Ureiningstilsyn Inspeksjonsrapport Sakshandsamar: Gunn Helen Henne Telefon: 57 64 31 40 E-post gunn.helen.henne@fylkesmannen.no Seamatech AS c/o Shape Management AS Casperkollen, Øvre Kråkenes 17 5152 Bønes Vår dato 30.1.2014 Vår referanse 2013/4550 542.1 Rapportnummer 214.054.I.FMSF Tilsyn ved Seamatech AS lok. Floteneset - krav om retting av avvik, varsel om gebyr og varsel om bruk av tvangsmulkt Rapporten omhandlar funn som kontrolløren kunne observere eller på annan måte fekk kjennskap til under tilsynet. Funn vert omtalt som avvik frå krav i ureiningslova med forskrifter, merknadar om forbetringspunkt eller andre forhold som kan vere viktig å omtale nærare. Rapporten omtalar også vidare oppfølging etter førre tilsyn og varsel om mogleg tvangsmulkt og kontrollgebyr. Tilstades under kontrollen Frå verksemda: Ole Bakke, Rolv Tveit Desse hovudtema vart kontrollert: Internkontroll (ytre miljø) Risikovurdering Utslepp til luft eller vatn Støy Løyvet med vilkår Forskriftskrav Anna: Bakgrunn for kontrollen: Frekvensbasert inspeksjon Frekvensbasert revisjon Kontrollaksjon Ny verksemd (ikkje kontrollert før) Nytt løyve (ikkje kontrollert før) Frå miljøvernavdelinga hos Fylkesmannen: Gunn Helen Henne Avfallshandtering ordinært avfall Handtering av farleg avfall (merking, emballering, mellomlagring, levering) Handtering av kjemikal (klassifisering, merking, emballering) Sikkerheitsdatablad Substitusjon Oppfølging av eigenrapport Oppfølging av klage/hending/tips Oppfølging av siste kontroll Kartlegging Anna Hovudfunn frå kontrollen Det vart påvist 1 avvik frå ureiningsregelverket og gjeve 1 merknad. Fylkesmannen ser alvorleg på at nytt avvik knytt til daudfiskhandteringa oppstår så kort tid etter førre tilsyn, og gjer merksam på at vi vil vurdere å bruke tvangsmulkt for å sikre ei betre etterleving av ureiningsregelverket framover. Retting av dette avviket vert også vurdert følgd opp med ny kontroll. Tilbakemelding om retting av avviket må vere sendt til Fylkesmannen innan 14. februar 2014. Rapporten vert vurdert som endeleg dersom vi ikkje får attendemelding om faktiske feil eller mistydingar innan to veker etter at rapporten er motteke. Varsla kontrollgebyr vert då send frå Miljødirektoratet for innbetaling til staten. Med helsing Gøsta Hagenlund assisterande fylkesmiljøvernsjef Brevet er elektronisk godkjent og er utan underskrift Gunn Helen Henne overingeniør Hovudkontor Landbruksavdelinga E-post: Njøsavegen 2, 6863 Leikanger Fjellvegen 11, 6800 Førde post@fmsf.no Telefon: 57 65 50 00 Postboks 14, 6801 Førde Internett: Telefaks: 57 65 50 55 Telefon: 57 65 50 00 www.fylkesmannen.no/sfj Org.nr 974 763 907 Telefaks: 57 72 32 50
2/6 Informasjon om verksemda: Namn på anlegg: lokalitet Floteneset Namn på verksemda: Seamatech AS Organisasjonsnr.: 994 143 654 Eigd av: 983 599 834 Stad og kommune: Vadheim i Høyanger Kontrolldato: 29.1.2014 Postadresse: c/o Shape Management AS, Løyvedato: 27.3.2003 Casperkollen Øvre Kråkenes 17, 5152 Bønes Risikoklasse: (ikkje klassifisert, dvs. reknast som lågaste klasse 4) ISO 14001-sertifisert EMAS-registrert Om kontrollen frå ureiningstilsynet Denne kontrollen handla i stor grad om handtering av daudfisken i anlegget, etter klager på lagring av ukverna fisk på området til verksemda. Kontrollen var også ei oppfølging av tiltak utført etter førre kontroll i september 2013. Kontrollen vart gjennomført ved gjennomgang av nokre internkontrolldokument, intervju av dagleg leiar og driftsleiar, og synfaring på anlegget på Floteneset, flåte i opplag på Hovdeurane og landbasen i Vadheim. Tilsynet vart gjennomført samtidig med tilsyn frå Mattilsynet. Rapporten inneheld omtale av kontrollen og dei avvik og merknader innan miljøvernavdelinga sitt forvaltningsområde som vart avdekt. Vi vil gjere merksam på at ikkje alle sider av verksemda som kan ha noko å seie for ytre miljø vart granska ved denne kontrollen. Verksemda må sjølv aktivt utøve internkontroll, avdekkje feil og manglar og iverksetje nødvendige tiltak. Definisjonar: Avvik Brot på krav som er fastsett i eller med heimel i helse-, miljø, og tryggleikslovgivinga. (Døme er brot på krav i ureiningslova eller produktkontrollova, forskrifter til lovene, utsleppsløyve, og verksemda sine eigne rutinar som er nødvendige for å stette styresmaktene sine krav.) Merknad Tilhøve som tilsynsetatane meiner det er nødvendig å peike på for å ivareta helse, miljø og tryggleik, og som ikkje vert omfatta av definisjonen for avvik. Brot på eigne rutinar som inneheld strengare krav enn lovkrava, kan verte omtala som merknad. Merknadar kan gje grunnlag for enkeltvedtak med krav om tiltak. Aktuelt regelverk LOV 1981-03-13 nr 06: Lov om vern mot forurensninger og om avfall (ureiningslova). Utsleppsløyve dagsett 27.3.2003 frå Fylkesmannen i Sogn og Fjordane, gitt til Vadheim Marin Fisk AS. FOR-1996-12-06-1127: Forskrift om systematisk helse-, miljø- og sikkerhetsarbeid i virksomheter (internkontrollforskrifta) FOR-2004-06-01-930: Forskrift om gjenvinning og behandling av avfall (avfallsforskrifta) Vi gjer merksam på at oversikt over miljøloverket kan ein finne på www.lovdata.no eller vist til frå www.miljodirektoratet.no (sjå under regelverk). Dei viktigaste HMS-krava finn ein på nettstaden www.regelhjelp.no. Reglane om gebyrinnkrevjing finn ein under kap. 39 i ureiningsforskrifta.
3/6 Oppfølging etter denne kontrollen Verksemda pliktar å rette opp avvika som er omtalt i rapporten så snart som råd. For å kunne kontrollere at avvika er retta opp eller vert retta opp innan rimeleg tid, ber vi om at verksemda innan 14. februar 2014 skriftleg melder attende til Fylkesmannen. Vi ber om at de gjer greie for dei gjennomførte tiltaka, og eventuelt tidfesta planar for ytterlegare tiltak. Fylkesmannen ventar at verksemda legg ved dokumentasjon på gjennomførte tiltak. Fysiske endringar bør dokumenterast med foto. Varsel om bruk av tvangsmulkt 1. Dersom verksemda innan nærare avtalte tidsfristar ikkje kan dokumentere at nødvendige planar og tiltak i høve til avvik 1 vert sett i verk, vil Fylkesmannen gjere vedtak om tvangsmulkt for å sikre gjennomføring. Tvangsmulkta vil bli gitt som eit eingongsbeløp som vil bli fastsett ut frå kor mykje som står att å gjere for å sikre ei forsvarleg og robust daudfiskhandtering, men anslagsvis mellom kr. 10 50 000. 2. Fylkesmannen varslar at det vil bli gjort vedtak om tvangsmulkt dersom det igjen oppstår same eller liknande avvik knytt til daudfiskhandteringa som ikkje verksemda melder frå om til oss. Tvangsmulkta vil bli gitt som eingongssum på kr. 5 000 per tilfelle. Eventuelle tvangsmulkter vil verte vedtekne med heimel i 73 i ureiningslova. Varselet er gitt med heimel i 16 i forvaltningslova. Varsel om gebyr for kontrollen Verksemder skal betale gebyr for kontroll frå Fylkesmannen, i samsvar med 39-3 i ureiningsforskrifta. Gebyret skal dekkje kostnader med førebuing, gjennomføring og oppfølging av kontrollen. Gebyrsatsar for kontroll hjå verksemder med utsleppsløyve er fastsett i ureiningsforskrifta 39-6. Ut frå at det ikkje er fastsett risikoklasse på lokaliteten Floteneset, skal det betalast gebyr som for lågaste risikoklasse 4. Vi varslar følgjande vedtak: Fylkesmannen gjer vedtak om at Seamatech AS skal betale eit gebyr på kr. 4 600,- (sats 4) for den gjennomførte kontrollen. Dersom vi ikkje får kommentar til varselet innan 2 veker, reknar vi vedtaket som endeleg og faktura med innbetalingsblankett vert då sendt frå Miljødirektoratet for innbetaling til statskassa. Gebyret må betalast innan 30 dagar etter fakturadato. De kan klage på vedtaket om gebyr. Eventuell klage bør vere skriftleg grunngjeve, adresserast til klageorganet Miljødirektoratet, men må sendast via Fylkesmannen. Fylkesmannen vil vurdere endring av vedtaket eller sende saka vidare til klageorganet for endeleg vedtak. Ein eventuell klage vil ikkje få oppsetjande verknad, og gebyret som er fastsett ovafor må betalast inn. Dersom klageorganet tek klagen til følgje, vert for mykje innbetalt beløp refundert. Offentlegheit av rapport Rapporten vil verte tilgjengeleg for innsyn via Fylkesmannen sitt elektroniske arkiv, jf. offentlegheitslova.
4/6 Avvik Desse avvika vart påvist under kontrollen: Avvik 1 Daudfiskhandteringa er ikkje i samsvar med krav i utsleppsløyvet Avvik frå: Utsleppsløyve dagsett 27.3.2003, vilkår 4.1 Internkontrollforskrifta 5, 2. ledd pkt. 7 Kommentarar: Utsleppsløyvet er gjeve med ei rekkje vilkår for drifta. Det er mellom anna sett vilkår knytt til handtering av daudfisk (vilkår 4.1) som seier at «Oppsamla død fisk skal konserverast omgåande ved ensilering, frysing, eller liknande og førast til eige lager. Ved ensilering skal fisken kvernast.». Verksemda sin internkontroll har ikkje gode nok rutinar for å sikre at vilkåra for løyvet har blitt følgt opp. Fylkesmannen er ikkje nøgd med verksemda si daudfiskhandtering: Kverning og konservering av daudfisk: Verksemda har sidan førre kontroll auka kapasiteten på kverninga med ei ekstra kvern. På grunn av låg temperatur og vasslekkasje på området var denne kverna no frosen og ute av drift. Slangen frå den andre kverna til ensilasjetanken har frose til mellom tappingane frå kverna til tanken. Til saman har dette medført sterkt innskrenka kapasitet for handtering av daudfisk som er fjerna frå merdane den siste tida. Det vart opplyst at det ikkje hadde vore mogleg å kverne fisk tilfredsstillande sidan 9. januar. Sortering av fisk 13. januar medførte auka daudfiskmengde. Daudfisk har sidan dess vore lagra i kar utandørs på landbasen, og det vart etter kvart samla opp 6 kar på plassen ved kvernene. Kara var ikkje heilt tette, og det kom i løpet av helga naboklager på mykje fugl som var tiltrekt av fisken. Etter kontakt med Fylkesmannen på måndagen har verksemda fått flytta kara vekk frå landbasen til anleggsflåten på lok. Hovdeurane, og sikra tett presenning over kara som hindrar tilkomst av fugl. På kontrolltidspunktet var det til saman 5 kar med ukverna fisk att. Desse skal i følgje verksemda vere ferdig kverna og ensilert innan måndag 3. februar, med kverning på dagtid. Fylkesmannen er nøgd med desse strakstiltaka for å komme tilbake til ein normalsituasjon. Fylkesmannen er ikkje nøgd med at det igjen har oppstått problem med daudfiskhandteringa, etter at dette også var påpeikt som eit alvorleg avvik ved førre kontroll i september. Sjølv om det er gjort forbetringar på rutinar og utstyr sidan dess, ber daudfiskhandteringa framleis preg av provisoriske løysingar som er lite robuste mot uhell, frost eller andre uføresette hendingar. Dette må forbetrast. Fylkesmannen vil gje kritikk for at verksemda ikkje melder inn avvik til oss når slike hendingar oppstår, og for at verksemda ikkje har tatt tak i å løyse problemet tidlegare på eige initiativ. Verksemda skisserte på kontrolldagen sjølv fleire moglege forbetringstiltak, og vi ber om at ein tidfesta handlingplan for gjennomføring av dette vert sendt oss innan 14. februar 2014. I arbeidet som verksemda er i gang med mht. oppdatering av internkontrollen, må daudfiskhandteringa inn som eit viktig tema og behandlast grundig i risikovurderingar og beredskap mot ureining til ytre miljø. Sjå elles eige punkt om dette lenger bak.
5/6 Merknader Følgjande tilhøve ga grunn til merknadar under kontrollen: Merknad 1 Kverna fisk bør gå i mest mogleg lukka system til ensilasjetank Kommentarar: På kontrolldagen vart det observert at loket på den største ensilasjetanken stod ope, utan tilsyn, og dermed utgjorde ein potensiell fare for folk og dyr. Tanken hadde ein eigen påfyllingsstuss, så det burde ikkje vere naudsynt å fylle gjennom topploket. Andre tilhøve Vidare oppfølging av tidlegare kontroll i september 2013 Vi har 27. januar 2014 motteke tilbakemelding etter førre tilsyn, og gjekk gjennom denne med verksemda på kontrolldagen. Førre avvik om daudfiskhandtering, punkt 1a om daudfiskopptak: De har meldt tilbake om at opptaksfrekvensen er kome i orden, og Fylkesmannen lukkar avviket. Førre avvik om daudfiskhandtering, punkt 1b om kapasitet for kverning: De har kjøpt inn ei kvern i tillegg til den de hadde sist, og har hatt tilstrekkeleg oppmalingskapasitet fram til kverna fraus på nyåret. Systemet for å ta unna daudfisken i samsvar med regelverket er framleis for sårbart, avviket er vidareført som avvik 1 i denne rapporten. Førre avvik om daudfiskhandtering, punkt 1c om søl ved kverna: De har kjøpt inn ein trakt som reduserer faren for søl. Fylkesmannen kunne ikkje sjå tilsvarande søl som sist og lukkar avviket. Førre avvik om internkontrollen, punkt 2a-f: De har begynt å oppdatere heile internkontrollen inn i eit nytt system, og har lagt ein tidsplan for ferdigstilling innan utgangen av mars 2014. Fylkesmannen avventar difor vidare oppfølging av dette punktet til dess. Vi ber om tilbakemelding om status på kva som er gjort for å følgje opp avvikspunta om internkontrollen i samsvar med tidsplanen dykkar, med frist 4. april 2014. I arbeidet de har gjort hittil har de m.a. gjennomført ei ny risikokartlegging og vurdering, datert 1.11.2013. Denne har i stor grad fokusert på rømmingsrisiko og fiskevelferd, og i noko mindre grad fått med risiko knytt til ytre miljø. Til dømes gjeld punkt 7 om risiko knytt til «Opptak av dødfisk, kverne og ensilere dødfisk», eigentleg berre opptaket av daudfisk. Så godt som alle kartlagte risikomoment knytt til ytre miljø, fiskevelferd og arbeidsmiljø er vurdert med låg samla risiko. Når det gjeld matrisene for kartlegging av risiko som er vist i riskovurderingsdokumentet dykkar, er det berre korleis de vurderer konsekvensane for rømming og fiskevelferd som er omtalt no. De oppgjev å ha planlagt ein ny runde med risikokartlegging og vurdering innan internkontrollgjennomgangen dykkar skal vere ferdig. Fylkesmannen presiserer at daudfiskhandteringa må inn som eit viktig tema og behandlast grundig i dykkar
6/6 risikovurderingar og påfølgjande handlingsplanar/beredskap mot ureining til ytre miljø. Førre avvik 3 om journalføring: De har sendt inn eit dokument som skulle dokumentere at all daudfisken frå i sommar hadde blitt levert i samsvar med regelverket. Dokumentet er på eit format som vi ikkje kan lese, og vi ber difor at dette vert sendt på nytt i eit anna format, innan tilbakemeldingsfristen den 14. februar.