I valperioden 2007-2011 har fylkeseldrerådet hatt slik samansetjing:

Innleiing Innføring av lovfesta eldreråd i kommunar og fylkeskommunar som vart lovpålagt frå 1. januar 1992, har gitt eldre personar auka medråderett i saker som vedkjem eldre. Dette er i samsvar med FN sine prinsipp som vart vedteke av FN i 1991. Fylgjande punkt er tekne med under hovudområde deltaking: Eldre skal vera integrert i samfunnet, delta aktivt i utforming og gjennomføring av politikken som direkte vedkjem deira velferd, og dela sine kunnskapar, dugleik og erfaringar med yngre generasjonar". Eldreråda er viktige talerør i denne samanhengen. Fylkeseldrerådet i Hordaland er eit rådgjevande organ for fylkeskommunen og fylkeskommunale verksemder når det gjeld tilhøve som vedkjem eldre og eldre sine levekår. Rådet skal handsama saker på alle samfunnssektorar. Rådet kan også sjølv ta opp saker. Fylkeseldrerådet samarbeider og har kontakt med dei 33 kommunale eldreråda i Hordaland og med Statens Seniorråd, som vart oppretta ved Kongeleg resolusjon 19. april 2002. Eldrerådet si funksjonstid er 4 år og fylgjer fylkestingsperioden. Nytt eldreråd vart oppnemnd etter fylkestingsvalet i september 2011. Saksdokument og møtebøker frå rådsmøta i fylkeseldrerådet er tilgjengelege på fylkeskommunen sin nettportal til liks med politiske organ i fylkeskommunen. Samansetjing Rådet har 7 representantar med personlege vararepresentantar. 2 av representantane er politisk valde frå fylkestinget og 5 representantar er valde etter forslag frå alderpensjonistforeiningar i fylket. I valperioden 2007-2011 har fylkeseldrerådet hatt slik samansetjing: Valde etter forslag frå pensjonistforeningar: Olga Johannessen Willy Gustafson Solveig Johnsen Johann Belsvik Johannes H. Fosse Personlege vararepresentantar: Ralf Willy Persen Ingri Linde John Fløysand Rolf Solberg Thorsen Margot Bertheussen

2 Politisk valde medlemar: Turid Sveen (FRP) Jette Lunemann Hansen (A) Personlege vararepresentantar: Bjørn Arne Aakvaag (FRP) Guro Fosse Haraldsen (A) Leiar: Olga Johannessen Nestleiar: Willy Gustafson Fylkeseldrerådet er representert i brukarutvala ved: Helse Bergen (2010-2012): Representant: Olga Johannessen Vararepresentant: Willy Gustafson Helse Fonna (2010-2012): Representant: Johann Belsvik Vararepresentant: Anny Kristoffersen Helse Vest (2010-2012): Felles representant/vararepresentant med Rogaland og Sogn og Fjordane Haraldsplass Diakonale Sykehus (2010-2012): Representant: Willy Gustafson Vararepresentant Olga Johannessen Åstveit Helsesenter (2010-2012): Representant Johannes H. Fosse Vararepresentant: Solveig Johnsen Fagråd undervisningstenester i Bergen Kommune (avslutta i 2011): Representant Willy Gustafson Vararepresentant Olga Johannessen

3 For valperioden 2011-2015 har rådet slik samansetjing: Valde etter forslag frå pensjonistforeningar: Sigmund Olsnes Margot Bertheussen Kåre Ystanes Ingri Agathe Linde Arne Gunnar Trædal Personlege vararepresentantar: Martin Monrad Reigstad Minda Olsen Solveig Karin Vassenden Anne-Karin Davidsen Magnus Normann Politisk valde representantar: Jette Lunemann Hansen (A) Dagfinn Vik (FRP) Personlege vararepresentantar: Tore Svendsen (SV) Bjørn Arne Aakvaag (FRP) Leiar: Sigmund Olsnes Nestleiar: Margot Bertheussen Arbeidsutval Fylkeseldrerådet oppnemnde arbeidsutval for perioden 2007-2011. Ordninga med eit slik utval vert vidareført i perioden 2011-2015. Utvalet er samansett av leiar og nestleiar, og frå administrasjonen møter rådgjevar/møtesekretær. Arbeidsutvalet har sine møter mellom dei ordinære møta i rådet, etter ein fastsett møteplan. Rådet har gjort vedtak om kva fullmakter eit slikt arbeidsutval skal ha. Sekretariat Fylkeseldrerådet har møtesekretær/sakshandsamar som administrativt er tilknytta organisasjonsavdelinga i fylkeskommunen, med inntil 50% stilling. Budsjett- og regnskapsansvar for rådet er lagt til økonomiavdelinga. Budsjett Fylkeseldrerådet i Hordaland hadde til disposisjon eit budsjett på kr. 260.000,- i 2011. Budsjettet vart nytta til rådet sine møter, den årlege konferansen for dei kommunale eldreråda, deltaking på konferansar og seminar, vitjingar i kommunale eldreråd og samarbeidsmøter med eldreråda i Sogn & Fjordane og Rogaland fylkeskommuner.

4 Møter, saker og aktivitetar i fylkeseldrerådet i 2011 Fylkeseldrerådet i Hordaland har i 2011 hatt 6 møter og handsama 20 saker, samt hatt føre 16 meldingar. Årsrapportar frå andre fylkeskommunale eldreråd, kommunale eldreråd og frå Statens Seniorråd vert fortløpande lagt fram for rådet. Saksområde har m.a. vore: Uttale til fylkesbudsjettet Årsbudsjett 2012 og økonomiplan 2012-2015 vart lagt fram 4. oktober 2011. Fylkeseldrerådet tok til etterretning at fylkeskommunen ved utgangen av 2012 vil ha stor brutto lånegjeld med tilsvarande høge renteutgifter. Konsekvensen av dokumenterte kapitalkostnader for perioden 2012-2015 vil gi fylkeskommunen redusert handlefridom då budsjettene i perioden i stor grad vil bestå av bundne utgifter. Fylkeseldrerådet har uttala at det er urovekkjande det fylkesrådmann påviser i sin økonomiplan Tannhelse Fylkeseldrerådet har engasjert seg mot nedskjeringa av tannhelsetilbodet i fylket. For eldre menneske vil reduserte tilbod bety auka tid til transport og auka kostnader. Fylkestannlegen viser til vanskane med å få tannlegar og meiner at ei viss sentralisering kan bidra til å sikre god rekruttering av tannlegar, men reisevegen for pasientane vert ofte lengre. Tannhelse er eit temaområde som fylkeseldrerådet har arbeida med gjennom fleire år, og vil vera eit viktig arbeidsområde også i 2012. Aktuelle saker innan folkehelsearbeidet Fylkeseldrerådet har i fleire år hatt samarbeid med kultur- og idrettsetaten i fylkeskommunen når det gjeld å stimulere og motivere til auka bruk av trening og mosjon som helseførebyggjande tiltak og fremje forståing for at fysisk aktivitet har ein positiv verknad på folk si fysiske, mentale og sosiale helse. Fylkeseldrerådet vil framleis ta aktivt del i folkehelsearbeidet og tek sikte på å halde fram med informasjonsarbeidet om mosjon og friluftsliv. Samarbeidet med kultur- og idrettsavdelinga i fylkeskommunen har vore resultatretta og vil halda fram. Også i 2011 arrangerte fylkeseldrerådet, saman med med kultur- og idrettsavdelinga i fylkeskommunen samt Frivilligsentralen Vitalitetsenteret, motivasjonsseminar der programmet sette søkelys på kor viktig det er at også bebuarar i institusjonar får dagleg mosjon. Seminaret vert delt i ein teoretisk og ein praktisk del, der deltakarane får demonstrert innspel på fysisk aktivitet tilrettelagt etter dei ulike behov brukarane har. Fylkeseldrerådet har hatt eit godt samarbeid med folkehelsekoordinator i fylkeskommunen også gjennom 2011. Koordinator har vore til stades i rådsmøter og orienterte om korleis planarbeidet vert organisert, om framdrift, viktige samarbeidspartnarar i planprosessen og møteplassar for medverknad. Eldre/eldreråd er særskilt nemnt som ei viktig gruppe å diskutere med og innhente innspel frå. Fylkeseldrerådet har delteke i dei folkehelsekonferansane som fylkeskommunen og fylkesmannen arrangerer.

5 Kultur- og idrettsavdelinga prosjektplan for gjennomføring av motivasjonsseminar - satsing på å skape ein aktiv kvardag for godt vaksne/eldre I Fylkesdelplan fysisk aktivitet, idrett og friluftsliv er eldre/godt vaksne ei gruppe det skal satsast på i planperioden. Satsinga skal gjerast som del av partnarskapsarbeidet for folkehelse, noko som inneber at fleire aktørar skal arbeide saman om tilrettelegging private, frivillige og offentlege aktørar. Det var lagt opp til seminar i Kvam, Lindås og Stord i 2011. Prosjektansvarleg: fylkeskommunen ved seksjon for idrett og friluftsliv Prosjektleiar: fylkeseldrerådet Eldrerådskonferansen 2011 Fylkeseldrerådet arrangerer årleg ein to-dagars konferanse for dei kommunale eldreråda i Hordaland. Konferansen i 2011 var lagt til Thon Hotel Bergen Airport i tida 5.-6. april 2011. Rådet valde Helse, trivsel & velvære trygge eldre som tema for konferansen. Tema for konferansen var: Lyden av liv musikk og musikkterapi i eldreomsorgen Liv Gunnhild Quale frå Griegakademiets senter for musikkterapiforskning ga ei framstilling av bruken av musikkterapi i eldreomsorga. Undersøkingar viser at musikkterapi kan vera relevant for personar med ulike demenslidingar. Musikken demper aggresjon og verkar positivt i kommunikasjon mellom pasient, tilsette og pårørande. Musikk er ein helseressurs for alle, og ynskje er at ein kan ha tilbod frå ein musikkterapeut på kvar sjukeheim i fylket. Eldre og tryggleik i eigen heim Politibetjent Eivind Hellesund frå Bergen Sør politistasjon Hordaland politidistrikt presentert eit oversyn over kriminalitetsutviklinga i fylket. Antal vold- og vinningsforbrytelsar har vore stabilt i minst ti år, men media har ein tendens til å skrive mykje om slike saker noko som kan føre til at eldre blir meir engstelege enn strengt teke nødvendig. Prosjektet Frivillighetstjenester Eldreomsorg Eirin Hillestad frå Verdighetsenteret var innleiar og presenterte prosjektet. Frivillighetsarbeid har i lang tid vore vanleg innan kultur, fritid og idrett men lite innan helse- og omsorgstenester. Frivillighetsarbeidet skal ikkje erstatta tilsette, men koma i tillegg - og slik kunne gi ei utvikling av det sosiale fellesskapet og eit variert og meiningsfullt tilvære. Eldre & telefon og datasikkerheit var siste tema på første konferansedag. Senioringeniør i Datatilsynet Atle Aarnes informerte om datatryggleiken i samfunnet og informasjonssikkerheit for den einskilde. Branntryggleik for seniorar ved avd.leiar i NGIB (Nordhordland og Gulen Interkommunale Brannførebyggjanse avd.) var første tema på konferansedagen 6. april. Det vart her retta særleg fokus på eldre og branntryggleik. Statistikkar viser at dei fleste brannar skuldast menneskeleg svikt, og eldre er i risikogruppa og går igjen på dødsbrannstatistikken. Mellom 60 og 80 personar dør i brann

6 kvart år, 32 % av dei er over 70 år. Av årsakene til brann i bustad skuldast 25 % bruk av bar eld slik som levande lys, røyking, vedfyring etc. NGIB har sett i gang eit viktig brannførebyggjande arbeid - bl.a. med brannvernopplæring for seniorar. Åtte kommunar i Hordaland er saman om finansieringen av dette arbeidet. Lokalt tryggleiksarbeid samarbeid for ein sikrare kvardag Dette tema hadde to innleiarar tryggleiksjukepleiar Gunn Johannessen frå Bergen kommune og folkehelsekoordinator Steinar Drægni frå Årdal kommune. Tryggleiksjukepleiar Gunn Johannessen orienterte om eit prosjekt som vart starta opp i Bergen kommune i 2003 der ein bl.a. tilbyr heimebesøk til heimebuande personar over 80 år. Mellom anna ønskjer ein å prøve ut tverrsektorielle tiltak for å førebyggja fallskader hjå eldre. Norge ligg i verdstoppen når det gjeld hoftebrot. Tryggleiksjukepleiar i alle bydeler i Bergen var på plass i 2007. Folkehelsekoordinator Steinar Drægni frå Årdal kommune informerte om folkehelsearbeidet i kommunen og særleg om det samarbeidet ein har fått istand mellom viktige samarbeidspartnarar. Prosjektet har fått namnet Årdal Tenk Tryggleik og er eit samarbeid mellom politi, tekniske tenester, Statens vegvesen, kriminalomsorga, skulane, lag og organisasjonar og næringslivet i kommunen. Endringar i førarkortforskrifta frå 1. juli 2010 & orientering om kursa 65+ var siste tema på konferansen. Ass.fylkeslege Jo Kåre Herfjord frå Helsetilsynet/ Fylkesmannen i Hordaland informerte om dei nye førarkortforskriftene som tok til å gjelda frå 1. juli 2010. Sjølv om dei farlegaste bilførarane ifølgje statistikken er i aldersgruppa 18 20 år, er det viktig å vera budd på at risikoen for uhell stig med aukande alder. Helsekrava er vorte strengare, regelverket er vorte meir detaljert - noko som kan føra til at særleg fleire eldre bilførarar ikkje vil stetta krava til å kunne fornya førarkortet. Fylkesmannen v/fylkeslegen kan i særlege tilfelle dispensera frå krava etter søknad. Einar Nystad, sensor ved Bergen Trafikkstasjon, Statens vegvesen orienterte om kursa 65+. Regional transportplan for Hordaland Jette Lunemann Hansen har vore fylkeseldrerådet sin representert i referansegruppa. Arbeidet i referansegruppa starta opp i januar 2011, og Lunemann Hansen vil også representera rådet i valperioden 2011-2015. Etablering av samarbeid Høgskolen i Bergen Høgskolen i Bergen har starta eit prosjekt Teknologi i helse og omsorg. Skulen har også etablert eit nytt laboratorium for omsorgsteknologi som viser kva teknologiske hjelpemidlar ein kan utstyra eit vanleg husvære med. Slike hjelpemidlar gjer det mogleg for eldre menneske å bu lenger heime. Fylkeseldrerådet er i denne saka ein viktig informasjonskanal ut mot dei kommunale eldreråda i fylket gjennom arrangement og samlingar. Rådet vil halde fram samarbeidet i 2012. Demografiske endringar frå problem til ressurs Internasjonal seksjon i fylkeskommunen i samarbeid med Vest-Norges Brusselkontor inviterte til internasjonale dagskonferansen i oktober 2011. Konferansen hadde m.a. eldrebølgja og utfordringar for helsevesenet, integrering av nye befolkningsgrupper og innsats for å halde på dei unge i kommunane som tema. Fylkeseldrerådet samt alle kommunale eldreråd i fylket var

7 invitert til å delta. Frå rådet deltok Olga Johannessen, Johannes E. Fosse, Jette Lunemann Hansen og Dagmar Reutz Hillestad. Den internasjonale eldredagen Den Internasjonale Edredagen er av FN bestemt til å vere kvart år 1. oktober. Då dette var på slutten av valperioden 2007-2011, markerte ikkje fylkeseldrerådet dagen i 2011. HØYRINGSFRÅSEGNER Regional plan for folkehelsearbeidet i Hordaland 2012-2024 Fylkeseldrerådet vil halde fram samarbeidet med ulike etatar i fylkeskommunen som arbeider med folkehelse. Rådet vonar at ein kan arbeide vidare for å få til felles arrangement då med spesielt fokus på eldregruppene både i og utanfor institusjon. Samhandlingsreformen forslag til forskriftsendringar og nye forskrifter som følgje av Prop. 91 L (2010-2011) Lov om kommunale helse- og omsorgstenester Fylkeseldrerådet gav fylgjande merknader til høyringsnotatet til Helse- og omsorgsdept.: Høyringsnotatet sitt innhald Samhandlingsreformen tek sikte på at ei samla helse- og omsorgsteneste må inkorporerast i kommunane slik at folkehelsearbeidet som kommunane allereie har ansvaret for kan liggja i botnen med aktive tiltak innan førebyggjande helsearbeid. Kommunal medfinansiering er ein viktig del av samhandlingsreformen, og synest å vera best i samsvar med hovudmålet med reforma - å motivera til meir kommunal innsats i helsearbeidet. Sjølv om intensjonane er gode vil likevel Fylkeseldrerådet i Hordaland gi uttrykk for at vi er skeptiske til at staten innfører ei så omfattande reform i relativt hurtig tempo. Vi minner om at fleire kommunar har sagt at samhandlingsreformen bør utsetjast i tid. Kommunal betaling for utskrivingsklare pasientar Fylkeseldrerådet i Hordaland har ingen merknader til økonomisk dagmulkt på kr. 4000,-. Spesialisthelsetenesta skal spela ei aktiv rolle i vurderinga av kor mykje hjelp som trengs, og å varsle kommunen innan 24 timar. Denne prosessen bør nøye utgreiast slik at ein ikkje påfører behandlingspersonell meir papirarbeid og meir byråkrati. Forskrift om kommunal medfinansiering Dei økonomiske konsekvensane av forslaga er vanskelege å sjå klart nok no. Dersom det skal verte gjeve likeverdige tenester i helse- og omsorgssektoren, må kommunane ha fullt oversyn over kva lova pålegg dei. Gjennom samhandlingsreformen vil nye oppgåver bli utført i kommunane. Til dømes kan enkelbehandling verte gjeve i lokal-medisinske sentra. Det må då vere ein føresetnad at det følgjer tilstrekkeleg midlar med. Dersom dette ikkje skjer, kan kommunen la vera å gi slik behandling. Ein må vona at dette er ting som går seg til etter kvart. Fordeling av kostnader mellom kommunar, vederlag og disponering av kontantytelsar Dersom kommunane får tildelt økonomi som frie midlar, vil det krevje god budsjettdisiplin i kommunane slik at midlane vert brukt til det formål dei er tiltenkt. Forskriftene om trivselsordning må vidareførast. I alle institusjonar er der stort behov for slike ordningar. Fylkeseldrerådet i Hordaland er samd i at ein vidarefører bestemmelsen om vederlag for legehjelp og fysikalsk behandling, og at vederlag for tannbehandling vert teke opp i samband med komande revisjon av tannhelselova.

8 Helsepersonellova Rådet seier seg også samd i forslaget til endring av forskrift vedkomande avgrensningar i helsepersonell sitt høve til å motta gåver, provisjon, teneste eller anna ytelse. Høyringsuttale til NOU 2011:11, Innovasjon i omsorg Fylkeseldrerådet gav fylgjande merknader til Helse- og omsorgsdepartementet: Nou 2011:11 er ikkje sendt særskilt til fylkeskommunale eller kommunale eldreråd, men høyringsinstansane vert oppmoda om å legge utgreiinga fram for aktuelle aktørar i saka. Fylkeseldrerådet i Hordaland ynskjer å gi uttale i saka. Mandatet peikar på at utvalet særleg skulle sjå på ny teknologi, nye buformer, brukarinnflytelse, forskning og utvikling. Fylkeseldrerådet ser på dette dokumentet som ein spanande og klart fornyande innfallsvinkel i debatten om framtidas helse- og omsorgstenester. Ein aktiv seniorpolitikk Fylkeseldrerådet i Hordaland er samde i at det må utviklast ein ny seniorpolitikk. Samfunnet vil bli sterkt påvirka av dei demografiske endringane. Det kan heller ikkje einsidig setjast fokus berre på eldregruppene - den kommunale omsorgstenesta skal dekke livsløpet frå barn og unge til voksne og eldre. Innovasjon og omsorg Omgrepet innovasjon er nytt i denne samanhengen, særleg i vurdering av offentlege helsetenester. Ein bør helsa med glede språkleg fornying som trengs i ein moderne velferdsstat. Ny samhandling Hagen-utvalet rår til at ein legg til rette for aktiv deltaking frå pårørande og frivillige. Denne næromsorga må organiserast og setjast i system på ein betre måte enn det vert gjort i dag. Familiane må få invitasjon og må føle seg delaktig i omsorga for pasientane/bebuarane. At pårørande vert dregne inn er i seg sjølv positivt, men det må avtalast klart kva som er frivillig arbeid og kva som ikkje er det. Pårørande må ikkje overta det arbeidet som etter lov er pålagt helsepersonell. Dette er eit vesentleg punkt å avklare jf. den mangel på arbeidskraft som ein har allereie no. Kommunane må byggja ut lærings- og meistringssentra. Eit LMS er ein møteplass for pasient, pårørande og helsepersonell. Oppfølging via LMS hindrar også hyppige gjen-innleggelsar. Vidare bør kommunane også organisera folkehelsearbeidet inn i arbeidet med innovativ omsorg og legge vekt på forebygging. Folkehelsearbeid er samfunnet sin samla innsats for å påvirka det som fremjar og vedlikeheld befolkningen si helse. Det kan sjåast på som grunnfjellet til samhandlingsreforma, difor må folkehelsearbeidet forankrast lokalt for å bli resultatretta. Nye rom Bustadløysingane for framtidas eldre må viast stor merksemd. Fylkeseldrerådet er samd i at det trengs mange ulike alternativ. Eldre folk er svært ulike, og helsetilstanden deira er også ulik. Mange kommunar byggjer lite eller ingen nye sjukeheimar. Sjølv om det er rett at mange eldre helst vil bu heime lengst mogleg, vil det allikevel bli trong for sjukeheimsplass i den siste del av levetida. Nokon vil kanskje leve lenge med kronisk sjukdom. Det bør også etablerast fleire av såkalla halvannanlinje-tenesta - som er eit tilbod mellom sjukehus og sjukeheim.

9 Omsorgsbustad er nødvendig, men det må ikke komme istadenfor sjukeheimar. Elles må offentleg planlegging legge vekt på livsløpstandard og universell utforming. Det gjeld både innan bustadplanleggjing og arealplanleggjing. Ny teknologistøtte Smarthus-teknologien er teken i bruk, og det vert sagt at det er store kostnader å spare ved å ta i bruk velferdstekniske løysingar. På lenger sikt er det vel tvilsamt om ein kan unngå at slike løysingar tek større plass innan eldreomsorga - mykje av det er truleg berre positivt. Likevel er fylkeseldrerådet uroleg for at dei radikale løysingane - som til dømes robotar i pleie eller smarthus der ein vert overvaka - ikkje bør takast i bruk enno. Den generasjonen som er gamle i dag er ikkje fortruleg med slike tekniske løysingar, men det vil vera eit naturleg val ein generasjon eller to fram i tid. Fylkeseldrerådet meiner at ein bør føle seg trygg på at teknologiske løysingar innan pleie og omsorg aldri må erstatta den menneskelege kontakt og omsorg. Bruk av teknologi innan eldreomsorga må difor innførast gradvis. Erfaringsutveksling med andre fylker Landskonferansen 2011 Det vert årleg skipa til ein landskonferanse for fylkeskommunale eldreråd. Eit fylke i landet tek på seg arrangementet saman med Statens Seniorråd. I 2011 vart denne konferansen lagt til Røros tida 25.-27. mai med Sør-Trøndelag fylkeskommune som vertsfylke. Konferansetema var: Den etiske fordring i praktisk eldreomsorg, om verdighet, makt og avmakt i livets sluttfase Fallskader hos eldre Stiftelsen Livsglede for Eldre Eldres Kulturmønstring Samhandlingsreformen Prosjekt lyttevenner eit prosjekt frå Vest-Agder Informasjon frå Statens seniorråd Frå fylkeseldrerådet i Hordaland deltok Willy Gustafson, Johannes H. Fosse, Solveig Johnsen, Johann Belsvik, Turid Sveen, Jette Lunemann Hansen og Dagmar Reutz Hillestad. Vestlandssamarbeidet Fylkeseldrerådet i Hordaland tok i 2004 initiativ til å skipe eit samarbeid mellom fylkesråda for eldre i Sogn og Fjordane og Rogaland. Sidan oppstarten har det vore årlege samlingar. Samlinga i 2011 vart arrangert av fylkesrådet for eldre i Rogaland i Stavanger i tida 6.-8. juni. Programmet innheld m.a. tema som Erfaringar med tilsyn i eldreomsorgen ved ass.direktør i Statens Helsetilsyn Geir Sverre Braut, foredrag om eldreomsorgen og presentasjonar av aktuelle saker frå dei tre fylkeseldreråda.

10 Oppsummering Rådet har handsama saker på ei rekkje område. Særleg viktig er oppfylgjing av fylkeskommunale saker då rådet si viktigaste oppgåve er å gi råd til fylkeskommunen i saker som vedkjem eldre. Fylkeseldrerådet får seg førelagt alle saksdokument til utvala og fylkestinget, og kan såleis gi merknader til alle saker som vert handsama i dei politiske utvala og som vedkjem eldre. Fylkeseldrerådet har sitt eige budsjett og det gjer det mogleg å kunne vitja kommunar og andre fylkeskommunar i regionen - noko som har ein positiv effekt på arbeidet i rådet. Eit godt samarbeid med seksjonar og avdelingar gjev god innsikt i den fylkeskommunale verksemda. Fylkeseldrerådet bør såleis vera ein god rådgjevar for fylkeskommunen i saker som vedkjem eldre. Bergen, 08.03.2012 For Fylkeseldrerådet i Hordaland Dagmar Reutz Hillestad -rådgjevar/møtesekretær