Fv. 7 Haukanesberget. Risiko- og sårbarheitsanalyse

Transkript

1 Risiko- og sårbarheitsanalyse Region vest Voss kontorstad Plan- og forvaltningsseksjon Voss og Hardanger Oktober 2011

2 Innehald Side 1 Samandrag Innleiing Risiko- og sårbarheitsanalyse Gjennomføring av risiko- og sårbarheitsanalyse Trinn 1: Beskriving av analyseobjektet, føremål og vurderingskriterium Trinn 2: Identifisera tryggleiksproblem Trinn 3: Vurdera risiko Trinn 4 Føreslå tiltak Trinn 5: Dokumentere Konklusjon og oppfylgjande undersøkingar

3 Forord Denne risiko- og sårbarheitsanalysen er utarbeid som ein del av utredningsarbeidet knytt til utarbeiding av reguleringsplan for fv. 7 Haukanesberget. Analysen vurderar kva hendingar som kan oppstå i vegsystemet, og kva konsekvensar desse hendingane kan medføra. Statens vegvesen er tiltakshavar for prosjektet og Granvin kommune er planmyndigheit. Voss, oktober 2011 Statens vegvesen Region vest 3

4 1 Samandrag Som ein del av utredningsarbeidet knytt til utarbeiding av reguleringsplan for fv. 7 Haukanesberget, er det utarbeid ei risiko- og sårbarheitsanalyse der det er vurdert kva hendingar som kan oppstå i vegsystemet, og kva konsekvensar desse hendingane kan medføra. På bakgrunn av analysen blir ulike hendingar som kan oppstå i vegsystemet klassifisert etter sannsyn og moglege konsekvensar. Ut frå plasseringa hendingane då får i matrisa for klassifisering av risiko, skal det vurderast om det skal settast krav til tiltak, eller om risikoen er så låg at den kan aksepterast. I analysen inngår også TUSI- berekning som visar frekvensen av personskadeulukker, antal branntilløp i tunge og lette køyretøy, og antal havari. TUSI er Vegdirektoratet sitt EDBverktøy for berekningar av ulukker i tunnelar. Gjennom val av vegstandard etter Statens vegvesen sine handbøker, har ein allereie definert ein del tryggleikstiltak. I tillegg kan det vera spesielle hendingar eller forhold ved vegsystemet som krev spesielle tiltak. 4

5 2 Innleiing Planområdet omfattar areal som kan bli direkte råka av tiltaket, og er vist med svart/raud strek på kartskissa under. Figur 1: Planområde Det overordna målet med prosjektet er rassikring. Gjennom bygging av tunnel vil ein betre tryggleiken for fastbuande (inkl. skulebarn) og næringsliv. Ein kan forvente reduserte kostnadar i samband med ulukker og opprydding etter ras. I tillegg vil ein i større grad unngå vegstenging på strekninga, noko som gir betre framkomme. 5

6 3 Risiko- og sårbarheitsanalyse 3.1 Gjennomføring av risiko- og sårbarheitsanalyse Etter Plan- og bygningslova 4-3 skal det ved utarbeiding av planar for utbygging gjennomførast risiko- og sårbarheitsanalyse for planområdet. Analysen skal vera ei analytisk tilnærming og metode for å systematisera uønska hendingar, vurdera sannsyn og konsekvens for hendingane, og for å vurdera tiltak som anten kan førebyggja hendingane, eller avgrensa skadar dersom hendingane skjer. Risiko- og sårbarheitsanalysen vert gjennomført etter fylgjande fem trinn: 1: Beskriving av analyseobjektet, føremål og vurderingskriterium. Avgrensing, hensikt og krav 2: Identifisera tryggleiksproblem Kva uønska hendingar kan skje og kvifor? 3: Vurdera risiko Kor ofte kan dei uønska hendingane skje og kva er konsekvensane? 4: Føreslå tiltak Kva er effektive risikohandterande tiltak? 5: Dokumentere Beskriva datagrunnlag, framgangsmåte og resultat av vurderinga. Figur 2: Dei fem trinna i risiko- og sårbarheitsanalyseprosessen. 6

7 3.2 Trinn 1: Beskriving av analyseobjektet, føremål og vurderingskriterium Føremålet med risiko- og sårbarheitsanalyse Føremålet med ei risiko- og sårbarheitsanalyse er å avdekka risiko for uønska hendingar som kan oppstå innafor planområdet. Risiko er eit uttrykk for den fare som uønska hendingar representerar for menneske, miljø eller materielle verdiar, og vert uttrykt ved sannsynet for og konsekvensen av dei uønska hendingane. Sannsyn vert definert som ei vurdering av sjansane for og kor ofte ei hending vil skje, i denne samanheng ei uønska hending, medan konsekvens vert definert som mogleg utfall av ei uønska hending. Konsekvensar kan uttrykkast med ord eller som ein talverdi for omfanget av skader på menneske, miljø eller materielle verdiar. Gjennom å vurdera sannsynet for og konsekvensane av ei hending, vert hendinga plassert i ei risikomatrise. Ut frå plasseringa hendinga får i matrisa, skal det vurderast om det skal settast krav til tiltak, eller om risikoen kan aksepterast Gjennomføring ROS- analysen for fv. 7 Haukanesberget vart gjennomført ved hjelp av ei kort dagsamling med ei ekspertgruppe. Gruppa var samla i heradshuset i Granvin den 25. oktober 2011, og var samanset av representantar frå Statens vegvesen, Granvin herad og Helse vest: Olav Seim, Kultur og næringskonsulent Jarle Mjånes, Helse vest Geir Ove Pedersen, brannsjef Ebbe Dam Meinild, plansjef Gunn Cecilie Omre planansvarleg, Statens vegvesen Jonas Dalland planansvarleg, Statens vegvesen Heming Lunestad Statens vegvesen Kari Veseth Kinden Statens vegvesen Vurderinga av vegsystemet er gjort på bakgrunn av krav i Statens vegvesen sine vegnormalar og nullvisjonen. Nullvisjonen for trafikktryggleik vert lagt til grunn for utforminga av alle veg- og gatesystem. Det betyr at Statens vegvesen skal strekkja seg mot at ingen skal verta drepne eller alvorleg skada i trafikken, som igjen betyr at vegane skal utformast slik at dei hindrar alvorlege ulukker, og reduserar skadeomfanget dersom uhellet likevel er ute. Vegsystemet vert utforma slik at trafikantane vert hjelpt til rett åtferd, og vernar dei mot alvorlege konsekvensar dersom dei likevel gjer feil Beskriving Vegstandard Geometrisk utforming av vegsystemet er henta frå Statens vegvesen sine handbøker. Som dimensjoneringsgrunnlag for geometrisk utforming er trafikkmengder, områdetypar og fartsgrense avgjerande. 7

8 Den aktuelle vegstrekninga går gjennom eit område med spreidd busetnad. Fartsgrensa er 80 km/t og forventa trafikkmengde 20 år etter opning vil vere om lag kjt/døgn. Fv. 7 er satt til dimensjoneringsklasse H1 på den aktuelle strekninga. Krava til linjeføring fyljer av dimensjoneringsklassa, men i praksis vil ein ikkje bygge med dette tverrprofilet, men foreta ein gradvis overgang frå eksisterande vegbredde til tunnelprofilets vegbredde langs ei overgangsstrekning på 100 m. Dei første 200 m på kvar side av tunnelmunningen skal ha same tverrprofil som tunnelen, tilsvarande dimensjoneringsklasse S2. Figur 3: Dimensjoneringsklasse S2, tverrprofilet i 200 m på kvar side av tunnelmunninga. Tunnel Tunnelen på strekninga planleggast for profil T8,5 med tilhørande tunnelklasse B. På kvar side av tunnelen skal det være ei overgangssone på 300 m til eksisterande veg. Figur 4: Tunnelprofil T8,5. 8

9 3.3 Trinn 2: Identifisera tryggleiksproblem Det vart i førekant av dagsamlinga på Granvin laga ei liste over uønska hendingar som kan oppstå i vegsystemet. Denne lista vart gjennomgått på samlinga (tabell 2 og 3, s ). Dei vurderte uønska hendingane omhandlar fylgjande: Ras/skred/flaum/grunnforhold Vêr, vindeksponering Natur- og kulturområde Strategiske område og funksjonar Forureiningskjelder Transport Trafikktryggleik Andre forhold Hendingane vart vurdert etter sannsynet for og konsekvensen av hendinga. Sannsynsgrad for dei uønska hendingane vert rangert etter antatt frekvens (hyppigheit): Sannsyn Vekting Definisjon Svært lite sannsynleg 1 Mindre enn ei hending per 100 år. Lite sannsynleg 2 Mindre enn ei hending per år. Mindre sannsynleg 3 Ei hending pr år. Sannsynleg 4 Meir enn ei hending per 1-5 år Svært sannsynleg 5 Meir enn ei hending per år Konsekvensane av dei uønska hendingane vert rangert som fylgjer: Konsekvens Vekting Menneske Miljø Materielle verdiar Ubetydeleg 1 Ingen eller små personskader. Ingen eller ubetydeleg skade på miljø Skadar for inntil kroner. Mindre alvorleg 2 Mindre skader som treng medisinsk handsaming. Mindre skadar på miljø, men som naturen sjølv utbetrar på kort tid. Skadar mellom kroner. Alvorleg 3 Inntil 1 død eller fare for alvorleg personskade, fleire mindre personskadar. Moderate skadar på miljø, eller skadar som krev mindre tiltak. Skadar mellom kroner. 9

10 Kritisk 4 Inntil 5 døde, eller fare for inntil 15 alvorleg skadde personar. Omfattande og langvarige miljøskadar som krev større tiltak. Skadar mellom kroner. Katastrofalt 5 Meir enn 5 døde eller 15 alvorleg skadde/ sjuke. Varig skade på miljø. Skadar for meir enn Risikomatrise Sannsyn Konskvens Fargekodar som angir vurderingsskala for risiko Enkle tiltak skal vurderast gjennomført. Tiltak skal vurderast ut frå kostnad i høve til nytte. Tiltak nødvendig 10

11 3.4 Trinn 3: Vurdera risiko Gruppa sin identifikasjon av uønska hendingar og vurderinga av desse, er samanfatta i tabellane 2 og 3. Tabell 2 tek føre seg hendingar knytt til anleggsgjennomføring, tabell 3 tek føre seg den permanente driftsfasen. TUSI Som ein del av grunnlagsdata for ROS- analysen, vart det gjennomført ei TUSI- berekning for tunnelane i vegsystemet. TUSI er Vegdirektoratets EDB- verktøy for berekning av ulykker i tunnelar, og er bl.a. basert på fylgjande data: ÅDT Tunnellengder Fartsgrenser Kurvatur Stigning TUSI- berekninga er berre gjort for tunnelar over 500 meter. Berekninga er basert på erfaringsmateriale frå ulike kjelder i Noreg og Europa, og må difor sjåast på som eit enkelt hjelpemiddel og nyttast med skjønn. Fylgjande hendingar er berekna: Personskadeulykker Brann i lette og tunge kjøretøy Havari Trafikk Ulykker Branner pr år Havari Navn ÅDT Lengde arbeid pr år frekvens Lett Tung pr år x 1000kjtkm Fv. 7 Haukanesberget ,32 0,105 0,163 0,006 0,002 6,4532 Tabell 1: Resultat frå TUSI- analyse. Hendingane er vist i tabell 3, punkt

12 Tabell 2: Vurdering av uønska hendingar i anleggs- /utbyggingsperioden: Hending/ Situasjon Aktuelt? Sanns. Kons. Risiko Kommentar/ Tiltak Natur- og miljøforhold Ras/skred/flaum/grunnforhold. Er området utsett for, eller kan planen/ tiltaket medføra risiko for: i. Masseras-/skred Ja ii. Flaum Ja Natur- og kulturområde iii. Sårbar flora Ja iv. Sårbar fauna/fisk Stenge veg under sprenging. Løpande vurdering av rasfare av geolog. Sikre midlertidig bekkeomlegging og dimensjonering av røyr. Mykje vatn heile vegen. Skjerming av flest mogleg av dei stuva askene på Kalvtangen. v. Fornminne (afk) vi. Kulturminne/- miljø Ja Menneskeskapte forhold Strategiske område og funksjonar. Kan planen/tiltaket få konsekvensar for: vii. Veg, bru, knutepunkt Ja viii. Brann/politi/helse Ja ix. Kraftforsyning x. Område for friluftsliv Ja Forhold som er til stades i dag: Gammalt kulturlandskap i austre enden av tunnelen. Begrense inngrepet i midlertidig riggområde, tilbakeførast til opprinneleg stand etter anleggsperioden. Sikre tilkomst til 124/3 og 124/1. Sjå på tidspunkt ved stenging. Vakttelefon for utrykningsetatane til entreprenør. Sjekk med Telenor og Hardanger energi Stenge område på Kalvtangen og Haukanes i anleggsfasen, sikre tilkomst etter anleggslutt. xi. Forureina grunn Medførar planen/ tiltaket: xii. Fare for akutt forureining Ja xiii. Støy og støv frå trafikk Ja xiv. Ulukke ved anleggsgjennomføring Ja Det kan oppstå ekkasje på maskinene, eller uhell i tunnel. Sikrast gjennom HMS/ eigenberedskap til entreprenør. Det er krav til utsleppsløyve i anleggsperioden. Midlertidig flytting av bebuar på 124/3. Entreprenør må ha gode beredskapsplanar som utrykningsetatane kjenner til. HMS/ eigenberedskap til entreprenør. Inspeksjon av arbeidsvarsling undervegs i anleggsperioden. Spesiell vurdering av tippområde. 12

13 Tabell 3: Uønska hendingar i driftsfasen: Hending/ Situasjon Aktuelt? Sanns. Kons. Risiko Kommentar/ Tiltak Natur- og miljøforhold Ras/skred/flaum/grunnforhold. Er området utsett for, eller kan planen/ tiltaket medføra risiko for: 1. Masseras/ -skred Ja Masseras vegfyllingar 3. Snø-/ isras Ja Flaumras 5. Flaum 6. Tidevassflaum 7. Radongass Vêr, vindeksponering. Er området: 8. Vindutsett 9. Nedbørutsett Natur- og kulturområde 10. Sårbar flora 11. Sårbar fauna/ fisk 12. Verneområde 13. Vassdragsområde Fv. 7 Haukanesberget er eit rassikringsprosjekt. Ikkje kjent med at det har gått ras i overgangssonene, men kan ikkje utelukke at det skjer. Fv. 7 Haukanesberget er eit rassikringsprosjekt. Ikkje kjent med at det har gått ras i overgangssonene, men kan ikkje utelukke at det skjer. 14. Fornminne (afk) 15. Kulturminne/- miljø Ja Menneskeskapte forhold Strategiske område og funksjonar. Kan planen/ tiltaket få konsekvensar for: Vurdere tilkomst til om råde ved sjø for 124/1, for å sikre drift av gardsbruk 16. Veg, bru, knutepunkt 17. Hamn, kaianlegg 18. Sjukehus/-heim, kyrkje 19. Brann/politi/helse 20. Kraftforsyning 13

14 21. Vassforsyning 22. Forsvarsområde 23. Tilfluktsrom 24. Område for idrett/ leik 25. Park, rekreasjonsområde 26. Område for friluftsliv Forureiningskjelder som er til stades i dag, og som råkar planområdet: 27. Akutt forureining 28. Permanent forureining 29. Støv og støy; industri 30. Støv og støy; trafikk 31. Støy; andre kjelder 32. Forureina grunn 33. Forureining i sjø 34. Høgspentlinje (em stråling) 35. Risikofylt industri med meir (kjemikaliar/ eksplosivar, olje/gass, radioaktivitet) 36. Avfallsbehandling 37. Oljekatastrofeområde Forureiningskjelder/faktorar som fylgjer av planen: 38. Fare for akutt forureining 39. Permanent forureining Ja Støy og støv frå trafikk Ja Støy og støv frå ande kjelder 42. Forureining i sjø Ja Risikofylt industri med meir (kjemikaliar/ eksplosivar osv.) Kunstig filtergrøft for rensing av avløpsvatn frå tunnel. Rensemassar kan skiftast med jamne mellomrom. Tiltak utført i samsvar med T Greie ut konsekvensar for marint liv, stabilitet på sjøbotn, og utvanding av smolt i sjøen som grunnlag for søknad om utsleppsløyve frå Fylkesmannen. 14

15 Transport. Er det risiko for: 44. Ulukke med farleg gods Ja Vêr/ føre avgrensar tilgjenge til området Eigen risikoanlyse av tunnel i samband med sikkerhetsgodkjenning. Trafikktryggleik 46. Møteulukker Ja Ulukke i av-/ påkøyrsler Ja Ulukke med gåande/ syklande Ja Viltpåkøyrsler Ja Utforkøyringsulukker Ja Personskadeulukker i tunnel 52. Brann i tunge køyretøy i tunnel 53. Brann i lette køyretøy i tunnel Ja Ja Ja Havari i tunnel Ja God skilting ved standarsprang i begge endar. Gjeld fyrste avkøyrsle i Folkedal 126/1 Ekstra tiltak i forhold til mjuke trafikantar i tunnel: belysning, kvitmaling av veggar, utviding av bankett, varslingssystem for syklist i tunnel. Hjortetrekk Haukanes, problem med hjort som har kryssa fjorden. Skilting. Gjerde som kan lede hjorten over tunnelportalen. Forlenge belysning forbi kurve i overgangssone ved Haukanes. God skilting ved standarsprang i begge endar. Føreset at vegnormalane blir fylgde. Kan aldri sikra heilt at det ikkje skjer ulukker i tunnel. Eigen risikoanlyse av tunnel i samband med sikkerhetsgodkjenning. Føreset at vegnormalane blir fylgde. Vurdere ekstra tiltak lista opp i vegnormal i forhold til standard. Eigen risikoanlyse av tunnel i samband med sikkerhetsgodkjenning. Føreset at vegnormalane blir fylgde. Vurdere ekstra tiltak lista opp i vegnormal i forhold til standard. Eigen risikoanlyse av tunnel i samband med sikkerhetsgodkjenning. Føreset at vegnormalane blir fylgde. Havarilommer i kvar ende av tunnelen i tillegg til krav i vegnormalane. Eigen risikoanlyse av tunnel i samband med sikkerhetsgodkjenning. 15

16 Andre forhold 51. Sabotasje og terrorhandlingar - er tiltaket i seg sjølv eit sabotasje-/ terrormål? - er det potensielle sabotasje-/ terrormål i nærleiken? 52. Regulerte vassmagasin, med spesiell fare for usikker is, endringar i vasstand mm 53. Naturlege terrengformasjonar som utgjer spesiell fare (stup etc.) 54. Gruver, opne sjakter, steintippar etc. 16

17 3.5 Trinn 4 Føreslå tiltak Kommentarar og forslag til tiltak er oppsummert i bakarste kolonne i tabell 2 og 3. Gjennom val av standard og utforming etter Statens vegvesen sine vegnormalar har ein allereie innført ein del tiltak for å betra trafikktryggleiken i vegsystemet. I tillegg kan ei rekkje andre tiltak vurderast. Det gjeld både preventive tiltak, som skal fjerne årsakene til at hendingar opptrer, og konsekvensreduserande tiltak, som skal redusera konsekvensane av ei hending: Preventive tiltak: o Kontrollar o Opplæring og informasjon o Avstandskrav til køyretøy o Varsling av saktegåande køyretøy på vegen o Betre drifts- og vedlikehaldsrutinar o Registrering av trafikkulukker og kartlegging av årsaker. Konsekvensreduserande tiltak: o Informasjon og opplæring om brann og bruk av tryggleiksutstyr ved brann o Beredskapsplan 3.6 Trinn 5: Dokumentere Denne rapporten utgjer trinn 5 i gjennomføringa av risiko- og sårbarheitsanalysen, der datagrunnlag, framgangsmåte og resultatet av analysen er presentert. 4 Konklusjon og oppfylgjande undersøkingar Denne analysen peikar på moglege hendingar som kan oppstå for fv. 7 Haukanesberget, og moglege tiltak for å redusera konsekvensane av desse hendingane. Som ei oppfølging av dette arbeidet bør det utarbeidast ein beredskapsplan der ein beskriv ein del viktige scenarium, med innsatsplanar for kvart av desse scenaria. Beredskapsplanen kan vera eit godt grunnlag for å laga øvingar i krisehandtering som er spesielt vinkla inn på dei hendingane som er mest sannsynlege og/ eller har størst potensiell skadeverknad. 17