HAR SJUKDOM, SKADE ELLER FUNKSJONSHEMMING

HELSE SUNNMØRE HF Ålesund sjukehus BARNEAVDELINGA KVA HAR DU RETT PÅ? NÅR BARN UNDER 18 ÅR HAR SJUKDOM, SKADE ELLER FUNKSJONSHEMMING Sist oppdatert: 01.01.08 1

INNHOLD Kompensasjon for tapt arbeidsinntekt Side Omsorgspengar 3 Pleiepengar 9-10 4 Pleiepengar 9-11 (alvorlig sjukdom) 5 Opplæringspengar 6 Kompensasjon for ekstra utgifter Reiseutgifter 7 Utgifter under sjukehusopphald 9 a) Reiseutgifter b) Mat til pårørande c) Overnatting Grunnstønad 10 Utgifter til legemiddel, utstyr m. m. 11 Bidrag 11 Behandling i utlandet 11 Eigenandel/ frikort 12 Skattefrådrag 13 Hjelp i dagleglivet Hjelpestønad 14 Omsorgsløn 15 Hjelp i heimen 15 Avlasting/ støttekontakt 16 Hjelpemiddel 17 Transportordningar 18 a) Skyss til barnehage/ skule b) Transporttenesta for funksjonshemma Bil til funksjonshemma 19 Utbetring av bolig 19 Interesseorganisasjonar 20 2

KOMPENSASJON FOR TAPT ARBEIDSINNTEKT OMSORGSPENGAR Lov om folketrygd 9-5 og 9-6. Blir ytt til foreldre/ arbeidstakarar som må vere borte frå arbeid p.g.a. a. naudsynt tilsyn med sjukt barn heime eller på sjukehus b. sjukdom hos den som har det daglege barnetilsynet c. barnepassar følgjer eit anna barn til utgreiing/ innlegging i helseinstitusjon d. barnet treng følgje til lege m.m. pga sjukdom Hovudregel Kvar av foreldra kan ha inntil 10 fråversdagar pr. kalenderår. Dei som har 3 eller fleire barn kan ha inntil 15 fråversdagar kvar pr. kalenderår. Den som er åleine med omsorga kan ha 20 (30) fråversdagar. Gjeld t.o.m. det kalenderåret det yngste barnet fyller 12 år. Kronisk sjuke/ funksjonshemma barn Foreldra kan søke NAV om utvida rett til omsorgspengar: Omsorgspengar blir gitt t.o.m. det året barnet fyller 18 år. Kvar av foreldra har rett til 10 ekstra fråversdagar pr. år for kvart barn som har kronisk sjukdom/ funksjonshemming. (20 ekstra dagar pr. barn til foreldre som har omsorga åleine). Generelt: Omsorgspengar tilsvarar sjukepengar og blir berekna på same måte. Dei blir utbetalt av arbeidsgjevar, som kan søke refusjon frå NAV frå 11. dag. Dersom det sjuke/ funksjonshemma barnet er over 12 år og arbeidstakaren ikkje har omsorga for andre barn under 12 år, får arbeidsgjevar refundert alle utgiftene. Ein kan nytte eigenmelding. Etter 3 løpande fråversdagar kan arbeidsgjevar kreve legeerklæring. Når trygda skal refundere utgiftene må det alltid ligge føre legeerklæring. For å få utvida rett til omsorgspengar må NAV gi godkjenning på førehand. Søknad til NAV på eige skjema/ legeerklæring: «Krav om forhåndsgodkjenning - øket antall stønadsdager med omsorgspenger». 3

PLEIEPENGAR 9-10 Lov om folketrygd Blir ytt til foreldre som må vere borte frå arbeid for å a) vere hos barnet på sjukehus eller b) pleie barnet heime etter sjukehusbehandling Blir ytt frå 8. dag rekna frå sjukehusbehandlinga, d.v.s. innlegging eller behandling i poliklinikk. (Dei første 7 dagane kan foreldra bruke av dagane med omsorgspengar eller søke pleiepengar etter 9-11 - sjå eigne punkt). Blir som hovudregel ytt til barnet fyller 12 år, men for barn med kronisk sjukdom eller funksjonshemming er aldersgrensa 18 år. Blir berre ytt til den eine av foreldra i gangen. Når søsken/ tvillingar er innlagt, har begge foreldra rett til pleiepengar dersom barna er innlagt på forskjellige sjukehus. Det er ein føresetnad at den som får pleiepengar oppheld seg på sjukehuset saman med barnet. Andre enn foreldra kan få pleiepengar dersom det er naudsynt av omsyn til barnet. Dersom barnet fråmleis treng kontinuerlig pleie og tilsyn av ein av foreldra i etterkant av innlegging i sjukehus eller behandling i poliklinikk, kan foreldra få pleiepengar når barnet er heime. Det er inga avgrensing i tid. Pleiepengar blir gitt så lenge det er naudsynt for barnet. Pleiepengar tilsvarar sjukepengar og blir berekna på same måte. Dei blir dekt av folketrygda frå første dag. Legen på sjukehuset der barnet er/ har vore innlagt må skrive ut legeerklæring til NAV på eige skjema: «Legeerklæring ved krav om pleiepenger ved barns sykdom». Når ein av foreldra har fødselspermisjon: Stønadsperioden for foreldrepengar kan bli utsett den perioden barnet er innlagt i sjukehus. Dersom vilkåra ellers er oppfylte, kan den av foreldra som har permisjon få pleiepengar i staden for foreldrepengar så lenge barnet er innlagt. 4

PLEIEPENGAR 9-11 Lov om folketrygd Blir ytt til foreldre som må vere borte frå arbeid for å vere hos barn som er innlagt i sjukehus eller der pleie skjer i heimen p.g.a. livstruande eller særs alvorleg sjukdom/ skade. Kan også bli ytt når det er mistanke om alvorleg sjukdom. Pleiepengar etter denne paragrafen kan bli innvilga: - frå 1. dag barnet er innlagt i sjukehus. - inntil barnet fyller 18 år. (For alvorleg sjuke personar med psykisk utviklingshemming gjeld inga aldersgrense). - til begge foreldre samstundes. Det er då ein føresetnad at begge oppheld seg på sjukehuset hos barnet. - til den eine eller begge foreldra når pleie skjer i heimen. - utan tidsavgrensing så lenge vilkåra er oppfylt. - til andre enn dei faste omsorgspersonane til barnet dersom det er naudsynt av omsyn til barnet. Når tilstanden til barnet stabiliserer seg, opphører retten til pleiepengar etter denne paragrafen. Ein av foreldra kan då eventuelt gå over til pleiepengar etter 9-10. Pleiepengar svarer til sjukepengar og blir berekna på same måte. Dei blir dekt av folketrygda frå første dag. Legen på sjukehuset der barnet er/ har vore innlagt må skrive ut legeerklæring til NAV på eige skjema: «Legeerklæring ved krav om pleiepenger ved barns sykdom». Når ein av foreldra har fødselspermisjon: Stønadsperioden for foreldrepengar kan bli utsett den perioden barnet er innlagt i sjukehus. Dersom vilkåra ellers er oppfylte, kan den av foreldra som har permisjon få pleiepengar i staden for foreldrepengar så lenge barnet er innlagt. 5

OPPLÆRINGSPENGAR Lov om folketrygd 9-13 Blir ytt til foreldre og evt. andre omsorgspersonar som må vere borte frå arbeid for å delta i naudsynt opplæring slik at dei kan ta seg av og behandle eit barn med langvarig sjukdom/ funksjonshemming. Deltaking på foreldrekurs kan også gi rett til opplæringspengar. Opplæringa må foregå på, eller vere i regi av, ein helseinstitusjon eller eit offentleg spesialpedagogisk kompetansesenter. Opplæringspengar kan bli ytt uten tidsavgrensing så lenge det er naudsynt for barnet. Opplæringspengar kan bli ytt sjølv om barnet er fylt 18 år. Opplæringspengar svarer til sjukepengar og blir berekna same måte. Dei blir dekt av folketrygda frå første dag. Legen på sjukehuset der barnet er til behandling må skrive ut legeerklæring til NAV på eige skjema: «Legeerklæring ved krav om opplæringspenger til et medlem med omsorg for et funksjonshemmet barn». 6

KOMPENSASJON FOR EKSTRA UTGIFTER REISEUTGIFTER NAV kan refundere reiseutgiftene for barnet og naudsynt følgje av 1 person når reisa blir gjort i samband med: a) Undersøking og behandling hos lege b) Innlegging og utskriving frå sjukehus c) Overflytting til anna sjukehus av medisinske årsakar d) Kurs/ opplæring ved godkjent helseinstitusjon e) Avtalar ved helsestasjon, familievernkontor og psyk. poliklinikk Dersom barnet er under 10 år og svært alvorleg sjuk, blir reiseutgiftene til begge foreldra dekt når dei følgjer barnet. Berekning av utgiftene Taksten for billigaste reisemåte med rutegåande transport blir lagt til grunn ved berekning av refusjonen. Dyrare transport kan nyttast dersom helsetilstanden gjer det naudsynt. Ein lege må dokumentere behovet. Godtgjersle ved bruk av eigen bil: kr.1,80 pr. km. Tillegg for naudsynt følgje og/ eller sjåfør: kr. 0,25 pr. km. pr person. Eigenandelar Personer over 12 år betalar kr. 120,- pr. enkeltreise (kr. 240,- tur/ retur). Eigenandelen blir ført i kvitteringskortet for frikort - sjå eige punkt. Barn under 12 år betalar ikkje eigenandel. Følgje betalar ikkje eigenandel. Ved fritt sjukehusval må ein betale kr. 400,- kvar veg uansett alderen til pasienten. Denne eigenandelen går ikkje inn under ordninga med eigenandelstak (blir ikkje ført i kvitteringskortet). Naudsynt følgje betaler ikkje eigenandel. Kven blir rekna som følgje? - Hovudregelen er at berre den som følgjer barnet på reisa blir rekna som følgje, dvs at ein må reise i same transportmiddel som barnet for å få dekt reisa. - Dersom barnet blir frakta i sjuketransport og det ikkje er plass til foreldra, vil dei likevel få refundert reisa til sjukehuset med anna transportmiddel. Kva blir rekna som ei reise? - Ei reise i folketrygda sin forstand må vere over 3 km. - Når ein nyttar rutegåande transport til minstetakst innan ei bygrense vert det ikkje rekna som ei reise sjølv om avstanden er over 3 km. - Når det av helsemessige årsaker er naudsynt å bruke ekstraskyss, t.d. drosje, blir alltid turen rekna som ei reise uansett avstand. 7

Bruk av drosje Dersom det av medisinske årsakar blir vurdert som naudsynt å bruke drosje, kan lege/ behandlar gi deg ein rekvisisjon. Du må levere rekvisisjonen til sjåføren så snart turen startar, og betalar då berre eigenandel. Dersom du har drosjerekvisisjon for behandling utanfor kommunen din, skal drosje tingast frå: Kontoret for pasienttransport - tlf. 05515. Når reisa er kjend på førehand må det gjerast innan kl. 13.00 dagen før avreisa. Dersom du har betalt full pris for drosjetransport, kan lege/ behandlar attestere drosjerekninga i ettertid slik at du får refundert beløpet. Dekking av utgifter i samband med reise: Kostgodtgjersle: Naudsynt overnatting: Tapt arbeidsforteneste: kr.170,- pr.døgn dersom reisa varer over 12 timar Inntil kr.295,- pr. døgn dersom overnattinga skjer på hotell, pensjonat el.l. Inntil kr.80,- pr. time inntil 8 timar pr. døgn for følgje. Ein må vise dokumentasjon frå arbeidsgjevar på tapt arbeidsforteneste. Reiseutgifter medan barnet er innlagt i sjukehus: NAV dekker berre utgifter i samband med reise til og frå helsetenester. Så snart barnet blir innlagt blir reisa rekna som avslutta. NAV vil derfor ikkje dekke reiseutgifter mellom sjukehuset og heimen i den perioden barnet er innlagt i sjukehus. I nokre tilfelle kan sjukehuset refundere slike reiser (Sjå Utgifter under sjukehusopphald ) Pasienten må vanlegvis betale reisa sjølv og søke NAV om refusjon. Ein må dokumentere utgiftene (innkalling, billettar, kvittering). Krav om refusjon må fremjast til NAV innan 6 månader. Pasientar og pårørande som nytter ekstraskyss (drosje, fly m.m.) må ha rekvisisjon frå lege/ sjukehuspersonalet eller dokumentasjon på at barnet er innkalt. Slike reiser må tingast frå kontoret for pasienttransport eller NAV. www.pasienttransport.no 8

UTGIFTER NÅR BARN ER INNLAGT I SJUKEHUS Forskrift om barns opphold i helseinstitusjon A) Reiseutgifter Reiser til og frå sjukehuset for å besøke eit barn som er innlagt, må i utgangspunktet den enkelte dekke sjølv. Sjukehuset kan refundere reiseutgifter i følgjande tilfelle: 1. Når sjukehuset kallar inn foreldra til opplæring, til samtale om sjukdomsutviklinga eller fordi barnet sin medisinske tilstand gjer det naudsynt at foreldra er til stades. 2. Når barnet og ein av foreldra har vore på sjukehus minst 14 dagar, og mor/ far har behov for å reise heim ein tur. Inntil ei heimreise pr. veke for ein av foreldra blir refundert. 3. Når barnet reiser heim på permisjon som naudsynt lekk i den medisinske behandlinga. 4. Når eit spedbarn er innlagt og mor bor heime, blir inntil to reiser pr. veke refundert ved levering av morsmjølk (Interne retningslinjer for Ålesund sjukehus). 5. Når barnet blir overflytta frå eit sjukehus til eit anna. Sjukehuset nyttar satsane til folketrygda. Bruk internt skjema for Ålesund sjukehus: «Refusjon av reiseutgifter». Ein må legge ved billettar/ kvitteringar. Lege eller avdelingssjukepleiar må attestere kravet. B) Mat til pårørande Ein av foreldra får gratis mat når han/ ho er store delar av dagen på avdelinga saman med barnet. Begge foreldra kan få gratis mat når - barnet er livstruande eller svært alvorleg sjuk - foreldra oppheld seg på avdelinga for å få naudsynt opplæring i samband med sjukdomen til barnet Foreldra/ pårørande som ikkje har rett til gratis mat får kjøpe mat i kantina til same pris som personalet. 9

C) Overnatting Ein av foreldra som er hos barnet har rett til overnatting på sjukehuset, så nært barnet det let seg gjere. 10

GRUNNSTØNAD Lov om folketrygd kap. 6 Blir ytt til den som på grunn av varig sjukdom, skade eller lyte har løpande og naudsynte ekstrautgifter til: a) drift av tekniske hjelpemiddel b) transport c) hald av førarhund d) telefon (gjeld kun i heilt spesielle tilfelle) e) bruk av proteser, støttebandasje o.l. f) fordyra kosthald ved diett g) slitasje på kle og sengetøy Med ekstrautgifter meiner ein utgifter som friske personar ikkje har. Ein kan berre få grunnstønad til formåla som er nemnt over. Hovudregel: Ein må forvente at ekstrautgiftene vil vare i 2-3 år. Ekstrautgiftene må minst svare til satsen. Det blir krevd medisinske opplysningar som stadfestar behovet Utgiftene må i størst mogleg grad dokumenterast. Grunnstønad kan bli gitt til drift av hjelpemiddel / transport for å betre barnet si alminnelege funksjonsevne, f.eks. for å sette det betre i stand til å ha kontakt med andre. Satsar for grunnstønad (frå 01.01.2008): 1. Kr. 585,- pr mnd 2. Kr. 894,- pr mnd 3. Kr. 1.175,- pr mnd 4. Kr. 1.730,- pr mnd. 5. Kr. 2.343,- pr mnd 6. Kr. 2.931,- pr mnd. Grunnstønaden er skattefri og blir utbetalt kvar månad. Du får kravskjema hos NAV, eller du kan laste det ned frå www.nav.no Skjemaet kan fyllast ut på PC, men det kan ikkje sendast elektronisk. Husk å skrive under det utfylte skjemaet før du sender det til ditt lokale NAV kontor. 11

UTGIFTER TIL LEGEMIDDEL, UTSTYR M.M. Lov om folketrygd 5-14 Blå resept Legen kan - etter bestemte forskrifter - skrive ut blå resept når det er behov for langvarig bruk av viktige legemiddel, medisinsk utstyr og forbruksmateriell. (Langvarig = minst 3 mndr. i løpet av eitt år). For medisinar og utstyr på blå resept betalar du berre eigenandel. Bidrag Lov om folketrygd 5-22 Forhåndsgodkjente bidrag NAV kan yte bidrag til bestemte føremål som elles ikkje blir dekt av folketrygdlova eller andre lover. Dette gjeld hovudsakleg materiell til behandling av langvarige/ kroniske lidelsar. Folketrygdlova sine retningsliner til 5-22 har ei komplett liste over føremåla det kan bli gitt bidrag til. (Bandasje- og forbruksmateriell ved bestemte medisinske behandlingar, kremar og oljer ved betydelege hudlidelsar m.m.) 90% av utgifter som overstig kr. 1.600,- i løpet av kalenderåret vert dekt. For nokre bidragsføremål vert utgiftene dekt fullt ut. Det vert krevd legeerklæring/ spesialisterklæring som stadfestar behovet. Utgifter til reseptpliktige, registrerte legemiddel foreskrivne av lege 90% av utgifter som overstig kr. 1.600,- til eitt enkelt føremål i løpet av kalenderåret kan refunderast (legemiddel på kvit resept). Det vert vanligvis ikkje gitt refusjon for ugifter til vanedannande medisinar. Det vert ikkje krevd søknad frå lege eller at sjukdomen er varig. BEHANDLING I UTLANDET Pasientrettighetslovens 2-4 Utgifter til naudsynt helsehjelp i utlandet kan bli dekt dersom det er manglande kompetanse i Noreg. Søknadar blir avgjort av det regionale helseforetaket (Helse Midt-Norge). I godkjende saker vert det dekt utgifter til behandling, reise og opphald for barnet med følgje. 12

EIGENANDEL / FRIKORT Lov om folketrygd 5-3 Eigenandelar som blir betalt for - konsultasjon/ undersøking/ behandling - legemiddel på blå resept - reiser blir ført i kvitteringskortet av lege, sjukehus, apotek eller NAV. Når taket for eigenandelar er nådd, blir det innvilga fritak for å betale eigenandelar resten av kalenderåret. For 2008 er eigenandelstaket for frikort kr. 1.740,- (eigenandelstak 1) Eigenandelar for alle barna i familien som er mellom 12 og 16 år blir lagt saman med eigenandelane til ein av foreldra. (Barn under 12 år skal ikkje betale eigenandel). Når eigenandelstaket er nådd, skal ein levere kvitteringskort og evt. lause kvitteringar til NAV som vil skrive ut frikort til alle barna mellom 12 og 16 år + ein av foreldra. Dersom det er betalt eigenandelar ut over eigenandelstaket, vil NAV refundere overskytande beløp. Beløp under kr. 50,- blir ikkje refundert. Det er ulike eigenandelar for ulike tenester. Nokre eksempel: - For reiser er eigenandelen kr. 120,- kvar veg. - Konsultasjon hos spesialist i poliklinikk: kr. 280,-. - For medisin på blå resept må ein betale ein eigenandel på 36% av reseptbeløpet, men eigenandelen skal ikkje overstige kr. 510,- pr. resept. Eigenandelstak 2: kr. 2.500,- Fungerer parallelt med frikortordninga over (eigenandelstak 1), og omfattar visse utgifter til fysioterapi, tannbehandling, opphald i treningsinstitusjoner og behandlingsreiser. 13

SKATTEFRÅDRAG Frå «Lignings ABC» www.skatteetaten.no - Skatteytar kan få særfrådrag når det er dokumentert eller sannsynleggjort at utgifter på grunn av varig sjukdom/ svakheit overstig kr. 9.180,- i løpet av inntektsåret. - For å få særfrådrag må det vere forventa at tilstanden vil vare minst 2 år. - Ein må legge ved legeerklæring. Særfrådraget blir sett likt dei godkjente utgiftene. - Ved tilsynskostnader på grunn av sjukdom/ varig svakheit hos barn, får forsørgjar særfrådrag frå første krone når det blir dokumentert meirutgifter til tilsyn på grunn av barnets helsetilstand. Hjelpestønad som er meint å dekke same formål blir trekt frå. Hovedregel: Utgifter knytta til sjukdomen - d.v.s. direkte og indirekte utgifter som heile familien har hatt blir lagt saman for å kome opp i frådragsbeløpet. Med «familien» meiner ein skatteytar + ektefelle + forsørga barn. Det er nokre unntak/ begrensninger i kva ein kan rekne med når utgiftene gjeld behandling utanfor offentlege norske helsetenester og helsereiser. Utbetalte offentlege ytingar som er meint å dekke same formål blir trekt frå når frådragsbeløpet blir berekna (t.d. reiseutgifter refundert av NAV, grunnstønad osb). Innkjøpte ting/ påkostnader som har bruksverdi utover inntektsåret blir vurdert skjønnsmessig og kan bli godkjent heilt eller delvis (t.d. innkjøp av datamaskin, utskifting av teppe på grunn av allergiske reaksjonar, ombygging av bustad m.m.). Eksempel på meirutgifter som kan gi rett til særfrådrag: - besøksreiser til sjukehuset (reise, parkering, opphald) - medisinutgifter - eigenandeler hos lege, fysioterapeut m.m. - spesielle diettar - hjelp i heimen Vi rår til at du tek kontakt med ditt lokale likningskontor for nærare informasjon. 14

HJELP I DAGLIGLIVET HJELPESTØNAD Lov om folketrygd kap. 6 www.lovdata.no Blir ytt til tilsyn og pleie av personar som har varig sjukdom, skade eller lyte. Når det er eit barn som treng tilsyn og pleie, skal stønaden kompensere for det ekstra arbeidet foreldra har eller for utgiftene dei har til leigd hjelp. Hovudregel: Ein må forvente at behovet for hjelp vil vare i 2-3 år. Behovet for hjelp må vere større enn for andre på same alder. Behovet for hjelp må vere så stort at dersom ein brukte leigd hjelp ville dei årlege utgiftene svare minst til satsen for ordinær hjelpestønad, dvs sats 1. (Ca. 2-2 ½ time med leigd hjelp pr. veke) Det blir ikkje krevd at ein nyttar leigd hjelp. Pleie kan bli utført av familiemedlemar eller andre som ikkje er løna. Forhøya hjelpestønad: Barn under 18 år som har eit betydeleg større hjelpebehov enn det ordinær hjelpestønad vil dekke, kan få forhøya hjelpestønad. Tida som blir brukt til tilsyn/ pleie må svare til minst 7 timer pr. veke ut over det vanleg omsorg for friske barn på same alder krev. Føresetnaden for forhøya hjelpestønad er at ytinga gjer det meir mogeleg for barnet til å bli buande heime Når ein skal vurdere forhøya hjelpestønad blir det lagt vekt på: - Kor mykje av barnet si funksjonsevne som er nedsatt - Kor omfattande pleieoppgava og tilsynet er - Barnet sitt behov for stimulering, opplæring og trening - Kor mykje pleieoppgava bind den som gjer arbeidet Satsar for hjelpestønad (frå 01.01.2008): Sats 1: kr. 1.050,- pr mnd (ordinær hjelpestønad) Sats 2: kr. 2.100,- pr. mnd (forhøya hjelpestønad) Sats 3: kr. 4.200,- pr mnd Sats 4: kr. 6.300,- pr mnd Hjelpestønad/ forhøya hjelpestønad er skattefri og blir utbetalt kvar månad. Du får kravskjema hos NAV, eller du kan laste det ned frå www.nav.no Skjemaet kan bli fylt ut på PC, men det kan ikkje sendast elektronisk. Husk å skrive under det utfylte skjemaet før du sender det til det lokale NAV kontoret. 15

OMSORGSLØN Lov om sosiale tjenester 4-2 Kommunen kan vedta å yte omsorgsløn til den som har eit særleg tyngjande omsorgsarbeid. Omsorgsløn skal m.a. bidra til at eit sjukt/ funksjonshemma barn får bli i heimen og skal hindre at den som gir omsorga får økonomiske vanskar på grunn av svikt i inntekta. Hovudregel: Omsorgsløn svarer vanlegvis til løna til heimehjelp. Blir rekna som inntekt og er skattepliktig. Gir 3 pensjonspoeng Den som gir omsorga blir vanlegvis ikkje tilsett i kommunen, men blir rekna som oppdragstakar/ frilans. (Dette gir berre rett til sjukepengar frå 16. sjukedag og gir ikkje rett til feriepengar.) Sosialtenesta kan tilby anna hjelp som dekker omsorgsbehovet når dei ser det som det beste for barnet eller det inneber ei betre utnytting av kommunen sine ressursar. Send søknad om omsorgsløn til Helse- og sosialetaten i kommunen din. Avslag kan ein klage på til fylkesmannen. HJELP I HEIMEN Når eit barn har spesielle behov har kommunen ansvar for å yte hjelp i heimen i form av: Heimehjelp m.m. (Lov om sosiale tenester 4-2 og 4-3) Hjelp til praktiske gjeremål i dagleglivet i heimen og til personleg stell/ eigenomsorg for barnefamiliar, funksjonshemma o.s.b. Helsehjelp (Lov om kommunehelsetenester 2-1) Heimesjukepleie, fysioterapi m.m. når slik hjelp er naudsynt. Det blir vanlegvis krevd legeerklæring som stadfestar behovet. Søknad om hjelp i heimen kan rettast til helse-og sosialetaten i kommunen. Dei gir råd/ rettleiing og informasjon om evt. betalingssatsar. Ein kan klage på avslag. 16

AVLASTING / STØTTEKONTAKT Lov om sosiale tenester 4-2 Kommunen kan gi hjelp til: a) avlasting til foreldre med særleg tyngjande omsorgsarbeid b) støttekontakt til det sjuke/ funksjonshemma barnet. Målsetting med avlasting: Hindre utmatting, gi pårørande naudsynt og regelmessig fritid/ ferie, gjere det mogeleg å ta del i vanlege goder og aktivitetar i samfunnet, oppretthalde gode relasjonar i familien og ta vare på det sosiale nettverket. Målsetting med støttekontakt: Gi den sjuke/ funksjonshemma ei meiningsfull fritid gjennom t.d. sosialt samver og hjelp til å delta i ulike fritidsaktivitetar. Generelt: Avlastings- og støttekontakttiltak skal vere tilpassa behovet til den enkelte og vere til beste for barnet. Omfanget av tilbodet er avhengig av utbyggingsnivået og økonomien til kommunen. Det kan difor vere store variasjoner frå kommune til kommune. Ordninga blir administrert av sosialtenesta i kommunen (sosialkontoret). Dei vil også gi råd og rettleiing. I større kommunar har sosialtenesta ein eigen konsulent for funksjonshemma. For å få støttekontakt eller avlasting må du sende søknad til sosialtjenesta i kommunen din. Dei vil fatte eit skriftleg vedtak. Avslag (heilt eller delvis)kan ein klage på til fylkesmannen 17

UTLÅN AV HJELPEMIDDEL Lov om folketrygd 10-7 Hjelpemiddelsentralen i Møre og Romsdal (HMS) Besøksadresse: Postadresse: Åsehaugen 1, 6017 Ålesund Postboks 8300, 6022 Ålesund Tlf. 70 17 22 00 E-post: nav.hms.moreogromsdal@nav.no Formål: Bidra med hjelpemiddel, ergonomiske tiltak og tolketeneste slik at personar med funksjonshemming kan fungere betre i heim, skule/ arbeid og fritid. Vilkår for lån av hjelpemiddel: Barnet har ein sjukdom/ funksjonshemming som er diagnostisert. Funksjonsevna i dagleglivet er betydeleg og varig nedsett på grunn av sjukdom, skade eller lyte («varig» vil seie meir enn 2-3 år). Det aktuelle hjelpemiddelet er naudsynt og formålstenleg. Hovedregel: Barn under 18 år kan få hjelpemiddel til aktivisering, trening, stimulering for å oppretthalde eller betre funksjonsevna. (Til dømes hjelpemiddel i heim, barnehage og skule, datautstyr, tolkehjelp for hørselshemma m.a.) Fagpersonar i kommunen (lege, ergoterapeut, spesialpedagog osv.) har ansvar for å utrgeie behov, velge hjelpemiddel, skrive søknad og gi opplæring i bruk. Dei kan søke hjelp frå HMS dersom problema ikkje kan bli løyst lokalt. Hjelpemidla er folketrygda sin eigedomen. Eventuelle utgifter til drift av hjelpemiddelet er brukaren sitt ansvar. (Sjå Grunnstønad). I kvar kommune er det ein fast mottaksstad (lager) og ein hjelpemiddelansvarleg som samordnar kontakten med HMS. Søknad til Hjelpemiddelsentralen på skjema «Krav om varig utlån». Søknadsskjema finn du på www.nav.no Der finn du også oversikt over aktuelle hjelpemiddel. 18

TRANSPORTORDNINGAR SKYSS TIL BARNEHAGE OG SKOLE Opplæringsloven 7-3 Skyss til barn under skolealder Barn som har spesialpedagogisk hjelp har rett til skyss dersom dei av særskilte årsaker treng det for å kunne gjere seg nytte av tilbodet. Skoleskyss til barn med sjukdom eller funksjonshemming Barn som på grunn av mellombels eller varig sjukdom/ funksjonshemming ikkje kan gå eller nytte offentleg transportmiddel til og frå skolen, har rett til skoleskyss. Det vert krevd legeerklæring som stadfestar behovet. Erklæringa skal sendast til undervisningssektoren/ skolekontoret i barnet sin kommune. Når søknaden er innvilga blir det ordna med drosjeskyss eller anna køyreordning. TRANSPORTTENESTA FOR FUNKSJONSHEMMA i Møre og Romsdal Tilbod til personar som på grunn av fysisk eller psykisk funksjonshemming er varig forflyttingshemma og har vesentlege vanskar med å reise kollektivt. Ordninga inneber dør til dør transport med drosje eller spesialbygd minibuss for funksjonshemma. Skal hovudsakleg nyttast til fritidsreiser. Det er inga aldersgrense. For barn nyttast ordninga primært når dei er i ein alder då det elles ville vore naturleg at dei reiste ålene med offentleg transportmiddel, og/ eller barn som er rullestolbrukarar og har behov for spesialbil. Godkjende brukarar får tilsendt kupongar som nyttast ved behov. Brukaren sender søknadsskjema til helse- og sosialtjenesta i kommunen. Erklæring på eige skjema frå lege, ergoterapeut eller fysioterapeut skal leggjast ved. 19

BIL TIL FUNKSJONSHEMMA Lov om folketrygd 10-7 Folketrygda kan hjelpe til med å finansiere bil til foreldre som har eit sterkt rørslehemma barn. Føresetnaden for slik hjelp til barnefamiliar er at kjøretyet vil bidra til å forhindre eller bryte eit isolert tilvere avlaste familien i tilfelle der funksjonshemminga medfører ein særleg stor pleiebyrde, og derved bidra til å forhindre innlegging i helseinstitusjon og liknande Hjelpemiddelsentralen (sjå førre sida) er NAV sin faglege rådgjevar. Dei vurderer spesialutstyr og særskilt tilpasning. Dei har også ansvar for tinging og gjenbruk. Søknad om bil skal sendast til NAV i din kommune. Dei orienterer om regelverket og hjelper til med utfylling av særskilt skjema. UTBETRING AV BUSTAD A) Husbanken har spesielle finansieringsordningar for funksjonshemma når det er behov for bygningsmessige endringar for å løse problem i høve til det fysiske miljøet i heimen (ombygging, tilbygg, ny bustad). Ordninga vert administrert av kommunen - vanlegvis teknisk etat eller sosialtenesta. Nærare informasjon/ søknadskjema får du ved å vende deg til kommuneadministrasjonen der du bor. B) Dersom det berre er behov for spesielle installasjonar (t.d. trappeheis, baderomløysingar, ekstra trappegelender, terskeleliminator, rullestolramper m.m.) kan dette finansierast av NAV. Søknad sender du til Hjelpemiddelsentralen (sjå førre sida). Bindande priskalkyle må leggjast ved. 20

INTERESSEORGANISASJONAR Det finst ei rekkje interesseorganisasjonar for kronisk sjuke/ funksjonshemma. Mange av interesseorganisasjonane er tilslutta Funksjonshemmedes Fellesorganisasjon (FFO). Der kan du få nærare informasjon: FUNKSJONSHEMMEDES FELLESORGANISASJON (FFO) Postboks 4568, Nydalen, 0404 Oslo Tlf.: 22 79 91 00 www.ffo.no E-post: info@ffo.no FFOs rettighetssenter Tlf. 22 79 90 60 Gir konkrete råd om rettar FFO Møre og Romsdal: Storgt. 50, 6413 Molde Tlf.: 71 25 55 00 E-post: ffo@moldenett.no Nokre organisasjonar er tilslutta Norges Handikapforbund (NHF) NORGES HANDIKAPFORBUND: Postboks 9217 Grønland, 0134 Oslo Tlf. 24 10 24 00 www.nhf.no E-post: nhf@nhf.no På nettsidene finn du nyttig informasjon, oversikt over medlemsorganisasjonane og peikarar til nettsidene deira. 21