HØYRING - FORSLAG TIL FORSKRIFT OM SÆRSKILDE KRAV TIL AKVAKULTURRELATERT VERKSEMD I HARDANGERFJORDEN

Transkript

1 HORDALAND FYLKESKOMMUNE Avdeling for Strategi og næring Arkivsak Arkivnr. 313 Saksh. Døskeland, Inge Saksgang Møtedato Fylkesutvalet HØYRING - FORSLAG TIL FORSKRIFT OM SÆRSKILDE KRAV TIL AKVAKULTURRELATERT VERKSEMD I HARDANGERFJORDEN SAMANDRAG Fiskeri- og kystdepartementet har sendt forslag til ny forskrift om krav til akvakulturrelatert verksemd i Hardangerfjorden. Departementet meinar situasjonen i Hardangerfjorden krev særlege forvaltningsmessige grep, då Hardangerfjorden er eit område med store miljøutfordringar. Fjorden har mange oppdrettslokaliteter i bruk og stor biomasse av oppdrettsfisk. Samtidig er Hardangerfjorden ein viktig fjord for vill laks i Hordaland. Føremålet med forskrifta er å stanse ytterlegare oppbygging av produksjonskapasitet innafor verkeområdet til forskrifta (vedlegg 1). Eit av tiltaka er å redusere maksimalt tillatt biomasse (MTB) frå tonn til tonn. Høyringsfristen er sett til 18. november FORSLAG TIL VEDTAK 1 Hordaland fylkeskommune meiner bærekraft er ei premiss for havbruksnæringa og stør tiltak som er effektive bidrag til ei stabil og langsiktig næringsutvikling i Hardangerfjorden. 2 Hordaland fylkeskommune meiner tiltaka i forskrifta må evaluerast og følgjast opp med forsking for å fastslå at tiltaka gjev forventa positiv miljøeffekt. Ordninga bør uansett opphøre innan 1/ om ikkje ei fagleg evaluering er gjennomført, eller at ei slik evaluering tilrår ytterlegare lenging av tiltaket. 3 Hordaland fylkeskommune ynskjer at staten går inn for avbøtande tiltak og bidreg med verkemidler for oppdrettarane som vert ramma av forskrifta. Tiltaka bør drøftast med næringa. Døme kan være prioritering av råka verksemder i saker om tildeling av løyve og lokalitetar

2 utanfor forskriftsområdet, økonomisk kompensasjon, fleksibilitet for flytting over regiongrensar med meir. 4 Hordaland fylkeskommune ynskjer å vere delaktig i gjennomføringa av forskrifta. Det gjeld generelt i saker som omhandlar akvakulturforvaltning og spesielt i saker som omhandlar Hardangerregionen. 5 Hordaland fylkeskommune ynskjer meir føreseielege nasjonale rammeføresetnader for næringa slik at endringar av denne art kan varslast i samband med konsesjonstildeling Paul M. Nilsen Jan Per Styve Vedlegg: - Kartvedlegg. Hardangerfjorden avgrensing - Høyringsbrev - forslag til forskrift om særskilde krav til akvakulturrelatert verksemnd i hardangerfjorden

3 FYLKESRÅDMANNEN, : 1. Bakgrunn Fiskeri og kystdepartementet (FkD) instruerte allereie 8. april 2008 Mattilsynet og Fiskeridirektoratet om frysing av situasjonen i Hardangerfjorden. Samtidig vart det gjennomført ei endring i laksetildelingsforskrifta 37 slik at det ikkje lenger var mulig å flytte ytterligare biomasse inn i Hardangerfjorden. Formålet med forskrifta er å bidra til å sikre ei bærekraftig utvikling av akvakulturnæringa i Hardangerfjorden, medrekna forhold knytt til fiskehelse, omsynet til ville bestandar av laksefisk og det langsiktige grunnlaget for utvikling i akvakulturnæringa. Forskrifta omfattar oppdrett med laks, aure og regnbogeaure i sjø og gjeld innanfor området som er vist i vedlegg 1. Forslaget fastslår mellom anna at det ikkje skal tildelast nye akvakulturløyve eller utvidast eller klarerast lokalitetar i sjø for produksjon av matfisk og stamfisk. Innanfor summen av lokalitetsbiomasse i løyve kan det imidlertid etter søknad gjevast løyve til utviding eller klarering av akvakulturlokalitetar eller samlokalisering til eksisterande verksemder dersom dette er nødvendig eller klart fordelaktig med omsyn til fiskehelse og miljø. Dette gjeld likevel ikkje for kommunane Granvin, Ulvik, Eidfjord, Ullensvang og Odda. Det kan sendast melding om samlokalisering til lokalitetar utanfor Hardangerfjorden. Summen av løyve til akvakultur med laks, aure og regnbogeaure i Hardangerfjorden skal frå 1. oktober 2011 ikkje overstige tonn MTB. Som prosess for å redusere MTB i Hardangerfjorden frå om lag tonn i dag til tonn, foreslår fiskeridirektoratet to alternativ. Alternativ éin er at næringa sjølv går saman om eit forslag til korleis reduksjonen i tillaten biomasse skal skje, og oversender dette forslaget til Fiskeridirektoratet. Alternativ to er at Fiskeridirektoratet vurderer alle løyve som er knytt til lokalitetar i Hardangerfjorden ut frå visse kriterium. kor stor del av biomassen innanfor løyvet som er utnytta i tidsrommet 1. april 2005 og 1. april 2008 ansiennitet, dvs. kva tidspunkt løyvet blei tilknytt ein lokalitet innanfor Hardangerfjorden og kva høve innehavaren av løyvet har til å flytte heile eller delar av produksjonen ut av Hardangerfjorden Mattilsynet skal, av omsyn til risiko for spreiing av lakselus, varslast og godkjenne all transport inn til og mellom akvakulturanlegg med laksefisk i Hardangerfjorden. Uavhengig av forslaget til ny Hardangerfjordforskrift, arbeider oppdrettsnæringa med å få på plass ein betre lokalitetsstruktur i området, bl.a. for å redusere risikoen for spreiing av sjukdomar. Departementet meiner på denne bakgrunnen det vil vere

4 uheldig å gi nye løyve til marin fisk i Hardangerfjorden og foreslår difor å stanse tildelinga av slike løyve i området, sjå separat sak Nye bestemmelser om torskeoppdrett. Forskrifta trer i kraft 1. januar Vurdering av konsekvensar Berekraft er både ei premiss i seg sjølv og ei premiss for verdiskaping frå havbruk på lang sikt. Forvaltnings- og forskingsmiljøa er i dag samstemte på at villaksbestandene er truga av lakselus og rømt oppdrettsfisk. Vidare er det frykt for ytterlegare resistensutviklig i høve til behandlingsformane som vert brukt for avlusning. Ei utvikling lik den som har vert i Chile, med store luse og sjukdomsutfordringar, vil vere eit større trusselbilete enn midlertidig frys av vekst. Ei samla vurdering vil derfor vere at ein går inn for tiltak som gjer langsiktig berekraft. Tiltaka bør være mest mogleg kostnadseffektive og kunnskapsbaserte. Tiltaka må difor følgjast nøye opp med forsking for å fastslå årsak og verknad til den negative situasjonen. Det bør settast tidsfristar for evaluering av tiltaka i forskrifta for å unngå unødige samfunnsbelastning i form av redusert verdiskaping og sysselsetting i regionen. Den viktigste endringa i forskrifta i høve til dagens frys situasjon er innføringa av eit samla biomassetak på tonn MTB i Hardangerfjorden, og at kvart selskap vil få et særskilt biomassetak innanfor denne grensa. Dette vil i realiteten innebere at det i region "Vest" (Hordaland og Sogn og Fjordane) i framtida vert ulike forvaltningsregime for oppdrett innanfor og utanfor Hardangerfjordbassenget. I tillegg vil det gjelde særlege reglar for å kunne søke om utviding av oppdrettskapasitet (MTB) i et område definert i saka Høyring av forskrift om kapasitetsøkning i lakse- og ørretoppdrett i Grensa på tonn har sin bakgrunn i at det i 2008 maksimalt stod tonn fisk i Hardangerfjorden. Den teoretiske MTB-kapasiteten i området var på samme tidspunkt tonn, ettersom det var 91 matfisk og stamfisktillatelser som hadde klarert lokaliteter innenfor området. Det kan vere ulike årsaker til ikkje heile den tillatte mengda på tonn var i sjøen i Dersom det er slik at det er den praktiske organiseringa av drifta som gjorde at den teoretiske MTB-grensa ikkje vart nådd i 2008, så vil ein reduksjon av den teoretiske grensa i realiteten også kunne bety ei reell reduksjon av produksjonen, og ikkje ei frys av eksisterande produksjonsmønster. Det kan vere ulike grunnar til at den teoretiske grensa ikkje vert nytta. Døme kan vere rullerande driftsplanar der noko av produksjonen i periodar skjer utanfor fjorden, redusert biomasse grunna sjukdomsutbrot (PD) med meir. Hordaland fylkeskommune ynskjer at forskrifta vert forma slik at det nye produksjonstaket er i samsvar med reell produksjon. Det er lagt opp til to alternative utformingar av forskrifta si 6. Enten skal dei ramma bedriftene, med 90 % flertall, sjølv verte einige om eit forslag til reduksjon av biomassen som så vert innstilt til Fiskeridirektoratet. Det andre alternativet er at Fiskeridirektoratet sjølv vurderer dei løyva som er gitt ut frå visse fastlagte kriterium. Hordaland fylkeskommune vurderer at næringa sitt syn basert på optimal kapasitetsutnytting bør leggjast til grunn ved ei eventuell MTB reduksjon. I høyringsbrevet vert det presisert at MTB som ikkje kan nyttast i Hardangerfjorden kan nyttast på klarerte lokalitetar i region Vest som ikkje er omfatta av verkeområdet til forskrifta. Berørte selskap skal dermed kunne flytte MTB-kapasitet ut av Hardangerfjorden. I dei tilfella selskap frå Hardanger allereie har klarerte lokalitetar med ledig kapasitet utanfor sona er dette ei grei ordning. For dei som ikkje har slike lokalitetar vil en reduksjon innebere eit stort problem tatt i betraktning dei ressursane som medgår til ekstensiv drift over store område, og vanskane med å finne og å få klarert nye lokalitetar. Desse verksemdene kan på sikt få konkurransemessige ulemper som kan påverke lønsemda for drifta i Hardanger. Hardangerregionen bør ut frå eit samfunnsutviklingsperspektiv styrkast med betre rammeføresetnader for næringsutvikling. Hordaland fylkeskommune ynskjer difor at Departementet vurderer avbøtande tiltak for verksemdene som vert ramma av forskrifta. Eit forslag som vil gjøre det enklare for dei ramma verksemdene, vil være å gjere unntak frå

5 laksetildelingsforskrifta 33 om regiontilknytning for klarerte lokalitetar. For næringa si del er det viktig med føreseielege rammeføresetnader. Hardangerfjorden fekk ikkje status som nasjonal laksefjord. Det vert difor viktig å bestemme kva parameter som skal ligge til grunn for å definere god miljøtilstand i Hardangerfjorden, dei mest effektive tiltaka, og korti resultata skal evaluerast. 5