Geïntegreerde Jaarverslag 2015

Transkript

1 Geïntegreerde Jaarverslag

2 inhoudsopgawe 1 oor hierdie verslag 2 oor ons 4 ons besigheidsmodel 6 skakeling met ons belanghebbendes 8 ons strategie 10 boodskap van die voorsitter en Groep besturende direkteur 12 wesenlikheid en risiko-aangeleenthede 14 prestasie-oorsig 15 Die Groep 20 Promeal 21 Boltfast 22 Bredasdorp Slagpale 24 ons direksie 28 korporatiewe bestuur 33 verslag van die Maatskaplike en etiese komitee 34 opgesomde finansiële state 35 gerusstellingsverslag 36 kontakbesonderhede 18 Ons filiale 18 Overberg Agri Bedrywe 19 Bontebok Limeworks

3 Overberg Agri Geïntegreerde Jaarverslag oor hierdie verslag Omvang Dit is vir ons aangenaam om Overberg Agri se derde geïntegreerde jaarverslag aan te bied. Die verslag het betrekking op Overberg Agri Beperk se prestasie vir die finansiële jaar geëindig 28 Februarie. Die vorige geïntegreerde verslag het op die finansiële jaar betrekking gehad. Die verslag dek inligting oor die Overberg Agri-groep in die geheel en waar Overberg Agri, die Groep of ons gebruik word, verwys dit na Overberg Agri Beperk en sy filiale. Beduidende veranderinge Makro-omgewing: Goeie landboutoestande in die Suid- en Wes-Kaap het n positiewe uitwerking op Overberg Agri se resultate gehad. Suid-Afrikaanse ekonomie: Wydverspreide onsekerheid oor opkomende markte het n negatiewe impak op die Suid-Afrikaanse ekonomie gehad. Die groeivooruitskatting vir die volle jaar is verlaag en kredietgraderings is afwaarts aangepas as gevolg van arbeidstakings in die mynbou- en vervaardigingsektore, n onstabiele geldeenheid en die huidige elektrisiteitstekorte. Ten spyte van die swakker Suid-Afrikaanse ekonomie en strawwe mededinging in die mark, het Overberg Agri Bedrywe, Bontebok Limeworks, Boltfast en Bredasdorp Slagpale hul bydrae tot die Groep se algehele prestasie verhoog. Netto batewaarde: Die beduidende styging in die waarde van Pioneer Voedsel Groep ( Pioneer Voedsel ) se aandele het n wesenlike uitwerking op Overberg Agri se balansstaat en netto batewaarde gehad. Die aandeelprys van Pioneer Voedsel het van R83.21 per aandeel tot R per aandeel gestyg, wat die maatskappy se netto batewaarde met R544 miljoen verhoog het. Dividend: Quantum Voedsel Beperk-aandele ter waarde van R27 miljoen is in die vorm van n dividend in spesie van Pioneer Voedsel ontvang. Aandeelhouding: Ooreenkomstig die Overberg Agri Ontwikkelingstrust se mandaat het die Trust n belang van 26% in Boltfast verkry wat deur middel van n eksterne lening by n finansiële instelling gefinansier is. Gerusstelling Die finansiële state is ekstern deur PricewaterhouseCoopers geoudit en in ooreenstemming met International Financial Reporting Standards ( IFRS ) en die Suid-Afrikaanse Maatskappywet, Nr. 71 van 2008, opgestel. Die inligting wat in hierdie verslag oor Breë-basis Swart Ekonomiese Bemagtiging ( B-BSEB ) aangebied word, is ekstern deur Invassett B-BBEE (Overberg Agri Bedrywe, Bredasdorp Slagpale, Promeal en Bontebok Limeworks) en Moore Stephens (Boltfast) geoudit. Ons het nie eksterne gerusstelling verkry oor enige ander syfers wat in hierdie verslag aangebied word nie. Verslagdoeningsreis Ons geïntegreerde verslagdoeningsreis duur voort. Ons glo in deursigtige kommunikasie om te verseker dat al ons belanghebbendes, veral ons aandeelhouers, goed ingelig is. Ons het in ons vorige verslae begin om die riglyne van die International Integrated Reporting Council ( IIRC ) se Geïntegreerde Verslagdoeningsraamwerk te implementeer en maak verdere vordering daarmee met hierdie verslag. Ons sal voortgaan om die verslag in die jare vorentoe verder te verbeter deur n bondige verslag voor te lê wat duidelik beskryf hoe ons volhoubare langtermynwaarde skep. Terugvoering U mening en terugvoering is baie waardevol om hierdie verslag te verbeter. Rig asseblief u kommentaar of navrae aan die Groepmaatskappysekretaris, Annmarie Steyn. E annmaries@overbergagri.co.za T

4 oor ons Die Caledon Boeren Koöperatiewe Vereniging is op 21 November 1918 ingelyf en die Bredasdorp Boeren Koöperatiewe Vereniging is op 26 Januarie 1926 gestig. Beide koöperasies het onderskeidelik in 1998 en 1997 na maatskappye omgeskakel. BNK Landbou en CRK Landbou het in 2005 saamgesmelt om Overberg Agri Beperk te vorm. Overberg Agri is n ongenoteerde openbare maatskappy met sy hoofkantoor in Caledon in die Wes-Kaap. Dit is n landboumaatskappy met beleggings in uiteenlopende besighede: mynbou, slagpale, troeteldierkos en industriële hegstukke. Die beleggings is gemaak as gevolg van n behoefte aan diversifikasie om die beperkte groeigeleenthede in die landbou die hoof te bied; om doelwitte ten opsigte van marges, wins en opbrengs op beleggings te bereik; om risiko s te versprei; en om die staat van finansiële posisie te verbeter. Van die maatskappye se bedrywighede is dwarsoor Suid-Afrika versprei. Boltfast het takke in Epping, Durban, Port Elizabeth, Pretoria, Johannesburg, Montague Gardens en Vredenburg, terwyl Promeal en Bontebok Limeworks produkte landwyd versprei vanuit hulle persele in onderskeidelik Atlantis en Bredasdorp. Die Groep het n omset van R2 637 miljoen gerapporteer en aan die einde van die finansiële jaar permanente werknemers in diens gehad. Overberg Agri-aandele het op 28 Februarie teen R per aandeel verhandel. Ons waardes Overberg Agri het waarde geskep deur sterk persoonlike verhoudings gegrond op gesonde etiese en morele waardes met ons belanghebbendes te bou en te handhaaf. Ons heg waarde aan alle belanghebbendes as n onlosmaaklike deel van ons besigheid. Ons heg waarde aan die skepping van n omgewing waar alle werknemers suksesvol kan wees. Ons heg waarde aan die integriteit van al ons belanghebbendes. Ons heg waarde aan etiese besigheid en beleggings. Ons heg waarde aan respek vir menswaardigheid, menseregte, die oppergesag van die reg en die omgewing. Ons heg waarde aan entrepreneurskap en innovasie. Maatskappystruktuur Overberg Agri Beperk 100% 74% 100% 74% 100% 100% Overberg Agri Bedrywe (Edms) Bpk Bontebok Limeworks (Edms) Bpk 26% Zamani Lime (Edms) Bpk Promeal (Edms) Bpk Boltfast (Edms) Bpk 26% Overberg Agri Ontwikkelingstrust Bredasdorp Slagpale (Edms) Bpk Overberg Agri Beleggings (Edms) Bpk 100% Moorreesburgse Koringboere (Edms) Bpk 2

5 Overberg Agri Geïntegreerde Jaarverslag Hoofkantoor, Caledon 3

6 ons besigheidsmodel Wie is ons? Overberg Agri is n landboumaatskappy wat die grootste deel van sy inkomste uit die landbouwaardeketting verdien. As deel van ons diversifikasiestrategie het ons ook beleggings in die mynbou-, vleis-, troeteldierkos- en hegstukbedrywe gemaak. Hoe ons geld maak As n bedryfsmaatskappy is ons primêre fokus die koop, vervaardiging en verkoop van produkte, dienste en oplossings aan ons kliënte. Ons verkoop ons produkte en/of dienste teen n bruto winsmarge en skep daardeur inkomste en die invloei van kontant vir die betrokke entiteit. Sterk kontantvloei en aandeelhouerswaarde word dienooreenkomstig geskep deur inkomste te verhoog, sowel as deur uitgawes te beperk en bedryfsdoeltreffendheid te verbeter, en daardeur die netto wins waaruit dividende aan aandeelhouers betaal kan word, te verhoog. Aandeleverhandeling Die maatskappy se aandele word deur n interne verhandelingsmeganisme verhandel en word jaarliks aan interne oudits onderwerp. Gespesialiseerde sagteware vir aandeleverhandeling is op 30 November 2012 geïnstalleer om daaglikse verhandeling moontlik te maak. Bod- en aanbodpryse vir die koop en verkoop van aandele word op gepubliseer en bygewerk. Verhandeling vind plaas van Maandag tot Vrydag tussen 09:00 en 16:00, openbare vakansiedae uitgesluit. Alle transaksies deur direkteure van die Groep en sy filiale word ook op ons webwerf gepubliseer en daar is geslote tydperke vir verhandeling deur direkteure ooreenkomstig n formele beleid. Die Registrateur van Sekuriteitedienste van die Raad op Finansiële Dienste het tot 19 Augustus tydelike vrystelling aan Overberg Agri verleen van die bepalings van artikels 7 tot 17 van die Wet op Finansiële Markte, Nr. 19 van 2012, wat vereis dat Overberg Agri as n beurs moet registreer. Die tydelike vrystelling is onderworpe aan verskeie bepalings en voorwaardes, waaronder die byhou van verhandelingsrekords, die instandhouding van doeltreffende sekuriteits- en rugsteunprosedures, voldoende skeiding van kliënte se fondse en sekuriteite, die publikasie van direkteurstransaksies op ons webwerf binne 12 uur nadat die transaksie plaasgevind het en die handhawing van geslote tydperke. Ons is in gesprek met die Raad op Finansiële Dienste rakende die implementering van n alternatiewe model wat tot gevolg sal hê dat die maatskappy se sekuriteite buite die trefwydte van die Wet op Finansiële Markte op n oor-die-toonbank-verhandelingsmeganisme sal verhandel. Uitkering aan aandeelhouers Dividende aan aandeelhouers word uit dividendinkomste vanaf die filiale en ons belegging in Pioneer Voedsel befonds en dit is die maatskappy se doelwit om n konstante jaarlikse dividend aan ons aandeelhouers te betaal. Soos in die verlede mag die maatskappy onder spesiale omstandighede ander uitkerings aan aandeelhouers oorweeg in die vorm van spesiale dividende of met die ontbondeling van beleggings. bl. 18 bl. 19 bl. 20 bl. 21 bl. 22 Overberg Agri Bedrywe In bedryf sedert Bontebok Limeworks In bedryf sedert Voor die amalgamasie in 2005 was dit in gesamentlike besit van BNK en CRK. Promeal In bedryf sedert In 2006 deur Overberg Agri verkry. Boltfast In bedryf sedert In 2007 deur Overberg Agri verkry. Bredasdorp Slagpale In bedryf sedert

7 Overberg Agri Geïntegreerde Jaarverslag Produkte en dienste ons betrokkenheid by die landbouwaardeketting Bydrae tot bedryfswins na belasting Wat ons doen Uitset en verspreiding. Wie ons bedien binne die waardeketting Primêre gebruikers van ons produkte 57 % Overberg Agri Bedrywe is n verskaffer van landbouen kleinhandelprodukte, graandienste en tegniese ondersteuning, finansiering en korttermynversekering. Landbouproduksie: Ons verskaf aan boere al hulle finansiering, versekering, meganisasie en primêre insette wat nodig is vir n suksesvolle oes. Hierdie insette kan deur die kleinhandeltakke of direk van die vervaardigers of verspreiders verkry word. Ons verskaf adviesdienste aan boere. Deur ons graanafdeling laat ons produsente sowel as verbruikers van graan toe om hul voorraad en pryse te bestuur. Verwerking/Nywerheid: Ons verskaf produkte en dienste van hoë gehalte dwarsdeur die voedsel- en landbouwaardeketting om die verwerkingsbedryf te ondersteun. Landbou 16 % Bontebok Limeworks vervaardig, bemark en versprei kalk vir die landbou-, voer-, padbou- en watersuiweringsbedrywe. Landbouproduksie: Ons verkoop landboukalk aan landboukliënte. Verwerking/Nywerheid: Ons verkoop watersuiweringskalk, voerkalk, afwitkalk, boukalk, padboukalk, Aquastab en Concrim aan die bedryf. Landbou, padbou- en watersuiweringsbedrywe 3 % Promeal vervaardig, bemark en versprei nat en droë troeteldierkos aan die kleinhandel- en groothandelmarkte in Suid- Afrika en ander Afrika-lande. Ons is die naasgrootste plaaslike vervaardiger van nat troeteldierkos uit hoë gehalte proteïen- en energiebronne. Kleinhandel en groothandel: Ons bemark en versprei nat en droë troeteldierkos aan hoofsaaklik kleinhandelaars en ook aan groothandelaars in Suider-Afrika. Groothandel en kleinhandel 17 % Boltfast is n invoerder, verspreider en bemarker van industriële hegstukke aan die mynbou-, konstruksie- en mariene sektore. Ons verkry hegstukke van plaaslike en internasionale verskaffers. Verwerking/Nywerheid: Ons versprei en verkoop hegstukke aan die mynbou-, konstruksie-, vervaardiging- en mariene sektore. Mynbou-, konstruksiemariene en vervaardigingsbedrywe 7 % Bredasdorp Slagpale finansier en verkry vee van produsente. Ons bied slaggeriewe vir beeste en skape en versprei karkasse van hoë gehalte aan die klein- en groothandelmarkte. Kleinhandel en groothandel: Ons verkoop vleis van hoë gehalte aan klein- en groothandelaars in die Wes-Kaap. Groothandel en kleinhandel 5

8 skakeling met ons belanghebbendes Ons belanghebbendes is die eienaars van ons maatskappy, die aankopers van ons produkte, die verskaffers van ons insette en die bestuurdes van ons bedrywighede. Ons besef dat skakeling met elke groep noodsaaklik is ten einde te verstaan wat hulle moontlike bekommernisse mag wees en wat dit is wat maak dat hulle by ons organisasie betrokke wil wees. Ons besigheidstrategie is ontwerp om hulle belange te dien en langtermynwaarde vir die besigheid te skep. Boereaandeelhouers en -kliënte Die meerderheid aandeelhouers wat ook ons kliënte is, is vir ons belangrik. Dit is die boere wat die tradisionele ruggraat van ons besigheid uitmaak. Die onderstaande tabel beskryf met wie ons op n gereelde grondslag skakel. Belanghebbende Aandeelhouers en beleggers 763 aandeelhouers, van wie 70% boere of afgetrede boere en dus kliënte van Overberg Agri Bedrywe is Kliënte Bedrywe kliënte Bontebok 659 kliënte Promeal 57 kliënte en 10 agente Boltfast kliënte Slagpale 60 kliënte Wie en omvang van die belanghebbende Kommunikasiekanale waardeur met hulle geskakel word Algemene jaarvergadering Geïntegreerde verslagdoening Overberg Agri se webwerf Persoonlike skakeling deur individuele vergaderings Voorleggings aan beleggers Skakeling met kliënte in die normale gang van sake Overberg Agri se webwerf Spesiale aanbiedings en promosies Hulle bekommernisse Doeltreffende strategie Opbrengs op belegging Groei Finansiële en bedryfsprestasie en kapitaalverhoudings Dividende Vergoeding van uitvoerende beamptes en direkteure Waardes en etiek Produkte/Dienste Mededingende pryse Beskikbaarheid van voorraad Hoe ons hierdie bekommernisse aangespreek het Ons strategie moet die organisasie en sy filiale na 2020 lei. Ons het hoë teikens vir opbrengs op ekwiteit, winsgewendheid en groei gestel wat teen 2020 bereik moet word. Evaluering van die direksie en aksieplanne vir verbetering. Beleid vir die vergoeding van direkteure deur aandeelhouers goedgekeur. Ons visie om die voorkeurbesigheidsvennoot vir ons kliënte te wees, vorm die grondslag van hierdie verhoudings. Ons bied n mededingende produk teen n mededingende prys. 6

9 Overberg Agri Geïntegreerde Jaarverslag Werknemers Gemeenskap Belanghebbende werknemers (Groepsvlak: 16, filiale: 1 073) Al die gemeenskappe waarbinne ons besigheid doen Jaarlikse prestasie-oorsig Elektroniese kommunikasie deur n intranet Halfjaarlikse nuusbrief Personeelvergaderings Maandelikse beplanningsvergaderings Persoonlike interaksie Werknemers word aangemoedig om as ambassadeurs op te tree Wie en omvang van die belanghebbende Kommunikasiekanale waardeur met hulle geskakel word Loopbaangeleenthede en bevordering Redes vir besluitneming Werksekerheid, -bevrediging en -erkenning Opleiding en ontwikkeling Bedryfsprestasie Impak op omgewing en gemeenskappe Betrokkenheid by gemeenskapsprojekte Hulle bekommernisse Ons vergoeding is mededingend en word jaarliks teen n eksterne norm vergelyk. Ons bied opleidings- en ontwikkelingsprogramme. Ons bied n korttermyn-aansporingskema vir bestuur en n aandele-appresiasieregteskema vir senior bestuur. Deur kommunikasie maak ons seker dat werknemers weet wat in die besigheid aangaan. Ons is betrokke by verskeie sosioekonomiese ontwikkelingsprogramme wat ons gemeenskappe bevoordeel. Ons maak sinvolle en volhoubare beleggings deur die Overberg Agri Ontwikkelingstrust. Deur ons netwerk van takke in landelike gebiede gee ons aan die plaaslike gemeenskappe geleentheid om met ons besigheid te doen. Hoe ons hierdie bekommernisse aangespreek het 7

10 ons strategie Die Overberg Agri Groep het gedurende die verslagjaar sy strategie om die organisasie en sy filiale na n welvarende toekoms te lei, hersien en bevestig. Strategiese doelwitte Ons strategie is daarop gemik om volhoubare waarde vir al ons belanghebbendes te skep. Volhoubare waarde beteken ons belanghebbendes sal voordeel put uit die groei van die maatskappy. Ons strategiese doelwitte vir die tot 2020 finansiële tydperk en die gewenste uitkomste, asook jaar een se prestasie teenoor die vyfjaarstrategie, word in die tabel op bladsy 9 saamgevat. Visie en missie Ons visie is om die voorkeurbesigheidsvennoot vir al ons belanghebbendes te wees. Ons missie soos omskryf in ons primêre besigheidfokus, het ten doel om ons visie ten uitvoer te bring. Ons missie is om volhoubare waarde vir ons belanghebbendes te skep sodat hulle voordeel kan put uit die groei van die maatskappy. Om dit te bereik, het ons die volgende strategiese doelwitte vir onsself gestel: Skep waarde vir aandeelhouers deur opbrengs op ekwiteit en winsgewendheid teen 2020 te verdubbel (Basisjaar: ) Skep waarde vir kliënte deur produkte en dienste van hoë gehalte aan te bied Skep waarde vir werknemers deur n puik werkplek te skep waar werknemers kan ontwikkel en groei Skep waarde vir gemeenskappe deur maatskaplike, omgewings- en ekonomiese inisiatiewe te ondersteun Krige Silo 8

11 Overberg Agri Geïntegreerde Jaarverslag 2020 Strategiese doelwitte 2020 Uitkomste Prestasie Skep waarde vir aandeelhouers deur opbrengs op ekwiteit en winsgewendheid teen 2020 te verdubbel (Basisjaar: ) Beleggings wat die teikens vir winsgewendheid ondersteun (samesmeltings en verkrygings) n Optimale kapitaalbasis Reële groei in omset, winsgewendheid en wesensverdienste deur elke filiaal Doeltreffende kostebestuur (bestuur van produkgroepe, marges en koste) Goeie korporatiewe burgerskap, m.a.w. bestuur, nakoming en risikobestuur Ons aandeelprys het met 75% gestyg van R100 tot R175 per aandeel. Die netto batewaarde per aandeel het met 49% tot R245 per aandeel gestyg. Wesensverdienste per aandeel het met 62% tot R13 per aandeel gestyg. Vanweë die wesenlike styging in die waarde van die belegging in Pioneer Voedsel, wat die netto batewaarde met R544 miljoen opgestoot het, het die maatskappy nie sy opbrengs-op-ekwiteit-teikens bereik nie (6.4% teenoor 8%). Die dividend het met 180% tot R6.10 per aandeel gestyg. Dit sluit in die spesiale dividend van R3.16 per gewone aandeel wat verband hou met die likwidasie van al Quantum Voedsel Groep ( Quantum ) se aandele wat Overberg Agri as n dividend in spesie van Pioneer Voedsel ontvang het. Afgesien van generiese groeigeleenthede is geen samesmeltings- en verkrygingstransaksies gesluit nie. Die Groep het sy teikens ten opsigte van winsgewendheid en wesensverdienste oorskry. Die Groep het sy teikens ten opsigte van korporatiewe bestuur, nakoming en risikobestuur bereik. Skep waarde vir kliënte deur produkte en dienste van hoë gehalte aan te bied en daardeur markaandeel te verhoog Wees ons kliënte se voorkeurvennoot Bied n totale oplossing met produkte en dienste van hoë gehalte Verbetering van dienste Tegnologie wat ons produkte en dienste ondersteun Die maatskappy het markaandeel verhoog in Overberg Agri Bedrywe, Bontebok Limeworks, Bredasdorp Slagpale en Boltfast, terwyl Promeal markaandeel verloor het. Die direksie het die implementering van n ondernemingshulpbronbeplanning- (ERP) stelsel vir Overberg Agri Bedrywe goedgekeur, wat n wesenlike impak sal hê op die maatskappy se vermoë om ons produkte en dienste te ondersteun. Die implementering sal in Maart 2016 afgehandel wees. Skep waarde vir werknemers deur n puik werkplek te skep waar werknemers kan ontwikkel en groei Groei van die bestuurspan deur die ontwikkeling van talent Ontwikkeling van die nodige kernvermoëns om die verwagte finansiële opbrengs te lewer Gedurende die verslagjaar het 51% van ons permanente werknemers opleiding ondergaan met R3.2 miljoen wat aan opleiding en ontwikkeling bestee is. 9% van ons werknemers het bestuurs- en toesighouerskursusse bygewoon. Skep waarde vir gemeenskappe deur maatskaplike, omgewings- en ekonomiese inisiatiewe te ondersteun Voortgesette verbetering in Breë-basis Swart Ekonomiese Bemagtiging Goeie ondersteuning van gemeenskapsgebeure en borgskappe Ons is by verskeie sosio-ekonomiese ontwikkelingsprogramme in ons gemeenskappe betrokke waardeur hulle bevoordeel word. Sien ook die prestasie oorsig afdeling van hierdie verslag. 9

12 boodskap van die voorsitter en Groep besturende direkteur Ons het afgeskop met die eerste jaar van ons verfynde vyfjaarstrategie wat die Groep na 2020 moet lei. Overberg Agri is in n goeie posisie om die geleenthede en uitdagings te takel wat die toekoms sal bring. Overberg Agri het in die verslagjaar afgeskop met die eerste jaar van ons verfynde vyfjaarstrategie wat die organisasie en sy filiale na 2020 moet lei. Ons het in die finansiële jaar gefokus op die vaslegging van ons visie om die voorkeurbesigheidsvennoot te wees asook op die vier pilare van ons strategie, naamlik, opbrengs op ekwiteit en winsgewendheid; om produkte en dienste van hoë gehalte vir ons kliënte aan te bied waardeur ons markaandeel kan verhoog; om n puik werkplek vir ons werknemers te skep; en om by te dra tot die gemeenskappe waarin ons besigheid doen. Wesensverdienste van R97 miljoen is 49% hoër as die ooreenstemmende resultate van die vorige jaar. Ons winsgewendheid het verbeter op die rug van n paar goeie landbouseisoene in die Suid- en Wes-Kaap en ons strategiese diversifikasie na ander gebiede en bedrywe soos kalk-mynbou, vleis en industriële hegstukke. Ondanks talle uitdagings in die Suid-Afrikaanse ekonomie en strawwe mededinging in die mark het al die filiale behalwe Promeal hul bydrae tot die Groep se algehele vertoning vergroot. Veranderinge in die troeteldierkos-kategorie het ons genoop om Promeal se besigheidmodel te hersien en n handelsmerkvernuwingstrategie is geïmplementeer wat op ons gevestigde handelsmerke, Boss en Petleys, sal fokus. Die ontwikkeling en bestuur van talent is verbeter om hierdie nuwe strategiese rigting te ondersteun. Dié proses het ook tot gevolg gehad dat die netto wins vir die boekjaar kleiner as verwag was, maar die verandering in strategiese rigting is van deurslaggewende belang vir Promeal se toekomstige volhoubaarheid en winsgewendheid. Die volle jaar se dividend van R6.10 per aandeel is 180% hoër as die totale dividend wat in die vorige jaar verklaar is. n Bruto dividend van R2.94 per aandeel is op 11 Junie verklaar en is betaalbaar aan aandeelhouers wat op 30 Junie as aandeelhouers geregistreer is. n Spesiale dividend van R3.16 per aandeel is in Februarie aan aandeelhouers verklaar en bring die totale dividend per aandeel op R6.10 per aandeel te staan. Ooreenkomstig die huidige dividendbeleid, dat alle dividende met inbegrip van dividende in spesie wat van Pioneer Voedsel ontvang word aan aandeelhouers verklaar word, het die direksie op 27 Februarie n spesiale dividend van R3.16 per gewone aandeel aan aandeelhouers verklaar. Die spesiale dividend het betrekking op die likwidasie van al Quantum Voedsel Groep ( Quantum ) se aandele wat Overberg Agri as n dividend in spesie van Pioneer Voedsel ontvang het. Die aansienlike styging in die waarde van Pioneer Voedsel se aandele het n wesenlike impak op Overberg Agri se balansstaat en netto batewaarde gehad. Die aandeelprys van Pioneer Voedsel het van R83.21 per aandeel tot R per aandeel gestyg, wat Overberg Agri se netto batewaarde met R544 miljoen verhoog het. Die klem is hoofsaaklik op die optimalisering van Overberg Agri se kapitaalbasis om die verwagte teikens vir opbrengs op ekwiteit te bereik. Ons sal voortgaan om die optimale gebruik van ons batebasis te evalueer ten einde prestasiedoelwitte te ondersteun, en ons sal volhard met ons pogings om kapitaal vanaf verskillende bateklasse te herontplooi en/of om die Groep se hefboomwerking aansienlik te verbeter. Die verkoop van nie-strategiese eiendomme sal ons kontantposisie verder verstewig en toekomstige houkoste verminder. Ons sal voortgaan om die huidige belegging in Pioneer Voedsel, wat meer as 40% van die maatskappy se totale batewaarde uitmaak, te evalueer. Ons sal hierdie belegging voortdurend teen ander geleenthede opweeg. 10

13 Overberg Agri Geïntegreerde Jaarverslag n Sterk balansstaat verskaf sekuriteit om finansiering teen n mededingende koers te bekom. Die direksie het n proses goedgekeur om volhoubare en mededingende finansiering te bekom om die Groep se strategiese doelwitte te ondersteun. As deel van die proses is n sekuriteringsooreenkoms tussen Overberg Agri Bedrywe en n groot finansiële instansie gesluit. Risikobestuur was weer n hoë prioriteit gedurende die verslagjaar. Ons het die risikobestuursplan, -beleid en -raamwerk geïmplementeer en risikobestuur word as n doeltreffende bestuursinstrument in die Groep se dagtot-dag-werksaamhede toegepas. Eksterne gerusstelling is van Moore Stephens as die interne ouditeur verkry. Hulle het n evaluering van die risikobestuursproses in Overberg Agri gedoen en moes bepaal of die beginsels soos vervat in Hoofstuk 4 van King III toegepas word. Die proses het enkele tekortkominge uitgelig. Ons het werk gemaak van die tekortkominge en die aanbevelings geïmplementeer. Die mening word in die interne ouditeur se evalueringsverslag uitgespreek dat die huidige risikobestuursproses praktiese waarde tot die besigheid toevoeg. n Transaksie met Moov Fuels (Edms) Bpk waarvolgens Overberg Agri Bedrywe n belang van 51% in Moov Fuels sal verkry, sal in die 2016 finansiële jaar afgehandel word. Moov Fuels wat op Bredasdorp gesetel is, lewer en verskaf brandstof en smeermiddels aan besighede, groot nywerhede en primêre landbou in die Wes-Kaap en Tuinroete. Die afhandeling van die transaksie is steeds onderworpe aan verskeie voorwaardes, waaronder die finale goedkeuring van die Departement van Energie. optimalisering van die Groep se kapitaalbasis; en verbeterde doeltreffendheid en kostebestuur ten einde mededingend in die mark te bly. Ons beplan om in tegnologie te belê wat hierdie doelwitte ondersteun. Overberg Agri se finansies is gesond en sal toekomstige groei ondersteun. Die Groep is in n goeie posisie om die geleenthede en uitdagings te takel wat die toekoms sal bring. Ons is verbind tot ons visie om die voorkeurbesigheidsvennoot te wees en ons sal op so n manier besigheid doen dat ons belanghebbendes voordeel sal put uit die groei van die maatskappy. Ons is dank verskuldig aan ons direksie en bestuur vir hulle voortgesette leiding, leierskap, entoesiasme en toewyding met die skep van die vooruitstrewende maatskappy wat ons geword het, en ons sien uit na nog n jaar van vordering. D de Kock (Deon) Voorsitter van die direksie AJ Uys (André) Groep besturende direkteur Ons gaan ook fokus op: nuwe besigheidsgeleenthede wat die Groep se teikens vir winsgewendheid en groei ondersteun; 11

14 wesenlikheid en risikoaangeleenthede Overberg Agri bestuur risiko deur risiko s te identifiseer en te ontleed en dan te evalueer of die risiko binne aanvaarbare vlakke bestuur word. Ons besef dat risiko dinamies is en inherent is in al ons eksterne en interne bedryfsomgewings en het onderneem om n kultuur van risikobestuur oor die hele Groep heen te vestig. Ons doelwit is die identifisering, assessering, evaluering, bestuur, monitering en rapportering van risiko s om te verseker dat die risiko s wat met die navolging van ons strategiese doelwitte geassosieer word, doeltreffend en effektief bestuur word. Die King III-beginsels van risikobestuur en -beheermaatreëls en die proses soos uiteengesit in ISO Risikobestuur: Beginsels en Riglyne, vorm die grondslag van ons benadering tot die bestuur van risiko s. Die Risikobestuursplan neem Overberg Agri se sleuteldoelwitte in ag terwyl die risikobestuurselemente wat nodig is om die bestuur van risiko suksesvol te integreer in bestaande besigheidsbestuursprosesse wat Overberg Agri ondersteun om n risiko-intelligente en lewenskragtige organisasie te word, oorweeg word. Overberg Agri se direksie sowel as die filiale se direksies het gerusstelling verkry oor die doeltreffendheid van die Groep se risikobestuurstelsel soos gemonitor deur die filiale se uitvoerende bestuur, die Groep se Uitvoerende komitee, die Oudit- en risikokomitee, die interne en eksterne ouditeure asook eksterne diensverskaffers, ten einde gekombineerde gerusstelling ten opsigte van die doeltreffendheid van die risikobestuursproses te verkry. Die onderstaande tabel weerspieël die Groep se risikoprofiel wat aan ons strategie gekoppel is. Strategiese doelwitte Sleutelrisiko s Versagtende strategieë Skep volhoubare waarde vir ons aandeelhouers Dat ons nie n robuuste strategie en besigheidsmodel het wat volhoubaar is in die huidige politieke, ekonomiese en maatskaplike realiteite van die Suid-Afrikaanse ekonomie nie Dat ons beleggingsportefeulje nie die Groep se teikens vir groei en winsgewendheid ondersteun nie Dat ons nie ons balansstaat op n effektiewe en doeltreffende wyse benut nie Dat ons nie mededingende finansiering kan bekom om ons besigheidsmodel te ondersteun nie Ons besigheidsmodel word jaarliks as deel van ons strategiese proses geëvalueer en indien nodig aangepas. Ons evalueer marktendense en ekonomiese realiteite en pas ons besigheidsmodel daarvolgens aan. Deur ons strategie van diversifikasie na ander bedrywe, bestuur en verminder ons die konsentrasie van risiko in n spesifieke bedryf. Die maatskappy sal voortgaan om geskikte samesmeltingsen verkrygingsgeleenthede te soek en om bestaande beleggings teenoor prestasiedoelwitte te evalueer. Die maatskappy sal voortgaan om die impak van verskeie faktore, waaronder sosio-politiek en ekonomiese faktore, op ons bestaande beleggings se vermoë om prestasiedoelwitte te bereik, te evalueer en te versag. Die maatskappy sal voortgaan om die huidige belegging in n enkele genoteerde maatskappy wat meer as 40% van die maatskappy se totale batewaarde uitmaak, te evalueer. Die maatskappy sal voortgaan om die optimale gebruik van ons batebasis te evalueer ten einde die prestasiedoelwitte te ondersteun deur volgehoue pogings om die Groep se hefboomwerking te verbeter. Die verkoop van nie-strategiese eiendomme sal ons kontantposisie verder verbeter en toekomstige houkoste verminder. n Sterk balansstaat verskaf sekuriteit om finansiering teen n mededingende koers te bekom. Die direksie het n proses goedgekeur om volhoubare en mededingende finansiering te bekom om die strategiese doelwitte te ondersteun. n Sekuriteringsooreenkoms is tussen Overberg Agri Bedrywe en n groot finansiële instansie gesluit. 12

15 Overberg Agri Geïntegreerde Jaarverslag Strategiese doelwitte Sleutelrisiko s Versagtende strategieë Skep volhoubare waarde vir ons werknemers Dat ons werknemers nie eties optree, vaardig en bevoeg is nie Dat ons nie n veilige werkomgewing het nie Ons verskaf deurlopende personeelopleiding om ons mense te ontwikkel en hulle vaardighede te verbeter. Ons ontwikkel bestuurspanne en probeer om n sterk etiese kultuur te vestig. Om n veilige werkomgewing te verseker, bly n prioriteit vir alle werknemers. Deurlopende opleiding word verskaf. Skep waarde vir ons kliënte deur n totale pakket van voortreflike produkte en dienste Dat ons nie daarin slaag om n kultuur van voortreflike dienslewering en innovering te vestig wat ons produkte en dienste ondersteun nie Dat ons nie in staat is om mededingende finansiering aan kliënte van Overberg Agri Bedrywe te bied nie Dat ons IT-stelsels nie ons produkte en dienste ondersteun nie Vestiging van langtermynvennootskappe met n verskaffersbasis wat ons kultuur van voortreflike dienslewering en produkte ondersteun ten opsigte van gehalte, prys en innovasie. Belegging in mensekapitaal, kommunikasie en tegnologie. n Sterk balansstaat verskaf sekuriteit om finansiering teen n mededingende koers te bekom. Die direksie het n proses goedgekeur om volhoubare en mededingende finansiering te bekom om die strategiese doelwitte te ondersteun. n Sekuriteringsooreenkoms is onlangs met n groot finansiële instansie gesluit. Die implementering van n ERP-stelsel in Overberg Agri Bedrywe is goedgekeur en die Groep sal oorweeg om dit in die ander filiale te implementeer. IT-stelsels sal ons interaksie met ons kliënte verbeter en uitbrei. Skep waarde vir ons eksterne vennote deur die voorkeurbesigheidsvennoot te wees Dat ons nie aan wetgewing voldoen wat op ons bedryfsomgewing van toepassing is nie Dat ons maatskaplike en ekonomiese omgewing nie bestendig is nie Dat ons nie ons strategiese vennootskappe koester en verstewig nie Dat ons nie betrokke is by die opheffing van die plaaslike gemeenskappe waarin ons besigheid doen nie Dat ons nie ons verantwoordelikheid as n goeie korporatiewe burger nakom nie Deurlopende meting aan die hand van die belangrikste wetgewing in ons nakomingslandskap. Deurlopende betrokkenheid by maatskaplike en ekonomiese verbeteringsinisiatiewe. Vorming van langtermyn strategiese vennootskappe met produkverskaffers, diensverskaffers, werknemers, bedryfsorganisasies, plaaslike gemeenskappe en plaaslike en provinsiale regering. Sinvolle en volhoubare beleggings deur die Overberg Agri Ontwikkelingstrust. Deurlopende meting teen beste praktyk en verbetering van die Groep se optrede en kultuur ooreenkomstig die beginsels van goeie korporatiewe burgerskap. 13

16 prestasieoorsig Die Groep Omset Wesensverdienste Ekwiteit Mensekapitaal Breë-basis Swart Ekonomiese Bemagtiging Korporatiewe maatskaplike investering Ons filiale Overberg Agri Bedrywe Bontebok Limeworks Promeal Boltfast Bredasdorp Slagpale 14

17 Overberg Agri Geïntegreerde Jaarverslag Die Groep Omset Die daling in omset kan hoofsaaklik toegeskryf word aan die finale sluiting van Petfood Caterers en NutroScience gedurende die verslagjaar as gevolg van dié twee besighede se swak finansiële vertoning. Die besighede is deur die Graanboere Groep Beperktransaksie verkry. R miljoen Wesensverdienste Met die uitsondering van Promeal het al die filiaalmaatskappye n positiewe bydrae tot die Groep se vertoning gelewer en hulle winsgewendheid vergeleke met die vorige jaar verbeter. Die grootste bydrae het gekom van die vier agtereenvolgende goeie landbouseisoene in die Overberg en Swartland. R miljoen Ekwiteit Die styging in ekwiteit van R606 miljoen gedurende die verslagjaar is grootliks toe te skryf aan die verhoogde waarde van die belegging in Pioneer Voedsel, wat ekwiteit met R544 miljoen verhoog het. R miljoen Aandeelprys aan die einde van die jaar Die aandeelprys het gedurende die verslagjaar met 75% gestyg. Rand Dividend per ekwiteitsaandeel Ooreenkomstig ons dividendbeleid is dividende van R2.18 tot R6.10 per aandeel verhoog. Dié syfer sluit n spesiale dividend van R3.16 per gewone aandele in wat betrekking het op die likwidasie van al die Quantum-aandele wat Overberg Agri as n dividend in spesie van Pioneer Voedsel ontvang het. Sent

18 Mensekapitaal Op 28 Februarie het ons permanente werknemers en 133 tydelike werknemers in diens gehad. Die Groep se prestasie word gedryf deur vaardige, entoesiastiese en toegewyde mense. 76% van ons werknemers is manlik (: 76%) en 70% is swart (: 74%). Alle permanente werknemers ontvang n totalekoste-van-indiensneming ( TKI ) vergoedingspakket en lidmaatskap van n pensioenfonds is verpligtend. Die meeste van ons werknemers is lede van die Overberg Agri Groep se aftreefonds wat lede het. Die res van die werknemers behoort aan n bedingingsraad se pensioen- of voorsorgfonds. Dié fondse is almal vastebydraefondse en bied sterfteen ongeskiktheidsvoordele. Alle werknemers het die opsie om aan n mediese fonds te behoort en verskeie laekosteprodukte is beskikbaar. Aan die einde van die finansiële jaar was 324 werknemers hooflede van n mediese fonds. Dit wil sê 30% van permanente werknemers is lede van n mediese fonds. Die vooruitgang van ons werknemers is vir ons belangrik en ons het R3.2 miljoen aan die opleiding en ontwikkeling van ons mense bestee. R1.3 miljoen is aan bestuurs- en toesighouersopleiding bestee. Opleiding en ontwikkeling is oorwegend gemik op kernvaardighede, bestuursvaardighede, en gesondheid en veiligheid. Gesondheid en veiligheid bly n hoë prioriteit vir die Groep en 295 werknemers het die afgelope jaar gesondheids- en veiligheidsopleiding ondergaan. Elkeen van ons filiale is verantwoordelik vir gesondheid en veiligheid by hulle onderskeie werksomgewings. Daar is n gesondheid- en veiligheidskomitee in elke eenheid en oudits word gereeld gedoen om te verseker dat gesondheids- en veiligheidsvereistes nagekom word. Dit is vir ons aangenaam om te bevestig dat daar geen noodlottige ongelukke gedurende die verslagjaar was nie. Ons gee erkenning aan voortreflike prestasie. n Korttermynbonusskema is sedert 2007 in bedryf en is gegrond op die bereiking van maatskappy- en individuele prestasieteikens. Korttermynbonusse word slegs betaal nadat die geouditeerde finansiële jaarstate in Junie elke jaar goedgekeur is en net indien die teikens bereik is. Ooreenkomstig die skema kom werknemers aan die begin van elke jaar ooreen oor die prestasieteikens. Dié teikens moet met die maatskappy se strategiese doelwitte ooreenstem. Die direksie het n langtermyn kontantvereffende aandele-appresiasieregte-skema vir n aantal werknemers goedgekeur. Die plan vorm deel van veranderlike vergoeding en word gebruik vir die werwing, behoud en motivering van personeel wat n impak op die langtermyn-volhoubaarheid en strategiese doelwitte van die maatskappy het. Die doel is om volhoubare prestasie en waardeskepping op die lang termyn aan te moedig, wat ooreenstem met die Groep se strategie en aandeelhouerswaarde verhoog. Die toepassing van die skema word deur die Vergoedings- en nominasiekomitee gemonitor en beheer en word jaarliks deur die eksterne ouditeure geouditeer. Die maatskappy of werkgewermaatskappy se werklike opbrengs op ekwiteit ( OOE ) vir jaar drie, vier en vyf as n persentasie van die begrote OOE sal as die prestasie-aanwyser gebruik word, mits die minimum OOE-teiken bereik word. Met die uitsondering van die Groep besturende direkteur vestig die skema eers op die derde verjaring van die datum waarop dit toegestaan is, naamlik 1 Maart. Die toestaningsdatum vir die Groep besturende direkteur is 1 Maart Ooreenkomstig die reëls van die skema sal een-derde van die getal aandele wat geallokeer is, op die derde, vierde en vyfde verjaring van die toestaningsdatum vestig. Breë-basis Swart Ekonomiese Bemagtiging ( B-BSEB ) Ons bedrywe en filiale is uiteenlopend en van die maatskappye word deur spesifieke sektorkodes gereguleer. Om hierdie rede word n gekonsolideerde telkaart vir die Groep nie verkry nie. Met Thembeka Capital se onttrekking in 2012 het die hoeveelheid punte wat volgens die eienaarskap-element toegeken word, beduidend verminder. Om hierdie rede het die direksie die B-BSEB-teikenvlakke hersien. Die direksie het ook die oprigting van die Overberg Agri Ontwikkelingstrust in die verslagjaar goedgekeur. Overberg Agri is verbind tot die bemagtiging van al ons mense, plaaswerkers sowel as personeel, en die begunstigdes van die Trust kan ekonomiese blootstelling aan beleggings verkry terwyl aangewese plaaslike gemeenskappe bevoordeel kan word deur die sosioekonomiese projekte wat deur die Trust geïmplementeer word. Die begunstigdes van die Trust moet formeel en individueel as begunstigdes geregistreer word en sluit swart, gekleurde en Indiër-persone in wat die afgelope drie jaar permanent in diens was van: Overberg Agri Groep of een van sy filiale, of kliënte van Overberg Agri Bedrywe. 16

19 Overberg Agri Geïntegreerde Jaarverslag Op 28 Februarie was 322 begunstigdes, waaronder 58 plaaswerkers, formeel geregistreer. Die Trust het R aan sosio-ekonomiese projekte bestee, onder meer die opknapping en verbetering van drie skole in die Overberg en die toekenning van drie studiebeurse ter waarde van R Die Trust het ook n 26%-belang in Boltfast met n gesekureerde lening van n finansiële instansie verkry. Die Trust het verteenwoordiging in die direksie en een van die trustees is as n nie-uitvoerende direkteur in Boltfast se direksie aangestel. Hoewel nie een van die filiale hulle totale telling van die vorige jaar verhoog het nie, oorskry drie filiale reeds ons teiken met die bereiking van vlak 4. Overberg Agri Bedrywe, Promeal, Bredasdorp Slagpale en Boltfast het 43 leerlingskappe vir werkende en werklose swart mense teen n koste van R1 miljoen geïmplementeer om die impak van die verlies van eienaarskappunte te verminder. Die direksie is bekommerd oor die implikasies van die nuwe B-BSEB-kodes op die B-BSEB-vlakke van die onderskeie filiale en ons sal voortgaan om na die beste van ons vermoë aan B-BSEB-wetgewing te voldoen. Korporatiewe maatskaplike investering Ons korporatiewe maatskaplike bydraes is daarop gemik om n positiewe impak te hê op die gemeenskappe waarin ons funksioneer en fokus hoofsaaklik op opvoeding omdat ons dit as n positiewe bydrae op die lang termyn aan die breër gemeenskap beskou. swart boere. Die bystand wat aan swart boere verleen word, wissel van finansiële bestuur tot die vestiging van studiegroepe. Bredasdorp Slagpale het die afgelope verslagjaar n mentorskapprogram vir 12 opkomende swart boere in Bredasdorp geïmplementeer. Bredasdorp Slagpale bied operasionele en finansiële bystand aan hierdie boere in die vorm van finansiering en die voer van lewende hawe. Bredasdorp Slagpale koop ook die lewende hawe en skep sodoende n mark en inkomste vir hierdie boere. Bontebok Limeworks het in 2012 n voorskoolse sorgsentrum op Bredasdorp gebou. Sedert die amptelike opening van die skool in Januarie het die maatskappy sy finansiële steun aan die skool voortgesit deur die gebou verder op te knap. n Verdere R is gedurende die verslagjaar bestee om die skool van musiekinstrumente en n klimraam te voorsien, n heining op te rig en die gebou te verf. Boltfast het verskeie inisiatiewe gedurende die verslagjaar van stapel gestuur. Die inisiatiewe was oorwegend gemik op die verskaffing van finansiële bystand, kospakkies, klere en toerusting aan liefdadigheidsorganisasies wat hawelose kinders, voedingskemas en primêre skole in behoeftige gebiede ondersteun. Die waarde van skenkings en borgskappe gedurende die verslagjaar het R beloop. Hierdie bedrag sluit alle bydraes uit wat vir B-BSEB gemaak is. Dit is ons beleid om nie enige bydraes aan politieke partye te maak nie. Overberg Agri Bedrywe bied jaarliks n plaaswerkersdag op Caledon en Napier aan. Dit is vanjaar deur meer as 350 plaaswerkers uit die Overberg-distrik bygewoon. Die hooffokus van die dag is om plaaswerkers te ontwikkel en aan te moedig om verantwoordelikheid vir hul rolle op die plaas en in die gemeenskap te aanvaar. Vanjaar se fokus was op die ontwikkeling van elke persoon se potensiaal, kinderontwikkeling en die regte van kinders. Verskeie demonstrasies, onder andere met koring, kanola en gars, is ook aangebied. Die maatskappy dra ook jaarliks by tot die plaaslike landbouverenigings in die Overberg en nasionale landbouorganisasies deur borgskappe, skenkings en die verskaffing van fasiliteite. Opgeleide werknemers van die maatskappy bied tegniese ondersteuning aan Plaaswerkerdag 17

20 Ons filiale Overberg Agri Bedrywe Totale omset: R2 055 miljoen (: R1 842 miljoen) % bydrae tot die Groep se netto inkomste: 57% (: 35%) Getal permanente werknemers: 624 (: 612) Francois Joubert Besturende direkteur: Overberg Agri Bedrywe Diploma in Senior Bestuur Francois het in 2006 by Overberg Agri Bedrywe aangesluit en het verskillende poste by ander sekondêre landboubesighede beklee voordat hy by Overberg Agri aangesluit het. Hy is op 17 April 2012 as die besturende direkteur aangestel. Overberg Agri Bedrywe is in die landbou-omgewing van die Swartland, Overberg en aangrensende streke bedrywig. Die maatskappy fokus op die verskaffing van landbou- en kleinhandelprodukte, graandienste, tegniese ondersteuning, finansiering en korttermynversekering. Die stewige finansiële resultate van Overberg Agri Bedrywe kan hoofsaaklik toegeskryf word aan: buitengewoon goeie landbouseisoene in die Overberg en Swartland; n lojale kliëntebasis; n vermindering van vaste koste met die integrasie van Moorreesburgse Koringboere ( MKB ); en uitbreiding van markte en markaandeel. n Verlies van R9 miljoen is gerapporteer ten opsigte van gars wat afgekeur is as gevolg van swak ontkieming. Hierdie bedrag is hoër as die inkomste wat die maatskappy as n risiko-premie ontvang het om die risiko te dek. Aangesien Overberg Agri Bedrywe die afgelope vier jaar telkens groter oeste ingeneem het as waarvoor daar kapasiteit was, was die maatskappy genoop om n kapitaaluitleg te maak om die bestaande opbergingskapasiteit vir die hantering van graan te vergroot. Die kapitaalprogram vir die opgradering sal oorloop na die /16 finansiële jaar. Die onderstaande grafieke, met die uitsondering van die omset-grafiek, is aangepas om die resultate van die normale bedrywighede te toon en sluit die resultate van die belegging in Pioneer Voedsel uit. Omset R miljoen Netto wins na belasting R miljoen Ekwiteit R miljoen Opbrengs op gemiddelde ekwiteit Persentasie 7% 14% 12% Die styging in omset kan hoofsaaklik toegeskryf word aan die integrasie van MKB se bedrywighede by dié van Overberg Agri Bedrywe. Winsgewendheid het verbeter op die rug van vier goeie landbouseisoene en die suksesvolle integrasie van MKB. Die styging in ekwiteit is die netto gevolg van die netto inkomste wat gerealiseer is, minus dividende aan die aandeelhouer betaal. Die opbrengs op gemiddelde ekwiteit van 12% oorskry die teiken van 11% vir die verslagjaar. 18

21 Overberg Agri Geïntegreerde Jaarverslag Bontebok Limeworks Totale omset: R88 miljoen (: R73 miljoen) % bydrae tot die Groep se netto inkomste: 16% (: 11%) Johan Alberts Hoofbestuurder: Bontebok Limeworks Matriek Johan het in 1989 by Bontebok Limeworks aangesluit en is in 1998 as die hoofbestuurder aangestel. Getal permanente werknemers: 51 (: 53) Bontebok Limeworks, geleë in Bredasdorp, is sedert 1924 in bedryf en produseer hoë gehalte kalk vir n verskeidenheid gebruike. Die maatskappy vervaardig, bemark en versprei landboukalk, voerkalk, afwitkalk, boukalk, padboukalk, Aquastab en Concrim nasionaal. Die hoofmarkte is landbou, padbou en watersuiwering. Die verbetering in die maatskappy se finansiële vertoning in die verslagjaar is hoofsaaklik toe te skryf aan die verhoogde produksie en verkope van alle produkte sowel as verbeterde doeltreffendheid, wat hoër marges tot gevolg gehad het. Oond 7 is op 1 Desember in bedryf gestel, wat die jaarlikse produksiekapasiteit vir gebluste kalk met ton verhoog het. Die maatskappy gaan voort met die kapitaaluitbreidingsprojek en die agtste oond sal in Desember in bedryf gestel word. Die direksie is tans besig om die maatskappy se langtermynuitbreidingsprogram, waaronder die impak van die beoogde koolstofbelasting op sy bedrywighede, te evalueer. Omset R miljoen Netto wins na belasting R miljoen Ekwiteit R miljoen Opbrengs op gemiddelde ekwiteit Persentasie 17% 13% 14% Die jaar-op-jaargroei van 20% kan hoofsaaklik toegeskryf word aan n styging in verkoopsvolumes. Verkope van hidroksied (+ 2.4%), landboukalk (+ 21%) en voerkalk (+ 10%) het begrote volumes oorskry. Die styging van 37% in die netto inkomste na belasting kan hoofsaaklik toegeskryf word aan die styging in die verkope van hoër-margeprodukte en verbeterde doeltreffendheid. Die styging in ekwiteit is die netto gevolg van die netto inkomste wat gerealiseer is, minus dividende aan aandeelhouers betaal. Die opbrengs op gemiddelde ekwiteit van 17% oorskry die teiken van 16%. 19

22 Promeal Totale omset: R139 miljoen (: R143 miljoen) % bydrae tot die Groep se netto inkomste: 3% (: 8%) Getal permanente werknemers: 120 (: 98) Tania Morgan-Weyer Besturende direkteur: Promeal BCom (Hons) Tania het op 1 Maart by Promeal aangesluit as die besturende direkteur. Voordat sy by Promeal aangesluit het, was sy in diens van Grey Worldwide, Mars Inc, Cadbury in die VK, Foodcorp, Brandhouse Beverages en Green Cross Footwear in verskeie senior bemarkingsverwante posisies. Promeal, geleë in Atlantis, vervaardig, bemark en versprei nat en droë troeteldierkos landwyd aan al die groter kleinhandelaars en groothandelaars in Suid-Afrika sowel as in buurlande. Die aanleg is die naasgrootste vervaardiger van nat troeteldierkos in Suid-Afrika met bekende handelsmerke soos Boss, Top Cat en Petley s. positiewe invloed op die maatskappy se toekomstige winsgewendheid te hê. n Kapitaaluitbreidingsprogram ter ondersteuning van die handelsmerkvernuwingsprogram is deur die direksie goedgekeur. Gedurende die verslagjaar is n nuwe bestuurspan onder leiding van Tania Morgan-Weyer saamgestel. Tydens die oorgangstydperk het die maatskappy verkope en markaandeel ingeboet, maar dié tendens is teen die einde van die jaar omgekeer. Die handelsmerkvernuwing-strategie waaroor in die vorige verslag gerapporteer is, bly n fokuspunt en sal gedurende die volgende finansiële jaar ten volle geïmplementeer word. Die strategie behoort n Omset R miljoen Netto wins na belasting R miljoen 8 7 Ekwiteit R miljoen Opbrengs op gemiddelde ekwiteit Persentasie 13% 11% 3 4% Die daling van 3% in omset kan hoofsaaklik toegeskryf word aan die laer verkope in die eerste kwartaal van die jaar. Die maatskappy kon nie daarin slaag om die gewenste verkoopsvolumes en marges in die verslagjaar te bereik nie, wat tot n daling in netto inkomste gelei het. Die aanstelling van die nuwe bestuurspan en die handelsmerkvernuwingsprogram het ook bykomende eenmalige uitgawes tot gevolg gehad. Ekwiteitsvlakke is gedurende die verslagjaar gehandhaaf. Die daling in opbrengs op ekwiteit was die gevolg van laer winsgewendheid van die maatskappy. 20

23 Overberg Agri Geïntegreerde Jaarverslag Boltfast Totale omset: R220 miljoen (: R202 miljoen) % bydrae tot die Groep se netto inkomste: 17% (: 10%) Getal permanente werknemers: 262 (: 256) Graham Jackson Besturende direkteur: Boltfast N5 Graham het in 2010 as n takbestuurder by Boltfast aangesluit nadat die maatskappy Acorn Fasteners in Pretoria verkry het. Graham is in 2012 in die pos van hoofbestuurder: kusstreek aangestel, n pos wat hy tot sy bevordering tot besturende direkteur op 1 Junie beklee het. Boltfast is in 1983 gestig en op 1 November 2007 deur Overberg Agri oorgeneem. Die maatskappy spesialiseer in die invoer, verspreiding en bemarking van industriële hegstukke. Die maatskappy het landswyd takke in Kaapstad (Epping en Montague Gardens), Port Elizabeth, Durban, Johannesburg, Pretoria en Vredenburg en is besig om sy bedrywighede in Suider-Afrika uit te brei. Met meer as verskillende voorraaditems is Boltfast een van die grootste verskaffers van hegstukke in Suid-Afrika. Boltfast se hoofmarkte is die mynbou-, konstruksie-, vervaardiging- en mariene sektore. Die maatskappy het gedurende die verslagjaar aandele vir kontant aan die Overberg Agri Ontwikkelingstrust uitgereik waarvolgens die Trust nou 26% van Boltfast se uitgereikte kapitaal hou. Die bestuur van die maatskappy glo dat hierdie vennootskap met n B-BSEB-trust albei partye op lang termyn sal bevoordeel danksy die toegang tot nuwe markte vir die maatskappy. Ten spyte van die arbeidsonrus in die mynbou- en ander sektore gedurende die verslagjaar en n trae ekonomiese omgewing het die maatskappy daarin geslaag om sy finansiële resultate te verbeter. Boltfast sal aanhou om sy netwerk uit te brei na gebiede waar die maatskappy nog nie gevestig is nie. Die vorige besturende direkteur, Daneel Herselman, het op 7 April bedank om ander geleenthede na te volg en is deur Graham Jackson vervang. Omset R miljoen Netto wins na belasting R miljoen Ekwiteit R million Opbrengs op gemiddelde ekwiteit Persentasie 17% 14% 7% Ondanks die strawwe ekonomiese toestande in Suid-Afrika kon die maatskappy daarin slaag om sy inkomste met 9% te verhoog. Die netto inkomste is op R7 miljoen gehandhaaf omdat geen rente in die finansiële jaar op die tussenmaatskappylening gehef is nie. Rente is egter in die finansiële jaar op die lening gehef as gevolg van die 26%-aandeelhouding van die Overberg Agri Ontwikkelingstrust. Die bedryfswins het die afgelope verslagjaar met 73% verbeter. Die aandele uitgereik vir kontant en die gerealiseerde netto inkomste was die grootste bydraers tot die styging in ekwiteit. Die daling in die opbrengs op ekwiteit was die netto gevolg van die netto inkomste wat bestendig gebly het en n toename in aandelekapitaal. 21

24 Bredasdorp Slagpale Totale omset: R143 miljoen (: R122 miljoen) % bydrae tot die Groep se netto inkomste: 7% (: 6%) Getal permanente werknemers: 32 (: 30) Dian Giliomee Hoofbestuurder: Bredasdorp Slagpale Landboudiploma Dian het in 2006 by Overberg Agri Bedrywe se versekeringsafdeling aangesluit en is in 2011 as die hoofbestuurder van Bredasdorp Slagpale aangestel. Bredasdorp Slagpale, geleë op Bredasdorp, bied slaggeriewe vir skaap en bees wat hoofsaaklik uit die Overberg-streek verkry word, en het n kapasiteit van 486 kleinvee-eenhede per dag. Die maatskappy is ook by lewendehawe-verhandeling en n voerkraal vir lammers betrokke. Die maatskappy het homself onderskei in terme van die gehalte van die vleisprodukte wat aan die kleinhandel en groothandel voorsien word. Die handelsmerk, Overberg Vleis, is reeds wyd bekend en vind toenemend byval vanweë die uitsonderlike gehalte van die vleis uit hierdie streek. eenhede per dag tot 950 kleinvee-eenhede per dag. Die tydrowende proses om aan al die regulatoriese vereistes en die omgewingsimpakstudie te voldoen, het n negatiewe impak op die geteikende voltooiingsdatum en projekkoste gehad. Die maatskappy se stewige finansiële resultate kan gekoppel word aan die feit dat die aanleg teen volle kapasiteit bedryf word en dat daar op kort termyn nie in die verhoogde aanvraag voorsien kan word nie. Die maatskappy het begin met die opgradering van die slagpale van die huidige slag-kapasiteit van 486 kleinvee- Omset R miljoen Netto wins na belasting R miljoen Ekwiteit R miljoen Opbrengs op gemiddelde ekwiteit Persentasie 30% 28% 21% Die jaar-op-jaar-groei kan hoofsaaklik toegeskryf word aan n styging van 20% in die aantal kleinvee-eenhede wat geslag is. Die volgehoue groei in netto inkomste kan toegeskryf word aan die feit dat die maatskappy daarin kon slaag om die slagpale teen volle kapasiteit te bedryf asook n verbetering in marges en doeltreffendheid. Die netto inkomste wat gedurende die verslagjaar gerealiseer is, het tot n styging in ekwiteit gelei. Die opbrengs op ekwiteit het tot 28% gedaal, maar sal styg sodra die opgradering afgehandel is. 22

25 Overberg Agri Geïntegreerde Jaarverslag Overberg 23

26 ons direksie Nie-uitvoerende direkteure RR Blom (Robert) (46) Diploma in Landbou Robert is op 10 Maart 2005 op die Groepdireksie aangestel en het sedert Julie 2004 op die direksie van BNK Landbou gedien. Hy dien op die direksies van Overberg Agri Bedrywe en Bredasdorp Slagpale. Robert is n boer en is sedert 1991 aktief betrokke by primêre landbou. D de Kock (Deon) (60) BScAgric Voorsitter sedert Augustus Deon is op 10 Maart 2005 op die Groepdireksie aangestel en het sedert Maart 1993 op die direksie van BNK Landbou gedien. Hy het op verskeie direksies gedien, onder andere SABM en Pioneer Voedsel. Deon het sedert 2005 op die Vergoedings-, nominasie-, maatskaplike en etiese komitee gedien. Nadat die Vergoedings- en nominasiekomitee en die Maatskaplike en etiese komitee van mekaar geskei is, het hy voortgegaan om op die Vergoedingsen nominasiekomitee te dien. Hy is n boer en is sedert 1981 aktief betrokke by primêre landbou. DG de Kock (Douw) (61) BCom en Diploma in Finansiële Beplanning (CFP) Ondervoorsitter sedert Augustus Douw is op 10 Maart 2005 op die Groepdireksie aangestel en het sedert Julie 2000 op die direksie van BNK Landbou gedien. Hy is sedert Augustus 2008 voorsitter van die Oudit- en risikokomitee. Douw het sedert 2008 as voorsitter op die Vergoedings-, nominasie-, maatskaplike en etiese komitee gedien. Nadat die Vergoedings- en nominasiekomitee en die Maatskaplike en etiese komitee van mekaar geskei is, het hy voortgegaan om op die Vergoedings- en nominasiekomitee te dien. Hy tree sedert Oktober 2008 as voorsitter en trustee van die Overberg Agri Groeppensioenfonds op. Hy het van 1981 tot einde 2006 geboer en is tans n finansiële beplanner en die nakomingsbeampte vir Boshoff Visser Finansiële Dienste. MJ Roux (Thys) (54) Diploma in Landbou Thys het sedert Februarie 1998 op die direksie van CRK Landbou gedien en het met die amalgamasie in Maart 2005 n direkteur van die Groep geword. Hy dien op die direksies van Overberg Agri Bedrywe en Bredasdorp Slagpale. Thys is n boer en is sedert 1984 aktief betrokke by primêre landbou. CA Smith (Nelius) (50) BRek (Hons) en GR(SA) Nelius is op 21 Augustus op die Groepdireksie aangestel. Hy dien op Promeal en Boltfast se direksies. Nelius praktiseer sedert 1995 as n ouditeur en staan aan die stuur van Boshoff Visser Finansiële Dienste se takkantoor op Bredasdorp. Hy dien op verskeie direksies, onder andere dié van Boshoff Visser. Hy is nie n primêre landbouer nie. MR van Breda (Michael) (41) BBusSc (Besigheidsfinansies), Diploma in Rekeningkunde en GR(SA) Michael is op 22 Augustus op die Groepdireksie aangestel. Hy dien op die direksies van Boltfast en Promeal. Hy is op 22 Augustus op die Oudit- en risikokomitee en die Maatskaplike en etiese komitee aangestel. Hy is n boer en is sedert 2001 aktief betrokke by primêre landbou. 24

27 Overberg Agri Geïntegreerde Jaarverslag DC Human (Dirk) (47) Diploma in Landbou Dirk is op 10 Maart 2005 op die Groepdireksie aangestel en het sedert Julie 1998 op die direksie van BNK Landbou gedien. Hy dien op die direksies van Boltfast en Promeal en is sedert 22 Augustus n lid en voorsitter van die Maatskaplike en etiese komitee. Dirk is n boer en is sedert 1984 aktief betrokke by primêre landbou. HP Marais (Helgaard) (57) BAdmin Helgaard het sedert Februarie 1999 op die direksie van CRK Landbou gedien en het met die amalgamasie in Maart 2005 n direkteur van die Groep geword. Hy is n lid van die Oudit- en risikokomitee en die Vergoedings-, nominasie-, maatskaplike en etiese komitee. Nadat die Vergoedings- en nominasiekomitee en die Maatskaplike en etiese komitee van mekaar geskei is, het hy voortgegaan om op die Vergoedings- en nominasiekomitee te dien. Hy dien op die direksie van Bontebok Limeworks. Helgaard is n alternatiewe direkteur van Omnia Beperk se direksie. Hy het tot 2007 in die Overberg geboer en fokus tans op die bestuur van sy beleggingsportefeulje. J vd M Rossouw (Jaco) (59) BCom Jaco het sedert Februarie 2002 op die direksie van CRK Landbou gedien en het met die amalgamasie in Maart 2005 n direkteur van die Groep geword. Hy dien op die direksies van Overberg Agri Bedrywe en Bredasdorp Slagpale. Jaco is n boer en is sedert 1979 aktief betrokke by primêre landbou. DCH Uys (Dirkie) (49) BCom (Hons) Dirkie is op 22 Augustus op die Groepdireksie aangestel. Hy dien op die direksies van Overberg Agri Bedrywe en Bredasdorp Slagpale. Dirkie is n boer en is sedert 1996 aktief betrokke by primêre landbou. P Malan (Pierre) (48) BCompt (Hons) en GR(SA) Pierre is op 6 Februarie op die Groepdireksie aangestel. Hy is die stigter en meerderheidsaandeelhouer van Acorn Private Equity wat twee private aandelefondse bestuur. Hy dien op die direksies van verskeie maatskappye en het uitgebreide ondervinding van korporatiewe finansiering, waaronder samesmeltings en verkrygings, nuwe noterings, gestruktureerde finansies, regte-uitgifte, kapitaalverkrygings, herstrukturerings en bestuursoornames. Hy is op 22 Augustus as n lid van die Vergoedings- en nominasiekomitee aangestel. AC Neethling (Carl) (35) BCompt (Hons) en GR(SA) Carl is op 6 Februarie op die Groepdireksie aangestel. Hy is n minderheidsaandeelhouer van Acorn Private Equity en die hoofbeleggingsbeampte van die Acorn-maatskappyegroep. Hy is op die Raad van Finansiële Dienste se lys van sleutelpersone en dien op die direksies van verskeie maatskappye. Hy het uitgebreide ondervinding van private ekwiteit en beleggings op internasionale vlak, asook in entrepreneuriese ondernemings en landboubesighede in familiebesit, fondsbestuur en strukturering van transaksies. Hy is op 22 Augustus as n lid van die Oudit- en risikokomitee aangestel. 25

28 ons direksie Uitvoerende direkteure AJ Uys (André) (46) BScAgric (Hons), MBA André is op 28 Februarie 2008 op die Groepdireksie aangestel. Hy is op 20 Maart 2012 as Groep besturende direkteur aangestel. André was vir vyf jaar die bedryfsbestuurder van BNK Landbou tot die samesmelting in Daarna is hy aangestel as bedryfsdirekteur met primêre verantwoordelikheid vir die produkte- en debiteure-afdelings. Hy het op die Vergoedings-, nominasie-, maatskaplike en etiese komitee gedien. Nadat die Vergoedings- en nominasiekomitee geskei is van die Maatskaplike en etiese komitee het hy voortgegaan om op beide komitees te dien. LE Coetzer (Louw) (53) BCompt (Hons) Louw is op 28 Februarie 2008 op die Groepdireksie aangestel. Hy is op 17 April 2012 as die finansiële direkteur aangestel. Louw het in Julie 2001 by BNK Landbou aangesluit as die hoofbestuurder: finansies en administrasie. Na die samesmelting in 2005 was hy as bedryfsdirekteur verantwoordelik vir Boltfast, Promeal, Bontebok Limeworks, Bredasdorp Slagpale en CAM Motors. Hy was die besturende direkteur van Boltfast tot April Hy is op 22 Augustus as n lid van die Maatskaplike en etiese komitee aangestel. FGG Joubert (Francois) (46) Sertifikaat in Senior Bestuursprogram Francois is op 26 Augustus 2008 op die Groepdireksie aangestel. Hy het op 1 April 2006 by Overberg Agri aangesluit as hoofbestuurder en was verantwoordelik vir Overberg Agri Bedrywe se kleinhandel-, versekeringsen meganisasie-afdelings. Hy is op 17 April 2012 as die besturende direkteur van Overberg Agri Bedrywe aangestel. Francois is op 22 Augustus as n lid van die Maatskaplike en etiese komitee aangestel. 26

29 Overberg Agri Geïntegreerde Jaarverslag Bloukraanvoël, Overberg 27

30 korporatiewe bestuur Direksiestruktuur/Bestuur van die Groep en ons filiale Die direksie is verantwoordelik vir die strategiese rigting en bestuur van die Groep, terwyl die volhoubaarheid daarvan terselfdertyd verseker moet word. Die direksie het die maatskappy se waardes gestel en moet verseker dat hierdie waardes in alle aspekte van die besigheid vasgelê word. Die Maatskaplike en etiese komitee en die Vergoedings- en nominasiekomitee funksioneer sedert 22 Augustus afsonderlik van mekaar. Die rede vir die besluit hou verband met die omvang en uiteenlopendheid van die twee komitees se verantwoordelikhede. Die gewysigde mandate vir die Vergoedings- en nominasiekomitee en die Maatskaplike en etiese komitee is deur die Groepdireksie goedgekeur. Die Oudit en risikokomitee het onveranderd gebly. Bywoning Direksie Oudit- en risikokomitee Gekombineerde Vergoedings-, nominasie-, maatskaplike en etiese komitee tot 21 Aug Vergoedingsen nominasiekomitee vanaf 22 Aug Maatskaplike en etiese komitee vanaf 22 Aug Getal geskeduleerde vergaderings Getal ongeskeduleerde vergaderings Totale getal vergaderings Lede AC Neethling 5 4 AJ Uys CA Smith (aangestel 22/8/) 4 D de Kock 6 2 DC Human 5 1 DCH Uys 6 DG de Kock FGG Joubert HP Marais J vd M Rossouw 6 JP Viljoen (bedank 21/8/) 2 LE Coetzer 6 1 MJ Roux 6 MR van Breda P Malan 6 2 RR Blom 5 Die voorsitter van die Groepdireksie het al die vergaderings van die Oudit- en risikokomitee as genooide bygewoon. Hy is nie n lid van hierdie komitee nie. 28

31 Overberg Agri Geïntegreerde Jaarverslag Ons bestuurstruktuur Overberg Agri Groepdireksie Oudit- en risikokomitee Vergoedings- en nominasiekomitee Uitvoerende komitee Direksies van filiaalmaatskappye Maatskaplike en etiese komitee Hoofbestuurskomitee Die direksie van Overberg Agri Beperk bestaan uit 10 nie-uitvoerende direkteure wat deur die aandeelhouers aangestel word, twee nie-uitvoerende direkteure wat ingevolge artikel 68(1) van die Maatskappywet, 2008, en die Akte van Oprigting (Memorandum of Incorporation ( MOI )) aangestel word, en drie uitvoerende direkteure. Die voorsitter, Deon de Kock, en ondervoorsitter, Douw de Kock, is nieuitvoerende direkteure. Nie een van die nie-uitvoerende direkteure is onafhanklik nie. Die direkteure het toegang tot bestuur wanneer ook al nodig. Die nie-uitvoerende direkteure wat deur die aandeelhouers aangestel word, roteer elke drie jaar. Die voorsitter van elke direksiekomitee rapporteer na afloop van elke vergadering aan die Groepdireksie oor hul werksaamhede en maak aanbevelings aan die Groepdireksie en die filiale se direksies. Al drie direksiekomitees vervul hul werksaamhede namens al die filiaalmaatskappye. Oudit- en risikokomitee Die hoofdoelwit van hierdie komitee is om die direksie behulpsaam te wees in die uitvoering van sy verantwoordelikhede ten opsigte van die bestuur van risiko, beveiliging van bates, finansiële beheer en verslagdoening, interne beheer en korporatiewe bestuur. Die interne ouditfunksie word uitgekontrakteer. Vergoedings- en nominasiekomitee Die Nominasiekomitee identifiseer, evalueer en maak aanbevelings aan die direksie oor nuwe aanstellings en die samestelling van die direksies. Die komitee oorsien ook opvolgbeplanning vir die aanstelling van uitvoerende bestuur en nie-uitvoerende direkteure. Die Vergoedingskomitee bepaal en ontwikkel die algemene vergoedingsbeleid vir die vergoeding van direkteure en senior bestuur, vir goedkeuring deur die Groepdireksie, om te verseker dat sodanige vergoeding billik is en dat die vergoedingskale, met inbegrip van aansporingskemas en diensvoorwaardes, markverwant is en die regte individue kan lok, behou en motiveer. Maatskaplike en etiese komitee Die Maatskaplike en etiese komitee evalueer en monitor etiese aangeleenthede, die omgewing, gesondheid, openbare veiligheid, verbruikersverhoudings, nakoming van arbeidswetgewing en goeie korporatiewe burgerskap binne die Groep. Uitvoerende komitee Die Uitvoerende komitee hersien en formuleer die strategiese doelwitte vir die besigheid vir goedkeuring deur die Groepdireksie. Die komitee is ook verantwoordelik vir risikobestuur en hersien en evalueer die Groep se besigheidsmodel. Belangrike maatskappybeleide word hersien en goedgekeur of vir goedkeuring aanbeveel. Die komitee bestaan uit die 29

32 korporatiewe bestuur (vervolg) Groep besturende direkteur, Groep finansiële direkteur, die besturende direkteur van Overberg Agri Bedrywe en die Groepmaatskappysekretaris. Hoofbestuurskomitee Die Hoofbestuurskomitee evalueer die bedryfsprestasie van die verskillende besighede en monitor die implementering en bereiking van strategiese doelwitte en beleide. Die komitee evalueer ook die risiko-bestuursverslae van al die filiaalmaatskappye. Die komitee bestaan uit die Groep besturende direkteur, Groep finansiële direkteur, Groepmaatskappysekretaris, besturende direkteur van Overberg Agri Bedrywe, besturende direkteur van Boltfast, besturende direkteur van Promeal, hoofbestuurder van Bontebok Limeworks en hoofbestuurder van Bredasdorp Slagpale. Alle direksie-, direksiekomitee- en Hoofbestuurskomiteevergaderings word vooruit volgens n werkskedule gereël wat aan die einde van elke kalenderjaar opgestel word. Bykomende vergaderings word gereël wanneer omstandighede dit vereis. Volledige inligting word vooraf aan almal wat die vergaderings bywoon verskaf om te verseker dat hulle ingeligte besluite kan neem. n Goedkeuringsraamwerk vir korporatiewe bestuur is ingestel om die goedkeuringsvlak van verskeie aspekte binne die Groep te beheer. Die raamwerk word jaarliks hersien en bygewerk. Direksies van filiaalmaatskappye Elke filiaal beskik oor n eie direksie. Hierdie direksies dra die volle verantwoordelikheid van n direksie en tree op binne die beperkings van n formele direksiehandves en goedkeuringsraamwerk vir korporatiewe bestuur. Direkteure van die Overberg Agri Groepdireksie word in die direksies van filiale aangestel. Ander direkteure kan ook met die bystand van die Nominasiekomitee aangestel word indien daardie direksie sekere bykomende vaardighede, kennis of ervaring benodig. Michel Basson, wat op 1 Maart as n nieuitvoerende direkteur van Boltfast aangestel is, dien steeds in die direksie. Monique Weits is ingevolge n aandeelhouersooreenkoms tussen Boltfast en die Overberg Agri Ontwikkelingstrust vanaf 1 Maart op die direksie van Boltfast aangestel. Twee direkteure, Amaresh Chetty en Charmaine Mabuza, met Eric Mabuza as hul alternatiewe direkteur, is deur Zamani Lime (Edms) Bpk, die B-BSEB-aandeelhouers van Bontebok Limeworks, ingevolge n aandeelhouersooreenkoms aangestel en dien steeds op Bontebok Limeworks se direksie. Prestasiebeoordeling en opleiding Die verantwoordelikheid vir die prestasie en volhoubaarheid van die Groep rus op die skouers van die direksie. Die Groepdireksie word sedert 2007 aan jaarlikse interne direksie-evaluering onderwerp. Evaluering is gedurende die verslagjaar gedoen deur die invul van vraelyste, wat die volgende onderwerpe assesseer: Omskrywing en begrip van korporatiewe bestuursrolle Verbetering van direksieprosesse Deurlopende verbetering Sleutelfunksies van die direksie Sedert 2009 word die direksies van die filiale ook aan jaarlikse prestasiebeoordeling onderwerp en die direksiekomitees word sedert 2012 ook jaarliks geëvalueer. Individuele evaluering van die direkteure is in 2011 en 2012 gedoen. n Interne self-evaluering wat die invul van n vraelys behels het, is gedurende die verslagjaar gedoen. Die doel van die self-evaluering is om die Groepdireksie, die direksiekomitees en individuele direkteure se doeltreffendheid te beoordeel teen beste praktyk en die prestasiedoelwitte wat met die eksterne evaluering gestel is. Die direksie beskou hierdie proses as waardevol en verskeie stappe is op grond van die resultate van die beoordeling gedoen om die algehele beoordelingspunt te verbeter. Die direksie beskou die deurlopende ontwikkeling van direkteure as belangrik en om hierdie rede word n module van Being a Director van die Instituut van Direkteure van Suid-Afrika jaarliks aangebied. Die volgende opleiding/gesprekvoeringsessies is gedurende die verslagjaar vir die direkteure aangebied: n Oorsig van die ekonomiese en politieke landskap (halfdag-werkwinkel) Being a Director: Module IV, aangebied deur die Instituut van Direkteure (eendag-werkswinkel) Maatskappysekretariële dienste Die Groep se maatskappysekretariële dienste is gesentraliseer. Aandelesertifikate, statutêre dokumente, maatskappyregisters en die notules van alle direksie-, direksiekomitee- en aandeelhouersvergaderings word by die hoofkantoor in Caledon bestuur en bygehou. Nakomingsplan Die Groep het n formele nakomingsraamwerk met duidelik omskrewe rolle, verantwoordelikhede en 30

33 Overberg Agri Geïntegreerde Jaarverslag prosedures geformaliseer en geïmplementeer om nakoming van wette, regulasies en toesighoudende vereistes te verseker. Die belangrikste wetgewing is geïdentifiseer en die proses om nakoming daarvan deur die verskillende filiaalmaatskappye te monitor, word oor n tydperk van vyf jaar gedoen. Geen nakomingsgebreke is gedurende die verslagjaar geïdentifiseer nie. Nakoming is die verantwoordelikheid van die Maatskaplike en etiese komitee. Etiek Daar word van elke direkteur en werknemer van die Overberg Agri Groep verwag om te alle tye aan hoë morele, etiese en professionele standaarde te voldoen. Overberg Agri se Gedragskode skryf gedrag voor in ooreenstemming met die volgende beginsels: Integriteit om eerlik, opreg, konsekwent, billik, getrou en openhartig te wees Rekenskap om jouself te verbind tot dit wat onderneem is, om verantwoordelikheid te aanvaar vir jou besluite en optrede en om verantwoording daarvan te doen Verantwoordelikheid om jou plig teenoor die maatskappy te erken en om daarvolgens te handel en om by te dra tot die goeie beeld van die maatskappy, sy sukses en volhoubaarheid Respek om elke persoon se waardigheid te erken en om alle mense met respek te behandel, ongeag hul kultuur, taal, voorkeure, ras, geslag of mening Direkteure verklaar hulle belange aan die begin van elke direksievergadering. n Direkteur het gedurende die verslagjaar sy belang in n potensiële transaksie met n filiaal van die Groep verklaar. n Geslote tydperk vir die verhandeling van die maatskappy se aandele deur direkteure en senior bestuurders is van toepassing, gebaseer op die beginsels van meerdere kennis oor die maatskappy se prestasie wat n invloed op die waarde en/of prys van die aandele mag hê. Geslote tydperke geld vanaf die datum van die finansiële jaareinde totdat die maatskappy sy resultate op sy webwerf gepubliseer het. Die Groep is daartoe verbind om n werksomgewing te verseker wat professioneel en vry van bedrog en korrupsie is. n Formele fluitjieblaser-beleid is ingestel en Overberg Agri het, soos vereis deur artikel 159(7) in die Maatskappywet, n vertroulike fluitjieblaser-blitslyn bekendgestel wat 24/7 beskikbaar is en deur Deloitte geadministreer word. Die fluitjieblaser-blitslyn is vir alle belanghebbendes beskikbaar en is nie tot werknemers beperk nie. Die Oudit- en risikokomitee ontvang ingevolge die fluitjieblaser-beleid verslae wat kragtens die beleid gemaak word, waaronder voorvalle wat deur die blitslyn aangemeld is. Een verslag van wangedrag is gedurende die verslagjaar aan die blitslyn gerapporteer en die diens van die betrokke individu is na n formele ondersoek beëindig. 31

34 32 Bontebok Limeworks