420 kv kraftline Modalen-Mongstad - fråsegn til konsesjonssøknaden

Transkript

1 Naturvernforbundet i Sogn og Fjordane Norges vassdrags- og energidirektorat Postboks 5091, Majorstua 0301 OSLO 420 kv kraftline Modalen-Mongstad - fråsegn til konsesjonssøknaden Den planlagde lina går berre over ein liten strekning gjennom Sogn og Fjordane. Men ho er ein del av større planar om utviding av kraftnettet. Naturvernforbundet i Sogn og Fjordane har difor ein del merknader til saka. Grunngjevinga for tiltaket Statnett, NVE, Olje- og energidepartementet og regjeringa har argumentert med all si tyngde for at Sima-Samnanger er det som skal til for å sikre forsyninga til Bergen når uttaket av effekt er stort. Så hevdar BKK i søknaden at Bergensområdet får full reserve med 300 eller 420 kv Modalen-Mongstad og Mongstad-Kollsnes. Den siste har dei òg søkt om. Men dei skriv som om Sima-Samnanger ikkje er aktuell eller har noko å seie for forsyninga til Bergen, endå søknaden er datert september 2010, etter at OED hadde stadfesta konsesjonen i denne lina. I 1996 søkte BKK konsesjon til Samnanger-Arna, for å gjere forsyninga til Bergen sikrare. Denne planen la dei likevel vekk, av økonomiske grunnar. Lina var ikkje lønsam. Av dette kan det sjå ut som at Sima-Samnanger, som skal berge Bergen, vil møte ein flaskehals i Samnanger, og at BKK i staden vil hente kraft frå Modalen til Bergen. For utanforståande er dette ikkje mogeleg å forstå noko av, og umogeleg å ha tillit til. BKK skriv som om Sima-Samnager ikkje vil ha noko å seie for tryggare forsyning til Bergen, i så

2 2 fall stikk i strid med det som Statnett og NVE har hevda. BKK skriv i heilt generelle vendingar at Bergen treng Modalen-Mongstad, utan å kvantifisere eit einaste punkt i grunngjevinga. Dersom ei av linene, gjennom Hardanger eller Modalen-Mongstad, vil gje Bergen sikker forsyning, kan ikkje det same argumentet gje dekning for å byggje begge. Nettet til Bergen har forsynt byen og omlandet gjennom to lange og ekstremt kalde vinterperiodar i Vi forstår at det vil skape vanskar dersom ei line fell ut når alle går med full last. Det problemet vil, har vi fått vite, falle vekk dersom Sima-Samnanger vert bygd. BKK opplyser ingen ting om kor mange MW som trengst gjennom Modalen-Mongstad- Kollsnes. Dei hevdar at forbruket i Bergensområdet vil auke så mykje fram mot 2020 at Energiverk Mongstad ikkje vil gje straum nok. Men stadig er det udokumenterte påstandar utan konkrete opplysningar om kor stor denne forbruksveksten vil bli, eller kva som er dei venta årsakene til veksten. I landet under eitt har straumforbruket stagnert dei siste ti åra, og etter to periodar med høge kraftprisar, er det av tidlegare røynsle grunn til å tru at folk vil halde fram med tiltak for å avgrense forbruket. Alle dei tunge forbrukargruppene (kraftintensiv industri, bergverk med meir utanom kraftkrevjande industri, bygg- og anlegg og tenesteyting, hushald og jordbruk) har i perioden effektivisert straumforbruket vesentleg, fortel Statistisk Sentralbyrå i ein ny rapport (Tilgang og anvendelse av elektrisitet ). Nettoeksporten var bortimot 50 TWh i perioden , mot 0,2 TWh i Utbygd vasskraft har hatt ein markert oppgang sidan Landet har eit romsleg overskot av turbinkapasitet. Tal frå SSB tyder på at påstanden om kraftig vekst i forbruket i Bergensområdet er vanskeleg å finne dekning for i den verkelege verda. Tala over kraftforbruket fram til 2008 er for Bergen, industrikommunen Lindås og industrien i Lindås slik (i GWh): Totalt elforbruk i Bergen Lindås

3 3 Lindås - industri Her er ingen markert stigning å finne. BKK ser ut til å ha samla i hop det dei kunne komme på til ein skulestil over moment som kan støtte søknaden. Dei har ikkje presentert noko av faglege fakta som kan gje grunnlag for ei konkret vurdering av saka og søknaden. Eit heilt avsnitt handlar om meir sikker forsyning til Mongstad, utan å kvantifisere noko som helst. Dei skriv at Statoil vurderer å forsyne ei Trollplattform med elektrisitet frå Mongstad. Det er, trur vi, grunn til å tvil på om Statoil finn det lønsamt å koste eit slikt tiltak på eit felt som lenge har vore i kraftig produksjonsfall og som har igjen berre prosent av dei opphavelege reservane, nok til å halde det gåande i 4-5 år til. BKK gjev ikkje noko meir haldepunkt enn at Statoil har vurdert elektrifisering frå land, eit veikt haldepunkt. Gjøa er eit lite felt som ikkje treng store mengder kraft, og BKK seier heller ikkje her noko om kor mykje det dreiar seg om. Heile grunngjevinga frå BKK er så uklar og lite konkret at vi meiner saka er langt frå så godt opplyst som mogeleg, jfr. Forvaltningslova 17. Å syte for at saka er godt nok opplyst etter lova, er eit ansvar NVE har, som det aktuelle forvaltningsorganet. Dette vart sett på spissen i Hardangersaka. Både Statnett og NVE sa si meining om saka, men det er ikkje nok. Saka må vere så opplyst at utanforståande kan ha tillit til vedtaka. Det som BKK har levert som grunngjeving for Modalen-Mongstad er langt frå det presisjonsnivået som er rimeleg å vente av ein kompetent søkjar, og etter vår oppfatning langt under det som NVE kan godta som eit seriøst forvaltningsorgan. Nettselskapa sit i realiteten med monopol på opplysningar om situasjonen i deira område. Det har altfor ofte vore nok for dei å hevde sitt syn som argument for kraftliner; dei har ikkje måtta argumentere med fakta som taler for prosjekta. Dette er ikkje godt nok. Kraftliner er meir kontroversielle enn før, og NVE må syte for at folk kan ta eit opplyst standpunkt til sakene. Av dei samfunnsøkonomiske overslaga går det fram at det er den påtenkte verdien av ny kraftproduksjon som får oppstillingane til å ende med positive tal. Tapet av ikkje realiserte kraftverk på grunn av mangel på kraftliner er det som betaler investeringane. Etter forklaringa er dette dei tala som investoren i kraftverket vil bruke som argument for å byggje

4 4 kraftverket, om han eller ho finn det lønsamt. Den same summen skal altså betale både kraftverket og kraftlina. Det er ikkje mogeleg. Netteigaren kan ikkje innkassere overskotet av sjølve kraftproduksjonen, og dei same pengane kan ikkje grunngje både at kraftverket har økonomisk verdi i samfunnet og at kraftlina har det. Dette er samfunnsøkonomi på ville vegar, eit reint prokuratorknep. BKK har heller ikkje gjort greie for kva fagleg grunnlag dei byggjer på. Utan desse grunnlause inntektene er prosjekta økonomiske tap for samfunnet, og det sjølv om skadane på naturen og ulempene for folk ikkje er med i oppstillingane i det heile. Til overmål ser det ut til at BKK har bygt inn svært usikte leveransar til Troll i sine kalkylar. Eit hovudargument frå BKK er at ny overføringskapasitet må til for å kunne realisere planar om meir utbygging av kraft frå vind og vatn. Dette må i avveginga av føremonar og ulemper vere eit langt lettare argument enn det som gjeld sikker forsyning til personar og verksemde som har innretta seg på at nok elektrisitet er tilgjengeleg. Ingen har rett til å få konsesjon. Når det er snakk om å dekkje etterspurnaden, betaler kundane nettleige som ein del av prisen for straumforbruket. Når forbruket ser ut til heller å gå ned enn opp, er grensa for kor mykje liner det er bruk for, nådd. Dersom argumentet for å byggje lina derimot er å skaffe kapasitet til transport av ny produksjon, må forbrukarane gjennom høgre nettleige betale ein del av kostnadene for å nokre verksemder får høve til å tene pengar. Dette kan ikkje vere forstandig meining i. Traseval Det vesentlege av lina, og dei meste kontroversielle delane, ligg i Hordaland. Naturvernforbundet i Sogn og Fjordane registrerer, som i dei fleste andre saker om kraftliner, at same kvar lina går, blir det store og skadelege inngrep i naturen. Vår oppfatning er at BKK har ikkje levert ein argumentasjon som forsvarer å gje konsesjon, og at det er mindre vesentleg kvar ho blir gåande om BKK likevel skulle få løyve til å byggje. Konklusjon BKK har levert lite av fagleg og konkret argumentasjon som grunnlag for søknaden. Saka er langt frå godt nok opplyst til at det kan vere grunnlag for lovleg vedtak om å gje løyve til Modalen-Mongstad. Naturvernforbundet i Sogn og Fjordane går difor i mot å gje BKK konsesjon. Vi bed NVE om å pålegge søkjaren å dokumentere på forsvarleg vis dei kvantitative sidene ved overføringsspørsmålet. Det verkar sannsynleg at nokre argument kan

5 5 vere meir hald i enn andre. Dette må få si avklaring før det er mogeleg å snakke om ei opplyst forvaltning. Med helsing Hans Christian Hansen leiar