Høyringsuttale til søknad om løyve til bygging av Mannsberg kraftverk, Årdal kommune

Transkript

1 Side 1 av 9 Dokumentoversyn: Tal prenta vedlegg: 2 Tal uprenta vedlegg: 2 Høyringsuttale til søknad om løyve til bygging av Mannsberg kraftverk, Årdal kommune Fylkesrådmannen rår fylkesutvalet til å gjere slikt vedtak: Sogn og Fjordane fylkeskommune rår til at konsesjon vert gitt, ut frå at dei økonomiske fordelane av tiltaket vert vurderte til å vere større enn ulempene og kraftverket vil styrkje næringsgrunnlaget lokalt. Prenta vedlegg: 1. Brev frå NVE Høyringsutale frå Årdal kommune, kommunestyret , sak 86/08 Uprenta vedlegg: 1. Konsesjonssøknad av juni Høyringsfråsegn frå Sogn og Fjordane Turlag, brev til NVE

2 Side 2 av 9 Saksframstilling 1. SAMANDRAG. Noregs vassdrags- og energidirektorat (NVE) har oversendt søknad om løyve til å bygge Mannsberg kraftverk i Årdal kommune. Det planlagde kraftverket er ei utviding innafor reguleringsområde Tyin og vil utnytte eit fall på 160 meter mellom Nedre Breibotnvatn og Torolmen. Frå Breibotnvatn vil vatnet bli ført i eksisterande tappetunnel og deretter i eit nedgreve trykkrøyr til kraftstasjonen som vert plassert ved eksisterande bekkeinntak i Mannsbergelv. Avløpet frå Mannsbergvatn skal overførast til Breibotnvatn via ein ny 300 meter lang tunnel. Planlagt installert effekt i kraftverket er 2,9 MW og årleg produksjon er berekna til 12 GWh. Frå kraftstasjonen er det planlagt ei ny 22 kv kraftlinje, alternativt jordkabel, med lengde ca. 1 km til eksisterande linje ved Sletterust. Det er ikkje planlagt nye anleggsvegar, men eksisterande veg mot Mannsbergvatn frå riksveg 53 må opprustast. Overskotsmassar frå boring av tunnel, ca. 400 m3, vil bli plassert ved utløpet til tunnelen. Tiltakshavar for prosjektet er Hydro Aluminium AS som også er konsesjonshavar for Tyin kraftverk med tilhøyrande reguleringar. Søknaden vert handsama etter reglar i vassdragsreguleringslova og vassressurslova. Fylkesrådmannen rår til at konsesjon vert gitt, ut frå at dei økonomiske fordelane av tiltaket vert vurderte til å vere større enn ulempene og kraftverket vil styrkje næringsgrunnlaget lokalt. 2. VIKTIGE LOVER/REGLAR/PLANDOKUMENT Lover/reglar/føresegner Lov om vassdrag og grunnvatn av 24. november 2000 nr. 82 Vannressursloven (løyve til å bygge inntakskonstruksjon, tilløpsrør, kraftstasjon, avløp frå kraftstasjonen) Vassdragsreguleringslova (overføring av vatn frå Mannsbergvatn til Breibotnvatn) Lov av 23. oktober 1959 om oreigning av fast eigedom. Forureiningslova av 13. mars 1981 (gjennomføring av tiltaket) Lov om kulturminne av 9. juni 1978 nr. 50 Kommunal arealplan. Fylkesdelplan for arealbruk I kommunen sin arealplan er tiltaksområdet sett av til LNF-område. I fylkesdelplan for arealbruk er området markert som regionalt viktig friluftsområde. Nr. 30 i Fylkesatlas: Tyindalen-Tyin. Samla plan for vassdrag Mannsbergvatn-Torolmen er tidlegare vurdert i Samla plan. Prosjektet som no er omsøkt, er ein del annleis enn tidlegare vurdert prosjekt. Den planlagde kraftutbygginga er i storleik under grenser for vurdering i høve til Samla plan bestemt av Stortinget i febr. 2005: 10 MW/50 GWh.

3 Side 3 av 9 3. DET PLANLAGDE TILTAKET. Vassdraget er tidlegare utbygd, jf. oversiktskart nedanfor. Avløpet frå Kyrkjevatn, Mannsbergvatn og Breibotnvatna er overført til Torolmen for utnytting i Tyin kraftverk. Kyrkjevatn, Mannsbergvatn og Nedre Breibotnvatn er regulert 10 meter, 8,3 meter og 4,3 meter. Frå Kyrkjevatn vert vatnet tappa gjennom ein tunnel til Breibotnvatna. Frå Nedre Breibotnvatn vert vatnet ført via ein tunnel til Mannsbergelvi. Frå utløpet av tunnelen renn vatnet vidare til eksisterande bekkeinntak i Mannsbergelvi på ca kote Frå bekkeinntaket er det ein takrennetunnel som overfører vatn frå Mannsbergelvi samt nokre mindre nedbørfelt til Torolmen som er magasin for Tyin kraftverk. Oversiktskart henta frå søknaden. Driftsvatnet til den nye kraftstasjonen skal komme via eksisterande tappetunnel frå Nedre Breibotnvatn og ny nedgreven rørgate. I tilegg skal det borast ein 300 meter lang ny tappetunnel frå Mannsbergvatn, slik at vatnet vil renn til Breibotnvatna og vidare til den nye kraftstasjonen. Eksisterande tappetunnel frå Mannsbergvatn skal ikkje lenger brukast.

4 Side 4 av 9 Hovuddata for tiltaket Data knytt til nedbørsfeltet Nedbørfelt (km 2 ) 23,5 Middelvassføring (m 3 /s) 1,1 Magasin, mill. m3. 24,2 Vassveg Eksisterande tappetunnel, lengde i meter 1450 Ny rørgate, lengde i meter 1350 Kraftverksdata Inntak på kote 1234,7 Avløp på kote 1074 Maksimal brutto fallhøgde 160,7 Maks slukevne, m3/sek 2,2 Minste slukeevne, m3/sek 0,2-0,3 Brukstid, timar 4140 Maks yting ved midlare fallhøgde, MW 2,9 Minstevassføring Det er ikkje foreslått forbitapping av minstevassføring 0 Produksjon og økonomi Ny produksjon, årleg middel (GWh) 12,0 Utbyggingskostnad (mill.kr) 31,0 Utbyggingspris (kr/kwh) 2,58 Reguleringar i Kyrkjevatn, Mannsbergvatn og Breibotnvatn blir som før, men for å kunne utnytte vatn frå Mannsbergvatn i kraftverket skal det borast ein ca 300 m lang overføringstunnel frå vest- enden av Mannsbergvatn mot ei lita tjørn øst for Breibotnvatn. Frå den nye tappetunnelen vil vatnet renne vidare mot Øvre Breibotnvatn. Gjennomsnittleg overført vassmengde vil bli 0,43 m³/s. Overføringa skal dimensjonerast for ein kapasitet på ca. 1,5 m³/s slik at magasinet kan tømmast i vinterperioden. Tunnelen med diameter ca. 1,0 meter vil ligge ca. 10 m under LRV i Mannsbergvatn. Masse frå boring av den nye tappetunnelen, ca. 400 m³vil bli plassert ved utløpet frå tunnelen. Eksisterande tappetunnel frå Nedre Breibotnvatn mot Mannsbergelvi vil utgjere første del av tilløpet. Frå ein ny betongpropp ca. 50 meter inne i tunnelen skal det leggast rørgate i grøft, ca m. Kraftstasjonen med grunnflate m² er tenkt plassert i dagen ved eksisterande bekkeinntak i Mannsbergelvi. Avløpet frå turbinen vil gå via avløpskanal rett ut i bekkeinntaket i det eksisterande takrennesystemet. For bygging av anlegget skal ein bruke eksisterande veg mot Mannsbergvatn frå riksveg 53 ved Sletterust. Vegen må opprustast. Frå kraftstasjonen til eksisterande linje ved Sletterust skal det byggast ca. 1,0 km ny 22 kv linje eller leggast kabel. Ved utløpet frå eksisterande tappetunnel frå Breibotnvatn ligger det i dag ein tipp frå tidlegare anlegg. Tippen er utsett for erosjon, og masse vert ført med elva mot bekkeinntaket i Mannsbergelvi. Tippen vil bli arrondert på nytt ved bygging av Mannsberg kraftverk. 4. KONSEKVENSAR AV TILTAKET. AVBØTANDE TILTAK

5 Side 5 av 9 Saksopplysningane nedanfor er henta frå søknaden. Konsekvensutgreiingar for grunnvatn, flaum og erosjon, biologisk mangfald, vasskvalitet m.m., støy, brukarinteresser og evt. brot på dam og rør er utarbeidd av Rågivende Biologer AS. Konsekvensutgreiingar når det gjeld landskap er utført av Feste Landskapsarkitekter AS. Vasstemperatur, isforhold og lokalklima I dag føregår det vintertapping frå Mannsbergvatn og Breibotnvatn. Deler av aktuelle strekningar er i opa elv. Etter utbygging blir tappinga frå Mannsbergvatn flytta til den nye, korte tunnelen mot Breibotnvatna. Her blir det ei ny opa elv vinterstid. Tappinga frå Nedre Breibotnvatn til den nye kraftstasjonen vil skje i lukka system, tunnel og rørgate. Totalt sett er det venta berre små endringar i vasstemperaturen. Grunnvatn, flaum og erosjon Dei første åra må ein rekne med at den nye elva nedstrøms tappetunnelen frå Mannsbergvatn vil vaske ut lausmassar og finstoff frå terrenget, sidan der i dag berre går ei svært lita elv. Det er ikkje rekna med erosjons- eller rasfare sidan jordsmonnet er både sporadisk og sparsamt. Totalt sett er det venta små negative konsekvensar. Biologisk mangfald og verneinteresser. Det er venta svært små til ingen konsekvensar for biologisk mangfald. Fisk og ferskvassbiologi Det er ikkje venta nemnande negative konsekvensar av utbygginga. Landskap Tiltaksområdet ligg i ope høgfjellandskap prega av ryggar eller runde fjellformasjonar, med innslag av eit meir småkolla landskap. Elvar og bekkar dannar linjedrag i landskapet. Vegetasjonen er lav og moseartar, gras, krekling, vier og lyng. Tidlegare utbygging pregar opplevinga av landskapet, m.a. utløpet og massane frå eksisterande tappetunnel frå Nedre Breibotnvatn. Massane frå tappetunnelen er dårleg arrondert og framstår som ein rå tipp, høg og med bratte sider. Den viser godt i landskapet gir dårlege vilkår for vegetasjon. Denne tippen vil bli arrondert på nytt ved bygging av ny kraftstasjon. Avbøtande tiltak ved den nye overføringa frå Mannsbergvatn: Massane skal innpassast i landskapet ved at toppmassar vert lagt til side i depot, tunnelmassar skal leggast inn i terrenget og forma. Toppmassar skal leggast tilbake på tippen og tilsåast med grasartar tilpassa lokale grastypar. Overføringsvatnet skal få eit definert elveløp med tilknyting til dagens bekk. Avbøtande tiltak ved legging av ny rørgate: Traseen for rørgata skal tilpassast overordna drag i landskapet og trekkast bort frå noverande bekkeløp. Tunnelmassane i noverande tipp skal brukast til overbygging og terrengforming. Toppmassar i grøftetraseen skal tilbakefyllast og midlertidig anleggsveg skal fjernast. Avbøtande tiltak ved bygging ny kraftstasjon: Toppmassar skal leggast i sidedepot før utbygginga startar. Anleggsområdet skal gjerast så lite som råd er. Utforming som forankrar bygget i landskapet. Mørk gjennomfarga betong eller forblending med naturstein for at ikkje farge og struktur skal bryte for mykje. Evt. bruke overskotsmassar til å forme terreng bak og på sidene, slik at bygget bare står fram av landskapet med ein frontvegg. Mørk farge på taktekkingsmateriale og det skal ikkje være reflekterande i forhold til sollys.

6 Side 6 av 9 Samla vurdering for landskap er liten til middels negativ konsekvens. Fig 12 i søknaden. Nedre del av tiltaksområdet sett mot Torolmen med eksisterande veg mot Mannsbergvatn.

7 Side 7 av 9 Fig. 17 i søknaden. Planlagt kraftstasjon er lagt inn i bildet. Kulturminne Det er ikkje kjende automatisk freda eller nyare tids kulturminne i området. Vasskvalitet, vassforsynings- og resipientinteresser Elva mellom Breibotnvatn og det planlagde kraftverket er brukt til vassforsyning for hytter i området. Stor reduksjon i vassføringa i elva vil trulig føre til at elva ikkje lenger vil vere aktuell som vasskjelde om vinteren. Bruken av elva som resipient for utslipp er svært avgrensa. Støy Det er venta minimalt med støy frå kraftverket ut frå val av turbin og tilrettelegging med lydfeller. Brukarinteresser Elvestrekninga og området der kraftstasjonen er tenkt plassert, ligg like ved ein tursti inn mot Utladalen landskapsvernområde og vidare mot Jotunheimen nasjonalpark. Det går sti og skiløype frå hyttefeltet ved Sletterust forbi Mannsbergvatn og Breibotnvatn. Det nye elveløpet frå Mannsbergvatn til Øvre Breibotnvatn vil kunne bli vanskelig å passere om vinteren. Dette kan ein avbøte ved bygge ei gangbru over elva. Ei mykje brukt skiløype kryssar dagens utløp frå Mannsbergvatn. Stenging av dette avløpet om vinteren vil føre til at denne bekken i større grad blir islagt om vinteren og dermed at passasjen over elva vil bli betre enn før. Det er ikkje fiske i dei berørte elvestrengane. Området nord for hyttefeltet vert nytta til småviltjakt, hare og rype. Området er også brukt til jakt på hjort og elg. Deler av området vil bli mindre attraktivt som jaktområde i anleggsfasen.

8 Side 8 av 9 Samla vurdering er liten negativ konsekvens. Samfunnmessige verknader Konsekvensen er vurdert som liten positiv gjennom ei investering på 31 mill. kroner, 12 GWh ny kraftproduksjon og bidrag til skatteinngang. Konsekvensar av kraftlinjer Det må byggast ca. 1 km ny 22 kv linje til eksisterande linje i Tyadalen. Kabling vil bli vurdert, men det er også ulemper knytt til dette i det skrinne landskapet. Avbøtande tiltak Det er ikkje foreslått forbitapping av minstevassføring. 5. HØYRINGSUTTALAR FRÅ ANDRE Uttale frå Årdal kommune, vedtak i kommunestyret , sak 86/08 1. Årdal kommune tilrår at spørsmålet om jordkabel eller luftline på overføringslinja mellom Mannsberg kraftverk og Sletterust skal ytterligare utgreiast og at moglege trasear blir presentert før vi vurderar dette nærare og før utbygging skjer. 2. Årdal kommune krev at omsynet til friluftsliv og andre brukarinteresser må ivaretakast og det må tilretteleggast for ferdsel og bruk der denne blir råka av utbyggingane. 3. Årdal kommune tilrår at biologisk mangfald i området for utbygginga bør undersøkast nærare før utbygging skjer. 4. Årdal kommune føreset at utbygginga får ein størst mogleg verdiskaping lokalt. 5. Med omsyn på bruk av kraft legg Årdal kommune til grunn at dei same føresetnadene gjeld som for Tyin kraftverk. Sogn og Fjordane Turlag, samandrag i brev til NVE FYLKESRÅDMANNEN SI VURDERING AV FORDELER OG ULEMPER, EVT. NYE FORSLAG TIL AVBØTANDE TILTAK Fordelane ved tiltaket er fyrst og fremst av økonomisk karakter og knytt til ny energiproduksjon på 12 GWh/år. Kraftverket vil bidra til lokalt næringsgrunnlag og skatteinntekter. Aktuelle ulemper er knytt til overføring frå Mannsbergvatn til Breibotnvatn, deponering av massar frå den nye tappetunnelen, legging/nedgraving av rørgate, oppføring av kraftstasjonsbygg og ny kraftlinje/kabel. Automatisk freda kulturminne

9 Side 9 av 9 Fylkesrådmannen kjenner ikkje til registrerte automatisk freda kulturminne i området. Planlagde tiltak vil delvis gå i område med potensiale for automatisk freda kulturminne. Her vil det vere trong for arkeologiske registreringsundersøkingar, j.f. Lov om kulturminne 9. Tiltakshavar må difor ta kontakt med kulturavdelinga i fylkeskommunen i god tid før anleggsarbeidet for å få gjennomført kulturminneregistrering. Samla vurdering Bruk av eksisterande infrastruktur, regulering, tappetunnel og anleggsveg i området, betyr relativt sett små nye inngrep. I søknaden er det gjort ei omfattande vurdering og planlegging med sikte på at den nye tappetunnelen mellom Mannsbergvatn og Breibotnvatna, rørgata frå noverande tappetunnel til det planlagde kraftverket og utforming/plassering av kraftverksbygningen, skal få minimale konsekvensar for m.a. landskap og brukarinteresser. Det er m.a. lagt stor vekt på terrengtilpassing og opprydding/tilbakeføring etter utført anlegg. Om det skal byggast kraftlinje eller leggast kabel er ikkje endeleg avklara. Fylkesrådmannen har forståing for at det er knytt problem også til kabling i det skrinne terrenget. Det vert elles vist til merknadene frå Årdal kommune. 7. KONKLUSJON/TILRÅDING Fylkesrådmannen rår til at konsesjon vert gitt, ut frå at dei økonomiske fordelane av tiltaket vert vurderte til å vere større enn ulempene og kraftverket vil styrkje næringsgrunnlaget lokalt.