Lona naturreservat i Fjaler kommune Forslag til forvaltingsplan

i Fjaler kommune Forslag til forvaltingsplan Miljøfaglig Utredning Rapport 2006:xx

i Fjaler kommune FORSLAG TIL FORVALTINGSPLAN Miljøfaglig Utredning Rapport 2006:xx

Miljøfaglig Utredning AS Rapport 2006:xx Utførande institusjon: Miljøfaglig Utredning AS Prosjektansvarleg: Naturforvaltningskandidat Geir Gaarder Kontaktperson: Helge Fjeldstad Finansiert av: Fylkesmannen i Sogn og Fjordane, miljøvernavdelinga ISBN-nummer: 82-xxxxxx År: 2006 Referanse: Fjeldstad, H 2006. i Fjaler kommune. Forslag til forvaltingsplan. Miljøfaglig Utredning, rapport 2006:xx. xx s. Referat: Miljøfaglig Utredning har utarbeidd forslag til forvaltingsplan for i Fjaler kommune, Sogn og Fjordane. Reservatet er oppretta for å ta vare på eit stort, velutvikla og lite påverka flatmyrkompleks i låglandet kring ei stilleflytande elv, saman med mindre nedbørsmyrar og ei lita tjørn, og eit naturområde med naturleg plante- og dyreliv. 4 emneord: Skjøtselsplan Biologisk mangfald Myr Naturreservat

Forord blei formelt oppretta ved kongeleg resolusjon av 18. juni 2004 gjennom ein tematisk verneplan for 20 myrreservat i Sogn og Fjordane. Miljøfaglig Utredning as v/ Helge Fjeldstad har, på oppdrag frå Fylkesmannen i Sogn og Fjordane, miljøvernavdelinga, utarbeidd et forslag til ein forvaltingsplan for i Fjaler kommune. Grunneigarane Arve Arstein, Per Kristian Høydal og Kristen Holt har gjeve verdfulle opplysningar m.a. om brukshistoria i området. Etter 6 i verneforskrifta kan forvaltingsstyresmakta, eller den forvaltingsstyresmakta gjev fullmakt, gjennomføre skjøtselstiltak for å fremje fredingsføremålet. Det kan utarbeidast forvaltingsplan, som kan innehalde nærare retningsliner for gjennomføring av skjøtsel. Føremålet med eventuelle skjøtselsforslag er med andre ord å foreslå tiltak som primært fremjar verneføremålet. Samtidig er det opna for at den einskilde grunneigaren kan søkje om dispensasjon frå fredingsføremålet for til dømes for uttak av ved. Fylkesmannen i Sogn og Fjordane er, inntil anna eventuelt blir fastlagt, forvaltingsstyresmakt for området. Kontaktperson hos oppdragsgivar har vori førstekonsulent Johannes Anonby. Utkast til forvaltingsplan blei sendt ut på høyring xx.2006, og.(eventuelle endringar som følgje av høyringa).. Med utgangspunkt i dette høyringsforslaget (og eventuelle merknader/tilleggsvurderingar etc.) blei forvaltingsplanen for godkjend av fylkesmannen månad 20xx. Den godkjende planen er tilgjengelig m.a. på nettadresse: www.fylkesmannen.no/sf Oslo, 02.01.2006 Helge Fjeldstad Geir Gaarder

Innhald FORORD...4 INNHALD...5 1 INNLEIING...6 2 METODE...7 2.1 Naturfaglege registreringar...7 2.2 en...7 2.3 Skoglege data...7 2.4 Forvaltning av naturverdiar på og ved myr...8 3 RESULTAT...10 3.1 Naturfaglege verdiar...10 3.1.1 Generelle naturforhold...10 3.1.2 Tidlegare bruk/ utvikling...12 3.1.3 Mogelege trugsmål og trong for skjøtsel...13 3.2...13 3.2.1 Planføremål...13 3.2.2 Naturfagleg samandrag...13 4 RETNINGSLINER VED BRUK AV EIN DEL AV VERNEFORSKRIFTA...14 4.1 Generelle retningsliner...14 4.2 Bestandsvise retningsliner ved praktisering av ein del av verneforskrifta...15 5 KJELDER...18 5.1 Skriftlege kjelder...18 5.2 Munnlege kjelder...18

1 Innleiing Føremålet med vernevedtaket for, slik det er skrive i 2 i verneforskrifta, er: å ta vare på eit stort og velutvikla og lite påverka låglandsflatmyrkompleks kring ei stilleflytande elv, saman med mindre nedbørsmyrar og ei lita tjørn, og eit naturområde med naturleg plante- og dyreliv. Reservatet er på ca 412 dekar, og omfattar eit myrområde kring Loneelva 3 km aust for Fure ved Dalsfjorden i Fjaler kommune, sjå vedlegg 2. Verneforskrifta (sjå vedlegg 1) gjev ramma for forvaltingsplanen. I verneforskrifta kjem det fram kva som er forbode, kva som utan vidare er tillate og kva som krev løyve frå forvaltningsstyremakta for å kunne gjennomførast. I kapittel 3.2 i denne planen er retningsliner for praktisering av ein del av verneforskrifta oppgitt. Planen vil mellom anna bli lagt til grunn i erstatningsoppgjeret. Sentralt i erstatningsoppgjeret er 5, punkt 3 og 4 i verneforskrifta som opnar for hogst. Eit eventuelt løyve til hogst i reservatet kan ikkje gå ut over dei rammene som er gjeve i verneforskrifta. Av omsyn til framdrifta i erstatningssakene, er det ikkje sett av tid og ressursar til at denne forvaltingsplanen kan ta opp utfordringar som informasjon, trong for ressursar til framtidig forvalting, forsking, tilrettelegging for allmenta, bruk i undervisning og liknande. Dette er difor noko fylkesmannen bør kome attende til seinare, eventuelt i samband med revisjon av forvaltingsplanen. Revisjon av forvaltingsplanen bør skje når tilhøva i reservatet krev det, med grunnlag i røynsler og vurderingar av konsekvensar av utførte skjøtselstiltak i reservatet. Bilete 1 Holtelona og Lonelona aust i reservatet 6

2 Metode 2.1 Naturfaglege registreringar Kunnskapen om dei biologiske verdiane innafor lokaliteten er i hovudsak ut frå tre kjelder: - Fylkesmannen i Sogn og Fjordane framlegg til verneplan for myr (Anonby 2001). - Flatberg (1976) sin registreringsrapport med omtale av lokaliteten - eiga (H. Fjeldstad) synfaring i området (07.07.2005) I denne rapporten er det hovudsakleg Fylkesmannen i Sogn og Fjordane (Anonby 2001), samt resultat frå eigne synfaringar som er nytta som grunnlag. I tillegg er det utarbeidd skogtakst for området av Sogn og Fjordane skogeigarlag (pers. meld. Dag Aamot) og deira inndeling av reservatet i ulike skogbestand er også lagt til grunn i denne rapporten. Ved eiga synfaring blei det lagt vekt på å registrere følgjande tilhøve: - raudlisteartar og mogelege signalartar - vegetasjonstypar - naturtilstand (suksesjonsfasar m.m.) - inngrep - innførte artar Det blir ikkje gjort nærare greie for kjelder og kartleggingsmetodar, t.d. for utvalet av raudlisteartar, signalartar eller vegetasjonstypar. Vanleg nytta litteraturkjelder og metodar er brukt. 2.2 en en er bygd opp trinnvis, på bakgrunn av: - planprinsipp (ut frå verneformål og andre retningsliner frå forvaltingsstyresmakta) - retningsliner (utleidde av prinsippa, i kombinasjon med generell kunnskap om naturverdiane som finst i reservatet, og korleis desse bør takast vare på) - generelle forslag til tiltak (konkrete reglar for forvaltinga av reservatet, ut frå retningslinene) - bestandsvise forslag til tiltak (konkrete reglar for dei einskilde bestanda innafor reservatet) Det blir i denne forvaltingsplanen ikkje gjort nærare greie for eller gjeve referansar som grunngjev forslaga til tiltak, ut over det som kjem fram andre stader i planen. Forutan å bli nytta som rettesnor ved framtidig forvalting av reservatet, vil den godkjende forvaltingsplanen også bli lagt til grunn ved erstatningsoppgjeret for vernevedtaket. Dette gjeld særleg løyve for hogst av bjørk, furu og gran etter søknad. 2.3 Skoglege data Skogtakst for naturreservatet er utarbeidd av Sogn og Fjordane skogeigarlag v/dag Aamot. Hans inndeling av reservatet i ulike skogbestand er lagt til grunn i planen. Frå bestandsoversikta kan det trekkjast fram følgjande nøkkeltal, sjå tabell 1. 7

Tabell 1. Utdrag frå bestandsoversikt for, utarbeidd av Dag Aamot sommaren 2005. Volum og tilvekst er oppgjeve i m 3 og areal i dekar. Bestandsnummer 0.41 er skrap og 0.45 er andre markslag (myr). Gnr= gardsnummer, Bnr = bruksnummer og Tnr=teignummer. Areal Gnr. Bnr. Tnr Bestand Bonitet H.kl Alder Volum Tilvekst 21 1 1 0,45 16,0 Andre - - - - 21 1 1 1 2,0 8 32 40 3 0,4 21 1 2 0,45 22,5 Andre - - - - 21 1 2 1 4,5 14 31 30 23 1,8 22 1 1 0,45 103,4 Andre - - - - 22 1 1 1 3,3 11 41 70 22 1,0 22 1 1 2 3,0 11 51 100 45 0,9 22 1 1 3 0,8 17 31 35 4 0,4 23 4 1 0,45 84,9 Andre - - - - 23 4 1 1 8,5 8 52 100 73 1,7 23 4 1 2 2,8 8 51 120 28 0,6 23 4 1 3 4,3 8 31 50 14 0,7 23 4 1 4 6,0 11 31 60 41 1,8 23 5 1 0,45 45,9 Andre - - - - 23 5 1 1 1,8 8 41 80 11 0,4 23 5 1 2 1,8 8 31 60 8 0,4 23 5 2 0,45 1,7 Andre - - - - 23 5 2 1 1,8 8 31 50 6 0,4 23 5 3 0,45 11,9 Andre - - - - 23 5 3 1 1,3 14 41 50 16 0,5 23 5 3 2 3,3 8 51 110 37 0,7 23 5 3 3 3,5 8 41 70 31 1,1 24 1 1 0,45 15,7 Andre - - - - 24 1 1 1 5,5 8 41 80 31 1,1 24 1 1 2 4,1 11 51 110 - - 24 1 2 0,45 32,5 Andre - - - - 24 1 2 1 6,8 8 51 110 59 1,4 24 1 2 2 8,0 8 51 110 51 1,6 2.4 Forvaltning av naturverdiar på og ved myr Variasjonsbreidda og artsmangfald på myr, og myr som økosystem, er grundig handsama av Anonby (2001). Det er grunn til å peike spesielt på årsaka til myrdanning der hovudårsaka er at det vert tilført meir vatn enn det som fordampar. Ein får då mange stader eit høgt grunnvassnivå som gjev grunnlag for spesielle levetilhøve og i neste omgang spesielle økosystem med sine særeigne artar. Alle typar 8

tiltak som påverkar mengd eller kvalitet på tilført vatn vil kunne få store verknader på økosystemet, og myrar er difor svært sårbare for endringar av vasstilførselen. Særleg har myrar vore utsette for grøfting, anten det er medvetne gravearbeid tilknytte jordbruksdrift eller vegbygging, eller meir tilfeldig og lokal utgrøfting som følgje av terrengtransport av skogsvirke eller vassdragssenkingar. Det er grunn til å understreke at for myra er det den samla verknaden av eit inngrep som er viktig, ikkje om tiltaket skjer medvete eller ikkje, direkte eller indirekte. Ein god forvaltingsplan må difor ha som hovudmål å tryggje den naturlege vasstilførselen til myra. Kvaliteten på vatnet har også mykje å seie. Ei nedbørsmyr skal berre ha tilført vatn via nedbør, og for slik myr vil mineralrikt vatn frå terrenget rundt øydeleggje myrtypen. Det same gjeld sjølvsagt om lausmassar, jord, ulike typar næringsstoff m.m. vert tilført myra. en må difor sikre at det ikkje kjem meir næring til nedbørsmyrane enn det som vert tilført frå regnet. Slike myrar vil også vera sårbare for luftureining, ikkje minst tilføring av nitrogen, men dette er det lite ein kan gjera noko med lokalt. Jordvassmyrar er noko mindre sårbare for tilført mineralmateriale, men også desse kan bli øydelagde eller få sterkt redusert verdi t.d. når næringsrikt sigevatn frå jordbruk eller kloakk kjem ut på myra. Slike myrar er i tillegg utsette for avskjering av naturleg mineralrikt sigevatn frå landskapet rundt, t.d. ved grøfting av vasshaldig skogsmark eller bygging av veger. I forvaltingsplanen bør ein difor søkje å hindre tiltak inntil myra som kan føre til at næringsinnhaldet og kvaliteten på vatnet som kjem inn på myra vert endra. Myr har i lang tid vore brukt til ulike formål av folk. Døme på slik bruk er jernutvinning, torvtekt, slått og beite. Fleire av desse gamle, tradisjonelle bruksmåtane reknar vi i dag som verneverdige, og det kan i ein forvaltingsplan vere ønskjeleg å sikre bruken, sjølv om dette kanskje fører til at myra som økosystem blir noko forstyrra samanlikna med kva som hadde vori naturleg. Av spesiell interesse er myrslåtten, som stort sett tok slutt for minst 50 år sidan. Saman med m.a. uttak av ved førte dette til at myrane vart meir opne, samtidig som ein tok ut næringsstoff frå myra. Fleire småvaksne planter knytte til rikmyr tente truleg på dette, og har i nyare tid vore i tilbakegang som følgje av opphør av myrslåtten. Også mange våtmarksfuglar var tente med dette, sidan dei ofte trivst best i opne landskap med lågvaksen vegetasjon. Oppattaking av tradisjonell slått og rydding av buskar og tre kan difor vere ei aktuell problemstilling i forvaltingsplanar for fleire myrreservat. Det same gjeld husdyrbeite, men der må ein vege mogelege positive verknader av beitet på vegetasjonen opp mot det som kan vere meir negative verknader i form av trakkskadar og tilføring av næring frå husdyrgjødsla. Skog som står ute på eller i kanten av myrar er ei spesielt stor utfordring for forvaltinga, ikkje berre fordi skogsdrifta kan gje skadar på marka og på den måten gå ut over myrverdiane. Det kan også vere sjølvstendige miljøverdiar knytte til skogen. Dette gjeld ikkje minst der ein har fuktig skog, som myrskog og sumpskog, med sine spesielle naturtilhøve og artsmangfald. Ikkje minst har mangfaldet i rike sumpskogar vist seg sterkt truga av skogsdrift i nyare tid, der både flatehogst og grøfting har øydelagt svært mange miljø. Lenger aust i Norden er det kjent at skogsholmar ute på store myrar kan ha eit spesielt verdifullt mangfald som følgje av lite skogbrann og/eller vanskeleg tilgjenge for skogsdrift, men dette er nok ei lite aktuell problemstilling i Sogn og Fjordane. Derimot kan det ikkje utelukkast at det finst t.d. insektartar som trivst spesielt godt i soleksponerte, seintvaksande eller daude tre som står i kanten eller ute på myr. Dette er nok spesielt aktuelt der ein har innslag av gammal furumyrskog. Ei langsiktig, miljøvenleg forvalting av naturverdiane på og inntil myr inneber både at ein kjenner verdiane godt, og tek omsyn til dei. Verdiane vil skifte ut i frå ulike miljøtilhøve og historisk bruk, og omsyna må difor tilpassast kvart einskilt område. 9

3 Resultat 3.1 Naturfaglege verdiar 3.1.1 Generelle naturforhold er eit myrområde kring Loneelva tre km aust for Fure ved Dalsfjorden i Fjaler kommune. Reservatet omfattar ei stilleflytande elv som ligg i eit søkk som skjer gjennom eit småkupert terreng. Attmed elva ligg det myrar i ulike storleikar og utformingar. Bilete 2 Vassvegetasjon med bukkeblad og elvesnelle i vest Anonby (2001) skildrar området slik: Store flatmyrar i veksling med stilleflytande elveløp, tjørner og bakevjer pregar området. Parti med nedbørsmyr (planmyr) inngår i flatmyrkomplekset. Intermediær flatmyr utgjer betydelege areal. Det sentrale våtmarksområdet er omkransa av gammal furuskog, dels impediment, dels høgproduktiv, og der mindre flatmyrar og fuktskogparti inngår. Kombinasjonen av arealstorleik, låglandsvassdrag med stor variasjon i myr- og vassmiljø, og låg grad av inngrep, gjer at området truleg har mykje å seie for sikring av biologisk mangfald. Flatberg (1976) skildra vegetasjonen på ulike delar av myrkomplekset slik då han undersøkte lokaliteten (s 49). I rapporten til Flatberg (1976) er det og vedlagt ei fullstendig kryssliste for lokaliteten : 10

Reservatet er dominert av fattige og intermediære myrtypar. Typisk vegetasjon er tuete flatmyr med m.a. pors, elvesnelle og bukkeblad. I sørvest inngår eit myrparti påverka av landbruksavrenning. Her står det artar som gulldusk, sløke, vendelrot, bekkeblom, engkarse, mjødurt og myrhatt. Element av flaummarksskog med gråor finst og attmed elva vest i reservatet. Sentralt i området ligg Holtalona/Lonelona, eit større myrkompleks med flatmyr i sørvest der flaskestorr dominerer saman med blåtopp, elvesnelle og duskull. Her er det og opne vass-sig med gul nøkkerose og kantnøkkerose. I nokre sig inn i myra er det litt rikare, og her veks kornstorr, stjernestorr og bukkeblad. I ein sump i dette området veks det og sivblom, bukkeblad og rundsoldogg. Her finst og røsslyngdominerte tuer med pors og klokkelyng. Lonelona i nordaust er noko fastare, og her dominerte blåtopp med slåttestorr, geitsvingel og englodnegras, men også her veks flaskestorr i dei blautare partia mot elva. Vegetasjonen rundt Helleviktjørna er noko rikare, mellom anna ligg det belte med kantnøkkerose og bukkeblad rundt tjørna. I utløpsbekken veks det mannasøtgras, grøftesoleie, tjønnaks, gulldusk og bukkeblad. Rundt tjørna er myra fuktig og tuete med artar som torvull, elvesnelle, myrhatt, tepperot, pors og myrklegg. På nordsida veks det hanekam i elvesnellebeltet attmed tjørna. Både sør og nord for tjørna veks det furu på myra. Det er planta noko gran i reservatet ( sjå figur 1 og 2). 11

3.1.2 Tidlegare bruk/ utvikling Grunneigar Kristen Holt (pers. meld.) kunne fortelje at området frå gammalt av var nytta til beite, jakt og fiske. I eldre tid blei det slått attmed elvebredda, men dette er minst 70 år sidan. Det same gjeld noko torvtekt. Det er restar etter ei gamal utløe i reservatet frå denne tida. Det har vore mange dyr på beite, men han slutta med sau for 5 år sidan. Frå 1950-talet blei det planta mindre teigar med gran. Det er interessant å ta ut noko ved frå området. Grunneigar Per Kristian Høydal (pers. meld) kunne fortelje at det på garden han arva ikkje har vore dyr sida 1997. I si tid kan han ikkje minnast at det har vore slått på myrareala. Grunneigar Arve Arstein (pers.meld.) kjøpte garden for 4 år sidan. Han fortel at alle bruka i området hadde beiterett ut langs Lona. Han har hatt 10-12 sauar på beite i her i sommar samt nokre hestar på beite ved tjørna. Han ser at området gror att med einer og ønskjer å kunne rydde langs stiar. Han har og trong for å kunne køyre over reservatet på telen mark til teigar han eig på nordsida av Lona i samband med hogst. Det ligg elles noko søppel i reservatet (tomme oljefat etc) som elva dreg med seg og som han meiner må ryddast bort. Under synfaringa blei det registrert sau på beite, men beitetrykket var ikkje stort nok til å halde vegetasjonen nede, og heile området er i attgroing. Det vart ikkje funne naturengplantar i noko omfang. Graset er høgt og buskar av bjørk veks til på myra. Langs kantane av myra på fastmarka breier einaren seg utover. Det er planta gran både nord og sør for reservatet. Grantrea innafor reservatet bør takast ut før dei skuggar ut annan vegetasjon. Det er og trong for jamleg å sjå etter spreiing av gran frå nærliggjande plantefelt. Bilete 3 Grupper med gran står spreidd i reservatet. 12

3.1.3 Mogelege trugsmål og trong for skjøtsel Kulturpåverknaden i området er redusert i nyare tid og heile området gror att. Det er naudsynt med noko skjøtsel i reservatet, som hogst av gran. Annan plukkhogst av furu og lauv kan gjerast om ein køyrer over myrane på telen mark. 3.2 3.2.1 Planføremål Føremålet med fredinga er å ta vare på eit stort og velutvikla og lite påverka flatmyrkompleks i låglandet kring ei stilleflytande elv, saman med mindre nedbørsmyrar og ei lita tjørn, og eit naturområde med naturleg plante- og dyreliv Andre aktuelle bruksmåtar er friluftsliv, husdyrbeite og skogbruk. Ambisjonar og ressursar til skjøtsel og andre aktive, kostnadskrevjande tiltak for å fremje verneføremålet vert her sett på eit lite nivå, d.v.s. ingen faste, årlege tiltak og ein gjennomsnittleg innsats som ligg ned mot 1-2 dagsverk pr. år. 3.2.2 Naturfagleg samandrag 1. Generelt vurderar vi kulturlandskapsverdiane som små. 2. Det er verdiar knytte til flaummarksskog. 3. Det er verdiar knytte til artsmangfaldet av karplantar og mosar. 4. Det er verdiar i reservatet knytte til dei ulike myrtypane som flatmyr og element av atlantisk høgmyr. Intakt låglandsmyr er ein naturtype som er prioritert i samband med kartlegging av biologisk mangfald i kommunane. Bilete 4 Helleviktjørna omkransa av kantnøkkerose 13

4 Retningsliner ved bruk av ein del av verneforskrifta 4.1 Generelle retningsliner 1. All hogst føreset eigen søknad, og kan berre godkjennast under føresetnad av at han ikkje gjev større skadar på markvegetasjonen. Køyring i reservatet vert berre tillate på telen mark og i samband med kryssing av reservatet på den smale delen sør for Hatlehaugen. Det må då nyttast køyretøy med lågt marktrykk. I samband med hogst må virket vinsjast ut. 2. Vernereglane er ikkje til hinder for beite, jfr 4 punkt 5 men Direktoratet for naturforvaltning kan av omsyn til verneføremålet ved forskrift regulere beitetrykket i heile eller delar av naturreservatet. Dette vert aktuelt om det skulle oppstå klare teikn på trakkskadar eller hard nedbeiting av verdfull vegetasjon. 3. Innførte artar som gran bør hoggast ned innafor heile området. Dette gjeld utan nærare restriksjonar ut over dei som er oppgjeve i punkt 1. 4. Daude tre skal ikkje ryddast vekk, men berre få liggje i ro på staden. 5. Alle tiltak som fører til grøfting, drenering og anna øydelegging av myr er forbode. 6. Ved hogst skal ikkje standarden setjast lågare enn den som gjeld etter Levande skog med revisjonar. Etter dagens regelverk inneber dette m.a. at det vert sett av kantsoner 10-15 m mot vassdrag og myr. Lukka hogstar må nyttast ved hogst i overgangssona mot fastmark. Det er generelt forbode å hogge i sumpskog. Ved avverking i furuskog skal det praktiserast naturleg forynging, og generelt skal det alltid setjast att minst 5-10 livsløpstre pr ha. Livsløpstrea vert valde blant dei eldste trea i bestandet, sjå vidare på http://www.levendeskog.no/pdf/gronn.pdf. I myrreservatet vert det nytta 15 m kantsoner, og hogst vert ikkje tillate i kantsona mot myr. 7. Reservatet skal synfarast av biolog minst kvart 10. år for å sjekke m.a. tilstanden på myra, inkludert eventuell attgroing av tjørna og myra, og tilstanden for eventuelt andre miljøverdiar. Det skal setjast i verk tiltak viss det oppstår fare for øydelegging av verneverdiane. 14

4.2 Bestandsvise retningsliner ved praktisering av ein del av verneforskrifta Bestandsvise forslag til tiltak følgjer eigedomar og bestandsinndeling utarbeidd av Sogn og Fjordane skogeigarlag v/dag Aamot, vist på kartet i vedlegg 2, jfr. også tabell på side 8. Føresetnadane for at tiltak nemnde i dette kapitlet skal kunne gjennomførast, er at retningslinene i kapittel 4.1 blir følgde opp. Gnr./Bnr./Tnr. 21/1/1 Bestand 0,45: Ingen uttak, med eventuelt unntak av tiltak som nemnde i kapittel 4.1 punkt 1 og 3. Bestand 1: Ingen uttak, med eventuelt unntak av tiltak som nemnde i kapittel 4.1 punkt 1 og 3. Gnr./Bnr./Tnr. 21/1/2 Bestand 0,45: Ingen uttak, med eventuelt unntak av tiltak som nemnde i kapittel 4.1 punkt 1 og 3. Bestand 1: Ingen uttak, med eventuelt unntak av tiltak som nemnde i kapittel 4.1 punkt 1 og 3. Gnr./Bnr./Tnr. 22/1/1 Bestand 0,45: Ingen uttak, med eventuelt unntak av tiltak som nemnde i kapittel 4.1 punkt 1 og 3. Bestand 1: Ingen uttak, med eventuelt unntak av tiltak som nemnde i kapittel 4.1 punkt 1 og 3. Bestand 2: Hogst vert tillate etter søknad, under følgjande føresetnader (strekpunkt 1-4): - Hogsten skal ikkje gje større skadar på markvegetasjonen jfr. kapittel 4.1 punkt 1. - Hogst av eldre lauvtre (diameter over 30 cm i stubbeavskjer) vert ikkje tillate. - Det må nyttast lukka hogst og attsettjing av minst 30 tre pr daa. - Maksimalt uttak er 4 m 3 for ein tiårs-periode (i gjennomsnitt 0,4 m 3 i året). Bestand 3: Ingen uttak, med eventuelt unntak av tiltak som nemnde i kapittel 4.1 punkt 1 og 3. Gnr./Bnr./Tnr. 23/4/1 Bestand 0,45: Ingen uttak, med eventuelt unntak av tiltak som nemnde i kapittel 4.1 punkt 1 og 3. Bestand 1: Hogst vert tillate etter søknad, under følgjande føresetnader (strekpunkt 1-4): - Hogsten skal ikkje gje større skadar på markvegetasjonen jfr. kapittel 4.1 punkt 1. - Hogst av eldre lauvtre (diameter over 30 cm i stubbeavskjer) vert ikkje tillate. - Det må nyttast lukka hogst og attsettjing av minst 30 tre pr daa. - Maksimalt uttak er 8 m 3 for ein tiårs-periode (i gjennomsnitt 0,8 m 3 i året). Bestand 2: Ingen uttak, med eventuelt unntak av tiltak som nemnde i kapittel 4.1 punkt 1 og 3. Bestand 3: Ingen uttak, med eventuelt unntak av tiltak som nemnde i kapittel 4.1 punkt 1 og 3. Bestand 4: Hogst vert tillate etter søknad, under følgjande føresetnader (strekpunkt 1-4): - Hogsten skal ikkje gje større skadar på markvegetasjonen jfr. kapittel 4.1 punkt 1. - Hogst av eldre lauvtre (diameter over 30 cm i stubbeavskjer) vert ikkje tillate. - Det må nyttast lukka hogst og attsettjing av minst 30 tre pr daa. - Maksimalt uttak er 9 m 3 for ein tiårs-periode (i gjennomsnitt 0,9 m 3 i året). Gnr./Bnr./Tnr. 23/5/1 Bestand 0,45: Ingen uttak, med eventuelt unntak av tiltak som nemnde i kapittel 4.1 punkt 1 og 3. Bestand 1: Ingen uttak, med eventuelt unntak av tiltak som nemnde i kapittel 4.1 punkt 1 og 3. Bestand 2: Hogst vert tillate etter søknad, under følgjande føresetnader (strekpunkt 1-4): - Hogsten skal ikkje gje større skader på markvegetasjonen jfr. kapittel 4.1 punkt 1. 15

- Hogst av eldre lauvtre (diameter over 30 cm i stubbeavskjer) vert ikkje tillate. - Det må nyttast lukka hogst og attsettjing av minst 30 tre pr daa. - Maksimalt uttak er 1 m 3 for ein tiårs-periode (i gjennomsnitt 0,1 m 3 i året). Gnr./Bnr./Tnr. 23/5/2 Bestand 0,45: Ingen uttak, med eventuelt unntak av tiltak som nemnde i kapittel 4.1 punkt 1 og 3. Bestand 1: Ingen uttak, med eventuelt unntak av tiltak som nemnde i kapittel 4.1 punkt 1 og 3. Gnr./Bnr./Tnr. 23/5/3 Bestand 0,45: Ingen uttak, med eventuelt unntak av tiltak som nemnde i kapittel 4.1 punkt 1 og 3. Bestand 1: Ingen uttak, med eventuelt unntak av tiltak som nemnde i kapittel 4.1 punkt 1 og 3. Bestand 2: Ingen uttak, med eventuelt unntak av tiltak som nemnde i kapittel 4.1 punkt 1 og 3. Bestand 3: Ingen uttak, med eventuelt unntak av tiltak som nemnde i kapittel 4.1 punkt 1 og 3. Gnr./Bnr./Tnr. 24/1/1 Bestand 0,45: Ingen uttak, med eventuelt unntak av tiltak som nemnde i kapittel 4.1 punkt 1 og 3. Bestand 1: Ingen uttak, med eventuelt unntak av tiltak som nemnde i kapittel 4.1 punkt 1 og 3. Bestand 2: Ingen uttak, med eventuelt unntak av tiltak som nemnde i kapittel 4.1 punkt 1 og 3. Gnr./Bnr./Tnr. 24/1/2 Bestand 0,45: Ingen uttak, med eventuelt unntak av tiltak som nemnde i kapittel 4.1 punkt 1 og 3. Bestand 1: Hogst vert tillate etter søknad, under følgjande føresetnader (strekpunkt 1-4): - Hogsten skal ikkje gje større skader på markvegetasjonen jfr. kapittel 4.1 punkt 1. - Hogst av eldre lauvtre (diameter over 30 cm i stubbeavskjer) vert ikkje tillate. - Det må nyttast lukka hogst og attsettjing av minst 30 tre pr daa. - Maksimalt uttak er 1 m 3 for ein tiårs-periode (i gjennomsnitt 0,1 m 3 i året). Bestand 2: Hogst vert tillate etter søknad, under følgjande føresetnader (strekpunkt 1-4): - Hogsten skal ikkje gje større skader på markvegetasjonen jfr. kapittel 4.1 punkt 1. - Hogst av eldre lauvtre (diameter over 30 cm i stubbeavskjer) vert ikkje tillate. - Det må nyttast lukka hogst og attsettjing av minst 30 tre pr daa. - Maksimalt uttak er 3 m 3 for ein tiårs-periode (i gjennomsnitt 0,3 m 3 i året). 16

Figur 1 Skisse over bestand der lukka hogst kan utførast. Figur 2 Skisse over bestand der lukka hogst kan utførast 17

5 Kjelder 5.1 Skriftlege kjelder Anonby J. 2001. Framlegg til verneplan for myr i Sogn og Fjordane, rapport 4, 2001 Fylkesmannen i Sogn og Fjordane. Flatberg, K.I. 1976. Myrundersøkelser i Sogn og Fjordane og Hordaland i forbindelse med den norske myrreservatplanen. K. norske Vidensk. Selsk. Mus. Rapp. bot. Ser. 1976-8:1-112. Fylkesmannen i Sogn og Fjordane 2002. Verneplan for myr i Sogn og Fjordane, fylkesmannen si saksutgreiing og tilråding 23.10.2002. 5.2 Munnlege kjelder Arve Arstein, grunneigar Per Kristian Høydal, grunneigar Kristen Holt, grunneigar Dag Aamot, Sogn og Fjordane skogeigarlag 18

Vedlegg 1 FORSKRIFT OM VERNEPLAN FOR MYR I SOGN OG FJORDANE. FREDING AV LONA NATURRESERVAT I FJALER KOMMUNE, SOGN OG FJORDANE FYLKE Fastsett ved Kongeleg resolusjon 18. juni 2004 i medhald av lov av 19. juni 1970 nr. 63 om naturvern 8, jf 10 og 21, 22 og 23. Fremma av Miljøverndepartementet. 1 Avgrensing Reservatet gjeld følgjande gnr./bnr.: 21/1, 22/1, 23/4, 23/5, 24/1 i Fjaler kommune. Reservatet dekkjer eit totalareal på 412 dekar. Grensene for naturreservatet går fram av kart i målestokk 1: 5 000 dagsett Miljøverndepartementet juni 2004. Dei nøyaktige grensene for reservatet skal avmerkast i marka. Knekkpunkta skal koordinatfestast. Kartet og fredingsforskrifta er tilgjengeleg i Fjaler kommune, hjå Fylkesmannen i Sogn og Fjordane fylke, i Direktoratet for naturforvaltning og i Miljøverndepartementet. 2 Føremål Føremålet med fredinga er å ta vare på eit stort og velutvikla og lite påverka låglandsflatmyrkompleks kring ei stilleflytande elv, saman med mindre nedbørsmyrar og ei lita tjørn, og eit naturområde med naturleg plante- og dyreliv. 3 Vernereglar For naturreservatet gjeld følgjande reglar: 1. Vegetasjon, medrekna daude buskar og tre, er freda mot skade og øydelegging. Det er forbode å fjerne planter eller plantedelar frå reservatet. Nye planteartar må ikkje førast inn. Planting eller såing er ikkje tillate. 2. Dyrelivet, medrekna reirplassar og hiområde, er freda mot skade og øydelegging. Nye dyreartar må ikkje førast inn. 3. Det må ikkje setjast i verk tiltak som kan endre naturmiljøet, som t.d. oppføring av bygningar, anlegg og varige og midlertidige innretningar, parkering av campingvogner, brakker o.l., opplag av båtar, framføring av luftleidningar, gjerde, jordkablar eller kloakkleidningar, bygging av vegar, drenering og anna form for tørrlegging, uttak, oppfylling, planering og lagring av masse, utføring av kloakk eller andre konsentrerte ureiningar, tømming av avfall, gjødsling, kalking og bruk av kjemiske middel. Forsøpling er forbode. Opplistinga er ikkje uttømmande. 4. Motorisert ferdsel på land og på vatn er forbode, medrekna start og landing med luftfartøy. 5. Bruk av reservatet til teltleirar, idrettsarrangement eller andre større arrangement er forbode. Direktoratet for naturforvaltning kan av omsyn til verneføremålet ved forskrift forby eller regulere ferdsla i heile eller delar av naturreservatet. 6. Bålbrenning er forbode. 4 Generelle unntak Reglane i 3 er ikkje til hinder for : 1. Gjennomføring av militær operativ verksemd og tiltak i ambulanse-, politi-, brannvern-, rednings- og oppsynsærend, samt gjennomføring av skjøtsels- og forvaltningsoppgåver bestemt av forvaltningsstyresmakta. Øvingskøyring i samband med slike føremål krev særskilt løyve. 2. Køyring frå og til elva i samband med landbruksdrifta på Brendehaug gard, på 19

etablerte plassar for dette. Reglane i 3 pkt. 1-3 er ikkje til hinder for: 3. Sanking av bær og matsopp. 4. Jakt i samsvar med viltlova. 5. Fiske i samsvar med lakse- og innlandsfisklova. 6. Beiting. Direktoratet for naturforvaltning kan av omsyn til verneføremålet ved forskrift regulere beitetrykket i heile eller delar av naturreservatet 7. Vedlikehald av bygningar og anlegg som er i bruk på fredingstidspunktet. 8. Vedlikehald av eksisterande grøfter som drenerer til grensande jord- og skogbruksareal i samråd med forvaltningsstyresmakta. 5 Eventuelle unntak etter søknad Forvaltingsstyresmakta kan etter søknad gje løyve til: 1. Naudsynt motorferdsel i samband med aktivitetar nemnde i 4 nummer 3 og 6. 2. Merking, rydding og vedlikehald av eksisterande stiar, løyper og gamle ferdselsvegar. 3. Hogst av bjørk, furu og gran, og naudsynt motorferdsel i samband me dette. 4. Avgrensa bruk av reservatet som nemnt i 3 nummer 5. 5. Opplag av båt og etablering av nye båtfeste. 6. Vedlikehald og skjøtsel av kulturminne. 7. Oppsetjing av gjerde, pumpehus el.likn., og legging av vassleidningar. 8. Enkel tilrettelegging for sportsfiske, i form av gangplankar etc og rydding av vegetasjon på visse plassar. 6 Skjøtsel Forvaltingsstyresmakta, eller den forvaltingsstyresmakta gjev fullmakt, kan gjennomføre skjøtselstiltak for å fremje fredingsføremålet. Det kan utarbeidast forvaltingsplan, som kan innehalde nærare retningsliner for gjennomføring av skjøtsel. 7 Generelle dispensasjonsreglar Forvaltingsstyresmakta kan gjere unntak frå forskrifta når føremålet med fredinga krev det, for vitskaplege undersøkingar, arbeid av vesentleg verdi for samfunnet og i spesielle tilfelle dersom det ikkje strir mot føremålet med fredinga. 8 Forvaltningsmynde Direktoratet for naturforvaltning fastset kven som skal ha forvaltingsmynde etter denne forskrifta. 9 Iverksetjing Denne forskrifta tek til å gjelde straks. 20

Vedlegg 2