Sakshandsamar: Gunn Helen Henne Vår dato Vår referanse Telefon: 57643140 05.12.2016 2006/6394-542.1 E-post: fmsfghe@fylkesmannen.no Dykkar dato Dykkar referanse 28.09.2016 Steinvik Fiskefarm AS Postboks 248 6940 Eikefjord Oversending av nytt mellombels løyve etter ureiningslova for lokaliteten Veiesund i Flora kommune Fylkesmannen i Sogn og Fjordane har gjeve løyve etter ureiningslova for mellombels etablering av matfiskanlegg med inntil 3120 tonn MTB ved Veiesund fram til 01.01.2018. Vi har ikkje teke stilling til permanent drift på lokaliteten no. De må ta kontakt med Fylkesmannen dersom dette blir aktuelt. Gebyr for sakshandsaminga er fastsett til kr. 21 500,-. Vi viser til søknad dagsett 29.09.2016 frå Steinvik Fiskefarm AS om mellombels etablering/framhald av akvakulturdrift på lokaliteten Veiesund i Flora kommune fram til 01.01.2018. Det vert også signalisert eit ønskje om permanent drift på lokaliteten på sikt. Søknaden er oversend frå Sogn og Fjordane fylkeskommune 28.09.2016, og seinare komplettert 15.11.2016 med kommunen si fråsegn og innkomne merknader frå ålmenta. Fylkesmannen i Sogn og Fjordane har gjeve nytt, mellombels løyve etter ureiningslova for matfiskproduksjon av laksefisk i merd, på visse vilkår. Løyvet gjeld til 01.01.2018, og for ein produksjon på inntil 3120 tonn maksimal tillaten biomasse (MTB). Løyvet med vilkår følgjer vedlagt. Merk også at vedlegga til løyvet er ein del av dei juridiske krava til verksemda. Vi ber om at vedlegget om "orientering til fylkesmannen" blir returnert hit så snart som råd. Vi gjer merksam på at løyvet først tek til å gjelde dersom anlegget får konsesjon etter akvakulturlova. Gjenpart av dette løyveskrivet blir difor også send til Sogn og Fjordane fylkeskommune. Bakgrunn for saka Tidlegare drift Fylkesmannen gav utsleppsløyve for mellombels etablering av akvakulturverksemd med 3120 tonn MTB ved Veiesund i 2011. Løyvet vart avgrensa til å gjelde fram til 01.01.2016, i samsvar med perioden som Flora kommune då hadde gjeve dispensasjon frå kommuneplanen for. I 2014 vart utsleppsløyvet mellombels utvida til å gjelde for 3720 tonn MTB i ein periode på fire månader, til 01.03.2015. Anlegget vart tømt for fisk i mars 2015, og har sidan ikkje vore i drift. Arealbruksplanar Anlegget på lokaliteten Veiesund er plassert på areal som i gjeldande arealdel til kommuneplanen (2003-2013) er vist som eit område avsett til framtidig akvakultur (A), med påteikninga «R» for reservelokalitet. Store delar av fortøyingsarealet til anlegget er avsett til fleirbruksområde i sjø (FFFN) i kommuneplanen. Flora kommune arbeider med ei rullering av arealdelen til kommuneplanen, denne vart lagt ut til 3. gongs høyring i haust. I høyringsutkastet har kommunen sett området av til permanent bruk for akvakultur. Telefon 57 64 30 00 Organisasjonsnummer N-974 763 907 Nettstad fylkesmannen.no/sfj E-post fmsfpost@fylkesmannen.no Besøksadresse Hovudkontor: Njøsavegen 2, 6863 Leikanger Landbruksavdelinga: Fjellvegen 11, 6800 Førde Postadresse Hovudkontor: Njøsavegen, 2 6863 Leikanger Landbruksavdelinga: Postboks 14, 6801 Førde
2/11 Flora kommune har 16.11.2015 gjeve ny dispensasjon fram til 01.01.2018 for plassering av fortøyingar frå anlegget ut i areal avsett til fleirbruksområde i kommuneplanen. Det har vore to klagerundar der kommunen først oppheva det første vedtaket og endra avgjerda til eit avslag på dispensasjonssøknaden, og så etter ny klage på dette avslaget sende saka til Fylkesmannen for klagehandsaming. Fylkesmannen si klageavgjerd dagsett 22.09.2016 konkluderte med at kommunen sitt avslag var gjeve på feil grunnlag, og saka vart returnert til kommunen for ny handsaming. Planstatus for fortøyingsområdet er at det per no er gjeve ein dispensasjon for mellombels akvakulturdrift, men denne avgjerda er klaga på og såleis ikkje endeleg. Vi gjer merksam på at dersom ikkje dispensasjonen vert ståande, vil også løyvet etter ureiningslova måtte falle bort, då slikt løyve ikkje skal gjevast i strid med plan. Flora kommune har 09.11.2016 i si fråsegn til søknaden om ny mellombels etablering vurdert den som i samsvar med kommuneplanen sin arealdel med dispensasjonen som vart gitt i 2015, og tilrådd søknaden. Vi oppfattar dette som eit samtykke frå kommunen til ei samstundes behandling av søknaden etter anna sektorlovverk, med kommunen si handtering av klager på dispensasjonen. Om aktuelt regelverk og vurderingsgrunnlag Fylkesmannen avgjer saka etter ureiningslova, og som del av den vurderinga skal vi ta spesielt omsyn til føringane i naturmangfaldlova og vassforskrifta. Ureiningslova har som føremål «å verne det ytre miljø mot forurensning og å redusere eksisterende forurensning, å redusere mengden av avfall og å fremme en bedre behandling av avfall. Loven skal sikre en forsvarlig miljøkvalitet, slik at forurensninger og avfall ikke fører til helseskade, går ut over trivselen eller skader naturens evne til produksjon og selvfornyelse.» Ved avgjerda om å gje løyve og ved fastsetjinga av vilkåra legg vi vekt på dei ureiningsmessige ulempene ved tiltaket sett opp mot dei fordelane og ulempene som tiltaket elles vil føre med seg, jf. ureiningslova 11. Fylkesmannen legg vidare til grunn kva resultat ein kan oppnå ved å nytte beste tilgjengelege teknologi og teknikkar. Ved fastsetjinga av vilkåra for drifta er omsynet til det ytre miljøet ivareteke så langt som mogleg. Vi vil streke under at all ureining frå verksemda isolert sett er uønskt. Verksemda pliktar å halde alle utslepp på eit lågast mogleg nivå, og pliktar å rydde opp i ev. ureining eller forsøpling så snart som råd, jf. også dei generelle pliktene som følgjer av 7 og 28 i ureiningslova. Naturmangfaldlova (nml.) set forvaltningsmål for naturtypar, økosystem og artar og inneheld ei rekkje miljøfaglege prinsipp ( 8-12) som skal leggjast til grunn ved all offentleg sakshandsaming som har verknad for naturmangfaldet: 8 om kunnskapsgrunnlaget 9 om føre-var-prinsippet 10 om økosystemtilnærming og samla belastning 11 om tiltakshavar betaler 12 om miljøforsvarlege teknikkar og driftsmetodar Miljøtilstanden i alt vatn skal i følgje forskrift om rammer for vannforvaltningen (vassforskrifta) oppretthaldast på eit godt nivå, og vernast mot forringing. Ny påverknad i form av nye utslepp (eller auka utslepp) kan i hovudsak berre skje dersom vassførekomstane
3/11 ikkje får redusert sin økologiske miljøtilstand. Vassforskrifta er førande for Fylkesmannen sine vurderingar av om nye eller endra løyve etter ureiningslova for verksemd med utslepp til vatn kan gjevast, og for enkelte av vilkåra som vert sett i utsleppsløyva. Fylkesmannen si vurdering av søknaden etter ureiningslova er avgrensa til verknader av å etablere eit utslepp frå akvakulturproduksjon på staden fram til 01.01.2018. Vi vurderer ureiningsverknader av normale utslepp frå drifta, slik som utslepp av fôrrestar, fiskeekskrement, vaskekjemikaliar, notimpregnering, legemiddel, lukt, støy m.m. Vurderinga vår av ev. andre verknader på natur, miljø og friluftsliv skal ikkje leggjast til grunn for avgjerda vår etter ureiningslova, etter dagens forvaltningspraksis og ansvarsfordeling mellom dei ulike sektormyndigheitene som handsamar akvakultursøknader. Vi gjev ei fråsegn til fylkeskommunen i eige skriv om dette, som de får kopi av. Anlegget ved Veiesund har over tid fått eit fyldig sakstilfang hjå Fylkesmannen: vi har hatt fleire klagesaker på kommunen sine dispensasjonsvedtak frå gjeldande kommuneplan, handsaming og klage på det førre mellombelse utsleppsløyvet, og motsegn til Flora kommune sin nye kommuneplan. Samla mengd merknader som er kome inn til desse sakene er omfattande, og merknadene gjeld fleire ulike typar interessekonfliktar. Det har også vore tatt direkte kontakt hit om anlegget frå innbyggjarar i området. Fylkesmannen er såleis godt orientert om at det er eit sterkt lokalt engasjement som er negative til at anlegget vert etablert permanent på lokaliteten. Vi presiserer for ordens skuld at det er kommunen som planmyndigheit som prioriterer mellom ulike interesser og arealbruksføremål, og vi oppfattar klart at Flora kommune ønskjer akvakultur her. Alle saksrelevante opplysningar vi er gjort kjent med gjennom høyringa av denne søknaden og tidlegare, vert lagt til grunn ved vår vurdering av saka. Ettersom fleire av dei som har kome med merknader har sendt inn fleire skriv, og merknadene frå fleire personar og grupper overlappar ein del i tematikk, vert dei ikkje gjennomgått enkeltvis i det vidare. Vi viser til fråsegna frå kommunen for ei oppsummering av merknadene som kom inn ved den siste høyringa. Naturverdiar i området og miljøpåverknad frå anlegget Lokaliteten Veiesund ligg i vestre enden av vassførekomsten Solheimsfjorden (ID-nr 0281010700-C i Vann-Nett), som er ein moderat eksponert kystvassførekomst. Det er sparsamt med data til å klassifisere den gjennomsnittlege miljøtilstanden for heile området, men det som finst tyder på ein god økologisk tilstand. Akvakulturanlegg kan generelt sett påverke miljøet ved utslepp til vatn, støy, lys, lukt og ved at det blir generert farleg avfall. Lagring av kjemikaliar og avfall/ farleg avfall kan medføre fare for akutte utslepp. Utsleppa til vatn er rekna som største potensielle ureiningsfare. Fleire merknader til søknaden gjeld otte for negative verknader av utslepp frå anlegget på naturmiljøet i fjorden og langs strandlina, på badeplassar og båtutfartsområde, på rekreasjonsfisket etter fisk og skaldyr i området, på folkehelsa, og på naturtypelokalitetar med flatøsters og ålegras. Dette gjeld utslepp av organisk, næringsrik «fiskegjødsel» og fôrrestar, notimpregnering med kopar og ulike typar legemiddel og kjemikal. Det vert vidare vist til at det tidvis har vore registrert eit belegg på sjøen som har drive inn mot land, då anlegget var i drift. Støy har også i periodar vore opplevd som eit problem. Dei utsleppa til vatn som eit anlegg har, må kunne omsetjast av naturen etter kvart for å ikkje overbelaste miljøet. Akvakulturanlegg er difor pålagt hyppig miljøovervaking på lokaliteten gjennom
4/11 akvakulturdriftsforskrifta (B-undersøkingar etter NS 9410), og har vanlegvis også vilkår i løyvet etter ureiningslova om meir omfattande granskingar av resipienten med jamne mellomrom (Cundersøkingar, m.m.) i tillegg. Det er gjennomført fleire miljøundersøkingar ved Veiesund. Det er gjort ei B-undersøking (2006) og straummålingar (2006 og 2008) før anlegget vart etablert. Det er gjort to oppfølgjande B- undersøkingar med drift på lokaliteten (2013 og 2015). Det er også gjort ei C-undersøking (2014). Naturbase og andre offentlege databasar over miljødata har lite data i området, men nasjonal kartlegging av ålegrasområde har registreringar i Skorpevågen aust for anlegget og Skutevågen sør for anlegget. Etter nye opplysningar frå lokalbefolkninga om førekomstar av flatøsters og ålegras i fleire område sør og aust for akvakulturlokaliteten, er det gjennomført ei konsekvensvurdering av vidare drift på lokaliteten for det marine naturmangfaldet i nærmiljøet (2016). Lokaliteten Veiesund ligg på nordsida av Karstenflua og Stavøya ytst i Solheimsfjorden i Flora kommune. Botnen i området er i hovudsak hardbotn som er bratt skrånande nordover, med djupner under anlegget mellom om lag 100 til 250 meter. Vidare nordover flatar botnen etter kvart ut, og det er meir blautbotn. Midtfjords er djupna over 450 meter. Sør- og austover frå lokaliteten er det fleire grunne viker og vågar med blautbotn, der det er registrert østers og ålegras (Rådgivende Biologer, 2016). Som marine naturtypelokalitetar er desse vurdert til «lokalt viktige» (C) med «middels verdi». Vestover frå anlegget er det registrert naturtypen tareskog, med samanhengande storleik som tilseier klassifisering som «viktig» (B) med «stor verdi». I tillegg til østers er det også registrert sandskjel i dei grunne områda, denne arten er raudlista som «sårbar» (VU), og områda vert dermed vurdert å ha «stor verdi». Det er også registrert raudlista fugleartar i området. Rådgivende Biologer vurderer at næringssaltutslepp frå anlegget vil ha «liten» til «ingen» verknad på dei marine naturtypane og artsførekomstane, og at konsekvensar av drift på lokaliteten difor vil vere «ubetydeleg» til «liten negativ». Dei peikar likevel på at det er noko usikkerheit knytt til vurderingane av verknader og konsekvensar, ettersom effektar av næringsstoffpulsar frå oppdrettsverksemd er lite kjent, og dessutan vanskeleg å sjå isolert frå næringshaldige utslepp frå andre kjelder i same område. Straummålingane på lokaliteten (Sub Aqua Tech, februar/mars 2006 og februar/mars 2008), er begge frå merddjupet (hhv. 5 og 15 meter, og 4 og 16 meter). Den første målinga er gjort nær land og den andre lenger ute djupna til botn var hhv. 55 og 267 meter. Inne ved land er det målt middels til svak straumstyrke i retning aust-søraust og sør, og lenger ute sterk straum som er einsretta mot vest i overflata og vekslande mellom vest og nordaust lenger ned. Alle dei tre B-undersøkingane på lokaliteten har konkludert med beste samla lokalitetstilstand 1. Majoriteten av prøvestasjonane har hardbotn der ein får opp lite eller ikkje sediment. For dei enkelte prøvestasjonane frå driftsfasen der det er funne blautbotn som let seg fullklassifisere, spenner miljøtilstanden i sedimentet frå beste/nestbeste til dårlegaste score, både i 2013 og 2015 (Sub Aqua Tech, januar 2013 og mars 2015). Dårlegaste enkeltpunkt er ved begge høve funne under vestre delen av anlegget. Undersøkinga i 2013 var teken med høg biomasse i anlegget, medan undersøkinga i 2015 var teken med låg biomasse ved avslutning av produksjonen. Eitt punkt med uakseptabel miljøtilstand 4 (av ti punkt totalt), vert likevel ikkje utslagsgjevande for det samla resultatet. C-undersøkinga (Uni Research Miljø, sept. 2014) har undersøkt to prøvestasjonar på botn nordaust og nordvest for anlegget, i sedimenteringsområde med leirebotn på om lag 400 og 450 meter, der fjordbotn har flata ut. Undersøkinga er gjort med høg biomasse i anlegget. Rapporten konkluderer med gode oksygentilhøve nær botn, men noko høgt organisk innhald i sedimentet. Ut frå analyser som viser låge nivå av kopar, sink og fosfor, vert ikkje det høge organiske innhaldet sett som
5/11 indikasjon på påverknad frå akvakulturanlegget. Artane som dominerer botnfaunaen vert heller ikkje vurdert til å tyde på organisk belastning, og miljøtilstanden vert klassifisert til «god». Miljøtilstanden og dei marine naturverdiane i området ved Veiesund er betre kartlagt enn det som elles er vanleg i søknader om etablering av akvakulturanlegg. Kunnskapsgrunnlaget er såleis godt om dagens tilstand og kva for sårbare artar og naturtypar som utslepp frå anlegget potensielt kan påverke negativt. Kunnskapen om korleis anlegget kan påverke naturverdiane, og kor mykje eller lite ein kan forvente at anlegget kan påverke, er likevel meir diffus. Havforskingsinstituttet oppsummerte i 2016 1 den generelle kunnskapen ein har om effektar av utslepp frå akvakulturanlegg på ulike marine naturtypar og nøkkelområde for biologisk mangfald. Dei reknar t.d. tareskog som ein relativt robust naturtype med evne til rask reetablering, medan ålegrasenger og andre grunne blautbotnområde er meir sårbare naturtypar som kan bruke lang tid på å rehabilitere seg. For østers har ikkje Havforskingsinstituttet oppgitt noko utover at ein vanlegvis ikkje har østers og akvakulturanlegg på same stad. For ålegrasenger er næringssalt sin gjødslande effekt, med påfølgjande auka påvekst på ålegraset eller eutrofisituasjonar som gjev dårlege oksygentilhøve ved botn, og utslepp av finpartiklar som gjev skuggeeffekt, vurdert som moglege effektar frå anlegg som ligg 1000-1500 meter unna. Overflatestraumen som transporterer og spreier utsleppa, spelar også inn. Ettersom ålegrasenger er viktige økosystem med mange artar, inkludert ulike typar krepsdyr, vil utslepp av bademiddel mot lus til dømes kunne utgjere ein viss risiko, og det vert tilrådd å avluse i periodar med overflatestraum i retning bort frå ålegrasenger. Rådgivende Biologer har i si konsekvensvurdering oppgitt at den nærmaste store ålegrasenga sør for Veiesundet ligg om lag 800 meter frå anlegget, og at den nærmaste i vågane mot aust ligg om lag 1400 meter frå. I tillegg er det nokre mindre flekkar med ålegras i sjølve Veiesundet, rundt 400 meter frå anlegget. For andre grunne blautbotnområde i strandsona, vil effektane kunne vere ganske like som for ålegrasenger, med gjødsling eller overgjødsling som potensiell påverknad. I tillegg kan legemiddel i fôr akkumulerast i slike område dersom svevepartiklar vert transportert dit med straumen. Havforskingsinstituttet reknar at anlegg i avstand 1000-1500 meter sannsynlegvis vil kunne påverke naturtypen. Ut frå kartleggingane til Rådgivende Biologer ligg det nærmaste grunne blautbotnområdet mot sør om lag 500 meter frå anlegget, medan blautbotnområda mot aust ligg om lag 12-1400 meter frå. For tareskog vil næringssaltpulsar kunne ha ein gjødslande effekt som gjev meir og/eller andre påvekstartar, noko som igjen kan redusere lys- og næringstilgangen for tareplantane. Utslepp av finpartiklar kan også ha skuggeeffekt, og større sedimentmengder kan påverke oppveksten av ungplantar. Ein har ikkje kunnskap om legemiddel mot lus sin moglege effekt på tare, men hydrogenperoksid kan tenkjast å ha ein lokal effekt. Havforskingsinstituttet meiner langtidseffektane frå akvakultur på tareskog kan ventast å vere små. Fylkesmannen sine vurderingar og grunngjeving for vilkår Fylkesmannen har ved avgjerda av om løyve etter ureiningslova kan gjevast, og ved fastsetjinga av vilkåra, lagt vekt på dei ureiningsmessige ulempene ved tiltaket samanhalde med dei fordelar og ulemper som tiltaket elles vil føre med seg. Ved sida av resipientvurderingar, er det eit viktig prinsipp i vår sakshandsaming at beste tilgjengelege teknikkar skal takast i bruk for å førebyggje ureining. Det vert difor stilt ei rekkje krav (vilkår for løyvet) som gjeld drifta ved anlegget, for å halde utsleppa på 1 http://www.imr.no/filarkiv/2016/04/effekter_av_utslipp_fra_havbruk_pa_rodlista_marine_habitat.pdf/nb-no
6/11 akseptable nivå gode driftsrutinar gjev mindre utslepp. Føremålet med å setje vilkår for løyvet er å mest mogleg hindre, minimalisere og førebyggje skade og ulempe for miljøet som følgje av utslepp frå verksemda. Dette gjeld for både støy, lukt og ureining til vatn eller grunn. Utsleppa skal ikkje på nokon vesentleg måte endre naturtilstanden i miljøet i vatn eller på land. I vilkåra vert det m.a. sett krav til miljøtilstanden i resipienten. Miljøgranskingane som er gjort ved Veiesund tyder ikkje på at utsleppa frå anlegget har medført nemnande miljøskade på botn og fjordmiljøet i den førre perioden det har vore drift på lokaliteten. Det er dermed ikkje grunn til å tru at vidare drift med same produksjonsmengd vil redusere den samla økologiske tilstanden på kort sikt verken i Solheimsfjorden som vassførekomst, eller i resipienten rundt anlegget. Konkrete verknader av utsleppa frå anlegget på sårbare naturtypar og naturmangfald elles i området er ikkje undersøkt per i dag det som føreligg er ein statusrapport med konsekvensvurderingar etter over eitt år utan drift. Det er så vidt vi kjenner til heller ikkje dokumentert i driftsperioden om drifta gav synlege verknader i område i strandsona som er viktige for andre brukarinteresser, eller gjort målingar av støy. Med såpass viktige og sårbare naturtypar, og såpass store kunnskapshol, er det naturleg å leggje ei viss vekt på føre-var-prinsippet i naturmangfaldlova når ein skal vurdere om utsleppa kan vere forsvarlege for miljøet. Etter som søknaden no gjeld drift i om lag eitt år, og det tidlegare har vore over tre år med samanhangande drift på lokaliteten, er det likevel ikkje grunn til å vente at store eller irreversible miljøverknader skal oppstå i den perioden det mellombelse løyvet skal gjelde for. Det same vil gjelde med omsyn på støy og andre moglege ulemper for omgivnaden. Med ein slik tidshorisont finn vi ikkje grunn til å pålegge vilkår om ekstraordinær kartlegging eller auka miljøovervaking for denne perioden. Vi gjer likevel merksam på at det også for mellombels drift må overvakast/ dokumenterast om miljøet på lokaliteten toler denne produksjonen, og at ulemper for nærmiljøet skal takast på alvor. Alle generelle krav til god internkontroll gjeld for mellombels drift, til liks som om anlegget skulle drivast permanent. Søkjar har likevel tydeleg signalisert at dei ønskjer at lokaliteten skal gjerast permanent dersom den nye arealdelen til kommuneplanen til slutt opnar for permanent drift ved Veiesund. Vi tek i denne omgang ikkje stilling til om ei permanent etablering kan vere forsvarleg, og utformar løyvet og dei tilhøyrande vilkåra ut frå føresetnaden om at drifta vert avslutta innan 01.01.2018, som omsøkt. Dersom denne føresetnaden vert endra undervegs, ber vi om at Steinvik Fiskefarm AS i så fall tek kontakt med Fylkesmannen så raskt som mogleg. Vi ser det som naturleg å eventuelt kunne krevje utvida miljøgranskingar/kartleggingar som del av ein slik vidare prosess, og det kan bli nødvendig med nokre nye eller skjerpa vilkår til løyvet, ut frå den kunnskapen vi har om både naturverdiar og brukarkonfliktar i området. Steinvik Fiskefarm AS må bidra til å finne gode løysingar for dette, i dialog med Fylkesmannen og nærmiljøet. Produksjonsforhold og drift Eit tradisjonelt ope, flytande akvakulturanlegg er ikkje tilrettelagt for reinsing, oppsamling eller måling av utsleppa som følgjer av produksjonen i form av overskotsfôr, ekskrement frå fisken, kjemikalie- og legemiddelbruk, osb. Inntil det eventuelt vert sett strengare felles nasjonale bransjekrav til alle flytande akvakulturanlegg, må utsleppet difor regulerast indirekte på innsatssida, og ikkje som ei direkte avgrensa utsleppsmengd. Utsleppa frå anlegget er i dette løyvet indirekte regulerte gjennom å setje ei ramme for produksjonen, setje utsleppsreduserande vilkår til drifta, og setje krav til at miljøtilstanden i resipienten skal oppretthaldast på eit tilfredsstillande nivå. Det er ikkje sett konkrete utsleppsgrenser for kjemikaliar, legemiddel m.m., og utsleppsløyvet er ikkje til hinder for nødvendig bruk av dette på lokaliteten.
7/11 I vilkår 3 er det sett krav om at ein berre kan nytte tørrfôr, for å minske utslepp som følgje av fôringa. Det er også sett krav om at død fisk skal takast opp av merdane før han går i oppløysing. Organisk avfall kan utnyttast og skal difor takast vare på. Fisk som går i oppløysing utgjer ei dårleg utnytting av ressursar og ei tilleggsbelastning på miljøet i resipienten. Lysregulering av veksttilhøve er i mange høve til fordel for effektiv produksjonsauke. Slik lysbruk som ikkje er avskjerma har samstundes vist seg å kunne vere til stor ulempe for omgivnaden. Kravet om lysavskjerming i vilkår 5 må difor sjåast i samanheng med 11, 4. ledd i ureiningslova. Anlegget skal utformast og drivast slik at det ikkje oppstår urimelege støyplager for omgivnaden, jf. vilkår 6. Aktivitetar som medfører fare for spesiell støy, bør i størst mogleg grad gjennomførast innanfor vanleg arbeidstid, dvs. måndag til fredag kl. 7-16. Jamvel om verksemda held seg innafor grenseverdiane sett for støy, har ein likevel plikt til å redusere støy mest mogleg med hjelp av best tilgjengeleg teknologi. Dette gjeld mellom anna skjerming av aggregat, vifter o.l. Miljøtilstand og overvaking Verksemda pliktar å skaffe så godt oversyn som praktisk mogleg over eigne utslepp, og verknadene av utsleppa. Med tidshorisont på om lag eitt års drift, har vi ikkje sett behov for å gje like detaljerte krav og fristar for miljøovervaking som vanleg. Generelle krav til miljøtilstand i resipienten og at denne skal oppretthaldast på eit tilfredsstillande nivå er likevel dei same som for andre oppdrettsanlegg, og det er sett vilkår om at «nødvendig» overvaking skal gjennomførast. Verksemda må lage eit overvakingsprogram ut frå sine risikovurderingar og framtidsplanar. Merknadene til søknaden har vist til at straumen ved lokaliteten kan gje transport av ureining inn mot område som er viktige for friluftslivet (bade- og båtutfartsområde) og hytteområde. Løyvet opnar ikkje for at anlegget skal ha nemnande ureinande verknad i desse områda. Ettersom søknaden gjeld drift i om lag eitt år, vurderer vi likevel at eventuelle mindre verknader vil vere reversible. Det er sett vilkår om å gjennomføre ei samla enkel overvaking av strandsona i løpet av sommaren/hausten 2017. Dette er minimumskravet, og er ikkje til hinder for at verksemda sjekkar stoda i utsette område oftare som del av sin internkontroll. Ut frå konfliktnivået med nærmiljøet, vil vi tilrå at verksemda legg til rette for å tidleg kunne oppdage om utslepp frå anlegget kan bli til sjenanse for omgivnaden, og har ein beredskap for å kunne setje inn tiltak for å minske problema. Avfall Avfall skal handterast på forsvarleg måte slik at det ikkje oppstår fare for ureining eller kan verke skjemmande. Alt avfall som verksemda sjølv ikkje kan utnytte eller gjenbruke skal leverast vidare til godkjent mottak. Det er berre fylkesmannen eller Miljødirektoratet som kan godkjenne nærare kven som kan ta imot avfall. Nokre sentrale krav er presiserte i vilkåra, men det vert streka under at både ureiningslova og avfallsforskrifta (jf. spes. kap. 11 om farleg avfall) set fleire krav til avfallshandteringa enn det som er omtalt her. Tvilsspørsmål må takast opp med fylkesmannen. Dumping av død fisk eller anna avfall i sjø, nedgraving på land eller brenning er ikkje tillate. Dersom det er nødvendig med slamfjerning frå sjøbotn må det søkjast om eige løyve til dette frå fylkesmannen. Ev. søknad må vere skriftleg og må innehalde omtale av m.a. korleis slammet er tenkt teke opp, transportert og disponert. Grunna smittefaren må også veterinærstyresmaktene varslast. Oppsamla slam skal om mogleg nyttast til gjødsel/jordforbetringsmiddel, og må i så fall handsamast i høve til gjeldande regelverk på dette området.
8/11 Notvask Det er forbode å sleppe ut miljøskadelege kjemikaliar under vask og impregnering av oppdrettsnøter, jf. ureiningsforskrifta. Det er gjort visse unnatak for reingjering av not på sjølve oppdrettslokaliteten. Dette gjeld grovreingjering før nota vert fjerna frå anlegget eller nota blir ståande/sett ut i sjøen igjen utan å påførast impregnering. For nøter som ikkje inneheld miljøskadelege kjemikaliar, og det ved vask/ impregnering heller ikkje blir nytta miljøskadelege midlar, vil nøtene kunne vaskast og re-impregnerast på oppdrettslokaliteten dersom dette skjer på ein slik måte at miljøet ikkje blir påverka i særleg grad. Blir utsleppa vurdert som lite miljømessig forsvarlege, må utsleppa reinsast og restane av groe handsamast som avfall. Det er verksemda sitt ansvar å halde seg oppdatert på kva for kjemikaliar som blir definert som miljøskadelege. Ved vask/reingjering av nøter på oppdrettslokaliteten vil begroingsrestane søkke til botnen på staden, og utsleppa vil komme som tilleggsbelastning på resipienten, i tillegg til dei andre utsleppa frå oppdrettsanlegget (fôrspill, fekaliar, osb). Konklusjon Søknaden er vurdert i høve til føringane i vassforskrifta, naturmangfaldlova og ureiningslova. Etter vår vurdering er det ikkje noko som tyder på at etablering av den omsøkte oppdrettsaktiviteten, med dei vilkåra som er sett, vil føre til endring av tilstandsklassa i vassførekomsten totalt sett. Fylkesmannen meiner at søknaden er godt nok opplyst til at vi kan handsame saka etter ureiningslova, jf. nml. 8-10. Vi finn at nytt løyve etter ureiningslova for utslepp av næringssalt, organisk stoff og kjemikaliar/legemidlar frå akvakultur ved lokaliteten Veiesund, med dei vilkåra som er sett (jf. nml. 12), ikkje vil vere i strid med føringane som er gitt i naturmangfaldlova. På bakgrunn av søknaden og etter ei vurdering av miljømessige, tekniske og økonomiske forhold innafor Fylkesmannen sitt sektoransvar, har vi kome til at det kan gjevast mellombels løyve etter ureiningslova ved Veiesund, på nærare spesifiserte vilkår. Løyvedokumentet (utsleppskonsesjon) vert sendt saman med dette skrivet. Dei juridiske krava som elles ikkje går fram av lov- og forskriftsverket, eller er presiserte eller innskjerpa i høve til det generelle regelverket, er samla i løyvedokumentet. Vedtak om gebyrbetaling Ureiningsforskrifta kapittel 39 inneheld gjeldande regelverk i høve til innkrevjing av gebyr for Fylkesmannen sitt arbeid med løyve etter ureiningslova og oppfølging av dette (tilsyn). Søknaden om nytt utsleppsløyve er løyvearbeid etter ureiningslova som det skal betalast gebyr for. På grunnlag av arbeidsmengda som nytt løyve medfører for Fylkesmannen, vert gebyret fastsett til sats 4, jf. ureiningsforskrifta 39-3, jf. 39-4. Det vil seie at det skal betalast eit gebyr på kr. 21 500,- (satsen på søknadstidspunktet). Faktura vert sendt ut av Miljødirektoratet. Gebyret må betalast innan 30 dagar frå fakturadato.
9/11 Risikoklasse Anlegget ved Veiesund er ut frå ei samla vurdering av risikopotensialet ved denne typen verksemder, og opplysningane som ligg føre om utsleppa, utsleppsstaden og miljøtilstanden i resipienten plassert i risikoklasse 4, jf. 39-3 i ureiningsforskrifta. Risikoklassifiseringa er eit uttrykk for ureiningspotensialet som ligg føre, og er gradert frå 1 til 4, der 1 er høgaste risiko. Plasseringa i risikoklasse gjev føringar for den rutinemessige formelle kontakten mellom Fylkesmannen og verksemda framover. Klassifiseringa har m.a. innverknad på kor ofte Fylkesmannen er venta å gjennomføre tilsyn med verksemda, samt gebyrsatsen for kontrollar som varer i inntil ein dag. Generelle føresetnader for løyvet og informasjon om regelverket Internkontroll Det er ein føresetnad at verksemda har ein internkontroll som tek omsyn til verksemda sine plikter for å hindre ureining av ytre miljø, og som sikrar at verksemda oppfyller dei krava som går fram av lover, forskrifter og løyvet. Forskrift om systematisk helse-, miljø og sikkerhetsarbeid (internkontrollforskrifta) er eit felles regelverk for tilsynsetatane som er kjent som HMS-etatane. Regelverket og korleis ein generelt må arbeide for å stette krava, er nærare omtalt på www.regelhjelp.no. Krava om tiltak for ytre miljø (tiltak for vern mot ureining og ei betre handtering av avfall) gjeld alle verksemder som har minst ein tilsett. Plikta til internkontroll som gjeld det ytre miljøet er difor presisert i vilkåra. Forskrifta omtalar kva for oppfølging av krav som må dokumenterast skriftleg, og korleis ein bør organisere arbeidet. Andre viktige miljølovkrav Vi gjer spesielt merksam på at mange krav til verksemda går direkte fram av lov/forskrift og vert ikkje gjentekne som vilkår i det vedlagte løyvet. I tillegg til dei krava som følgjer av løyvet, pliktar verksemda m.a. å følgje krava i ureiningslova og produktkontrollova, og forskriftene som er heimla i desse lovene. Når enkelte lovkrav er spesielt nemnde, har vi meint å informere verksemda og ålmenta om spesielt viktige krav, og i nokre høve presisere og tilpasse generelle reglar til verksemda. Ved tvil om tolking gjeld likevel krav i lovverket over vedtak i løyvet, dersom lovteksten ikkje gir styresmakta heimel til særskild unntak eller skjerping. Nettstaden www.regelhjelp.no gir oversikt over dei viktigaste ureinings- og avfallshandteringskrav til ei rekkje bransjar/verksemder i Norge, inkludert akvakultur. Endring eller tilbakekalling av løyvet Fylkesmannen kan gjere endringar i dette løyvet med heimel i 18 i ureiningslova. Endringar skal vere grunna på skriftleg saksbehandling og ei forsvarleg utgreiing av saka. Ein eventuell endringssøknad må difor liggje føre i god tid før endring kan gjennomførast. Tilsyn Verksemda pliktar å la representantar for ureiningsstyresmaktene eller den som desse gjev fullmakt, få inspisere anlegget til ei kvar tid jf. ureiningslova kap. 7.
10/11 Tvangsmulkt, straff Brot på løyvet er straffbart etter ureiningslova 78 og 79. Også brot på krav som følgjer direkte av ureiningslova og produktkontrollova, samt forskrifter fastsette i medhald av desse lovene, er straffbart. Brot på ureiningsregelverket er som hovudregel underlagt offentleg påtale. Ureiningsstyresmakta vil likevel til vanleg krevje straff for alvorlege eller gjentekne brot på regelverket. For andre brot på regelverket og som verksemda ikkje straks/innan rimeleg tid rettar opp, kan Fylkesmannen gje pålegg om igangsetjing av tiltak, jf. ureiningslova 7, siste ledd. Dersom pålegget ikkje vert følgt opp vil til vanleg Fylkesmannen gjere vedtak om tvangsmulkt til staten jf. 73. Hastar det å gjennomføre nødvendig tiltak kan Fylkesmannen også sørgje for igangsetjing av tiltak for den ansvarlege si rekning, jf. ureiningslova 74. Erstatningsansvar Eit løyve etter ureiningslova avgrensar ikkje på nokon måte andre, privatrettslege nærings- eller grunneigarrettar som nokon måtte ha i omsøkt område. Eventuell etablering og oppstart av omsøkt produksjon bør difor berre skje dersom søkjar elles har sikra at det ikkje er konflikt med andre private rettar. At ureininga er tillaten, fritek ikkje verksemda frå eventuelle erstatningsansvar for skade, ulemper eller tap som følgje av ureininga, jf. ureiningslova 10 og kap 8 (spesielt 56), samt grannelova 6, 7 og 8. Klagerett Fylkesmannen sitt vedtak, herunder fastsetjing av risikoklasse, gebyr eller vilkår i løyvet, kan klagast på til Miljødirektoratet, jf. 28 i forvaltningslova. Klagefristen er på tre veker, og tek først til å gjelde etter at avgjerda frå fylkeskommunen i høve til akvakulturlova er klar. Ein eventuell klage skal oppgje nærare kva det vert klaga på og den eller dei endringane som ein ønskjer. Klagen bør grunngjevast, og andre opplysningar som har noko å seie for saka bør nemnast. Klagen skal sendast til Fylkesmannen, med kopi til Sogn og Fjordane fylkeskommune. Ein eventuell klage fører ikkje automatisk til at gjennomføringa av vedtaka vert utsett. Fylkesmannen eller Miljødirektoratet kan etter oppmoding eller av eige initiativ avgjere at vedtak ikkje skal gjennomførast før klagefristen er ute eller klagen er avgjort. Avgjerda av spørsmålet om gjennomføring kan ikkje påklagast. Offentleggjering av løyvet Vedtaket skal gjerast offentleg kjent, jf. 36-11 i ureiningsforskrifta; kapittel 36 om behandling av tillatelser etter forurensningsloven. Vedtaket vert kunngjort på Fylkesmannen sine nettsider, www.fylkesmannen.no/sogn-og-fjordane/. Med helsing Nils Erling Yndesdal fylkesmiljøvernsjef Gunn Helen Henne senioringeniør Brevet er godkjent elektronisk og har derfor ikkje underskrift.
11/11 Vedlegg: 1 Steinvik Fiskefarm AS mellombels løyvedokument lok. Veiesund - 3120 tonn MTB 2 Skjema Orientering til Fylkesmannen (utfylt skjema skal sendast i retur til Fylkesmannen) Kopi på EDU/e-post: Sogn og Fjordane fylkeskommune Flora kommune Fiskeridirektoratet, Region vest Mattilsynet, avd. Sunnfjord og Sogn Advokatfirmaet Thommesen Gunnstein Stavang Merete Hol Tefre og Oddbjørn Tefre Stavøy grendalag v/ Svein Hjelle Søre Veiesund Hyttelag v/marit Nikø