ÅRIM Langelandsvegen 17 6010 ÅLESUND 30. mars 2012 Sjå adresseliste OFFENTLEG ETTERSYN: FORSKRIFT OM HUSHALDSAVFALL OG SLAM I ÅLESUNDREGIONEN Dei tolv eigarkommunane til Ålesundregionen Interkommunale Miljøselskap IKS ÅRIM har gjennom representantskapet bede selskapet om å utforme eit forslag til renovasjonsforskrift for regionen. Dette forslaget blir no lagt ut til offentleg ettersyn med frist for kommentarar 1. juli 2012. Kommentarar kan sendast til ÅRIM, Langelandsvegen 17, 6010 ÅLESUND eller på epost: post@arim.no. Det er også mogleg å gi kommentarar på heimesidene til ÅRIM: www.arim.no. Basert på forslaget og kommentarane som kjem inn, vil styret i ÅRIM fremje eit forslag for representantskapet, som i sin tur eventuelt rår kommunane til å vedta renovasjonsforskrifta. Kvart enkelt kommunestyre må vedta forskrifta for at ho skal vere gyldig i den enkelte kommunen. Med vennleg helsing Øystein Peder Solevåg Dagleg leiar ops@arim.no dir 70 16 41 80 mob 40 23 47 05 1
LISTE OVER HØYRINGSINSTANSAR: Giske kommune Haram kommune Norddal kommune Sandøy kommune Skodje kommune Stordal kommune Stranda kommune Sula kommune Sykkylven kommune Vestnes kommune Ørskog kommune Ålesund kommune Forbrukerrådet Fylkesmannen i Møre og Romsdal Maskinentreprenørenes foreining Møre og Romsdal Boligbyggelag Møre og Romsdal fylkeskommune Naturvernforbundet i Vestnes Naturvernforbundet i Ålesund og omegn Norsk Industri Ålesund Boligbyggelag Ålesund Brannvesen KF Ålesund Natur og Ungdom 2
NYTT UTKAST TIL RENOVASJONSFORSKRIFT FOR ÅLESUNDREGIONEN KVIFOR RENOVASJONSFORSKRIFT? Dersom renovasjonsselskapet skal stille konkrete krav til abonnentane, må det ut frå legalitetsprinsippet vere ein heimel i lov eller forskrift for dette kravet. Av omsyn til rettstryggleiken for innbyggjarane må desse krava formulerast mest mogleg eintydig og presist. Renovasjonsforskrifta skal regulere tilhøvet mellom renovasjonsselskapet og abonnentane slik at dei meir generelle krava i forurensningsloven blir presiserte. 3
HEIMEL Heimel til å fastsette renovasjonsforskrift for kommunane er gjeve i 30 i forurensningsloven; her heiter det m.a.: Kommunen kan gi forskrifter som er nødvendig for å få til en hensiktsmessig og hygienisk oppbevaring, innsamling og transport av husholdningsavfall. SAKSBEHANDLING Representantskapet har bede Ålesundregionen Interkommunale Miljøselskap IKS om å utforme eit forslag til renovasjonsforskrift for regionen. Selskapet legg opp til å samarbeide med dei renovasjonsansvarlege i eigarkommunane om å utforme eit forslag til renovasjonsforskrift. Dette forslaget vil bli sendt på høyring av styret i selskapet. Etter ei oppsummert høyringsrunde fremjar styret eit forslag for representantskapet, som i sin tur eventuelt rår kommunane til å vedta renovasjonsforskrifta. Det er eit krav i forvaltningsloven at forvaltningsorganet skal påse at saken er så godt opplyst som mulig før vedtak treffes. Gjennomføringa av høyringa må difor gje dei som har interesse av forskrifta høve til å uttale seg. Forvaltningsloven har ei rekke formkrav til forskrifter. I tillegg er det utarbeidd retningsliner frå Lovavdelinga i Justisdepartementet. Det er nødvendig å gjere forskrifta kjent gjennom Norsk Lovtidend for å kunne nytte ho. 4
INNHALD Under er ein gjennomgang av forslaget til forskrift om hushaldsavfall i Ålesundregionen. Denne gjennomgangen er basert på eksisterande reglar i regionen, samt på planane til Ålesundregionen Interkommunale Miljøselskap IKS (ÅRIM) slik dei ligg føre våren 2012. STATUS I ÅRIM KOMMUNANE NÅR DET GJELD RENOVASJONSFORSKRIFTER I DAG: GISKE: HARAM: Forskrift for hushaldsavfall i Giske kommune, Møre og Romsdal er vedtatt 20. juni 2006. Giske kommune har også Normalreglement for sanitæranlegg i Giske kommune, vedtatt 6. mai 1997, men det er heller ikkje publisert på Lovdata. Her er det ikkje krav om tømming av private avskiljarar, men det er eit krav om forbod mot avfallskvern for alle som er tilknytta kommunalt avløpsanlegg. Forskrift for hushaldsavfall i Haram kommune, Møre og Romsdal er vedtatt 22. juni 2006 og er publisert på Lovdata: http://www.lovdata.no/for/lf/ov/ov 20060622 0946.html. Forskrift for matinnsamling for storhushaldningane er vedtatt 18. desember 1998, Lovdata adressa er http://www.lovdata.no/for/lf/ov/ov 19981218 1381.html. NORDDAL: Forskrift for hushaldsavfall i Norddal kommune, Møre og Romsdal er vedtatt, gjeldande frå 1. januar 2007 er vedteke, informasjon om vedtaksdato manglar. Den er ikkje kunngjort på Lovdata. 5
SANDØY: To forskrifter (Vedtekter for renovasjonsordninga) er vedtatt å gjelde frå 1. juni 2005, ein for Harøya og Finnøya, ein for Sandøya og Ona. Har ikkje tvungen renovasjon på Orten. Føresegner for tømming av slamavskiljarar, tette oppsamlingstankar for avløpsvatn m.v. for Sandøy kommune vedtatt 23. mars 1995 er heller ikkje kunngjorte på Lovdata. SKODJE: Forskrift for hushaldsavfall i Skodje kommune, Møre og Romsdal er vedtatt 27. april 2007. Føresegner for tømming av slamavskiljarar, tette oppsamlingstankar for avløpsvatn m.v. for Skodje kommune er vedtatt 26. oktober 1993. Ingen kunngjorte forskrifter på Lovdata. STORDAL: Forskrift for hushaldsavfall i Stordal vedtatt i kommunestyret som sak 41/2006. Føresegner for tømming av slamavskiljarar, tette oppsamlingstankar for avløpsvatn mv. for Stordal kommune er vedtatt av kommunestyret 20. desember 1993. Ingen kunngjorte forskrifter på Lovdata. STRANDA: Forskrift for hushaldsavfall, Stranda kommune, Møre og Romsdal er vedtatt 6. oktober 2004 og er publisert på Lovdata: http://www.lovdata.no/for/lf/ov/xv 20041006 1512.html. Lokal forskrift om avløp er på høyring vinteren 2011.SULA: Forskrifter for hushaldningsavfall er vedteke av Sula kommunestyre 13. mars 2008. Føresegner for tømming av slamavskiljarar, tette oppsamlingstankar for avløpsvatn mv. for Sula kommune er vedtekne av Sula kommunestyre 23. mars 1995. Ingen kunngjorte forskrifter på Lovdata. SYKKYLVEN: VESTNES: Forskrift for innsamling av hushaldsavfall er vedtatt 27. april 1998 og er publisert på Lovdata: http://www.lovdata.no/for/lf/ov/xv 19980427 4902.html. Forskrift for tømming av slamavskillarar, tette oppsamlingstankar for avløpsvatn mv. er også vedtatt 27. april 1998 og er også publisert på Lovdata: http://www.lovdata.no/for/lf/ov/xv 19980427 4900.html. Renovasjonsvedtekter for Vestnes kommune, gjeldande frå 1. juli 1993 er vedteke, informasjon om vedtaksdato manglar. Denne omfattar også tømming av slamavskiljarar. Ingen kunngjorte forskrifter på Lovdata. ØRSKOG: Forskrift for hushaldsningsavfall er vedteken i Ørskog kommunestyre 9. september 2004. Ingen kunngjorte forskrifter på Lovdata. ÅLESUND: Forskrift om hushaldsavfall, Ålesund kommune, Møre og Romsdal er vedtatt 30. november 2006 og er publisert på Lovdata: http://www.lovdata.no/for/lf/ov/xv 20061130 1380.html. Ålesund har også ein forskrift om separat innsamling av matavfall fra storhusholdninger, Ålesund kommune, Møre og Romsdal, vedtatt 1. oktober 1998 og publisert på Lovdata: http://www.lovdata.no/for/lf/ov/xv 19981001 0968.html. Dessutan har Ålesund ei forskrift om tiltak for å motverke fare for forureining frå nedgravne oljetankar, Ålesund kommune, Møre og Romsdal, denne er vedtatt 18. september 2009 og finst på Lovdata på http://www.lovdata.no/for/lf/ov/xv 20080918 1679.html. Ålesund kommune har også 6
Sanitærreglement for Ålesund kommune. Dette er vedtatt 30. november 2006, men det er ikkje publisert på Lovdata. Her er det ikkje krav om tømming av private avskiljarar, men det er eit krav om forbod mot avfallskvern for alle som er tilknytt kommunalt avløpsanlegg. 7
INNHALDET I FORSKRIFTA HEIMEL Heimel til å fastsette renovasjonsforskrift for kommunane er gjeve i 30 i forurensningsloven, her heiter det m.a.: Kommunen kan gi forskrifter som er nødvendig for å få til en hensiktsmessig og hygienisk oppbevaring, innsamling og transport av husholdningsavfall. Der renovasjonsselskapet skal stille konkrete krav til abonnentane, må det ut frå legalitetsprinsippet vere ein heimel i lov eller forskrift for dette kravet. Av omsyn til rettstryggleiken for innbyggjarane må desse krava formulerast mest mogleg eintydig og presist. Renovasjonsforskrifta skal regulere tilhøvet mellom renovasjonsselskapet og abonnentane slik at dei meir generelle krava i forurensningsloven blir presiserte. 8
FORMÅL Det er eit todelt formål med å få på plass ei felles forskrift. Det eine er å få på plass gode reglar for miljø og kostnadseffektiv handtering av avfall og slam i Ålesundregionen. Det andre er å sikre eit felles regelverk som grunnlag for oppfølging, kontraktsinngåingar og informasjonsaktivitetar. På den måten unngår vi m.a. at det kan stillast spørsmål ved, om like reglar skal tolkast ulikt i dei ulike kommunane. VIRKEOMRÅDE Forskrifta omfattar hushaldsavfall frå heile Ålesundregionen. Hushaldsavfall er definert som avfall frå private hushald, herunder større gjenstandar som inventar og liknande. Næringsavfall, som er avfall frå offentlege og private verksemder og institusjonar, er ikkje omfatta av forskrifta. Næringsavfall skal etter 32 i forurensningsloven bringast til lovleg avfallsanlegg dersom det ikkje blir gjenvunne eller nytta på annan måte. Kommunane er delegert mynde til å føre tilsyn med at verksemder som produserer næringsavfall handterer dette på lovleg måte. Dette delegasjonsvedtaket er formulert slik i brev frå Miljøverndepartementet 5. desember 2003: Miljøverndepartementet fatter med hjemmel i forurensningslovens 81, jf. kgl. res av 8. juli 1983 følgende vedtak: Samtlige av landets kommuner får delegert myndighet etter forurensningsloven 48 første ledd til å føre tilsyn med at besitter av næringsavfall som ikke i art eller mengde skiller seg vesentlig fra husholdningsavfall, håndterer dette forsvarlig. Innenfor det saksområdet hvor kommunen har fått myndighet etter 48 får den også myndighet til å: kreve nødvendige opplysninger av avfallsbesitter etter 49 utføre inspeksjon av eiendom og granske dokumenter og materiell etter 50 fastsette forskrift om gebyr etter 52a fastsette og frafalle tvangsmulkt etter 73 begjære påtale etter 78 siste ledd og 79 siste ledd. Det blir i renovasjonsforskrifta ikkje lagt opp til å delegere dette myndet vidare frå kommunane til ÅRIM. Verksemder med næringsavfall kan inngå ein privatrettsleg avtale med ÅRIM om innsamling og gjenvinning av avfall, slik mange verksemder i dag har avtale med kommunane. Det er fri konkurranse på feltet, det vil seie at verksemdene også kan inngå avtalar med andre som samlar inn næringsavfall. Når det gjeld slam, så er det ikkje eit tilsvarande skilje mellom slam frå hushald, og slam frå næring i 26 i forurensningsloven. Her har kommunane plikt til å «sørge for tømming av mindre renseinnretninger som slamavskillere og samlekummer for avslamming av sanitært avløpsvann og overvann. Det samme gjelder for oppsamlingstanker med ubehandlet sanitært avløpsvann. Kommunen skal også sørge for nødvendige anlegg 9
for tømming av avløpsvann fra bobiler, fritidsbåter m.v.» Derimot har kommunen ikkje plikt til å etablere tømmeordningar for oljeutskiljarar, fettutskiljarar og oppsamlingstankar for industrielt avløpsvatn, og heller ikkje heimel til å krevje tilknytting til ei spesiell tømmeordning for slike anlegg. I den grad ÅRIM skal tilby desse tenestene, vil det vere basert på privatrettslege avtalar med aktuelle abonnentar. DEFINISJONAR Dei omgrepa som er definerte i forskrifta er dei som ikkje frå før er definerte i forurensningsloven eller i forurensningsforskriften. Renovasjon er ei teneste som i utgangspunktet skal vere tilgjengeleg for alle som høyrer til offentleg veg. I tillegg er det utstrakt, men varierande, bruk av private vegar ved innsamling av avfall og slam i Ålesundregionen. Mykje av vegnettet som blir nytta ved innsamling av avfall i dag har ein standard som er under det ønskjelege. Det er difor tatt inn ein definisjon av «køyrbar privat veg» som omfattar to situasjonar; (1) dei vegane som allereie er i bruk til innsamling av avfall og (2) vegar som kan bli tatt i bruk til dette føremålet i framtida. Når det gjeld vegar som allereie er i bruk, så vil det vere nødvendig å gjere ei konkret vurdering i det enkelte høvet av om t.d. dårleg vedlikehald, manglande skoging eller anna kan føre til at renovasjonsbilen ikkje lenger kan komme fram, stoppe for å tømme oppsamlingseiningar eller slamanlegg og snu eller rygge på forsvarleg måte. For at nye private vegar skal kunne takast i bruk til renovasjon, må dei oppfylle konkrete og klare krav. MYNDET TIL ÅRIM Gjennom å vedta forskrifta gir eigarkommunane ÅRIM rett til å, på avgrensa område, utøve mynde som etter forurensningsloven er lagt til den enkelte kommune. Kommunane har heimel i 83 i forurensningsloven til å gi interkommunale selskap slikt mynde. Kommunane har styringsrett over ÅRIM gjennom selskapsavtalen, jf. lov om interkommunale selskaper. Eigarkommunane si styring av ÅRIM blir gjort gjennom representantskapet. Representantskapet er det øvste organet i selskapet, og tek mellom anna avgjerd i saker som gjeld budsjett og økonomiplan for selskapet, inklusive satsane for kommunane si innbetaling til selskapet, strategi for selskapet og eventuell felles avfallsplan for kommunane. Representantskapet i ÅRIM for perioden 2012 2015 har seksten medlemmer; fem frå Ålesund og ein frå kvar av dei andre eigarkommunane. 10
HUSHALDSAVFALL TVUNGEN RENOVASJON Det er allereie innført tvungen renovasjon for hushaldsavfall i heile regionen. Det blir ikkje lagt opp til å gjere endringar i dette prinsippet. For hytterenovasjon er stoda i dag lagt til grunn. Når det gjeld seinare innføring av hytterenovasjon i nye kommunar, blir det lagt opp til at kvar enkelt kommune vil kunne slutte seg til ordninga ved eit vedtak i kommunestyret, så sant dette vedtaket er fatta i tråd med reglane i kapittel VII i forvaltningsloven (offentleg ettersyn, formkrav til utforming av vedtaket og kunngjering). PLIKTENE TIL ÅRIM Selskapsavtalen har eit generelt krav om korleis ÅRIM skal løyse oppgåvene selskapet har fått. Gjennom renovasjonsforskrifta har eigarkommunane høve til å konkretisere dette. Samtidig er det viktig at forskrifta ikkje blir så detaljert at eventuelle mindre endringar i kjeldesorteringa, innsamlinga eller bringeordningane gjer det nødvendig å revidere forskrifta. Enkelte av kommunane har i dag lange avtalar som regulerer eigedomsretten til innsamla avfall. Døme på dette er avtalane mange av kommunane har med Tafjord Kraftvarme AS om levering av brennbart restavfall, samt avtalar nokre av kommunane har med drivarar av bemanna miljøstasjonar. Desse privatrettslege avtalane mellom enkeltkommunar og avfallsbehandlarar vil gå føre den generelle regelen om at ÅRIM eig og har ansvaret for avfallet. Ved utløp eller oppseiing av avtalane vil reglane i forskrifta bli dei som gjeld. 11
PLIKTENE TIL ABONNENTEN Renovasjonsforskrifta må regulere dei pliktene abonnenten har. I nokre dei eksisterande renovasjonsforskriftene har ein del av desse pliktane berre vore omtalt i retningslinjer, ikkje i sjølve forskriftene. Dette har vist seg å vere utilstrekkeleg når sakene blir sett på spissen. Det er difor nødvendig å regulere desse pliktene relativt utførleg. Paragrafen er delt i åtte: Første del slår fast at avfallet må vere kjeldesortert og samla i godkjende oppsamlingseiningar for å bli omfatta av renovasjonsordninga. Det blir ikkje lagt opp til sanksjonar (som bøter) ved feilsorteringar, men abonnenten risikerer at avfallet ikkje blir henta dersom det er plassert avfall det er ulovleg å kaste i restavfallet (t.d. farleg avfall), kan skade bilar og utstyr (t.d. fordi det er brannfarleg) eller kan øydeleggje det kjeldesorterte avfallet som skal til gjenvinning (t.d. slakteavfall i papirinnsamlinga). Andre del slår fast at avfallet skal emballerast og oppbevarast på ein slik måte at risikoen for skade og sjukdom på renovatøren og andre ulemper blir redusert mest mogleg. Tredje del har reglar om plassering av oppsamlingseiningar. Dersom ikkje abonnenten eller kommunen abonnenten høyrer til har betalt for ekstra henteavstand, skal oppsamlingseiningar plasserast ved offentleg eller privat køyrbar veg på hentedagen. For mindre behaldarar, i praksis med volum opp til 240 l, vil avfallet bli henta inntil 5 m frå vegkant (ut frå definisjonane av «henteavstand»). Større behaldarar må av omsyn til helse og tryggleik, både for renovatørane og omgjevnadene, vere direkte tilgjengelege for renovasjonskøyretøy ved tømming. Det blir lagt opp til at ÅRIM etter dialog med abonnenten kan samtykke i andre plasseringar på hentedagen der dette er nødvendig, t.d. for område med sterk vind, trafikkfare eller liknande. 12
Forslaget legg altså opp til ei gjennomgåande harmonisering i regionen, utan at konsekvensane er rekna å bli særleg store av den grunn. I dag er reglane slik for mindre oppsamlingseiningar: Kommune Henteavstand frå køyreveg i gjeldande kommunale renovasjonsforskrift Giske 8 meter Haram 5 meter Sandøy 5 meter Sula Synleg frå veg, mellom veg og bustad. Ålesund 10 meter (2 m for køyreveg utan snuplass) Stordal 5 meter Norddal 3 meter (vegkant) Stranda 10 meter Sykkylven 5 meter Skodje 3 meter (vegkant) Ørskog 3 meter (vegkant) Vestnes 3 meter (vegkant) Gjennomsnittleg henteavstand i regionen er under fem meter, dette gjeld også dei kommunane som har åtte og ti meter i eksisterande forskrift. Henteavstand er også ein kritisk faktor når det gjeld kostnadene ved renovasjon; gjennom å leggje seg på fem meter i staden for ti meter bør det vere mogleg å få ut ein effektiviseringsvinst i forhold til tidsbruk og kostnader til innsamling av avfall. 13
Fjerde, femte og sjette del handlar om tilpassingar av det abonnementet den enkelte har i høve det behovet hushaldinga har for renovasjon. Sjuande del inneheld ein regel om at abonnentar som skal installere nedgravde løysingar må avklare dette med ÅRIM. Det finst ulike løysingar for tømming av nedgravde oppsamlingseiningar, og det er viktig at desse er harmoniserte med eksisterande utstyr i regionen. Åttande del inneheld reglar for hytteabonnentane. Dette samsvarar i stor grad med reglane slik dei er i dag i dei kommunane som har hytterenovasjon. HEIMEKOMPOSTERING Omfanget av heimekompostering varierer ein god del i regionen, det same gjer omfanget av støtte og rabattordningar for abonnentar som komposterer. I 2009 var omfanget slik (av totalt litt over 32 000 abonnentar): Kommune Talet på abonnentar med heimekompostering Giske 183 Haram 154 Norddal 36 Sandøy 134 Skodje 50 Stordal 42 Stranda 52 Sula 45 14
Sykkylven 5 Vestnes 373 Ørskog 0 Ålesund 174 SUM 1248 I 34 i forurensningsloven heiter det: «Kommunene bør fastsette differensierte gebyrer, der dette vil kunne bidra til avfallsreduksjon og økt gjenvinning.» Det er liten tvil om at heimekompostering bidrar til avfallsreduksjon og auka gjenvinning, samstundes som det er viktig å sikre at denne aktiviteten ikkje blir ei kjelde til hygieniske ulemper. Forslaget er ei vidareføring av reglane i fleire av kommunane i dag, og i tråd med tilrådingane frå helsestyresmaktene. 15
SLAM TØMMING AV SLAMANLEGG I forurensningsloven 26 heiter det m.a.: «Kommunen skal sørge for tømming av mindre renseinnretninger som slamavskillere og samlekummer for avslamming av sanitært avløpsvann og overvann. Det samme gjelder for oppsamlingstanker med ubehandlet sanitært avløpsvann.» og «Kommunen skal sørge for tømming av privet i tettbygd strøk, og utenfor tettbygd strøk i den utstrekning kommunen bestemmer det.» I selskapsavtalen for ÅRIM er denne oppgåva lagt til selskapet. Septiktankar og andre slamanlegg har ofte ei plassering som gjer det nødvendig for abonnenten å klargjere dei før tømming kan skje. Det kan vere kumlokk som er låste av tryggleiksomsyn, det kan vere attgroing eller det kan ha vore gravearbeid på staden etter førre tømming. Det er difor viktig at abonnenten blir varsla i rimeleg tid om neste tømming. Ut frå røynsler i Ålesundregionen og andre stadar, bør forskrifta unngå formuleringar som «rimeleg tid», og det er difor sett eit krav til ÅRIM om å varsle seinast ei veke før tømminga skjer. I dag skjer dette i store delar av regionen ved at kvar enkelt abonnent får eit brev i posten. Dette brevet skal abonnenten i dei fleste kommunane pakke i ein plastpose og plassere på tanklokket. Det blir lagt opp til å vidareføre dette, men det kan vere aktuelt med nokre endringar, t.d. varsling på SMS eller liknande. Det er også foreslått å etablere ei plikt for eigarar av installerte tette tankar til å legge til rette for installasjon av fjernavlesingsutstyr for fyllingsgrad. Dette vil gjere det mogleg for ÅRIM å, i større grad planlegge tømmingar av tette tankar. Det har vore nokre uregelmessigheiter knytt til tømminga av slike tankar i regionen, noko som gir auka risiko for smitte og annan forureining. Kostnadene ved installasjon av fjernavlesingsutstyr på eksisterande tankar vil måtte dekkast av ÅRIM. I samband med tømminga av septiktankar, tette tankar mv., blir det gjennomført ein enkel tilstandskontroll med anlegget. Det er i denne kontrollen dei fleste konkrete feila på anlegg blir oppdaga. Forslaget legg ikkje opp til å gi ÅRIM mynde til å stille krav til utbetring av anlegg. Det blir i staden lagt opp til at ÅRIM skal ha god dialog med dei avløpsansvarlege i kommunane som har mynde på dette feltet. 16
TØMMEFREKVENS Forslaget om tømmefrekvens for slamanlegg vidarefører praksis frå Ålesundregionen og landet elles. PLASSERING AV NYE SLAMANLEGG ÅRIM vil måtte syte for tømming av dei slamanlegga som er etablerte frå før, sjølv om enkelte av desse representerer visse utfordringar. Når det gjeld etableringa av nye slamanlegg, er det viktig at det kjem på plass eit regelverk i alle kommunane som sikrar meir rasjonelle tømmeløysingar. Som ein del av dette er det også krav om utstyr for fjernavlesing av fyllingsgrad for tette tankar. Desse krava bør forskriftsfestast slik at dei er kjende for alle som skal byggje ut nye anlegg. MATAVFALLSKVERNER Separate avløpsanlegg har ein begrensa reinseeffekt samanlikna med mange større avløpsrenseanlegg, og dei er heller ikkje utforma for å handtere næringsemna i kverna matavfall. Installering av matavfallskverner i hushaldingar med separate avløpsanlegg kan difor gi auka risiko for overgjødsling og anna forureining. Det er difor viktig å signalisere at dette ikkje er ei god løysing for handtering av matavfall for slike abonnentar. 17
RENOVASJONSTEKNISK PLANLEGGING PLIKT TIL Å HA RENOVASJONSTEKNISK PLAN Det er ei utfordring i fleire område i regionen at det er abonnentar som bur langs vegar som har for dårleg standard til at avfallsinnsamlinga kan gjennomførast med god regularitet, særleg om vinteren. Renovasjonsbilar er store og tunge kjøretøy som skal inn i alle bustadområde kvar veke. Det er eit klart mål å legge opp planlegginga av nye bustadfelt slik at innhentinga av avfall foregår på ein effektiv og trafikksikker måte. ÅRIM har difor eit ønskje om å kunne gje aktive og konstruktive råd i dei sakene som blir fremja etter plan og bygningsloven i kommunane. Av aktuelle omsyn kan vi nemne tilgang til tømmeordningar for avløpsslam, snuplass for renovasjonsbilar, fellesanlegg for renovasjon og plass til miljøstasjon. Samstundes er det heilt klart at den viktigaste måten å få innarbeidd omsynet til trafikktryggleik på, er gjennom eit krav om at alle som planlegg eller byggjer har gjort ei vurdering av korleis dei vil organisere avfallsinnsamlinga. Dette er grunnlaget for å innføre ei plikt om renovasjonsteknisk planlegging også i Ålesundregionen, slik det har blitt innført mange andre stader i landet dei siste åra. OMFANGET AV OG INNHALDET I RENOVASJONSTEKNISK PLAN Ein renovasjonsteknisk plan blir utarbeidd av ein søkjar og må tilpassast det aktuelle prosjektet. Det er viktig at planen gir grunnlag for å kunne vurdere trafikktryggleik og effektive innsamlingsløysingar i det enkelte tilfelle. God renovasjonsteknisk planlegging i planfasen legger både rammebetingelsar og tilrådingar for byggesakene. Viktige sjekkpunkt i ein plan vil vere: Universell utforming Er det gjort overordna vurderingar med omsyn til universell utforming ved val av renovasjonsløysing og utstyr? Er det gjort vurderingar med omsyn til universell utforming, til dømes avstandar, skilting/merking, stiging/nivåforskjellar, nå og rekkehøgder, breidder? Val av renovasjonsløysing Løysingar for enkelthusstander (to dunkar og ein sekk). Løysingar for fellesabonnement (burettslag, sameige mv.) Nedgravne løysingar. Samlokalisering av løysingar for hushaldsavfall og næringsavfall. Andre løysingar for planområdet, t.d. heimekompostering. 18
Plassering av renovasjonsløysingar Avfallsrom i bygg Utandørs oppstillingsplass eller bod Nedgravne løysingar Behov for areal til ubemanna miljøstasjonar (returpunkt) Brannsikre løysingar Utstyr i forhold til brannfare Plassering av utstyr Tilkomst Vegnormalar Tilhøvet til krav i renovasjonsforskrifta Dører, portar, trapper, kantstein, låsing mv. Servicenivå Rygging Snuplass Estetikk Avskjerming Form og design Støy og vindtilhøve Tilhøve til plan Eige reguleringsføremål for avfallsløysingar KRAV TIL TEKNISKE LØYSINGAR FOR INNSAMLING AV HUSHALDSAVFALL Utbygging av infrastruktur for innsamling av avfall, særleg i form av nedgravne avfallsoppsamlingseiningar, er førebels eit ganske nytt område i Noreg. Forslaget til forskrift regelfester det som er sikker praksis i landet elles, nemleg at kommunen gjennom t.d. vedtak om reguleringplan kan krevje utbygging av infrastruktur for avfall og finansiering av denne infrastrukturen. 19
GEBYR GEBYRPLIKT FOR AVFALL I 34 i forurensningsloven heiter det: Kommunen skal fastsette gebyrer til dekning av kostnader forbundet med avfallssektoren, herunder innsamling, transport, mottak, oppbevaring, behandling, etterkontroll m.v. Kostnadene skal fullt ut dekkes inn gjennom gebyrene. Med kostnader menes både kapitalkostnader og driftskostnader. For avfall som kommunen har plikt til å samle inn, motta og/eller behandle etter 29, 30 eller 31 må gebyret ikke overstige kommunens kostnader. Kommunene bør fastsette differensierte gebyrer, der dette vil kunne bidra til avfallsreduksjon og økt gjenvinning. Forurensningsmyndigheten kan fastsette forskrifter om beregning av gebyrene. Avfallshåndtering etter 35 omfattes ikke av denne bestemmelsen. Gebyr skal betales av den som eier en eiendom som omfattes av ordning for innsamling av avfall eller tømming av slamavskiller, privet m.v. etter loven her. Dersom eiendommen er festet bort for 30 år eller mer, skal likevel festeren svare gebyret om ikke annet er avtalt. Det samme gjelder når festeren har rett til å få festet forlenget, slik at den samlede festetid blir mer enn 30 år. Avfallsgebyr med påløpte renter og kostnader er sikret med lovbestemt pant etter panteloven 6 1. Om renteplikt ved for sen betaling, tilbakebetaling og inndrivelse av avfallsgebyr gjelder reglene i lov 6. juni 1975 nr. 29 om eigedomsskatt til kommunane 26 og 27 tilsvarende. Kommunane har tidlegare hatt litt ulik praksis når det gjeld gebyrplikta for avfall. Med dei reglane som er foreslått her, blir det slik at grunnlaget for innkrevjing av renovasjonsgebyr blir likt i alle kommunane i Ålesundregionen, utan at gebyrsatsane nødvendigvis blir dei same, ettersom desse skal omfatte alle kostnadene den enkelte kommunen har knytt til renovasjonsordninga. Storleiken på avfallsgebyret blir som før kvart år vedteke av kommunestyret. GEBYRPLIKT FOR SLAM Gebyrplikta for slam er regulert i 26 i forurensningsloven. Her heiter det: «Reglene i [ ] 34 om avfallsgebyrer får tilsvarende anvendelse ved tømming av slamavskillere, privet m.v.» Slamgebyret er knytt til tanken, storleiken på denne og kor ofte han blir tømd. 20
ENDRING AV ABONNEMENT Reglane er i samsvar med praksis i kommunane i dag. Innkrevjing av gebyr Her er det ikkje endringar i høve dagens system. Fritak frå gebyrplikt Det er nødvendig å ha reglar om fritak frå gebyrplikta for hus som står tomme og utan generert avfall. Sivilombodsmannen har i ei fråsegn frå november 2010 (sak 2010/500) uttalt dette: Selvkostprinsippet tillater neppe at en kommune innkrever renovasjonsgebyr for en eiendom som rent faktisk ikke er i bruk, og som heller ikke lovlig kan tas i bruk. I et slikt tilfelle har kommunen neppe noen plikt etter forurensningsloven 30 til å etablere en renovasjonsordning for den aktuelle eiendommen, i det eiendommen vanskelig kan karakteriseres som privat husholdning i 27 forstand. Det følger i så fall direkte av forurensningsloven 34 fjerde ledd første punktum at gebyr ikke skal betales, i det eiendommen ikke vil være omfattet av ordning for innsamling av avfall. Det har vore litt ulik praksis i kommunane når det gjeld gebyr for bustader nytta til fritidshus. Det som er viktig er at det frå og med ny forskrift blir etablert sams reglar. Gebyrvedtak i kommunane etter tidlegare forskrifter vil framleis gjelde for den aktuelle abonnenten. 21
AVSLUTTANDE REGLAR TILSYN Dette er ei oppfølging av det som er sagt over om myndet til ÅRIM. ÅRIM vil altså ikkje få mynde på andre område, som forsøpling eller ulovleg brenning, sidan dette ikkje er omfatta av renovasjonsforskrifta. KLAGEADGANG Felles klagebehandling er viktig for å sikre lik praksis. Dette er i tråd med selskapsavtalen til ÅRIM. GJENNOMFØRING AV VEDTAK Det er viktig at ÅRIM har virkemiddel for å kunne ta tak i situasjonar som oppstår. Det å nekte å hente avfall, melde abonnentar til politiet eller gi tvangsmulkt er i praksis lite aktuelle sanksjonar, slik at det i staden er viktig å ha noko som fungerer. 1) Varslingsplikt Det er viktig at abonnentane får melding når dei gjer noko vi ikkje ønskjer. Dette er i samsvar med forvaltningsloven. 2) Endra abonnement Det er i utgangspunktet abonnenten sjølv som definerer abonnementet sitt. Vi har likevel sett døme på at enkelte abonnentar inngår avtale om eit lite abonnement og deretter spekulerer i at dei får levere meir avfall enn dei betaler for. Dette går ut over dei andre abonnentane, som betaler for seg. 3) Ettersortering ÅRIM ønskjer difor å ha høve til å kunne hente inn dunkar og gjennomføre sortering på abonnenten si rekning. Dette gjeld særleg der ein dunk blir nytta til farleg avfall. Det er også svært uheldig om ÅRIM må tømme papirdunkar som restavfall på grunn av feilsorteringar. Dette gir opphav til skuldingar om at «alt går i same omnen». 22
4) Inndraging av dunk Det er lite aktuelt å inndra restavfallsdunkar, men papirdunkar må i enkelte høve dragast inn når abonnentar «konsekvent» nyttar han til restavfall. Ålesund kommune har røynsle med dette. 5) Ekstratømmingar slam Det kan vere nødvendig å gjennomføre omfattande tiltak for å få tømd tankar. Då må dette belastast den enkelte abonnent og ikkje alle som har gjort klar tanken sin. 6) Utbetring av anlegg I nokre høve kan dårlege anlegg medføre fare for forureining, t.d. av drikkevatn. Då er det nødvendig å gjennomføre utbetringstiltak. TVANGSMULKT Reglane om tvangsmulkt følgjer av forurensningsloven. ERSTATNING Reglane om erstatning følgjer av forurensningsloven. STRAFFANSVAR Reglane om straff følgjer av forurensningsloven. IKRAFTTREDEN Det blir lagt opp til at forskrifta gjeld frå 1. januar 2013. Frå dette tidspunktet blir difor dei eksisterande kommunale renovasjons og slamforskriftane oppheva. Det er ikkje lagt opp til endringar i plikt om deltaking i hytterenovasjonen frå 2013. Dette vil den enkelte kommune ha høve til å endre seinare. 23
FORSKRIFT OM HUSHALDSAVFALL OG SLAM I ÅLESUNDREGIONEN. Fastsett av kommunestyret i: Giske xx.xx.2012 Haram xx.xx.2012 Norddal xx.xx.2012 Sandøy xx.xx.2012 Skodje xx.xx.2012 Stordal xx.xx.2012 Stranda xx.xx.2012 Sula xx.xx.2012 Sykkylven xx.xx.2012 Vestnes xx.xx.2012 Ørskog xx.xx.2012 Ålesund xx.xx.2012 Forskrifta er vedteke med heimel i lov 13. mars 1981 nr. 6 om vern mot forureining og om avfall, jf. 26 (kommunal tømming av slam frå slamavskiljarar, etc.), 27 (definisjonar av avfall), 30 (kommunal innsamling av forbruksavfall), 31 (handtering av spesialavfall), 33 (gjenvinning og anna handsaming av avfall), 34 (avfallsgebyr), 79 (straffeansvar for ulovleg handtering av avfall), 83 (delegasjon av myndigheit lagt til kommunen eller fylkeskommunen, inkl. interkommunale selskap) og 85 (tilhøvet til forvaltingsloven). 24
DEL 1 INNLEIANDE REGLAR 1 (FORMÅL) Forskrifta har som formål å sikre miljømessig, økonomisk og helsemessig forsvarleg oppsamling, innsamling, transport, gjenvinning og sluttbehandling av avfall samt tømming av slamavskiljarar og tette tankar mv. i kommunane. Forskrifta har vidare som siktemål ei likebehandling av abonnentane i dei kommunane som er medlemer i Ålesundregionen Interkommunale Miljøselskap IKS (ÅRIM). Forskrifta regulerer korleis ÅRIM på vegner av medlemskommunane skal oppfylla krava til handtering av hushaldsavfall og slam etter forurensningsloven. 2 (VIRKEOMRÅDE) Forskrifta omfattar handtering av hushaldsavfall og slam frå mindre Forskrifta omfattar handtering av hushaldsavfall og slam frå mindre reinseinnrettingar, t.d. slamavskiljarar og tette tankar, i dei kommunane som er medlemer i ÅRIM. Forskrifta regulerer det ansvaret og dei oppgåvene ÅRIM og abonnentane har knytt til sortering, oppsamling, innsamling og transport av hushaldsavfall og slam frå anlegg. Avfall frå næringsverksemd er ikkje omfatta, heller ikkje slam frå oljeutskiljarar, fettutskiljarar og oppsamlingstankar for industrielt avløpsvatn. 3 (DEFINISJONAR) Abonnent: Eigaren av eigedom som blir omfatta av den renovasjonsordninga for hushaldsavfall eller av eigedom med slamanlegg som blir omfatta av slamtømeordninga. Dersom eigedomen er festa bort for 30 år eller meir, skal festaren reknast som abonnent. Ved dødsbo blir bustyrar eller arving som har ansvaret for dei økonomiske krava den aktuelle eigedomen heftar for, rekna som abonnent, i uskifta bu blir abonnementet overført til den som sit i uskifte (attlevande ektefelle). Ved konkurs blir oppnemnd bustyrar abonnent og ved skilsmisse vil den som sit att med eigedomen bli abonnent. Henteavstand: Avstand frå senter av veggrøft til standplass for oppsamlingseining eller slamanlegg. Dette gjeld grøfta som er nærast eigedomsgrensa, enten dette er grøft, vegkant eller forlenginga av grøft til gang/sykkelveg, fortau o.l. Det sist nemnde gjeld gang/sykkelveg/fortau som er lov å trafikkere med renovasjonskjøretøy, eller der gang /sykkelveg/fortau går parallelt med køyreveg og ikkje er skild frå kjørevegen med fysiske hinder som gjerde, autovern, grøft o.l. 25
Kompostering: Biologisk nedbryting og stabilisering av organisk avfall med lufttilgang. Køyrbar privat veg: Veg der renovasjonsbilen kan komme fram, stoppe for å tømme oppsamlingseiningar eller slamanlegg og snu eller rygge på forsvarleg måte. Der det er nødvendig å køyre på privat veg for å hente inn avfall eller slam, er det abonnenten som skal sjå til at vegen og snuplassen er brøyta og om nødvendig strødd. ÅRIM har ikkje ansvar for eventuelle skadar på private vegar og snuplassar som blir nytta ved innsamling. For at nye private vegar som blir tatt i bruk til innsamling av avfall og slam i Ålesundregionen skal kunne reknast som «køyrbar privat veg» og nyttast til regelmessig innsamling av avfall, skal som eit minimum desse krava vere oppfylte: fast underlag med minst 10 cm grusdekke og tilnærma horisontalt tverrprofil, minste breidde (på fast dekke): 3,0 m pluss skulderbreidde 0,5 m på kvar side, minste svingradius: 7,5 m pluss skulderbreidde 0,5 m på kvar side, fri høgde: 4,0 m, stigning: maksimalt 1:10, kapasitet til å tåle akseltrykk på 10 tonn, Køyrbar privat veg bør vere slik at bilane ikkje treng å rygge. Er dette ikkje mogleg, skal det vere ein snuplass som har minste breidde i rett strekning på 3,5 m pluss skulderbreidde 0,5 m på kvar side og minste svingradius: 7,5 m pluss skulderbredde 0,5 m på kvar side. Vegskuldrane på snuplassen skal vere utan hagemurar, stabbestein, buskar o.l. Kantstein som skal passerast, må ikkje vere høgare enn 40 mm. Oppsamlingseining Sekk, plastbehaldar, konteinar eller ei anna godkjend eining abonnenten kan leggje avfall i fram til henting. Renovasjonsrett: Stadfesta plikt eller rett som gir ein eigedom rett til å plassere sine oppsamlingseiningar på ein annen eigedom. Renovasjonsteknisk plan: Dokument som viser korleis oppsamling og henting av avfall og tømming av slam er planlagd utført i eit reguleringsområde eller for ein eigedom. Renovatør: Person som er ansvarleg for innsamlingsskjøretøy og står for tømminga av kundane sine oppsamlingseiningar eller slamanlegg. 26
Restavfall Avfall det ikkje er oppretta eigne sorteringsordningar for. Dette er avfall som blir igjen etter kjeldesortering av hushaldsavfall. 4 (MYNDET TIL ÅRIM) ÅRIM har mynde til å fatta vedtak i alle saker som forureiningslova har lagt til kommunen og elles i dei saker som kommunane i denne forskrifta har lagt til ÅRIM. ÅRIM har også mynde til å følgja desse sakene opp rettsleg. Utan skriftleg løyve frå ÅRIM kan ingen samle inn hushaldsavfall eller tømme slam i Ålesundregionen. 27
DEL 2 GENERELLE REGLAR OM HUSHALDSAVFALL 5 (TVUNGEN RENOVASJON) Det er lovpålagd kommunal renovasjon for hushaldsavfall i Ålesundregionen. Alle registrerte grunneigedomar der det kan oppstå hushaldsavfall skal vere med i den kommunale renovasjonsordninga og dermed betale renovasjonsgebyr. For eigedomar der næringsavfall ikkje blir skild frå hushaldsavfallet, eller der det av plassmessige årsaker ikkje kan plasserast eigne oppsamlingseiningar for begge typar avfall, er alt avfall å rekne som hushaldsavfall. Vidare skal hytter, stølar og andre registrerte fritidseigedomar i dei kommunane der kommunen gjer vedtak om dette, vere med i den kommunale renovasjonsordninga og dermed betale renovasjonsgebyr. Dette inkluderer også mellombels eller transportable bygningar, konstruksjonar eller anlegg med oppstilling meir enn fire månader, så lenge desse ligg mindre enn 1000 meter frå offentleg eller privat køyrbar veg. 28
6 (PLIKTENE TIL ÅRIM) a) ÅRIM skal utføre kommunane sine lovpålagde oppgåver innan innsamling, gjenvinning og behandling av avfall og slam i samsvar med sentrale og lokale miljømål. b) ÅRIM skal som ein del av dette gje abonnentane eit tilbod om kjeldesortering av hushaldsavfall. ÅRIM skal vidare informere abonnentane om dei ordningane som gjeld, mellom anna tømmedagane ved henting av avfall, og opningstidene for avfall som må leverast til sortering. Ved endringar i tømmerutiner og andre tilhøve i avfallsordninga som er av vesentlig betydning, skal abonnenten varslast på ein hensiktsmessig måte. c) Det er ÅRIM sitt ansvar å syte for oppsamlingseiningar til abonnentane, unntaket er oppsamlingseiningar som utgjer faste installasjonar. Bytte og reparasjon av oppsamlingseiningane som følgje av endringar i abonnement, naturleg slitasje eller tilhøve som abonnenten ikkje kan klandrast for, er også ansvaret til ÅRIM. ÅRIM tek avgjerd om kva tid ei oppsamlingseining må reparerast eller fornyast. ÅRIM tek også avgjerd om ein abonnent må påleggjast å nytte ei større oppsamlingseining, t.d. grunna gjentatt overfylling av eksisterande oppsamlingseining. d) Innsamlinga av avfall skal gjennomførast slik at abonnententane slepp unødige helse og miljøulemper som støv, lukt eller støy. Eventuelt søl frå tømminga av oppsamlingseiningar skal fjernast i samband med tømminga. Etter tømming skal oppsamlingseining settast attende på standplass eller minst tre meter frå vegkant. Under transport skal avfallet vere sikra slik at det ikkje fell av. e) ÅRIM kan krevje at fleire abonnentar nyttar felles oppsamlingseiningar der dette er hensiktmessig for å oppfylle formålet i 1. f) Abonnentar som har oppsamlingseiningar som har volum inntil 140 liter og som ønskjer lenger henteavstand, har høve til å inngå avtale med ÅRIM om dette. På same måte har eigarkommunane høve til å inngå avtale med ÅRIM om slike tenester. ÅRIM kan krevje inn avgift for tilleggstenester selskapet tilbyr abonnentane, som ekstra henteavstand, ekstratømmingar eller tømming av avfall frå oppsamlingseiningar som er faste installasjonar. g) ÅRIM tek over eigarskapet til, og ansvaret for disponeringa av avfallet så snart det er henta inn eller levert gjennom dei avfallsordningane som er oppretta. 29
7 (PLIKTENE TIL ABONNENTEN) Abonnentane skal sortere avfallet i tråd med reglane i forurensningsloven og retningslinjene til ÅRIM. Avfallet skal plasserast i oppsamlingseiningar. Avfall som ikkje er lagt i oppsamlingseiningar det er betalt gebyr for, kan ikkje påreknast henta. Oppsamlingseiningane skal berre nyttast til sortert avfall i tråd med retningslinjene til ÅRIM. Abonnenten er ansvarleg for skadar på oppsamlingseiningar som skuldast feil bruk, hærverk eller liknande. Abonnenten er vidare ansvarleg for reinhald av eigne oppsamlingseiningar. Abonnentane skal syte for at oppsamlingseiningane som skal tømast ikkje er overfylte, lokket skal kunne lukkast heilt att. Avfallet skal ikkje pakkast fastare enn at eininga lett kan tømmast. Skarpe gjenstandar og støvande avfall må pakkast godt inn. Det er vidare abonnenten sitt ansvar at avfallet ikkje er fastfrose i dunken vinterstid. Abonnenten har også ansvar for opprydding av avfall som vert drege utover av dyr og fuglar ved for dårleg sikring. Avfall som blir henta eller levert kan bli manuelt sortert og kontrollert. Abonnenten er sjølv ansvarleg for at avfall han vil halde konfidensielt er makulert. Er det ved enkelte høve meir avfall enn det er plass til i oppsamlingseininga, kan abonnenten kjøpe sekk for ekstraavfall der gebyr for innsamling og behandling er inkludert. Sekken plasserast slik at renovatøren lett kan ta han med ved den ordinære tømminga. a) Oppsamlingseiningane skal som hovudregel plasserast nærast mogleg offentleg eller køyrbar privat veg på hentedagen. Mindre oppsamlingseiningar med eigenvekt under 15 kg skal tømmast dersom henteavstanden er inntil 5 m. Større oppsamlingseiningar skal vere direkte tilgjengeleg for renovasjonskøyretøy. ÅRIM kan samtykke i andre plasseringar dersom dette er renovasjonsfagleg nødvendig. Dersom oppsamlingseininga til vanleg blir plassert ein annan stad, skal abonnenten bringe fram eininga til offentleg eller køyrbar veg seinast klokka 0600 på tømmedagen. Det skal vere tilstrekkeleg areal til oppsamlingseiningane og tilkomsten skal vere fri for hindringar som kan gjere hentinga vanskeleg. Om vinteren skal tilkomsten vere rydda for snø og om nødvendig sandstrødd. Abonnenten kan ikkje rekne med at avfallet blir henta ved manglande tilgjenge. b) Oppsamlingseiningane er registrerte på den enkelte abonnenten og skal ikkje flyttast eller overførast til annan abonnent. Det er høve til å inngå avtale mellom abonnentar om bruk av felles oppsamlingseiningar. Slik avtale krev samtykke frå ÅRIM. c) Eigar eller festar av eigedom der det oppstår hushaldsavfall, pliktar straks å melde frå til ÅRIM om det er registrert feilaktige opplysningar eller eigedomen ikkje har renovasjon. 30
d) Dersom oppsamlingseiningane abonnenten har fått utlevert ikkje har tilstrekkeleg kapasitet i høve avfallsmengdene, skal abonnenten varsle ÅRIM om dette, med sikte på å få eit abonnement tilpassa avfallsmengdene. e) Ved installasjon av oppsamlingseiningar som utgjer faste installasjonar, som nedgravne løysingar eller avfallssug, skal det innhentast samtykke frå ÅRIM i forkant av installasjonen. f) Når det gjeld hushaldsavfall frå hytter, stølar og andre fritidseigedomar i område der ÅRIM har utplassert oppsamlingseining for hytteavfall, må den enkelte abonnenten sjølv syte for å bringe avfallet til desse. Avfallet må vere forsvarleg emballert. Er det ikkje plass til avfallet i oppsamlingseininga, må abonnenten ta med seg avfallet attende eller finne ein annan oppsamlingseining med ledig plass. I område der ÅRIM ikkje har utplassert oppsamlingseiningar for hytteavfall, kan abonnentane få utlevert sekkar der gebyr for innsamling og behandling er inkludert. Desse sekkane må plasserast slik at renovatøren kan ta dei med ved ordinær avfallstømming. 8 (HEIMEKOMPOSTERING) Heimekompostering vil seie at abonnenten sjølv handterer matavfallet sitt ved varmkompostering året rundt. Ferdig kompost nyttast på eigen eigedom. Det er høve for abonnentar til å inngå avtale med ÅRIM om heimekompostering. Avtalen gir ÅRIM rett til å redusere hentetilbodet abonnenten har, samstundes som abonnenten får redusert renovasjonsgebyr. Vilkåra for å få inngå slik avtale er: 1) Det skal nyttast ein kompostbehalder som oppfyller kvalitetskrav sett av ÅRIM. 2) Abonnenten må ta del i komposteringskurs eller på annan måte gjere greie for tilstrekkeleg kunnskap til å kunne gjennomføre heimekompostering på ein miljø og helsemessig forsvarleg måte. 3) Abonnenten skal ikkje levere matavfall til den kommunale renovasjonen eller kvitte seg med dette på annan måte. 4) Abonnenten må ha tilstrekkeleg areal til å kunne spreie ferdig kompost. 5) ÅRIM har høve til å føre tilsyn med at abonnenten etterlever krava i avtalen. Abonnenten kan seie opp avtalen med ein månad varsel. Dersom det blir avdekka brot på vilkåra i avtalen, kan ÅRIM seie opp avtalen med ein månad varsel. Eldre inngåtte avtalar mellom abonnenten og ein av kommunane i Ålesundregionen gjeld inntil dei blir sagt opp. 31
DEL 3 GENERELLE REGLAR OM SLAM 9 (TØMMING AV SLAMANLEGG) ÅRIM skal syte for tømming av slam frå alle slamanlegga omfatta av forskrifta. I samband med tømminga blir anlegget også kontrollert. ÅRIM tek over eigarskapet til og ansvaret for disponeringa av slammet når slamanlegget er tømd. Kvar enkelt abonnent skal normalt varslast minst ei veke før tømminga skal skje. Abonnenten skal, når varsel er mottatt, sikre fri tilkomst til slamanlegget. Snø, is, jord osb. over kumlokk må fjernast. Kumlokk må merkast slik at dei er moglege å finne. Den som utfører tømminga har rett til å plassere nødvendig utstyr på eigedomen for å få utført tømminga. Arbeidet skal likevel utførast på ein slik måte at unødig skade på veg eller eigedom oppstår. Slamanlegget, grinder og porter skal etter tømming vere forsvarlig låst og lukka. Eigar av tett tank som er installert pliktar å legge til rette for at ÅRIM kan få høve til fjernavlesing av fyllingsgrad på tanken. 10 (TØMMEFREKVENS) Slamanlegg skal tømmast når det er nødvendig. Alle slamanlegg skal tømmast minimum annakvart år dersom det er tilknytt heilårsbustad og minimum kvart fjerde år dersom det er tilknytt fritidsbustad. Tette tankar skal tømmast minimum kvart år. Abonnentane har høve til å tinge hyppigare tømming. ÅRIM kan i enkelte høve fastsette annan tømmefrekvens, til dømes for minirenseanlegg. 11 (PLASSERING AV NYE SLAMANLEGG) Nye slamanlegg skal vere plasserte så nær offentleg eller privat køyrbar veg som mogleg. Lokk som kan bli utsette for overkøyring skal vere køyresikre. Avstanden frå oppstillingsplass for bil til slamanlegg (kumlokk) skal ikkje vere over 50 meter. Oppstillingsplassen skal vere utforma slik at bilen står tilnærma horisontalt under tømming. Høgdeforskjellen mellom botnen av slamanlegget og oppstillingsplassen skal ikkje vere meir enn 8 meter. Avvik frå desse krava kan gi høgare årlege tømmekostnader for abonnenten. Ved installasjon av nye tette tankar, skal det etablerast ei løysing som gir ÅRIM høve til fjernavlesing av fyllingsgrad på tanken. 12 (MATAVFALLSKVERNAR) I Ålesundregionen er det ikkje høve til å installere eller nytte matavfallskvern for å føre matavfall til avløpsnettet og slamanlegga omfatta av denne forskrifta. ÅRIM kan gi pålegg om fjerning av slike. 32
DEL 4: RENOVASJONSTEKNISK PLANLEGGING 13 (PLIKT TIL Å HA RENOVASJONSTEKNISK PLAN) Alle som foreslår ein reguleringsplan eller utbyggingsavtale i regionen, pliktar å utarbeide ein renovasjonsteknisk plan for det området planforslaget omfattar. Ansvarleg søkar i byggjesak pliktar å leggje fram ein renovasjonsteknisk plan for den eigedomen eller dei eigedomane som er omfatta av tiltaket. Dersom ein bustadeigedom ikkje har tilgjenge direkte med ordinær renovasjonsbil, skal det vere avtale om stadfesta renovasjonsrett på annan eigedom før eller i samband med frådelings eller byggjesak. I dei tilfella der det klart ikkje er naudsynt, kan ÅRIM ta avgjerd om at renovasjonsteknisk plan ikkje treng utarbeidast. 14 (OMFANGET AV OG INNHALDET I RENOVASJONSTEKNISK PLAN) Ein renovasjonsteknisk plan skal vise korleis oppsamling og innsamling av avfall skal løysast fysisk for det området eller den eigedomen planen omfattar, samt korleis andre eigedomar eventuelt blir påverka av den foreslåtte løysinga. Renovasjonsteknisk plan skal omfatte avfallet frå driftsfasen til eigedomen. Desse tilhøva skal vere omtalte i planen: a) Tekniske løysingar for oppsamling av avfall, dvs. behaldar, konteinar, nedgravne løysingar, avfallssug etc. b) Hovuddimensjonar for oppsamlingseiningar, samt dimensjoneringsgrunnlaget c) Plasseringa av oppsamlingseiningane d) Eventuelle høve til utviding ved seinare overgang til større eller fleire oppsamlingseiningar e) Tilgjenge og tømmestad for renovasjonsbil f) Type avløpsanlegg og eventuelle utfordringar knytt til tømming av slamanlegg g) Stadfesta pliktar og rettar (servituttar) som er relevante for renovasjon h) Korleis nabo og gjenboeigedom blir påverka av løysinga som er foreslått. 15 (KRAV TIL TEKNISKE LØYSINGAR FOR INNSAMLING AV HUSHALDSAVFALL) Kommunen kan, der det er nødvendig for å sikre at arealbruken og busetnaden blir lagt til rette for å vere til gagn for den enkelte og samfunnet, gjennom særskilte reglar i arealdelen i kommuneplanen, i reguleringsplan eller i utbyggingsavtale, stille krav til dei tekniske løysingane for oppsamling av hushaldsavfall. Krav om at utbyggjaren skal koste heile eller delar av infrastrukturen for hushaldsavfall i eit område, må stå i rimeleg forhold til omfanget av utbygginga. 33
DEL 5: GEBYR 16 (GEBYRPLIKT FOR AVFALL) Abonnentar som blir omfatta av denne forskrifta, skal betale avfallsgebyr. Kvar grunneigedom eller kvar sjølvstendige brukseining i bygning skal betale renovasjonsgebyr. Der fleire hushald delar same brukseining avgjer ÅRIM tal og storleik på oppsamlingseiningar og derav gebyr. For å fremje avfallsreduksjon og ei effektiv renovasjonsordning, kjeldesortering og gjenvinning kan kommunen innføre differensierte gebyrsatsar. Kommunen kan krevje betaling for ulike tilleggstenester som t.d. levering av ekstrasekkar, lenger henteavstand eller levering av avfall på miljøstasjon. Tilsvarande kan det krevjast tilleggsgebyr for innsamling på vanskeleg tilgjengelige stadar utanfor offentleg veg. Storleiken på avfallsgebyret blir kvart år vedteke av kommunestyret. 17 (GEBYRPLIKT FOR SLAM) Abonnentane skal betale gebyr for slamtømminga. Det skal svarast eit gebyr for kvart slamanlegg. Storleiken på slamgebyra blir kvart år vedteke av kommunestyret. 18 (ENDRING AV ABONNEMENT) For bustader og fritidseigedomar under oppføring, blir det rekna gebyr frå og med mellombels bruksløyve eller ferdigattest er utsendt. Ved registrering av ny abonnent, eller ved endring av eksisterande abonnement, blir nytt gebyr rekna frå den første i månaden etter at endringa er meldt. Eit abonnement er aktivt heilt til ÅRIM tek mot skriftleg oppseiing eller skriftleg endringsmelding. Gebyret blir rekna fram til den siste dagen i månaden der gebyrplikta er avslutta. Innbetalt gebyr blir ikkje refundert for påstarta termin. 19 (INNKREVJING AV GEBYR) Avfallsgebyr med tillegg for løpande renter og kostnader er sikra ved lovbestemt pant etter panteloven 6 1. Når det gjeld renteplikt ved for sein betaling og inndriving av avfallsgebyr, gjeld reglane i lov 6. juni 1975 nr. 29 om eigedomsskatt til kommunane, 26 og 27 tilsvarande. Abonnenten skal betale inn gebyret sjølv om det er tvist. Eventuelt for mykje betalt gebyr blir refundert med renter. 34
Skuldig gebyr kan inndrivast ved utpanting i samsvar med panteloven 6 1. Om renteplikt ved for sein betaling og inndriving av renovasjonsgebyr gjeld reglane i lov 6. juni 1975 nr. 29 om eigedomskatt til kommunane 26 og 27 tilsvarande. 20 (FRITAK FRÅ GEBYRPLIKT ELLER REDUSERT GEBYRPLIKT) ÅRIM kan etter søknad gje fritak frå gebyrplikta i høve der: Eigedom står til nedfalls og ikkje kan nyttast for opphald over lenger tid. Bebuar har fått plass i kommunal institusjon og eventuelle oppsamlingseiningar er levert attende til ÅRIM. Bustad står ubebodd i minst 12 månader og eventuelle oppsamlingseiningar er levert attende til ÅRIM. Slamanlegg er langt frå offentleg eller privat køyrbar veg Endring av gebyr på grunn av endra bruk blir berre gitt etter vedtak om bruksendring etter plan og bygningsloven. 35
DEL 6: AVSLUTTANDE REGLAR 21 (TILSYN) ÅRIM fører tilsyn med abonnentane si handtering av hushaldsavfall og slam. For å utføre dette tilsynet, kan Ålesundregionen Interkommunale Miljøtilsyn nytte virkemidla i 48 51 i forurensningsloven. 22 (KLAGEADGANG) Enkeltvedtak fatta av ÅRIM kan påklagast. Dersom klagen ikkje vert tatt til følgje, går saka til klageutvalet i ÅRIM for endeleg førehaving. 23 (GJENNOMFØRING AV VEDTAK) ÅRIM skal varsle abonnentane dersom det blir avdekt brot på reglane i om avfall og slam. Har Ålesundregionen Interkommunale Miljøselskap gitt andre pålegg den ansvarlege ikkje etterlever, kan pålegga om nødvendig gjennomførast av Ålesundregionen Interkommunale Miljøselskap, jf. reglane i 74 i forurensningsloven. Ved gjentatte brot på reglane om overfylling eller plassering av avfall utanfor oppsamlingseining har ÅRIM høve til å pålegge abonnentar eit abonnement som er betre tilpassa dei avfallsmengdene abonnenten reelt sett har. Ved gjentatte feilsorteringar av avfall kan ÅRIM på abonnenten si rekning gjennomføre nødvendig sortering for å sikre forsvarleg kvalitet på avfallet som skal til gjenvinning. ÅRIM kan ved gjentatte feilsorteringar inndra oppsamlingseiningar for kjeldesortert avfall. Dersom slamanlegg ikkje er sikra fri tilkomst og dermed klargjort for tømming, kan Ålesundregionen Interkommunale Miljøselskap stille krav om seinare tømming av slamanlegget på abonnenten si rekning. Dersom slamanlegget etter gjentatt varsel ikkje er klargjort for tømming, kan Ålesundregionen Interkommunale Miljøselskap, på abonnenten si rekning, klargjer slamanlegget. 24 (TVANGSMULKT) For å sikre gjennomføringa av reglane i forskrifta kan ÅRIM fatte vedtak om tvangsmulkt etter reglane i 73 i forurensningsloven. 36
25 (ERSTATNING) Abonnenten er ansvarleg for dei forureiningsskadene avfallet og slammet til abonnenten fører til etter reglane i kapittel 8 i forurensningsloven. 26 (STRAFFANSVAR) Brot på reglane i forskrifta kan straffast med bøter, jf. 79 i forurensningsloven. 27 (KRAFTTREDEN) a) Denne forskrifta gjeld frå 1. januar 2013. b) Kravet i 5 om at hytter, stølar og andre registrerte fritidseigedomar skal vere med i den kommunale renovasjonsordninga og dermed betale renovasjonsgebyr gjeld for følgjande kommunar: Norddal Stordal Stranda Sykkylven Sandøy c) Frå 1. januar 2013 blir desse forskriftene oppheva: Forskrift for hushaldsavfall i Giske kommune, Møre og Romsdal, vedtatt 20. juni 2006. Forskrift for hushaldsavfall i Haram kommune, Møre og Romsdal, vedtatt 22. juni 2006. Forskrift for hushaldsavfall i Norddal kommune, Møre og Romsdal, gjeldande frå 1. januar 2007. Vedtekter for renovasjonsordninga på Harøya og Finnøya, gjeldande frå 1. juni 2005 Vedtekter for renovasjonsordninga på Ona/Husøya og Sandøya, gjeldande frå 1. juni 2005 Forskrift 24. april 2007 nr. 4880 for hushaldsavfall i Skodje kommune, Møre og Romsdal. Forskrift for hushaldsavfall i Stordal, vedteke i kommunestyret som sak 41/2006. Forskrift for hushaldsavfall, Stranda kommune, Møre og Romsdal, vedtatt 6. oktober 2004 Forskrifter for hushaldningsavfall, vedteke av Sula kommunestyre 13. mars 2008. Forskrift for innsamling av hushaldsavfall i Sykkylven, vedtatt 27. april 1998. Renovasjonsvedtekter for Vestnes kommune, gjeldande frå 1. juli 1993. Forskrift for hushaldsningsavfall, vedteken i Ørskog kommunestyre 9. september 2004. Forskrift om hushaldsavfall, Ålesund kommune, Møre og Romsdal, vedteke 30. november 2006. Føresegner for tømming av slamavskiljarar, tette oppsamlingstankar for avløpsvatn m.v. for Sandøy kommune vedtatt 23. mars 1995 Føresegner for tømming av slamavskiljarar, tette oppsamlingstankar for avløpsvatn m.v. for Skodje kommune er vedtatt 26. oktober 1993 Føresegner for tømming av slamavskiljarar, tette oppsamlingstankar for avløpsvatn mv. for Stordal kommune, vedteke av kommunestyret 20. desember 1993. 37
Føresegner for tømming av slamavskiljarar, tette oppsamlingstankar for avløpsvatn mv. for Sula kommune, vedteke av Sula kommunestyre 23. mars 1995. Forskrifter for tømming av slamavskiljarar, tette oppsamlingstankar for avløpsvatn m.v. for Sykkylven kommune vedtatt 27. april 1998. Forskrift for matinnsamling for storhushaldingane i Haram kommune, vedtatt 18. desember 1998. Forskrift om separat innsamling av matavfall fra storhusholdninger, Ålesund kommune, Møre og Romsdal, vedtatt 1. oktober 1998. Vedtak gitt med heimel i desse forskriftene er framleis gyldige for dei abonnentane vedtaka rettar seg mot. 38
REGLANE I SELSKAPSAVTALEN OM OPPGÅVENE TIL ÅRIM 39
REGLANE I SELSKAPSAVTALEN TIL ÅRIM OM KLAGEUTVAL 15 Klageutval Når det er innført felles føresegner for renovasjon og slamtøming, vert det oppretta eit eige klageutval for endeleg handsaming av klager i høve til desse føresegnene. Vedtak i utvalet er endelege og kan ikkje påklagast vidare. Det vert vist til Kommunelova og Forureiningslova kapittel 11 med tilvisingar til Forvaltningslova. I klageutvalet skal det vere 7 medlemer, der Ålesund kommune alltid skal vere representert, medan dei 11 andre kommunane vel 6 medlemmer som har ei funksjonstid lik den kommunale valperioden. Representantskapet i selskapet avgjer kva kommunar som skal vere representert i klageutvalet for kvar 4 års periode. Klageutvalet vel sjølv sin leiar og nestleiar. Styreleiaren og dagleg leiar i selskapet har møterett og talerett, men ikkje røysterett i klageutvalet. Medlemmene i Klageutvalet blei valde i 2009: 40
NOTAT UTARBEIDD FOR KONTROLLUTVALET I SKODJE OM RENOVASJONSFORSKRIFT OG RETNINGSLINJER: 41
42
43
44