Tilskotsordningar i Regionalt miljøprogram 2012

Transkript

1 Tilskotsordningar i Regionalt miljøprogram 2012 Informasjonshefte og forskrift FYLKESMANNEN I ROGALAND Landbruksavdelinga

2 Regionalt miljøprogram i 2012 Regionalt miljøprogram skal reviderast hausten 2012 i tråd med nye føringar frå jordbruksoppgjeret. Av praktiske og økonomiske årsaker er det difor valt å ikkje revidere informasjonsheftet. Oppdatert kortversjon med førebelse satsar er laga og vert sendt til søkjarane. For utfyllande informasjon av føringar vert informasjonsheftet frå 2011 lagt til grunn, men med følgjande endringar: Endring i førebelse satsar. Stor auke i søknadsomfang har gjort det naudsynt å endre førebelse tilskotssatsar. Størst endring har tilskot til vedlikehald av stølsbygningar kode 733, 734 kor satsen har gått ned til kr 4000 per støl. Tilskot til beiteområde for gås og svane Ordninga er tatt ut i påvente av ny forvaltningsplan for gås og svane. Tilskot til miljøavtalar i Aksjon Vats-vassdrag Det er tatt inn miljøavtalar i Vindafjord kommune for gardsbruk med areal i nedbørsfeltet til Landavatnet og Vatsvatnet. Avtalane gjeld for og skal underteiknast av søkjar og Vindafjord kommune. Søknaden skal førast på kode 746 og 747 i søknadsskjema. Grunnvilkår for miljøavtalar: - Områda det vert søkt om tilskot til skal vere teikna inn på kart (miljøplan, trinn 1) - Aktuelle tiltak som er gjort greie for i avtalen skal vere omtalte i miljøplan, trinn2 - Mengde gjødsel skal vere tilpassa plantene sitt næringsbehov, og skal ikkje overskride krav i avtalen - Det skal førast gjødseljournal for alt areal føretaket disponerar, som skal leverast inn til landbruksforvaltninga - Det skal takast prøve av husdyrgjødsla om våren før vekstsesongen kvart år - Jordprøveanalysane skal ikkje vere eldre enn 5 år

3 Førebelse satsar i 2012: Kode Ordning Førebels sats Bratt areal fulldyrka Bratt areal innmarksbeite Innmarksbeite innanfor partnerskapsområde Lysefjorden/Dyrskog 1000/450/ Litlehamar, Klungtveit, Mokleiv, Lali og Hamrabø Ammegeit Utegangarsau på utmarksbeite Tilskot til ekstensive husdyrraser Sau, lam i verna område/sikra friluftsområde Storfe i verna område/sikra friluftsområde 50 Organisert beitebruk- småfe/storfe 11/ Tilskot til vedlikehald av styvingstre Slåttemark 1000/450/ Tilskot til myr og kalkrike enger Særlig verdifull kystlynghei og ugjødsla naturbeit, FM Lyng/natyrbeitemark klass A 40/ Lyng/natyrbeitemark klass B eller SMIL- skjøtselsomr Fuglerike biotoper. Areal fastsett av FM Gravfelt (minst 3 gravhauger i et felt) Gardsanlegg Mjølkeproduksjon ku/ geit (minst 4 veker mjølkeproduksjon) , 734 Vedlikehold Stølsbygning medeier Tilskot til ugjødsla randsoner- Grasareal Tilskot til ugjødsla randsoner- Open åker Vedlikehald av reinseparkar Tilskot til fangvekst Miljøavtalar Skas Heigre/Vindafjord 100/ Tilskot til miljøavtalar skas Heigre beite 60/ Grubbing Tursti <3 km tettstad Andre turstier Parkeringsplass Stølsveg Leplantingsareal 100

4 Innhald: Innleiing 3 1. Generelle reglar 4 2. Orientering om tilskotsordningane i Regionalt miljøprogram Ivareta prioriterte kulturlandskap Bratt areal Spesielt utvalde landskap Ekstensive husdyrrasar geit, sau og storfe Beitedyr i sikra friluftsområde/verna område Tilskot til årleg drift av beitelag Biologisk mangfald Tilskot til vedlikehald av styvingstre Tilskot til slått av tradisjonelle slåttemarker som er er registrert av kommunen Tilskot til myr og kalkrike enger Tilskot til skjøtsel av kystlynghei og ugjødsla naturbeitemark Tilskot til fuglerike biotopar Tilskot til kulturminne og stølsområde Tilskot til vedlikehald av synlege, automatisk freda kulturminne Tilskot til mjølkeproduksjon på støl Tilskot til årleg vedlikehald av stølslandskapet/fråflytta fjellgardar Tiltak for å hindre arealavrenning Tilskot til ugjødsla randsoner med gras langs vassdrag og vassvegar Tilskot til vedlikehald av reinseparkar Tilskot til fangvekst Tilskot til grubbing Tilskot til endra driftsopplegg for å redusere fosforavrenning Tilrettelegging og vedlikehald av tursti og stølsvegar Tilskot til vedlikehald av turstiar Vedlikehald av parkering knytt til turstiar Tilskot til vedlikehald av gamle stølsvegar eller vegar til fråflytta fjellgardar Andre miljøtiltak Tilskot til årleg kompensasjon for tap av avling for område som vert avsett til frie beiteområde for gås og svane Tilskot til leplantingsareal 19 Forskrift om tilskot til miljøtiltak i jordbruket i Rogaland 21 Forsidefoto: A. J. Lyshol 2

5 Innleiing Dette heftet inneheld informasjon om tilskotsordningane i Regionalt miljøprogram for jordbruket i Rogaland. Miljøprogrammet vart første gong innført i Det vart gjort ei større revidering av i 2009 miljøprogrammet der mellom anna i tilskotsordninga Ved denne revideringa Ugraskontroll vart mellom og velstelte anna tilskotsordninga bruk vart tatt ut. Ugraskontroll I 2010 er det og ikkje velstelte gjort bruk endringar tatt ut. i eksisterande I 2010 vart ei ordningar. ny ordning Nytt teke av inn, året Tilskot er at det til er endra teke driftsopplegg inn ei ny ordning for Tilskot å redusere til fosforavrenning. endra driftsopplegg Denne for å gjeld redusere areal fosforavrenning feltet til Skas Føremålet Heigre med i Sola, ordninga Klepp er og å Sandnes redusere kommune. fosfor- i nedslagsavrenning Ordninga held frå jordbruket fram for dei til same vassdrag areala og også få til i meir optimal I 2011 utnytting er det elles av berre husdyrgjødsel gjort heilt i små vekstsesongen. endringar i nokre Ein viktig av dei del av eksisterande avtalen er ordningane. at føretaket gjødsler Mellom etter anna næringsbehovet er tilskotssatsen i plantene for tilskot og til ut oppreinsking frå mengde i fosfor reinseparkar i gjødsla. dobla. Ordninga Samtidig gjeld i er første det gitt omgang noko opning berre for for nedslagsfeltet at det kan verte til Skas gitt tilskot Heigre til i vedlikehald Sola, Klepp som og Sandnes skjer før kommune. reinseparken er 10 år gamal. Første avsnitt i heftet om generelle reglar gir gir oversikt over over kva grunnvilkår som må vere oppfylte for å kunne motta tilskot. Her vert det også informert litt om kvar ein ein kan kan finne kart som viser noko av av dei dei miljøverdiane som som kan kan utløyse tilskot. Dei neste avsnitta gir informasjon om innhaldet i dei dei ulike tilskotsordningane. Ved å lese vil du truleg kunne avgjere om du har ei drift som kvalifiserer for for støtte gjennom regionalt miljøprogram. Dersom du likevel skulle vera i tvil, kontakt landbruksforvaltninga i kommunen. Det juridiske grunnlaget for denne støtta går fram av av forskrifta om miljøtiltak i jordbruket i Rogaland (side 20-23). Sauesanking Suleskard. Foto: A. J. Lyshol Dersom du driv slik at du er er kvalifisert til til støtte, har har du du rett på tilskot. Du har likevel ansvar for for å fylle fylle ut ut vedlagt søknadsskjema og levere dette til landbrukskontoret i rett tid, for dei fleste ordningane og og for tilskot til grubbing og tilskot til til drift av av beitelag. Programmet er utarbeidd i samarbeid med Rogaland Bondelag, Rogaland Bonde- og Småbrukarlag, Rogaland Fylkeskommune, Planteforsk Særheim, landbruksrådgjeving i Rogaland og representantar for kommunane i Rogaland. 3

6 1. Generelle reglar Kven kan motta årleg tilskot til miljøtiltak? Føretak som har rett på produksjonstilskot Tilskot til miljøtiltak i jordbruket i Rogaland kan bli gitt til alle føretak som har rett på produksjonstilskot. Etter Forskrift av 22. mars 2002 nr. 283 om produksjonstilskudd i jordbruket inneber dette at føretaket på registreringsdatoen i søknadsåret, må: vere registrert i Einingsregisteret. vere registrert som meirverdiavgiftspliktig og kunne levere årsoppgåve som landbruksføretak eller ha hatt ei omsetjing og uttak av avgiftspliktige varer og tenester på til saman minimum kr ,- i løpet av det siste året. Føretak som disponerer areal i Rogaland Tilskot kan bli gitt til alt areal føretaket disponerer (eigd, leigd og/eller forpakta areal) i Rogaland. Dersom eit føretak disponerer areal i eit anna fylke, gjeld Regionalt Miljøprogram for det fylket arealet ligg i. Ta kontakt med kommunen der arealet ligg for informasjon om eventuelle tilskotsordningar som gjeld for dette arealet. Godkjente beitelag Tilskot til årleg drift av beitelag kan bli gitt til beitelag som er godkjent av Fylkesmannen i Rogaland (sjå meir om krav til godkjenning av beitelag på side 7) og registrert i ein kommune i Rogaland. Andre fylke kan ha andre satsar for drift av beitelag. Beitelag som har dyr i fleire fylke, skal søkje tilskot i den kommunen laget er registrert. Beitelaga må vere registrerte i Einingsregisteret innan registreringsdatoen Generelle vilkår Som generelt vilkår er det sett krav om miljøplan, trinn 1. Vilkår om miljøplan er tatt med for å sikre at alle miljøverdiar og arbeid med miljø vert dokumenterte i miljøplanen. Område eller kulturlandskapselement (bratt areal, kulturminne og styvingstre) som det vert søkt tilskot til gjennom regionalt program, skal merkast av på miljøplankartet, trinn 1. I dei tilfella der det er behov for skjøtsel ut over det ein kan rekne som vanleg Miljøplan Frå 2004 er det krav om miljøplan trinn 1 for å få utbetalt fullt produksjonstilskot i jordbruket. For alle tilskot i Regionalt miljøprogram i Rogaland, vert det stilt absolutte krav om miljøplan, trinn 1. Ein del av miljøplan, trinn 1 er miljøplankartet. Dette skal innehalde oversikt over jordbruksareala og alle viktige kulturlandskapsområde. For nokre ordningar i Regionalt miljøprogram, er det også stilt krav om miljøplan trinn 2. Miljøplan trinn 2 skal innehalde: - målsettingar for føretaket sin samla miljøinnsats - planar for miljøtiltak - dokumentasjon på gjennomføring av tiltak landbruksdrift, ( 5b, 7, 8, 9, 10, 11, 12, 13, 14 og 17) skal dette vere omtalt i miljøplanen trinn 2. For enkelte ordningar vil det også vere krav om skjøtselsplan. Denne vil kunne erstatte krav om miljøplan, trinn 2. For å lette saksbehandlinga, kan kommunen be om at miljøplan trinn 1 og 2 vert lagt ved søknaden. For mange ordningar er det sett vilkår om vedlikehald av automatisk freda- og nyare tids kulturminne. Som automatisk freda kulturminne reknar ein kulturminne som er eldre enn 1537 e.kr. Desse kulturminna er etter Kulturminnelova automatisk freda mot alle former for inngrep. Krav om vedlikehald av automatisk freda - og nyare tids - kulturminne er tatt med for å sikre at verdifulle kulturminne som ligg på areal det vert søkt tilskot til, ikkje vert øydelagde (t.d. ved å hindre at kulturminne gror att). Det vert ikkje sett krav om omfattande restaurering eller istandsetting. Skjøtsel av automatisk freda kulturminne skal skje etter kontakt med og i samsvar med kulturstyresmaktene sine faglege råd. For å få utbetalt tilskot, må både dei generelle og eventuelt spesielle vilkåra knytta til dei enkelte ordningane vere oppfylte. Søknadsfrist og teljedato Søknadsfrist for tilskotsordningar i Regionalt Miljøprogram for jordbruket i Rogaland er 1.oktober. Unnateke denne fristen er Tilskot til årleg drift av beitelag og Tilskot til grubbing som har søknadsfrist 1.november. 4

7 Lingvong, Suldal. Foto: Bjarte Skipavåg. Teljedato for ordningar med søknadsfrist 1. oktober er 31. juli. Denne datoen er sett for å kunne kontrollere data opp mot søknad om produksjonstilskot. Teljedato betyr at ein kan søkje om tilskot til areal og dyr føretaket disponerer pr 31. juli i søknadsåret. 31. juli vil også vere frist for registrering av areal i Natur - basen, merking av tursti, avmerking av tursti på kart m.m. Området eller kulturlandskapselement som vert registrert etter teljedato, vil ikkje kunne få tilskot før året etter. For kvar ordning er det fastsett førebels tilskotssats. Denne kan bli endra. Samla utrekna tilskot for alle ordningane mindre enn kr 1000,- vil ikkje bli utbetalt. Det er også lagt inn ei eiga avgrensing for Tilskot til bratt areal. Ved for seint levert søknad, blir tilskotet redusert. Med mindre det er gitt dispensasjon fråsøknadsfristen, blir det ved utrekning av tilskotet føretatt ein reduksjon på kr. 750 per yrkedag etter fristens utløp. Søknadar som vert levert etter 20.oktober skal avvisast. Kart som viser områdeavgrensing Tilskot til miljøtiltak i jordbruket i Rogaland gjeld berre areal som ligg i Rogaland. For nokre ordningar gjeld Temakartportalen for Rogaland Ein del av ordningane gjeld berre avgrensa geografiske område. Kva område dei ulike ordningane gjeld for, kan du finne på temakartportalen for Rogaland. Adressa til den spesialdesigna sida for Regionalt miljøprogram er Gjennom søkeknappen på menylinja øvst i bilete kan du leite deg fram til ditt bruk gjennom å søkje på kommune og gards- og bruksnummer. Dei ulike kartlaga kan slåast av og på i venstremargen. også geografiske avgrensingar innan fylket. Dette er gjort for å målrette ordningane mot dei områda der tilskot vil ha størst effekt. Nøyaktig avgrensing av områda kan du finne på heimesida til Noreg digitalt Rogaland/Arealisportalen: Eventuelle nye grenser for ordningane skal godkjennast av Fylkesmannen i Rogaland. Grensene skal vere justerte innan i søknadsåret. For enkelte ordningar er det også krav om at arealet eller tilskotsobjektet skal vere registert i ulike register. Frist for oppdatering av desse registra er

8 Tilskotsordningar i Regionalt miljøprogram 701) 6

9 Tilskotsordningar i Regionalt miljøprogram 2. Orientering om tilskotsordningane i Regionalt miljøprogram Hamrabø/Holane, Suldal. Foto: A. J. Lyshol 2.1 Ivareta prioriterte kulturlandskap. Kode: , 705, 706, Tilskot til jordbruksareal Fleire stader i Rogaland er gjengroing av kulturlandskap eit aukande problem. Det opne og varierte landskapet er svært viktig for trivsel og busetnad i heile fylket. Det er og viktig for reiselivet. Tempoet i gjengroinga er så stort at det vil vere umogleg å stoppe utviklinga alle stader. Gjennom arbeid med Regionalt miljøprogram for jordbruket i Rogaland er det valt ut enkelte område der ein meiner det er spesielt viktig å hindre gjengroing Bratt areal (kode ) Tilskot til beiting eller slått av fulldyrka areal, overflatedyrka areal og innmarksbeite der kvar teig er større enn 0,5 dekar og har ei helling på 1:5 eller brattare. Med fulldyrka areal, overflatedyrka areal og innmarksbeite meiner ein her areal som oppfyller definisjonane av desse arealkategoriane i forskrift om produksjonstilskot i jordbruket. Det vil bli gitt ein høgare sats til bratt innmarksbeite som ligg innanfor partnarskapsområda i Fylkesdelplan for friluftsliv, idrett, natur og kultur (sjå oversiktskartet side 6). Partnarskapsområda er peika ut som område med stor friluftsliv-, idrett-, natur- og kulturverdi. Minste utbetalte tilskot for denne ordninga vil vere kr 1000,-. - Området (bratt areal) det vert søkt om tilskot til, skal vere teikna inn på miljøplankartet (miljøplan, trinn 1). Fulldyrka og overflatedyrka areal: 150 kr/dekar Innmarksbeite : 50 kr/dekar Innmarksbeite som ligg innanfor partnarskapsområde: 75 kr/dekar. 7

10 - Området (bratt areal) det vert søkt om tilskot til, skal vere teikna inn på miljøplankartet (miljøplan, trinn 1). Jordbruksareal i Lysefjorden og i Bjerkreim (tilskotet gjeld pr eigedom): 1-20 dekar: 1000 kr/dekar dekar: 450 kr/dekar > 50 dekar: 250 kr/dekar Jordbruksareal i Suldal: 200 kr/dekar Mot Ølen. Foto: Arne J. Lyshol Spesielt utvalde landskap (kode 705, 706) Tilskot til beiting eller slått av fulldyrka areal, overflatedyrka areal og innmarksbeite på fastsette bruk i Lyse - fjorden i Forsand kommune, på fastsette bruk ved Suldalsvatnet i Suldal og i Dyrskog ved Ørsdalsvatnet i Bjerkreim kommune. I Forsand gjeld ordninga jordbruksareal på bruka Høllesli, Habn, Bratteli, Bakken, Hatleskog, Helmikstøl, Kåsen, Kallastein, Håhellar, Auglend, Lysebotn, Flørli, Kallali, Vika, Bergsholmen og Songesand i Forsand kommune. I Suldal gjeld ordninga jordbruksareal på bruka Litle - hamar, Klungtveit, Mokleiv, Lali og Hamrabø i Suldal kommune I tillegg gjeld ordninga Dyrskog ved Ørsdalsvatnet i Bjerkreim kommune. Tilskotet kan berre bli gitt til føretak som har rett på produksjonstilskot. Ein del av bruka som er nemnt over, er ikkje i drift. Tilskot til beiting og slått på desse bruka kan då berre gjevast til føretak som har rett på produksjonstilskot og som leiger areal på desse bruka. Tilskot til husdyr Ekstensive husdyrrasar geit, sau og kjøttfe (kode 711, 712) Ammegeit, utegangarsau og ekstensive kjøttferasar. For storfe gjeld rasen dyr av Aberdeen rasen Aberdeen Angus, Angus, Hereford, Hereford, Skotsk Høglandsfe, Skotsk Høglandsfe Galloway og Galloway og Dexter som har beite beita minst i 8 veker på utmarksbeite. Fylkesmannen kan i særskilte tilfelle godkjenne andre rasar. Med ammegeit meiner ein her geit over eitt år som ikkje vert nytta i i mjølkeproduksjon. Ordninga skal stimulere til beitebruk med medsmåfe og storferasar og storferasar som som er særskilt er særskilt eigna eigna for landskapspleie. for landskapspleie. Det vil berre bli gitt tilskot til utegangarsau som er ført i kode for sauer som går ute og stort sett greier seg sjølv på søknad om produksjonstilskot. For å få tilskot til utegangarsau, skal det liggje føre løyve frå Mattilsynet for utedrift heile året. Det vert berre gitt tilskot til dyr som beitar på areal i Rogaland Beitedyr i sikra friluftsområde/verna område (kode 713, 714) Sau og kjøttfe som beiter i sikra friluftsområde og/eller område verna etter naturvernlova. Gjennom denne tilskotsordninga vert det gitt tilskot til dyr som beiter i sikra friluftsområde og/eller område Definisjon utegangarsau (alle vilkåra må vere oppfylte): - Sau som beiter ute heile året og klarer seg sjølv - Sau som ikkje har dagleg fòring - Sau der reproduksjon skjer utan fast tilsyn - Sau som har normal produksjon for rasen 8

11 Ammegeit over 1 år Utegangarsau over 1 år: Dyr for dei ekstensive kjøttferasane, både vaksne dyr og kalvar 150 kr/dyr 100 kr/dyr 150 kr/dyr som er verna etter naturvernlova. Eit område vert rekna som sikra når det offentlege har kjøpt det eller har leigeavtale for minst 20 år. Dersom søkjar ikkje sjølv eig arealet som vert beitt, må det vere inngått leigeavtale. Sikra friluftsområde der beiting er nødvendig: Dalane: Auglend Jæren: Lindøy, Langøy, Store Marøy, Risnes i Tananger, Jåsund, Vigdelsstranda, Dalsnuten- Revholdstjern, Gramstad, Revholen, Tinghaug/Krosshaug, Melsvatnet, Øygard, Vaulen på Brusand Haugalandet: Vesterøy/Austerøy, Førland, Lindøy, Ognahabn, Romsa, Søre Børøyholmen Ryfylke: Nord-Talje, Sauøy, Knausen, Rossøy, Sjubbeholsvågen, Kadlaneset Område verna etter naturvernlova der beiting er nødvendig: Dalane: Førland/Sletthei Jæren: Børaunen, Vigdelveden, Kyllesvatnet, Frøylandsvatnet. Orrevatn-Borsok, Malenes, Nese, Urådalen, Lyngaland, Linemyra, Trollhaugmyr, Ragstjørn, Frafjordheiene, Brusand, Synesvarden Haugalandet: Øvre Eide, Heiavatnet, Årviksholmane- Nautøy, Gåsholmen, Årviksholmen, Lindøy Ryfylke: Nordre Rennesøy, Vignesholmholmane, Målandsdalen, Frafjordheiene, Setesdal/Vesthei- Ryfylkeheiene (Lyseheiane), Vormedalsheia, Lusaheia, Kvanndalen, Dyraheio, Nord-Talje (sjå også oversiktskart side 6) Sandevika, Randaberg. Foto: A. J. Lyshol. - Området skal vere teikna inn på miljøplankartet (miljøplan, trinn 1). - Som miljøplan, trinn 2, skal det ligge føre ein enkel skjøtselsplan som er godkjent av forvalt ningsstyresmaktene. Skjøtselsplanen kan vere utar beidd av beitelag, forsøksring, kommune eller andre. For store samanhengane beiteområde, kan det med fordel bli utarbeidd ein samla plan for heile området. Sau, lam og kalvar til storfe Storfe 25 kr/dyr 50 kr/dyr Tilskot til årleg drift av beitelag (NB! Søknadsfrist 1. november. Eige søknadsskjema) Tilskotet kan bli gitt til drift av godkjente beitelag som organiserer felles beitebruk i utmark i minimum 6 veker i sommarhalvåret. Ordninga gjeld for heimsanka sau, geit, hest og storfe. 9

12 Husdyreigarane må vere organiserte i beitelag. Husdyrhaldet som er omfatta av beitelaget si verksemd skal drivast i samsvar med lover og føresegner som gjeld for husdyrhald. Beitelag som søkjer tilskot, må vere registerte i Einingsregisteret. Krav til godkjenning av beitelag: Søknad om godkjenning av lag skal rettast til Fylkesmannen i fylket der største delen av beitet ligg og sendast til beitekommunen i dette fylket. Nyregistrerte lag skal ha minst 5 medlemmer og 300 småfeeiningar. Minstekrav for eksisterande lag er 3 medlemmer og 150 småfeeiningar. Krav til beitelaga som får tilskot: - Laget skal ha eigne lover og eit styre valt av med lemmene i laget. Det skal førast protokoll frå alle møte der det blir gjort vedtak. - Laget skal vere ope for brukarar som har tilgang til utmarksbeite i eit område der samarbeid kan fremje bruk av beiteområda. - Laget skal føre rekneskap for den økonomisk verksemda i laget i tråd med gjeldande reglar og god rekneskapsskikk. - Laget skal bruke alle tilskot til laget til å fremje den organiserte beitebruken i området gjennom elles tiltak. - Laget skal organisere effektivt og forsvarleg tilsyn og sanking av eigne og andre sine dyr i laget sitt område, tilpassa lokale forhold. Beiteområdet skal inspiserast minst ein gong kvar 14. dag, slik at unormale tilhøve blir oppdaga og nødvendige til tak blir sett i verk. - Laget skal samarbeide med tilgrensande lag når det kan effektivisere ressursbruk og utnytting av beita. Dette gjeld særleg sanking og ettersanking. - Laget skal notere på fastsett skjema opplysningar om gjennomført tilsyn (dato, tilsynsrunde, unorm ale tilhøve i beiteområdet og tiltak som er sett i verk). Fylkesmannen og kommunen kan i særlege høve be om å få lagt fram denne dokumentasjonen. Småfe: Storfe: 11 kr/dyr 12 kr/dyr 2.2 Biologisk mangfald Kode 751, 704, Tilskot til vedlikehald av styvingstre (kode 751) Mange stader i Rogaland har det frå gamalt av vore vanleg å hauste lauv på tre som fòr til dyra. Dette har ført til at trea har ei spesiell form. Styvingstrea syner godt igjen i landskapet og står att som fine historiske dokument frå haustingsjordbruket. For at desse trea ikkje skal bli overgrodd, vil det vere behov for jamleg vedlikehald. Det vert gitt tilskot til regelmessig skjøtsel av styvingstre. Ordninga er først og fremst retta mot eksisterande styvingstre, men dersom det vert etablert nye styvingstre, vil også desse kunne få tilskot. Ved etablering av nye styvingstre, kan det ikkje gis tilskot før etter at trea er styva første gong. - Areal med styvingstre skal vere teikna inn på miljøplankartet (miljøplan, trinn 1). - Skjøtsel av trea skal vere omtalt i miljøplan, trinn 2. - For å ha rett på tilskot, må trea skjøttast minst kvart 4. år. Tilskotet vert likevel utbetalt kvart år. Fyrste utbetaling kan bli gjort det fyrste året treet vert styva. 100 kr/tre Tilskot til slått av tradisjonelle slåttemarker som er registert av kommunen og som ligg i Naturbasen (kode 704) Naturbasen er Direktoratet for Naturforvaltning sin database Naturbasen for er registrering Direktoratet av biologisk for Naturforvaltning mangfald. Kvar sin kommune database for har registrering ansvar for av å registrere biologisk verdifulle mangfald. areal Kvari sin kommune kommune har (sjå ansvar oversiktskart for å registrere side 6) verdifulle areal i sin kommune (sjå oversiktskart side 6) 10

13 Solbakk mot Heng, Strand. Foto: A. J. Lyshol. Området (bratt areal og/eller slåttemark) det vert søkt om tilskot til, skal vere teikna inn på miljøplankartet (miljøplan, trinn 1). - Automatisk freda og nyare tids kulturminne på areal det vert søkt tilskot til skal haldast ved like. - For tilskot til slåttemarker skal skjøtsel av området vere omtalt i miljøplan trinn 2. - På slåttemarker skal det ikkje nyttast kjemiske plantevernmiddel, mineralgjødsel eller husdyr gjødsel med mindre dette er del av godkjent skjøtselsplan. Arealet må slåast etter blomstring av karakterplantene og eventuelle tilgrensande kantsoner skal skjøttast ved behov. Slåttemarker: 1-20 dekar: 1000 kr/dekar dekar: 450 kr/dekar > 50 dekar: 250 kr/dekar Styvingstre i Tysdal, Hjelmeland. Foto: A. J. Lyshol 11

14 oversiktskart på side 6). Myrareal må grense inn mot innmarksareal (fulldyrka jord eller innmarksbeite). - Området det blir søkt om tilskot til, skal vere teikna inn på miljøplankartet (miljøplan, trinn 1). - Skjøtsel av arealet skal vere omtalt i miljøplan, trinn 2. - Ein kan ikkje nytte kjemiske plantevernmiddel, mineralgjødsel eller husdyrgjødsel på arealet med mindre dette er del av godkjent skjøtsel. Oppslag av busker og tre skal haldast nede. - Automatisk freda og nyare tids kulturminne på omsøkt areal skal haldast ved like. 200 kr/dekar. Maksimalt tilskot pr føretak: kr ,-. Gravhaugar på Tinghaug, Klepp. Foto: A. J. Lyshol Tilskot til myr og kalkrike enger (kode 761) Stadig auka krav til effektivitet har ført til meir intensiv landbruksdrift. I perioden vart totalt dekar godkjent for nydyrking. Om lag 13 % av dette arealet var myr. Myr og andre våtmarksområde er levestad for mange ulike plante-, dyr- og insektartar og har dermed stor biologisk verdi. Gjennom denne ordninga, kan ein få tilskot dersom ein legg opp drifta på ein slik måte at kvaliteten av myrområdet ikkje blir øydelagt. Tilskotsordninga gjeld berre dei areala som er registert i kommunal registrering for biologisk mangfald i følgjande kategoriar: A01 - Intakt låglandsmyr, A05 - Rikmyr, A03 - Terrengdekkande myr og D05 - Kalkrike enger. Områda må ha verdiklassifisering A eller B (sjå Tilskot til skjøtsel av kystlynghei og ugjødsla naturbeitemark (kode ) Kystlyngheia er utvikla i yngre steinalder gjennom at områda blir svidd og tatt i bruk som beite. Endra driftsformer med mindre beite i denne typen landskap, gjer at dei store samanhengande lyngheiane er i ferd med å forsvinne. Gjennom denne ordninga ynskjer vi å leggje til rette for auka bruk av kystlynghei, særleg område med stor natur- og kulturhistorisk verdi. Område det vert gitt tilskot til må vere med i ei av fylgjande registreringar: a) Hodne - Helland - Bø (Rennesøy), Førland/Sletthei (Lund) og Trollhaugsmyr (Time/Bjerkreim). b) Område som er registrert som D07 - kystlyng hei og/eller D04 - naturbeitemark i naturbasen. Området må ha verdiklassifisering A. c) Område som er registrert som D07 - kystlyng hei og/eller D04 - naturbeitemark i naturbasen. Området må ha verdiklassifisering B. d) Kystlynghei/naturbeitemark som har fått SMIL - tilskot for å legge til rette for beiting (sviing, inngjerding og liknande). 12

15 Kattaland, Klepp. Foto: A. J. Lyshol For områda som fell inn under punkt a), b) og c), sjå oversiktskart side 6 Areal med gjødsla kulturbeite, opne vatn, skog eller fjell i dagen vert trekt ut av tilskotsgrunnlaget. Dersom eit område fell inn under fleire av punkta over, vert det berre gitt tilskot etter den satsen som gir høgast utteljing. - Området det vert søkt om tilskot til, skal vere teikna inn på miljøplankartet (miljøplan, trinn 1). - Som miljøplan, trinn 2 er det for denne ordninga krav om konkret skjøtselsplan som skal leggjast ved søknaden og som skal godkjennast av kommunen. - Automatisk freda og nyare tids kulturminne på omsøkt areal skal haldast ved like. Område a): Område b): Område c) og d): 150 kr/dekar. Maksimalt tilskot pr føretak: kr , dekar: 40 kr/dekar 500 <: 10 kr/dekar 10 kr/dekar Tilskot til fuglerike biotopar (kode 768) Det er ønskjeleg å stimulere til beiting og mindre næringstilsig i og ved dei grunne, fuglerike vatna i Rogaland som er verna som våtmarksreservat. Fulldyrking heilt ned til vatna gjer at det meste av strandsona ikkje blir beita og gror til med takrøyr, buskar og tre. Der det blir beita, truar sterk gjødsling både det biologiske mangfaldet og vasskvaliteten. Det blir derfor gjeve eit tilskot i avgrensa område for ugjødsla beiting med moderat beitetrykk for å syte for rett skjøtsel av viktige våtmarksbiotopar, redusera avrenninga til vatna og sikre eller auke det biologiske mangfaldet på tilgrensande fastmark. Dei utplukka områda omfattar strandline i våtmarksreservat og ugjødsla lynghei og naturbeitemark som grenser inn mot reservat der beiting vil vere positivt for verneføremålet. Sjå oversiktskart side 6 for kvar dei utplukka områda ligg. - Arealet det vert gitt tilskot til skal vere teikna inn på miljøplankartet (miljøplan, trinn 1) - Som miljøplan, trinn 2, er det for denne ordninga 13

16 Ognøy, Bokn. Foto: A. J. Lyshol. krav om konkret skjøtselsplan som skal leggjast ved søknaden og som skal godkjennast av kommunen. Skjøtselsplanen skal sikre at beitinga i verneområde skal vere i samsvar med vernereglar og forvaltnings planar. - Det skal ikkje gjødslast eller leggjast tilleggsfôr på tilskotsarealet. - Beitedyra skal ha tilgang til strandsona slik at denne ikkje gror til med takrøyr m.m, men held vedlike ope vatn langs stranda. 400 kr/dekar 2.3 Tilskot til kulturminne og stølsområde Kode 752, 753, Tilskot til vedlikehald av synlege, automatisk freda kulturminne (kode 752, 753) I Rogaland finst det i dag om lag automatisk freda kulturminne (dvs. kulturminne eldre enn 1537 e. Kr.). Kulturminna er ein viktig del av kulturarven vår. Det vil bli gitt tilskot til årleg skjøtsel av gravfelt og/eller gardsanlegg. Gravfelt må innehalde minst tre eller fleire gravrøysar/haugar for å ha rett på tilskot. Dersom eit registert gravfelt inneheld meir enn 9 gravrøyser/haugar kan dette reknast som to gravfelt (meir enn 18 gravrøyser utgjer tre gravfelt osv.). Gardsanlegg må innehalde minst ei synleg hustuft og i tillegg minst eit av fylgjande kulturelement: Forhistorisk åker, rydningsrøys eller eit gardfarsystem. Det blir berre gitt tilskot til gravfelt og/eller gardsanlegg som er registerte i dei topografisk-arkeologiske registreringane i regi av Arkeologisk Museum i Stavanger. For Ølen gjeld dei topografisk-arkeologiske registreringane gjennomført av Historiske museum i Bergen. På sikt vil desse bli registerte i databasen Askeladden og bli avmerka på kart. I særskilte tilfeller kan det verte gitt dispensasjon slik at også andre kulturminne kan få tilskot. Dette gjeld automatisk freda kulturminne/-miljø av stor regional eller nasjonal verdi, som har vesentlige publikumsinteresse eller opplevingsverdi, og som er sjeldne eller har skjøtselsbehov. Og automatisk freda kulturminne som inngår i større kulturmiljø, med stort tidsspenn og kulturminne frå fleire periodar, vil vere aktuelle. 14

17 Tilskotsordningane i Regionalt miljøprogram Retningslinjer for skjøtsel av kulturminne Når ein set i gang med skjøtsel av kulturminne, er det viktig at ein går varsamt fram, både med omsyn til dei spesifikke tiltaka og i forhold til korleis ein fysisk skal gjennomføra dei. - Tre og buskar rundt kulturminna bør fjernast, men dette må skje på ein skånsam måte utan bruk av makt og tunge reiskap. - Stubbar og røter må bli ståande slik at kultur minne ikkje vert skada ved at ein forsøker å fjerne desse. - Ein må ikkje nytta sprøytemidlar for å fjerne vegetasjon, sidan dette kan gjera skade på gjen standar og anna informasjon som ligg i jords monnet under dei synlege restane. - Store og særeigne tre i området kan ein la stå, sidan desse ofte er med på å framheve kulturl andskapet rundt fornminna. Før ein startar skjøtselsarbeidet må ein også forsikre seg om at det ikkje finst sjeldne og/eller freda planter i området. - I område med synlege kulturminne må ein ta høgde for at det kan vera ikkje-synleg kultur minne under bakken, og når ein driv skjøtsel må ein vera bevisst dette. Dette medfører m.a. at ein ikkje må grave på eller inntil kulturminne. Torv som veks på kulturminne må heller ikkje fjernast. - Dersom ein må nytta traktor eller andre tunge reiskap i skjøtselarbeidet, t.d. for å køyre bort hogstavfall, bør ein gjere dette om vinteren når der er tele i jorda. Det er særs viktig at ein ikkje køyrer på eller kloss inntil kulturminne, sidan dette kan medføre skade. Vilkår - Gravfelt/gardsanlegg skal vere teikna inn på miljø plankartet (miljøplan, trinn 1). - Planlagt skjøtsel av kulturminna skal vere omtalt i miljøplan, trinn 2. - Skjøtsel skal vere i samsvar med retningslinjer for skjøtsel av kulturminne ( sjå blå boks) kr/gravfelt og/eller gardsanlegg Maksimalt tilskot pr. foretak: kr Tilskot til mjølkeproduksjon på støl (kode 731) Mange stader i Rogaland har stølsdrift vore ein del av drifta. Landskapet og eksisterande bygningar knytt til gards- og stølsdrift i fjellet inneheld både biologiske og kulturhistoriske verdiar det er viktig å ta vare på. Ordninga gjeld bruk som har hovuddelen av mjølkeproduksjonen med ku eller geit på setra i minst 4 veker i sommarhalvåret. - Området skal vere teikna inn på miljøplankartet (miljøplan trinn 1) kr/støl med mjølkeproduskjon Tilskot til årleg vedlikehald av stølslandskapet/fråflytta fjellgardar (kode 733, 734) Vedlikehald av fråflytta fjellgardar, tradisjonelle stølsbygningar, husmannsplassar og stølsvollar. Fjellgarden/stølsbygningen/husmannsplassen må vere disponert av eit landbruksføretak i drift. Bygningen(ane) det vert gitt tilskot til, må ha kulturhistorisk verdi og må vere knytt til stadbunden næring (tradisjonell stølsdrift, slått, beite, jakt, fiske m.m.). Det er eit krav at både bygningane (stølsbygningane og/eller fjellgarden) og stølsvollen vert vedlikehaldne. Dersom det er behov for store investeringar, kan ein søkje om tilskot gjennom ordninga Spesielle miljøtiltak i jordbruket (SMIL-ordninga). Stølsvollar som får tilskot, skal bere preg av å vere innmark og ikkje innehalde lyng og treaktige vekstar. Stølsvollar som ikkje vert beita, kan vere aktuelt å slå med jamne mellomrom. - Området skal vere teikna inn på miljøplankartet (miljøplan trinn 1). - Skjøtsel av området vere omtalt i miljøplan, trinn kr pr støl/stølsvoll 15

18 beidast. Slike randsoner kan heller ikkje sprøytast med plantevernmiddel. Punktsprøyting mot plags ame ugras i eng eller beite og etter avtale med Landbruksforvaltninga i kommunen. Fornying av ei slik randsone/grassone kan likevel skje. Dersom dette er aktuelt, må jordarbeiding og tilsåing skje frå våren av og innan 1.juli slik at grasveksten er godt etablert og gir godt vern mot erosjon om hausten. Reinsepark Fotland, Time. Foto: A. J. Lyshol. 2.4 Tiltak for å hindre arealavrenning Kode Tilskot til ugjødsla randsoner med gras langs vassdrag og vassvegar (kode 741, 744) Formålet med tilskotet er å redusere avrenninga av næringsstoff og plantevernmiddel. Det kan gjevast årleg tilskot til ugjødsla randsoner med gras på fulldyrka areal langs forureina vatn, elvar, bekker og kanalar. Fylkesmannen avgjer kva vassdrag dette gjeld. Områdeavgrensing Dalane: Hellelandsvassdraget og nedre del av Hålandselva Jæren: Hålandsvatnet, Stokkavatnet, Hafrsfjord, Figgjovassdraget, Imsvassdraget, Storånå, Folkvordkanalen, Bøkanalen, Soma/Bærheimkanalen, Orrevassdraget, Håelva, Salteånå, bekker og elver i Hå kommune og bekker med direkte utløp til Nordsjøen i Sola kommune Haugalandet: Åmsvassdraget, Viksevassdraget, Skjoldafjorden, Vikånå, Langakerånå, Vestbøelva Ryfylke: Skartveitvatnet, Hauskevatnet, Vostervatnet, Norlandsvatnet, Hetlandsvatnet og Espedalsvatnet Ugjødsla randsone avsett på grovfôrareal (5 m brei) 6,25 kr/meter Ugjødsla randsone avsett på korn-, potet- og grønsaksareal (10 m brei) 24 kr/meter Randsoner/grassoner skal haustast ved slått eller beiting. For å ha rett på tilskot, må det søkjast om minst 50 meter ugjødsla randsone. Tilskot vert gitt til ei 5 meter brei ugjødsla sone avsett på grovfôrareal. Ugjødsla randsoner avsett i korn-, potet- og/eller grønsaksareal skal vere 10 m brei. Vilkår - Området det vert søkt om tilskot til, skal vere teikna inn på miljøplankartet (miljøplan, trinn 1). - Skjøtsel av arealet skal vere omtalt i miljøplan, trinn 2. - Formålet med ordninga er at denne randsona med gras skal vere mest mogeleg permanent. Ho skal såleis ikkje gjødslast og normalt ikkje jordar Tilskot vert gitt til ei 5 meter brei ugjødsla randsone avsett i grovfôrareal og 10 meter brei ugjødsla sone i korn, potet og/eller grønsaker, rekna frå eksisterande åkerkant. Det vert ikkje gitt tilskot til randsoner som startar 20 meter eller meir frå vasskanten. 16

19 Tilskotsordningane i Regionalt miljøprogram Tilskot til vedlikehald av reinseparkar (kode 742) Dei siste tiåra er det gitt tilskot til etablering av om lag 300 reinseparkar/ fangdammar i Rogaland. Slike reinseparkar har vist seg å ha god effekt i forhold til å dempe avrenninga av næringa frå jordbruksareal, særleg for fosfor. For at reinseparkane skal ha god effekt er det behov for jamleg vedlikehald og tømming av dammane for sediment/botnfall. Ved etablering av reinseparken har dei som har fått tilskot gjennom SMIL ordningar/aksjon- Jærvassdrag forplikta seg til å vedlikehalde denne i 10 år. Det er gitt opning for at det kan verte gitt tilskot til vedlikehald som skjer før reinseparken er 10 år gamal dersom behovet for reinsking skyldast ekstraordinært gravearbeid på andre eigedomar lengre opp i vassdraget. Vilkår - Reinseparkar på eigedomen skal vere teikna inn på miljøplankartet (miljøplan, trinn 1). - Det skal leggjast fram dokumentasjon for utgifter til oppreinsking. Tilskot kan utbetalast ein gong kvart 3. år kr for kvar oppreinsking Tilskot til fangvekst (kode 743) Fangvekstar er vekstar som blir sådd for å samle opp næringsstoff og redusere jorderosjonen etter at hovudveksten er hausta. Det vert berre gitt tilskot til fangvekst i potet- og grønsaksareal, ikkje kornareal. Fangveksten kan såast samtidig med hovudveksten, i løpet av kulturen, eller etter at hovudveksten er hausta. Fangveksten kan haustast ved slått eller beiting under føresetnad av at dette ikkje fører til vesentleg dårlegare effekt pga. køyreskadar eller betydelege skadar etter hard beiting og tråkk. Vilkår - Området det vert søkt om tilskot til, skal vere teikna inn på miljøplankartet (miljøplan, trinn 1). - Planar for behandling av arealet skal vere omtalt i miljøplan, trinn 2. - Fangveksten må vere sådd så tidleg og på ein slik måte at han er godt utvikla om hausten, for å ta opp næringsstoff og redusere jorderosjon. - Det er ingen spesielle krav til artar som kan brukast som fangvekst, men det kan vere maksimalt 15% kløver eller andre belgvekstar i frøblandinga. - Fangveksten må og vere ein annan art enn hovud kløver eller andre belgvekstar i frøblandinga. Fangveksten må og vere ein annan art enn hovud veksten, og fangveksten kan ikkje vere hovudvekst på arealet året etter. Dersom ein nyttar ei engfrøbland ing som fangvekst, kan ein ikkje bruke arealet som eng til slått eller beiting året etter. - Fangveksten kan ikkje gjødslast etter normal gjødslingstid for hovudveksten. Den kan heller ikkje sprøytast, pløyast eller jordarbeidast om hausten. 100 kr/dekar Tilskot til grubbing (kode 745) (NB Søknadsfrist 1. november) Etter seint opptak med maskin av potet, rot- eller knollvekstar, vil det normalt vere for seint å etablere fangvekst. Maskinopptak vil finknuse og solde jorda slik at ho slemmast lett til. Grubbing vil gi jorda ein grovare struktur slik at vatn vert betre infiltrert og dempar tilslemming og avrenning. Det kan gjevast tilskot til grubbing som har som formål å redusere jorderosjon og arealavrenning etter seint opptak med maskin av potet, rot- eller knollvekstar. Det bør vere tørre gode forhold under grubbinga, elles vil det gjere meir skade enn gagn. Vilkår - Området det vert søkt om tilskot til, skal vere teikna inn på miljøplankartet (miljøplan, trinn 1). - Planar for behandling av arealet skal vere omtalt i miljøplan, trinn 2. - Grubbing kan ikkje gjerast i samband med nedmold ing av husdyrgjødsel. 50 kr/dekar Tilskot til endra driftsopplegg for å redusere fosforavrenning (kode 746 og 747) Føremålet med ordninga er å redusere fosforavrenning frå jordbruket til vassdrag og få til meir optimal utnytting av husdyrgjødsel i vekstsesongen. Ein viktig del av avtalen er at føretaket gjødsler etter næringsbehovet i plantene, og ut frå mengde fosfor i gjødsla. 17

20 For å få tilskot gjennom denne ordninga, er det er føresetnad at søkjar har skrive under avtalen Pilotprosjekt 2010 driftsopplegg for å redusere fosforavrenning til Skas Heigre og at dei tiltak ein har vorte samd om i avtalen vert gjennomført. Avtalen skal vere utarbeidd i samarbeid med prosjektleiarane i Frivillige tiltak i jordbruket. Avtalen gjeld som hovudregel for 3 år. Avtalen for gjeld for for føretak der driftssenteret/tunet og minst 50% av arealet ligg innafor nedslagsfeltet til Skas Heigre. For føretak som har driftssenteret utanfor nedslagsfeltet til Skas Heigre, kan det løyvast tilskot til eigd og leigd areal innanfor nedslagsfeltet. Grunnvilkår i avtale om driftsopplegg for å redusere fosforavrenning: - Området det vert søkt om tilskot til, skal vere teikna inn på miljøplankartet (miljøplan, trinn 1) - Aktuelle tiltak som er gjort greie for i avtalen skal vere omtalt i miljøplan, trinn 2 - Mengde gjødsel skal vere tilpassa plantene sitt næringsbehov for fosformengde i gjødsla - Det skal førast gjødslingsplan og gjødslingsjournal for alt areal føretaket disponerer - Det skal takast gjødselprøve om våren før vekstsesongen kvar år - Jordprøveanalyse skal ikkje vere endre enn 5 år Fulldyrka areal: 100 kr/dekar Beite: 60 kr/dekar Tilskot for gjødselprøve: 1000 kr/år 2.5 Tilrettelegging og vedlikehald av tursti og stølsvegar Kode Tilskot til vedlikehald av turstiar (kode 771, 772) Målet med denne tilskotsordninga er å stimulere til, og gi betaling for at jordbruksføretak legg til rette for ferdsel på eigedomen. Tilrettelegging er med på å styre ferdsla til dei områda grunneigar ynskjer. Slik tilrettelegging kan vere med på å dempe konfliktar mellom gradbrukar og turgåarar. Gjennom denne ordninga kan ein få tilskot til vedlikehald av turstiar over eller i kanten av innmarksareal (fulldyrka areal, overflatedyrka areal, innmarksbeite og plantefelt). Ein kan også få tilskot til landbruksvegar som går i kanten av innmarksareal dersom desse er ein del av ein samanhengande, merka tursti. Kommunen kan avslå turstiar som ikkje passer inn i eit naturleg nettverk av turstiar. Det kan også gjevast tilskot til badeplasssar som ligg i tilknyting til innmark og er ein naturleg forlenging av ein tursti. Det vil ikkje verte gitt tilskot til offentlege badeplassar. Det vert gitt eit høgare tilskot til turstiar som ligg nær regulerte bustadfelt og/eller turstiar som ligg innanfor grøntstruktur i Fylkesdelplan for byutvikling på Jæren og i Fylkesdelplan for areal og transport på Haugalandet ( sjå oversiktskart side 6). Skogplantefelt Skogplantefelt er område som er beplantet eller tilsådd med skog. For at et område skal kunne reknes som skogplantefelt, må det ha noenlunde tett og regelmessig beplanting. Når plantene etter noen år er vokst til (nådd omtrent knehøyde) og blitt mer hardføre overfor ferdsel, kan ikke området lengre anses som skogplantefelt i friluftslovens forstand. Vilkår. - Turstien skal vere teikna inn på miljøplankartet, mil jøplan, trinn 1 - Turstien skal vere godt merka og skilta i terrenget og vere lett tilgjengeleg. - Turstien skal vere avmerka på eit kart: offentleg kjent turkart (M711 eller eit anna turkart) eller kommune plankart. Ta konktakt med kommunen for informa sjon om turstien på din eigedom er teikna inn på eit kart. I vurderinga av om turstien kan merkast av på kart, skal kommunen ta omsyn til om turstien er/blir ein naturleg del av ei rundløype eller turstinettverk. 18

21 - 8 kr/meter for turstiar som ligg innanfor ein radius på 3 km frå regulerte bustadfelt eller innanfor grøntstruktur i Fylkesdelplan for byutvikling på Jæren og i Fylkesdelplan for areal og transport på Haugalandet. - 4 kr/meter for turstiar utanfor områda som er nemnt under punkt 1) Vedlikehald av parkering knytt til turstiar kode 774) For å stimulere til at det vert lagt til rette for god adkomst og parkeringsmogelegheiter til etablerte turstiar, vert det gitt tilskot til vedlikehald av parkeringsplassar som ligg i tilknyting til turstiar som får tilskot gjennom Regionalt miljøprogram. Det vert også gitt tilskot til parkeringsplassar knytt til oppleving av kulturminne som får tilskot gjennom Regionalt miljøprogram. Parkeringsplassen skal vere merka av på eit turstikart og vere godt merka i terrenget. Det vert berre gitt tilskot til parkeringsplassar med plass til minst 4 bilar. - Parkeringsplassen skal vere teikna inn på miljø plankartet, miljøplan, trinn 1 - Parkeringsplassen skal vere skilta og merka av på eit turstikart 500 kr/parkeringsplass Tilskot til vedlikehald av gamle stølsvegar eller vegar til fråflytta fjellgardar (kode 773) Føremålet med ordninga er å stimulere til vedlikehald av gamle stølsvegar og vegar til fråflytta fjellgardar med kulturhistorisk interesse. Det vil berre bli gitt tilskot til den delen av stølsvegen som tydeleg ber preg av synleg tilrettelegging (oppbygging, steinsetting eller liknande), eller som har behov for jamleg skjøtsel. Det vert ikkje gitt tilskot til bilveg/traktorveg. - Stølsvegen skal vere teikna inn på miljøplankartet. - Stølsvegen må vere godt merka og skilta i terrenget g vere lett tilgjengeleg. 2 kr/meter 2.6 Andre miljøtiltak Kode 782, Tilskot til årleg kompensasjon for tap av avling for område som vert avsett til frie beiteområde for gås og svane (kode 782) Nokre område i Rogaland er plaga av beiteskadar frå gås og svane. Ved å etablere enkelte friområde der gåsa får vere i fred, vil ho truleg velje å halde seg på desse områda. Frie beiteområde kan og vere positivt for å redusere konflikt med svane. Formålet med ordninga er å redusere beiteskadar for gås og svane gjennom å gi årleg kompensasjon for tap av avling i område som vert avsett som frie beiteområde for gås og svane. Ordninga gjeld områda rundt Orrevatnet i Klepp kommune. Fylkesmannen kan i særskilte tilfelle godkjenne andre område. - Søkjar skal inngå ein avtale med kommunen der dei frie beiteområda er kartfesta. Førebels tilskotssats 1000 kr/dekar Tilskot til leplantingsareal (kode 783) På 90-talet vart det etablert leplanting på mange eigedommar, særleg på Jæren. Bakgrunn for etableringa var hovudsakleg den le- effekten plantene har for nærliggande jordbruksproduksjon. I tillegg vil leplantingar vere levestad for ulike planter, dyr og insekt og er dermed viktig for å oppretthalde eit mangfald av artar i kulturlandskapet. Lebelte mot vassdrag vil også ha ein viss reinseeffekt. 19

22 Føremålet med ordninga er å stimulere til skjøtsel og vedlikehald av leplantingsareal. Det kan berre bli gitt tilskot til leplantingar som har fått offentleg etableringstilskot. - Leplantingsareal det vert søkt om tilskot til, skal vere merka av på miljøkartet. 100 kr/dekar Stutafjellet mot Bråstein, Sandnes. Foto: A. J. Lyshol Vikestemmen, Rennesøy. Foto: A.J. Lyshol 20

23 Forskrift om tilskot til miljøtiltak i jordbruket i Rogaland Fastsett av Fylkesmannen i Rogaland 28. mai 2010 med heimel i 18 i lov av 12. mai 1995 nr 23 om jord (jordlova) og delegasjonsvedtak i brev av 14. desember 2004 frå Landbruks- og matdepartementet Kapittel 1 Formål og verkeområde 1 Formål Formål med tilskot til miljøtiltak i jordbruket i Rogaland er å stimulere til eit aktivt og berekraftig jordbruk som tek vare på kulturlandskapet og som reduserer ureininga til jord, vatn og luft. 2 Verkeområde, generelle vilkår m.m. Forskrifta gjeld for Rogaland fylke. Tilskot kan gjevast til føretak som har rett på produksjonstilskot etter Forskrift av 22. mars 2002 nr. 283 om produksjonstilskudd i jordbruket og har miljøplan trinn 1 etter Forskrift om miljøplan 15. januar 2003 nr 54. Tilskot kan og gjevast til godkjente beitelag. For tilskot etter 5b, 7, 8, 9, 10, 11, 12, 13, 14 og 17 må jordbruksføretaket ha miljøplan, trinn 2. For tilskot etter 4, 7, 8, 9, 10, 11, 13, 14 og 16 skal automatisk freda og nyare tids kulturminne på omsøkt areal haldast ved like. Fylkesmannen i Rogaland i samråd med Rogaland Bondelag og Rogaland Bonde- og Småbrukarlag fastset satsar, soner og retningslinjer for tiltak som kan få tilskot i eige rettleiingshefte. 3 Definisjonar Med fulldyrka areal, overflatedyrka areal og innmarksbeite meiner ein her areal som oppfyller definisjonane av desse arealkategoriane i Forskrift om produksjonstilskudd i jordbruket1. Med Naturbasen meiner ein her Direktoratet for naturforvaltning sin database for registrering av naturtypar og arter som er viktige for å oppretthalde mangfaldet i naturen. Med sikra friluftsområde meiner ein her område som det offentlege har råderett over som eigar eller leigar. Ved leige må avtaleperioden vere minst 20 år. 1 Jf. Forskrift av 22. mars 2002 nr. 283 om produksjonstilskudd i jordbruket Kapittel II Tiltak for å hindre attgroing i prioriterte kulturlandskap 4 Tilskot til jordbruksareal Det kan gjevast tilskot til hausting og beiting av: a) fulldyrka areal, overflatedyrka areal og innmarksbeite som er større enn 0,5 dekar og har ei helling på 1:5 eller brattare. b) fulldyrka areal og innmarksbeite i særskilt definerte område fastsett av Fylkesmannen i Forsand kommune, Bjerkreim kommune og i Suldal kommune. 5 Tilskot til husdyr Det kan gjevast tilskot til: a) geit, utegangarsau og ekstensive kjøttferasar som beitar minst åtte veker i utmark. b) sau og ku som beitar i sikra friluftsområde og/eller særskilt definerte område som er verna etter lov av 19.juni 1970 nr. 63 om naturvern. Kva område dette gjeld, vert fastsett av Fylkesmannen. Det skal ligge føre ein godkjent skjøtselsplan. For å ha rett på tilskot til utegangarsau etter denne forskrifta, må dyra vere ført i koden for sauer som går ute heile året og stort sett greier seg sjølve på søknad om produksjonstilskot. Det vert berre gitt tilskot til utegangarsau som er over eitt år pr i søknadsåret. 6 Tilskot til drift av beitelag Det kan gjevast tilskot til ordinær drift av godkjente beitelag som organiserer felles beitebruk i utmark i minimum seks veker i sommarhalvåret. Ordninga gjeld for beitelag som har sau, geit, hest og/eller storfe. Kapittel III Tiltak for å ta vare på område med høgt biologisk mangfald 7 Tilskot til vedlikehald av styvingstre Det kan gjevast tilskot til vedlikehald av styvingstre. Trea skal skjøttast minst ein gong kvart 4. år. 8 Tilskot til slåttemarker Det kan gjevast tilskot til årleg slått og vedlikehald av slåttemarker som er registrert i Naturbasen dersom det ikkje er nytta plantevernmiddel, mineral- eller husdyrgjødsel. 9 Tilskot til skjøtsel og vedlikehald av myr og kalkrike enger Det kan gjevast tilskot til vedlikehald av intakt låglandsmyr, rikmyr, terrengdekkjande myr og/eller kalkrike enger som er registrert i Naturbasen, og der det ikkje vert nytta kjemiske plantevernmiddel, mineralgjødsel eller husdyrgjødsel. Det kan berre gjevast tilskot til myr som grensar mot fulldyrka areal, overflatedyrka areal eller innmarksbeite. 10 Tilskot til kystlynghei og ugjødsla naturbeitemark Det kan gjevast tilskot til vedlikehald av: a) spesielt verdifulle område med kystlynghei og ugjødsla naturbeitemark. Desse områda er fastsett av Fylkesmannen. b) kystlynghei og ugjødsla naturbeitemark som er registert i Naturbasen med verdiklassifisering A. 21

24 c) kystlynghei og ugjødsla naturbeitemark som er registert i Naturbasen med verdiklassifisering B. d) kystlynghei og ugjødsla naturbeite som tidlegare har fått tilskot til rydde- og/eller skjøtselstiltak gjennom tilskotsordninga Spesielle miljøtiltak i jordbruket. For å ha rett på tilskot etter punkt a), b), c) og d), må det vere utarbeidd konkret skjøtselplan. Skjøtselsplanen skal vere godkjent av kommunen. 11 Tilskot til beiting i fuglerike biotopar Det kan gjevast tilskot til beiting i fuglerike biotopar i særskilt definerte område i tilknyting til våtmarksreservat. Områda er fasett av Fylkesmannen. Beiting innanfor reservata skal vere i samsvar med vernereglane og forvaltningsplanar. Areal som får tilskot skal ikkje gjødslast med mineralgjødsel eller husdyrgjødsel. For å ha rett på tilskot, må det vere utarbeidd konkret skjøtselplan. Skjøtselsplanen skal vere godkjent av kommunen. Kapittel IV Tiltak for å ta vare på kulturminne og kulturhistoriske miljø 12 Tilskot til vedlikehald av automatisk freda kulturminne Det kan gjevast tilskot til vedlikehald av: a) synleg, automatisk freda1 gravfelt som inneheld minst tre eller fleire gravrøysar/haugar b) synleg, automatisk freda gardsanlegg med minst ei synleg hustuft og i tillegg minst eitt av fylgjande kulturelement: Forhistorisk åker, rydningsrøys eller eit gardfarsystem. 1Jf. Lov av 6. september 1978 nr. 50 om kulturminner 13 Tilskot til mjølkeproduksjon på støl og vedlikehald av stølslandskapet Det kan gjevast tilskot til: a) bruk som har hovuddelen av sin mjølkeproduksjon med ku og/eller geit på seter i minst fire veker i sommarhalvåret. Produksjonen må skje innanfor kvote1, eller innanfor reglar om fritak for overproduksjonsavgift2. b) vedlikehald av fråflytta fjellgardar og/eller tradisjonelle stølsbygningar og stølsvollar som har kulturhistorisk verdi og som er knytt til stadbunden næring. 1Jf. Forskrift av 7. januar 2003 nr. 14 om kvoteordning for melk 2 2Jf. Forskrift av 24. juni 2003 nr. 777 om fritak av overproduksjonsavgift ved lokal foredling av melk Kapittel V Tiltak for å redusere forureining frå jordbruket 14 Tilskot til ugjødsla randsoner langs vassdrag og kanalar Det kan gjevast tilskot til ugjødsla randsoner på fulldyrka areal langs sterkt forureina vatn, vassdrag og kanalar. Fylkesmannen avgjer kva vatn, vassdrag og/eller kanalar dette gjeld. Det vert gjeve tilskot til ei 5 meter brei randsone i grovfôrareal og 10 meter brei randsone i korn, potet og/eller grønsaker rekna frå eksisterande åkerkant. Randsona skal vere grasdekt. Det vert ikkje gjeve tilskot til randsoner som startar 20 meter eller meir frå vasskanten. Randsona skal haustast, men skal ikkje gjødslast, jordarbeidast eller sprøytast. 15 Tilskot til vedlikehald av reinseparkar Det kan gjevast tilskot til oppreinsking av etablerte reinseparkar eldre enn 10 år. Det kan berre søkjast om tilskot det året oppreinskinga vert gjort. Det skal leggjast fram dokumentasjon på at arbeidet er gjennomført. 16 Tilskot til fangvekst og grubbing Det kan gjevast tilskot til tiltak som reduserer erosjon og arealavrenning frå jordbruksareal: a) fangvekst i potet- og/eller grønsaksareal som vert sådd samstundes med hovudveksten eller sådd etter at hovudveksten er hausta. b) grubbing etter seint opptak av potet, rot- eller knollvekstar. Grubbing kan ikkje gjerast i samband med nedmolding av husdyrgjødsel. For å ha rett på tilskot til fangvekst, skal: a) det vere ein hovudvekst på arealet som ikkje er fangvekst både i attleggsåret og året etter. b) fangveksten vere sådd så tidleg at den dekkjer jordoverflata tidleg på hausten. c) fangveksten ikkje vere gjødsla, sprøyta, pløgd eller jordarbeidd på annan måte om hausten. d) fangveksten innehalde maksimalt 15% kløver og andre belgvekstar i frøblandinga. e) fangveksten ikkje nyttast til slått eller beiting sesongen etter etablering. 17 Tilskot til endra driftsopplegg for å redusere fosforavrenning Det kan gjevast tilskot til føretak i avgrensa område som gjennomfører eit sett av tiltak som bidreg til å redusere fosforavrenning frå jordbruksareal. Kva område dette gjeld, vert fastsett av Fylkesmannen. Tiltak som skal gjennomførast skal gå fram av ein fastlagt avtale. For å ha rett på tilskot, må avtale om endra driftsopplegg vere underskriven av søkjar og landbruksforvaltninga i kommunen. Grunnvilkår i avtalen er at føretaket gjødsler etter næringsbehovet til plantene. Føretaket må ha godkjent gjødslingsplan, og det må også førast gjødslingsrekneskap. Jordprøveanalysane skal ikkje vere eldre enn 5 år. 22

25 Kapittel VI Tilrettelegging og vedlikehald av turstig 18 Tilskot til vedlikehald av turstigar og stølsvegar Det kan gjevast tilskot til: a) vedlikehald av turstigar som går over, eller i kanten av innmarksbeite, dyrka mark, overflatedyrka mark og/eller skogplantefelt. b) vedlikehald av opparbeidde parkeringsplassar i tilknyting til turstigar under a). Parkeringsplassen skal vere tydeleg merka på kart og i terrenget. Parkeringsplassen skal ha plass til minst fire bilar. c) vedlikehald av gamle stølsvegar. For å ha rett på tilskot til vedlikehald av turstigar og stølsvegar må turstigen/stølsvegen vere avmerka på eit offentleg turkart og skilta i terrenget. Turstigen/stølsvegen må vere lett framkommeleg. Kapittel VII Andre miljøtiltak 19 Tilskot til beiteområde for gås og svane Det kan gjevast tilskot til definerte område som er sett av til beiteområde for gås og svane i område fastsett av Fylkesmannen. Områda må liggje innanfor eksisterande problemområde for gås og svane, og områda skal vere godkjende av kommunen, grunneigarlag og Fylkesmannen. Kommunen eller Fylkesmannen kan setje krav om plantedekke. 20 Tilskot til leplantingsareal Det kan gjevast tilskot til skjøtsel av areal der det er planta lebelte med offentleg etableringstilskot. Kapittel VI Generelle reglar 21 Søknad og utbetaling Søknaden skal fremjast på søknadsskjema fastsett av Fylkesmannen i Rogaland. Søknadsfristen er 1.oktober med unntak av tilskot til drift av beitelag, jf. 6 og tilskot til grubbing, jf. 16 der søknadsfristen er 1.november. Tilskotet vil verte avkorta dersom søknaden er levert for seint. Løyvd tilskot vert utbetalt til det føretaket eller beite laget som sender søknaden. Tilskot kan ikkje overdragast til eige eller pant. Samla, utrekna tilskot mindre enn kr 1000,- pr føretak eller beitelag, vil ikkje verte utbetalt. 22 Administrasjon, dispensasjon og klage Vedtak om tilskot blir gjort av kommunen. Fylkesmannen kan i særlege høve dispensere frå reglane i denne forskrifta. Vedtak gjort av kommunen kan påklagast til Fylkesmannen. Vedtak gjort av Fylkesmannen kan klagast til Statens landbruksforvaltning. 23 Opplysnings plikt og kontroll Føretak som tek i mot tilskot, pliktar å gi alle nødvendige opplysningar som kommunen, Fylkesmannen og Statens landbruksforvaltning krev. Dette gjeld også opplysningar utover det som kjem fram på søknadsskjemaet. Kommunen, Fylkesmannen og Statens landbruksforvaltning fører tilsyn med at utbetaling av tilskot er rett, og har tilgang til all bokføring, korrespondanse og noteringar som gjeld tilskot etter denne forskrifta. Kontroll kan også gjennomførast ved teljing eller måling. 24 Avkorting ved feilopplysningar Dersom føretaket aktlaust eller med overlegg har gitt feil opplysningar i søknaden som har eller ville ha danna grunnlaget for ei urettmessig utbetaling av tilskot, kan heile eller delar av tilskotet som skulle gå til føretaket avkortast. 25 Avkorting ved brot på anna regelverk Dersom føretaket driv eller har drive si verksemd i strid med regelverk for jordbruksverksemd, kan heile eller delar av tilskotet haldast tilbake inntil forholdet er retta på. Er brotet på dette regelverket gjort med overlegg eller det er synt grov aktløyse, kan heile eller delar av tilskotet avkortast. 26 Utrekning og innkrevjing av avkorta beløp m.m. Differansen mellom utbetalt beløp og redusert tilskot som følgje av vedtak om avkorting etter 22 og 23, kan krevjast tilbakebetalt frå mottakaren eller motreknast i seinare utbetalingar av tilskot. Det same gjeld der føretaket som følgje av manglande gjennomføring av vilkåra i denne forskrifta eller av andre grunnar har teke imot ei utbetaling som ikkje er rettmessig. Avkortingsbeløp som er nemnt i første ledd kan tilleggjast rente tilsvarande gjeldande rente ved for sein betaling¹. Der mottakaren ikkje var i aktsam god tru om utbetalinga kan renter krevjast frå det tidspunktet tilbakebetalingskravet er kome fram til føretaket. Ved grov aktløyse eller forsett kan det krevjast renter frå tidspunktet for utbetaling av det urettmessige tilskotet. Krav frå offentlege styresmakter som har grunnlag i føretaket si jordbruksverksemd kan motreknast i seinare utbetalingar av Tilskot til årlege miljøtiltak i jordbruket i Rogaland til føretaket. 1. Jf. Forskrift av 15. desember 2004 nr om renter ved forsinket betaling. 27 Iverksetjing Forskrifta trer i kraft straks. Samtidig vert Forskrift om tilskot til miljøtiltak i jordbruket i Rogaland fastsett 16. juni 2009 oppheva. 23

26 Fylkesmannen i Rogaland Landbruksavdelinga Postboks 59 Sentrum 4001 Stavanger