Jølster kommune. Demensplan

Transkript

1 Jølster kommune -i verdas vakraste råme skal vi få fram skaparkrafta i mennesket- Demensplan Den gode dagen Oppsummering; Demensplanen har som mål å utvikle demensomsorga og heve kvaliteten på dei kommunale tenestene retta mot personar med demens og deira pårørande. Kommunen har eit potensiale med forbetring av tenestetilbodet til personar med demens. Spesielt auka og tilrettelagt dagtilbod, demensteam, auka kompetanse som viktige område. Fleire plassar i trygge og tilrettelagde bueiningar med heildøgnstilsyn. Rekruttering av fagpersonale er ei stor utfordring i åra framover.har kommunen dei omtala områda på plass innanfor demensomsorga, vil det truleg lette kommunen sitt arbeid med å rekruttere nok og rett fagkompetanse. Vedteke av kommunestyret i sak 16/12 den

2 Innhaldsliste 1.0 Innleiing Mål for demensplan Arbeid med planen Prosjektorganisering Framdriftsplan Nasjonale føringar Demens Demens i Noreg Demens i Jølster kommune Utfordringar og tilrådingar 3.1 Demensutredning Demensteam Folkeopplysning til innbyggjarane i Jølster Kompetanse Dagaktivitetstilbod Buformer Heimebuande personar med demens Yngre personar med demens Omsorg for pårørande Tilrådingar og kostnader Vedlegg; Mandatet for Demensplan 2015

3 Litteraturliste: Demensplan 2015; Den gode dagen Helse og omsorgsdepartementet Glemsk men ikke glemt! Sosial og helsedirektoratet, 2007 Demensomsorgens ABC, studieperm Nasjonalt kompetansesenter for aldring og helse Ny kunnskap, betre omsorg, Gjøra, L og Gausdal, M. Nasjonalt kompetansesenter for aldring og helse, 2011 Etablering og drift av demensteam. Demensutredning i primærhelsetenesten Nasjonalt kompetansesenter for aldring og helse, 2011

4 1.0 Innleiing Hausten 2011 vart det sett ned ei arbeidsgruppe som skulle utarbeide eit framlegg til Demensplan Denne delplanen skal vere ein av fleire i Helse- og omsorgsplan for Jølster kommune. Bakgrunnen for dette er at auka levealder og endra alderssamansetning i befolkninga vil føre til at talet på menneske med demens truleg vert fordobla dei neste 35 åra. På same tid er det stadig yngre personar som får denne diagnosen og som vil trenge bistand frå kommunen i mange år framover. Funn frå ulike undersøkingar viser at personar som utviklar symptom på demens ofte ikkje er tilstrekkeleg utreda og diagnostisert, jamfør St.meld 25. Demens er ein sjukdom som i stor grad også påverkar pårørande. Pleie- og omsorgstenesta opplever eit stadig aukande press og behov for heildøgnsbemanna butilbod i kommunen. Regjeringa satsar stort på demensomsorg i kommunehelsetenesta og legg føringar for kva kommunane bør og skal ha av tilbod til personar med demens. For å møte alle desse utfordringane på best mogeleg måte, er det behov for ein demensplan. 1.1 Mål for Demensplan 2015 Gjere kommunen betre i stand til å møte framtidige utfordringar med eit aukande tal demente. Sikre eit godt tenestetilbod til personar med demens og deira pårørande. Delmål: 1. Kartlegge kva kompetanse som finst i kommunen og kva behov vi har framover. 2. Kartlegge tal personar med demens i Jølster, samt utviklingstrekk. 3. Utarbeide felles retningslinjer i utrednings- og oppfylgingsarbeid av personar som er i ferd med å utvikle demens. 4. Skissere og vurdere ulike tenestetilbod til personar med demens, t.d. dagsenter. 5. Vurdere mogelegheit for internt og eksternt samarbeid; med andre einingar, frivillige, andre kommunar. 6. Legge fram forslag til tenestetilbod til personar med demens i Jølster kommune. 7. Skissere kostnadar med framlagde tiltak. 1.2 Arbeid med planen Planperiode skal følgje kommunestyreperioden, Oppdragsgjevar er Styringsgruppa som er tenesteleiarane i PLO og rådgjevar helse og sosial. 1.3 Prosjektorganisering Prosjektleiar: Mariann Heggheim, tenesteleiar heimetenesta Skei Prosjektmedarbeidar: Anne Karin Erikstad, sjukepleiar Skei bufellesskap Prosjektmedarbeidar: Ira Røyseth Førde, hjelpepleiar, Skei bufellesskap Prosjektmedarbeidar: Reidun Gravdal, sjukepleiar Skei heimeteneste Prosjektmedarbeidar: Renate Sylte, sjukepleiar Vassenden busenter Prosjektmedarbeidar: Magny Flaten, hjelpepleiar Vassenden busenter Prosjektmedarbeidar: Heidi Flatjord, tenesteleiar Skei bufellesskap

5 Eldrerådet: Kirsten Yndestad Ressursperson: Anders Rosø, kommunelege 1 Ressursperson: Siri Fossheim, folkehelsekoordinator Ressursperson: Petra Felde Skrede, tenesteleiar fysioterapi Kommentar til prosjektorganiseringa; Magny Flaten kom inn i prosjektgruppa i desember i staden for Trude Plunnekce, som melde forfall for resten av prosjektperioden. 1.4 Framdriftsplan Oppstartsmøte 29. september 2011 Handsaming i Styringsgruppa: Handsaming i Utval for oppvekst, kultur og helse: Handsaming i Kommunestyret: Gjeldande frå: april Nasjonale føringar I 2007 la Noreg fram ein eigen plan som skal styrke tenestetilbodet til personar med demens. Demensplan 2015 Den gode dagen, kom i revidert utgåve i november Planen skal sikre eit godt og verdig tenestetilbod gjennom tre hovudgrep: eit styrka aktivitetstilbod på dagen, auka kunnskap og kompetanse i omsorgstenestene og samfunnet elles, og utbygging av tilrettelagde omsorgsbustader og plassar i institusjonar. 2.0 Demens Demens er ein fellesnemning på ein tilstand som kjem av ulike sjukdomar som påverkar korleis hjernen fungerar. Tilstanden er kronisk, irreversibel og forverrar seg. Demens fører til svikt i psykologiske prosessar som hukommelse, oppmerksomheit, læring, tenking og kommunikasjon. Personar med demens får problem med å oppretthalde innlærde ferdigheiter og å meistre dagliglivets aktivitetar. En del personar utviklar endringar i personlegdom med manglande innsikt og redusert dømmekraft. Andre symptom kan være angst, depresjon, vrangførestillingar og tvangsprega åtferd. Demens vert inndelt i typar avhengig av årsaksforhold: Alzheimers sjukdom % av tilfella Demens som følgje av sviktande blodforsyning til hjernen (vaskulær demens) ca % av tilfella Parkinsons sjukdom med demens Lewy body demens Frontallapsdemens Andre former (relatert til alkoholmisbruk, vitaminmangel, kreftsjukdom)

6 Personar som får demens blir sjukare ettersom tida går og blir etter kvart meir og meir avhengig av hjelp frå andre. Hos nokre går forverringa fort; 2-3 år, hos andre seint; 8-10 år eller meir. Demensutviklinga kan registrerast i 3 fasar: Mild demens: Sviktande hukommelse for hendingar i nær fortid. Gløymer avtaler, gløymer å ete, handle, betale rekningar. Opplever sviktande tidsorientering og tek i bruk forsvarsmekanismar. Moderat demens: Blir lett forvirra, misser grepet på tilvære. Psykotiske symptom. Det er i denne fasen dei fleste kjem i kontakt med helsevesenet. Alvorleg demens: Balansesvikt og gangproblem, inkontinens. Totalt avhengig av fysisk pleie. 2.1 Demens i Noreg Førekomst av demens aukar med stigande alder. I aldersgruppa år førekjem demens hos ca 1 % av befolkninga. Frå 70 års alderen førekjem demens hos 15 %, medan tilfella aukar til 20 % for personar over 80 år. For 90 åringar og eldre er førekomsten over 40 % av befolkninga. Når talet eldre i befolkninga aukar vil dette føre til vesentlig fleire demenstilfelle i åra som kjem. På landsbasis har idag omlag personar demens. Når ein reknar med både sjuke og pårørande er ca personar råka av sjukdommen. Minst halvparten av personane bur i eigen heim (om lag personar). Dei fleste vil være avhengig av tilrettelagde omsorgstenester. Oftast er familien den viktigaste medhjelpar og har den største delen av omsorga. Demensomsorga omfattar ei omsorgstrapp av tenester frå diagnostisering, tilrettelegging i heimen og dagleg aktivisering, til omsorg for pårørande, avlastning i institusjon og skjerma institusjonsomsorg. Berger skala: illustrerar ein tiltakskjede retta mot personar med Alzheimer i løpet av ein 10 års periode. 2.2 Demens i Jølster kommune Utrekna etter førekomst av demenssjukdomar for personar over 65 år vil dette fordele seg slik for Jølster kommune:

7 Projisert tal demenstilfelle i Jølster kommune. Figuren viser at det vil vere ein auke på om lag 40 personar med demenssjukdomar i heile perioden. Ein ser ein liten nedgang frå i dag til Det skuldast at ein har nedgang i tal av dei eldste eldre i kommunen. På same tid har ein ei auke av dei yngre eldre og auke av tal personar med demens i denne gruppa. Den største auken på tal personar med demens i Jølster kommune kjem frå Kommunale helse og omsorgstenester i Jølster omfattar i dag: Heimetenester (heimesjukepleie, heimehjelp/ praktisk hjelp) Matombringing Støttekontakt Kort- og langtidsopphald Avdeling for personar med demens i institusjon/ bufellesskap Dagopphald ved institusjon Fysioterapi Legeteneste Omsorgsløn Folketalsframskriving Jølster kommune: år år år år år år eller eldre TOTALT >65 år Tal henta frå ssb.(alt.mmmm) Framskriving: Prevalens (rekna tal tilfelle) av demens i Jølster: Prevalens/førekomst,

8 % av befolkninga år 0,9 1 1,5 1,7 1, år 2,1 2,2 3,2 3,4 3, år 6,1 5 6,2 9,1 10, år 17,6 13,3 13,9 21,1 22, år 31,7 19,9 15,2 19,9 30, ,7 20,7 16,2 15,8 25,2 SUM personar 62,1 56, ,1 Tal henta frå ssb og sosial og helsedirektoratet. 3.0 Utfordringar og tilrådingar 3.1 Demensutredning Primærhelsetenesta har ansvar for utredning og diagnostikk. Vert utredninga for vanskeleg, eller dersom den kommunale helsetenesta ikkje har kompetanse eller ressursar, skal det tilvisast til spesialisthelstenesta. Erfaringar viser at hjelpeapparatet ikkje kjem inn i biletet før sjukdomen er komen langt og/ eller pårørande er slitne. Undersøkingar på landsbasis viser at berre halvparten av personar med sikre teikn på demens blir diagnostisert. Erfaringa til arbeidsgruppa er at mange av pasientane med klare demenssymptom, aldri har vore tilstrekkeleg diagnostisert. Vi veit av erfaring at demens er ein tabubelagt sjukdom. Det kan føre til at hjelpeapparatet kjem seint inn i bildet. Dette er årsaka til at det i Jølster truleg er mørketal på kor mange personar som har denne diagnosen, eller som burde vore til utredning. Målet med ei demensutredning er å diagnostisere demens og demenstypar. Vidare er det viktig å kunne skilje dette frå kognitiv svikt som kan opptre ved normal aldring, somatisk og psykisk sjukdom. Ei god utredning på eit tidleg stadium er viktig for: - å kunne innrette sitt liv etter sjukdomsutvikling og medverke i dei avgjerder som påverkar behandling og tilrettelegging av tenester. - å informere pårørande i ein tidleg fase av sjukdomsutviklinga slik at det blir større mogelegheit for auka forståing og meistring av sjukdomen. Dette bidreg til at dei vert tryggare i si rolle. - at tidleg stilt diagnose gjev personen med demens mogelegheit til å ta viktige avgjerder medan vedkomande framleis har samtykkekompetanse (bilkøyring, testamente og tekniske hjelpemiddel som td. GPS) - å kartlegge hjelpebehov til personen med demens og pårørande sitt behov. - utelukke anna sjukdom som har andre behandlingsmetodar

9 Tiltak: Tett dialog mellom heimetenesta, fastlegane og evt. Demensteam. Vurdere Nasjonalt kompetansesenter for aldring og helse sitt utredningsverktøy Meir utredning i heimen som styrkar kvalitet og relasjonar. Oppretting demensteam 3.2 Demensteam Tiltak: Vi tilrår at det vert oppretta eit demensteam, oppstart med 2 personar i 20 % stilling kvar, med erfaring og interesse for demensomsorga, eventuelt vidareutdanning. Teamet må i tillegg vere tilknytt lege og ha eit styrka samarbeid med legen. Demensteam er i tråd med tilrådingar i Demensplan Teamet skal utarbeide retningsliner for demensomsorga i kommunen, med kriterium for vedtak om plass i bufellesskap for personar med demens. Teamet skal arbeide slik at tenesta blir eit lågterskeltilbod som er lett tilgjengeleg for innbyggarane. Teamet skal vere eit bindeledd til andre instansar i kommunen og spesialisthelsetenesta. Teamet skal ha ansvar for utredning og oppfølging, i samarbeid med fastlege. Teamet kan reise på heimebesøk og observere personen med demens i eigen heim. I tillegg til sjølve utredningsarbeidet vil teamet spele ei viktig rolle ved å målrette/skreddarsy individuelle tiltak. Teamet vil og vere ein direkte tenesteytar. Teamet vil vere ein naturleg koordinator om individuell plan skal nyttast. Teamet skal ha undervisning og informasjon til helsepersonell og pårørande Teamet kan følgje pasienten heile vegen frå diagnosen vert stilt til livets slutt. Teamet kan gjere førebyggjande arbeid, det utset behovet for sjukeheimsplass. 3.3 Folkeopplysning til innbyggjarane i Jølster Demenssjukdom er gjerne ein tabubelagt sjukdom. Den er forbunde med lite kunnskap og ulike førestillingar om skam og skuld. Dette kan igjen føre til at symptom blir halde skjult og det kan verke hemmande på deltaking i sosiale

10 aktivitetar. Auka kunnskap kan bidra til større openheit og mindre stigmatisering. Fokus på informasjon kan også stimulere og invitere frivillige aktørar til samarbeid. Innbyggarane treng faktakunnskap om demenssjukdomen, behandlingsmetodar og korleis kvardagen kan tilretteleggast for eit best mogeleg liv trass i sjukdom og funksjonssvikt. Tiltak: Informasjon om tenestetilbodet i kommunen må gjerast oversikteleg og lett tilgjengeleg slik at ein kan søkje hjelp på eit tidleg tidspunkt. Informasjon om tenestetilbodet og link til faktakunnskap blir lagt ut på kommunen si nettside og i Jølstravisa. Informasjonsbrosjyre vert utarbeidd og lagt ut på legekontor, kommunehuset og i Helse Førde. Brosjyrene skal vere lett tilgjengeleg til utdeling for personalet i heimetenestene og andre. Personale med god kunnskap om emnet, evt medlemmar av demensteam, skal delta på stands på t.d. Jølsterdag, informere på politikardag. 3.4 Kompetanse Å sikre at demensomsorga får tilstrekkeleg, kompetent og kvalifisert personell, er ei stor utfordring. Med eit auka tal personar med demens, vil kravet om kompetanse vere av både kvantitativ og kvalitativ art. Personar med demens har behov for kontinuitet og stabilitet. Behovet vert ikkje ivareteke når dei stadig må forhalde seg til nye personar. For å skape den gode dagen må kommunen ha kompetanse til å ivareta både fysiske og psykososiale rammevilkår, relasjon og samspel, kommunikasjon og miljøterapeutiske metodar. Demens kan i dag ikkje legast, innsatsen må rettast mot miljøbehandling som kan skape best mogeleg ramme for livskvalitet og meistring hos personane som blir råka. Terapeutisk miljøbehandling krev god kjennskap til personen med demens, opparbeiding eit kommunikasjonsforhold byggjer på tillit. Eit opplæringsprogram frå Aldring og Helse; Demensomsorga sin ABC, har som mål å heve grunnkunnskapen om demens blant ulike yrkesgrupper. Dette er tverrfaglege studiegrupper som går over to år. Arbeidet i studiegruppene har effekt på generell fagutvikling og vil verke positivt på haldningar og etiske tilnærmingar. Jølster Kommune starta opp med to grupper hausten 2010, ei gruppe på Skei og ei på Vassenden. Tiltak: Kompetanseheving; - Legge til rette for å styrke den faglege kompetansen på psykisk helse, geriatri og demenssjukdomar. - Søkje Fylkesmannen for stipend til studentar gjennom Kompetanseløftet Oppstart av fleire ABC-grupper i kommunen. - Hospiteringsordningar i kommunen, mellom sjukehus og kommune eller

11 mellom kommunar. - Ved oppretting av nye stillingar; søkje helsepersonell med vidareutdanning i demensomsorg og/ eller tverrfagleg kompetanse t d vernepleiarar/ergoterapeut. Rekruttering, fleire årsverk og auka stillingsbrøkar; - I kommunen si framrekning ser vi ei auke på om lag 100 eldre i Jølster fram mot Med atterhald om at pleie og omsorg blir driven slik som i dag, tilsvarar det ei auke på omlag 12 årsverk. Ser ein på samansetninga av pasientgrupper vil ein stor del av desse komme innafor demensomsorga. Samhandlingsreforma medfører ei auke i pasientar i kommunane. Auka stillingsbrøkar for betre kontinuitet og stabilitet. Det er i tillegg eit viktig rekrutteringstiltak. Utvikling av innhaldet i demensomsorga; - Fokus på fysiske og psykososiale råmer, relasjon og samspel, kommunikasjon og miljøterapeutiske metodar. - Dei faglege og etiske utfordringane krev reflekterte haldningar og gode kunnskapar hos personalet. Det bør leggast til rette for teoretisk påfyll, rom for refleksjon og rettleiing i arbeidsdagen. 3.5 Dagaktivitetstilbod Undersøkingar viser at berre 4 % av personar med demens som mottek heimetenester har tilbod om dagaktivitetar. Dagtilbod er eit manglande tilbod i mange kommunar, også i Jølster. Etter reduksjon av desse tilboda i 2009 er dagsentera opne 2-3 dagar i veka frå kl Aktivitørane sin kapasitet er redusert. Med avgrensa ressursar vert gruppene som får tilbod store, for å famne om flest muleg. Her vert eldre samla uavhengig av diagnose. Tilbodet er ikkje retta spesielt mot personar med demens, som i mange tilfeller ikkje kan nytte seg av dette tilbodet. I Helse og omsorgsdepartementet sin Demensplan 2015 er det eit mål at alle kommunane innan 2015 bør tilby eit dagaktivitetstilbod til personar med demens. Planen seier vidare at regjeringa vil lovfeste kommunen si plikt til å ha eit slikt tilbod. Helsedirektoratet har tilskotsordningar for å stimulere kommunane til å opprette dagaktivitetsplassar til heimebuande personar med demens. Tilrettelagde aktivitetar og avlastning for dei pårørande kan vere avgjerande for kor lenge ein person med demens kan bu heime, og reduserar utgifter til institusjonsopphald. Undersøkingar viser at dagtilbod reduserar stress hos pårørande, og at tilbodet bør gjevast så tidleg som muleg i utviklinga. Dette for at personen med demens skal bli vand med det, og ha utbytte lengst muleg. Eit dagtilbod fungerar best når det vert teke omsyn til transport til og frå. Krav til tryggleik og stabilitet startar her. Dagaktivitetstilbod til personar med demens har som mål : Hindre passivitet Sosialt samvær og stimuli

12 Styrke og bevare ressursar Avlastning for pårørande Dagaktivitetstilbod kan vere: Dagsenter i kommunen sine omsorgssenter Miljøbehandling på busenter/ dementavdeling Inn på tunet/ private aktivitetstilbod Støttekontakt Brukarstyrt personleg assistent (aktivitet i heimen) Frivillegsentral INN PÅ TUNET Dette er gardsbruk som tilbyr aktivisering, arbeidstrening og oppleving. Brukarane deltek etter interesser, funksjonsnivå og dagsform. Nokre organiserer også aktivitetar som snekring, mekking, husflid, baking, handarbeid, måling og vidareforedling av garden sine eigne produkt. Dette er aktivitetar personar med demens kan kjenne igjen frå tidlegare. Målet er å tilpasse tilbodet best mogleg til brukarane. Til saman skaper dette eit miljø og fellesskap som brukarane har glede av. Dette kan bidra til å gje enkeltmenneske auka livskvalitet. Helsedirektoratet har øyremerka tilskot til etablering av nye dagaktivitetstilbod til heimebuande personar med demens. Inn på tunet fell innafor regelverket og kan difor nyttast til dagaktivitetstilbod ein kan søkje støtte til. Tiltak: Søkje om støtte til oppretting av nye dagaktivitetstilbod (helsedirektoratet) Gjenopprette full opningstid på arbeidsstovene, men då med eit eige opplegg for personar med demens. Vurdere private aktivitetstilbod som eit alternativ Styrke støttekontaktordninga, auke tal støttekontaktar og tilføre kompetanse Vurdere Brukarstyrt personleg assistent til yngre personar med store behov for tenester 3.6 Buformer For å møte utfordringar i framtida er hovudstrategien å utnytte den relative stabile demografiske perioden ein er inne i til ei gradvis utbygging og tilpassing av bygningsmassen ein har. Ein vil sjå nedgang i tal eldre i den eldste gruppa, og auke av tal eldre i den yngste gruppa. Demens er ein sjukdom som er aukande blant dei yngre eldre, som for oss betyr aukande tal personar med demens som er i gruppa år. Denne gruppa treng ofte tilbod ein ikkje har, eller har lite av i kommunen no (tilpassa butilbud, dagtenester, demensteam), og prioriteringane i demensplanen må ta omsyn til det.

13 I fagmiljøa er det einigheit om at nye plassar i bufellesskap og omsorgsbustader bør byggast som små bueiningar. Hensikta er å skape oversiktelege og rolege omgjevnader som stimulerar til aktivitet, og som kan bidra til tryggleik og meistring. Små bukollektiv og avdelingar med høve til aktivitet og direkte utgang til uteområde er betre enn institusjonar i fleire etasjar og med lange korridorar. Tilrettelegging av uteområde (sansehage) har vist seg å ha positiv effekt på velvære og åtferd hos personar med demens. I mindre bueiningar kan ein lettare gje spesialiserte tilbod til personar med åtferd - og psykiske tilleggsproblem. Jølster kommune har i dag 17 plassar fordelt på dementavdelingane på Skei og Vassenden busenter. Erfaring frå desse viser at det er for store avdelingar og for ulikt samansette grupper av personar med demens til å skape tryggleik og individuell behandling. Omgjevnadane kan vere lite stimulerande for fysisk friske pasientar, då dei får for lite mulegheit til daglege gjeremål og fysisk aktivitet. Erfaring viser at ein person med demens bør så langt som råd få butilbod i kjent miljø. Det er lettare å ivareta og byggje på ressursar når ein ser kjente ansikt og er i kjente omgjevnader. Fagmiljøet tilrår at ein har butilbod til demente både på Skei og Vassenden. Bueiningar for personar med demens må ha heildøgnstilsyn. Bueiningar i omsorgsbustad vert serva av heimetenesta. Demensteamet må utarbeide kriterium for vedtak om plass til dei ulike bueiningane. Tiltak: Bueiningar i omsorgsbustad -Ombygging Vassenden: for 5-7 personar med moderat demens -Nybygg Skei: for 5-7 personar med moderat demens Bufellesskap Skei -Ombygging/ tilpassing av eksisterande bygningsmasse til 2 bueiningar med 5-7 personar i kvar, for personar med moderat til alvorleg demens. Sansehage/ tilrettelagde uteområde - tilrettelegge i samband med ombygging og nybygging. 3.7 Heimebuande personar med demens ( i privat bustad). Eit mål i norsk helsepolitikk og eldreomsorg er at alle skal kunne bu heime lengst muleg, og ta i mot individuelt tilrettelagde tenester der. For at personar med demens skal bu heime, er det en del moment som må være tilstades. Heimesjukepleien har i dag klare avgrensingar i høve ressursar når det gjeld oppfølging av personar med demens. Det blir difor avgjerande å styrke kapasiteten og kompetansen i heimebasert omsorg i åra framover. Tiltak; Kartlegging av hjelpebehov og registrering. Fast personale Legge til rette i heimen for å skape tryggleik og sikkerheit. Dagaktivitetar

14 Avlastning for pårørande Samarbeid med frivilligsentral Samarbeid med fysioterapeut/lege 3.8 Yngre personar med demens Yngre personar med demenssymptom kan gje andre utfordringar i tillegg. Personen kan ha barn som framleis bur heime, er gjerne framleis i arbeid og avhengig av inntekt. Det er behov for tilrettelagde tilbod til denne gruppa. Ressursar og funksjonsnivå må være grunnlaget for samanstilling av desse gruppene. Tiltak; Tverrfagleg oppfølging/ individuell plan. Tilpassa tilbod om dagaktivitet. 3.9 Omsorg for pårørande Pårørande står overfor store omsorgsoppgåver og er ein stor samfunnsressurs. Det er dokumentert at det å ha omsorg for ein person med demens aukar risikoen for helsesvikt, og medfører redusert livsutfolding. Mykje tid og oppmerksemd går med til oppfølging av personen med demens. Dette kan føre til at pårørande overser sine eigne behov. Resultatet kan vere angst, depresjon, sinne, sosial tilbaketrekking eller aukande helseproblem. Forsking viser at auka kunnskap fører til betre meistring av omsorgsoppgåvene og betre ivaretaking av eiga helse. Tiltak: Informasjonsskriv om demensteam og demenssjukdom på legekontor, tenestekontor og andre stadar. Tidleg medverknad i utredninga Tidleg medverknad i individuell plan, utarbeiding av tiltak og evaluering av desse. Etablere pårørandegrupper og pårørandeskular gjennom interkommunalt samarbeid. Avlastningsordningar; støttekontakt, dagtilbod og avlastningsopphald. 4.0 Tilråding og kostnader Prioritet Tiltak Tidspunkt Kostnad 1 Opprette demensteam, 2x

15 % stillingar 1 Utbetre dagaktiviseringstilbod 2012 Sjå* kommentar 1 Auka kompetanse Kontinuerleg Tilskot kompetanseløftet 1 Bygging/ ombygging 2012/ 2013 bueiningar 2 Pårørandegrupper/ skule 2013 *Kommentar til kostnadar; Dagaktiviseringstilbod kan vere ulike tilbod. Det er derfor vanskeleg å sette ein sum her. 50 % auka opningstid arbeidsstove vil koste om lag inkludert aktivitør og transport. Inn på tunet 2 dagar for veka, 5 timar kvar gang kostar om lag , for 3 personar.

16 Demensplan Bakgrunn Jølster sin kommuneplan er frå 1999 og er moden for revisjon. Det er gjort fleire viktige planarbeid i mellomtida og det er tid for å oppsummere og samle ulike planar og strategiar i ein overordna og oppdatert kommuneplan. Jølster sin Pleie- og omsorgsplan gjekk ut Tenesta ser behovet for ein felles Helse- og omsorgsplan med delplanar. Leiarane i Pleie og omsorg ser føre seg at demensomsorg kan verte ei av dei store utfordringane i åra som kjem. Talet på eldre som får diagnosen demens, eller symptom på den, er aukande. På same tid er det stadig yngre personar som får denne diagnosen og som vil trenge bistand frå kommunen i mange år framover. Funn frå ulike undersøkingar viser at personar som utviklar symptom på demens ofte ikkje er tilstrekkeleg utreda og diagnostisert, jamfør St.meld 25. Demens er ein sjukdom som i stor grad også påverkar pårørande. Pleie- og omsorgstenestene opplever eit stadig aukande press og behov for heildøgnsbemanna butilbod i kommunen. Regjeringa satsar stort på demensomsorg i kommunehelsetenesta og legg føringar for kva kommunane bør og skal ha av tilbod til demente. For å møte desse utfordringane på best mogeleg måte er det behov for ein demensplan. Det vert sett ned ei arbeidsgruppe/prosjektgruppe som skal utarbeide eit framlegg til demensplan, som vert ein delplan i Helse- og omsorgsplan for Jølster kommune. Mandat: Mål for Demensplan: Gjere kommunen i stand til å møte framtidige utfordringar med eit aukande tal demente. Sikre eit godt tenestetilbod til demente brukarar. Delmål: 8. Kartlegge kva kompetanse som finst i kommunen og kva behov vi har framover. 9. Kartlegge tal demente i Jølster, samt utviklingstrekk. 10. Utarbeide felles retningslinjer i utrednings- og oppfyljingsarbeid av personar som er i ferd med å utvikle demens. 11. Skissere og vurdere ulike tenestetilbod til demente brukarar, t.d. dagsenter. 12. Vurdere mogelegheit for internt og eksternt samarbeid; med andre einingar, frivillige, andre kommunar. 13. Legge fram forslag til tenestetilbod til demente brukarar i Jølster kommune. 14. Skissere kostnadar med framlagde tiltak. Planperiode:

17 Oppdragsgjevar: Jølster Kommunestyre Prosjektorganisering: Prosjektgruppa; Prosjektleiar: Mariann Heggheim, tenesteleiar heimetenesta Skei Prosjektmedarbeidar: Anne Karin Erikstad, sjukepleiar Skei Bufellesskap Prosjektmedarbeidar: Ira Røyseth Førde, hjelpepleiar, Skei Bufellesskap Prosjektmedarbeidar: Reidun Gravdal, sjukepleiar Skei heimeteneste Prosjektmedarbeidar: Renate Sylte, sjukepleiar Vassenden omsorgssenter Prosjektmedarbeidar: Trude Plunnecke, sjukepleiar Vassenden heimeteneste Prosjektmedarbeidar: Heidi Flatjord, tenesteleiar Skei bufellesskap Eldrerådet: Kirsten Yndestad Ressursperson: Anders Rosø, kommunelege 1 Ressursperson: Siri Fossheim, folkehelsekoordinator Ressursperson: Petra Felde Skrede, tenesteleiar fysioterapi Styringsgruppa: Tenesteleiarane i PLO Rådgjevar helse og sosial. Framdriftsplan: Oppstartsmøte 29. september 2011 Leggast fram for Styringsgruppa: Leggast fram for Utval for oppvekst, kultur og helse: Leggast fram for godkjenning i Kommunestyret: Gjeldande frå: januar 2012.