Godkjenning av Skei i Jølster som typisk turiststad

Transkript

1 Sakshandsamar: Gunvor Hamre Vår dato Vår referanse Telefon: / / 552.1/A E-post: Dykkar dato Dykkar referanse Jølster kommune 6843 SKEI I JØLSTER Godkjenning av Skei i Jølster som typisk turiststad Vi viser til søknad , motteken , om godkjenning av Skei i Jølster som typisk turiststad i perioden 1. juni til 1. september, sekundært 10. juni til 20. august. Med heimel i lov 24. februar 1995 nr. 12 om helligdager og helligdagsfred 5 sjette ledd, jf. andre ledd nr. 4, godkjenner vi i forskrift kommunesenteret Skei i Jølster som typisk turiststad i perioden frå 10. juni til 20. august. Bakgrunn for saka Jølster kommune har tidlegare søkt om godkjenning av Skei i Jølster som typisk turiststad i sommarsesongen. Søknaden vart avslegen Jølster kommune har søkt på nytt om at Skei i Jølster skal reknast som typisk turiststad i perioden 1. juni til 1. september, sekundært 10. juni til 20. august. I brev orienterte vi om at vi ville innhente ein del opplysningar, og at vi ville kome tilbake til saka i løpet av februar I felles brev til Fornyings-, administrasjons-, og kyrkjedepartementet frå Fylkesmannen i Oppland og Fylkesmannen i Sogn og Fjordane bad vi om ei generell tilbakemelding på korleis regelverket om godkjenning som typisk turiststad skal praktiserast. I brev frå departementet heiter det mellom anna at: Som typisk turiststad kan, etter lova, berre reknast område der salet i dei aktuelle periodane hovudsakleg skjer til turistar. Vurderinga må basere seg på skjøn. Aktuelle moment i vurderinga vil mellom anna vere om dei fastbuande er få i høve til talet på tilreisande/besøkjande i løpet av året, og om dei næringsdrivande er avhengige av turistsesongen på grunn av lite sal til fastbuande. I tillegg vil det kunne vere eit relevant moment om staden har eit "merkenamn" som turiststad, slik som til dømes Beitostølen, Geiranger, Geilo og Lyngør. Det er opp til Fylkesmannen å gjere ei konkret vurdering i kvart høve. Det er Fylkesmannen som etter lova har fått oppgåva med å ta avgjerd i saker om typiske turiststader. Departementet føreset at Fylkesmannen gjer ei konkret vurdering i kvart høve når kommunen sender søknad om å få fastsett i forskrift at eit område skal reknast som typisk turiststad. Departementet finn det ikkje føremålstenleg å fastsetje nærare retningsliner om kva for eit moment i vurderinga til Fylkesmannen som bør ha størst vekt. Vi seier oss leie for at vi har brukt lang tid på å behandle søknaden. Dette kjem av at vi har prioritert andre sakstypar før denne søknaden, med utgangspunkt i at søknaden gjeld sommarsesongen. Hovudkontor Landbruksavdelinga E-post: Njøsavegen 2, 6863 Leikanger Fjellvegen 11, 6800 Førde fmsfpost@fylkesmannen.no Telefon: Postboks 14, 6801 Førde Internett: Telefaks: Telefon: Org.nr Telefaks:

2 2/5 Høyringa sende vi høyringsbrev med framlegg til forskrift på høyring til aktuelle høyringsinstansar. Høyringsbrevet vart også lagt ut på våre nettsider. Vi mottok først berre fråsegn frå Jølster kyrkjelege fellesråd. Jølster kyrkjelege fellesråd seier mellom anna at Fellesrådet meiner at dersom forskrifta vert sett i kraft må godkjenninga gjelda frå 10. juni til 20. august. Dette grunna i helgedagslova 3. Då kjem ein ikkje i konflikt med særskilde helligdager som t.d. pinsehøgtida som enkelte år vert i juni månad Fellesrådet seier elles at dei ser det som sjølvsagt at det vert teke omsyn til at kyrkjelege handlingar ikkje vert uroa, jf. helgedagsfredlova 3 og 4. Skei aktivitetsforum ved Hallvard Viken har i fleire omgangar kome med merknader til sakshandsamingstida hjå Fylkesmannen. I tillegg gav Skei aktivitetsforum ved Hallvard Viken i e-post uttrykk for at aktivitetsforumet var fråteken retten til å uttale seg i saka. Fylkesmannen presiserte i e-post same dag at aktivitetsforumet hadde full rett til å uttale seg, og bad om at innspel kom seinast innan I ny e-post same dag opplyste Viken at Skei aktivitetsforum avstår frå å nytte seg av den nye høyringsfristen. Handel og Kontor i Norge vende seg til Fylkesmannen 11. januar 2013 og opplyste at høyringsfristen var oversett. Handel og Kontor fekk frist til med å uttale seg, og kom med fråsegn Handel og Kontor ber om at Fylkesmannen ikkje fastset forskrift som føreslege, ut frå omsynet til arbeidstakarane si helse og velferd. Handel og Kontor peikar i forlenginga på at utsalsstader har høve til å halde opent frå måndag kl til laurdag kl , og at det for utsalsstader som er mindre enn 100 m 2 er høve til å halde opent på søndagar. Regelverk Lov om helgedagar og helgedagsfred 5, jf. 2, har føresegner om opningstider for sal frå faste utsalsstader. Utsalsstader skal i følgje 5 første ledd, jf. 2 bokstav a, halde stengt på helgedagar. Fylkesmannen kan, etter søknad frå ein kommune, ved forskrift bestemme at eit område skal reknast som typisk turiststad heile eller deler av året, jf. lov om helligdager og helligdagsfred 5 andre ledd nr. 4, jf. 5 sjette ledd. Berre område der salet i hovudsak skjer til turistar kan reknast som typisk turiststad. Ot.prp. nr. 11 ( ) gir utfyllande informasjon om kva som kjenneteiknar ein typisk turiststad: Nr. 4 fører vidare unntaket for typiske turiststeder frå den gjeldande lova. Med typiske turiststader er i første rekkje meint mindre stader der salet i periodar hovudsakleg skjer til turistar. Det er her tenkt på stader der dei faste innbyggjarane er få i forhold til talet på tilreisande/besøkjande i løpet av året, eksempelvis stader som Beitostølen, Geiranger, Geilo og Lyngør. Ein typisk turiststad treng ikkje omfatte heile kommunen. Ein typisk turiststad er dessutan kjenneteikna ved at dei næringsdrivande ofte er avhengige av turistsesongane, da kundegrunnlaget er for lite til at dei kan overleve av sal til fastbuande. Også utsalsstader i mange byar og på større stader kan oppleve omsetningsauke i turistsesongen, men denne auken kan neppe seiast å vere så vesentleg at han kan danne grunngivinga for å gi løyve til søn- og helgedagsope. Det er vidare eit vilkår at salet i periodar hovudsakleg skjer til turistar, jf. 5 sjette ledd. Kor lang denne perioden må vere, og kor stor del av omsetninga som må skje til turistar i denne perioden, må avgjerast konkret i kvart enkelt tilfelle. Fylkesmannen kan avgrense unntaket i 5 andre ledd nr. 4 frå kravet om at faste utsalsstader skal halde stengt på helgedagar til å gjelde for utprega «sesongstader» i bestemte periodar av året. Med «delar av året» er meint periodar av ei viss lengd; kortare tidsrom på f.eks. eit par veker vil såleis ikkje vere tilstrekkeleg

3 3/5 Fylkesmannen si vurdering Helgedagsfredlova skal verne om den alminnelege helgedagsfred ved å setje grenser for kommersiell aktivitet på søndagar og andre helgedagar. I vurderinga av ein søknad om status som typisk turiststad må vi vege omsynet til helgedagsfreden, og omsynet til arbeidstakarane, opp mot andre omsyn i saka. I forarbeida til lova, Ot.prp. nr. 11 ( ), er det vist til at det med typiske turiststeder i første rekkje er meint mindre stader der salet i periodar hovudsakleg skjer til turistar. Det er her tenkt på stader der dei faste innbyggjarane er få i høve til talet på tilreisande i løpet av året. Vidare er ein typisk turiststad kjenneteikna ved at dei næringsdrivande ofte er avhengige av turistsesongane, fordi kundegrunnlaget er for lite til at dei kan overleve av sal til fastbuande. Jølster kyrkjelege fellesråd peikar i fråsegna på at det er viktig å verne om helgedagsfreden i pinsehelga, og at ei eventuell godkjenning av Skei i Jølster som typisk turiststad bør avgrensast til perioden 10. juni til 20. august. Handel og Kontor i Noreg er imot søndagsopne butikkar på prinsipielt grunnlag av omsyn til arbeidstakarane. Jølster kommune opplyser i søknaden at det bur 1133 personar i Skeiområdet, og at folketalet vert mangedobla i sommarsesongen. Det er vidare opplyst at varetilbodet på Skei i Jølster er lite, noko som fører til handelslekkasje. Det går elles fram av søknaden at om lag personar er innom Audhild Vikens Vevstove AS i perioden juni til august. Den store auken i omsetnaden om sommaren bidreg til at butikken kan ha opent heile året. Saksopplysningane tyder på at dei næringsdrivande på Skei i Jølster er avhengige av sal til turistar. Audhild Vikens Vevstove AS har ei fleirdobling av omsetnaden dei tre sommarmånadene samanlikna med resten av året. Vi forstår av opplysningane frå søknadene at bussar frå cruisebåtane stoppar her, og at cruiseturistar difor er ein stor del av kundegrunnlaget. Det går elles fram at det i omsetnadstala er teke med omsetnaden frå søndagsopen butikk. Kommunen skriv i søknaden at eigaren meiner det kan bli reist tvil om verksemda har rett til å halde opent søndagane, og at dette er ein grunn til at det blir søkt om å få godkjenning som typisk turiststad. Opplysningar frå dei to daglegvarebutikkane på Skei frå 2009 til 2011 viser ein omsetnadsauke om sommaren på mellom 27 til 36 prosent i perioden juni til august, samanlikna med dei andre månadene i året. Det er klart høgast omsetnadsauke i juli, rundt 50 prosent auke frå månadene september til april i 2009 til Ut frå dette legg vi til grunn at auken er høgast i skuleferien. Jølster kommune opplyser at om lag 30 prosent av salet på Skei i Jølster skjer til turistar også utanom sommarsesongen. Kommunen meiner difor at auken i salet om sommaren er markant også når det gjeld daglegvarebutikkane. Vi har ikkje motteke tal for omsetnaden til alle utsalsstadene i Skei i Jølster. Saksopplysningane kan likevel tyde på at salet på Skei i Jølster i hovudsak skjer til turistar i juli, ein stor del av august, og deler av juni. Vidare er det opplyst at Skei hotell meir enn dobla omsetnaden sin i juni, juli og august 2009 til 2011 samanlikna med dei andre månadene i året. Det er relativt sett få utleigehytter som soknar til Skei, men desse er i hovudsak utleigde i dei tre sommarmånadene. Kommunen har elles opplyst at det er 372 hytter i heile kommunen, og fire campingplassar. Kommunen har ikkje lagt fram nærare opplysningar om kvar desse ligg i kommunen, men vi

4 4/5 legg til grunn at det er ein viss turisttrafikk frå hyttene og campingplassane som soknar til Skei. Kommunen har vist til at Skei bør behandlast på linje med Stryn kommune og Flåm og Gudvangen, som alle har status som typisk turiststad. Fylkesmannen må presisere at Stryn kommune fekk denne statusen på eit tidspunkt då regelverket var litt annleis. Det er tvilsamt om heile kommunen ville fått slik status i dag. Dernest vurderer vi det slik at Flåm og Gudvangen, med Nærøyfjorden og Flåmsbana, har sterkare merkenamn som turiststad enn Skei. Fylkesmannen har vurdert opplysningane i søknaden opp mot gjeldande regelverk. Vi ser at det både for Skei hotell, og for daglegvarebutikkane, er ein vesentleg auke i omsetnaden i turistsesongen om sommaren. Etter førearbeida til regelverket om typisk turiststad, er dette eit viktig moment. På den andre sida er det ikkje underbygd frå kommunen at Skei har eit merkevarenamn som turiststad på linje med til dømes Beitostølen, Geiranger, Geilo og Lyngør. Likevel legg vi til grunn at jølstranaturen er godt kjend gjennom bileta til Astrup og andre, og at ein del turistar legg vegen om Skei på grunn av naturkvalitetane i området. Etter ei samla vurdering er vi komne til at kommunen nå har lagt fram dokumentasjon som er tilstrekkeleg til at vi kan godkjenne Skei i Jølster som typisk turiststad deler av året. Vi har lagt til grunn at det synest å ha vore ei liberalisering i praktiseringa i regelverket dei siste åra. Vi tolkar brevet frå Fornyingsdepartementet som at det ikkje er grunnlag for å stramme inn praktiseringa. Ut frå dette har vi lagt avgjerande vekt på at omsetnadstala viser ein vesentleg auke for daglegvarebutikkane og hotellet om sommaren. Med vekt på omsynet til arbeidstakarane, og at tala kan tyde på at det er skuleferien som har høgast omsetnad, har vi likevel avgrensa perioden Skei får status som typisk turiststad frå 10. juni til 20. august. Konklusjon Med heimel i lov 24. februar 1995 nr. 12 om helligdager og helligdagsfred 5 sjette ledd, jf. andre ledd nr. 4, godkjenner vi i forskrift kommunesenteret Skei i Jølster som typisk turiststad i perioden frå 10. juni til 20. august. Vi fastset slik forskrift: Kommunesenteret Skei i Jølster kommune skal reknast som typisk turiststad i perioden 10. juni til 20. august. Verknaden av dette er at utsalsstadene i Skei i Jølster er unnatekne frå reglane om opningstider i lov om helligdager og helligdagsfred 5 første ledd i perioden 10. juni til 20. august. Forskrifta trer i kraft straks. Forskrifta vil bli oversend for kunngjering i Norsk lovtidend avd. II. I II

5 5/5 Fylkesmannen si avgjerd er ikkje eit enkeltvedtak etter forvaltningslova, og kan ikkje påklagast. Med helsing Anne Karin Hamre Gunnar O. Hæreid ass. fylkesmann Kopi til: Handel og Kontor i Norge Region Vest, Rådhusgaten 4, 5014 Bergen Sogn og Fjordane politidistrikt, postboks 85, 6901 Florø Jølster kyrkjelege fellesråd, Vassenden, 6847 Vassenden