BEREKRAFTIG UTVIKLING

Transkript

1 Budsjettframlegg 2017 BEREKRAFTIG UTVIKLING Vekst og styring i samarbeid

2 Innleiing Senterpartiet, Tverrpolitisk samlingsliste, Miljøpartiet Dei Grøne og Arbeidarpartiet har etter triveleg og konstruktiv møteverksemd samla seg om felles endringar og prioriteringar i budsjettframlegget 2017 for Os kommune. Vi meiner rådmannen sitt framlegg til budsjett i utgangspunktet er godt, og vi ser at rådmannen har fleire prioriteringar som går i same retning som opposisjonsbudsjettet for Vi har ikkje gjort endringar i avgiftsbudsjettet, men kjem med framlegg om nokre endringar i driftsbudsjettet og investeringsbudsjettet, og i tillegg nokre verbalforslag. Med dette budsjettframlegget ønsker samarbeidspartia å leggja føringar for ei berekraftig og framtidsretta samfunnsutvikling i kommunen. I vårt framlegg har vi prioritert ein grønare profil og ei styrking av skule og kultur. Vi ser at folkeveksten i kommunen vil krevja auka investeringar i naudsynt infrastruktur som bustadar, skular barnehagar, vegar, sykkelstiar, vatn og avlaup m.m. Utfordringar Med prognosane for venta folkevekst i Os i nær framtid og inntektsgrunnlaget til kommunen, vil vi få utfordringar når det gjeld investeringstakt, noko også rådmannen peikar på. Mangel på arbeidsplassar i Os vil påverka inntektsgrunnlaget for kommunen dersom vi ikkje klarer å snu den negative trenden i sysselsetjinga. Det betyr at vi for framtida, i sterkare grad, må prioritere investeringar i primærtenester framfor prosjekt med uviss verdi for kommunen. Regjeringa Solberg underteikna Parisavtalen i desember 2015, ein avtale som bandlegg alle land til å sikra at temperaturen ikkje skal stiga meir enn 2 gradar, helst ikkje meir enn 1,5 gradar. Kommunestyret har allereie vedteke at klimaplanen skal rullerast, og i høve Parisavtalen er det påkravd at kommunen realiserer konkrete kutt i klimagassutslepp. Nokre reduksjonar kan takast gjennom normal modernisering og andre rimelege tiltak, men nokre tiltak kan vera kostbare. Difor er det viktig at ein knyter konkrete budsjettmidlar til å realisera tiltak som vert vedteke i den nye klimaplanen. Kommunen må gjennomføra årlege reduksjonar i utslepp, og med ein fast post på driftsbudsjettet er det lettare for administrasjonen å planlegga og gjennomføra effektive tiltak. At Os er ein av dei mest effektivt drivne kommunane i Noreg kan vi takka dei tilsette for. Men vi må vera klare over kor grensene går for kor mykje økonomisk effektivitet ein kan tyna ut av ein organisasjon før det går ut over kvalitetspotensialet. Vi ser at veksten i folketal er høgare enn veksten i tilsette i fleire einingar, og dette må vi vera særleg merksame på i vidare planlegging, og i førebuingane til den kommande kommunesamanslåinga. Målsetjinga til det politiske fleirtalet i Os er Osingar i Ein slik vekst vil leggja eit stort press på forvaltinga av areala i kommunen. Dersom vi skal få til ei god areal- og naturforvalting, og samstundes levera dei tenestene innbyggarane ventar og har krav på, krev dette styring etter heilskaplege planar, slik at Os kommune kan fortsetja å vera ein god kommune å bu i. 2/6

3 Våre prioriteringar Samarbeidspartia meiner skulen må vera ei høgt prioritert oppgåve. Vi kan difor ikkje akseptera reduksjon i lærarstillingar. Vi forventar også at kommunen følgjer opp når det gjeld krav til bygningsmasse i nye skulebygg. Vi vil også rette eit fokus på barnefattigdom. Det er overraskande mange born som lever i familiar med vedvarande låg inntekt. Dette er eit problem, både for dei det gjeld, og for storsamfunnet. Vi har difor eit forslag om ein tiltakspakke som består av både midlar og konkrete tiltak. Vi har eit stort etterslep på trafikksikring i kommunen, og vil difor gjera omprioriteringar i investeringsbudsjettet på dette punktet. Vi meiner det er viktigare med trygge skulevegar enn bølgjebrytarar i Os hamn. Det skal vera eit krav at alle elevar som ikkje har rett til fri skuleskyss har trygg skuleveg. Samarbeidspartia vil leggja til rette for frivilligheit i Os, og løyve pengar til oppstart av reguleringsplan for Søftelandsparken. Dette meiner vi er eit godt prosjekt der aktørane sjølv vil skaffa finansiering, berre dei kjem i gang med sjølve reguleringa av området. Os kommune har ein variert og vakker natur, noko som gjer kommunen til ein attraktiv kommune å bu i. Vi vil setja av midlar for tilrettelegging av tilkomst til turterreng, ei prioritering som vil ha positiv effekt med tanke på folkehelseperspektivet. Dette må gjerast i god dialog med grunneigarane i områda som er aktuelle. Næringssjefen i Os har starta arbeid med «Bjørnefjorden matkultur». Målet er eit samarbeid mellom aktørar i Bjørnefjord- regionen, som driv eller ønsker å starta opp med produksjon, foredling og sal av lokal mat. Vi trur Os kommune har mykje igjen for å vera pådrivar i dette fellesprosjektet. Til dei som driv gardsbruk i Os er det eit sterkt signal om at kommunestyret ønsker å støtta opp om lokale produkt og lokalt næringsliv. I 2017 bør næringssjefen prioritera det vidare arbeidet med å utvikla «Bjørnefjorden matkultur». Vi har sett av midlar til ei treningsleilegheit i rusrehabiliteringa. Det er stor trong for eit slikt tilbod, og det er signalisert at driftsmidlane allereie er til stade, slik at ein kan følgje opp den som skal bu i ei slik leilegheit. Eit samla kommunestyre ønskte at kommunen skulle delta i pilotprosjekt om koding i skulen, men vart skuffa då det viste seg at det ikkje var mogleg. På Os Ungdomsskule blir det med små ressursar likevel nytta koding i valfaget «innsats for andre», eit svært populært fag der elevar første halvåret sjølv lærar å kode, og andre halvåret lærar andre elevar å kode. Vi ønsker å styrkja dette tiltaket med å kjøpa inn micro:bit, ei programmerbar brikke som BBC har hausta global skryt for å distribuera til alle skuleelevar i Storbritannia. Med samarbeidspartia Arbeidarpartiet, Tverrpolitisk samlingsliste, Senterpartiet og Miljøpartiet Dei Grøne sine prioriteringar vil Os bli ein endå betre kommune å bu i. 3/6

4 Endringar i driftsbudsjett Auke i frie inntekter Redusert drift grunna lågare låneopptak micro:bit Kultur-SFO * Konkretiseringsmidlar klimaplan Kunst i kulturskulen ** Fysioterapeut Diakon ½ stilling Auka ramme oppvekst Tiltakspakke barnefattigdom Forskarfabrikken kurs lærarar *** SUM * Kulturtilbod i SFO, inspirert av Asker kommune ** Fleire kunstfag inn i kulturskulen, etter tilråding frå rådmannen *** Introduksjon frå Forskarfabrikken inn i skulen Endringar i investeringsbudsjett Bølgjebrytarar Bubilparkering Reguleringsplan Søftelandsparken Treningsleilighet Trafikksikringstiltak/Trygge skulevegar Tilrettelegging turområde SUM (redusert låneopptak: ) /6

5 Verbalforslag 1. Kommunestyret tek kraftstasjonen på Gåssand inn i kommunedelplan for kulturminne for for å starta prosessen med finansiering av nødvendig vedlikehald snarast mogleg. 2. Kommunestyret tek Fjellheim inn i kommunedelplan for kulturminne for Kommunestyret vedtek å bygga kjøkken på Lurane, så dette kan bli teke i bruk ved oppstart av Lurane. 4. Rådmannen skal setja i gang planlegging av ny veg mellom Søfteland og Endelausmarka. 5. Rådmannen skal setja i gang planlegging av ny veg mellom Drange og Hildershamn. 6. For å følgje opp kommunestyret sitt ønske om programmering i skulen skal det kjøpast inn micro:bit til kvart årskull framover. Første året blir finansiert ved nedtrekk i formannskapet sitt disponible fond på kr Vidare arbeid med utvikling av «Bjørnefjorden matkultur» skal prioriterast. 8. Som ein av dei første nasjonane har Noreg, med Høgre og FrP i regjering, ratifisert Parisavtalen, noko som legg band på kommunane i landet. Os kommune kan bidra til målet og samtidig redusera langsiktig økonomisk risiko i fossile investeringar. Kommunestyret vedtek at Os kommune sine midlar i fond, aksjar eller andre aktiva innan utgangen av 2017 skal trekkast ut frå investeringar i fossil sektor. 9. Os kommunestyre vedtok i november å rullera klimaplanen for kommunen i Kommunestyret pålegg administrasjonen syta for at det i planprogrammet skal sikrast grundig utgreiing av klimarekneskap og berekraftrapport for kommunen si verksemd og kommunen sitt geografiske område, og at administrasjonen årleg skal leggja fram sektorvise kuttforslag. 10. Dersom det finst kvalifiserte søkjarar til ein stilling i Os kommune som er under oppfølging av NAV, skal det alltid kallast inn ein slik søkjar til intervju. 11. Vi veit at deltid avlar deltid. Der frivillig deltid i ei eining hindrar ønska heiltid for einsleg forsørgjar, pliktar kommunen å tilby full stilling gjennom å tilby arbeid på tvers av einingane. 5/6

6 12. Etter vedtak om kommunesamanslåing er det svært viktig å sjå på effektiv, økonomisk og trygg IT-bruk og -infrastruktur. Kommunestyret meiner at kommunen skal vera i forkant av offentleg digitalisering og vedtek difor at ein så langt det lar seg gjera skal nytta frie lisensar, gjera kommunale data tilgjengeleg for auka verdiskaping og innsyn, og satsa på videokonferansar som erstatning for reiseverksemd. Kommunestyret vedtek òg at politiske møter skal strøymast på internett, for best mogleg demokratisk tilgang til prosessane. 13. NAV sosial skal ha sterk fokus på overgangen frå stønad til arbeid. Stønadsmottakarar med born, og særleg einslege forsørgjarar skal prioriterast høgt. 14. Os kommune skal vera raus med å tilby ekstra opplæring i norsk for dei som har fullført introduksjonsprogrammet, men som framleis ikkje har norskkunnskapane som det vanlegvis blir stilt krav om i arbeidslivet. 15. Os kommune skal gradvis auke talet på lærlingar til 100 innan år Kommunestyret opphevar vedtak om bubilparkering og pålegg rådmannen utgreie alternative område for etablering av bubilcamp. 17. Kommunestyret vedtek å framskunde utviding av gravplass på Nore Neset til /6