Delegert vedtak - dispensasjon - Mørkridsdalen LVO - helikopter - Tussen - Norges geologiske undersøkelse

Transkript

1 Postadresse Besøksadresse Skjåk utmarkssenter (v/skjåk Almenning), 2690 Skjåk og Luster kommune, Kommunehuset, 6868 Gaupne Kontakt Sentralbord: +47 Direkte: Norges geologiske undersøkelse v/marie Bredal Leiv Eirikssons vei TRONDHEIM Saksbehandlar Bente Støa Vår ref. 2019/ Dykkar ref. Dato Delegert vedtak - dispensasjon - Mørkridsdalen LVO - helikopter - Tussen - Norges geologiske undersøkelse I medhald av brev frå Miljøverndepartementet datert har Breheimen nasjonalparkstyre i styremøte , sak 32/2013, og styremøte , sak 7/2016, gjort vedtak om å delegere handsaming av einskilde saker til nasjonalparkforvaltaren. Vedtaket gjev nasjonalparkforvaltarane i Breheimen myndigheit til å treffe vedtak i saker som gjeld dei spesifiserte dispensasjonsreglane om ferdsel i verneforskriftene for verneområda i Breheimen, slik som i denne saka: Dokument i saka: Søknad om dispensasjon frå vernevedtak, jf. 48 i naturmangfoldloven Mørkridsdalen landskapsvernområde Sak Mørkridsdalen landskapsvernområde 2016 Bruk av helikopter Kartlegging av store fjellskred og ustabile fjellområder Norges Geologiske undersøkelse. Søknaden: På oppdrag fra NVE utfører Norges geologiske undersøkelse (NGU) kartleggingen av store fjellskred og ustabile fjellpartier i Norge. Kartleggingsarbeidet pågår i hele landet etter en vedtatt kartleggingsplan, med størst aktivitet, per i dag, i fylkene Troms, Hordaland, Sogn og Fjordane, Oppland og Finnmark. Norges vassdrags- og energidirektorat (NVE) har det overordnete ansvaret for statlige forvaltningsoppgaver innen forebygging av skredulykker. I tidsrommet august 2019 er det planlagt landing med helikopter ved Tussen - det ligger i verneområde forvalta av Breheimen nasjonalparkstyre (Mørkridsdalen). NGU søker med dette om dispensasjon fra vernevedtak, jf. 48 i naturmangfoldloven for bruk av helikopter til lav flyging og landing ved Tussen. I e-postkorrespondanse i etterkant av søknaden kjem det fram at det er snakk om fire landinger ved Tussen, der to av landingene fell innafor vernegrensa til Mørkridsdalen landskapsvernområde (sjå kart under). Nasjonalpark Naturreservat Landskapsvernområde Breheimen Høyrokampen Strynefjellet, Mysubytta, Høydalen, Mørkridsdalen, Vigdalen

2 Søknaden er vurdert i samsvar med: Verneforskrift for Mørkridsdalen landskapsvernområde av 7. august Naturmangfaldlova av 19. juni 2009 nr Forvaltingsplan for verneområda i Breheimen. Retningslinjer ved behandling av søknader om lavtflyging i verneområder i forbindelse med geofysisk kartlegging i regi av NGU. Klima- og miljødep., dagsett Verneforskrift, verneformål og forvaltingsplan: Omsynet til verneverdiane i områda er vurdert, særleg i høve vassdragsnatur, dyrelivet og friluftslivet som er mest relevant i dette tilfellet, jf. verneforskrifta 2 og naturmangfaldlova 1, 4 og 5, samt 7, jf Føremålet med Mørkridsdalen landskapsvernområde er å ta vare på eit natur- og kulturlandskap med økologisk verdi, kulturell verdi og opplevingsverdi og som er identitetsskapande. Vidare er føremålet med landskapsvernområdet mellom anna å: ta vare på vakker og særprega vassdragsnatur, særleg knytt til Mørkridsdalselvi Saksbehandlar Bente Støa Side 2 av 6

3 Ålmenta skal ha høve til natur- og landskapsoppleving gjennom utøving av naturvenleg og enkelt friluftsliv med lita grad av teknisk tilrettelegging. I utgangspunktet er all motorferdsel forbode i Mørkridsdalen landskapsvernområde (verneforskrifta 3 pkt. 6.1), med unntak gjeve i 3 pkt. 6.2 og 6.3. Det er ikkje noko unntak for den typen tiltak NIVA søkjer om. Søknaden må difor handsamast etter dei generelle dispensasjonsheimlane, 4 i verneforskrifta, jf. naturmangfaldlova Generelle dispensasjonsreglar: Forvaltningsstyresmakta kan gjere unntak frå forskrifta dersom det ikkje strir mot føremålet med vernevedtaket og ikkje kan påverke verneverdiane nemneverdig, eller dersom omsynet til tryggleik eller omsynet til vesentlege samfunnsinteresser gjer det naudsynt, jf. naturmangfaldlova 48. Dispensasjonsregelen i 48 kan ikkje brukast for å utvide rammene gjeve i vernevedtaket, men er ein sikkerheitsventil som skal fange opp uføresette eller spesielle tilfelle som ikkje vart vurdert på vernetidspunktet. I forvaltingsplan for verneområda i Breheimen er det vedteke følgjande «Retningsliner for forvalting og bruk» for tema Forsking: Forskings- og undervisningsopplegg som kan gjennomførast med tilnærma same verdi utanfor verneområda, skal kanaliserast dit. Forsking og undervisning som ikkje er i strid med verneføremålet og som skjer i samsvar med vernereglane kan skje utan løyve. Elles kan nasjonalparkstyre gje løyve til forskingsaktivitet gjennom dei generelle dispensasjonsreglane i forskriftene. Aktivitetar i samband med forskingsprosjekt som krev løyve etter verneforskriftene, skal skje i regi av universitet, høgskule, forskingsinstitutt eller anna godkjend instans med forskingskompetanse. Forskingsprosjekt i Breheimen nasjonalpark skal som hovudregel byggje på undersøkingar i urørt natur, eller vere retta mot aktuelle forvaltingsretta problemstillingar/utfordringar som vedkjem verneføremål og verneområde. Kravet i høve urørt natur vil ikkje vere like viktig i landskapsvernområda og forsking knytt til kulturlandskap og kulturhistorie vil bli prioritert. Aktuelle forskingsprosjekt må tilfredsstille vitskaplege krav til oppbygging og gjennomføring. Etter naturmangfaldlova 7 skal prinsippa i 8-12 leggjast til grunn ved utøving av offentleg mynde, og det skal koma fram av vedtaket korleis prinsippa er vurdert. Vurdering: Det fyrste ein må vurdere er om vilkåra i 4 fyrste alternativ er oppfylt. Vilkåra føreset at aktiviteten ikkje strir mot føremålet med vernevedtaket og ikkje påverkar verneverdiane nemnande. I tillegg seier 4 at ein kan gjere unntak frå forskrifta dersom omsynet til tryggleik eller omsynet til vesentlege samfunnsinteresser gjer det naudsynt. I brev frå Klima og miljødepartementet dagsett , er det lagt vekt på følgjande: Forvaltningsmyndigheten skal legge til grunn at gjennomføring av geofysisk kartlegging av landarealet, der også verneområdene inngår, er å anse som en vesentlig samfunnsinteresse. Det er en vesentlig samfunnsinteresse at det gjennomføres en mest mulig fullstendig geologisk og geofysisk kartlegging av det norske fastlandsarealet, der også Saksbehandlar Bente Støa Side 3 av 6

4 verneområdene kartlegges. Inkludering av verneområdene i kartleggingen er nødvendig for at kartgrunnlaget skal bli fullstendig. NGUs flatedekkende kartlegging av Norges fastland inngår i de nasjonale forpliktelser Norge har til å levere data og kunnskap på europeisk nivå i tråd med INSPIRE-direktivet. Videre har Norge et utstrakt samarbeid med Sverige, Finland og Russland om felles forståelse av regional geologi og felles ressursforvaltning av bl.a. grunnvann. Dersom det ikke åpnes for kartlegging inne i verneområdene blir kvaliteten på det norske kartgrunnlaget vesentlig dårligere også utenfor verneområdene. NGUs geofysiske kartlegging gir kunnskap om eventuell radonfare fra uranholdige bergarter i tillegg til eventuelt radioaktivt nedfall. Dette er opplysninger som er viktige for miljøovervåkingen. Kartleggingen gir økt kunnskap om det geologiske naturmangfoldet, og kan dermed styrke kunnskapen om verneområdene som kan være av betydning for forvaltningen. Departementet gjer merksam på at tiltaket er å sjå på som ei «vesentleg samfunnsinteresse». Tiltaket er altså av vesentleg samfunnsinteresse og kvalifisera difor til ein dispensasjonshandsaming heimla i 4 i verneforskrifta. Som det også går fram av vurderinga av naturmangfaldlova 8 litt lenger ned i vurderinga, vil det aktuelle tiltaket ikkje påverke naturverdiar, økosystem, landskap, biologisk mangfald, villrein, kulturminne eller vassdragsnatur nemneverdig. Ein meiner difor at også fyrste og andre vilkår i forskrifta 4, jf. naturmangfaldlova 48 første ledd er oppfylt. Det går fram av naturmangfaldlova at i offentlege avgjerder som gjeld naturmangfald, så skal ein langt det er rimeleg byggje på vitskapleg og erfaringsbasert kunnskap om naturmangfaldet, samt effekten av aktuelle påverknader. Dei miljørettslege vilkåra er vurdert slik: Kunnskapsgrunnlaget er godt dokumentert gjennom verneplan for Breheimen med kartleggingar og konsekvensutgreiing og etter 10 års forvaltingspraksis. Det føreligg såleis god oversikt over kva som påverkar natur- og kulturmiljøet i områda, inkludert vassdragsnaturen (jf. naturmangfaldlova 8). Fråvær av motorferdsel og motorstøy er ein viktig kvalitet i utmark generelt, og stort omfang av motorferdsel vil kunne vere uheldig for både fugle- og dyrelivet og kan i tillegg påverke naturopplevinga i verneområdet. Det er difor eit mål å minimere motorferdsel i nasjonalparken og landskapsvernområdet og å avgrense motorferdsel til berre det mest naudsynte. Området ligg innanfor Reinheimen-Breheimen villreinområde, men normalt er det ikkje villrein ved lokaliteten. Ein kan difor ikkje sjå at flyginga vil forstyrre villrein. Det er ikkje registrert andre verdifulle artar, ansvarsartar eller raudlisteartar, som kan forstyrrast av helikopterstøy i området (jf. Naturbase og Artskart). Ein kan såleis heller ikkje sjå at helikopterflyginga vil påverke natur- og kulturlandskapet eller særeigne eller representative økosystem i området. Flyginga vil likevel kunne forstyrre friluftslivet då området kring Tussen er noko nytta i samband med friluftsliv. Bruk av helikopter er effektivt og vil likevel vere den beste løysinga i dette tilfellet, og flyginga føregår i ein avgrensa periode. Etter ei konkret vurdering meiner ein at det føreligg tilstrekkeleg kunnskap om naturmangfaldet og kva effektar tiltaket vil ha på dette mangfaldet. Føre-var-prinsippet får difor lita vekt i saka (jf. naturmangfaldlova 9). Kartlegging av fjellskred og ustabile fjellområde er ei viktig samfunnsinteresse og styresmaktene har gjort det klart gjennom ei eigen retningsline at tiltaket skal prioriterast innanfor naturmangfaldlova sine reglar. Denne type kartlegging er knytt til eit svært avgrensa tal aktørar. Tiltaket vil såleis ikkje skape presedens for andre og den samla belastinga er vurdert å vere liten (jf. naturmangfaldlova Saksbehandlar Bente Støa Side 4 av 6

5 10). Det er ikkje aktuelt å stille fordyrande vilkår, og prinsippet om at kostnadene ved miljøforringing skal berast av tiltakshavar er ikkje relevant (jf. naturmangfaldlova 11). Kartlegginga vil ikkje kunne gjennomførast på ein effektiv måte utan bruk av helikopter (jf. naturmangfaldlova 12 prinsippet om Miljøforsvarlege teknikkar og driftsmetode). Tiltaket vil ikkje setja varige spor, men vil gi støy i eit avgrensa tidsrom. Av omsyn til at «ålmenta skal ha høve til uforstyrra naturoppleving», jf. 2, i verneforskrifta, bør ein unngå å flyga på helgedagar når det normalt er størst friluftslivsaktivitet. Ut frå ei samla vurdering med særleg vekt på at bruk av helikopter ikkje vil kome i strid med verneføremålet eller verneverdiane, og med dei gjevne vilkåra, meiner ein at tiltaket kan gjennomførast på visse vilkår med heimel i verneforskrifta for Mørkridsdalen landskapsvernområde 4, jf. naturmangfaldlova 48 fyrste ledd. Vedtak: I samsvar med delegasjonsfullmakt vedtek nasjonalparkforvaltaren å gi Norsk geologisk undersøkelse løyve til lågtflyging og landing med helikopter på Tussen i Mørkridsdalen landskapsvernområde i samband med kartlegging av fjellskred og ustabile fjellområde. Løyvet er gjeve med heimel i verneforskrifta for Mørkridsdalen landskapsvernområde, 4 jf. naturmangfaldlova 48 fyrste ledd. Vilkår: Motorferdsla skal gå føre seg med aktsemd for å unngå skade på naturmiljø og av omsyn til friluftslivet. Løyvet gjeld to turar tur-retur Tussen, med landing på dei lokalitetane markert i kartet sendt frå NGU per e-post (og limt inn over i dette dokumentet). Løyvet gjeld ikkje søndagar. Omfanget av motorferdsel skal avgrensast til det som er strengt naudsynt for å gjennomføre arbeidet, og ein skal nytte kortaste veg frå start til landing. Løyvet gjeld perioden august Melding om flyging skal sendast dagen før på SMS til Statens naturoppsyn (SNO) v/liv Byrkjeland (tlf ). Løyvet og køyreskjema skal takast med ved flyging og visast ved kontroll. Køyreskjema skal fyllast ut på førehand. Dersom det oppstår forhold som gjer det naudsynt å justere flygeområde og/eller tidsrom, må spørsmålet avklarast med nasjonalparkforvaltar i god tid før flyging. Kortfatta rapport om helikoptertransporten med opplysningar om dato for flyging, tal turar og føremål skal sendast Breheimen nasjonalparkstyre innan 1. juni Vedtaket gjeld i høve til verneforskrifta. Søkjar må ha løyve etter motorferdsellova frå Luster kommune og frå grunneigar. Klage: Vedtaket kan klagast inn for Miljøverndepartementet av partar i saka eller andre som har rettsleg klageinteresse med ein frist på 3 veker jf. forvaltningslova 28. Ei eventuell klage skal rettast til Miljødirektoratet, men sendast til Breheimen nasjonalparkstyre. Saksbehandlar Bente Støa Side 5 av 6

6 Med helsing Bente Støa nasjonalparkforvaltar Etter våre rutinar er dette brevet godkjent og sendt utan underskrift Kopi til: Fylkesmannen i Vestland Statens naturoppsyn v/liv Byrkjeland Fylkesmannen i Innlandet Luster kommune Saksbehandlar Bente Støa Side 6 av 6