HORDALAND FYLKESKOMMUNE Samferdselsavdelinga Arkivsak 201011362-48 Arkivnr. 8.T73 Saksh. Ådlandsvik, Lise Saksgang Samferdselsutvalet Fylkesutvalet Møtedato 23.10.2013 31.10.2013 ORGANISERING AV TRAFIKKSIKRINGSARBEIDET SAMANDRAG Det har ved fleire høve, både frå politisk hald og frå fagetatane, blitt reist spørsmål om fylkestrafikksikringsrådet (FTR) bør avviklast og om det igjen bør opprettast eit fylkestrafikksikringsutval (FTU) samansett av politisk valde representantar og representantar frå konsultative administrative fagetatar. Fylkeskommunen blei i 2010 den nye store vegeigaren i Hordaland, og har med det eit langt større ansvar for trafikksikring samanlikna med tidlegare. Når det gjeld organiseringa av arbeidet så legg fylkesrådmannen vekt på at forsking tilseier at FTU er den samansetjinga som tener trafikksikringsarbeidet best. For å styrka den politiske forankringa av trafikksikringsarbeidet vil fylkesrådmannen tilrå at det vert oppretta FTU i Hordaland. FORSLAG TIL INNSTILLING Fylkeskommunen sitt trafikksikringsarbeid skal organiserast som eit FTU samansett av fem politiske valde representantar og konsultative representantar frå aktuelle fagetatar. Rune Haugsdal fylkesrådmann Håkon Rasmussen samferdselssjef
FYLKESRÅDMANNEN, 04.10.2013: Det har ved fleire høve, både frå politisk hald og frå fagetatane, blitt reist spørsmål om fylkestrafikksikringsrådet (FTR) bør avviklast og om det igjen bør opprettast eit fylkestrafikksikringsutval (FTU) samansett av politisk valde representantar og representantar frå konsultative administrative fagetatar. Representanten Atle Kvåle (A) tok seinast i møte 14. mai 2013 opp spørsmålet om etablering av eit FTU. Fylkesrådmannen svara då at det ville leggjast opp til at dette spørsmålet vart drøfta i samband med handsaminga av handlingsplanen. Bakgrunn Etter den politiske omorganiseringa i fylkeskommunen i 1995 vart FTU lagt ned som eige utval. Det vart oppretta eit fagleg/administrativt fylkestrafikksikringsråd (FTR) og samferdselsutvalet fungerer som FTU. I samband med forvaltningsreforma (2010), der fylkeskommunen vart den nye store vegeigaren i Hordaland, vart det fylkeskommunale trafikksikringsarbeidet styrka gjennom endring i organiseringa av FTR. Leiar- og sekretariatsansvaret vart overført frå Statens vegvesen til fylkeskommunen ved samferdselsavdelinga. Det vart også vedteke å gjennomføre ein trafikksikringskonferanse for kommunane kvart år. Det var her eit om ynskje å knytte trafikksikringsarbeidet i Hordaland sterkare til det fylkeskommunale trafikksikringsansvaret. Fylkeskommunen sitt ansvar for å organisera trafikksikringsarbeidet Fylkeskommunen sitt ansvar for å organisera trafikksikringsarbeidet er heimla i 40a.1 i Vegtrafikklova: «Fylkeskommunen har et ansvar for å tilrå og samordne tiltak for å fremme trafikksikkerheten i fylket.» Dette ansvaret inneber at fylkeskommunen skal gje tilrådingar i saker som gjeld trafikksikring gjennom arbeidet i fylkeskommunen samordna alle trafikksikringstiltak m.a. ved overordna fylkeskommunale planar fordela økonomisk tilskot og midlar til trafikksikringstiltak på/ved fylkesvegar frå fylkesvegbudsjettet - og fylkeskommunen fordeler etter søknad frå kommunane til trafikksikring av fylkeskommunale vegar særleg ut frå omsyn til trafikktryggleiken for skoleborn. Forvaltningsreforma medførte ikkje noko endring i fylkeskommunen sitt ansvar for å organisera trafikksikringsarbeidet, men ansvarsoverføringa av øvrige riksvegar til fylkeskommunane medførte at fylkeskommunane som vegeeigar har fått eit langt større ansvar for trafikktryggleiken på vegane enn tidlegare og skal i større grad enn tidlegare medverka til at nasjonale mål innanfor trafikktryggleik blir nådd. Med heimel i det nye punkt 2 i 40a i Vegtrafikklova Departementet kan gi forskrifter med nærmere bestemmelser om at fylkeskommunen, i Oslo Oslo kommune, pålegges å utarbeide og gjennomføre ulike tiltak knyttet til trafikksikkerhet. - er det no opna opp for at Samferdselsdepartementet kan koma med forskrifter som konkretiserer fylkeskommunen sitt ansvar for trafikktryggleiken. Organisering av FTR i Hordaland per i dag Som nemnd har fylkeskommunen leiar- og sekretariatsfunksjonen i FTR per i dag, og fylkesrådmannen legg trafikksikringssakene fram til politisk handsaming. Alle møtereferat frå FTR-møtene går som meldingssak til SAMU. Årsbudsjett vert lagt fram til handsaming kvart år. Denne inneheld ein omtale av alle prosjekta som FTR har ansvaret for. Kvart halvår vert det lagt fram halvårsrapport til orientering. I tillegg kjem også den nemnde trafikksikringskonferansen for kommunane. 2
FTR er sett saman av representantar frå ulike organ som til dagleg arbeider med trafikksikring. Pr. i dag er følgjande etatar/organ representerte: - Hordaland fylkeskommune, samferdselsavdelinga - Hordaland fylkeskommune, regionalavdelinga - Hordaland fylkeskommune, opplæringsavdelinga - Statens vegvesen - Hordaland Politidistrikt - Trygg Trafikk - Autoriserte Trafikkskolers Landsforbund (ATL) - Forsvaret, MP Haakonsvern Tidlegare politiske vedtak Fylkestinget gjorde 16.03.2004 i samband med handsaminga av sak 15/04 Revidert plan for trafikksikringsarbeidet i Hordaland mellom anna slikt vedtak: Fylkestinget vil peike på behovet for ei betre koordinering av arbeidet i FTU (Samferdselsutvalet) og FTR. Fylkestinget føreset at det snarast vert lagt fram eiga sak om betre politisk deltaking i dette arbeidet. Fylkesutvalet fekk den 25.08.2010 lagt fram ei eiga sak (166/10) om framtidig organisering av trafikksikringsarbeidet i Hordaland, og gjorde slikt vedtak: 1. Forvaltningsreforma har gjort fylkeskommunen til eigar av storparten av det tidlegare øvrige riksvegnettet. Dette medfører eit langt større ansvar for trafikktryggleiken enn tidlegare. Fylkesutvalet går inn for at det samla trafikksikringsarbeidet framleis vert koordinert innanfor rammene av fylkestrafikksikringsrådet (FTR), og at leiarskapet i FTR snarast vert overført til fylkesadministrasjonen. 2. For ytterlegare å styrkja dette arbeidet skal det leggjast til rette for ein årleg trafikksikringskonferanse i regi av samferdselsutvalet. 3. Fylkesutvalet vil oppmoda om at ein ser til at det vert lagt eit godt grunnlag for arbeidet i FTR, der Hordaland fylkeskommune har sekretariatfunksjonen, med faste råmer som vil sikra eit godt samarbeid mellom administrasjon/fagetat og politisk nivå. Det er m.a. svært viktig med eit tett samarbeid i innleiande rundar kring planarbeid og god rapportering til samferdselsutvalet i prosessen. Organisering av trafikksikringsarbeidet i andre fylkeskommunar Ein gjennomgang av organiseringa av trafikksikringsarbeidet viser at av dei 18 fylkeskommunane (Oslo unnateke) har 14 fylkeskommunar politiske trafikksikringsutval (FTU). Finnmark og Agderfylka har organisert trafikktryggleiksarbeidet omlag som i Hordaland. Frå Samferdselsplan for Finnmark 2006 2009 : I Finnmark er det Kultur, nærings- og samferdselutvalget som er det politiske organ for trafikksikkerhetssaker. Konsultativt trafikksikkerhetsforum, som består av representanter fra Statens vegvesen, Trygg Trafikk, Finnmark fylkeskommune, Fylkesmannen i Finnmark og politiet, er rådgivende overfor politikerne i trafikksikkerhetssaker. Agderfylka har ein liknande modell, men organiseringa er blitt litt endra dei siste åra. Frå Strategiplan for Agderfylkene 2010 2013 : Vest-Agder har en hovedutvalgsmodell hvor hovedutvalget for næring, samferdsel og miljø (NSM utvalget) fungerer som fylkets trafikksikkerhetsutvalg på politisk nivå. I tillegg er det oppnevnt en tverrfaglig administrativ trafikksikkerhetsgruppe. Fra 2004 er denne gruppa styrket med to politikere 3
fra hovedutvalget for næring, samferdsel og miljø, og fra 2009 med to politikere fra hovedutvalg for kultur og utdanning. Aust-Agder har en administrativ sammensatt trafikksikkerhetsgruppe. Ved behov oppnevnes politikere til å delta i planprosesser som denne. Sett under eitt så varierer trafikksikringsutvala sitt myndighetsområde. Dei har ei rådgjevande rolle overfor samferdselsutvala, men også beslutningsmynde på enkelte saksområde. Ut frå dei data som fylkesrådmannen har henta inn så viser det seg at i dei fylka som har FTU er det mellom 3-5 politiske medlemmer, medan talet på konsultative administrative fagetatar varierer noko. Gjennomgåande er fylkeskommunen, Statens vegvesen, Trygg Trafikk og Politiet representert. I dei aller fleste FTU/FTR er det Statens vegvesen som framleis har sekretariatsfunksjonen. FTR eller FTU? Det er ikkje lenger vanleg i Hordaland fylkeskommune å ha politikarstyrte utval som er samansette både av politikarar og fagleg/administrativt personell. Skiljet mellom kva som er politikk og kva som administrasjon eller fag kan verta meir uklart eller uryddig. På den andre sida er betre politisk forankring av trafikksikringsarbeidet eit hovudargument for å oppretta eit FTU i høve til å vidareføra den eksisterande FTR ordninga. Politikarar og fagetatar samarbeider nært og politikarane, i alle fall dei som er med i FTU, vil koma til å fokusera meir på trafikktryggleik enn før. Opprettinga av eit FTU vil setja trafikktryggleik høgare på den politiske dagsorden og trafikktryggleik vert eit opprioritert satsingsområde. I Nasjonal handlingsplan for trafikksikkerhet på veg 2002-2011 heiter det i kap. 2.1.2: Erfaringene tilsier at det fylkeskommunale trafikksikkerhetsarbeidet fungerer best når det har en god politisk forankring. I mange fylker har ordningen med egne FTU fungert godt ut fra et trafikksikkerhetsmessig synspunkt. I rapporten Hva betyr organisering for trafikksikkerhetsarbeidet i fylker og kommuner, RF - 2005/025 frå Rogalandsforskning vert det mellom anna konkludert med at: Fylker som har politisk ledede trafikksikkerhetsutvalg oppnår mer i trafikksikkerhetsarbeidet enn fylker som ikke har det. Gjennomgående synes det som om fylker som har politisk ledede trafikksikkerhetsutvalg med sterk forankring i fylkespolitikken og mot ledelsesnivået i de enkelte etatene, med egne budsjett og egne tilskuddsmidler til aksjon skolelveg og med gode samarbeidsrelasjoner i utvalget oppnår bedre resultater en fylker hvor flere av disse kravene ikke er tilfredsstilt. Slike utvalg oppnår gjerne å få til en tettere kopling til kommunene og til at kommunene driver mer aktivt trafikksikkerhetsarbeid. Fylkesrådmannen sine merknader Fylkeskommunen blei i 2010 den nye store vegeigaren i Hordaland, og har med det eit langt større ansvar for trafikksikring samanlikna med tidlegare. Når det gjeld organiseringa av arbeidet så legg fylkesrådmannen vekt på at forsking tilseier at FTU er den samansetjinga som tener trafikksikringsarbeidet best. For å styrka den politiske forankringa av trafikksikringsarbeidet vil fylkesrådmannen tilrå at det vert oppretta FTU i Hordaland. Ut frå korleis andre fylke har organisert sine FTU så foreslår fylkesrådmannen at FTU i Hordaland vert eit reint politisk organ samansett av fem politisk valde representantar og konsultative representantar frå aktuelle fagetatar. Det er her forslag om tre representantar frå SAMU, ein frå KURE og ein frå OPHE. Dei konsultative administrative medlemene skal ha møteplikt og talerett. Dette er likt som i Sogn og Fjordane og i Sør Trøndelag. Sekretariatsansvaret ligg hjå samferdselsavdelinga. Eit forslag er å leggje opp til kvartalsvise møte for FTU, men at dei konsultative administrative fagetatane kan ha hyppigare møte for å førebu sakene til FTU-møtene, denne gruppa vert då ei såkalla «arbeidsgruppe trafikksikring». 4
Dersom ein heller ønskjer det, kan FTU ha både politiske og administrative medlemmer. Dei faglege medlemmene i arbeidsgruppa blir då trekt inn i FTU og får fulle rettar der. Fylkesrådmannen rår til at fylkeskommunen sitt trafikksikringsarbeid no vert organisert som eit fylkestrafikksikringsutval (FTU). 5