INTERN TOKTRAPPORT FartØy: "G.O. Sars". Avgang: Kirkenes 11. okt. 1985 k. 19.30. Ankomst: Tromsø 20. okt. 1985 k. 08.00. Område: Aust av Hopen, Barentshavet. FØremå: Forbetring av mengdemåingsmetodikken. Persone: A. Road, E. Øvretveit, K. Hansen, O. Avheim, S. Tjemeand, A. Raknes, O. Nakken, S. Teigand (Sidoje- og sidemeindustriens forskningsinstitutt).. 'Gjennomføring FØremået med toktet var å forbetra metodikken og rutinane i samband med akustisk mengdemåing av odde. Spesiet skue ein ta sikte på å forbetra ansaget for års gama odde som hitti har vist seg å vera usikkert. Vi t.ok utgangspunkt i resutata frå oddetoktet i september-oktober, og vade ut eit avgrensa område aust av Hopen ti å arbeida i. Her hadde ein under oddetoktet registrert reativt tette forekomstar av Re adersgrupper ø Vi starta arbeidet på N 31 A om kveden 13. oktober, 16-17. oktober åg vi pådreid i eit og eit havt døgn og 18. oktober om ettermiddagen sutta vi av på 75 N - 27 A. Fig. viser kursar og tråstasjonar. Materiae og metodikk Området meom 7500 og 77]5 vart dekt ~ed kursinjer aust-vest med 15 nautiske mis meomrom. rro omr{u1f'.'y~( n sereg tette
registreringar av I-gruppe vart ikkje dekt i tistrekkeeg grad avdi vi fekk desse registreringane siste arbeidsdøgnet. Det akustiske utstyret vart brukt som vaneg. Taua sving ar vart brukt heie tida i tiegg ti bunnmontert. Det vart integrert frå begge systema. I taua svingar vart oppoverretta og nedoveretta svingarar brukt samstundes. Om dagen når odde stod djupt integrerte ein nedover på taua sving ar. Om natta når mesteparten av odda stod nærare overfata integrerte ein oppover. Når registreringa forandra seg vart det tråt. Det vart teke engdemå av odda, både av den som stod i maskane og den som var i posen. Aders- og vektprøver vart tekne på nokre utvade stasjonar.. Det vart rekna ut 4 uike mengdeansag for området ved å kombinera ekkointegratorverdiar og engdefordeingar på uike måtar som det er gjort greie for seinare. Resutat Fordeing av odda horisontat og vertikat Fig. 2 viser fordeinga av ~ota ekkomengde av odde. I nordog nordvestege deen av området var det mest 2 og 3 års gama fisk, medan det engst mot sør og aust vart registrert hovedsakeg 1-åringar. I eit reativt stort område søraust av Hopen var ae adersgrupper banda, men 1-åringane dominerte i an tae Fig. 3 viser tisvarande fordeing under oddetoktet 20-25. september. Det kan sjå ut som om odda har trekt noko mot vest og sør i tida meom dei to tokta. Fig. 4 viser fordeinga av ekkomengde i 5 m-skiktet nær botnen. Noko av den edre fisken i dei kadaste områda mot nord og vest stod nær botnen heie døgnet. Ungodda engre aust og sør vart ikkje registrert nær botnen i det heie.
I heie området viste odda den vanege vertikavandringa gjennom døgnet. Den stod i småstimar og sør djupare enn 50 m om dagen, medan den stort sett var i dei øvste 50 m om natta. Det var tides stor skinad på vertikavandringa hjå edre og ung odde. Den store odda engst i nord og vest stod nærare botnen og vandra i mindre utstrekning opp i sjøen om natta, medan a den yngre fisken som stod.. i djup meom 50 og 150 m om dagen kom tides heit ti overfata om natta. Tabe I viser eit eksempe på vertika fordeing av ungodde om natta. Ekkornengde-verdiane i øvste rekka er frå den oppoverretta taua svingaren. På einskide 5-mi stod vesentege mengder av fisken for høgt ti å bi registrert med bunnmontert svingar. Likeve, når heie området vert sett under eitt, var det cin ubetydeeg de av bestanden som stod så høgt. Det same var tifee for botnregistreringane. I einskide okaitetar var ein stor ande av den edre odda så nær botnen at det er rimeeg å tru at mykje ikkje vart registrert på grunn av dødsoneeffekten. Men for heie området var "botnandeen" iten. Dette framgår av fig. 5 som viser middeverdiar av ekkomengde i dei statistiske rutene. Kursinjetetteik i høve ti fiskefordeing Fig. 2 viser at det vart registrert svært høge ekkomengder i to reativt små område Teksttabeen nedanfor viser koreis tota ekkomengde fordete seg i høve t.i tettheit og anta observasjonar (5-mis verdiar). Tettheit 200 400 600 800 1000 1200 (integratorverdi) : 200 400 600 800 1000 1200 1400 Anta 5-mis verdiar: >1400 66 22 14 8 2 3 3 2 Ekkomengde i prosent 15 15 15 12 4 7 9 23 Tabeen viser at 23 prosent av tota ekkomengde kom frå to 5-mis verdiar, ca. 1500 og 4600. Ei einskid mautisk mi gav meir enn 13.000 i integratorverdi. I område med så store variasjonar i ekkomengde må kursinjene sannsynegvis eggjast
4 mykje tettare enn tifeet var, dersom ein ska få sikre resutat. Dette var det ikkje tid ti, idet begge desse registreringane vart gjorde siste døgnet. Observasjonane tyder på at tettheitsvariasjonane i I-gruppe fordeinga er svært store sik at eit tett kursnett, kanskje i kombinasjon med sonar-registrering bør anvendast om ein ska få påiteege mengdeindeksar. Utrekning ar Vanegvis bir utrekningane gjort rute for rute. Ein reknar ut ein midde integratorverdi og ei midde engdefordeing for kvar rute. Desse dataene" saman med den engdeav~engige C-verdien, vert brukt i eit program som gjev anta per kvadrat nautisk mi i kvar engdegruppe. Både utrekning av midde integratorverdi og midde engdefordeing vi i nokon mun variera frå person ti person at etter kor mykje skjønn som må utvisast. I ruter som er i utkanten av fordeinga er det ofte eit visst skjønn som må utvisast når ein avgjer kor stor de av ruta middeverdien representerer. Ae rutene sør og aust av Hopen var i vestkanten av fordeinga. To personar A og B rekna derfor ut midde integratorverdiar uavhengige av kvarandre. Vanegvis er det sjedan ein har meir enn 1-2 tråstasjonar i kvar rute. Lengdefordeingar frå naborutene vert ofte brukte i tiegg, spesiet når sike stasjonar er representative for registreringar i deer av ruta. Vektinga av dei uike engdefordeingane har vare basert på skjønn. De i uike tråstasjonane vert gjevne vekter på, 2, 3 etc. (heie ta) at etter kor godt ein meiner det representerer registreringane (integratorverdien). Lengdefordeinga for ei rute vart utarbeidd på tre måtar: ) Under "jugdinga" avgjorde ein kva for nautiske mi og kva djup, kvar tråstasjon var representative for. Integratorverdiane angs kursen vart derved knytt ti ein
tråstasjon. tråstasjon Integratorverdien tihøyrande ein i ei rute vart så brukt som vekt for engdefordeinga frå denne tråstasjonen. 2) Den vanege standardmetoden med skjønnsmessig vekting. 3) IJengdefordeingane vart korrigerte for seeksjon med ein seeksjonsfaktor som var estimert utfr.å prøvene frå posen og maskene. Metoden er gjort greie for i arbeidsnotat av Tjemeand. Det vart rekna ut 4 ansag for tota mengde fisk i kvar adersgruppe ved å ko~binera integratorverdiar og engdefordeingar. Resutata er vist i teksttabeen nedanfor: Anta X 10-7 Ansag nr. Integrator Lengdeford. 2 3 4 A 3100 913 290 8 2 B., L.. 2900 890 287 8 3 A 2 2900 938 341 O 4 B 3 3300 760 236 6 Det er iten skinad på resutata under aternativ 1-3. Avvika er ikkj e større enn det ein måtte venta for ei t sikt i te grenseområde. Aternativ 4 ski seg ut med ei vriding av antaet mot yngre fisk. Dette kjem av at i bandingsfangstar (område) er no ein de av den edre fisken overført ti småfisk med seeksjonsfunksjonen som er brukt. Generet vi ein sik effekt bi stor når der er stor grad av banding (overappingsområde) meom storodde og småodde og iten eer umerkjande når dei to størrescsgruppene står kvar for seg. Odd Nakken Sigurd Tjemeand
b Tabe 1.. Vertikafordeing av odde. Nattregistreringer 14-15. oktober 1985 LOGG 995 000 10-15- 20-35- 000 005 15 20 25 40 Over integratorkan. 15 92 27 71 124 91 Bunnrnontert sv. (0-15) FØrste integratorkan. 269 433 329 337 275 191 Bunnrn. svinger (15-55) Annen integratorkan. 5 4 7 16 67 Bunnm.. svinger (55-105) 40-45- 45 50 136 12 341 426 68 63 Tredje Bunnrn. Fjerde Bunnm. Tota integratorkan. 2 svinger (105-155) integratorkan. svinger (155-205) 291 529 363 424 399 349 36 68 545 605 770-.---------------------------, 77 [-6~ "~ 6---.!::::.--~!::::. L!::::.-1::::.----I..Y'----.----t..:::. Fig.1 Kurser og tråstasjonar "G.O.Sars" 13-19 oktober 1985.
770~------------------------------------------, 770 75 +-~--.----,------, ::,~~~~~~--.--~---,,----~--.--...-- 24 25 26 27 28 29 30 31 32 Fig. 2. Fordeing av ekkomengde (gidende midde) for odde. 11-20 okt. Skraverte områder viser ) Hovedsakeeg 2-år og edre odde 2) Banding av 2+ og I-gruppe odde 3) Hovedsakeeg I-gruppe odde no 250 '-...-.--- Fig. 3. Fordeing av ekkomengde (gidende midde) for odde 20-25 sept. 1985. (Loddetokt)
8 770 -r--------------------------, 77 \ o ) \LØ' o 10 30 10 _) 75 3011 -+2 4-0 -------.--,25-0 ---.--,26-0~----,2,-7 -~-2 8 -~-2.-9 -~-3.-0 -~-3~1 -~_j32 Fig. 4. Fordeing av odde i 5-rn skiktet nær botnen. 13-19 oktober 1985. 770 30 MT= 99 Mr= 113 Ms= B Ms= 11 o 77 00 MT= 156 Mr= 458 o 76 30 (f Ms= 11 Ms= 10 Mr= 283 Ms= o MT= 275 MT= 235 Ms= 7 Ms= o Mo= 26 76 00 MT= 380 Ms= 0,4 75 o 30 240 Fig. 5. 25 26 27 28 29 30 31 Middeverdiar av ekkornengde for odde i dei statistiske rutene. MT = Tota ekkornengde, MB = Ekkomengde i botnkana, M 0 = Ekkomengde over registreringsonen for botn montert svingar (0-15 m) 32