve til overflatelag og stranda i nærområdet til anlegget, og fjorden elles. Det er sett krav til at miljøtilstanden i resipienten skal oppretthaldast på eit tilfredsstillande nivå (vilkår 11). Det er sett krav om jamleg resipientgransking av typen C-undersøking etter NS 9410, men ettersom produksjonen ved

7 7/13 Kleppeneset er etter måten låg, Lindeneset ikkje er i drift, og resultata frå undersøkinga i fjorden ikkje er klare, er det ikkje fastsett ein bestemt frekvens i løyva. Dette må takast opp med Fylkesmannen etter at resultata frå 2013 er komne. Undersøkingsnivået må tilpassast miljøtilstanden, og må ha eit klårt fokus på at granskingane har som formål å dokumentere miljøeffektar av utsleppa frå anlegget, utstrekninga til effektane, og i den grad det er mogeleg også utviklingstrendar. Granskingane skal elles vere tilpassa utsleppa verksemda har, og ein kan samarbeide med andre som har utslepp til same område. Resultatet av analysane kan føre til at verksemda utan særskilt pålegg frå ureiningsstyresmakta pliktar å tilpasse drifta til resipientkapasiteten ved t.d. redusert drift eller lengre brakklegging mellom utsett. Avfall Avfall skal handterast på forsvarleg måte slik at det ikkje oppstår fare for ureining eller kan verke skjemmande. Alt avfall som verksemda sjølv ikkje kan utnytte eller gjenbruke skal leverast vidare til godkjent mottak. Det er berre Fylkesmannen eller Miljødirektoratet som kan godkjenne nærare kven som kan ta imot avfall. Nokre sentrale krav er presiserte i vilkår 8, men det vert streka under at både ureiningslova og avfallsforskrifta (jf. spes. kap. 11 om farleg avfall) set fleire krav til avfallshandteringa enn det som er omtalt her. Tvilsspørsmål må takast opp med Fylkesmannen. Dumping av død fisk eller anna avfall i sjø, nedgraving på land eller brenning av avfall er ikkje tillate. Dersom det er nødvendig med slamfjerning frå sjøbotn må det søkjast om eige løyve til dette frå Fylkesmannen. Ein ev. søknad må vere skriftleg og må innehalde omtale av m.a. korleis slammet er tenkt teke opp, transportert og disponert. Grunna smittefaren må også veterinærstyresmaktene varslast. Oppsamla slam skal om mogleg nyttast til gjødsel/jordforbetringsmiddel, og må i så fall handsamast i høve til gjeldande regelverk på dette området. Notvask Det er forbode å sleppe ut miljøskadelege kjemikaliar under vask og impregnering av oppdrettsnøter, jf. ureiningsforskrifta. Det er gjort visse unnatak for reingjering av not på sjølve oppdrettslokaliteten. Dette gjeld grovreingjering/spyling, før nota vert fjerna frå anlegget eller nota blir ståande/sett ut i sjøen igjen utan å påførast impregnering. For nøter som ikkje inneheld miljøskadelege kjemikaliar, og det ved vask/ impregnering heller ikkje blir nytta miljøskadelege midlar, vil nøtene kunne vaskast og reimpregnerast på oppdrettslokaliteten, dersom dette skjer på ein slik måte at miljøet ikkje blir påverka i nemnande grad. Elles må utsleppa reinsast og restane av groe handsamast som avfall. Det er verksemda sitt ansvar å halde seg oppdatert på kva for kjemikaliar som blir definert som miljøskadelege. Ved vask/reingjering av nøter på oppdrettslokaliteten vil begroingsrestane søkke til botnen på staden, og utsleppa vil komme som tilleggsbelastning på resipienten, i tillegg til dei andre utsleppa frå oppdrettsanlegget (fôrspill, fekaliar, osb). Naturmangfaldlova Naturmangfaldlova inneheld ei rekkje miljøfaglege prinsipp ( 8-12) som skal synleggjerast og leggjast til grunn ved all offentleg sakshandsaming:

8 8/13 8 om kunnskapsgrunnlaget 9 om føre-var-prinsippet 10 om økosystemtilnærming og samla belastning 11 om tiltakshavar betaler 12 om miljøforsvarlege teknikkar og driftsmetodar Utsleppsløyvet etter ureiningslova regulerer ureining i form av utslepp til miljøet. I tillegg til dei regulerte utsleppa av næringsstoff, organisk stoff og kjemikaliar/legemidlar osb., kan «biologiske utslepp» i form av t.d. lakselus og rømt laksefisk (inkl. framand art som t.d. regnbogeaure), ha potensiale for stor belastning på naturlege økosystem både nær ved og langt frå akvakulturanlegg. Etablering og drift av akvakulturanlegg kan også ha verknad på til dømes rovfugl, sjøfugl, pattedyr og andre marine artar og naturtypar. Lakselus og rømming frå akvakulturanlegg skal regulerast av anna lovverk enn ureiningslova, og avgjerd i høve til andre natur- og miljøkonfliktar vert gjort i fylkeskommunen sitt vedtak etter akvakulturlova. Vidareføring av dei to løyva til Kleppeneset og Lindeneset innanfor tidlegare gitt produksjonsramme på 780 tonn MTB medfører ikkje grunnlag for å gjere nye vurderingar av konfliktar med natur, miljø og friluftsliv frå Fylkesmannen. Av omsyn til vill anadrom fisk rådde vi i tidlegare fråsegn frå 1991 ifrå den utvidinga ved Kleppeneset som då var omsøkt, og etablering av fleire lokalitetar i fjorden. Dette vart imidlertid gjeve løyve til, og vert ikkje tatt opp til ny vurdering no. Vi ser heller ikkje føre oss at ei mellombels utviding av produksjonsramma ved Kleppeneset i ca to månader til 1200 tonn MTB vil få nemnande verknader for viktige omsyn til natur, miljø og friluftsliv. Sjølv om det vert ståande større fisk på Kleppeneset litt lengre enn ved normalt driftsopplegg, vurderer vi potensiell negativ effekt som avgrensa. Vi har difor ikkje merknader til at det vert gjeve eit mellombels løyve etter akvakulturlova til dette. Omsynet til vill androm fisk m.m. kan etter dagens ansvarsfordeling mellom dei ulike sektormyndigheitene på akvakulturområdet ikkje leggast til grunn for Fylkesmannen sitt vedtak etter ureiningslova. Vår vurdering under i høve til naturmangfaldlova gjeld dermed berre ureininga/utsleppa frå anlegget som utsleppsløyvet regulerer, og er såleis ikkje ei heilskapleg vurdering av alle miljøpåverknader av drifta: Kunnskapsgrunnlaget og føre-var: Miljøtilhøva på sjølve lokaliteten Kleppeneset er ut frå tilgjengeleg kunnskap vurdert til å ikkje vere dei aller beste i dag, medan det ikkje er rapportert resultat frå nyare miljøgranskingar ute i fjorden sidan Kunnskapsgrunnlaget er såleis ikkje heilt oppdatert på dagens miljøtilstand i fjorden, men ganske bra for tilstanden på lokaliteten. På grunn av dei svake straumtilhøva, som sannsynlegvis gjeld i heile vassøyla (men ikkje er målt djupare enn 15 meter), er det truleg at mykje av utsleppa frå oppdrettsanlegga vil avsetjast på botn nær anlegga, mens påverknaden på fjorden elles kan ventast å vere liten. Vi ser såleis ikkje føre oss at den omsøkte kortvarige auken av MTB vil gje irreversible skader på fjordmiljøet eller endre denne vassførekomsten sin miljøtilstand. Men belastninga på miljøet i sjølve lokalitetsområdet vil bli noko større enn det som har vore tidlegare som følgje av produksjonsauken. Det er ikkje gjort granskingar av naturmangfald på Kleppeneset eller Lindeneset. Førekomstar av korallar og andre viktige marine artar og naturtypar er generelt dårleg kartlagt i Sogn og Fjordane, og det er per i dag ikkje vanleg å påleggje utvida undersøkingar utan etter konkret informasjon om at «det er noko å finne». Vi har ikkje grunn til å tru at desse lokalitetane i så måte har større potensiell verdi enn andre sjøområde. Anlegga bør uansett ta nødvendige omsyn ved flytting/ utlegging av fortøyingar m.m. som kan gje skade på marine botnsamfunn. Dersom det vert påvist/mistenkt at utslepp frå anlegga har negativ

9 9/13 verknad på viktige marine artar eller naturtypar på eller nær lokalitetane (til dømes nedslamming av store/viktige korall- eller svampområde), vil det kunne bli sett nye vilkår til løyva for å hindre/minske dette. Økosystemtilnærming og samla belastning: Om lokaliteten Kleppeneset blir uakseptabelt belasta av den mellombelse auken, og/eller får tid nok på seg til å hente seg inn igjen før nytt utsett av fisk til våren, må sjekkast med to nye B-undersøkingar ved maks belastning og før utsett. Vi avventar også resultata frå C-undersøkinga i 2013 for informasjon om tilstanden i fjorden. Resultata av undersøkingane kan få verknad for kor intensivt det kan drivast på lokaliteten framover. For Lindeneset er det ikkje krav om miljøundersøkingar før lokaliteten ev. vert sett i drift att. Anlegga pliktar å innrette drifta etter resultata frå miljøgranskingane dersom den samla belastninga vert for stor, må produksjonen reduserast, eller det må brakkleggjast i lengre tid enn normalt. Tiltakshavar betaler, og krav om miljøforsvarlege teknikkar og driftsmetodar: Det er sett vilkår om at drifta må skje utan unødvendig ureining til luft, vatn og grunn, og med «beste tilgjengelege teknikkar». Det vil seie at anlegget er pliktig til å drive så miljøvenleg som råd, innanfor rimelege grenser. Vurdering: Fylkesmannen vurderer, når det er klart at vedtaket etter ureiningslova ikkje skal ta omsyn til føringane i naturmangfaldlova for forhold som skal ivaretakast av andre styresmakter, at nye utsleppsløyve med dei vilkåra som er sette, kan gjevast. Konklusjon På bakgrunn av søknaden og etter ei vurdering innafor Fylkesmannen sitt sektoransvar av miljømessige, tekniske og økonomiske forhold, har vi kome til at det kan gjevast mellombels utvida løyve etter ureiningslova på Kleppeneset, på nærare spesifiserte vilkår. Oppdatering av løyva ved Kleppeneset og Lindeneset for den tidlegare godkjente produksjonsramma på 780 tonn MTB skal ikkje oppfattast som vesentleg skjerping eller lemping av vilkåra til løyva. Løyvedokumenta (utsleppskonsesjon) vert sendt saman med dette skrivet. Dei juridiske krava som elles ikkje går fram av lov- og forskriftsverket, eller er presiserte eller innskjerpa i høve til det generelle regelverket, er samla i løyvedokumenta. Fristar Tabellen nedanfor gir oversikt over fristar for gjennomføring av tiltak som løyvet krev: Tiltak Frist Tilvising til vilkår Internkontroll for ytre miljø som bygger d.d. 2.3, og internkontrollforskrifta på dokumentert miljørisikoanalyse Returnere utfylt ansvarsskjema straks 2.3 Substitusjon av kjemikal jamleg 7, og produktkontrollova 3a Levering av farleg avfall minst årleg 8, og avfallsforskrifta

10 10/13 Ha etablert beredskap mot akutt ureining Oversikt over miljøpåverknad frå aktiviteten Gransking av miljøtilstand på Kleppeneset som følgje av mellombels utvida produksjonsramme, B- undersøking Gransking av resipient, C-undersøking d.d. 9 kontinuerleg 1. ved maksimal biomasse 2. etter brakklegging, før utsett 2015 jamleg, frekvens må drøftast nærare med Fylkesmannen Strandsonegransking jamleg 11 10, og miljøinformasjonslova Vedtak om gebyrbetaling Ureiningsforskrifta kapittel 39 inneheld gjeldande regelverk i høve til innkrevjing av gebyr for Fylkesmannen sitt arbeid med løyve etter ureiningslova og oppfølging av dette (tilsyn). Søknaden om mellombels utviding av matfiskanlegg, og oppdatering av eldre løyve, er løyvearbeid etter ureiningslova som det skal betalast gebyr for. I utgangspunktet skal det betalast eitt gebyr per løyve. Samtidig oppdatering av løyva for Kleppeneset og Lindeneset gjev redusert arbeidsmengde for det enkelte løyvet for Fylkesmannen. Vi reduserer difor gebyrsatsen med heimel i 39-10, slik at det samla sett berre vert kravd gebyr for eitt løyve: På grunnlag av arbeidsmengda som nye løyve medfører for Fylkesmannen, vert gebyret fastsett til sats 4 (lågaste sats), jf. ureiningsforskrifta 39-3, jf Det vil seie at det skal betalast eit gebyr på kr (satsen ved søknadstidspunktet). Faktura med innbetalingsblankett vert sendt ut av Miljødirektoratet. Gebyret må betalast innan 30 dagar frå fakturadato. Risikoklasse Anlegget ved Kleppeneset er ut frå ei samla vurdering av risikopotensialet ved denne typen verksemder, og opplysningane som ligg føre om utsleppa, utsleppsstaden og miljøtilstanden i resipienten plassert i risikoklasse 4, jf i ureiningsforskrifta. Anlegget ved Lindeneset er ut frå ei samla vurdering av risikopotensialet ved denne typen verksemder, og opplysningane som ligg føre om utsleppa, utsleppsstaden og miljøtilstanden i resipienten plassert i risikoklasse 4, jf i ureiningsforskrifta. Risikoklassifiseringa er eit uttrykk for ureiningspotensialet som føreligg, og er gradert frå 1 til 4, der 1 er høgaste risiko. Plasseringa i risikoklasse gjev føringar for den rutinemessige formelle kontakten mellom Fylkesmannen og verksemda framover. Klassifiseringa har m.a. innverknad på kor ofte Fylkesmannen er venta å gjennomføre tilsyn med verksemda, samt gebyrsatsen for kontrollar som varer i inntil ein dag.

11 11/13 Generelle føresetnader for løyvet og informasjon om regelverket Internkontroll Det er ein føresetnad at verksemda har ein internkontroll som tek omsyn til verksemda sine plikter for å hindre ureining av ytre miljø, og som sikrar at verksemda oppfyller dei krava som går fram av lover, forskrifter og løyvet. Forskrift om systematisk helse-, miljø og sikkerhetsarbeid (internkontrollforskrifta) er eit felles regelverk for tilsynsetatane som er kjent som HMS-etatane. Regelverket og korleis ein generelt må arbeide for å stette krava, er nærare omtalt på Krava om tiltak for ytre miljø (tiltak for vern mot ureining og ei betre handtering av avfall) gjeld alle verksemder som har minst ein tilsett. Plikta til internkontroll som gjeld det ytre miljøet er difor presisert i vilkåra. Forskrifta omtalar kva for oppfølging av krav som må dokumenterast skriftleg, og korleis ein bør organisere arbeidet. Den skriftlege dokumentasjonen må tilpassast type og omfang av ulike aktivitetar. Arbeid må vere grunna på gjennomført, skriftleg og oppdatert risikovurdering med oppfølgjande handlingsplan, for å stette minimumskrava i forskrifta. Verksemda må også sikre skriftlege rutinar for førebyggande vedlikehald av alt utsleppsrelevant utstyr og aktivitetar som kan føre til utilsikta utslepp. Driftsinstruksar og driftsjournalar må førast for alle aktivitetar som vil ha noko å seie for det ytre miljøet. Det må t.d. også etablerast, vedlikehaldast og konkretiserast eigne mål for internkontrollarbeidet, dei tilsette må medverke og det må lagast og vedlikehaldast plan for kompetanseutvikling når det gjeld ytre miljø. Det er framleis ei vanleg mistyding å berre omtale krav etter internkontrollforskrifta som gjeld indre miljø (dvs. arbeidsmiljøet) som HMS-krav (helse miljø sikkerheit), medan tilsvarande HMS-krav etter internkontrollforskrifta som gjeld ytre miljø (dvs. ureining og avfallshandtering) vert omtala på annan måte. Vi vil såleis generelt presisere at HMS-krav etter internkontrollforskrifta gjeld fullt ut for det ytre miljøet. Andre viktige miljølovkrav I tillegg til dei krava som følgjer av løyvet, pliktar verksemda å følgje krava i ureiningslova og produktkontrollova, og forskriftene som er heimla i desse lovene. Nokre av desse lovkrave er nærare omtalt eller presisert i løyvet. Viktige lovreglar generelt vil de finne på eller via Endring eller tilbakekalling av løyvet Fylkesmannen kan gjere endringar i dette løyvet med heimel i 18 i ureiningslova. Endringar skal vere grunna på skriftleg saksbehandling og ei forsvarleg utgreiing av saka. Ein eventuell endringssøknad må difor liggje føre i god tid før endring kan gjennomførast. Tilsyn Verksemda pliktar å la representantar for ureiningsstyresmaktene eller den som desse gjev fullmakt, få inspisere anlegget til ei kvar tid jf. ureiningslova kap. 7. Tvangsmulkt, straff Brot på løyvet er straffbart etter ureiningslova 78 og 79. Også brot på krav som følgjer direkte av ureiningslova og produktkontrollova, samt forskrifter fastsette i medhald av desse lovene, er straffbart.

12 12/13 Brot på ureiningsregelverket er som hovudregel underlagt offentleg påtale. Ureiningsstyresmakta vil likevel til vanleg krevje straff for alvorlege eller gjentekne brot på regelverket. For andre brot på regelverket og som verksemda ikkje straks/innan rimeleg tid rettar opp, kan Fylkesmannen gje pålegg om igangsetjing av tiltak, jf. ureiningslova 7, siste ledd. Dersom pålegget ikkje vert følgt opp vil til vanleg Fylkesmannen gjere vedtak om tvangsmulkt til staten jf. 73. Hastar det å gjennomføre nødvendig tiltak kan Fylkesmannen også sørgje for igangsetjing av tiltak for den ansvarlege si rekning, jf. ureiningslova 74. Erstatningsansvar Eit løyve etter ureiningslova avgrensar ikkje på nokon måte andre, privatrettslege nærings- eller grunneigarrettar som nokon måtte ha i omsøkt område. Eventuell etablering og oppstart av omsøkt produksjon bør difor berre skje dersom søkjar elles har sikra at det ikkje er konflikt med andre private rettar. At ureininga er tillaten, fritek ikkje verksemda frå eventuelle erstatningsansvar for skade, ulemper eller tap som følgje av ureininga, jf. ureiningslova 10 og kap 8 (spesielt 56), samt grannelova 6, 7 og 8. Klagerett Fylkesmannen sitt vedtak, herunder fastsetjing av risikoklasse, gebyr eller vilkår i løyvet, kan klagast på til Miljødirektoratet, jf. 28 i forvaltningslova. Klagefristen er på tre veker, og tek først til å gjelde etter at avgjerda frå fylkeskommunen i høve til akvakulturlova er klar. Ein eventuell klage skal oppgje nærare kva det vert klaga på og den eller dei endringane som ein ønskjer. Klagen bør grunngjevast, og andre opplysningar som har noko å seie for saka bør nemnast. Klagen skal sendast til Fylkesmannen, med kopi til Sogn og Fjordane fylkeskommune. Ein eventuell klage fører ikkje automatisk til at gjennomføringa av vedtaka vert utsett. Fylkesmannen eller Miljødirektoratet kan etter oppmoding eller av eige tiltak avgjere at vedtak ikkje skal gjennomførast før klagefristen er ute eller klagen er avgjort. Avgjerda av spørsmålet om gjennomføring kan ikkje påklagast. Offentleggjering av løyvet Vedtaket skal gjerast offentleg kjent, jf i ureiningsforskrifta; kapittel 36 om behandling av tillatelser etter forurensningsloven. Den som har fått løyvet skal kunngjere dette i dagspressa. Kunngjeringa skal innehalde ei kort orientering om løyvet, kvar ein kan vende seg for å få innsyn i saksdokumenta, og opplysningar om klageinstans og fristen for ev. klage på vedtaket. Kopi av kunngjeringa skal sendast til Fylkesmannen. Vedtaket vert i tillegg kunngjort på Fylkesmannen sine nettsider, Med helsing Gøsta Hagenlund assisterande fylkesmiljøvernsjef Gunn Helen Henne senioringeniør

13 13/13 Vedlegg: 1 Nordfjord Laks AS - løyvedokument lok. Kleppeneset 780 t MTB, mellombels utvida til 1200 t MTB 2 Nordfjord Laks AS - løyvedokument lok. Lindeneset 780 t MTB 3 Skjema Orientering til fylkesmannen (utfylt skjema skal sendast i retur til Fylkesmannen) Kopi til: Sogn og Fjordane fylkeskommune (EDU) Gloppen kommune (EDU) Mattilsynet, DK for Nordfjord (e-post) Fiskeridirektoratet, Region vest (e-post)