Statsraaden Jostedalsbreen Tinderangling Sykkel Ski

Magasin for Nordfjord folkehøgskule, friluftslivskulen mellom bre, fjell og fjord Skuleåret 2016/17 Statsraaden Jostedalsbreen Tinderangling Sykkel Ski Ti friluftslivlinjer Drøssevis av valfag Eksklusive prosjektveker

NORDFJORD Å skape meining For ei stund sidan, las eg om ein forskar som definerte læring som å skape meining. Ho meinte at dersom ein verkeleg skal lære noko, så nyttar det ikkje å sitte stille i eit klasserom og lytte til læraren. Iallfall ikkje berre det. Ein må også ut å erfare, kjenne, smake, prøve og feile. Helst i samspel med andre. Eg trur det er mange måtar å tileigne seg kunnskap på. Vi menneske er skapt forskjellige, og vi lærer på ulike måtar gjennom livet. På folkehøgskulen er oppdraget vårt å lære på litt andre måtar enn du kanskje er vant til frå vidaregåande skule eller universitet. Og heldigvis skal vi ikkje konkurrere med desse skuleslaga. Vi skal vere eit supplement og tilføye noko anna, noko meir, til skulegangen og studieløpet. På folkehøgskulen har vi ikkje eksamen og karakterar. Vi kan derfor fjerne noko av presset dette eine året og heller tilføye meir lyst til å lære. Lyst til å finne meining. Vi har ikkje mange tradisjonelle klasserom hos oss, men vi har desto fleire møteplassar. Du treff læraren din i klatreveggen, i laussnøen og ved leirbålet. Nokre gonger inviterer læraren klassen heim til seg. Du treff kjøkkenpersonalet ved bufféten i matsalen, du oppsøker husmor når du treng ein støttebandasje og du klatrar i seglriggen med rektor. Og medelevane har du rundt deg heile tida. Iallfall stort sett. På rommet, ved bordet og på tur. Eit flott miljø å leite etter meining i, trur vi. Friluftslivet er også ein fin arena slik sett. Det er fint i seg sjølv å oppleve naturen på nært hald. Men så gir det oss også ein sjanse til å oppleve meining på ein veldig konkret måte. Når vinden pressar på frå nordvest, så gir det meining å søke ly i søraust. Når snøen sprekk opp under skia og du ser teikn til skredfare rundt deg, så gir det meining å oppsøke eit tryggare terreng. Når du på seminar får høyre historier om effektiv nødhjelp, så gir det meining å engasjere seg i bistandsarbeid. Når du lever tett på menneske som er forskjellige frå deg sjølv, så får du innsikt i nye kvalitetar du kanskje ikkje visste om. Då gir det meining å danne nye vennskap. Og når du får sjå gleda hos ein medelev som tar nye personlege steg, så gir det meining å applaudere dette og kanskje utfordre seg sjølv på same måte. Med slike erfaringar i ryggsekken, gir det også meining å bryte opp og reise vidare til nye studiar og arbeidsliv når skuleåret er ferdig, sjølv om det heilt sikkert blir vemodig. Vi som jobbar her opplever iallfall at vi har verdas beste og mest verdifulle jobb når vi får ta del i opplevingane og sjå utviklinga til elevane. Ikkje fordi det er ein jobb som gir spesiell status eller eit avslappande liv. Heller ikkje på grunn av resultatmåling og bonusar. Men fordi det gir meining. Tore Humstad, rektor Les meir om fagprofilen og verdigrunnlaget til skulen på friluftslivskulen.no Foto: Audun Halveg Iversby NORDFJORD Annonsemagasin for Nordfjord folkehøgskule friluftslivskulen mellom bre, fjell og fjord Ansvarleg redaktør: Tore Humstad Prosjektleiar: Odd Harald Halse Design: OP Designstudio Opplag: 8000 KONTAKTINFO Nordfjord folkehøgskule Vereide, 6823 Sandane Tlf 58 86 80 40 kontor@friluftslivskulen.no SOSIALE MEDIA facebook.com/friluftslivskulen youtube.com/friluftslivskulen vimeo.com/friluftslivskulen instagram.com/nordfjordfhs #nordfjordfhs OM SKULEN Etablert i 1923 Friluftslivskule sidan 2000 Eigd av Normisjon, region Sogn og Fjordane Elevplassar: 135 Gjennomsnittsalder: 20 år Kontonummer for gåver og betaling: - Skulen: 3000.15.28560 - Kompetansefond: 3000.32.54107 - Bistand: 3705.13.05842 SØKNAD OG SØKNADSFRIST Vi har ingen søknadsfrist men startar opptaket 1. februar. Dei siste åra har vi hatt stor pågang, og enkelte linjer blir raskt fullteikna. Det er lurt å søke i god tid før opptaket. Sjekk friluftslivskulen.no for søknadsskjema, oppdatert informasjon, foto, film, turrapportar og meir. FRAMSIDEFOTO: Framsidefoto: Glade sjømenn om bord på Statsraad Lehmkuhl, september 2015. Foto: Stian Gustafsson Foto: Stian Gustafsson Foto: Stian Gustafsson INNHALD ÅRET PÅ NORDFJORD På tur med Statsraad Lehmkhul, stisykling, Jostedalsbreen, revy, toppturar og kystveke, for å nemne noko av alt det du får oppleve. KVA DU LÆRER Fem elevar fortel kva dei lærer på Nordfjord folkehøgskule. SOSIALE MEDIA Møt oss på Facebook, Twitter, Instagram, YouTube og Vimeo. LINJEFAG Vi har heile ti linjefag på menyen. Finn ei linje som passar for deg. VALFAG OG PROSJEKTVEKER Velg mellom 50 valfag. Og så kjem fire prosjektveker på toppen. HARDE FAKTA Finn svar på korleis du søkjer skuleplass, kva skuleåret kostar og meir til. 24 VALFAG 6 STATSRAADEN 14 LINJEFAG 12 K VA D U LÆRER Foto: Stian Gustafsson 13 PÅ NETT 4 Året på Nordfjord Foto: Anders Løvland Foto: Ola Skråmestø Nesheim Foto: Stian Gustafsson 2 * NORDFJORD FOLKEHØGSKULE * 3

Du kjenner tyngden fra sekken når du går opp den bratte motbakken. Bak deg følger medelevene dine etter med like tunge sekker fylt med deres historier. Historien din har du også med deg. På veg oppover sammen deler vi vekten, historiene. Du kjenner hvordan vekten fra sekken letter når du nærmer deg toppen. Når ansiktene blir lyst opp av solen på toppen av fjellet, kjenner vi ikke vekten fra sekken lenger, alle historiene deles ut i den frie luften. Synne Bråten, elev på Friluftsliv/Ski og surf Nu er jeg stålsatt, jeg føler det bud der byder i høyden å vandre! Mitt lavlandsliv har jeg levet ud; her oppe på vidden er frihet og Gud, der nede famler de andre. Henrik Ibsen ÅRET PÅ NORDFJORD Foto: Matias Myklebust Eit folkehøgskuleår. 220 dagar mellom bre, fjell og fjord. I stor natur, med store opplevingar. Men kva får ein gjort på 220 dagar? Mykje. Veldig mykje. Og det beste av alt: Du har eit suverent turfølgje. 4 * NORDFJORD FOLKEHØGSKULE SKULEN MELLOM BRE, FJELL OG FJORD * 5

ÅRET PÅ NORDFJORD Foto: Matias Myklebust Foto: Nadezda Kustova DET ER HAV Om du snur deg 360 grader rundt, er det faktisk berre hav du ser. Heldigvis er det ei skute under beina. Det var litt sånn Pirates of the Caribbeanaktig. Å stå opp, gå til vakt og faste oppgåver det var som å vere tilbake i gamledagar. Nadezda Kustova er frå Moskva. Ho var på segltur frå Nordfjord til Shetland saman med 147 medelevar og lærarar om bord i skuleskipet Statsraad Lehmkuhl. Undervegs var alle med som mannskap for å drive skuta. Alle elevane er delt inn i vaktlag: Det er fire timar på vakt, og åtte timar fri før ei ny vakt. Og slik går det heile døgnet, heile veka. Det faste mannskapet på båten organiserer vakter og arbeid, passar på at alt går som det skal, serverer god mat til faste tider, og underviser om hav, skip og segl når dei får sjansen. Vi lærte kommandoar av mannskapet, og måtte stå klare med taua for å motta kjappe ordrar medan vi segla. Det var utruleg å stå på dekk etterpå og sjå opp på dei store segla, og vite at vi i fellesskap hadde fått dei opp - og at det var vinden i desse segla som dreiv oss framover. Foto: Stian Gustafsson Foto: Stian Gustafsson Foto: Matias Myklebust Foto: Matias Myklebust SYKKEL I DET FRI Nokre fjell er til å sjå på. Nokre fjell er til å gå på, og nokre er heilt klart til å sykle på. Når du skal sykle på sti og fjell, er det best med eit terreng som ikkje er altfor bratt i alle fall når ein ikkje har drive så mykje med det før. Og rett bak skulen er eit område som er spesielt godt eigna til terrengsykling. Her finn du barskog og lauvskog med mange fine stiar. Og for dei som ynskjer seg lenger og tøffare turar, er det fleire toppar i nærleiken. Lærar Erlend Aunevik er ein ivrig stisyklar. Han underviser i valfaget terrengsykling, og der får elevane både lære og praktisere stisykling og teknikktrening, bygging av bærekraftige stiar, bruk av nærområde og gode møte med andre brukarar av stien. Den flottaste ruta er den ned frå Haugsvarden, seier Erlend. Haugsvarden er eit fjell på 862 moh, og ligg rett bak skulen. Langs stien er det flott utsikt med fjord på begge sider, og det er ein fantastisk sykkeltur. Turen endar opp på skulen, og då har du fått nesten 800 høgdemeter med alt du måtte ynskje deg av sykling og utfordringar. 6 * NORDFJORD FOLKEHØGSKULE SKULEN MELLOM BRE, FJELL OG FJORD * 7

ÅRET PÅ NORDFJORD 1 2 JOSTEDALSBREEN 4 3 Foto: Siri Hesland Engen Foto: Per Momrak Foto: Amalie Sætre Øyra Vi fann hola midt oppe på breen, det var rein, blå is, det var utruleg fint nedi der! Seier Simen Bjella. Som like godt tenkte at det var ein god idé å gå ned i hola for å sjå meir. Med hovudet først. Jostedalsbreen, den største isbreen i Norge, er eitt av klasseromma til Nordfjord folkehøgskule. Den ligg som eit stort teppe over fjella i Sogn og Fjordane med armar ned i dalane. På seinsommaren og hausten er isen blå og fin, snøen har smelta vekk, og sprekkene og holene kjem fram. Då er det ideelt å vere på breen for første gang og lære om stegjern, øks, tau og å gå i taulag, og om breen og korleis den veks, minkar og rører seg. Og medan dei andre lo og nekta å prøve det same, låg Simen oppned og prøvde å sjå til botnen av breen. Det var laaaangt ned, ja! Eg anar ikkje kor djup den var. Eg har ikkje klaustrofobi, så det var ingen problem at det var trangt...men eg er ikkje så veldig glad i høgder, og så vart eg så redd for at selen og tauet ikkje sat skikkeleg fast...så eg kom kjapt oppatt. Foto: Jon Kjetil Fossli Foto: Audun Halveg Iversby 5 1+4+5: Lyseblå dagar på breen. 2: Simen Bjella har funne sin måte å oppleve breen. 3: Det er blått, bratt, vilt og trygt. Lærar Per Momrak sikrar klatraren og passar på at stemninga er høg. 6: Oppsikt frå brebrønn på Nigardsbreen. Foto: Juliane Salamonsen 6 8 * NORDFJORD FOLKEHØGSKULE SKULEN MELLOM BRE, FJELL OG FJORD * 9

ÅRET PÅ NORDFJORD KYSTLIV Langt ute i Nordfjorden ligg det ei lita perle. Med fjord og sund og knausar og fjell og sjøbuer og båtar og måsar. Slike perler er til for å bli brukt. Elevane møter læraren på kaia på Sandane, og fyller Colin Archer-skøyta Medvind med soveposar, mat og kle, og set kursen vestover ut fjorden. Etter fire timar i båt frå skulen, er alle mann alle på plass i den gamle handelsstaden Rugsund. Det blir ei veke med fiske og fangst, jakt under vatn, plukking av kråkebollar, garnfiske og linefiske, segling og roing. Gitanjali Bhanot er 19 år, frå Lærdal i Sogn, og er elev på Bu og fritid. Denne gongen er ho på tur saman med dei fem andre elevane på linja, pluss 15 elevar frå Aktivitetslinja. Ho likar å vere på tur, og dette året får ho vere masse ute. På den tilrettelagte linja Bu og fritid får ho litt ekstra hjelp i kvardagen, og litt ekstra hjelp på tur. Men det aller viktigaste og kjekkaste, er kanskje å få vere del av det store fellesskapet på skulen. Gitanjali syns det er flott å få vere på tur saman med ei anna klasse. Saman med aktivitetslinja fiskar dei masse krabbar. Og i alle fall ein fisk. Ho hugsar ikkje heilt kva type fisk det var, men stor var den i alle fall! Foto: Lisbeth Momrak Foto: Odd Harald Halse NOKO ANNA På eit eller anna tidspunkt i november, når regnet er våtare enn vanleg og fjellet ligg i dvale før vinteren akkurat då passar det å lage ein revy. Vi snakkar scene, sminke, kostyme, dans, koreografi, replikkar, blaute poeng, poetiske fulltreff, teknikk, lys, lyd, kulisser og instrument. Mellom anna. Eg er ikkje akkurat ein sånn super-revytype. Seier Astrid Klæhaug Helgeland. Og ler. Ho hadde ei bittelita rolle i revyen, og syns det var akkurat passeleg. Då kunne ho seie dei tre replikkane sine, kjenne at det var artig å få vere med, og la andre få styre showet. Det var fint å få teste meg sjølv. Eg har aldri gjort noko slikt før, men det var lav terskel for å vere med. Og så kunne eg lære veldig masse av dei andre elevane herlighet, det er jo så mange som har drive med så masse forskjellig! Og plutseleg, når det var revy og musikk og dans, så fekk dei vist det fram. Foto: Stian Gustafsson Det var den veka DET VAR SÅ BRATT Norge er bratt. Både opp og ned. David Kvamme Høvik, på linja Vind og vatn, var på tinderangling på Sunnmøre i oktober. Ei veke i fjellet med spektakulære toppar, mellom andre Søre Brekketind. Som er eit godt eksempel på den bratte delen av Norge. David kom seg opp. Og ned. På eit slags vis. Det er sinnssjukt deilig å vere ferdig. Det begynte jo med at eg grein for at eg var så redd. Og då eg kom oppi renna, så var eg så redd at eg neste begynte å grine der og. Og så kom eg til eit punkt der eg skulle hoppe ned frå ein stein, og då heldt eg på å kaste opp. Og då eg kom opp, var eg så glad at eg skreik som ei kjerring - før eg kom på at eg skulle ned igjen. Så då la jo dét ein dempar på stemninga. Og rett før eg skulle ned igjen, så såg eg Stian lenger nede, og då heldt eg på å kaste opp igjen. Men no er eg nede! Og det er så sinnssjukt deilig! Foto: Tord Hafnor 10 * MAGASIN FOR NORDFJORD FOLKEHØGSKULE SKULEN MELLOM BRE, FJELL OG FJORD * 11

NORDFJORD FHS PÅ NETT DET DU LÆRER PÅ SKULEN 8 Vi er både sosiale og oppdaterte. Bli med oss ut, og sjå kva vi held på med. Sjå bilete og filmar på friluftslivskulen.no, Vimeo, YouTube, og følg oss på Facebook, Instagram og Twitter. Olav Hellebust Buvarp Bærum Emilie Jåtog Henjum Farsund Eg lærer å vere utanfor komfortsona mi. Det kan vere å stå opp supertidleg på tur, gå veldig langt, eller å gå med våte sokkar dag etter dag. Men det er ein god prøvelse! Gevinsten er jo turen i seg sjølv, men òg det å kome fram, tenne bål, få på tørre kle, ete varm mat. Og ikkje minst avslutte med ei kveldssamling. 4 Vi lærer å leike i naturen og med naturkreftene. Eg trur ikkje eg har tenkt på det på den måten før, men vi brukar naturen til å leike - i elva, i skogen, på fjellet, på sykkel... Og så har eg lært og erfart at det blir flotte turar sjølv om det ikkje nødvendigvis er sol og blå himmel alltid. 9 1 5 2 10 Erik Gilja Bergen Helga Øygard Skodvin Rognan Det som er litt kult er at vi lærer både tradisjonelt friluftsliv, og litt meir moderne friluftsliv. Alt vi lærer innanfor det tradisjonelle friluftslivet fungerer liksom som ein inngangsportal til nye aktivitetar - som klatring, terrengsykling, havkajakk... Det kjekkaste er at vi har naturen som klasserom. Eg lærer å knyte knutar, fyre primus, segle, lage mat, bestige fjell...og eg lærer mange lure småtips som lærarane har erfart og som dei deler med oss. Eg lærer å møte ulike menneske og mennesketypar. Eg syns det er fint at vi lærer å tolerere kvarandre og leve med kvarandre. Det er ein stor skule med mange elevar, det er masse forskjellige folk her! 6 7 Foto: Stian Gustafsson 12 * MAGASIN FOR NORDFJORD FOLKEHØGSKULE Agnes Guttormsen Tønsberg 11 3 Foto: 1: Anders Løvland. 2: Tore Humstad. 3: Stian Gustafsson. 4: Marie Estendatter Græsli. 5: Stian Gustafsson. 6: Siri Engen. 7: Annette Gundersen. 8: Anders Løvland. 9: Lisbeth Momrak. 10: Aurora Sterner. 11: Stian Gustafsson SKULEN MELLOM BRE, FJELL OG FJORD * 13

Linje /JAKT OG FISKE Linje /FJELLSPORT Fulltreffar Eit år med utsikt Det er vilt i vest. Difor kan vi ønskje deg velkomen til eit år med jakt. Du skal jakte på rype, hare, rev, villsvin og hjort. Du skal jakte på den gode kjensla. Du skal leve som Lars Monsen, med teltet og rifla og heile villmarka som din nye heim. Du skal sette ut feller, fiske med fluge og garn, slakte og tilberede. Men ikkje berre det. Du skal få prøve deg på anna friluftsliv: spennande skiturar, vakre fjelltoppar og bratt klatring. Kort sagt: velkomen til eit vilt år. Hææ? Skal du flytte? Skal du jakte?...har du feber? Akkurat det sa familien til Kjell André Nordbø då han bestemte seg for å gå på folkehøgskule og på linja Jakt og fiske. Eg tenkte berre at eg skulle prøve noko heilt nytt. Eg har eigentleg ikkje drive med friluftsliv, og eg har aldri jakta før, så eg tenkte det kunne bli bra. Til no har eg fått hjort ramlande inn på posten min to gongar. Den første gongen ropte alle på jaktradioen hjort, hjort, hjort! Og hjorten kom springande forbi 20 meter frå meg, men den sprang så fort at eg ikkje kunne skyte. Den andre gongen såg eg først til høgre, så til venstre, og så såg eg rett fram og der stod bukken. 20 meter frå meg. Eg skulle akkurat til å skyte, men då snudde den rumpa til og forsvann. Lærar Per lurer på om eg ikkje har tenkt å skyte desse dyra som dukkar opp. Eg satsar på at alle gode ting er tre. Eller fem...eller sju... Jakt og fiske Hjortejakt 9-12 dagar Rype-, hare- og skogsfugljakt 8-10 d. Revejakt Gåsejakt Seljakt Villsvin- og beverjakt i Sverige Innlandsfiske Hjortejakt i Skottland (valfritt) Havfiske / segling Kano / kajakk Toppturar Basistur haust Segltur med Statsraaden Vintertur Skileik Dei likar å bli brukt. Og dei bryr seg slett ikkje om du er fersk eller erfaren. Fjell treng folk - og folk treng fjell. Difor skal vi vere på fjella og rundt fjella. Klyve og klatre. Sykle stiane og padle elvane. Teste grenser og likevel vere trygge. Smile breitt frå toppen av klatreruta. Nyte vinterdagane med ski på beina. Sette svingar i urørt snø. Tenne bål og oppleve stilla ved foten av fjellet. Vi skal gløyme tida. Vi skal ut. Foto: Stian Gustafsson Foto: Matias Myklebust Fjellsport Skiveke/Høgruta ijotunheimen Klatretur til Tyrkia Sportsklatring Brekurs Toppturar haust og vinter Tinderangling Buldring Isklatring Surfing Kiting Innføringskurs naturleg klatring Terrengsykling Elvepadling Vandretur på hausten Segltur med Statsraad Lehmkuhl Skileik Vintertur Foto: Anders Løvland Foto: Per Momrak Foto: Siri Hesland Engen Dei færraste av oss ville ha tenkt på å ta ein selfie på toppen av den smale tindenåla Bladet. Men Siri Hesland Engen har klatra før. Og har balansen i orden. På linja Fjellsport er det elevar i alle kategoriar, nokre har aldri klatra andre er meir erfarne. Og alle kjem seg opp på Bladet, med eller utan selfie. Foto: Øyvind Lindgård 14 * Les meir på friluftslivskulen.no/jaktogfiske Les meir på friluftslivskulen.no/skiogsurf * 15

Foto: Oddvin Agnalt Østmo Linje /EKSPEDISJON Dei lengste turane Ekspedisjon! Eit ord lada med forventningar, med spenning, med Roald Amundsen, med Cecilie Skog, med Mount Everest og Sibir. Eit forlokkande ord, ikkje sant? Ekspedisjonar handlar om å reise frå det kjende og inn i det ukjende saman med folk du stolar på. Saman med folk du vil dele opplevingar med. Saman med gode vener. Hos oss skal du på lengre ekspedisjonar til tre av dei mest alpine fjellområda i landet vårt: Svalbard, Sunnmørsalpane og Jotunheimen. Du kan sjå fram til bre, skredkurs og klatrekurs, padling og ikkje minst; ei lang rekkje overnattingar i telt og under open himmel. Dette året vil krevje mykje av deg. Er du klar? Ekspedisjon Skitur på Svalbard (10-12 dagar) Hausteventyr (8-10 dagar) Langtur i vinterfjellet (6-8 dagar) Brekurs Havkajakk Tinderangling Kite/surfing Toppturar haust og vinter Vandretur om hausten Segltur med Statsraad Lehmkuhl Skileik Vintertur Foto: Jakob Emil Larsen Tidleg på morgonen blei vi vekka av ein annan elev som hadde isbjørnvakt. Vi stakk hovudet ut av teltopninga og fekk auge på bamsen som gjekk nede på isen, nokre hundre meter frå leiren vår. Den store hannbjørnen bekymra seg ikkje for menneska som var på besøk i riket hans, han traska roleg vidare, la på svøm og forsvann. Jon Torstein Toft ekspedisjonselev 2014-2015 Foto: Harald Undheim Surf i Hoddevika Først må du jo kjempe deg gjennom bølgjene på veg ut. Når det er gjort, så er det berre å vente på den rette bølgja, få nok fart, finne balansen, og...surfe! Seier Sofie Svanberg. Som prøvde surfing for første gong i haust, og som i følgje læraren berre vart verande i sjøen lenge etter at dei andre hadde gått på land. Eg vart berre så gira! Det er den lysta du får til å klare ein ting, eg berre tenkte: Eg skal ta det på neste bølgje, nei, neste bølgje, nei, neste, neste, neste... Når eg fekk det til, så var det ein skikkeleg bra meistringsfølelse, og då fekk eg berre endå meir lyst til å klare det betre og betre. Foto: Matias Myklebust Foto: Matias Myklebust Linje Eit år med fri flyt Det handlar om å flyte. Om å vere på toppen av elementa. Om å finne den rette kjensla i laussnøen ned frå kvasse vestlandsfjell. Eller blant bølgjene ute i Hoddevika ved Stad. Du skal ut og leite etter den rette balansen. Ut og leite etter dei største opplevingane. Om det no er i dei beste laussnø-anlegga på Vestlandet. Eller på ein draumestad i dei ekte Alpane. Du kan ikkje surfe gjennom heile livet. Men du kan surfe gjennom eit heilt skuleår i Nordfjord. Ski og surf Surfing på Stad Toppturar haust og vinter Bretur Tinderangling Havkajakk Elvepadling Segling Skikøyring i anlegg Skikøyring i Alpane Toppturveke i Romsdalen Vandretur om hausten Segltur med Statsraad Lehmkuhl Skileik Vintertur /SKI OG SURF 16 * Les meir på friluftslivskulen.no/ekspedisjon Les meir på friluftslivskulen.no/fjellsport * 17

Linje /NORSKE EVENTYR Linje /VIND OG VATN Foto: David Kvamme Høvik Foto: Marie Estendatter Græsli Det beste Etter dette året veit du kva Norge er. Du har opplevd fjella. Du har padla mellom øyane. Du har gått på breane og segla på fjordane. Det er ein unik sjanse til å bli kjend i eige land. Til å oppleve natur og vêr, landskap og kontrastar, kjende attraksjonar og skjulte perler, turvener og fellesskap. Det er det beste av Norge og det beste av friluftsliv. Eit år på oppdagingsreise i eige land. Eventyret Lofoten Lofoten er hav, kvite strender og høge fjell. Med andre ord perfekt for lofotfiske, surfing og toppturar. Og akkurat dette var ingrediensane då klassa Norske eventyr reiste nordover for å lære og oppleve. Det var stort, det var kult å vere der! Før året på folkehøgskule i Nordfjord hadde Øyvind Johannes Hamre aldri vore nord for Bergen. Så møtet med Lofoten var spesielt. For eksempel natta i Kvalvika. Vi gjekk i litt over ein time for å kome fram til Kvalvika. Vi kom over fjellet og såg graset, stranda, havet, svarte fjell, ingen folk bortsett frå oss... det var befriande aude der. Ei utruleg spesiell natt. Norske eventyr Kystfriluftsliv og havkajakk i Bulandet Høgt og lavt i Lofoten (surfing, toppturar og lofotfiske) Surfing på Stad Ridetur om hausten Toppturar i Hornindal Skitur gjennom Breheimen og Jotunheimen Jostedalsbreen på langs Segling i Nordfjorden Via ferrata Loen Vandretur om hausten Toppturar haust og vinter Brekurs Segltur med Statsraad Lehmkuhl Skileik Vintertur Foto: Geir Kristoffer Godtland Ein heilt annan fartskontroll Kajakkveke på Voss Elva på Voss behandlar deg ikkje veldig forsiktig sjølv om du er nybegynnar. Du stig i kajakken, legg ut frå elvebreidda, og så er tivoliet i gang! Stryka inviterer til ein rask dans, tersklane ligg i bakhald, og valsane rumlar, klare til å leike. Kajakkveka i elvane på Voss er eit av mange høgdepunkt på linja. Læringskurva er bratt, profesjonelle instruktørar lærer deg å lese elva, å sjå straumar, finne bakevjene, og gjere gode vegval. Frå å vere skvetten og småredd i kajakken blir du modig og eventyrlysten nedover elva. Du blir våt til skinnet, adrenalinet pumpar, og fjeset blir stivt og rart av å smile ei heil veke til endes. Vind og vatn er dei mest fartsfylte elementa. Dei gir dei sterkaste opplevingane. Fordi naturen er på sitt aller sterkaste. Vindfulle dagar heng du i riggen om bord i ein seglbåt. Eller etter ein kite på Strynefjellet. Regnvérsdagane fyller opp padleelvane på Voss. Varme solskinsdagar lokkar med bølgjesurfing. Og under vassflata ventar ei annleis verd. Tenk deg ein kvardag med ferskvatn, saltvatn og tørre snøkrystallar. Eit år med rein natur og rein moro. Eit år med wetlook og bakoversveis. Vind og vatn Surfetur til Indonesia/Bali Snorkling Segling/kystveke Havkajakk Toppturar haust og vinter Elvepadling på Voss Surfing på Stad Tinderangling på Sunnmøre Kano Kiting på snø Vandretur om hausten Segltur med Statsraad Lehmkuhl Skileik Vintertur Foto: Tord Hafnor 18 * Les meir på friluftslivskulen.no/norskeeventyr Les meir på friluftslivskulen.no/vindogvatn * 19

Linje /AKTIVITET Mykje vil ha meir Nokre gongar treng du ikkje velje. Her er turmiksen for deg som vil høgt og lågt. Som vil ha det meste av det beste innan friluftslivet. Gutar og jenter: vi har gleda av å presentere ei linje med mykje innhald, mange turar, tett program. Som klatring i fjell, vandring på bre, padling i elv, surfing på Stad, skiturar i vinterfjellet, kryssing av Josten og offpistekøyring på Sunnmøre. Denne linja reindyrkar variasjonen. Du får skredkurs den eine dagen, isklatring den andre og kiting den tredje. Her treng du ikkje velje bort noko. Her vel du alt på ein gong. Aktivitet Toppturar haust og vinter Havkajakk Tinderangling Surfing på Stad Bretur Segling/kystveke Elvepadling Kiting Isklatring Jostedalsbreen på langs Padling i Nerøyfjorden Vandretur om hausten Segltur med Statsraad Lehmkuhl Skileik Vintertur Foto: Lauren Sidney Turcot Linje /KRIK Eit fartsfylt år Det er plass til mykje mellom himmel og jord! Eit heilt folkehøgskuleår, for eksempel. Fylt av akrobatikk, beach-volley, terrengsykling, surfing, kiting, elvekajakk, klatring, fjellturar, skikøyring, teltliv, sprakande bål og stille morgonar. Det er idrettshall og klatrevegg, fjord og fjell. Og ikkje minst gode vener. KRIK står for Kristen Idrettskontakt, ein kristen organisasjon som har fokus på idrett, friluftsliv, ungdom og tru. På KRIK-linja vår her på skulen konsentrerer vi oss nettopp om dette. Som KRIK-elev får du eit år der du vil vekse på mange måtar, og du får leiartrening og undervisning om kristen tru. Dette er året for friluftsliv, idrett, Gud og menneske. KRIK Studietur til Indonesia/Bali Elvepadling Vandretur om hausten Bretur Surfing på Stad Terrengsykling Beachvolley Fotball Akrobatikk Ledertrening Toppturer haust og vinter Kiting KRIK-linjesamling Skikøyring i Sunnmørsalpane Segltur med Statsraad Lehmkuhl Å trivast med livet På Bali lærer du å surfe. Sånn er det. Gode forhold på land og i sjøen gjer at det blir mykje tid til god undervisning og øving. Men så lærer og opplever du mykje meir i tillegg. På Bali får du møte nye menneske og ein ny kultur. Maria Mørland Andersen sette stor pris på møta dei fekk med dei lokale innbyggarane. Både på ein barneheim, der elevane frå Nordfjord fekk leike med ungane som budde der, og elles i kvardagen på Bali: Folk på Bali er utruleg hyggelege og hjelpsame. Dei er veldig imøtekomande og gjestfrie dei spanderer villeg vekk av tida si og maten sin. Ikkje alle har det veldig bra materielt sett. Men alle er veldig avslappa og behagelege å vere saman med, det ser ut til at alle trivast med livet slik det er. Foto: Kristina Rabe Skarstein Foto: Steinar Saltbones Foto: Stian Gustafsson Foto: Ola Skråmestø Nesheim I strålende sol og svært lite vind gikk vi til fots forbi den nedre delen av breen og opp bratte skråninger. Over kanten tittet den øvre snødekte delen av breen frem, og den ultimate påskestemningen kom da vi med knallrøde nesetipper, god stemning og noen tørre (men svært etterlengtede) brødskiver, satt i sirkel midt på breen. Etter presis seks timer og et kvarter nådde vi toppen av Gloppen Snønipa, 1827 moh. Panorama utsikten sitter enda i oss! Utdrag av turrapport, Friluftsliv/Aktivitet september 2015 Foto: Ola Skråmestø Nesheim Foto: Sissel Haug Øversveen Foto: Jon Kjetil Fossli 20 * Les meir på friluftslivskulen.no/aktivitet Les meir på friluftslivskulen.no/krik * 21

Linje /BU OG FRITID Linje /VEGLEIING På eigne bein Nye vener. Nye aktivitetar. Nye erfaringar. Som elev på Friluftsliv/Bu og fritid er du ein del av eit inkluderande fellesskap. Når du er på skulen og når du er på tur, har du mange ungdomar å dele opplevingane med. Du får lære å kle deg til tur og vere mykje ute. I tillegg til friluftsliv, vil du lære at her som andre stadar, er det lurt å vere på rett plass til rett tid. Du får ansvar for å halde rommet ditt reint, ryddig og koseleg. Du vil fort erfare at skitne klede ikkje blir reine av seg sjølv. Du har fri kvar ettermiddag, men får tilbod om aktivitetar som riding, klatring, basseng og bibliotek. Dei tilsette ved folkehøgskulen vil passe på at du får den hjelpa du treng. Dette året vil bety mykje for deg, og for alle oss andre som blir kjende med deg. Bu og fritid Turdagar med mat på bål Fjelltur/ skitur Overnattingsturar Kystveke med krabbefiske Fisking i sjø og ferskvatn Idrettsaktivitetar ute Aktivitetar i gymsal Segltur med Statsraad Lhemkhul Arbeidstrening Enkel matlaging Romvask Personleg hygiene Sosial trening Norsk/data Pilgrimsvandring Snøhole Rotur med gamle bruksbåtar Elevkveld som vi arrangerer for resten av skulen Jon André er ein aktiv og blid gut frå Raudeberg som er elev ved Friluftsliv/Bu og fritid. På linja får eg lære masse, og eg får vere aktiv. Eg likar godt å gå på fjellturar, og her er fjella høgare enn heime. Ein fjelltur tek 2-3 timar her. Ullklede, hue og hanskar er viktig å ta med på tur. På skulen er matlaging kjekt. Eg likar å lage mat. På skulen må han vaske kleda sine sjølv, og med litt opplæring og hjelp fiksar han det fint. Det er mykje å passe på slik at kleda blir reine og fine. Ull må vaskast rett, det er viktig. I tillegg til faga med klassen likar John André godt å bu på internatet. Eg likar godt søndagskosen. Då får vi dessert i kvar etasje, og det er ein triveleg måte å vere saman med jamaldringar på. Elles likar eg meg godt i daglegstova der vi kan sjå fjernsyn eller berre prate. I tillegg til mykje moro, er det også nokre utfordringar med å vere elev på ein så stor skule. Det er mange elevar på Nordfjord folkehøgskule, og eg prøvar å lære alle namna. Foto: Lisbeth Momrak Foto: Lisbeth Momrak Foto: Jonas Løvland Når eit år ikkje er nok For nokre blir ni månader i Nordfjord for lite. Dei vil ha meir friluftsliv, og fleire utfordringar. Går du på Friluftsliv/Vegleiing er du stipendiat på skulen. For å få plass på denne linja må du ha eit år med friluftslivutdanning frå folkehøgskule eller tilsvarande bakgrunn. Som stipendiat får du praksis som vegleiar for andre elevar på tur, du er med i det sosiale miljøet på skulen på ettermiddags- og kveldstid, og du er assistent og støttekontakt for elevane på Bu og fritid. Du får undervisning og rettleiing, og personalet gir deg tett oppfølging. Før skulestart får du brekurs, og i løpet av året får du eigne kurs i bre/klatring, skred og skiinstruksjon. Eit år der du gir mykje av deg sjølv. Og får uendeleg mykje tilbake. Foto: Harald Undheim Foto: Øyvind Lindgård Foto: Elisabeth Dahl Olafsen Vegleiing Friluftslivlære Miljøarbeid Assistent/støttekontakt Pedagogikk Spesialpedagogikk Leiarutvikling Personleg utvikling Gruppeprosessar Leiingsteori Brekurs Klatrekurs Foto: Oddvin Agnalt Østmo Lærar Lars-Ove Eikje viser ein stabilitetstest av snøen, og stipendiatane får livsviktig kompetanse. Skredkurset er eitt eksempel på undervisninga stipendiatane får gjennom året - dei får kunnskap som både er verdifull for eige friluftsliv, og som dei kan lære vidare til dei andre elevane. 22 * Les meir på friluftslivskulen.no/buogfritid Les meir på friluftslivskulen.no/vegleiing * 23

3 VALFAG OG PROSJEKTVEKER 4 2 Ditt år frå ende til annan Det er du som vel kva linje du vil gå. Og ikkje nok med det, i løpet av året får du velje mellom 50 valfag du vil fordjupe deg i. Og så kjem prosjektvekene på toppen: Fire veker med eksklusive opplevingar i løpet av året. 5 6 7 Foto: Harald Undheim Valfag 1 Prosjektveker I prosjektvekene er timeplan eit framandord. Då er det store enkeltprosjekt i ei heil veke, og du kan for eksempel delta i revy, dykking, tradisjonsmatlaging, toppturar, jakt, praktiske byggeprosjekt, klatretur til Tyrkia, bibelskule, treningsleir, kystveke, vinter-telttur eller surfing i Hoddevika. Tenk deg for ein unik sjanse du har til å komponere akkurat det året du vil ha. Bunken med valfag på Nordfjord folkehøgskule er stor og tjukk, vi nemner: Allidrett Ballspel Barmarkstrening Buldring Båtførarkurs Dans Ekspedisjonstrening Filosofi Fotball Foto Gitar Havkajakk Hybelkokk Idrett Jesus-dojo Jegerprøve Kajakkbygging Keramikk Knivmaking Kor Kristen tru og liv Kristendom Langrenn Longboard Mat i det fri Musikk Praktisk filmproduksjon Segling Skred fordjuping Slakk line Smiing Terrengsykkel Topptur Trearbeid Utstyrslaging Volleyball Yoga 8 NB! Det kan bli enkelte endringar i fag og fagtilbod Foto: 1: Harald Undheim 2: Harald Undheim 3: Geir Kristoffer Godtland 4: Per Momrak 5: Stian Gustafsson 6: Kristina Rabe Skarstein 7: Stian Gustafsson 8: Lars Rugtvedt 9: Simen Eid Nielsen 9 Prosjektveke i november, velg mellom Revy Praktisk uteprosjekt i Tyrkia Din tur Kajakkbygging Kurs i teikning og måling Prosjektveke i desember, velg mellom Trearbeid/longboard Treningsleir Kystveke Dykkarkurs Jaktveke Julebakst/juleverkstad Utstyrslaging Bibelskule Kajakk Surfing i Hoddevika Prosjektveke i mars, velg mellom Toppturar Vintertur med telt Kiting Kystveke Skianlegg i Østerrike Skianlegg i Norge 24 * NORDFJORD FOLKEHØGSKULE SKULEN MELLOM BRE, FJELL OG FJORD * 25

5 Heim 3 Du flyttar ut. Pappa har lånt tilhengar og fylt den opp med alt han og mamma meiner du treng i livet. Og så køyrer dei deg vekk. Langt ut på bygda. Det fine er at du ikkje berre flyttar ut. Du flyttar inn. 2 Det er viktig å vere ambisiøs. Og vi vil vere ambisiøse. Difor seier vi: Velkomen heim! Dei sa det faktisk allereie tidleg på 1900-talet, då Nordfjord folkehøgskule vart oppretta. Skulen er ein heim, sa dei. Og denne heimen er ein skule. Og akkurat slik skal det vere, også i 2016. Heime får du vere den du er. Heime har ikkje alle like meiningar, men alle blir respekterte for dei meiningane dei har. Heime bidreg alle for at det skal vere ein god plass å vere. På Nordfjord folkehøgskule bur dei aller fleste elevane på dobbeltrom. Og på tur er det tre eller fire i teltet. Du lærer å leve tett på. Året ved friluftslivskulen er starten på noko nytt. Starten på ditt eige sjølvstendige liv, der du vel kva som er viktig. Starten på nye venskap, venskap som varer. Du møter folk som deler friluftsinteressene dine. Du møter lærarar og medelevar med ulik bakgrunn, meiningar og livssyn. Du møter deg sjølv. Det du lærer aller mest på friluftslivskulen, er å vere menneske. Foto: Stine Bostrøm 4 Harde fakta Nordfjord folkehøgskule er ein friluftslivskule. Vi har lang erfaring med faget, og har lærarar med svært høg kompetanse. Sentralt Det er kanskje å ta litt hardt i å seie at Nordfjord folkehøgskule ligg sentralt. Men: Det er berre 4 kilometer til Sandane lufthamn Anda. Og frå flyplassen kan du fly direkte til Oslo og Bergen. 300 meter frå skulen ligg E39, og der kan du gå på ekspressbussar til Oslo, Trondheim, Ålesund og Bergen. Skulen ligg 6 km frå Sandane sentrum. Velkomen heim. 1 Sjukehus og søppelbistand Bistand kan vere så mangt. Kvart år samlar elevane på Nordfjord folkehøgskule inn fleire hundre tusen kroner til bygging og vedlikehald av eit sjukehus i landsbyen Okhaldhunga i Nepal. På denne måten får mange svært fattige menneske helsehjelp. Men bistand og pengestøtte kan òg brukast til nye søppelbøtter: Foto: 1,2 og 3: Stian Gustafsson 4: Erik Bøhler 5: Stian Gustafsson 6: Per Momrak En ting er å få nye og fine bygninger. Noe ganske annet er å holde det rent og pent rundt dem. Vi prøver å oppgradere avfallshåndteringen her. Ideen om kildesortering er ellers ikke helt kommet til Nepal, men nå skal vi i gang. Plast i de blå, kompost i de grønne (går rett i biogass-anlegget!), og resten i de røde. Nå skal hele sykehuset i gang med nye rutiner. Okhaldhunga Times, oktober 2015 Du treng ikkje ha mykje friluftsliverfaring for å søkje på Nordfjord folkehøgskule, men du må like å vere ute, like å vere på tur, og ikkje minst like nye utfordringar. På skulen er det plass til 135 elevar, fordelt på 10 linjer. Gjennomsnittsalderen er ca 20 år, og dei siste åra har det vore like mange gutar og jenter. I løpet av året blir det minst 40 overnattingar i telt, hengekøye, båt, lavvo, hytte eller under open himmel. Skulen er stor og har mange rom, vi nemner smie, tresløyd, vektrom, gymsal, badstove, syrom, og ein 250 m 2 stor innandørs klatrevegg. Vi har òg vedfyrt badestamp, sandvolleyballbane, bålhus og gapahukar i skogen og ved fjorden. Rett nedanfor skulen har vi naust med eigne båtar. Bygda. Også bygda har mykje å by på. I tillegg til rein natur er det preparerte skiløyper og skitrekk. På Sandane, 6 km frå skulen, er det kunstgrasbane, og ikkje minst ein stor idrettshall som du og dei andre elevane får stor glede av. Mellom anna er det eit flott svømmeanlegg og ein stor klatrevegg. I tillegg er der vektrom, løpebane, tre handballbaner og eigen turnhall. Vi nyttar oss av dette anlegget både i undervisninga og på fritida. Alle elevane får årskort til idrettshallen, det betyr at de kan klatre og bade så mykje de vil gjennom året. Pengar. Eit år på Nordfjord folkehøgskule kostar ca 110.000 kroner. Dette varierer litt frå linje til linje og kva valfag og prosjektveker du vel. På friluftslivskulen.no/okonomi kan du finne ut meir nøyaktig kva året ditt vil koste. Alle norske elevar kan søkje lån gjennom Statens lånekasse via nettsidene deira www. lanekassen.no. Når du har fullført skuleåret med minst 90 % frammøte, blir ca. ein tredjedel av lånet gjort om til stipend. Søknad. På nettsidene våre, www.friluftslivskulen.no, finn du søknadsskjema. Vi har ingen søknadsfrist, men startar opptaket 1. februar. Dei siste åra har skulen vore heilt full, og enkelte linjer er ekstra populære. Det er med andre ord lurt å søke tidleg. 6 Miljø Vi er ein friluftslivskule, og nyt naturen i fulle drag. Og vi vil at generasjonane etter oss kan gjere det same. Difor vil vi inspirere deg til ein gjennomtenkt livsstil. Ein gjennomtenkt livsstil handlar om små ting. Bruk matboks, ikkje plast og papir. Skru av lyset. Ikkje kast mat. Dusj passeleg lenge. Sorter søppelet. Enkelt men viktig! 26 * NORDFJORD FOLKEHØGSKULE SKULEN MELLOM BRE, FJELL OG FJORD * 27

Vennskap som tåler minusgrader, høge toppar og djupe dalar. Kunnskap gjennom store opplevingar. Spor som blir sterke av ver og vind. 2 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 /JAKT OG FISKE Hjortejakt, villsvin-, sel- og gåsejakt, klatring, toppturar. /FJELLSPORT Skiveke/ Høgruta i Jotunheimen, naturleg klatring, brekurs, kiting. /EKSPEDISJON Skitur på Svalbard, hausteventyr, brekurs, tinderangling. /SKI OG SURF Surfing på Stad, elvepadling, skikøyring i Alpane, tinderangling. /NORSKE EVENTYR Høgt og lavt i Lofoten, vintertur i Jotunheimen, surfing, brekurs. /VIND OG VATN Surfetur til Indonesia/Bali, elvepadling, klatring, toppturar. /AKTIVITET Toppturar, kajakk, klatring, surfing, kiting, Jostedalsbreen på langs. /KRIK Studietur til Indonesia/Bali, elvepadling, terrengsykling, toppturar. /BU OG FRITID Mat på bål, fjellturar, kystfriluftsliv, bu- og arbeidstrening. /VEGLEIING Friluftslivlære, miljøarbeid, leiartrening, spesialpedagogikk. På alle linjene får du Segltur med Statsraaad Lehmkuhl, førstehjelpskurs, vandretur om hausten, havkajakk, skredkurs, skiveke i Hemsedal, toppturar haust og vinter, snøholetur, klatring, pilegrimsvandring + mange valfag og prosjektveker. Foto: 1, 2 og 3: Stian Gustafsson 4 og 5: Marie Estendatter Græsli 1 3 4 SLIK SØKJER DU: friluftslivskulen.no eller folkehogskole.no/nordfjord Vi har ingen søknadsfrist, men startar opptaket 1. februar. Nordfjord folkehøgskule Vereide, 6823 Sandane kontor@friluftslivskulen.no Tlf 57 86 80 40 5 Følg oss på Twitter, Facebook, Instagram, Vimeo og YouTube friluftslivskulen.no