Vurdering av nye snøskutertrasear i Vinje kommune - Naturmangfoldlovens 8-12

Transkript

1 Vinje kommune Økonomi, plan og utvikling Sakshands. Saksnr. Løpenr. Arkiv Dato IDALA 2018/ /2018 SA Vurdering av nye snøskutertrasear i Vinje kommune - Naturmangfoldlovens 8-12 Innleiing Det er gjort ei vurdering av naturmangfald knytt til 3 nye fritidsløyper for snøskuter i Vinje kommune: 1 Drivarbekkdalen 2 Bøgrend 3 Øyfjell Miljødirektoratet har utarbeidd eit notat av 7. januar 2016 (revidert 27. april 2016), Naturmangfald og planlegging av snøskutertraseer. Notatet og Naturmangfoldlovens 8 12 er lagt til grunn for vurderingane. Samla vurderingar av ulike omsyn Jfr. Forskrift for bruk av motorkjøretøyer i utmark og på islagte vassdrag skal løypene ikkje leggjast i verneområde, føreslegne verneområde eller nasjonale villreinområde. Løypene skal ikkje vere til vesentleg skade eller ulempe for reindrift eller krevje terrenginngrep. Ved fastsetting av løypene skal kommunen ta særskilt omsyn til støy og andre ulemper for friluftslivet, samt omsyn til naturmangfald, bustad- og hytteområde, landskap, kulturminne og kulturmiljø og tryggleik for dei som køyrer og andre. Vurderingar knytt til bustad- og hytteområde, landskap, kulturminne og kulturmiljø og tryggleik er gjort i sjølve saksframlegget. Verneområde, føreslegne verneområde eller villreinområde Det er ikkje planlagt nye trasèar i verneområde eller føreslegne verneområde, eller i nasjonale villreinområde. Friluftsliv I samband med utarbeiding av lokal forskrift for motorferdsel med snøskuter i Vinje kommune vart det i 2015 utført ein kartlegging av viktige friluftsområde i kommunen (Kartlegging og verdsetting av vinterfriluftsområde i Vinje rapport 16. oktober 2015).

2 Traséen i Drivarbekkdalen går delvis i nærleiken av eit skiløypenett. Skiløypene er registrert som viktig friluftsområde (B) i Vinje kommune sin kartlegging av friluftsliv. I Rapporten frå kartlegginga av friluftslivet står det om anna at skiløypene er ganske inngrepsfrie. Bruksfrekvens er aukande, mest brukt av hyttefolk og fastbuande i Øyfjell. Lydmiljøet er ganske godt. Delar av løype 3 i Øyfjell går over eksisterande skiløype og gjennom eit registrert friluftsområde (verdi C). I friluftslivrapporten frå 2015 beskrivast dette friluftsområde som eit lite brukt område, i hovudsak brukt av bygdefolk og mykje brukt av skulen. Løypa gjeng inne i skogen. Løypa blir køyrd og ligg i nærleiken av skule og barnehage. Området er heilt greitt eigna til å gange på langrennsski, men skil seg ikkje vesentleg ut. Tilrettelagt med lys og preparering. Det er få synlege inngrep frå løypa og ingen inngrep langs traseen. Løypa er lett tilgjengeleg og med p-plass ved skulen. Det er lite støy. 8 Kunnskapsgrunnlaget Kunnskapsgrunnlaget baserar seg på kjend kunnskap registrert i desse offentlege basane: Artsdatabanken/Artskart, Naturbase, Rovbase, Dyreposisjoner. Løype Biologisk mangfald Verdi Kommentar 1. Øyfjell Dyrdalsvatn-Vikvatn Kroksjøer, flomdammar og meandrerande elveparti Lokalt viktig Støre våtmarksområde av fattig type. Området har potensial for artsmangfald knytt til ulike element som elvebredd, gamal granskog, avsnørte meandere. Antatt funksjon for hekkande og trekkande fugl. Skiløypenett 2. Bøgrend Gaupe søstermarihand Registrert friluftsområde Viktig friluftsområde (B) EN sterkt truga VU sårbar Registrert friluftsområde (C) Store turområde med tilrettelegging Funndato 2015 Funndato 1988 Lite brukt område, i hovudsak brukt av bygdefolk og Side 2

3 3. Drivarbekkdalen Naturbeitemark svak lågurteng Lokalt viktig mykje brukt av skulen. Løypa går ikkje over naturbeitemark, men bortafor Automatisk freda kulturminne Fiskeørn Hønskehauk NT nær truga NT nær truga Funndato 2014 Funndato Drivarbekkdalen Registrert lokalt viktig naturtype (2012): Dyrdalsvatn-Vikvatn Kroksjøer, flomdammar og meandrerande elveparti (figur 1). Beskrivast som støre våtmarksområde av fattig type. Området har potensial for artsmangfald knytt til ulike element som elvebredd, gamal granskog, avsnørte meandere. Antatt funksjon for hekkande og trekkande fugl. Områda har potensiale for interessant lavflora på seint voksande gran. Våtmarkane kan ha interessant bunndyr- og amfibiefauna, særs om det finnast fisketomme dammar. Områda kan òg ha funksjon som rasteområde og område for næringssøk for fugl og fugl på trekk og potensial for marklevande insektfauna (t.d. kortvinger og løpebiller) knytt til elvebredder og små sandbanker langs elvekanten (Naturbase). Figur 1: synar naturtypene i området Side 3

4 2 Bøgrend Det er gjort fleire registreringar av gaupe langs Våmartveitvegen. Seinaste funndato er i Gaupe er registrert som EN sterkt truga på norsk rødliste for arter Arten trivast best i bratte, kuperte område med tett vegetasjon, men radiomerking synar òg at dei stadig visar seg på kulturmark og tettbygde strøk, truleg på grunn av tilgang på rådyr vinterstid (Artsdatabanken). Det er òg registrert søstermarihand i nærleik av traseen. Den er kategorisert som sårbar VU på norsk rødliste for arter funndato vart i 1988 og vurderast som usikker/forelda. 3 Øyfjell I naturbase er det registrert ein naturtype i nærleiken av traséen: Naturbeitemark svak lågurteng lokalt viktig. Registrert i 2012 (figur 2). Området kan ha potensiale for fleire kulturmarksplanter, beitemarkssopp og marklevande billefauna, spesielt kortvinger og løpebiller. Lokaliteten er stor. Det er registrert interessante arter i feltsjiktet og potensialet for artsmangfald innan ulike grupper er tilstades. Lokaliteten er vurdert til lokalt viktig (C), men betre undersøkingar kan heve verdien. Løypa går ikkje over naturtype-området, men i nærleiken av den. Det er registrert eit automatisk freda kulturminne ved traséen. Figur 2: t.v.: synar naturtype og kulturminne i området. T.h.: synar føreslege trasé. I artskart er det registrert observasjon av fiskeørn og hønsehauk. Begge artane står oppført som nær truga NT på norsk rødliste for arter Funndato for fiskeørn er 22. juni 2014, medan dato for observasjon av hønsehauk er 15. juni Side 4

5 Det vurderast ut i frå lokalkunnskap til å ikkje vere spesielle høve knytt til vilt i områda for dei nye traséane. Generelt er viltet meir sårbart om vinteren med tanke på snø og is, dårleg tilgang til mat og harde vêrtilhøve. Ved spesielt snørike vintre kan det i nokre høve vere bra for viltet med harde spor å gå i. Ein ser at vilt brukar etablerte ski- og skuterløyper ut i frå sporobservasjonar. Skuterløypene skal ikkje vere opne dersom ikkje traséen er dekt av berande vintersnø, og seinast til 05. mai dersom snøen ligg so lenge. Det vurderast difor å vere liten risiko for skade på dei kartlagde naturtypane i områda. Den potensielt største konflikten ser ut til å kunne vere fugl. 9 Føre-var-prinsippet Det er registrert fiskeørn i nyare tid (2014) langs traséen i Øyfjell. Fiskeørn er ein av dei artane som er lista opp i Miljødirektoratet sin veileder Naturmangfold og planlegging av snøskutertraseer, som ein av artane det bør takast omsyn til. Sårbar periode for fiskeørn er frå mars-juni, og med ein varsomhetssone på 1000 meter i radius. Hønsehauk er òg på lista, men funndatoen går heilt tilbake til 1985 og vurderast difor å vere usikker/forelda i dag. Den registrerte lokalt viktige naturtypa ved Dyrdalsvatn Vikvatn har ein antatt funksjon for hekkande og trekkande fugl. Observasjon av fiskeørn er gjort i område nært knytt til dette området og ein kan ikkje utelokke at området er bruka av fiskeørn, samt mogleg andre trekkande og hekkande fuglar. Det er ikkje stadfesta at området faktisk blir bruka av hekkande og trekkande fugl, men ein kan anta det ut i frå registreringane gjort i området og lokal kunnskap. Ut i frå lokalkunnskap er det kjend at eit område med dyrka mark rundt Vikvatn truleg nyttast som landingsplass for traner om våren. Om dei hekker i området er ikkje kjend. Då ein ut i frå kunnskapsgrunnlaget ikkje har sikre registreringar på faktiske forhold knytt til hekkande og trekkande fugl i området ved Drivarbekkdalen/Dyrdalsvatn/Vikvatn, kjem føre-var prinsippet inn. Miljødirektoratet sin veileder Naturmangfold og planlegging av snøskutertraseer beskriv korleis dyr kan forstyrrast og takast omsyn til. Og det er spesielt større, ville dyr og fuglar som kan forstyrrast av snøskuterkøyring på snødekt mark. Forstyrringar: - Redusert tid til leiting etter og inntak av mat - Forhøya energikostnad grunna flukt - Forstyrra eller avbrutt hekking - Unnvikelse av område der løypa ligg - Fragmentering- og barriereeffekter som reduserer leveområdet til arten Omsyn/avbøtande tiltak: - unngå skuterløyper i enkelte område - kanalisere skuterløyper slik at dei forstyrrar minst mogleg - Avgrense tidsrommet. Vinter- og særs påskeferie sammenfallar ofte med sårbare periode for dyr. På seinvinteren har dyra gjerne lite kroppsreserver å tære på og er sårbare grunna reproduksjon på denne tida av året. Side 5

6 - Påverke køyremønsteret. Lav og jamn fart skremmer dyr mindre. Rusing og ujamn køyring kan opplevast meir forstyrrande. Stopping og aktivitet rundt skutere kan vere meir forstyrrande enn gjennomkøyring. - Informasjon og rettleiing til ålmenta. Avbøtande tiltak ein vurderar som relevante i denne saka, for å unngå risiko for alvorlig eller irreversibel skade på naturmangfaldet i området er: - Vurdere å stenge løypa i Drivarbekkdalen tidlegare i sesongen for å unngå eventuell konflikt med hekking. - Ikkje tillate rasting langs løypa i Drivarbekkdalen. - Lav fartsgrense i løypa. Ein kan ikkje sjå at det er spesielle konfliktar knytt til løypene i Bøgrend og Øyfjell og vurderar difor at det ikkje er naudsynt med avbøtande tiltak i området. 10 økosystemtilnærming og samla belastning Ut i frå dei kjende registreringane i offentlege baser og lokalkunnskap kan det sjå ut til at den største moglege konflikten vil kunne vere med hekkande og trekkande fugl. Ut i frå kunnskapsgrunnlaget kan ein ikkje med tryggleik svare på kva konsekvensar løypene kan få for naturmangfaldet, men ut i frå gjeldande registreringar og kunnskap, samt at det er lagt vekt på føre-var-prinsippet, legg ein til grunn at det er lite sannsyn for at løypene kan føre til alvorlig eller irreversibel skade på naturmangfaldet i området. 11 Kostnadene ved miljøforringelse skal bæres av tiltakshaver Ikkje relevant. 12 Miljøforsvarlige teknikker og driftsmetoder Miljøforsvarlege teknikkar og driftsmetodar vil vere aktuelle i samband med drift av løypene, som ved skilting og merking, tråkking osb. For å unngå eller avgrense skade på naturmangfaldet skal skilt, løypestikk osb. samlast inn ved sesongslutt. Side 6