GALTELAND,

Nord- og Midhordland jordskifterett Rettsbok Sak: 1200-2014-0039 GALTELAND, Gnr. 95 i Osterøy kommune Oppstarta: 10.09.2015 Avslutta: 21.09.2015

RETTSBOK Domstol: Nord- og Midhordland jordskifterett Møtedag: Torsdag, 10. september 2015 Stad: Fotlandsvåg bedehus, 5283 Fotlandsvåg i Osterøy Sak nr.: 1200-2014-0039 GALTELAND, gnr. 95 Saka gjeld: Krav om grensegang etter jordskiftelova 88 Jordskiftedommar: Svein Linga, som einedommar etter jordskiftelova 9 andre ledd Protokollførar: Saka er kravd av: Til handsaming: Jordskiftedommaren Renate Hjelvik 1. Hovudforhandling i tvist Partar: Eigar av gnr. 95 bnr. 2, Britt Ninni Fitje, Gatland, 5283 FOTLANDSVÅG Eigar av gnr. 95 bnr. 2, Laila Sigfrid Tysse, Haus, 5286 HAUS Eigar av gnr. 95 bnr. 2, Solveig Ekren, Hospitalgata 20 C, 3263 LARVIK Eigar av gnr. 95 bnr. 16, Renate Hjelvik, Gatland, 5283 FOTLANDSVÅG Aktuell eigar av gnr. 95 bnr. 43, Hordaland Fylkeskommune, v/tom- Christer Nilsen, pb 7900, 5020 BERGEN Kontaktinstans for eigar av gnr. 95 bnr. 43, Statens Vegvesen region Vest, Askedalen 4, 6863 LEIKANGER Eigedomane ligg i Osterøy kommune Til stades: Renate Hjelvik, Arild Hjelvik, Solveig Ekren, Britt Fitje, Laila Tysse, Bernhard Tysse, Elén Smaadal. Overingeniør Stig Kogstad frå jordskifterettens kontor var òg til stades. På spørsmål frå jordskiftedommaren hadde ingen merknader til innkallinga til møtet eller til måten retten var samansett på. Ingen kjende til noko som kunne tilseie at jordskiftedommaren er inhabil. Framlagde dokument: 1. Krav om sak for jordskifteretten frå Renate Hjelvik, datert 06.09.2014 Vedlegg 1. Skyldskifte, datert 10.08.1957 Vedlegg 2. Egenerklæringsskjema, datert 25.07.2007 1200-2014-0039 GALTELAND, gnr. 95Nord- og Midhordland jordskifterett 1

Vedlegg 3. Eiendomsopplysninger fra Osterøy kommune Vedlegg 4. 3 kart 2. Forkynning av krav for jordskifteretten datert 30.09.2014. 3. Brev fra Laila Tysse og Britt Fitje, datert 16.10.2014 Vedlegg 1. Fullmakt, datert 10.10.2014 Vedlegg 2. Brev til Osterøy kommune m vedlegg, datert 07.10.2014 4. Brev fra Laila Tysse datert 19.01.2015 Vedlegg 1. Foto tatt i juli 2009, inntegnet gnr/bnr. Vedlegg 2. Foto - viser felles avkjørsel for 95/2 og 95/16 Vedlegg 3. Flyfoto tatt i 2006 Vedlegg 4. Foto fra Kartverket - Se eiendom Vedlegg 5. Foto, situasjonen pr. 09.01.2015 5. Innkalling til rettsmøte 10.09.2015, sendt partane 18.06.2015. 6. Fullmakt til Arild Fitje datert 01.09.2014. 7. Fullmakt til Bernhard Tysse. Jordskiftedommaren orienterte kort om dei mest sentrale paragrafane i jordskiftelova i samband med grensegang. Partane vart formana og gav forsikring. Arild Hjelvik Fødselsdato: 19.10.1952 Bustad: 5282 Bruvik Stilling: Entrepenør Arild Hjelvik er far til rekvirenten. På vegne av eigar av gnr. 95 bnr. 16 Renate Hjelvik framstilte han saka. Det blei lagt ned slik Grensa går slik ho blir påvist av eigar av gnr. 95 bnr. 16 i marka i dag. Bernhard Tysse Fødselsdato: Bernhard Tysse Bustad: 08.08.1945 Stilling: Pensjonert ingeniør Han er gift med Laila Tysse som er ei av tre som har heimel til gnr. 95 bnr. 2. På vegne av eigarane av gnr. 95 bnr. 2, supplerte han saksframstillinga. Det blei lagt ned slik Grensa går slik ho blei påvist av eigarane av gnr. 95 bnr. 2 i marka i dag. Statens Vegvesen, region Vest ved Elén Smaadal Stilling: Senioringeniør På vegen av eigar av gnr. 95 bnr. 43, supplerte ho saksframstillinga. 1200-2014-0039 GALTELAND, gnr. 95Nord- og Midhordland jordskifterett 2

Det blei lagt ned slik Grensene for gnr. 95 bnr. 43 går slik dei kjem fram av matrikkelkartet og slik dei blei påvist i marka i dag. Jordskiftedommaren oppmoda partane til å vurdere alternative løysingar som alle partar kunne vera tente med. Det blei gjeve høve til replikk og duplikk. Retten hadde pause mellom kl. 10:55 og kl. 11:45 for lunsj og for å reise ut til eigedomane for synfaring. På synfaringa møtte alle dei same partane. Grensene blei påviste av partane. Jordskiftedommaren lufta om det var grunnlag for å kome til ei felles forståing av kvar grensa gjekk. Etter ein del drøftingar valde partane å halde fast på påstandane sine. Partane fekk ordet til sluttinnlegg. Deretter fekk partane ordet ein gong kvar. Dommaren erklærte forhandlingane for avslutta og tvisten teken opp til doms. Partane vart kort orientert om ankereglane. På spørsmål hadde ingen merknader til forhandlingane. Dagens rettsmøte varte frå kl. 09:00 til kl. 13:45. Retten heva. Osterøy, 10.09.2015 Svein Linga ( s ) 1200-2014-0039 GALTELAND, gnr. 95Nord- og Midhordland jordskifterett 3

DOM Domstol: Nord- og Midhordland jordskifterett Dato: 21.09.2015 Stad: Jordskifterettens kontor i Statens hus i Bergen Sak nr.: 1200-2014-0039 GALTELAND, gnr. 95 Saka gjeld: Krav om grensegang etter jordskiftelova 88 Jordskiftedommar: Svein Linga, som einedommar etter jordskiftelova 9 andre ledd Protokollførar: Saka er kravd av: Til handsaming: Jordskiftedommaren Renate Hjelvik 1. Avseiing av dom 2. Avslutning av saka Partar: Eigar av gnr. 95 bnr. 2, Britt Ninni Fitje, Gatland, 5283 FOTLANDSVÅG Eigar av gnr. 95 bnr. 2, Laila Sigfrid Tysse, Haus, 5286 HAUS Eigar av gnr. 95 bnr. 2, Solveig Ekren, Hospitalgata 20 C, 3263 LARVIK Eigar av gnr. 95 bnr. 16, Renate Hjelvik, Gatland, 5283 FOTLANDSVÅG Aktuell eigar av gnr. 95 bnr. 43, Hordaland Fylkeskommune, v/tom- Christer Nilsen, pb 7900, 5020 BERGEN Kontaktinstans for eigar av gnr. 95 bnr. 43, Statens Vegvesen region Vest, Askedalen 4, 6863 LEIKANGER Eigedomane ligg i Osterøy kommune. Til stades: Partane var ikkje innkalla til dette møtet. Fylgjande dokument blei framlagt: 8. Påstandskart datert 11.09.2015. Jordskifteretten drøfta saka i einerom og avsa i medhald av jordskifteloven 17 slik dom: Eigar av gnr. 95 bnr. 16 Renate Hjelvik ved Arild Hjelvik har i hovudsak gjort gjeldande at det er skyldskiftet av 09.12.1957, der bnr. 16 blei fråskild bnr. 2, som er grunnlaget for fastsetjing av grensene for eigedomen. Renate Hjelvik kjøpte eigedomen 28.08.2007 basert 1200-2014-0039 GALTELAND, gnr. 95Nord- og Midhordland jordskifterett 4

på eigedomsopplysningar frå meklar. Dette var blant anna skylddeling og kart frå Osterøy kommune. I tillit til at kartet var rett er det i ettertid sprengt ut ei garasjetomt. Seinare er ho blitt kjent med at det er blitt halde ein kartforretning for bnr. 2 i 19.01.2007. Denne var ikkje ein del av eigedomsopplysningane ved kjøpet av eigedomen seinare i 2007. Ho meiner at det må vera gjort feil ved kartforretninga. I forhold til arealet oppgjeve i skylddelinga har dei rekna ut at grenselinja nede ved vegen må skyvast ca. 10 meter mot nord. Det kartet som var henta inn frå kommunen i samband med eigedomsoverdraginga tyder òg på at det arealet som manglar skal liggja på nordsida av eigedomen. For ho er det viktig å få greie på kor grensa går. Ho ynskjer òg å få bygd garasje og sikra utkjørselen frå eigedomen gjerne i fellesskap med bnr. 2. Ho meiner at det er plass til både utkjørsel for henne samtidig med at utkjørselen for bnr. 2 blir ivareteken. Det blei lagt ned slik Grensa går slik som påvist av eigar av gnr. 95 bnr. 16 i marka i dag. Eigarane av gnr. 95 bnr. 2 ved Bernhard Tysse har i hovudsak gjort gjeldande at det er kartforretninga av 19.01.2007 som er grunnlaget for å finne grensene mellom eigedomane. Men ut frå det som står i skylddelinga med omsyn til areal og grenselengde langs vegen vil dei akseptere at det sør vestlege grensepunktet for bnr. 16 blir trekt 7,9 meter sørover. I 1957 då bnr. 16 blei fråskild gjekk vegen opp til bustadhuset på bnr. 2 rett nord for bnr. 16. Dei er sikre på Severin Ole Bernes, som den gongen eigde bnr. 2, ikkje ville ha seld vegen opp til huset sitt. Det ville ingen ha gjort. Dei meiner difor at det arealet som ser ut til å mangla ved kartforretninga i 2007 må ha lege på sørsida av eigedomen. Tek ein omsyn til at noko areal seinare er gått med til vegutviding så går dei med på å flytta grensepunktet i sør vest 7,9 meter mot syd. Det blei lagt ned slik Grensa går slik som påvist av eigarane av gnr. 95 bnr. 2 i marka i dag. Statens Vegvesen, region Vest ved Elén Smaadal var av den oppfatning at hovudspørsmålet i saka var grensene mellom bnr. 2 og bnr. 16. Grensene mot Statens vegvesen sin eigedom bnr. 43 var det ikkje reist tvil om i saka. Ho opplyste om at i samband med vegutviding så hadde Statens vegvesen kjøpt areal og at noko av grunnen til at arealet for bnr. 16 var mindre i dag skuldast dette. Det blei lagt ned slik Grenselinja for gnr. 95 bnr. 43 mot gnr. 95. bnr. 16 går slik den kjem fram av matrikkelen, og slik dei blei påvist i marka i dag. 1200-2014-0039 GALTELAND, gnr. 95Nord- og Midhordland jordskifterett 5

Retten ser slik på saka: Bnr. 16 blei fråskild bnr. 2 ved skyldskifte 10.08.1957. Den 19.01.2007 blei det halde kartforretning over grenselinjene mellom eigedomane. Frå begge sider er det uttrykt at denne kartforretninga ikkje er i samsvar med skyldskiftet når det gjeld areal og grenselengda nede ved vegen. Jordskifterettens oppmåling stadfestar at det kan ha blitt gjort feil ved kartforretninga. Slik retten ser det må ein ta utgangspunkt i skylddelinga for å finne grensa mellom bnr. 2 og bnr. 16. Partane er samde om punkt 3 og 4 i påstandskartet. Eigar av bnr. 16 påstår dei grenselinjene som er markert med blå strek, medan eigar av bnr. 2 påstår dei grenselinjene som er markert med raud strek. Ut frå ordlyden i skylddelinga austleg leid til punkt 3 og vestleg leid frå punkt 4 er det etter retten sitt syn uråd å avgjera kva for ein påstand som er den rette. Dei påviste retningane er alle innanfor det ein ville ha nemnt som vestleg og austleg leid. Ein må difor finne andre haldepunkt for kor det er truleg at grensa går. Grenslina for bnr. 16 i nord vart i 1957 sett om lag der vegen opp til våningshuset på bnr. 2 gjekk. Retten deler det synet at det er lite truleg at eigaren den gongen ville ha gjeve frå seg råderett over eit så viktig areal for eigedomen, sjølve inngangsporten til eigedomen, til andre ved å skilja det frå og selja det til andre. Under synfaringa blei det òg klart for retten at arealet i syd lettare lar seg utnytte for bnr. 16 enn for bnr.2. Ut frå terrengformasjonen passar terrenget godt som hageareal for bnr. 16. Det passa så godt at det alt såg ut til alt å vera teke i bruk til hage for denne eigedomen. Bnr. 2 vil av topografiske omsyn vanskeleg kunna gjera seg nytte av dette arealet. Det er retten si erfaring at grunneigarane og skylddelingsmennene på den tida var praktikarar som visste å økonomisera med areala, og det er vanskeleg å tru at dei ville ha skilt frå bnr. 16 slik dagens eigar hevdar. Grensa mellom vegen med bnr. 43 og bnr. 16 er alle dei tre partane samde om. Bnr. 2 og bnr. 16 er samde om grensa mellom punkt 3 (jordmerke) og punkt 4 (kors i fjell). For dei to grensestrekningane der eigarane av bnr. 2 og bnr. 16 ikkje har same oppfatning av kvar grensa skal gå, er det retten sitt syn at grenselinja skal trekkjast slik eigarane av bnr. 2 påstår. Retten er etter dette komen til slik slutning: 1. Grenselinja mellom gnr. 95 bnr. 16 på den eine sida og gnr. 95 bnr. 2 og gnr. 95 bnr. 43 på den andre sida går slik den kjem fram på jordskiftekart 125362 og etterfylgjande grenseskildring. GRENSESKILDRING I den etterfylgjande grenseskildringa er dei oppgitte retningane i henhold til kart nord med 400 g (gon) inndeling av sirkelen. Dei oppgitte avstandane er horisontalmålt og 1200-2014-0039 GALTELAND, gnr. 95Nord- og Midhordland jordskifterett 6

koordinatane refererer seg til EUREF89 (WGS84) akse 32. Grensa og grensemerkene er teikna inn på kart i målestokk 1:500, kartnr.125362. Ved måling av grensepunkt er det brukt GPS (Altus) med krav til kvalitet i samsvar med jordskifterettens prosedyre for utføring av RTK måling i områdetype 3a, sprettbygd/dyrka mark med kartkvalitet FKB-C. Maksimalt tillatt punktdeformasjon for områdetype 3a er på 10 cm. Målte grensemerke skal ha ei målenøyaktighet som skal liggje på 1/3 eller mindre av overståande feilgrense. Grense 1 Eigedom til venstre: Gnr. 95 bnr. 2 Eigedom til høyre: Gnr. 95 bnr. 16 Punktnr Beskrivelse Retning Avstand X-koordinat Y-koordinat 1 Umerka grensepunkt 6723113,78 307340,46 92,23 26,78 2 Off. godkj. grensemerke i jord 6723117,04 307367,04 200,48 44,78 3 Kors i fjell 6723072,26 307366,70 290,40 24,64 4 Umerka grensepunkt 6723068,56 307342,34 Grense 2 Eigedom til venstre: Gnr. 95 bnr. 43 Eigedom til høyre: Gnr. 95 bnr. 16 Punktnr Beskrivelse Retning Avstand X-koordinat Y-koordinat 4 Umerket grensepunkt 6723068,56 307342,34 0,85 7,89 5 Off. godkj. grensemerke i jord 6723076,45 307342,45 384,17 15,52 6 Grensepunkt i gjerdestolpe 6723091,49 307338,63 393,73 4,78 7 Grensepunkt i gjerdestolpe 6723096,25 307338,16 1,72 6,67 8 Grensepunkt i gjerdestolpe 6723102,92 307338,34 9,97 8,46 9 Grensepunkt i gjerdestolpe 6723111,28 307339,66 19,72 2,62 1 Umerket grensepunkt 6723113,78 307340,46 1200-2014-0039 GALTELAND, gnr. 95Nord- og Midhordland jordskifterett 7

Jordskiftekostnader Jordskiftekostnader og gebyr skal dekkast av partane i samsvar med jordskiftelova 74. Kostnadene utgjer: Registreringsgebyr kr 4 300 Partsgebyr (kr 1548 x 3) kr 4 644 Grenselengdegebyr (kr 1720 x 1) kr 1 720 Sum kr 10 664 Kostnadene skal fordelast mellom partane etter den nytten retten meiner at dei har hatt av saka, jf. jordskiftelova 76. Jordskifteretten finn at den største nytten av denne saka er knytt til det å få fastlagd grensa for dei to omtvista grenselinjene. Jordskifteretten har i samband med dette lagt til grunn at dei to involverte partane har hatt like stor nytte av at grensa er blitt klarlagt. Jordskiftekostnadene vert etter dette fordelt slik: Gnr./bnr. Eigar skal betale kr har betalt kr skuldar kr 95/2 Renate Hjelvik 5332 4300 1032 95/16 Laila Tysse, Solveig Ekren, Britt Fitje 5332 0 5332 95/43 Statens vegvesen region vest 0 0 0 SUM 10664 4300 6364 For skuldig beløp vil det bli sendt ut faktura i eige brev frå Domstoladministrasjonen. Betalingsfristen er ført på fakturaen. Skuldig beløp som ikkje vert betalt innan denne fristen, kan tvangsinndrivast utan nærare varsel. Avslutting av saka Saka blir avslutta i dette møtet. Forkynning og anke Forkynning skjer etter reglane for postforkynning. Fristen for anke er ein månad frå forkynning. Reglane om anke er lagt ved forkynninga. Ikraftsetjing Dersom ikkje anna er særskilt bestemt, vert avgjerdene i denne saka sett i kraft frå rettskraftdato. Matrikkelføring Når saka er rettskraftig, vil det bli sett fram krav om matrikkelføring til den lokale matrikkelmyndigheten (Osterøy kommune). 1200-2014-0039 GALTELAND, gnr. 95Nord- og Midhordland jordskifterett 8

Tinglysing Saka vil bli tinglyst på følgjande eigedomar i Osterøy kommune: gnr. 95 bnr. 2, gnr. 95 bnr. 16 og gnr. 95 bnr. 43. Retten heva. Bergen, 21.09.2015 Svein Linga ( s ) Rett utskrift: 1200-2014-0039 GALTELAND, gnr. 95Nord- og Midhordland jordskifterett 9