Folkehelsekartlegging 2015

Transkript

1 Hjelmeland Kommune Folkehelsekartlegging 2015 Oversikt over folkehelsa i Hjelmeland kommune, og faktorar som påverkar denne

2 Tema Status Kjelde BEFOLKNING Folkemengd Innbyggartalet har vore stabilt dei siste åra. Antall innbyggarar i 2014: Antall innbyggarar i 2015: Befolkningssamansetning ¼ av Hjelmelands befolkning er under 18 år. Til samanlikning er tala for Rogaland 24 % medan nasjonale tal viser 22 %. Samtidig har me noko større andel over 80 år (4,6 %) enn Rogaland (3,5 %) og Noreg (4,3 %). Ein ser og av diagrammet under, at aldersgruppa er betre representert enn år i Hjelmeland enn i Rogaland samla. SSB

3 Pr var 17 % av Hjelmelands innbyggarar innvandrar eller norskfødde med innvandrarforeldre. Alderen 0-5, samt er størst representert, som vist i tabellen under. Ein ser av tabellen under at det har vore ein markant auke dei siste åra, både i kommunen og fylket generelt.

4 Dei fleste innvandrarane kjem frå Europa (sjå linjediagram under), og er arbeidsinnvandrarar. Desse kjem ikkje automatisk under norske system for språk- og kulturopplæring, og kan oppleva det som utfordrande å integrerast i samfunnet. Hjelmeland kommune har og vedtatt å ta imot mellom 5 til 10 flyktningar i året, og desse får oppfølging gjennom flyktningtenesta.

5 OPPVEKST- OG Barn i låg-inntekts- Søknadar om sosialhjelp kan vera ein indikator på låg-inntekts-husstandar. NAV LEVEKÅR hushaldningar Det kom i 2014 inn 304 søknadar på sosialhjelp i Hjelmeland kommune. Ein Hjelmeland må rekna med at ein del av desse er hushaldningar med born. Ein ser og av bilete under at den største gruppa av sosialhjelpmottakarar er i alderen år. Opplyser om at denne tabellen berre viser tal fram t.o.m Arbeidsløyse I 2014 var arbeidsløysa i Hjelmeland kommune 1,9 %, noko som er lågt NAV samanlikna med Rogaland. Hjelmeland Sjukefråvær og Sjukefråværet i Hjelmeland er på 3,9 %, noko som er lågt samanlikna med NAV uføretrygda andre kommunar. Hjelmeland

6 6,9 % av befolkninga mellom 18 og 67 er uføretrygda. Dette er noko over Rogalands gjennomsnitt. Elevprestasjonar og læringsmiljø Hjelmeland kommune kjem dårlegare ut på mestringsnivå på lesing enn både Rogaland og Noreg. Desse tala er henta inn frå skuleåret 2011/2012 og 2013/2014. Ungdata Leseferdighet på lågaste mestringsnivå: 5.klassingane (som er det trinnet som målast) kjem og noko dårlegare ut på rekneferdigheter enn landsgjennomsnittet, trass i at gjennomsnittet for Rogaland ligg noko over dette. Desse tala er noko usikre, då dei ikkje er

7 testa for statistisk signifikans. Det er urovekkande tal på mobbing målt i 10 trinn, noko Ungdata understøttar. 9 % av elevane melder at dei vert mobba på ungdomskulen, mot 7,8 % i Rogaland. Mobbing: Skuletrivselen er og noko lågare (79 %) enn Rogaland (83 %) og nasjonale tal (85 %). Desse tala understøttes av Ungdata Hjelmeland (2014). FYSISK, Vasskvalitet Hjelmeland kommune har 100 % tilfredsstillande kvalitet både på BIOLOGISK, leveringsgrad og hygienisk kvalitet.

8 KJEMISK OG SOSIALT MILJØ Kriminalitet Me har fortsatt langt færre anmelde lovbrot i Hjelmeland kommune (gul linje), enn både Rogaland (Raud linje) og nasjonale tal (blå linje). SSB Bruk av statistikk over anmeldte lovbrudd fordelt etter gjerningskommuner må ta høyde for at det kan være store variasjoner på dette detaljeringsnivå, spesielt for de kommunene og lovbruddsgruppene som har få tilfeller. Datakvalitet og registreringsmåter, spesielt i større enkeltsaker, varierer og kan gi store ulikheter mellom ellers like kommuner - og fra år til år. Til en viss grad er det tatt høyde for denne type statistisk tilfeldige variasjoner ved at tabellen inneholder verdier for toårig gjennomsnitt og kun de største lovbruddsgruppene. SSB

9 Radon Resultat frå radonmålingar frå 2014/2015 er høge i fleire kommunale bygg. Teknisk, Det vil derfor takast trinn 2-målingar ila. 2015, for å kartlegga tidspunkt på Hjelmeland døgnet radonverdiane er høge. Dersom verdiane ikkje overskrid anbefalt kommune grense på tidspunkt dei ulike romma er i bruk, vil det ikkje vera behov for å setta i gang tiltak. SKADER OG Trafikkulykker Trygg Trafikk publiserer ulykkesstatistikk frå trafikken årleg. Statistikken Trygg Trafikk ULYKKER viser at me i 2014 ikkje hadde alvorlege ulykker eller dødsulukker i trafikken i Hjelmeland, men at det i 2013 vart eit dødsfall i forbindelse med trafikk. HELSERELATERT Fysisk aktivitet og 84 % av ungdommane i Hjelmeland seier at dei trener minst 1 gong i veka. Ungdata ATFERD kosthold blant unge Landsgjennomsnittet her er 88 %.

10 Fysisk aktivitet andpusten og svett: Hvor ofte er du så fysisk aktiv at du blir andpusten eller svett? Aldri Sjelden 1-2 ganger i måneden 1-2 ganger i uka 3-4 ganger i uka Minst 5 ganger i uka Samtidig ser me at dei er lite fysisk aktive i uformell/uorganisert fritid. Store avstandar mellom skule, vener og heim fører til at mange av dei ikkje kan gå/sykle dit dei skal, slik dei gjer andre stader i landet.

11 Fysisk aktivitet treningsvaner: Hvor ofte trener du eller driver du med følgende aktiviteter? Minst 3 ganger i uka 1-2 ganger i uka Et par ganger i måneden Sjelden eller aldri Trener eller konkurrerer i et idrettslag Trener eller trimmer på egen hånd (løper, svømmer, sykler, går tur) Trener på treningsstudio eller helsestudio Driver med annen organisert trening (dans, kampsport e.l.) Sjelden eller aldri: Sjelden+aldri. Røyk, snus og alkohol blant unge Ein ser av tal frå Ungdata at Hjelmelands ungdom drikker mindre alkohol, og tar sterkare avstand til dette enn ungdommar nasjonalt. Statistikken viser og at foreldre/føresette i kommunen er tydelege på at ungdommane ikkje får lov å smaka alkohol før dei er 18. Her ser ein tydeleg samanheng mellom tydelege foreldre, og ungdommar som ikkje har smakt alkohol. Ungdata, nøkkeltal Samtidig er tal for røyking, snus og hasj høgare enn elles i landet. Nasjonale tal viser at bruk av røyk og snus generelt har minska, medan det tyder på at

12 me i Hjelmeland heng litt etter her. Ein kan sjå like tendensar i andre bygde-kommunar. Hjelmeland Norge Røyker 3 8 Snuser 6 10 Drukket seg beruset Kan skaffe hasj Brukt hasj Overvekt og fedme kvinner Når det gjeld overvekt og fedme, ser det ut til at me er rimeleg gjennomsnittlege med nasjonale tal, på 35 % overvektig/fedme. Det er utfordrande å få eit godt bilete på overvekt og fedme i den vaksne befolkninga, då dei fleste ikkje går jamleg til kontroll, slik ein gjer som barn. Målingane blir derfor tatt av kvinner i første svangerskapskontroll.

13 Røyking ved svangerskapets start Det er utfordrande å få eit godt bilete på røykevaner i den vaksne befolkninga. Målingane blir derfor tatt av kvinner i forbindelse med svangerskapskontroller. Hjelmeland: 10 % røykte i starten av svangerskapet. Norge: 14 % røykte i starten av svangerskapet. Rusmiddelstatistikk Psykisk helse og NAV har i år kartlagt rusmisbrukarar blant sine klientar. I 2014 var det under 1 % av befolkninga. Her er det truleg mørketal, og f.o.m skal både legekontor, helsestasjon og barnevern vera med på kartlegginga, i tillegg til psykisk helse og NAV. Dette vil truleg gje oss eit betre bilete av rusmiddelbruken i kommunen. I Hjelmeland kommune ser ein tendensar til auke i alkoholsalet både i butikkar og på dei tre skjenkestadene i kommunen. Forsking viser ein tydeleg samanheng med mengde alkoholsal og rusmisbruk og vold. BrukerPlan Salsløyve- rapportar HELSETILSTAND Forventa levealder Forventa levealder er om lag like nasjonale tal: menn 77,6 år, og kvinner 82,5 år. Hjarte- karsjukdom og muskel- og Tabellen under viser ein generell nedgang i dødelegheit av hjarte- og karsjukdommar, men at me samla ligg over Rogaland sitt gjennomsnitt. Samtidig tyder tala på at me i Hjelmeland har eit noko større forbruk av legemiddel mot desse sjukdommane samanlikna med Rogaland og

14 skjelettplager nasjonale tal. Når det gjeld kolesterolsenkande middel, ligg me likevel lågt. Bruk av legemiddel: Dødeligheit:

15 Diabetes Det har vore ein jamn auke i bruk av legemiddel til behandling av diabetes type 2, både nasjonalt, og her i Hjelmeland. Frå 15,2 pr innbyggar i Hjelmeland i 2007, til 19,9 i Til samanlikning har det vore ein auke på landsbasis frå 29,1 til 33,7 i same tidsrom. Kreft Ein ser av tabellen under at det har vore ein auke i alle krefttypar samla for menn i Hjelmeland. Det har i same tidsperiode vore ein svak auke i kreft for menn i Rogaland generelt, mens auken ser større ut for vår kommune (obs! vær varsam ved bruk av statistikk!). Når det gjeld kvinner, ser statistikken ut til å gå nedover for Hjelmeland, medan den held seg stabilt på samla tar for Rogaland. Samtidig viser statistikk at dødelegheiten for kvinner i Hjelmeland er ein del høgare enn kvinner i Rogaland generelt. Dette kan tyda på at fleire kvinner oppdagar sjukdommen for seint. Kreft, nye tilfelle:

16 Dødelegheit kreft: Når det gjeld muskel- og skjelett-plager, ligg me noko under det nasjonale

17 og fylkets gjennomsnitt. KOLS og lungesjukdom Me ser av statistikken under at me ligg under gjennomsnittet i Rogaland på legemiddelbruk for KOLS. Tannhelse Det har vore ein positiv utvikling i kariesfrie barn og unge målt ved 5 og 18 års alder. Tabellen viser negativ utvikling i kariesfrie 12- åringar. Tannhelse Rogaland Kariesfrie barn og unge målt i %: 5 år 12 år 18 år ,40 % 48,40 % 14,70 % ,20 % 42,40 % 20,00 %

18