Referat Kulturelt utviklingsprogram Prosessamling 1. oktober Grand hotell Terminus

Transkript

1 Referat Kulturelt utviklingsprogram Prosessamling 1. oktober Grand hotell Terminus 1. Velkomen ved saksordførar Kim Erik Størksen, Kultur- og ressursutvalet 2. Introduksjon ved konst. fylkeskultursjef Ronny Skaar 3. Korte innlegg frå: Sigmund Grønmo, Universitetet i Bergen - Universitetet som kulturinstitusjon og kulturutviklar. - UIB vil vere med som ein viktig regional kulturutviklingsaktør. - UiB sitt arbeid er viktig for den kulturelle sjølvforståinga og identiteten. - Universitetet og høgskulane i Bergen og på Stord har mange kulturelle aktivitetar som gir grunnlag for kulturell verksemd. - UIB har utdanning og forsking innan mange kulturfag, driv med formidling (t.d. publisering), museumsverksemd, og undervisning i utøvande kunst (Griegakademiet). - Kulturarbeidarar på alle nivå kjem frå universitetet. - Universitetet gjer kultur tilgjengeleg gjennom digitaliseringsprosjekt på universitetsbiblioteket og musea. - Studentkulturen er viktig for det kulturelle livet i fylket gjennom aktivitetar. Studentane er også viktige som publikum. - Skal ruste opp Bergen museum, som er eit uttrykk for heile regionen, som arena for konsertar, konferansar osb. - Universitetet er ein internasjonal arena med 10% av studentane frå andre land - Har laga ein plan for tilhøvet til omverda, som har vekt stor merksemd. - UIB som stor kulturinstitusjon er innstilt på å bidra med dei aktivitetane dei har. Olav Steinar Namtvedt, m.a. Radøy kunstsenter - HFK har vore sterk på kultur og følgd godt opp sentrale meldingar og laga sine eigne planar. - Kultur er limet i lokalsamfunna. Frivilligheit er sentralt. Alle må få ta del i kulturen. - I Radøy har ein gått inn for å hjelpe eldsjelene. Vestnorsk utvandringssenter er eit døme på korleis dette kan utvikle seg. - Viktig å skape møteplassar for bygdefolket. Ein er avhengig av arenaer som kan nyttast, t.d. har fleire nedlagde skular på Radøy blitt nytta til kunstnarlege føremål. Radøy kunstsenter, døme på eit slikt tiltak. - Ein må ikkje kaste vrak på det ein har bygd opp. Det som eksisterar må framleis få utvikle seg når det fungerer godt. - KUP må skape nettverk og betre møteplassar mellom institusjonar og små føretak, som kan ta større løft. - Dra inn impulsar utanfrå til utvikling av lokal kultur å vere stolt av det vi har. - Kulturarven skal takast vare på, helst gjennom bruk. - Kultur- og musikkskulane har ei sentral rolle. - Formidling: Lokale møteplassar, som t.d. biblioteket som fleirkulturell møteplass i bygdene. Åse Løvgren, Bildende kunstneres forening i Hordaland - ser seg her som ein representant for det frie kunstfeltet - Bildande kunstnarar er ein underutnytta ressurs. - Kunstnarar må sjåast på som ein kreativ verdi. Dei frie kunstnarane må ha tid å rom for å kunne utnytte sitt potensiale. - Målet for kulturpolitikken har vore å stimulere kunstnarleg verksemd og forbetre kunstnarane sine levekår. Det første har ein lukkast med, men ikkje det siste. Levekårundersøkinga for 1

2 kunstnarar viser at dei tener dårleg osb. (sjå Marknaden fungerar slik at det er få som tener store pengar. - Ein treng stipend og vederlag for bruk av kunst. - Framlegg til bruk av midlar: Utstillingsvederlag, arbeidsstipend og prosjektstøtte. Lars Mossefinn, Vestnorsk jazzenter - Hugsar godt den gode prosessen som var i samband med utarbeiding av kulturplanen i Hordaland. - Hordaland har ein unik kulturell basis. Vi må flagge det og utfordre Oslo og sentraliseringa i norsk kulturpolitikk. Sentraliseringa skjer innan både institusjonar, arenaer og forvaltning - Sentrale organ, som t.d. Norsk kulturråd, må dele ut pengar til regionale føretak, som vil kunne utnytte dei betre ut frå sin lokalkunnskap og sine nettverk. - Hordaland har tradisjon for internasjonal orientering, for samhandling og relasjonar mellom by og land. - Denne internasjonale orienteringa og satsinga skjer direkte - det er like naturleg for ein musikar frå Hordaland å få spelejobb utanfor landets grenser som t.d. i Oslo. - Ein bør styrke og jobbe med det regionale perspektivet spesielt aksen Bergen- Stavanger. Det regionale perspektivet har vorte sterkt også i EU og europeisk politikk og forvaltning. - Ein bør styrke og satse på samarbeid mellom aktørar vere pådrivar og dynamo. - Ein bør rette blikket utover, på tvers, og utfordre hovudstaden. Ågot Valle, m.a. Hordaland teater - Entusiastisk for KUP. Dette er eit grep som kan motverke sentralisering og gi høve til å løyse utfordringar med Bergen og Hordaland som motor. - Gjennom KUP kan kunst- og kulturpolitikken bli gjort viktig, og det kan bli skapt politisk vilje. Ein tek tak i utfordringane i Kulturloven. - Det er viktig at Hordaland fylkeskommune og Bergen kommune jobbar saman om dette. - Viktig å ta utgangspunkt i kulturens eigenverdi. - Det er viktig med planlegging, t.d. har Kunstnerenes veiplan i Bergen og Fylkesdelplan for kultur vore viktige dokument som har tatt utgangspunkt i kulturlivet. - Det er ein god ide å opprette eit regionalt kulturforum. - Alle har rett til å oppleve og delta i kulturlivet. - Viktige område å ta tak i: o Barne- og ungdomskulturen, t.d. treng ein kompetanse for å utvikle nynorsk dramatikk. o Få fart på utvikling av kulturskulane. o Kunstnarar betre levekår ved prosjekt, slik at ein kan bu her. Her er mangel på likestilling blant kunstnarar viktig å ta tak i. o Gjenspeile mangfaldet, jf. tiltak under mangfaldsåret. o Kunst i offentlege rom. o Biblioteka som møteplassar og som formidlarar av nynorsk litteratur. o Støtte opp om heilårsarrangørar. o Prosjekt som kan utvikle lokalt kulturliv, t.d. Fosse- og Hauge sentra. o Publikumsutvikling. Gjere terskelen låg for å delta i kulturlivet. o Arenaer. 2

3 4. Gruppediskusjonar Innlegg/innspel frå kvar gruppe: GRUPPE 1 Ref. Øivind Bjørkås Ordstyrar: Kim Erik Størksen 1. Kva kulturpolitiske utfordringar kan handterast på regionalt nivå? - Kva legg ein i regionalt, går dette ut over fylket? Semje om at dette gjeld Hordaland den tid dette er HFK sitt program/pol. handsaming. Viktig å sjå ut over fylkesgrensene der viktige samarbeidspartar o a finst og mange orienterer seg. - Kva er kultur, er idrett med. Ordst/ref : er open, i utgangspunktet er KUP avgrensa mot idrett, - Samd, viktig å tenke ut over Hordaland, finne felles identitet, programmet kan være et bindeledd. - Alle tema/utfordringar kan handterast, det sentrale er korleis vi sikrar samhandling. - NB hugs regionsrådet, kan involverast. - I utgangspunktet kan alle kulturpolitiske utfordringar handterast regionalt. Det viktige korleis vi bør handle saman for å styrke innsatsen og utviklinga. 2. Korleis bør samhandlinga mellom fylkeskommunen og kulturlivet vere? - Korleis organisere satsingane? Geografisk, kan satsas på ein region av gangen, bestemte kommunar, satse på å løfte genre, f.eks. styrke rytmisk musikk i eit bestemt tidsrom, kombinere, desse. - Viktig at midlane går inn der dei kan gje avkastning, bør satse på det vi har, engasjementet må komme frå kulturen, sikrar mangfald. Bør ikkje satsa på ein genre eller avgrensa seg for mykje, dette kan ha negative konsekvensar. Viktig å vera realistiske, i høve vidare drift. - Samd i at vi må byggje på det vi har, samstundes må vi være open for nye impulsar - Viktig å ta tak i det som kjem nedanfrå, etablere fellesforumet raskt å sjå på utviklingspotensiale. Viktig å sjå på kulturskulane, dette er særs viktige institusjonar som i realiteten ikkje er open for alle, bør forsøke å satse på mangfald i forlenginga av mangfaldsåret, følgje opp tidlegare satsing. - Korleis innrette: ikkje drift/investeringar, korleis sikre prosjekt/tiltak på lang sikt? Fare for at vi initierer fleire prosjekt som ikkje er levedyktig. Viktig med fokus på Bergen og forholdet Bergen/HFK. Bergen som lokomotiv. Mange regionale organisasjonar o.a. har hovudsete i Bergen og/eller er finansiert av Bergen kommune. Viktig å styrke desse aktørane også. HFK ligg langt tilbake i samanlikning med andre fylke. Kommentar ordstyrar: Det vil framleis eksistere ordningar for tilskott til drift/invest. Desse er ikkje fjerna. - Bergen er alt ein motor, kan godt styrkast. Det som skjer i periferien er meir spennande, må tilføre regionane erfaring og kompetanse (dra Bergen ut i regionen ). Et rådgjevande organ (kulturforum) vil være viktig i så måte. Større rom i periferien Fokus bør rettast mot regionane/periferi. - Regionale tiltak har vore tunge å dra i gang/oppretthalde. Offentleg overbygning har vore vanskeleg å få til. Prioriter infrastruktur. Styrk Bergen som kulturelt sentrum, viktig at satsinga er realistisk i høve vidare drift m.m. Ynskjer meir dialog med HFK. - BRAK har mange erfaringar vi kan dra nytte av, mye å hente i samarbeid mellom HFK og Bergen. ( tenk på Odda ). - Viktig å skape gode møteplassar - koplingar mellom aktørane, satse på nettverk. Ref.: Dette ble tatt opp av fleire, stor grad av konsensus. - Viktigast å skape forum på tvers, skape møteplassar mellom aktørar som kan legge til rette for samarbeid. Sørgje for å kartleggja kven som sit i sentrale institusjonar og involvera desse. 3. Kva er viktige programområde for KUP? - Viktig å satse på barn og unge. Beste måte å sikre utvikling, Kulturskolane er viktige satsingsområde, Biblioteka er også svært viktige, biblioteket i barnehagen Ta barn på alvor. 3

4 - Samd i at kulturskolane er viktige, finne måtar å styrka desse, bidra til at fleire får del i tilbodet. Viktig å byggja vidare på mangfalsdåret, sikre tilbod og deltaking frå innvandrarar/andre gruppe som fell utanfor - Viktig å ta med seg eit internasjonalt perspektiv. Mange kunstnarar f. eks. innan film orienterer seg internasjonalt og treng/ynske hjelp både økonomisk og rådgiving for å komme ut. Betre ordningar for dette vil kunne styrke den regionale kulturelle utviklinga. Eksempel er Sirkus Design. - HFK ynskjer å gjera ein forskjell med midlane. Hensiktsmessig å satse på nettverk/nettverksorganisasjonar i regionane. - Prioriter infrastruktur - Tenke annleis på korleis vi arbeidar, stimulere til fellessatsingar ( Mangelfullt her ). GRUPPE 2 Referent/ordstyrar: Tone Stendal Haugland 1. Kva kulturpolitiske utfordringar kan handterast på regionalt nivå? - I prinsippet kan alle kulturpolitiske utfordringar løysast på regionalt nivå. - Kva kan ein styre meir på regionalt nivå i staden for statleg. Kulturfeltet kan for så vidt regionaliserast. Sentralisering kan føre til utvatning, miste identiteten. Det er viktig å jobbe med alliansar på tvers av fylka på Vestlandet. - Det er viktig at Hordaland fylkeskommune og Bergen kommune jobbar saman for å løyse utfordringar og danne sterkare press. - Kompetanse og nettverk er viktig. Det kan ein sjå tydeleg på sentrale prioriteringar. Det er viktig å halde på og bruke kontaktar, spesielt i dei sentrale miljøa. - Her på Vestlandet er vi færre om beinet, men får også færre midlar. Det er viktig å oppretthalde og danne strukturar som kan bidra til å styrke kulturlivet slik som t.d. Den kulturelle skulesekken og Den kulturelle spaserstokken. - Kan ein bidra til at kunstnarane ikkje må flykte frå Vestlandet? Ein bør jobbe for betre moglegheiter til inntekt, å gje folk høve til å møte kunsten. 2. Korleis bør samhandlinga mellom fylkeskommunen og kulturlivet vere? - Fylkeskommunen kan vere ein iverksettingsagent - Fylkeskommunen kan ha ei klar rolle som koplar i nettverk. - Fylkeskommune kan jobbe for å få tannhjula til å gå i kvarandre vere ein kulturpolitisk smørehall - Det er viktig å auke kulturkompetansen på kommunenivå. Her kan dei større institusjonane og fylkeskommunen spele saman. - Det er stort engasjement i kommunane, men lite kunnskap om spes. biletkunst. Ein bør jobbe med å skape bra tilhøve mellom kommunane og kunstlivet i Bergen. Heve kompetanse i lokalmiljøet og nettverk mellom aktørar på samtidsfeltet. Kunsthøgskulen jobbar med ein fagplan for dette. - Fylkeskommunen kan spele ei rolle når det gjeld info og formidling. For eksempel gjennom nettsider og portalar. - Marknadsføring - fylkeskommunen kan hjelpe til å komme i dialog med samfunnet, pluss dialog med næringslivet. - Det vart etterlyst organisasjonar/felles funksjonar og at fylkeskommunen kunne spele ei rolle her. Det er no bygd opp fleire slike samanslutningar, for eksempel Proscen, Designregion Bergen osv. Ein bør også sjå på om eksisterande organisasjonar kan utvide si verksemd til å ivareta fleire slike fellesfunksjonar. - Fylkeskommunen kan vere med å jobbe fram samarbeidsplattformer. 3. Kva er viktige programområde for KUP? 4

5 - Til no har fylkeskommunen spreidd sine midlar til mange tiltak, som har fått lite kvar. Skepsis til at mangfald skal vere viktig i denne samanhang. Ein må tore å vere smal og profesjonell. - Ein bør bygge på eksisterande tiltak/institusjonar. - Ein bør identifisere kva områder vi allereie er sterke på og som vi kan verte nasjonale aktørar. I den samanhang var følgjande nemnd: o Designfeltet Vestlandet er sterk på dette feltet både når det gjeld design/ide og produksjon. o Kunstfilm o Dokumentarfilm o Haugesenteret jobbar for å verte nasjonalt lyrikksenter. Det er også viktig at ikkje alt er sentralisert i Bergen. o Fleire kunst-/kulturinstitusjonar i Bergen/Hordaland er spesielt sterke på sitt internasjonale arbeid. F.eks. Vestnorsk jazzsenter sitt utstillingsvindu for norsk jazz Jazznorway in a nutshell. Elles var føljande nemnd som områder der ein burde jobbe for å få styrkes: - den kritiske verksemda er generelt svak i regionen. Spesielt gjeld dette biletkunstfeltet. - Skrivekunstakademiet vart nemnd som eit potensiale, spesielt i samarbeid med andre kunstartar. Dei bør få betre vilkår og kan vere viktig for å utvikle den skriftlege formidlinga og bearbeiding av dei andre kunstartane. - Forskinga på kulturfeltet bør styrkast. Andre nemnde at det skjer eindel på det feltet. I alle fall bør det då også jobbast med synleggjering av det som fins. - Elles er hovudutfordringa, det daglege arbeidet innan fleire felt å få kunstnarane/kunsten/ musikarane osv. til å møte sitt publikum på sin scene/arena. - Samarbeid og samhald kulturlivet i Hordaland har både evne og ønske til/om dette ein kan hende sjå dette som eit særtrekk ved miljøet. Dette er ein endå større grunn til å gjere oss spesielt sterke på nettverk og samhandlingsformer. - Biennalen kan vere ein stolpe i ei satsing på samtidskunst. Den vil vere viktig også for dei aktivitetane for som kjem i kjølvatnet, på sida. Andre innspel som kom fram i diskusjonen som kan hende ikkje direkte fell inn under det enkelte spørsmål: - Ein bør tenke breiare når det gjeld samarbeid og nettverk. T.d. innan film er det mange ledd/aktørar/faggrupper. Filmmiljøet ønskjer å ha årlege samlingar med desse på Vestlandet. - Det har skjedd ei regionalisering av ordinga for innkjøp av biletkunst - dette har ført til at dette har falt bort. - Fellestiltak for kulturskulane slik som Barnas festspill bør styrkast - Hospiteringsstipend kan vere viktig for å bygge opp kompetanse - Film- og litteraturhus - saman - Mangfaldsfeltet ein bør jobbe for ei større synleggjering av dei ikkje-sentraleuropeiske kulturuttrykka. GRUPPE 3. Referent: Ruth Ørnholt Ordstyrar: Ronny Skaar 1. Kva kulturpolitiske utfordringar kan handterast på regionalt nivå? - I Nordland har ein gjennom Skulpturlandskap Nordland generert svært mykje gjennom eit tydeleg og kontroversielt prosjekt. Ein må våge å satse på signalprosjekt. - Ein må skape samspel mellom ulike aktørar, jf. Kystsogevekene som samordnar og koordinerer aktivitetar i 20 kommunar. Det er mange små aktørar som viser att. Samarbeidet inspirerer, støttar, koordinerar. Fylkeskommunen kan smykke seg med at ein får til dette. - Ein må satse på formidling og skapande kunst. Det finst ikkje skapande fylkeskunstnarar. Ein må samarbeide med dei kulturskulane og gi prosjektstøtte. 5

6 - Publikumsutvikling, jf. Skulpturlandskap Nordland der ein har diskutert samtidskunst i alle små kommunar. Vestlandet satsar internasjonalt og rettar seg utover, Ein må ha internasjonal kvalitet. - Ein må møte publikum i det offentlege rom, med kunst, scene og film. Det treng ikkje å vere Bergenssentrert. Må ta utgangspunkt i det frie feltet. - BIFF arbeider med ulike aktørar med film. Ein finn røde trådar i programmet og inviterer til temadagar i vidaregåande skule, samarbeid med kunsthøgskulen, innvandrarrådet, musikkorps. - Musea ønskjer å samarbeide med andre; å få kunst, film å scene inn i lokala. - Den største politiske utfordringa er at samarbeidet må koplast til innhald. - Samordning av prosjekt er viktig., t.d. fylkesmusikarane. HFK må vere ein sterk aktør ved å koordinere/nye idear, slik at dei ikkje blir konkurrerande, t.d. kvar ting blir lokalisert. I søknadsprosessar må HFK vere ein koordinerande og samordnande instans. - Ta vare på mangfaldet. Samtidskunsten er blendakvit. - Kategorisering av regionale kriterium: o Kunstnarisk og kulturell utvikling: Støtte til kunstnarar o Kunstformidling: Signalprosjekt som viser det mest spanande og kontroversielle. Ein må også få noko utanfrå og inn i fylket o Regional utfordring: Må femne over større deler av fylket. o Prioritere tiltak som bringer ulike kunstartar saman. o Prinsipp: på tvers av geografi og ytringar. - Ein må ikkje oppfatte kvarandre som konkurrentar. - Kystsogevekene har laga ein formidlingsbank, eit eksempel til etterfølging. Ein har utvida nedslagsfeltet til Orknøyane og Shetland. - Høg kvalitet når fram. Kompetanse og kunnskap må liggje i botn. 2. Korleis bør samhandlinga mellom fylkeskommunen og kulturlivet vere? - På nordisk nivå er eit ekspertråd representert av andre enn dei som får pengane. Det bør vere nokon utanfrå med. - Det kan vere ei ekspertgruppe med representantar frå fagmiljøet; diskursfeltet, universitetet osb. - Rådet må kunne gje reelle innspel. - Det bør ikkje vere kunsthistorikarar frå universitetet med i eit slikt råd; dei er for tradisjonelle. - Det er ei kuratorutdanning med folk som kan nyttast. Det bør vere 6-8 personar med rådgjevande funksjon. - Regionalt næringsforum er ein aktuell modell. Her sit sentrale aktørar frå institusjonen, organisasjonar og offentlege organ. Det har ein rådgjevande funksjon med oppgåve å arbeide med fornying, utvikling og revisjon av gjeldande Regionale utviklingsprogram. Det har ei årleg drøfting av innretninga. Fagekspertar kan spele inn, men ein må ha jamlege brei møte (som dette), som supplement. Forumet må ha eit bredt perspektiv. Prioritering av prosjekt og satsingar bør tenkjast (?). - Viktig å ha med praktikarane, dei som arbeider med feltet. - Pengane må gå til dei som produserar! Det er få stemmer frå feltet som snakkar. - Spørsmåla må kome frå oss for å avgjere kva som skal diskuterast i forumet. Det må vere avgjerande for samansetninga. - Viktig å skape møteplassar. 3. Kva er viktige programområde for KUP? - Sektor- og genreovergripande, gratis for folk flest. Må ha ein tematikk. Kunst i offentlege rom. - Museum ønskjer samarbeid med andre aktørar, her har ein arenaer. - Kunst i offentlege rom gir kunstnarane inntekt, Merk at utsmykkingsbegrepet har endra seg. Ein snakkar no om visuelt demokrati. 6

7 - Ein må ha programområde som Hordaland tradisjonelt har eit forhold til, t.d. folkemusikk. Her saknast koordinering og gode tiltak. Innan fleire aspekt av dette feltet kan Hordaland bli leiande. - Ein treng felles møteplassar. Frivillige arbeidarar under Kystsogevekene er viktige, men ein må sørgje for at ein får inn nye aldersgrupper. Kultur er dynamisk ein må ta med element etter kvart som dei dukkar opp. Kulturell infrastruktur viktig. - Gjennom å samarbeide får ein til noko ein ikkje får til sølv, t.d. internasjonalt arbeid. - Innvandrarar saknar marknadsføring av kulturtilbodet. Det er vanskeleg å følgje med på kva som skjer. - Møteplassane må gjerast tilgjengelege, jf. dårlege opningstider. - Viktige problemstillingar i prioriteringa: o Utvikling av kunst o Kulturelle arrangement (skal ein berre vise det som lagast i Hordaland, eller bringe inn nytt?) o Prosjekt som skapar engasjement og refleksjon hos publikum og som kombinerer ulike utrykk. 7