Handlingsplan mot rus

Transkript

1 Handlingsplan mot rus Stranda vidaregåande skule Møre og Romsdal fylkeskommune

2 Innhald Skulen sitt arbeid mot rus... 2 Førebyggjande arbeid... 3 Arbeid med tryggleik og trivsel... 3 Korleis oppdagar vi rus på skulen?... 4 Signal hjå ungdom... 4 Vurdering: Kor bekymra er du?... 5 Kommunikasjon lærar elev føresette... 6 Problemløysing... 7 Prosedyrar ved mistanke om rus i skuletida/ruspåverka her og no... 7 Prosedyrar ved mistanke om rus utanom skuletid som påverkar skulesituasjonen... 9 Prosedyrar ved mistanke om sal av rusmidlar til skulen sine elevar Samarbeid med andre instansar Teieplikt Arbeid i etterkant/oppfølging Revisjon Revisjon S ide

3 Skulen sitt arbeid mot rus Mål: Arbeide for ein rusfri skule. Skulen sitt arbeid mot rusmisbruk er å førebyggje utbreiing, styrke elevane sine avvisande haldningar og vise elevane ei fast haldning med omsorg for elevane og kvarandre sitt beste. Det rusførebyggjande arbeidet er klart forankra i den generelle læreplanen, som er opptatt av å lage gode og trygge oppvekstvilkår for alle. Skulen sitt arbeid mot rus blir gjort greie for i skulen sin handlingsplan. Planen byggjer på fire prinsipp: Korleis oppdagar vi rus? Problemløysing Førebygging Kontinuitet i arbeidet 2 S ide

4 Førebyggjande arbeid Mål: Alle elevar har krav på eit godt arbeidsmiljø. Det skal leggast til rette for eit sosialt og inkluderande fellesskap i opplæringa. Målet er ikkje å avsløre rusmisbruk, men å oppdage det. Arbeid med tryggleik og trivsel Kontinuerleg haldningsskapande arbeid i alle klasser Skulestart: Gå gjennom handlingsplan for heile personalet på fellesmøte Ansvar: Leiing Skulestart: Gå gjennom handlingsplan med elevane og på foreldremøte Ansvar: Leiing og kontaktlærer September: temadag o.l om rus Ansvar: Leiing November: Knyte det haldningsskapande arbeidet mot rus opp til VIP Ansvar: Leiing, VIP-koordinator, klasselærarråd Heile skuleåret: o Følgje opp skulefråvær, elevsamtalar og samtaler med føresette - Kontaktlærar o Haldningsskapande tiltak i fag (film, debatt, info, prosjekt o.a) Alle lærarar o Samarbeid med elevrådet og russen Leiing, rådgjevar o Samarbeid med Sunnmøre politidistrikt - Leiing o Arbeide med auka trivsel og eit betre læringsmiljø Alle tilsette og elevar Informasjon og fokus på rus og bruk av dopingmiddel i treningssamanheng Ansvar: Lærarar i kroppsøving/idrettsfag 3 S ide

5 Korleis oppdagar vi rus på skulen? Mål: Fange opp problemet, ta nokre viktige første skritt med eleven, motivere eleven til å gjere noko. Signal hjå ungdom Gjennom observasjon kan ein danne seg eit totalbilete av elevane sin situasjon. Dette kan ein følgje med på: Eleven sitt fråvær aukar både time- og dagsfråvær, ein seier ofte at ein er sjuk Eleven leverer ikkje arbeid som han/ho skal Eleven deltek ikkje i opplæringa Eleven har manglande konsentrasjon, dårleg minne, gløymer avtalar Eleven viser lita interesse for det som skjer på skulen og gjer andre ting Eleven viser at han/ho er trøytt, sløv og har manglande konsentrasjonsevne Eleven har problem med å stå opp om morgonen Eleven har stort vekttap på kort tid dårleg matlyst eller uvanleg god matlyst på kort tid Eleven unngår augekontakt (små/store pupillar) eller å snakke med deg Eleven er unormalt oppstemt, har forvrengd sanseinntrykk Eleven får økonomiske problem, stort pengeforbruk Klassemiljø endrar seg, auka konfliktnivå/motsetnader Eleven får nye vener som er eldre, gjerne frå stader og miljø som blir omtala diffust Andre elevar eller andre er bekymra og seier i frå Ved mistanke skal ein kontakte avdelingsleiar/leiinga. Alle rusrelaterte saker blir behandla i dette forumet. Ein bør merke seg at dette kan også vere signal på andre ting enn rus. Det kan også knytast til doping og/eller det å vere spelavhengig. 4 S ide

6 Vurdering: Kor bekymra er du? Det er ikke meningen at et rusproblem bare skal vere skolen sitt problem. Men det er heller ikke meningen at et rusproblem ikke skal vere skolens problem. Skulen har kvaliteter og kompetanse som kan motvirke en videre utvikling av en ruskarriere Førebuing til samtale; Samle fakta på grunnlag av observasjonar Førebu samtalen godt Rikelig med tid, rolege omgjevnader er viktig Kva motiv har du for samtalen; finne ut av hjelpe kontrollere bli kvitt Vise interesse for eleven Bruk konkrete opplysningar, kva, kvar, når, av kven. Ikkje bruk andre elevar sine utsegner. Ferske døme, kva som er observert, tankar kring dette Eleven sin versjon blir etterspurd Ein stiller ingen diagnose Ikkje argumenter Blir det kravd innrømmingar kan det føre til at eleven lyg Prøv å få til ein open dialog som skaper tillit, eleven skal føle at nokon bryr seg Vidare gang i saka blir gjort greie for 5 S ide

7 Kommunikasjon lærar elev føresette 1. Samtalar med føresette Skulen sin strategi for ein rusfri skule, nulltoleranse Har heimen opplevd at barnet har meldt om rus? Kva faresignaler bør ein sjå etter? Korleis skal ein saman jobbe systematisk og målretta for ein rusfri skule? Korleis skal vi skape openheit, slik at vi ikkje ventar for lenge med å ta opp bekymringar Gjennomføring: Kontaktlærar 2. Faste og tilfeldige elevsamtalar Kjenner du til at det er nokon med rusproblem i di klasse? Skulen? Konkretisering Er det nokon av faresignala som er til stades, kva observasjonar er gjort? Uttrykke ev bekymringar, ikkje kome med skuldingar Gjennomføring: Alle lærarar, kontaktlærarar, rådgjevar, leiing 3. Foreldremøte Har skulen observert noko som kan vere ei kjelde til bekymring? Har heimane observert noko som kan vere til bekymring? Kva faresignal bør ein sjå etter? Korleis kan skulen og heimane samarbeide for eit systematisk og målretta arbeid mot rus? Andre aktuelle spørsmål Gjennomføring: Kontaktlærar, i samarbeid med aktuelle faglærarar og eventuelt rådgjevar (Klasselærarråd) 4. Samarbeid med russen og elevråd Haldningsskapande arbeid er viktig Korleis skal ein klare å setje grenser? Korleis skal ein hjelpe kvarandre gjennom å bry seg? Konsekvensar pga kortvarig spenningssøking gjennom rusmiddel Gjennomføring: Alle lærarar, kontaktlærarar, rådgjevar, leiing, elevråd 6 S ide

8 5. Rus som tema blir tatt opp overfor alle føresette ved skulen Handlingsplanar blir presentert på foreldremøte Skulen sin nulltoleranse blir understreka Beskyttelsesfaktorar blir understreka Føresette sitt medansvar for eit godt lærings- og klassemiljø blir teke opp Gjennomføring: Rektor/leiing Problemløysing Mål: Elevane skal utvikle ein helsefremmande livsstil, og lære å ta vare på si eiga fysiske og psykiske helse. Gjennomtenkte alternativ gjer skulen betre i stand til å foreta gode faglige vurderingar i situasjonar som byr på store utfordringar Prosedyrar ved mistanke om rus i skuletida/ruspåverka her og no 1. Observasjon Faglærer tar kontakt med leiinga Kontaktlærar og rådgjevar blir varsla av leiinga Eleven blir teken ut av klassa og inn på eit anna rom 2. Samtale Leiinga syt for at kontaktlærar og faglærar blir med i samtalen Samtalen skal bere preg av konfrontasjon, for å understreke alvoret i situasjonen. Føresette blir tilkalla og/eller blir informert dersom eleven er under 18 år, eller er over 18 år og har samtykka i at ein skal kontakte føresette ved bekymring Faglærer gjer greie for observasjonen. Leiinga orienterer om skulen sitt reglement samt Opplæringslova. Leiinga vurderer å tilkalle politiet Ein vurderer konsekvensar av brot på skulereglementet Ein skriv referat frå samtalen 7 S ide

9 a. Eleven innrømmer forholdet: Ein forsøker å hjelpe eleven til å ta ansvar for eige liv og skulegang Ein avtaler om tiltak, f.eks. frivillig urintest Saka blir ev. ført vidare til aktuelle hjelpeinstansar, f.eks. PPT, BUP, Rusteam, Barnevern osv. NB! Følg eleven sitt tempo, så sant ikkje liv og helse er i fare Ein må innhente føresette sitt samtykke om eleven er under 18 år. Eleven blir vist bort resten av dagen b. Eleven nektar: Eleven bør ikkje inn i klassa resten av skuledagen. Rektor avgjer 3. Etter samtalen Kontaktlærar kallar inn til klasselærarråd, slik at alle lærarane er orientert og kan følgje med. Oppfølgingssamtaler Oppdagar nokon av skulen sine tilsette at ein elev innehar eller bruker rusmidlar på skulen, skal leiinga kontaktast umiddelbart. 8 S ide

10 Prosedyrar ved mistanke om rus utanom skuletid som påverkar skulesituasjonen 1. Bekymringsmelding Bekymringsmelding ut frå observasjon til leiinga. Leiinga drøfter saka, legg ein plan for oppfølging av åtferd, oppmøte osv. 2. Samtale med eleven. Fokus på at ein er bekymra og har omtanke. Presentere resultat av observasjon. Informasjon til eleven om at ein må gå vidare med saka dersom ho blir vurdert som særleg bekymringsfull. 3. Kontakt med føresette Når eleven er under 18 år, eller at eleven har samtykka i at ein kan kontakte føresette når eleven er over 18 år. 4. Klasselærarråd Kontaktlærar kallar inn til klasselærarråd, slik at alle lærarane er orientert og kan følgje med. 5. Andre instansar Kontakt med andre instansar blir vurdert i samråd med føresette 9 S ide

11 Prosedyrar ved mistanke om sal av rusmidlar til skulen sine elevar 1. Alle tilsette har eit ansvar for å melde frå til leiinga snarast dersom det kjem fram opplysningar om at elevar ved skulen er seljarar av rusmiddel 2. Tilkalling av politi blir vurdert. 3. Samtale med elev, der minst to personer er til stades utanom eleven 4. Eleven nektar leiinga kan likevel sende bekymringsmelding til politiet 5. Eleven erkjenner saka blir meldt til politiet 6. Føresette blir kontakta når eleven er under 18 år, eller at eleven har samtykka i at ein kan kontakte føresette når eleven er over 18 år. 7. Oppdagar ein at utanforståande kjem til skulen for å selje rusmiddel, skal ein melde dette til leiinga snarast, slik at politi blir kontakta. 10 S ide

12 Samarbeid med andre instansar Det offentlige hjelpeapparatet har plikt til å hjelpe. Føresette og barn kan søke råd og rettleiing her, og dei kan vere gode samarbeidspartnarar for skulen 1. Oppfølgingstenesta (OT) 2. Helsesøster/ helsestasjon for ungdom Gratis tilbod til all ungdom under 20 år. Det kan vere lettare for eleven å snakke med nokon som ikkje er tilsett på skulen 3. PPT Skulen sin eigen instans, som bidreg til at elevane som treng særskilt hjelp får denne. PPT bidrar også i kompetanseutvikling og organisasjonsutvikling 4. Barnevernstenesta Her kan ein ta opp saker anonymt, samt få oversikt over aktuelle behandlingsinstansar (Lov om barnevernstenester gir retningsliner for visse situasjonar der ein er pålagt å gi opplysningar til barnevernet) 5. Kommunal psykiatri- rusteneste 6. BUP/VOP Tilbyr poliklinisk hjelp etter tilvising frå lege, PPT 7. Rusteam Tilbyr tverrfaglig spesialisert behandling av rus- og avhengigheitsproblematikk for pasientar over 18 år. PUT: Integrert psykiatrisk ungdomsteamfunksjon, tar imot pasientar f.o.m 15 år (Helse Møre og Romsdal) 7. Politiet Jobbar førebyggjande, og har oversikt over situasjonen i nærmiljøet. 11 S ide

13 Teieplikt Teieplikta blir omhandla av Forvaltningslova 13. Teieplikta er eit personvern, som skal verne om den svakaste part. Men ho skal ikkje vere til hinder for at ungdom ikkje får den hjelpa dei har behov for. Ein må utøve fagleg skjønn i kvart tilfelle. Elevar under 16 år: Inga teieplikt overfor føresette når det skjer noko bekymringsfullt. Elevar 12-16: Kan hindre informasjon til føresatte dersom dei har grunnar som bør respekterast. (teierett) Tausheit kan ein ta til følgje ved til dømes prevensjonsrettleiing, råd om abort, lettare psykiske problem ved mobbing Om ein person sitt liv eller helse er i fare, eller ein person er til fare for andre sitt liv eller helse: Rett til å bryte tausheita for å hindre skade Informasjonsrett og informasjonsplikt: ved alvorlige psykiske lidingar, omgang med ulovlige rusmiddel eller større fysiske skader grunna kriminelle handlingar. Opplysningsplikt til barnevernet: Barnevernslova 6-4 når det er grunn til å tru at barn blir mishandla i heimen eller det ligg føre andre former for alvorlig omsorgssvikt (.) eller (.) vedvarande alvorlege åtferdsvanskar Opplæringslova 15-3 har teke inn bestemmelser med same innhald 12 S ide

14 Arbeid i etterkant/oppfølging Det er svært viktig at ein har gode rutinar for oppfølging av elevar som rusar seg. Ei ansvarsgruppe rundt eleven, der alle instansar er involverte. Kontaktlærar og leiing har hovudansvar Jamlege klasselærarråd Framhaldande observasjon. Alle sitt ansvar! Oppfølgingssamtalar med eleven. Kontaktlærar og leiing Dokumentasjon av alt i rusrelaterte situasjonar. Nær kontakt med føresette der elev er under 18 år, eller der elev har gitt løyve til kontakt med heimen etter fylte 18 år. Revisjon Mål: Handlingsplanen mot rus skal vere eit levande og oppdatert verktøy. Revisjon Planen skal vere gjenstand for ein hovudgjennomgang og revisjon anna kvart år. Ved behov kan bli oppdatert/revidert kontinuerleg. Ved gjennomgang skal alle relevante organ ved skulen uttale seg i saka Ansvaret for revidert plan ligg hjå rektor. 13 S ide