Kartlegging av inneklima ved Øyra Skule

Transkript

1 RektorSteinarOseVelle Volda Kommune 6100Volda Ørsta Kopi: SkulesjefKarin Heggen PersonalsjefGeoffreyArmstrong HovedverneombudPerErnstLundberg KommunelegeArne Godteberg Kartlegging av inneklima ved Øyra Skule Bakgrunn: Rektorog verneombodpåøyraskuletok kontaktmedunderteknafor å få ei kartleggingav inneklimaforholdapåskulen.kartleggingaer eit leddi å kunnegodkjenneskuleni samsvar medforskrift om miljørettahelsevern. Ein prioriterekartleggingav detøvstebyggetmot nord,sidanfleire tilsettemeinerinnelufta derer dårleg.denneinneklimakartleggingaomfattarderfordei atmosfærisketilhøvaslik som ventilasjon,temperaturog forureiningarfrå fukt/sopp/støv/organiskeller uorganiske allergenar, samtioniserandestrålingsomradon. BefaringvedØyraSkule vart gjennomførtden14 oktoberog målingarfrå 17 oktobertil 13 november2011. Konklusjon * MålingaviserCO2verdiaroveranbefaltgrenseverdi dei flesteskuletimane.skulensitt ventilasjonssystemfor gamlebyggetmot norder derforikkje tilfredsstillande, jfr. forskrift om miljørettahelsevern. Forskrifter/veiledning Arbeidsmiljølova Forskrift om miljørettahelsevern1995, 19. Veiledertil forskrift om miljørettethelseverni barnehagerog skoler2005 Veiledningfra StatensInstitutt for folkehelse Forslagtil normerfor inneluftkvalitet,1997. Arbeidstilsynetsforskrift 529 Arbeidsplasserog arbeidslokaler. Arbeidstilsynetsveiledning(nr. 444) Klima og luftkvalitet påarbeidsplassen. Tekniskforskrift til plan- og bygningsloven. Forskrift om strålevernog stråling2010 Utstyr: Kimo logger,temperatur, relativ luftfukt og karbondioksyd(co2). Radon logger. Røykampulle,lommelykt,digitalt kamera.

2 Synfaring og vurdering: Øyra Skule består av to bygg, eit eldre bygg frå 1977 og eit nybygg frå Gjennom åra har det vore små oppussingar. Skulen har ikkje eigen gymsal, men nyttar ungdomsskulen til dette førmålet. I 2011 sette ein opp brakker utanfor skulen for å få plass til alle elevane/klassane. Det er planlagt rehabilitering av dei sanitære anlegga i Skulen ville prioritere synbefaring og kartlegging av det øvste bygget mot nord, sidan fleire tilsette meiner innelufta der er dårleg. Spesielt vart klasserom nr. 10 nemd som det verste, der ein ofte kjenner ei ubehagelig lukt når ein kjem inn i rommet. Denne delen av skulebygninga mot nord er i to etasjar. Første etasje inneheld garderober, sløydsal og div. andre mindre rom utan vindu som ein nyttar som lager. I andre etasje er det fleire klasserom og grupperom med elevar frå 1-3 klassesteg som omfattar ca. 140 elevar. Det er inngangar i begge etasjar. Skulestart er kl og skuleslutt varierer frå 1305 til I tillegg har skulen SFO både før og etter skuletid. Med på synfaringa var verneombodet Bjørn Breivik. Ved synfaringa i klasserom nr. 10 var elevane ute. Underteikna kjende ei karakteristisk lukt som opplevdes som sur, men ikkje typisk mugglukt. Ventilasjonen består av eit hybrid anlegg der en nyttar både passiv og aktiv ventilasjon. Det er laga ein kulvert under golva på klasseromma med ein høgde på ca. 80 cm. Denne lufta strøymer ut ventilane som ligg i golvet. Jfr. bilete under til venstre der ventilopninga er markert med blå pil. Fordelen med slike anlegg er redusert støy frå vifter/kanalar og redusert straumforbruk til oppvarming, då lufta vert naturleg oppvarma i kulvertane. Avtrekket er plassert på veggen mot gangen og består av både passive og aktive ventilar. Jfr. bildet over til høgre der ventilane er markerte med raud pil. Oppvarmingskilda er panelomnar langs vindusveggen. 2

3 Innluftsventilane i golvet vart løfta opp og ein kunne registrere at det var mykje søppel nede i sjakta og kulverten. Jfr. bildet under til venstre. Det ser ut til å være div. matpapir/papir og restar fra mellom anna fruktskal. Det er rimelig å tru at noko av dette søppelet kan gi fra seg lukt. Underteikna tok to tapetesar på overflata nede i sjakta for å kartlegge event. mugg og bakteriar. Ein fikk også tatt bilde av kurverten under golvet der det såg tørt ut, men der va innhald av ein del støv. Det skal vere ei inspeksjonsluke til slike rom for å utføre event. reinhald, men verken eg eller verneombodet kunne finne ho. Sjølv om ein ikkje fann fuktskader eller synlig mugg i klasserommet, vart det tatt 2 overflateprøver: Ein på lista over tavla, og ein på oppslagstavla. Befaringa omfatta alle roma i bygningen. I 1. etasje på bakromet til sløydsalen, har ein vore plaga med fukt i golvet. Under synfaringa var det imidlertid ikkje teikn til noko slikt, men ein la merke til at noko av malinga i taket var flassa av. Jfr. bildet til venste under. Verneombodet meiner avflassinga kom for nokre år sidan då fuktproblemet var størst. Det har vore fleire små vasslekkasjer frå taket i gangen i 2 etasje, og ein set dette i samanheng med kondensforhold, sidan det kan knytast til vinterhalvåret. Jfr. bildet under i midten, der ein kan sjå gamle fuktflekkar i takplatene. 3

4 Ein valdeklasseromnr. 10 for inneklimamålingsidanein oppfattardettesomdetdårligaste klasserommet.om målingaskullevise at ventilasjoneforholdavar tilfredsstillande, kunneein reknemedat dei andreklasserommaogsåvar det. Måleutstyretfor temperatur,luftfukt og CO2 vart plassertframmei rommetomtrentved katetereti 45 cm. høgdeovergolvet.jfr. bildet overtil høgredermålarer markertmedgrøn pil. I følgelæraranevar detnormalaktivitet i klasserommet i måleperioden.utstyretlogga verdiarkvart 5 min. Uvanlegvarmt,vått eller kaldt ver kanpåvirkeresultatet, meni dennemåleperiodenvar det lite nedbørog litt sol i perioder.temperaturanevariertemellom 1-11 C. Følgandereferanseverdiar frå lovverketer gitt: Temperatur: 20-24, tilrådd verdi under22 ºC CO2: max1000ppm=1800mg/m³ Relativluftfukt (Rh): 20-50% Følgenderesultatvart registrertpåklasseromnr. 10: Resultatetviserat ein veddetterommetharein tilfredsstillandegjennomsnittlegtemperatur på21 C i skuletida. Relativluftfukt er frå 38%til 46%, -nokosomogsåer tilfredsstillande. Når detgjeld ventilasjonstilhøvavisermålingaco2 verdiarovergrenseverdienpå1000ppmi skuletida.co2 (karbondioksyd),ogsåkjent somdengassenmennesketpustarut, er brukt som ein indikatorfor å måleluftskifte i eit rom. Tilrådd normog kvalitetskravtil ventilasjoni 4

5 skular, barnehager og møterom, er under 1000 ppm. Når CO2- nivået vert for høgt viser forsking at enkelte kan få plager som nedsett konsentrasjon, trøttleik og følelse av tunghet eller verk i hovudet. Når ein kjem inn i rommet vil dei fleste beskrive lufta som gammal og ubehageleg. Ei feilkjelde under målinga kan vere at nokon pustar direkte på målaren, men dette er svært lite sannsynleg sidan verdiane held seg so høge gjennom heile skuledagen. I følge lærarane på klasseromet var det normal aktivitet desse dagane. Dette resultatet fortel at ventilasjonstilhøva ikkje er tilfredsstillande. Resultatet frå tapeprøvene ga følgande resultat: Dette fortel at det ikkje er oppvekst av mugg og sopp i klasserommet, men sparsom vekst nede i ventilane. At ein finn små mengder muggsopp nede i ventilsjakta kan ha sin årsak i forurensingar frå søppel/avfall og støv/mold utanfrå, som elevane har drege med seg inn på golvet. Sett i samanheng med at ein ikkje finn fukt, er det mindre truleg at dette kan kome av mugg- og soppskade i golv eller veggar. Skulen har ellers ingen tydlige biologiske forureiningar. Søppel blir tømt regelmessig, godt reinhald, minimalt med planter/blomster i bygningen, ingen husdyr. Det er brukt innesko i klasseromma, noko som reduserer støv og skit i klasserommet. Inga kloakklukt frå slukar, vaskar eller toalett. Overflatene på veggar og golv er glatte og gir gode muligheiter for tilfredsstillande reinhald. Fingerprøver på høge flater (hyller o.l) viser små støvmengder. Panelomnar er brukt som oppvarming. Det kan auke innhaldet av brent støv i rommet, men støvmengda er likevel så liten at det vanligvis ikkje vil vere til noko problem. Sidan ein nyttar kurvertar i ventilasjonen var det aktuelt å sjå nærmare på radon konsentrasjonen og effekten av ventilasjonsanlegget. Radon er ein usynleg og luktfri edelgass som dannar seg ved nedbryting av grunnstoffet radium som er i dei fleste bergartar. Spesielt i alunskifer. Radongassen kan pustast inn, og ved ytterligare nedbryting dannar det seg radondøtre. Dei kan feste seg til lungevevet og gi frå seg 5

6 α og β stråling. Høgt radonnivå innandørs kan derfor vere ei medverkande årsak til auka risiko for lungekreft. Risikoen aukar med radonnivået og tida ein er eksponert. Om ein bur i eit hus med radonkonsentrasjonar på 1000 Bq/m³, vil risikoen for lungekreft vere den same som for ein gjennomsnittelig røykar. Ny forsking viser derimot at radonnivå ned mot 150 Bq/m³ kan gi auka helserisiko. I 2010 vedtok derfor Statens Strålevern å sette ned tiltaksgrensa på 100 Bq/m³. Kartlegginga ga følgande resultat: Radonkonsentrasjonen er målt til eit gjennomsnitt på 17 Bq/m³ som er under tiltaksgrensa på 100 beq (Statens Strålevern). Ein kan sjå at konsentrasjonen av radon minkar på dagtid når ventilasjonsanlegget er i drift. Ein ser også at konsentrasjonen på søndag kveld (13 nov.) nærmar seg 80 Bq/m³. Dette fordi ventilasjonsanlegget har vore avslege sidan fredag ettermiddag. Dette syner korleis eit ventilasjonsanlegg kan reduserer radonkonsentrasjonen i eit klasserom. Radonkonsentrasjonen i skuletida ligg for øvrig på 12 Bq/m³. Høgst på mandag og lavast på fredag. Oppsummering: Etter kartlegging og synfaring av dei atmosfæriske forholda på Øyra Skule, bør ein ikkje godkjenne det eldste bygget i samsvar med forskrift om miljøretta helsevern. Målingar på klasseromma viser at ventilasjonsforholda ikkje er tilfredsstillande, og det krev endå betre rutiner for utlufting. Målinga omfatta ikkje alle rom på skulen og ein veit at aktiviteten, storleiken på rommet og talet på elevar kan variere. Dermed kan ein få svært ulike verdiar frå dei ulike romma. Ein har derfor teke omsyn til dette og gjennomført kartlegginga på klasserom nr. 10, som ein oppfattar som det dårligaste. Slik kan målinga vere eit døme på worst case tilfelle. Det vil seie at målinga vart utført der det er dårligas forhold, og dermed må ein rekne med at alle andre område har noko betre resultat. 6

7 Hjelp24 HMS ønsker i samarbeid med Volda Kommune å skape eit best mulig arbeidsmiljø og skulemiljø for elevar og tilsette. Rapporten er eit arbeidsdokument i denne prosessen. Tilbakemeldinga kan brukast som dokumentasjon i verksemda sitt eige internkontrollsystem. Vi takkar for oppdraget. Med vennleg helsing Hjelp24 HMS Odd-Jonny Telseth -verneingeniør/hms-rådgivar- Gjennomlest av seniorrådgivar/leiar Ragnhild Garshol 7