Kommentar til forureiningsforskrifta kapittel 2

Opprydding i forureina grunn ved byggje- og gravearbeid Kommentar til forureiningsforskrifta kapittel 2 TA 2969 2012

Forord Forskrift om opprydding i forureina grunn ved byggje- og gravearbeid vart vedteken av Miljøverndepartementet med verknad frå 1. juli 2004. Føresegnene i forskrifta inngår no som kapittel 2 i forureiningsforskrifta. Kapittel 2 vart revidert 1. juli 2009. Denne kommentaren utdjupar innhaldet i forskrifta og freistar å klargjere moglege juridiske problemstillingar. Marit Kjeldby direktør i miljøgiftavdelinga Revisjonar Denne rettleiaren er revidert i april 2012: Rettleiaren har fått nytt TA-nummer 2912/2012, tidlegare TA-2547/2009 SFT har skifta namn til Klima- og forureiningsdirektoratet (Klif) Referansar til lov om planlegging og byggjesaksbehandling (plan- og bygningslova) og tilhøyrande forskrifter er oppdaterte Nytt kapittel 14 gir oversikt over tilhøyrande rettleiarar og informasjonsmateriell til forskrifta 2

Innhald 1. 2-1 Formål... 4 2. 2-2 Verkeområde... 4 3. 2-3 Definisjonar... 6 3.1 a) Forureina grunn... 6 3.2 b) Tiltakshavar... 6 3.3 c) Terrenginngrep... 7 3.4 d) Akseptkriterium... 7 4. 2-4 Krav om undersøkingar... 7 5. 2-5 Krav om tiltak ved terrenginngrep i forureina grunn... 8 6. 2-6 Krav til tiltaksplan... 8 7. 2-7 Krav til faglege kvalifikasjonar... 9 8. 2-8 Godkjenning av tiltaksplan... 9 9. 2-9 Gjennomføring av tiltak, rapportering m.m.... 10 10. 2-10. Plikt til å stanse igangsett terrenginngrep dersom det blir oppdaga forureining i grunnen... 11 11. 2-11 Tilsyn og kontroll... 11 12. 2-12 Gebyr... 11 13. 2-13 Fastsetjing av stoff og normverdiar for forureina grunn... 12 14. Tilhøyrande rettleiarar og informasjonsmateriell... 12 3

Samandrag Denne kommentaren til forureiningsforskrifta kapittel 2 freistar å gjennomgå og klarleggje juridiske problemstillingar som kan oppstå med bakgrunn i kvar enkelt paragraf. I valet av tema og problemstillingar som blir kommenterte, er det særleg teke omsyn til det kommunane har behov for. 1. 2-1 Formål For å oppnå ei mest mogleg effektiv og rasjonell regulering av saker som gjeld terrenginngrep i forureina grunn, er det lagt vekt på at krava i forskrifta helst skal gå fram direkte av føresegnene og slik at det frå kommunen si side ikkje er nødvendig med omfattande individuelle vurderingar. Dette blir gjort ved å stille krav til den som er ansvarleg for å leggje fram nødvendig dokumentasjon på førehand i samband med eit terrenginngrep. Terrenginngrep i område med forureina grunn vil vanlegvis òg vere omfatta av byggjesaksføresegnene i plan- og bygningslova med tilhøyrande forskrifter, jf. forskrift 22. januar 1997 nr. 33 om krav til byggverk og produkt til byggverk, forskrift 24. juni 2003 nr. 749 om saksbehandling og kontroll i byggjesaker og forskrift 26. mars 2010 nr. 489 om tekniske krav til byggverk. For å forenkle kommunen sitt arbeid med saksbehandlinga er det lagt vekt på å harmonisere saksbehandlinga etter reglane i kapittelet her med byggjesaksbehandlinga. 2. 2-2 Verkeområde Kapittel 2 regulerer opprydding og tiltak i område med forureina grunn der eit planlagt terrenginngrep utløyser eller aukar forureiningsfaren eller gjer området mindre tilgjengeleg for opprydding. Føresegnene omfattar altså ikkje oppryddingstiltak i forureina grunn som skjer uavhengig av planlagd bygging og graving, og som forureiningsstyresmakta sjølv tek initiativ til i form av løyve eller pålegg gitt med heimel i forureiningslova. Dette vil ofte vere dei mest alvorlege grunnforureiningssakene, der oppryddingstiltak er sterkt prioriterte. Forskrifta gjeld ikkje berre der det er konstatert forureining i grunnen, men òg der det er grunn til å tru at det finst forureina grunn. Det vil alltid vere grunn til å tru at det er forureina grunn i område der det har vore verksemd som kan ha forureina grunnen, eller der det finst tilkøyrde forureina massar. Dersom ein kommune får søknad etter plan- og bygningslova 21-2 om tiltak i eit område der kommunen har mistanke om at det finst forureina grunn, skal kommunen gjere tiltakshavaren merksam på dette. Pliktene som blir pålagde tiltakshavaren etter kapittel 2, er langt på veg ei forskriftsfesting av tiltaksplikta som følgjer direkte av forureiningslova. Når det er fare for forureining i strid med forureiningslova, har den ansvarlege for forureininga ei sjølvstendig plikt etter forureiningslova 7 til å undersøkje og til å gjennomføre tiltak for å hindre at det blir forureining. Har forureininga skjedd, skal den ansvarlege syte for tiltak for å stanse, fjerne eller avgrense verknaden av ho. For tiltak ved akutt forureining eller fare for akutt forureining gjeld reglane i forureiningslova kapittel 6. 4

Ofte vil ei grunnforureining i seg sjølv ikkje utgjere nokon fare for helse eller miljø der ho ligg, med eksisterande bruk av området. Eit terrenginngrep kan likevel føre med seg forureiningsfare ved at inngrepet aukar risikoen for at menneske blir eksponerte for forureiningar, og/eller ved at inngrepet aukar risikoen for spreiing av forureining til omkringliggjande resipientar. Både oppgraving og flytting av massar på gravetomta og disponering av overskotsmassar utanfor gravetomta kan føre med seg fare for forureining. Vidare kan utfyllings- og byggjearbeid tenkjast å vanskeleggjere seinare oppryddingstiltak i ei grunnforureining der dette er nødvendig. Ansvaret for å ta seg av dei forureiningsmessige sidene av utbygginga er lagt på dei utbyggingsinteressene som knyter seg til den forureina lokaliteten (dvs. tiltakshavaren, sjå 2-3). Kapittel 2 omfattar ikkje tiltak som fell innanfor verkeområdet til kapittel 22 i forureiningsforskrifta om mudring og dumping i sjø og vassdrag. For tiltak på land som strekkjer seg ut i sjøen, kan det oppstå tvil om kva regelverk som gjeld, og korleis saksbehandlinga bør gå føre seg. Dersom den dominerande delen av tiltaket skjer på land i samsvar med byggje- og gravekapittelet og berre ein liten vil gå føre seg i sjøen (eksempelvis ved bygging av bryggje), er det høve for kommunen til å behandle heile saka under eitt etter denne forskrifta. Det same bør vere retningsgivande ved mindre utfyllingar der landmassar blir utfylte i sjøen frå landsida, så lenge det ikkje fører til fare for forureining. Da vil arealet framstå som ei utviding av landarealet, og reglane for landområda bør gjelde. Fylkesmannen bør i slike tilfelle rådspørjast, og han kan eventuelt foreslå krav som kommunen kan ta inn i tiltaksplanen. Det vil i slike saker kunne oppstå grensetilfelle som det er vanskeleg å gi klare og eintydige reglar om. Ei oppsplitting av saka på den måten at kommunen behandlar ein del og Fylkesmannen ein annan del av det same tiltaket, vil ofte vere lite føremålstenleg. Det blir tilrådd i slike grensetilfelle at Fylkesmannen og kommunen seg imellom blir einige om eit praktisk samarbeid. Viktige faktorar som det er naturleg å ta omsyn til, vil forutan arealstorleiken på sjøarbeidet i forhold til landarbeidet vere forureiningsgrad, risikopotensial, konfliktnivå m.m. For ytterlegare opplysningar viser vi til Klifs rettleiingsmateriale om sediment. Vi viser òg til hamnelova 18 og plan- og bygningslova 30-4 og 20-1, som har føresegner som gjeld arbeid og anlegg i sjøområde. Dei fleste utbyggingstiltak som er omfatta av kapittel 2, vil òg falle innanfor søknads- og meldesystemet i plan- og bygningslova. Etter plan- og bygningslova 20 krevst det løyve ved vesentlege terrenginngrep. Terrenginngrep dekkjer mellom anna masseuttak og fylling. Etter forskrift 26. mars 2010 nr. 488 om forskrift om byggjesak (byggjesaksforskrifta) kap. 4-1 fell visse terrenginngrep utanfor søknadssystemet i plan- og bygningslova. Dette gjeld for eksempel ved graving for kabel- og røyrtrasear. Byggjesaksforskrifta 4-3 gir òg unntak for visse tiltak som skal behandlast etter anna lovverk, frå saksbehandling etter plan- og bygningslova og/eller frå andre føresegner i plan- og bygningslova. Desse tiltaka vil likevel kunne omfattast av forskrifta om opprydding i forureina grunn. Vidare kan det ved reguleringsplan vere sett avgrensingar for plasseringa av og storleiken på fyllingar eller for planering av terreng. Plan- og bygningslova 28-1, som set forbod mot at grunn kan delast eller byggjast på dersom det ikkje er tilstrekkeleg tryggleik mot fare eller vesentleg ulempe som følgje av natur- eller miljøforhold, gjeld òg dersom det er forureina grunn som inneber ein fare eller ei vesentleg ulempe ved byggjetiltaket. 5

Etter tredje ledd i føresegna kan Klima- og forureiningsdirektoratet (Klif) i kvart enkelt tilfelle bestemme at saka skal behandlast av Klif eller av den Klif gir fullmakt, normalt Fylkesmannen. Dette kan gjelde saker som Klif/Fylkesmannen behandlar i tilknyting til ein samla industrikonsesjon, saker der det for eksempel er behov for ein samordna nasjonal praksis, eller saker som er så komplekse e.l. at det tilseier sentral behandling etter forureiningslova. Ved opprydding i forureina grunn må ein vere merksam på at eventuelle kulturminneinteresser knytte til dei aktuelle lokalitetane må vere avklarte på ein forsvarleg måte. Vi viser til kulturminnelova 8 og 9. Kulturminnelova 25 fastset ei generell varslingsplikt for offentlege organ som kjem i kontakt med tiltak som reglane i lova gjeld for. Utan særskilt løyve kan det ikkje gjennomførast tiltak som verkar inn på kulturminne som har formelt vern etter kulturminnelova. 3. 2-3 Definisjonar 3.1 a) Forureina grunn Forureina grunn er jord eller grunn med konsentrasjonar av helse- og miljøfarlege stoff over normverdien (vedlegg 1) eller det lokale, naturlege bakgrunnsnivået. Kva som er definert å vere forureina grunn, blir avgjort av normverdi eller lokalt, naturleg bakgrunnsnivå. Den av desse to verdiane som er høgast, set grensa for kva som er forureina. Jord og berggrunn som dannar syre i kontakt med vatn og luft, skal ein vurdere som at dei er forureina, og behandle dei deretter, dersom ikkje noko anna blir dokumentert. Dette vil vere bergartar med eit høgt svovelinnhald. Forutan syre har desse bergartane ofte eit høgt tungmetallinnhald. Vanlegvis vil dette gjelde alunskifer og nokre sulfidbergartar. Også nokre andre stoff enn dei som er lista opp i vedlegg 1, kan føre med seg ein helse- og miljørisiko som gjer at grunnen må karakteriserast som forureina. Tiltakshavaren har ei sjølvstendig plikt til å vurdere om også desse stoffa kan vere relevante når ein vurderer om det er grunn til å tru at det er forureina grunn på eigedommen. Når det førekjem helse- og miljøfarlege stoff som ikkje er nemnde i vedlegget, skal det gjennomførast ei vurdering av risikopotensialet. 3.2 b) Tiltakshavar Tiltakshavar er eit mykje nytta omgrep i plan- og bygningslova. I kapittel 2 i forureiningsforskrifta blir det lagt til grunn at omgrepet har same innhald som i plan- og bygningslova i dei sakene som òg blir behandla etter plan- og bygningslova. I saker som ikkje blir behandla etter plan- og bygningslova, vil normalt tre kriterium vere avgjerande for kven som er tiltakshavar: kven som har avgjerdsretten over verksemda, kven som betaler kostnadene ved ho, og kven som har direkte interesse av ho. Føresegnene i forureiningsforskrifta kapittel 2 er ikkje til hinder for at det kan vere andre som i siste instans må bere kostnadene ved dei tiltaka som skal gjennomførast. Dette kan mellom 6

anna kome av privatrettslege forhold. Når det gjeld krava etter kapittel 2, er det likevel tiltakshavaren som er ansvarleg for gjennomføringa. 3.3 c) Terrenginngrep Mens kapittel 2 gjeld ved terrenginngrep, gjeld kravet om søknad og løyve i plan- og bygningslova ved vesentlig terrenginngrep. Ein del mindre terrenginngrep er derfor omfatta av kapittel 2 sjølv om dei ikkje krev søknad og løyve etter plan- og bygningslova. 3.4 d) Akseptkriterium Akseptkriterium er ei konkretisering og kvantifisering av miljømåla for ein stad. Basert på ambisjonsnivået for kva slags tilstand ein ønskjer at staden skal ha, set ein opp konkrete målsetjingar. 4. 2-4 Krav om undersøkingar Rettleiinga til denne paragrafen gir døme på tilfelle der røynsla tilseier at det vil vere grunn til å tru at ein eigedom kan ha forureina grunn, og der det ut frå dette bør gjennomførast undersøkingar. Der det er grunn til å tru at grunnen er forureina, skal tiltakshavaren syte for at det blir utført nødvendige undersøkingar for å få klarlagt omfanget og verknaden av den eventuelle forureininga. Grunnen må karakteriserast som forureina når konsentrasjonen av kjemiske stoff overskrider normverdiane i vedlegg 1 til forskrifta eller bakgrunnsnivået for lokaliteten, eller når det finst andre helse- og miljøfarlege stoff som etter ei risikovurdering må likestillast med desse. Dersom normverdiane og/eller bakgrunnsnivået er overskridne, skal det gjennomførast ei vurdering i samsvar med NS-ISO 10381-5 og tilhøyrande rettleiarar for å avgrense utbreiinga av forureininga og finne ut kva slags konsentrasjonar og stoff det gjeld. Eventuelle konfliktar dette skaper når det gjeld planlagd arealbruk og andre påverka areal og resipientar, skal klargjerast. Vurderinga skal konkludere med om det er behov for tiltak mot forureiningane eller ikkje. Basert på vurderingane skal det lagast ein tiltaksplan for gravearbeid i forureina grunn, sjå 2-6. Kommunen kan krevje at undersøking og vurderingar blir utførte av føretak med særleg fagleg kompetanse på området, jf. 2-7. Elles viser vi til byggjesaksforskrifta tredje del om godkjenning av føretak for ansvarsrett. Dersom det ikkje er grunn til å tru at det er forureina grunn i området, eller at undersøkingar viser at normverdiane og/eller bakgrunnsnivået ikkje er overskridne, er det ikkje behov for vidare undersøkingar. Resultata skal leggjast ved ein eventuell søknad etter plan- og bygningslova som blir send til kommunen. For helse- og miljøfarlege stoff som det ikkje er utarbeidd normverdi for, må tiltakshavaren gjennomføre ei risikovurdering. 7

5. 2-5 Krav om tiltak ved terrenginngrep i forureina grunn I 2-5 blir det stilt krav til at tiltakshavaren pliktar å gjennomføre dei tiltaka som er nødvendige for å sikre resultat av tiltaka (pkt. a), og til at tiltaksarbeida i seg sjølv ikkje skal føre til forureining (pkt. b). Konsentrasjonane av dei ulike miljøgiftene etter tiltak skal ikkje overskride normverdiane i vedlegg 1, bakgrunnsnivået eller akseptkriterium for arealbruken av området. I rettleiinga er det òg gitt døme på forholdsreglar som bør takast for å unngå forureining når ein gjennomfører tiltaksarbeida. Disponering av massar på eigedommen er tillate så lenge det inneber at normverdiar, bakgrunnsnivå eller akseptkriterium, jf. 2-5 punkt a, for den aktuelle arealbruken ikkje blir overskridne. Dette inneber at det i somme tilfelle må ryddast opp i forureiningar også når massane blir lagde tilbake eller disponerte på eigedommen. Forureina masse som ikkje blir disponert på eigedommen, skal leverast til godkjent deponi eller behandlingsanlegg med løyve etter forureiningslova frå Fylkesmannen eller Klif. Om massane er så forureina at dei er å rekne som farleg avfall etter avfallsforskrifta, jf. kapittel 11 om farleg avfall, må ein syte for innlevering til godkjent mottak for slikt avfall. Sjølv om tiltaket berre gjeld delar av ein forureina eigedom, kan kommunen krevje at heile eller vesentlege delar av forureininga på eigedommen blir fjerna dersom det er viktig for å kunne stoppe eller hindre at forureininga spreier seg, jf. 2-5, første ledd. 6. 2-6 Krav til tiltaksplan Planen skal som minimum sikre at: ein oppnår ønskjeleg miljøkvalitet i forhold til planlagd bruk av eigedommen det ikkje oppstår skadeleg forureining i samband med anleggsarbeidet forureina massar blir disponerte forsvarleg Tiltaksplanen skal som minimum ta for seg: gjennomførte undersøkingar eventuelle fastsette tilstandsklassar eller akseptkriterium risiko for spreiing under arbeidet og etter at det er avslutta tiltak og tidsplan for å sikre nødvendig miljøkvalitet under og etter gjennomføringa disponering av forureina massar kontroll og overvaking under og etter terrenginngrepet dokumentasjon for bruk av godkjende føretak Kommunen kan krevje at tiltaksplanen er utarbeidd av føretak med særleg fagleg kompetanse, jf. 2-7. Elles er det ein føresetnad at tiltakshavaren ved utarbeidinga av tiltaksplanen og gjennomføringa av tiltaket nyttar føretak med relevant godkjenning i samsvar med krav i byggjesaksforskrifta tredje del om godkjenning av føretak for ansvarsrett. Tiltakshavaren bør derfor konferere med kommunen om kva praksis som blir følgd på dette området. 8

Den nære samanhengen med byggjesaksbehandlinga tilseier at saksbehandlinga etter forskrifta blir samordna med behandlinga etter plan- og bygningslova. Dette går fram av det fjerde leddet i føresegna om at tiltaksplanen skal sendast kommunen samtidig med søknads- /meldedokument etter plan- og bygningslova. Det vil sjølvsagt òg vere høve til å sende inn tiltaksplanen på eit tidlegare tidspunkt. Det vil elles i stor grad vere opp til kommunen sjølv å leggje opp praktiske system og rutinar for å handtere desse sakene (sjå òg kommentarane til 2-8). Kravet om tiltaksplan gjeld òg for gravearbeid/terrenginngrep for tiltak som ikkje er søknadspliktige etter plan- og bygningslova. Dette vil for eksempel vere graving for jernbaneog veganlegg, kraftoverføring, fjernvarmeanlegg og kablar, så lenge det er snakk om graving som fører til masseoverskot og dermed omplassering av massar. 7. 2-7 Krav til faglege kvalifikasjonar Plan- og bygningslova stiller krav om at føretak som er involverte i arbeid knytt til terrenginngrep i forureina grunn, skal vere godkjende etter plan- og bygningslovas forskrift om godkjenning av føretak for ansvarsrett. På denne måten sikrar ein at involverte føretak har nødvendige system på plass og nødvendig kunnskap om relevante krav i plan- og bygningslova relaterte til forureina grunn. Føresegna i 2-7 gir kommunen generell rett til å stille ytterlegare kompetansekrav til føretak som gjennomfører undersøkingar etter 2-4 og utarbeider tiltaksplan etter 2-6, ut over det som følgjer av bygningslovgivinga, dersom det blir sett på som nødvendig. Det same gjeld for tiltak som er unnatekne frå reglane om ansvarsrett i bygningslova. Tiltakshavaren bør i samband med gjennomføring av undersøkingar og utarbeiding av tiltaksplan konferere med kommunen om kva praksis kommunen følgjer når det gjeld å krevje bruk av føretak med særlege faglege kvalifikasjonar i samsvar med føresegna i denne paragrafen. Det vil vere naturleg at kommunen bestemmer at kravet om særleg fagleg kompetanse skal nyttast i saker der grunnforureininga har eit vesentleg omfang, og/eller der kommunen ikkje meiner å ha tilstrekkeleg kompetanse eller ressursar til tett oppfølging og vurdering av det faglege innhaldet i tiltaksplanen. 8. 2-8 Godkjenning av tiltaksplan Kommunens godkjenning av tiltaksplanen inneber at planen er dekkjande og i samsvar med krava i forureiningsforskrifta kapittel 2. Ein tiltaksplan som er utarbeidd av føretak med særleg fagleg kompetanse, jf. 2-7, kan normalt leggjast til grunn som han er. Dersom tiltaksplanen ikkje oppfyller kravet, skal kommunen påpeike dette overfor tiltakshavaren, slik at planen blir retta opp. Dette kan f.eks. vere basert på at kommunen sjølv har grunn til å tru at det er forureina grunn på eigedommen, og at dette ikkje blir rekna som tilstrekkeleg undersøkt av tiltakshavaren. Tiltakshavaren har i utgangspunktet sjølv ansvaret for at tiltaksplanen har ein tilfredsstillande kvalitet. Dersom forureiningsomsyn tilseier det, 9

har kommunen rett til å krevje at det skal gjerast ytterlegare undersøkingar i saka, og kan stille konkrete krav til innhaldet i tiltaksplanen ut over krava i 2-6. Godkjenning av tiltaksplan inneber at tiltaket er lovleg etter forureiningslova, jf. forureiningslova 7 og 11. Godkjend tiltaksplan inneber derimot ikkje at kommunen har godkjent disponeringa av massane. Ansvaret for at massane blir disponerte forsvarleg og utan at det har skjedd ei spreiing til omgivnadene, ligg på tiltakshavaren. Varsling av naboar og andre som saka vedkjem, om det planlagde terrenginngrepet vil normalt vere dekt gjennom dei varslingsreglane som følgjer av plan- og bygningslova 21-3 og 5-2 i byggjesaksforskrifta. Ein føreset at kommunen nyttar tilsvarande grunnlag for å vurdere krav om varsling i saker som ikkje følgjer melde- og søknadssystemet i plan- og bygningslova. Saksbehandlinga etter forskrifta skal i størst mogleg grad samordnast med byggjesaksbehandlinga etter plan- og bygningslova. Vi viser elles til samordningsføresegnene i plan- og bygningslova 21-5 og byggjesaksforskrifta 6-2. Der går det fram at kommunen i dei sakene som skal ha løyve frå mellom andre forureiningsstyresmakta, skal leggje fram saka for denne styresmakta før det etter plan- og bygningslova blir gitt løyve. Dette inneber at i grunnforureiningssaker som kommunen òg behandlar etter plan- og bygningslova 21-4, skal godkjenning av tiltaksplanen liggje føre frå den etaten i kommunen som har forureiningsstyresmakt, før det blir gitt byggjeløyve. Forureiningsforskrifta kapittel 2 gjeld òg terrenginngrep i grunnforureiningssaker knytte til verksemd der Klif eller Fylkesmannen er forureiningsstyresmakt. I slike tilfelle må kommunen vurdere å leggje tiltaksplanen fram for Klif/Fylkesmannen til fråsegn før eventuell godkjenning. Vi viser elles til 2-2, tredje ledd. 9. 2-9 Gjennomføring av tiltak, rapportering m.m. Arbeida skal gjennomførast i samsvar med godkjend tiltaksplan og andre krav som følgjer av forureiningsforskrifta kapittel 2 og forureiningslova. Dersom det oppstår fare for forureiningsverknader som ein ikkje har rekna med, har tiltakshavaren eit sjølvstendig ansvar etter forureiningslova 7 til å førebyggje eller motverke at det kjem opp slike verknader. Vi viser òg til forureiningslova 40 om vernebuingsplikt ved fare for akutt forureining. Spesielt i oppgravingsfasen kan det oppstå fare for spreiing av forureiningar. Tiltakshavaren pliktar å la representantar for kommunen føre tilsyn med aktivitetane når som helst, jf. forureiningsforskrifta 2-11. Tiltakshavaren må òg vere førebudd på kontroll frå kommunen etter at tiltaka er gjennomførte, og i samband med det dokumentere at tiltaka har fungert slik det var meininga. Opplysningar om forureina grunn som kommunen legg inn i Grunnforurensning (Klifs database over grunnforureiningslokalitetar), blir overførte til matrikkelen i samsvar med matrikkelforskrifta 61. Det er her fastsett nærmare reglar for korleis matrikkelføringa skal gjennomførast. 10

Tiltakshavaren pliktar å sende sluttrapport til kommunen og gi kommunen opplysningar som er nødvendige for å rapportere til Grunnforurensning. Kommunen skal kvalitetssikre innhaldet og skal etter nærmare retningslinjer frå Klif syte for å rapportere data til Grunnforurensning, jf. Klifs rettleiar Kommunens rapportering etter forurensningsforskriften kapittel 2 om opprydding i forurenset grunn ved bygge- og gravearbeider, TA-2659/2010. Tiltakshavaren skal etter at tiltaket er ferdig, rapportere til kommunen om gjennomføring av tiltaka i samsvar med planen. Umiddelbart etter at tiltakene er gjennomført vil normalt vere innan ein periode på ca. 3 månader. Plan- og bygningslova har eigne reglar for sluttkontroll og godkjenning som gjeld i tillegg til denne føresegna for dei sakene som fell inn under plan- og bygningslova. 10. 2-10. Plikt til å stanse igangsett terrenginngrep dersom det blir oppdaga forureining i grunnen Føretak og tiltakshavar skal stanse alt gravearbeid eller inngrep i terrenget med det same når ny, eller mistanke om ny, forureining blir oppdaga. Tiltakshavaren er deretter pliktig til å starte prosessen på nytt med undersøkingar og risikovurderingar. Løysingar med mellomlagring av forureina eller mistenkjelege massar på eigedommen kan vurderast av kommunen. Det må i slike tilfelle stillast krav til mellomlagringsplassen når det gjeld spreiingsfare. Mellombels lagring utanfor eigedommen kan berre gjerast med løyve etter forureiningslova frå Fylkesmannen. 11. 2-11 Tilsyn og kontroll Dersom det er fare for eller det oppstår forureiningar i strid med forskrifta eller krava i forureiningslova 7, kan kommunen stille nødvendige krav til den ansvarlege om å gjennomføre tiltak. Det kan om nødvendig krevjast stans i terrenginngrepa dersom det viser seg at skaden eller ulempa ved forureininga blir vesentleg større eller annleis enn venta, jf. forureiningslova 7 fjerde ledd og 18. Ein godkjend tiltaksplan avgrensar ikkje retten kommunen har til å gripe inn med nødvendige tiltak dersom det blir rekna som påkravd. Kommunen kan føre tilsyn med at tiltaksplanen blir følgd. Ved avvik frå tiltaksplanen er det nødvendig at kommunen godkjenner dette på førehand. Gjennomføring av ikkje-godkjende avvik kan stansast dersom kommunen er usikker på konsekvensane. Kommunen kan etter dei generelle føresegnene i forureiningsforskrifta kap. 41 fastsetje tvangsmulkt og krevje påtale. Fylkesmannen er klageinstans for vedtak i kommunen. 12. 2-12 Gebyr Gebyrreglane og utrekninga av gebyr bør følgje dei same prinsippa som det er lang røynsle med i byggjesaker etter plan- og bygningslova. Vi viser her til plan- og bygningslova 33-1. 11

13. 2-13 Fastsetjing av stoff og normverdiar for forureina grunn Endringar av stoff eller normverdi inneber ei forskriftsendring. Endringa skal grunngivast og eventuelle konsekvensar vurderast. Det skal leggjast vekt på kor viktig endringa eller utvidinga av lista over stoff eller normverdiar er for kommunane og den enkelte som dette får verknad for. 14. Tilhøyrande rettleiarar og informasjonsmateriell Forureiningsforskrifta kapittel 2: http://www.klif.no/regelverk/forskrifter/forurensningsforskriften/ Veileder til forurensningsforskriften kapittel 2, TA-2913/2012 Kommunens rapportering etter forurensningsforskriften kapittel 2 om opprydning i forurenset grunn ved bygge- og gravearbeider, TA-2659/2010 Helsebaserte tilstandsklasser for forurenset grunn, TA-2553/2009 Faktaark om kommunen si rolle, TA-2942/2012 Faktaark om tiltakshavaren sitt ansvar, TA-2943/2012 Faktaark om grunnforureining bransjar og stoff, TA-2876/2012 12

Klima- og forureiningsdirektoratet Postboks 8100 Dep, 0032 Oslo Besøksadresse: Strømsveien 96 Telefon: 22 57 34 00 Telefaks: 22 67 67 06 E-post: postmottak@klif.no Internett: www.klif.no Utførande institusjon Klima- og forureiningsdirektoratet Prosjektansvarleg for oppdragstakar Kontaktperson i Klima- og forureiningsdirektoratet Kine Martinsen ISBN-nummer (Frivillig å bruke) TA-nummer 2912/2012 År 2012 Sidetal 12 Utgivar Klima- og forureiningsdirektoratet Forfattar(ar) Hans Jørund Hansen (Klif), Øystein Wang (Klif), Kine Martinsen (Klif) Tittel norsk og engelsk Opprydding i forureina grunn ved byggje- og gravearbeid kommentar til forureiningsforskrifta kapittel 2. Regulations relating to pollution control (Pollution Regulations) chapter 2 Remediation of contaminated soil in connection with building and excavation work Comments to the regulation Samandrag summary Kommentaren utdjupar innhaldet i alle paragrafane i forskrifta og freistar å klargjere moglege juridiske problemstillingar. This comment gives more information about every section of chapter 2 of Regulations relating to pollution control and how to interpret them. 4 emneord Forureiningsforskrifta Byggje- og gravearbeid Forureina grunn Kommentar til forskrifta 4 subject words Regulations relating to pollution control Building and excavation work Contaminated soil Guidelines 13

Klima- og forureiningsdirektoratet Postboks 8100 Dep, 0032 Oslo Besøksadresse: Strømsveien 96 Telefon: 22 57 34 00 Telefaks: 22 67 67 06 E-post: postmottak@klif.no www.klif.no Om Klima- og forureiningsdirektoratet Klima- og forureiningsdirektoratet (Klif) er frå 2010 det nye namnet på Statens forureiningstilsyn. Vi er eit direktorat under Miljøverndepartementet med 325 tilsette på Helsfyr i Oslo. Direktoratet arbeider for ei forureiningsfri framtid. Vi set i verk forureiningspolitikken og er vegvisar, vaktar og forvaltar for eit betre miljø. Hovudoppgåvene våre er å: redusere klimagassutsleppa redusere spreiing av helse- og miljøfarlige stoff oppnå ei heilskapleg og økosystembasert hav- og vassforvaltning auke gjenvinninga og redusere utsleppa frå avfall redusere skadeverknadene av luftforureining og støy TA-2969 /2012