HØYRING ENDRING AV AKVAKULTURLOVA

Transkript

1 HORDALAND FYLKESKOMMUNE Regionalavdelinga Klima- og naturressursseksjonen Arkivsak Arkivnr. 313 Saksh. Wahl, Trond Saksgang Møtedato Fylkesutvalet HØYRING ENDRING AV AKVAKULTURLOVA SAMANDRAG Fylkeskommunen har motteke høyringsbrev frå Fiskeri- og kystdepartementet der dei ber om merknader til forslag om endringar i akvakulturlova. Akvakulturlova regulerer havbruksnæringa når det gjeld løyve, konsesjonar og miljøforsvarlig drift. Fiskeri og kystdepartementet peikar på i høyringsnotatet at dei foreslår ei endring i lova sitt miljøkapittel. Fleire av endringane har til føremon å styrke heimelsgrunnlaget for avbøtande tiltak og redusere risikoen ved rømming av oppdrettsfisk. I denne høyringa vert miljøvedtektene vurdert, og Hordaland fylkeskommune kjem med tilbakemelding på nokre av dei føreslegne endringane. FORSLAG TIL VEDTAK 1. Fylkesutvalet i Hordaland stør at det kan innføras ein heimel i lova for merking av fisk. Fylkesutvalet i Hordaland går imot innføring av krav om merking før ei optimal merkeordning er etablert. 2. Fylkesutvalet i Hordaland meiner at å innføre eit krav om bruk av steril fisk nå ikkje er rett før det er gjort meir forsking rundt dette tema. 3. Fylkesutvalet i Hordaland tilrår ikkje å støtte forslaget om å innføre ein avgift for å finansiere offentleg miljøovervaking slik det ligg føre i dag. 4. Fylkesutvalet i Hordaland stør forslaget om ein meir heilskapleg miljøovervaking, men ønskjer ein meir konkretisering av lova i forskrift slik at det blir eins oppfatning av kva som krevjast av nye miljøundersøkingar i samband med søknader. Vassdirektivet har også miljøovervaking og tilpassa miljøtiltak som formål. Fylkesutvalet meiner at dette må sjåas i samanheng. 5. Fylkesutvalet i Hordaland meiner at forslaget om ein avgiftspool for havbruksnæringa ikkje kan etablerast og at ordninga må utredast meir før det kan innførast. Paul M. Nilsen Fylkesrådmann Matti Torgersen Konstituert regionaldirektør Sjå:

2 FYLKESRÅDMANNEN, : Bakgrunn. FKD sendte den 19. september 2012 ut eit høyringsnotat med tittel «Forslag til lov om endringer i lov 17.juni 2005 om akvakultur», med høyringsfrist 3. desember. Hordaland fylkeskommune vil sende forslag til innstilling til departementet innan høyringsfristen. Vedtak fatta av fylkesutvalet 6. desember vert ettersendt. Hordaland fylkeskommune har vore i kontakt med Rogaland, Sogn og Fjordande og Møre og Romsdal fylkeskommune i samband med handsaminga av denne saka. Akvakulturlova regulerer havbruksnæringa når det gjeld løyver, konsesjonar og miljøforsvarleg drift. Lova gjeld frå 1.januar Målsetjinga med lova var fremje lønsemda til havbruksnæring, konkurransekraft innafor rammer av ei berekraftig utvikling og bidra til verdiskaping på kysten. Det har vorte merkbart meir merksemd rundt miljøpåverknad frå havbruksnæringa dei siste åra. På same måte som all matproduksjon har òg havbruksverksemd miljøkonsekvensar og det er godtatt at næringa kan setje «fotavtrykk» etter seg. I denne høyringa vert miljøvedtektene saman med sanksjonsog straffevedtekter vurdert. Lovproposisjonen tar særleg sikte på å styrke verkemidlane i lova for å ivareta omsynet til miljøet. Hordaland fylkeskommune som vedtaksmynde etter akvakulturlova vil i denne høyringa uttale seg berre om lovens miljøkapittel. Kort oppsummering av Fiskeri og kystdepartementet sitt høyringsnotat av 19. september 2012 og forslaga til lovendring For lettare å klare og skilje mellom rømt oppdrettsfisk og villaks ved utfisking i elv, og for å kunne spore tilbake rømt fiks til den ansvarlege oppdrettar, foreslår departementet at det innførast ein heimel i lova for å krevje merking av fisk. Eit påbod må fastsettast i forskrift. Akvakulturlova 10 gjev i dag heimel for å innføre eit krav om bruk av steril fisk. Departementet foreslår eit tydeleg heimelsgrunnlag for å innføre eit slikt krav. Fiskeri- og kystdepartementet foreslår å innføre heimel for å ta gebyr og avgift for å finansiere miljøovervaking i regi av det offentlege. Departementet foreslår at fellesansvaret organiserast gjennom at næringsaktørane pliktar å delta i ein pool som dekker utgiftene for å gjennomføre utfisking av rømt fisk i elvane. Departementet foreslår eit nytt ledd i 10 som tydeleggjer at aktørane har plikt til å drive førebyggjande arbeid for på unngå uheldige følgjer for miljøet. Plikten er oppfylt dersom drifta er i samsvar med akvakulturløyve, lova og forskrifter i medhald av lova. Kort oppsummering av dei ulike punkta Lovas miljøkapittel; Miljønorm ( 10) Heimel for merking av oppdrettsfisk, for at ein seinare kan forskriftsfeste eit krav om merking. Utbetring av heimel for sterilisering av oppdrettsfisk, for at ein seinare kan forskriftsfeste eit krav om sterilisering. Innføring av ei plikt til å drive førebyggjande arbeid for å unngå uakseptable negative følgjer for miljøet. Miljøovervaking ( 11) Det er foreslått å innføre ein heimel for å ta gebyr og avgift for å finansiere miljøundersøkingar og offentleg miljøovervaking. Miljøovervakinga er særleg tenkt for rømt oppdrettsfisk i elv. I tillegg er områdedefinisjonen på lokaliteten endra frå på lokaliteten til 2

3 innanfor influensområdet til lokaliteten. Dette vil ligge meir tett opp mot naturmangfaldslova. Krav til vare- og tenesteleverandør ( 12) Tydeleggjering av varsemdkravet for vare- og tenestelverandørar ved at slike verksemder skal utføre sine tenester på ein forsvarleg måte. Fellesansvar for fjerning av rømte organismar ( 13a) Innføring av fellesavgift for havbruksnæringa for fjerning av rømt oppdrettsfisk frå elv. Lova sitt reaksjonskapittel; Tvangsmulkt ( 29) Dagens tvangsmulktvedtekter blir vidareført, men dersom verksemda inngår i eit konsern vert morselskap subsidiært ansvarleg. Administrativ inndraging ( 29a) Det kan foretakast inndraging av netto utbytte som følgje av brot på akvakulturlovverket, utan at skuld ligg føre. Domstolen kan prøve alle sider av vedtaket, unntatt Fiskeridirektoratets skjønn om det skal utøvast inndraging. Domstolen kan fatte realitetsdom om inndragingsbeløpets storleik. Tvangskrafta suspenderast ved anlegg av søksmål om gyldigheten av vedtaket om overtredingsgebyr. Overtredingsgebyr ( 30) Overtredingsgebyr kan berre påleggast føretak, ansvaret er dermed plassert på arbeidsgjevarog organ. I praksis er dette ei innskjerping, ved at det ikkje lengre blir stilt krav til skuld. Føretaket får driftsrisikoen. Personer kan berre påleggast straff (bøter eller fengsel). Det blir tatt inn moment som t.d. gjentaking, som kan leggast vekt på i vurdering av om det skal påleggast overtredingsgebyr og ved utmåling av gebyrets størrelse. Øvre tak for overtredingsgebyr. Det blir utarbeidd eige tak for små, mellomstore og storeselskap. Domstolane kan prøve alle sider av vedtak om overtredingsgebyr, med unntak om overtredingsgebyr skal ileggast. Domstolen kan avseie dom for realitet (ikkje vanleg ved forvaltningsvedtak), dvs. fastsette eit overtredingsgebyr som avviker frå forvaltningas vedtak. Straff ( 31) Dagens straffevedtekter ( 31) blir vidareført, men det skal gå fram kva vedtekter som kan medføre straff dersom dei blir brotne. NB: Straff skal vedtakast av ein domstol, overtredingsgebyr kan ileggast av forvaltninga. Samordningsplikt ( 31a) Det blir foreslått å innføre ei ny lovvedtekt som forpliktar sektormyndigheiter til å samarbeide eller kommunisere ved sanksjons- og reaksjonsbruk. Ulike tiltak for å styrke tilsynsverksemda; Presisering av at lova gjeld både anlegg med og installasjonar utan akvatiske organismar ( 2). Krav om elektronisk innrapportering til myndighetene ( 24). Fiskeridirektoratet får heimel til å kunne motta opplysningar frå andre relevante tilsynsmyndigheter ( 25a). Forvaltninga kan sette søksmålfrist på 6 månader for vedtak gjort med heimel i akvakulturloven ( 33a). 3

4 Vurderingar og konsekvensar I denne høyringa er det snakk om styrking av heimelsgrunnlaget for avbøtande tiltak og reduksjon av risiko ved rømming av oppdrettsfisk. Fylkesrådmannen vil vurdere konsekvensane av endra forskrifter når dei eventuelt kjem på høyring, og vil ikkje gå inn i ei meir omfattande utgreiing på nåverande tidspunkt. Hordaland fylkeskommune kommenterar miljøpunkta. Miljønorm ( 10) Merking av oppdrettsfisk. Hordaland fylkeskommune kan vere einig i at merking av oppdrettsfisk kan vere hensiktsmessig med tanke på å skilje villfisk i frå oppdrettsfisk. Dette er avhengig av at merkeordninga fullt ut er akseptabel med omsyn på fiskevelferd. Mattilsynet må godkjenne dette. Eit merkesystem må også ta omsyn til produksjonen og vere treffsikkert/påliteleg, hensiktsmessig og kostnadseffektiv ordning. Ved merking må ein ta omsyn til infeksjonsfarane dette kan gi. Bruk av steril fisk i oppdrett. Hordaland fylkeskommune vil støtte opp under arbeidet med å få på plass ein fisk som har like gode eigenskapar som oppdrettsfisk har i dag, samstundes med at den er steril. Hordaland fylkeskommune meiner at å innføre eit krav om bruk av steril fisk nå ikkje er rett før det er gjort meir forsking rundt dette tema, men stør forslaget om utarbeiding av ein heimel. Innføring av ei plikt til å drive førebyggjande arbeid for å unngå uakseptabel negativ følgjer for miljøet. Hordaland fylkeskommune meiner at det er viktig at næringa jobbar for å sette minst mogleg «fotavtrykk» i miljøet. Det er viktig at ein får på plass eintydige krav på kva som er akseptabel og uakseptabel påverknad på miljøet. Ein kvar industri på land eller i sjø vil påverke miljøet i større eller mindre grad. Hordaland fylkeskommune stør forslaget, men meiner at ordlyden «.. få uakseptabel negativ følgjer for miljøet» må utdjupast. Det kan vere uklart om det med dette meinast at all påverknad som ikkje er positiv, skal tolkast som eit brot på miljønormen. Miljøovervaking ( 11) Heimel for å ta gebyr og avgift for å finansiere miljøundersøkingar og offentleg miljøovervaking. Miljøovervakinga er særleg tenkt for rømt oppdrettsfisk i elv. Hordaland fylkeskommune meiner at det kan sjå ut som om forslaget, slik det ligg føre her, er ein måte å finansiere miljøforvalting av rømt oppdrettslaks i elvane. Hordaland fylkeskommune stør ikkje forslaget då det ikkje er spesifikt nok kva avgifta skal nyttast til. Det vil vere svært tilfeldig kva ei slik avgift blir brukt til. I tillegg er det for upresist med formuleringa i høyringsframlegget som seier at eit «utvalg lakseførende elver» Næringa er allereie regulert med fleire lover og forskrifter som er med på å regulere miljøovervaking og konsekvensar for miljø, naturressursar og samfunn generelt. Hordaland fylkeskommune meiner at dersom det blir innført ein miljøpåverknadsavgift må den bli sams for alle aktørane her må ein ta omsyn til stor og liten aktør. Hordaland fylkeskommune tilrår ikkje å støtte forslaget om å innføre ein avgift slik forslaget ligg føre i dag. Utviding av pålagt område for miljøundersøkingar. Det er viktig at «influensområdet» blir nærare definert, slik at det ikkje blir tvil om kva som meinast. Det er fylkeskommunen si oppfatning at det er viktig med grundig overvaking av korleis, og om oppdrett påverkar miljøet på ein irreversibel måte. Miljøundersøkingar som MOM-B og MOM-C i varetek dette i dag til ein viss grad. Krav til andre typar miljøovervaking må sjåast i samband med vassforskrifta og planlagt/pågåande overvakingsprogram som er initiert av næringa i Rogaland og Hordaland fylke. 4

5 Forholdet i høve til vassforskrifta Vassforskrifta gjennomfører EUs vassdirektiv i norsk rett. Hovudformålet med vassdirektivet er å sikre vern og bærekraftig bruk av vassmiljøet, og om nødvendig starte førebyggjande eller miljøtiltak for å sikre miljøtilstanden i ferskvatn, grunnvatn og kystvatn. Eit viktig føremål med vassforskrifta er å sikre ein meir heilhetleg og økosystembasert vassforvaltning i Noreg. Gjennomføringa skal identifisere kostnadseffektive, samfunnsøkonomisk lønnsame og treffsikre tiltak og sikre ein meir målretta og samordna innsats på tvers av sektorane. Denne innsatsen skal resultere i betre miljøtilstand i vassførekomstane. Miljøovervaking og miljøtiltak er sentralt i Vassforskrifta og mye av dei føreslått endringane i akvakulturlova er allereie med i dette vassarbeidet. Her blir akvakultur næringa likebehandla med andre næringar. Hordaland fylkeskommune stør forslaget om ein meir heilskapleg miljøovervaking, men ønskjer ein nærare konkretisering av lova i forskrift slik at det blir eins oppfatning av kva som krevjast av miljøundersøkingar. Pliktig deltaking i fellesavgift (pool) for havbruksnæringa for fjerning av rømt oppdrettsfisk frå elvar. Havbruksnæringa i Hordaland gjer ein ikkje ubetydeleg innsats i å fjerne rømt oppdrettsfisk frå elvane, overvakingstiltak «Pilotprosjekt Hardanger» og villaksprosjekt til dømes Vossoprosjektet. Det har vist seg i fleire høve at det ikkje alltid er lett å klare og skilje mellom vill laks og rømt oppdrettslaks. Det har ikkje vore mogleg å klare dette før skjelprøver eller genetisk material er analysert. Hordaland fylkeskommune meiner at forslaget om ein avgiftspool for havbruksnæringa er ei ordning som må utviklast meir før det kan innførast. Det må klargjerast korleis dette vil påverke dei einskilde aktørane økonomisk og korleis ordninga skal organiserast og administrerast. 5