2006 Bustønad Ei stønadsordning for pensjonistar og barnefamiliar
2 Denne brosjyren gir eit oversyn over bustønadsordninga. Brosjyren byggjer på gjeldande reglar per 1. januar 2006. Vi gjer merksam på at brosjyren ikkje inneheld eit fullstendig regelverk for bustønad. For informasjon om retningslinjer og forskrifter viser vi til Husbanken sine internettsider. Der vil du òg finne ein modell for utrekning av bustønad. Ta eventuelt kontakt med bustønadskontoret i kommunen for nærmare informasjon.
Kva er bustønad? Bustønad er ei statleg økonomisk stønadsordning som blir administrert av Husbanken og kommunane. Formålet med ordninga er å hjelpe husstandar med låge inntekter og høge buutgifter til å etablere seg eller bli buande i ein god bustad. I dei fleste kommunane er det bustadkontoret eller sosialkontoret som fungerer som bustønadskontor. I Oslo har alle bydelane eigne bustønadskontor. Det er bustønadskontoret i kommunen som skal ta imot søknad og svare på spørsmål om ordninga. Er du i tvil om kvar du kan få hjelp, kan du kontakte formannskapskontoret eller informasjonskontoret i kommunen. Trondheim, Tromsø, Drammen, Fredrikstad og Kristiansand elektronisk bustønadsøknad (les meir side 6) Nytt for 2006 fjerning av kravet om at bustaden må vere minst 40 kvm for husstandar som har person med grunnstønad, hjelpestønad, yrkesskadeerstatning, attføringspengar, rehabiliteringspengar, tidsavgrensa uførestønad eller varig sosial stønad som einaste inntekt aukt boutgiftstak med 10 000 kr for søkjarar i storbyane Oslo, Bergen, Stavanger, Foto: Morten Flaten 3
Kven kan få bustønad? For å kunne motta bustønad må minst ein i husstanden ha rett til stønad, og krava til bustaden må som hovudregel vere oppfylte. Deretter er det forholdet mellom inntekter og buutgifter som avgjer om det blir gitt bustønad. Ein husstand er den eller dei personane som faktisk bur i bustaden og som er registrerte i folkeregisteret som busette i bustaden Søkjaren må ha fylt 18 år. Unntak for søkjarar under 18 år med eige barn. Kven har rett til stønad? barn under 18 år eller person over 65 år person med pensjon eller visse typar trygder/stønader frå det offentlege (sjå nedanfor) person som har sosial stønad som einaste inntekt, når vedkomande har behov for kontinuerleg stønad i minst eitt år Pensjonar/trygder/stønader som gir rett til stønad: alders-, uføre- eller attlevandepensjon frå folketrygda eller annan offentleg pensjon, eller tilsvarande frå EØS-land krigspensjon grunnstønad, hjelpestønad eller yrkesskadeerstatning etter folketrygdlova attføringspengar, rehabiliteringspengar eller tidsbegrensa uførestønad introduksjonsstønad Foto: Morten Flaten 4
Krav til bustaden Funksjons- Areal- Krav til Type husstand krav krav finansiering Alders-, uføre- og attlevandepensjonistar Nei Nei Nei med inntekt under minstep. + 30 pst. Alders-, uføre og etterlattepensjonistar Ja Ja Ja* med inntekt over minstep. + 30 pst. Husstandar med barn under 18 år Ja Nei Nei (barnefam.) Husstandar med mottakar av attførings- eller rehab.penger, yrkesskadeerstatning, grunn- eller hjelpestønad, tidsbegrensa uførestønad, introduksjonsstønad eller person som har sosial stønad som einaste inntekt Ja Nei Berre for privat leigd bustad Introduksjonsstønad Nei Nei Nei *For burettslag og kommunale bustader er finansieringskravet oppfylt. For bustadar underlagt husleigeregulering (gjeld berre Oslo og Trondheim), der husstanden var busett per 31. desember 1999, eller omsorgsbustad med oppstartingstilskot frå Husbanken, blir det ikkje stilt krav til bustaden. Innhaldet i krava nemnde i tabellen Funksjonskrav: at bustaden har eige bad, soverom, kjøkken, opphaldsrom og eigen inngang. Arealkrav: at bustaden er minst 40 kvm utanom fellesareal Krav til finansiering: oppførings- eller utbetringslån frå Husbanken eller Innovasjon Norge (tidl. SND/Landbruksbanken) grunn-, kjøps- eller etableringslån frå Husbanken etableringstilskot frå Husbanken gitt før 1. januar 1996 utbetrings-, etablerings- eller startlån frå kommunen av midlar lånt i Husbanken oppstartingstilskot frå Husbanken låna må vere løpande 5
Søknad og saksgang Søknad om bustønad skal du sende inn på eigen blankett. Søkjarar i burettslag skal sende søknaden til forretningsførar for burettslaget. Søknaden får du på bustønadskontoret i kommunen/bydelen, eller du kan laste den ned frå Husbanken sine internettsider: husbanken.no. Du kan også søkje bustønad elektronisk, sjå nedanfor. Søknadsblanketten, saman med nødvendig dokumentasjon (husleige, bustadlån, etc), sender du innan fristen til bustønadskontoret i kommunen/bydelen. Får du innvilga bustønad for ein termin, er det ikkje nødvendig å søkje på nytt. Unntak er dersom du har flytta i løpet av terminen. Dersom du har hatt inntektsoppgang, eller søkjer om å få lagt inntekta i terminen til grunn, må du gje inntektsopplysningar for kvar termin til kommunen. Les meir om inntektsoppgang og -nedgang side 9. Sei frå til bustønadkontoret i kommunen/bydelen når det skjer endringar i bustad- eller husstandsopplysningar. Elektronisk søknad om bustønad Frå og med i år kan alle søkje bustønad elektronisk. Gå inn på internettadressa www.altinn.no og logg inn med eingongskoder (finst i skattekort, sjølvmelding eller kan bestillast frå Altinn). Termin Periode Søknadsfrist Vedtak 1 1. jan. 30. apr. 10. februar mai 2 1. mai 31. aug. 10. juni september 3 1. sept. 31. des. 10. oktober januar 6
Opplysningane på søknaden Det er situasjonen på første dagen i terminen («situasjonsdato») som blir lagt til grunn når bustønaden blir utrekna. Det blir ikkje tatt omsyn til endringar i bustad- og husstandsopplysningar som hender etter desse datoane. Termin Situasjonsdato 1 1. januar 2 1. mai 3 1. september Bustønadsordninga byggjer på eit gjensidig tillitsforhold mellom den enkelte bustønadssøkjar, kommunen og Husbanken. Bu-stønad som blir motteke på grunnlag av uriktige eller ufullstendige opplysningar, vil etter ei nærmare vurdering bli kravd tilbakebetalt. Misbruk av bustønadsordninga vil bli meldt til politiet. Informasjon om når bustønaden blir sendt ut, kan du få ved å sjekke Husbanken sine internettsider når det nærmar seg slutten av terminen. Då kan du òg ringe Husbanken sin automatiske informasjonstelefon: 815 33 370. Klage på vedtaket Du kan klage på vedtaket dersom du meiner at det byggjer på uriktige opplysningar. Klagen sender du til bostøttekontoret i kommunen innan tre veker etter at du mottek vedtaket. Utbetaling av bustønad Bustønaden blir utbetalt kvar månad, i dei fire månadene etter at terminen er over. Bustønaden for til dømes 1. termin blir utbetalt i mai, juni, juli og august. Alle som behandlar søknaden har teieplikt. Svar på søknaden Du får skriftleg svar på søknaden rett etter utløpet av terminen, noko som i praksis vil seie i løpet av dei første dagane av mai, september og januar. Foto: Morten Flaten 7
Utrekning av bustønad Dersom du/husstanden din har rett til stønad, og krava til bustaden er oppfylte, er det forholdet mellom husstanden sine inntekter og buutgifter som avgjer om det blir gitt bustønad. Reknestykket ser slik ut: Godkjende buutgifter Rimelege buutgifter = Sum x 70 pst* = Bustønad *80% for dei som bur i kommunale utleigebustadar og bustadar formidla av kommunen. Du kan rekne ut bustønad på husbanken.no Godkjende buutgifter: dei buutgiftene som blir lagt til grunn ved utrekninga av bustønad. Departementet har fastsett ei øvre grense for kor høge buutgifter som kan leggast til grunn. Rimelege buutgifter: den delen av buutgiftene du sjølv må dekkje («eigendel»). Rimeleg buutgift blir utrekna på grunnlag av talet på husstandsmedlemmer og den samla inntekta til husstanden. Dess høgare husstanden si inntekt er, dess høgare blir den rimelege buutgifta. Om buutgiftene i bustønadsordninga Kva buutgifter som nyttast i utrekninga av bustønad er avhengig av kva eigeform du har: Sjølveigarbustad renter og avdrag på bustadlån driftsutgifter: sjablonsats som blir fastsett på grunnlag av byggeår og tala på rom i bustaden festeavgift eigedomsskatt kommunale avgifter: sjablonsats som blir fastsett etter det gjennomsnittlege nivået i kommunen og talet på rom i bustaden Burettslag husleige (utan utgifter til straum, varmt vatn, kabel-tv, garasje, etc.) renter og avdrag på bustadlån Leigd bustad husleige (utan utgifter til straum, varmt vatn, kabel-tv, garasje etc.) 8
Inntektsgrunnlaget Hovudregelen er at den samla inntekta til husstanden ved siste maskinelt tilgjengelege likningsår blir lagt til grunn. Utrekninga av bustønad for 2006 byggjer på: -For 1. termin: Likning for 2004 -For 2. termin: Likning 2004/05* - For 3. termin: Likning 2004/05* *Likning for 2005 vil tidlegast bli brukt frå 2. termin. Frå skattelikninga nyttar ein høgaste summen av: personinntekt alminneleg inntekt med eit tillegg for minstefrådraget (i 2005 på kr 6.600) Til inntekta for husstanden legg ein seks prosent av nettoformue over 250.000 kroner for ein husstand på ein person. For husstandar på to eller fleire personar blir det lagt til seks prosent av den samla nettoformuen over 300.000 kroner. Unntak 1: Meldeplikt ved inntektsauke Det er innført plikt til å melde frå om inntektsauke sidan fjoråret. Meldeplikta gjeld for husstandar som har hatt inntektsauke på meir enn kr 10.000 sidan 2005 for kvar person over 18 år. Målgruppa er hovudsakeleg dei som går frå ein trygde-/studiesituasjon over til lønna arbeid. Det er ikkje meldeplikt dersom du er alders-, uføre eller etterlattepensjonist og har inntektsoppgang berre som følgje av årleg oppjustering av pensjonen. Unntak 2: Inntektsnedgang og faktisk inntekt Dersom husstanden har hatt ein vesentleg inntektsnedgang sidan likningsåret, kan du søkje om å få lagt til grunn inntekta i terminen. Du må sjølv be om og dokumentere dette overfor bustønadskontoret for kvar termin det er aktuelt. Visse vilkår må vere oppfylte for at husstanden skal få lagt til grunn faktisk inntekt, bl.a. at nedgangen må vere av ein viss storleik og må vare i minst eitt år. OBS: Når faktisk inntekt blir lagt til grunn, blir det nytta eit utvida inntektsomgrep der alle inntekter kan bli tatt med, også inntekter som ikkje er skattepliktige. 9
Utanlandsinntekt Har du utanlandsinntekt pliktar du å seie frå om dette. Utanlandsinntekt for likningsåret som ikkje er likna i Noreg, må dokumenterast med brutto beløp, som blir omrekna til norske kroner per 31. desember det gjeldande året. Dersom du søkjer om å få lagt inntekta i dag til grunn og har inntekt frå utlandet per i dag, skal du også opplyse om og dokumentere slik inntekt. Øvre inntektsgrenser Det er fastsett øvre inntektsgrenser for husstanden, avhengig bl.a. av talet på husstandsmedlemmer. Dette betyr at same kor høge buutgifter husstanden din måtte ha, vil du ikkje få bustønad dersom inntekta er over øvre inntektsgrense. Opplysningar om inntektsgrensene får du ved å kontakte bustønadskontoret i kommunen. Refusjon av bustønad til kommunen Kommunen kan krevje å få bustønaden utbetalt dersom kommunen har gitt sosial stønad eller lån/tilskot til buutgifter for den aktuelle terminen. Føresetnaden er då at du har samtykka i dette. Kommunen pliktar å gi søkjaren beskjed om korleis bustønaden er avrekna mot den kommunale ytinga og utbetale eventuell differanse. Dette skal gjerast for kvar termin. Foto: Morten Flaten 10
Fakta om bustønad For 2006 er det løyvd omkring 2,2 milliardar kroner til bustønadsordninga. I 2005 fekk omlag 120 000 husstandar utbetalt bustønad. Av desse var omkring 84 000 alders-, uføre eller attlevandepensjonistar. I 2005 fekk kvar husstand i gjennomsnitt utbetalt kr 6 400 per termin, i overkant av 19 000 kroner per år. www.husbanken.no 11
Husbanken Hovedkontoret Grønland 1 Postboks 824, Bedriftssenter 3007 Drammen Tlf. 32 26 26 00 Regionkontor Oslo Støperigata 1 Postboks 1243 Vika 0110 Oslo Tlf. 22 96 16 00 Regionkontor Arendal Skytebanen 14 Serviceboks 626 4809 Arendal Tlf. 37 00 33 00 Regionkontor Bergen Østre Muralmenning 7 Postboks 7650 5020 BERGEN Tlf. 55 30 66 00 Regionkontor Trondheim Peter Egges plass 2 Husbanken 7005 TRONDHEIM Tlf. 73 89 23 00 HB 9.E.1 (N) Bustønad Gitt ut av Husbanken, januar 2006 Opplag: 20 000 Foto forside: Anna Molander / Mira / Samfoto Design: Blanke Ark, Oslo Grafisk produksjon: RenessanseMedia AS Regionkontor Bodø Sjøgata 15 Postboks 384 8001 BODØ Tlf. 75 54 93 00 Regionkontor Hammerfest Sjøgata 6 Postboks 480 9615 HAMMERFEST Tlf. 78 42 74 00